Roemenië wil
S'
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
onderhandelen
f.
DE GREBBE-COMMISSIE
AAN DEN ARBEID
Onbeschadigde gemeenten
helpen getroffen plaatsen
Vrijdag 28 Juni 1940
79e Jaargant, No. 20359
Het Kabinet gereconstrueerd
Rusland eischt ook vlootbases
Kroonraad te Boekarest
Wat Rusland eischt.
De Roemeensche Kroon
raad weer bijeen.
Kabinetsreconstructie.
Reacties elders.
Turksche vlooteenhedeil
naar de Zwarte Zee-
Persstemmen.
BUITENLAND
De Amerikaansche
Presidentsverkiezingen.
De Amerikaansche
Bewapening.
Frankrijk moet
Emigranten uitleveren.
Buitenlandsche Schepen
in Amerika.
De Commissie voorziet in de noodzakelijke
levensbehoeften. Wellicht zal ook
financieele hulp mogelijk zijn
Individueele hulp
Arbeid van de Commissie
Financieele hulp noodig
COUBAMT
Directeur F. TIET ER
Bur. Markt 31. Tel. 2745
Postgiro 48400
Officieel wordt d.d. 27 Juni bet vol
gende communique te Boekarest ge-
pabticeerd:
„1. Onder voorzitterschap van den
koning is vandaag om half een in het
koninklijk slot een vergadering van
den kroonraad gehouden.
2. De kroonraad heeft beraadslaagd
ever de gistdren om 22 uur door de
regeering der Sovjet-Unie aan den
Roemeense hen gezant te Moskou over
handigde nota, waarin de Sovjet-
regeering het afstaan van Bessarabië
en de Noordelijke Boekowina eischt.
Zij verlangde in den loop van dezen
dag een antwoord van de Roemeensche
regeering.
KONING CAROL.
3. Ill het verlangen, vreedzame be
trekkingen met de Sovjet-Unie te on
derhouden, heeft de kroonraad zijn
goedkeuring gehecht aan het besluit
der Roemeensche regeering, tot de
Sovjet-regeering het verzoek te rich
ten, plaats en tijdstip te bepalen voor
een samenkomst van vertegenwoordi
gers van beide regeeringen, om de nota
der Sovjet:regeering te bespreken.
Het antwoord der Sovjet-regeering
op het voorstel van de Roemeensche
regeering wordt afgewacht."
Hét communiqué is op de pensconfe
rentie door den minister van Propa
ganda voorgelezen, Het is door acht
leden van den kroonraad, 18 leden van
de regeering en den chef van den
generalen staf onderteekend.
De minister van Propaganda besloot
met de verklaring, dat de Roemeen
sche natie zich vol vertrouwen in den
koning en de regeering rond den
koning schaart.,
V >or den kroonraad had de koning
den Duitsthen en daarna den Italiaan-
schen gezant in atidiëntie ontvangen.
Omtrent de Russische eischen meldt
D.N.B. nog, dat van Russische zijde
ook vlootbases te Constanza en in
eei ige andere Donauhavens worden
verlangd.
Stefani meldt, dat het deel van de
Noordelijke Boekowina, welks afstand
de Russische regeering van Roemenië
heeft geëischt, beperkt blijft toj;, een
kleine zóne, die in hoofdzaak door Wit-
Oekrainers bewoond wordt.
In den nacht van Donderdag op
Vrijdag is de kroonraad opnieuw bij
eengekomen in het koninklijk paleis.
Alle vensterk van het paleis waren
verlicht en groepen belangstellenden
stonden voor het gebouw den toestand
te bespreken. Het Roemeensche pu
bliek had door de avonduitzending
van de Roemeensche radio om 20 u. 45
kennis gekregen van de Russische
eischen en het Roemeensche voorstel
Naar het Roemeensche nieuws
agentschap Rador mededeelt, is het
kabinet als volgt gereorganiseerd:
Afgetreden zijn de minister van
Buitenlandsche Zaken. Gigurtu, staats
secretaris Gurdarianu, staatssecretaris
bij het minister-presidium Badu Pro-
j jtochla, de minister voor den Buiten-
landschen Handel Christ, de minister
voor Eerediens*. Ciobanu en de onder
staatsecretaris voor Eeredienst Sivi-
ceanu.
Tot nieuwe leden van het kabinet
zijn benoemd: de voorzitter van de
Kamer, Vïijda Vojvod, tot minister
staatssecretaris, de president van den
Senaat Argetoianu tot minister van
Buitenlandsche Zaker, Inculetz en
Nistor tot staatssecretarissen. De mi
nister voor Economische Aangelegen
heden, Canciov, belast zich ad interim
met het ministerie voor den Buiten-
landschen Handel. Gurescu gaat ad in
terim van het ministerie voor de
Propaganda over naar het ministerie
voor Eeredienst, Sidorovici is benoemd
fot minister voor de Propaganda.
In het bericht, dat Stefani verspreidt
over dje Roemeensche regeeringsrecon-
structie; wordt erop gewezen, dat In-
cultz en Nistor, die in het nieuwe
kabinet zijn opgenomen, bekende Bes
sara bische politici zijn.
De Hongjaarsche minister van Bui
tenlandsche Zaken Csaky en minister
president Teleki hebben langdurige
besprekingen gevoerd met den Ita-
liaanschen en den Duitschen gezant.
Deze besprekingen hielden verband
met den nieuwen toestand, die in het
gebied van den Donau en den Balkan
ontstaan is als gevolg van de nota, die
Molotof aan den Roemecnschcn ge
zant te Moskou heeft overhandigd.
Na kennis te hebb*n genomen van
jde Russische eischen heeft de regee
ring te Sofia zich terstond in verbin
ding gesteld met de regeenngen te
Rome en Berlijn.
De Turksche slagkruiser Yaéroes.
een kleine kruiser en verscheidene
kleinere Turksche oorlogsbodems zijn
uitgeloopen naar de Zwarte Zee voor
controle in de Turksche wateren.
Italië.
Na een tijdperk van betrekkelijke
kalmte, aldus de Popoio di Roma
in# zijn cursief gedrukte artikel van
hedenmorgen, trekt de Balkan op
nieuw de internationale aandacht. Het
„ultimatum", dat door Rusland aan de
regeering te Boekarest is gezonden er
waarin de teruggave wordt geëischt
van Bessarabië benevens afstand van
het Noorden der Boekowina, heeft
levendig beroering gewekt in Roeme
nië en een breede reactie in de andere
Donauhoofdsteden.
Het besluit der Roemeensche regee
ring om besprekingen te aanvaarden,
wordt uitgelegd als substantieele aan
vaarding van de Russische eischen.
Men moet echter opmerken, zoo be
sluit de Popoio di Roma, dat
Moskou tot gisteravond niet geant
woord had op dit Roemeensche aan
bod en integendeel zijn troepen had
doen oprukken in gebieden van Bessa
rabië.
NIET DEWEY, MAAR WIIXKIE
REPUBLIKEINSCH CANDIDAAT.
Directeur generaal Wendell Willkie
is op den partijdag der Amerikaansche
republikeinsche partij met 594 van dc
1000 stemmen benoemd tot repuM:-
keinsch candidaat voor het president
schap.
De aanwijzing van Willkie is ge
schied bij de zestiende stemming en
wel in hoofdzaak ten koste van candi
dates die weinig vooruitzichten had
den. Alleen senator Taft was in den
eindstrijd een gevaarlijke tegenstander
voor Willkie. Nadat het resultaat vast
stond, hebben de deelnemers aan den
republikeinschen partijdag, onder groo-
ten bijval een besluit aangenomen',
waarin werd vastgelegd, dat de aan
wjjzing van Willkie eenstemmig tot
stand is gekomen. Willkie, die direc-
tèur-generaal is van een electriciteits-
fabriek en 48 jaar oud is heeft onmid
dellijk, nadat hij was aangewezen, ver
klaard, d§t hij alles zal doen om de
Amerikaansche welvaart en de natio
nale eenheid te herstellen en om de
landsverdediging te volmaken.
BEGROOT!!
iN^G
VAN HONGARUE 1920
VAN OOSTENRIJK 1919
<S)VAN RVSLANO 1919
©WW BOELBARUE 1911
ROEMENIE IN 1914
DUITSCHE MINDERHEDEN
ILEW
O 20
RNOW
OVJE T
BALTI
LAND
ZEVEN BURBEU
3901»
(hoöfdciaH s* ^tje geeft de ligging aan van Bessarabië en Boekowina
welke &ebie<teJft in de Russische eischen aan Roemenië
genoeg ||erden.
ONDERTEEKEND.
President Roosevelt heeft de bijzon
dere defet^siebegrooting onderteekend,
waarbij een bedrag van 1.768 millioen
dollar wordt uitgetrokken voor de ver
sterking van leger en vloot.
O.a. zullen 22 nieuwe oorlogsschepen
op stapel gezet wojrden en de bouw van
meer dan 100 reeds op stapel staande
oorlogsschepen zal versneld worden.
De begrooting voorziet voorts in de
aanschaffing van duizenden lègervlieg-
a tuigen de bestelling van luchtdoelge
schut en het versterken van de kust-
verdedigings werken.
Deze bijzondere begrooting is een
aanvulling van de reeds goedgekeurde
gewone begrooting voor leger en vloot,
waarop voor het op 1 Juli beginnende
begrootingsjaar reeds een bedrag van
2.800 millioen dollar is uitgetrokken.
Eea niéuw bewapeningspfam?
Naar volgens de Associated Press in
gewoonlyk welingelichte kringen ver
luidt hebben president Roosevelt en
de commissie van advies voor de lands
verdediging goedkeuring gehecht aan
een nieuw bewapeningsplan, dat on
verwijld uittrekken van verscheidene
milliarden dollar bepaalt voor de ver
vaardiging van militaire vliegtuigen,
tanks en andere wapens, benevens
ovor de oprichting van munitiefabrie
ken. Het Congres he$|t in zijn zitting
m
KRITIEK VAN BUITENLANDSCHE
ZIJDE.
In het Du itsch-Fransche wapenstil
standsverdrag verplicht de Fransche»
regeering zich, alle in Frankrijk, zoo
wel ais in de Fransche bezittingen,
koloniën, protectoraten en mandaten
wonende Duitschers, wier namen door
de Duitse he regeering zullen worden
opgegeven, uit te leveren.
De Engelsche propaganda tracht
deze verplichting als bijzonder kren
kend voor te stellen, aldus het D.N.B.
Ook het blad Basler ^achrich-
ten schrijft, cjat-het de eer van iedere
natie krenkt, wanneer zij bescherme
lingen moet uitleveren. Duitschland,
alyds het blad, kan van de uitlevering
altijd nog afzien, zooals de zegevie
rende entente tenslotte van de in Ver
sailles bepaalde uitlevering der „oor
logsmisdadigers" heeft afgezien.
Zulk een vergelijking, zoo ver
klaart men van Duitsche zijde, kan
slechts als een onbeschaamdheid ge
kenmerkt „worden. Frankrijk heeft se
dert 1933 talrijke^ duistere politieke
elementen, die het Duitsche staats
burgerschap hadden, opgenomen en
hun de gelegenheid gegeven, tegen
Duitschland te stoken. Wanneer
Duitschland, zoo verklaart men ver
der te Berlijn, zich thans het recht
voorbehoudt, van Frankrijk de uit
levering dezer elementen te eischen
en Frankrijk dezen eisch inwilligt,
vervult de Fransche regeering een
plicht, die vanzelf spreekt en dit in
gqen enkel opzicht als krenkend voor
de ©er kan worden beschouwd.
MACHTIGING TOT IN BESLAG
NEMING.
President Roosevelt heeft Donder
dag. volgens de Associated Press, den
minister van Financiën gemachtigd tot
het inbeslagnemen van een binnen-
landsch of buitenlandsch schip, „wan
neer dit noodzakelijk is om de sche
pen tegen beschadiging te bescher
men".
Een hooggeplaatst ambtenaar ver
klaarde in dit verband: Roosevelt's in
structie zou kunnen worden uitgelegd
als de basjs voor een mogelijk in be
slag nemen van thans in de Ameri
kaansche wateren zijnde schepen van
Frankrijk en van landen, die thars
door .Duitschland zijn bezet.
De aan den minister van Financiën
verleende bevoegdheden, zoo meldt
Associated Press verder, zijn tegel ij
kertijd verleend aan den goeverneur
van de Panamakanaal-zóne. Beiden
kunnen in zekere gevallen officieren
en manschappen van schepen afzetten
en eigen scheepswachten aanstellen.
Vooral is, naar de Associated Press
verder uiteenzet, belangstelling ge
wekt door het feit, dat schepen in be
slag kunnen worden genomen om het
„inachtnemen der rechtere der Ver-
eenigde Staten te verzekeren". Offi-
cieele kringen weigeren echter com
mentaar te leveren op de mogelijk
heid. dat de aan den minister van Fi
nanciën verleende bevoegdheden u.t-
gelcgd zouden kunnen worden als een
friachtiging om Fransche schepen over
te nemen als schadeloosstelling voor
Frankrijk's schulden i4it den wereld
oorlog. In het ministtme van Finan
ciën is aahgeduid, dat" geen plannen
bestaan tot onmiddellijke maatregelen
op grond der nieuwe bevoegdheid.
OEST, Amersfoort en Baarn zor
gen voor de gemeenten Hoog
land, Stoutenburg, Leusden en
Amersfoort, welke in totaal 303
geheel vernielde en 44^gedeeltelijk
vernielde huizen tellen; Maarn, Drie
bergen, Doorn, Hilversum en De Bilt
zorgen voor Woudenberg, Scherpen-
zeel en Renswoudef welke 171 geheel
vernielde en 170 gedeeltelijk vernielde
huizen tellen, terwijl tenslotte Zeisten
Utrecht voor Rhenen en Amerongen,
met 238 geheel en 683 gedeeltelijk
vernielde huizen, zorgen.
Jfir dr M. L. ran Holthe fot, Echten,
'voorzitter der Grebbe-Commissie
oud-burgemeester var» Zeist.
Zóó heeft de Grebbe-commir^*ie dé
regionale, individueele hulp\ jrieenipg"
aan de inwoners van de door denydov-
log z\|aar getroffen gemeenten in
Utrecht en Gelderland (gedeeltelijk)
geregeld En zóó *wordt er, zoowel op
't secretariaat in Zeist, als door de vrij
willigers in de plaatsen waar hulp
dringend geboden is, bergen werk ver
zet om den getroffenen de noodzake
van dit jaar reeds ongeveetfl 5 milliard j lijke levensbehoeften in de eerste
aan credieten goedgekeurd voor mili- j plaats te verschaffen. Daarom draait
taire doeleinden. voornamelijk hjet werk van de Grebbe-
commissie, aldus de voorzitter jhr dr
M. L. van Holthe tot Echter, oud-
burgemeester van Zeist. Wat onder
deze •noodzakelijke levensbehoeften
verstaan moet worden? Voor ligging
en dekking: bedden, matrassen, de
kens, lakens, sloopen, kussens; voor
kleeding: werkkleeren, voldoende bo
ven- en onderkleeren, schoeisel en een
regenjas; voor huisraad: voor elk ge
zin een tafel met een voldbend aantal
stoelen, kookgerei (potten en pannen),
eetgerei .(vorken, lepels, messen, aar
dewerk),- huishouddoeken, kookgele
genheid (fornuis of petroleumstellen)
en één afsluitbare kast. Daarnaast is
het zeer gewenscht, dat de zorg voor
de kleeding en het huisraad zich ook
tot mantels en overjassen en vloerbe
dekking uitstrekt. Niet terstond
noodig. maar gewenscht voor later zijn
dan nog meubels van andere ^bestem
ming dan reeds bij de volstrekt noo-
dige zijn opgesomd....
Duizenden inwoners uit de zwaar
onder den oorlog geleden hebbende
gemeenten hebben zich aangemeld bij
de plaatselijke commissies. Zij klopten
aan om kleeren, schoenen, beddegoed:
zij zijn of worden geholpen uit de in
zamelingen, welke reeds plaats heb
ben gehad en nog steeds plaats vinden.
Doarnaast heeft men ook uit andere
plaatsen het noodige toegezonden ge
kregen. En het behoeft geen betoog,
dat men deze dankbaar heeft aan
vaard.
Neen, de Grebbe-commissie heeft
geen bemoeiingen met de financieele
schaderegelingen en met den wederop
bouw. 'De werkers van deze Commissie
pogen 't terrein der charitatieve hulp
verleening te bestrijken, met andere
woorden, er wordt individueel Jhulp
verleend jan personen, die zooveel
schade hebben geleden, dat huly^e-
geven m ore t worden. En deze hulp
bestaat dan voornamelijk uit het ver
strekken van de goederen, die in de in-
zamelingspiaalsen zyn verkregen. Pas
wanneer, aldus jhr Van Holthe tot
Echten, bij ons de overtuiging bestaat,
dat wij niet financieele hulp conse
quent kunnen zijn, dat wil zeggen, dat
wij iedereen die in dezelfde omstan
digheden verkeert kunnen helped,
zal ook met dezen vorm van hulpvef-
leening een aanvang gemaakt kunnen
«orden. Op het oogenblik is er echter
nog vrijwel geen geld ter beschikking.
Alleen de opbrengst van de collecte te
Utrecht ruim drie en veertig dui
zend gulden is bekend. Tezame*
met de opbrengst der andere collectes
hopen wij, dan diegenen te kunnen
helpen, die aan een klein bedrag vol
doende hebben om weer aan den slag
te kunnen gaan, b.v. door den aankoop
te financieren van werktuigen ui
transportmiddelen.
Men moet, voor een goed begrip van
de werkzaamheden -der Grebbe-Cora-
missie natuurlijk in 't oog houden, dat
er niet op gerekend kan worden, allen
getroffenen volledig het verloren huis
raad te vergoeden. De hoofdaandacht
blijf gericht op het verschaffen van
het eerst noodzakelijke. Niet altijd kan
daarbij geput worden uit de ingezamel
de goederen. In dat geval worden de
noodige aankoopen gedaan.
Een andere moeilijkheid is het groote
gebrek aan depótruimte, zoowel in de
gemeenten, waar het noodige ingeza
meld is als en dat nog in veel ster
kere mate in de geteisterde gemeen
ten. ET is ijverig gezocht naar een
compromis, zoodat de afzending der
goederen op afroep kan geschieden.
Bij de inzamelingscomité's \if voorts
aangedrongen in dit verband hun
uiterste best te doen voor het verkre
gen van depótruimte. Mede daarom
zal iedereen zich dienen te realiseeren,
dat er niet altijd aan de verwachtingen
is te voldoen. Daarenboven heeft de
Grebbe-Commissie thans wel het sta
dium bereikt, dat alle of bijna alle ge
troffenen de eerste levensbehoeften
hebben gekregen, 't Spreekt, dat men
daarmede niet door kan gaan, want op
die wijze zou men een al te oppervlak
kig inzicht krijgen in de werkelijk©
behoeften. Om daaraan tegemoet te
komen is er door de Grebbe-Commis
sie, een individueele enquête georgani
seerd, waarbij zooveel mogelijk sociale
werksters zooals wijkverpleegsters
voor een bezoek aan de getroffenen en
aan hun beschadigde huizen zijn inge
schakeld. De door deze werkster»
reeds opgemaakte en nog op te maken
rapporten zullen een goed inzicht kun
nen geven in den werkelijken toestand
van iedereen, die door dén oorlog zyn
huis geheel of gedeëltelij';'heeft ver
loren. Parallel met deze enquête loopt
een taak, welke de Grebbe-Commissie
speciaal is opgedragen: de Centrale
registratie van de ^getroffenen en de
hun verleende hulp. In feite komt dit
neer op een gemeentelijke administra
tie, waarbij aan de hand vanieen uit
voerig kaartsysteem onmidd/llijk na
gegaan kan worden hoe de getroffen
inwoners er wat tijdelijke huisvesting
enz. voor staan en welke hulp men
hun heeft gegeven. Op deze wijze ver
krijgt men een sluitsteen, welke all©
waarborgen biedt dat de nood op zoo
doeltreffend mogelijke wijze gelenigd
wordt..
De Grebbe-Commissie; die reeds op
zoo voortreffelijke en actieve wijze de
kwestie der hulpverleening aan ge
meenten die zwaar geleden hebben,
heeft aangepakt, zet haar arbeid met
evenveel élan voort, als de eerste
dagen der oprichting. De vrijwilligers,
die aan den eersten oproep om behulp
zaam hierbij te zijn, direct gehoor
gaven, werken nog met evenveel toe
wijding aan het lenigen van den nood
van duizenden, die getroffen zijn. Dat
werk moge zijn belooning reeds ge
deeltelijk gevondglfhebben in het feit,
dat men zoo veel heeft ingezameld,
het zal pas definitief beloond worden^
indien ook de collectes zooveel zullen
opbrengen, dat men niet alleen met
goederen maar ook met een bedrag
in geid zal kunnen steunen.
Er zullen, in de toekomst, nog zeer
vele moeilijkheden rijzen, precies zoo
als er thans reeds zijn. Hoe, om een
voorbeeld te noemen, zal een sigaren
fabrikant, wiens bedrijf geheel is v.er-
woest, op dit oogenblik aan den kost
kunnen komen. Laat ons ook eens
terugblikken naar (iet verleden en wei
speciaal naar Borculo. Men heeft toen
de menschen, die hun woning hun
onbezwaard eigendom verloren
zagen gaan, gemakkelijk kunnen hel
pen met rentedragende voorschotten.
Maar hoe is het gegaan meKden op.
bouw van panden, waarop oen of-twee
hypotheken rustten? Di eigenaar*
daarvan kwamen voor dermgle he-ge
lasten te staan, dat zij hun eigendom
verkochten en dat anderen, voor wie
het per slot van rekening niet bestemd
was, in de nieuwgebouwde woningen
een onderdak kregen. Het zal uiterst
moeilijk zijn om dit probleem bij den
wederopbouw te ondervangen. Niette
min: de financieele schaderegeling
blijft een zeer urgente kwestie; valt
selchts te hopen, dat men daarvoor
algemeen besef zal hebben. Endat
er spoedig, ja zoo spoedig
m o g e 1 ij k, ,4ert afdoende regeling ge
troffen wordt.
(Nadruk verboden).