NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN De nieuwe politieke situatie in Europa IN DEN KENTERENDEN TIJD Dinsdag 9 Juli 1940 Frankrijk breekt met Engeland en keert terug naar de politiek van het Vasteland Een der grondpijlers van het Britsche wereldrijk gebroken Isoleering van Engeland Laval spreekt tot Parlementsleden. Fransche Ambassade uit Londen vértrokken. BUITENLAND HERNIEUWDE BRITSCHE VLOOT- ACTIE. Aanval op Fransch Pantserschip. Griekenland en Bulgarije De Benoeming van Stimson en Knox. De Amerikaansche Marine. De Franschen in Engeland. De Toestand op Martinique. De Levensmiddelen positie van Frankrijk. GRONDWETSHERZIENING IN-FRANKRIJK. De militaire Opleiding Van veelvoud tot eenvoud. GOUDSCHE GOD BANT 79e Jaargang, No. 20368 Directeur F. TIETER Bur Markt 31. Tel. 1745 Postgiro 40400 De actie van het Britsche eskader voor Oran heeft niet alleen een einde gemaakt aan het Britsch- Fransche bondgenootschap, maar tevens aan de continentale poli tiek van Engeland en heeft een der grondpijlers van het Britsche wereldrijk ineen doen storten. Hetgeen ook voor Nederland niet zonder beteekenis kan blijven. VOOR velen zal de laatste dagen de politieke situatie een be langrijke wijziging hebben on dergaan; tot aan de diplomatieke bretfk tusschen Engeland en Frankrijk, zag de toestand er betrekkelijk een voudig uit: Frankrijk verslagen, het Fransche leger door de wapenstil stand» verklaringen uitgeschakeld - alles werd in gereedheid gebracht voor den laatster, slag teeen Engeland. LAVAL Het vuur echter dat het Britsche eskader van zware slagschepen opende op het volkomen onvoorbereide Fran sche smaldeel dat overeenkomstig de bepalingen van den wapenstilstand ge deeltelijk ontdaan van bemanning, in de haven van den Oran lag. heeft het beeld van Europa nog weer eens gron dig gewijzigd, op een oogenblik. dat men dit niet meer voor mogelijk hield. Men kent den kern der feiten: bij het Fransch-Duitsche wapenstilstand- verdrag was overeengekomen, dat de Fransche vloot niet ontwapend be hoefde te worden, slechts op de mari ne-bases moest worden gestationneerd. Terwijl tevens Duitschland plechtig verklaarde in geen geval de Fransche vloot voor een aanval op Groot-Brit- tannië te zullen gebruiken. Dit te meer. daar de groote aanval op Engeland ver moedelijk wel niet door middel van de vloot, maar door middel van de lucht macht zal geschieden. Terwnl Frankrijk deze bepalingen, welke zijn kostbare vloot intact lieten, naar ietter en geest nakwam, eischte Churchill twee dingen, die gezien de Fransche onderteekening van het wa penstilstand ve Ai rag. volstrekt onuit voerbaar waren: ofwel uitlevering van de vloot, ofwel voortzetting van den strijd tegen Duitschland. Toen Frank rijk dit weigerde moest weigeren volgde voUcomen onverwachts de Britsche aanvwfep de Fransche vloot voor Oran. m^HLbekemsle noodlottige gevolgen. En al^Pepresaille de Fran sche luchtaanval op Gibraltar, waar mede. merkwaardig genoeg Frankryk dus feitelijk oRtreedt als bondgenodt van den vijand van een week tevoren. Dit alle» bel eekent echter veel meer an slechts een. zij het ook verbitte rende, episode uit den oorlog. De Brit- acne aanval op den voormaligen en no vaak m de hoogte gestoken po nagenoot heeft duidelijk doen uit- omen. dat de isoleering van irüw* jDttannië zich steeds meer vol- kfr 'eitely ke Duitsche blok- we strekte zich reedjjiit van Narvik Biarriti daarbij voegt zich nu i»,nJ'10?ele blokkade welke van niet bii er tee,tenis is. Men denke daar- p_k aan den merkbaren terugslag r»nsche verbittering op de open bare meening in Spanje, waar met steeds meer kracht teruggave van Gi braltar wordt geëischt. Voor den strijd die Engeland nog te strijden heeft vormt dit alles een nieuw nadeel. Er is geen grooter verbittering denk baar dan die welke het gevolg is van een verraderlijken aanval van een vroegeren vriend tegenover wien men gevoelt zijn vollen plicht te hebben ge daan. De breuk tusschen Frankrijk en En geland. die van Churchill's daad het gevolg is geweest, beteekent een keer punt in de geschiedenis van dezen oorlog. Daar komt bij. dat na den wapenstilstand juist die kringen in Frankrijk weer meer gehoord kunnen worden, die immer een betere ver standhouding met Duitschland en met name met Italië hebben Voorgestaan. Ook is het geen wonder dat juist Laval (men zal zich zijn naam nog herinne ren uit den tijd toen hij getracht heeft' de Fransche sanctie-actie jegens Italië te verhinderen) Ihans waarnemend minister-president is en van hem 'het initiatief is uitgegaan tot aanpassing van het Fransche staatsbestel aan dat der totaktaire* staten. Mocht dt plan in eenigerlei vorm slagen en het ziet er wel naar uit dat althans eer.ige wijziging in de aangeduide richting zal plaats vinden, dan' is hiermede de kloof tusschpn Engeland en Frankrijk blijvend tot stand gesomén en is het nog duidelijker geworden, dat Frank rijk opgehouden heeft exponent Her Britsche politiek te zijn en wjeer als vroeger, een eigen politiek van con tinentale mogendheid zal kunnen gaan voeren. Gelijk het bekende bl3.1 de „Figaro" het uitdrukte. De Britsche aanval op Oran heeft ons een tegen prestatie geleverd, zij heeft onze di plomatie haar vrijheid teruggegeven Daarmede is en dit zal ook voor ons land van ingrijpende beteekenis zijn 'een einde gekomen aan de Britsch positie op het vasteland van Europa; Engeland is een der deelen van het nieuwe Europa geworden, een deel. op zijn hoogst gelijkwaardig aan een ander deel. maar dat zeker geen overheerschende positie inneemt. De positie in West-Europa was een der pijlers van het gebouw van het Britsche Imperium; van dit bruggc- hoofd" op het vasteland uit was En geland in staat het opkomen van een andere wereldmacht te voorkomen; de Bntsch-Fransche vriendschap had voor Engeland voornamelijk een af werende functie. Dat ook de andere pijlers van het wereldrijk belangrijk verzwakt zijn. is bekend. Men denke aan de positie in Egypte en Syrië, aan de afgesloten heid van Singapore. 3an het Bóeren- verzet in Zuid-Afrika. Nederlands positie Hoofdz-^k voor ons land op dit oogenblik V nog eens duideiyx gede monstreerd *V> zien. da,t de Britsche invloed op hV vasteland steeds n-.eer uitgeschakeld vkprdt en dientengevol ge vooral de kuSÜanden van West- Europa steeds terugkeeren tot hun door hun geografische liggmg aangegeven functie. cKiekm van het continent te zijn zij\et ook tevens een uitmonding van het ^steland van Europa op de wereldzeeênMX sterke Britsche invloed sedert deceftcien had er steeds meer tog geleid, dat ons land, zooal niet een politiek. darVvtoch een cultureel bruggehoofd voor in geland was geworden; hoogstens dacfy' men ons land een ..bemiddelende* functie toe tusschen Engeland en Duitschland en midden-Europa Zoo is het niet; Nederland s deel van het vasteland van Europa, is dat altijd geweest en heeft tot taak de continentale krachten (cultureele en economische) uit te dragen naar het Westen toe, in ruil voor producten van andere werelddeelen maar het blijft voor alies een deel van het continent. Maandagmiddag heeft te Vichy een groote groep kamerleden vergaderd. Op voorstel van Tixier-Vignancourt richtte de vergadering eenstemmig het verzoek tot de regeering onverwijld de politieke, civiele en burgerlijke ver antwoordelijkheid te onderzoeken voor het ontstaan en het voeren van den oorlog, Voor de onvoldoende Fransche middelen en de leiding der krijgsver richtingen, en voor rechtvaardige straffen te zorgen. Daarna sprak dfe vice-premier Laval. Het ongeluk, zoo zeide hij, waarin ons de lichtvaardig heid van hen gestorj heeft, die on* in de n oorlog brachten, maakt het tot heiligen plicht vooral de leiding van Frankrijk te beveiligen. Wij verzoeken het parlement ons hiervoor middelen te verschaffen en eenstemmig zün ver trouwen in maarschalk Pétain te be vestigen. De Fransche zaakgelastigde Cam- bon heeft gisteren te Londen aan het Foreign Office de officieele mededee- ling overhandigd, dat de Franache regeering na het verbreken van de diplomatieke betrekkingen de geheele Fransche ambassade naar Frankrijk beeft teruggeroepen en dat er in de toekomst geen diplomatieke betrek kingen tusschen Frankrijk en Enge land meer zullen bestaan. Het per sirneel van de Fransche ambassade te Londen is reeds vertrokken. Het Fransche ambassadegebouw in Hyde- park ligt sedert gisteren verlaten. Reuter meldt, dat de Britsche vloot op den ochtend van 8 Juli haar opera ties tegen de eenheden van de Fran sche vloot heeft voortgezet. Deze actie was gtericht tegen het nieuwste Fran sche pantserschip Richefieu (35.0*0 ton). Reuter beweert, dat de actie met succes is bekroond. HAVAS WEERLEGT ENGELSCHE ARGUMENTEN. Het ofLcieele Fransche nieuwsbureau Havas verklaart naar aanleiding van de pogingen van Churchill en de Brit sche propaganda, dc aanslagen op de Fransche vioot je recti tv aard gen, het volgende. ..In welingelichte kringen acht men de Engelsche voorstelling van zaken om de volgende redenen niet steek houdend. De Fransche regevring was vastbesloten, den wapenstilstand van de hand tc wij2en, wanneer het vloot- vraagstuk niet bevredigend geregeld, ö.w.z. wanneer de Fransche vloot door Du.tschland zou worden gebruikt. Het wapenstilstandsverdrag bepaalde, dat de vloot naar de havens der niei- bezette gebieden zou worden gebracht om daar ontwapend tt worden. Zij zou bovendien door Fransche bemanningen worden bewaakt. De Engelschen ver- ar.gden. dat de viool naar Engelsche havens zou worden gebracht. De Fran sche schepen, die zich bij het sluiten van der. wapenstilstand daar bevon den. werden echter als vijanden be handeld en de officieren en bemannin- ger werden van boord gehaald. Hieruit blijkt, dat mor. van Engelsche zijde zich in werkelijkheid van de Fransche v.oot meester wilde maken. Had Frankrijk aa*?T den Er.golschen druk toegegeven, dan zou het in gegeven w -rd geschonden on hot w .«penstil- sta.--. dserdrag op een der belangrijkste punten overtreden hebben Do vloot tc Oran werd ontwapend, de vuren ge doofd en een dqel der bemanning was aan den wal De munitie werd juist ontscheept. De sluitstukken waren reed^var. een aantal kanonnen verwij derd. De marine was derhalve inder daad bezig, deze schepen onbruikbaar te maken, waardoor Engeland de ga rantie werd geboden, die het voorgaf te Walen hebben. En toch zijn de Engelschen. met miskenning van de yuataire eer tegen een vloot in dezen toestand opgetreden: Zij hebben ma tron. die zich .niet konden verdedi gen. \ermoord. Met dezen eersten moord Ifyet tevreden, wierpen de En gelschen kkh nogmaals op het ziel togende slaV»toffer en beschoten met machinegeweren de matrozen, die in de booten een'^pevlucht zochten. Te recht heeft een Amerikaansch blad gesproken van een moord met voor bedachten rade van fe»in op AbcL ONDERHANDELINGEN AANSTAANDE? In jyelingelichte kringen te Sofia doen geruchten de ronde, voigens welke Griekenland den wensch zou hebben geuit om met Bulgarije onderhandelin gen te openen over tusschen de beide landen hangende problemen Reeda zou hier een Grieksch verzoek of wensch tot het vernemen van concrete Bul- gaerrche voorstellen zijn ontvangen. Een bevestiging van deze geruchten is nog niet ontvangen. CRITIF.K IN AMERIKAANSCHEN SENAAT. In den Amerikaansehen Senaat zijn Maandag de debatten begonnen over de benoeming van Stimson en Knox tot lei^envan het kabinet. De leidende republikein Vandenberg verklaarde, dat, naaF te vreezen is, bevestiging van Stimson door den Senaat zekere Euro- peesche naties ertoe zou kunnen ver leiden, van de Vereenigde Staten hulp te verwachten, die deze niet zouden kunnen verleenen. De democraat Holt critiseerde de benoeming van Stimson, die bewees, dat de regeering Roosevelt niet meer tevreden was niet de tot dusver genomen maatregelen tot hulp verleening' aan Engeland. De demo craat Shepard daarentegen pleitte voor de bevestiging van den republikein- schen Stimson "om, zooals hij zeide. de' wereld een bewijs te geveru van de eenheid der Vereen igde Staten. VORMING VAN ,,T\VEE-0CEANEN- VLOOT" VOORGESTELD. De Amerikaansche s\cnaatcomn\issie van marine heeft het aannemen van een wetsontwerp aanbevolen, wiaarfcii vier milliard dollar beschikbaar wortit gesteld voor het vormen van een „twee-oceanenvloot In de schrifte lijke motiveering verklaart de com missie. daf de marine der Verecr.igde Staten, met inbegrip van de marine luchtmacht. sterker moet zijn dae iedere mogelijke aanvaller, lijke \reactie der regeering te Was hington is nog geen sprake. Men be perkt zich aldaar ertoe de gebeurte nissen gade te slaan en fschijnt nog niet voornemens eenige stappen te ondernemen. Steeds weer komt het voor. zoo besluit de Korrespondenz, na herinnerd te hebben aan de verklaring van Washington van 18 Juni over de wisseling van souvereiniteit in het Westelijke halfrond, dat reacties, voor al van de zijde van Washngton, in be paalde gevallen op andere wij-ze ge schieden, dan vroeger in plechtige ver klaringen tot uiting is gebracht. aan Beperkende bepalingen ONDERWORPEN. Officieel verluidt, volgens D.N.B1, dat de Franschen van nu af aan in Engeland als buitenlanders worden be handeld. De Fransche staatsburgeres zullen derhalve, evenals andere bui tenlanders, onderworpen zijn aan be perkingen, zooals het uitgangsverbod en het verbod, zonder bijzondere ver gunning motorrijwielen en auto's te gebruiken. Bovendien gelden \thans ook voor hen de verorden ingen\? die aan &>|!e buitenlanders den toëgang tot de verdodigingszones zonder specials vergunning Her poiitie verbieden. WAT ZAL AMERIKA DOEN? Het Reuterbureau heeft gemeld uit Santiago, aat de stemming op het eiland Martinique in de Caraibische zee uiterst vriendelijk voor Engeland is aldus het» D.N.B. Men zou daar verbaasd zijn over de houding van Frankrijk en generaal de Gaulle gun stig gezind zijn. Dit Engelsche bericht, zoo schrijft de Diplom atisch-P o 1 t i s c h e Korrespondenz. dient blijkbaar als voorbereiding van wat Engeland in het schild voert, n.t een koloniale roof actie tegen den vroegeren vriend Van buitengew oon belang, zoo vervolgt de Korrespondenz. is de reactie van hen. die zich tot dusver aan het behoud van den vrede en de bestaande orde in de Caraibische zee sterk geïnteresi seerd hebben gêtoond. Van een duido- VOLDOENDE VOOKKAOEN. De "Fransche minister van Landbouw en Levensmiddelenvoorziening heeft mef'betrekking tot de levensmiddelen- positie" van F^an*rijk verklaaro\ dat de aanwezige voorraden graart, veKen vee voldoende zijn om hongersnood V voorkomen. liet is echter beslist nood-"^ zakelijk.^dat meri zich Streng houdt aan de beperkingen, dié de regeering bevo len heeft en nog bevelen zal. In ver band hierme-'e verspreidt de Fransche radio een oproep van het ministerie van Landbouw, waarin er op gewezen wordt, dat Frankrijk niet meer kan rekt-nèn op den invoer var. vetten, olie en dergelijke stoffen, in verband waar mede pevorderir\g van de varkensteelt noodzakelijk is. DOOR MINISTERRAAD GOED GEKEURD. Na*r de Fransche radio meldt, heeft «o ministerraad onder voorzitterschap van Lebrun in zijn vergadering van gister avond de plannen voor de grondswete- herziening goedgekeurd en den Wee- premier Laval belast met de vertegen woordiging van den ministerraad voor het parlement. n o op&nje. in ER WORDT OP ZEER JEUGDIGE LEEFTIJD MEE BEGONNEN. Het Spaansehe Staatsblad publiceert een wet, waarbij de Falanx-militie met de voor- en na-militaire opleiding van alle Spaansehe mannen belast wordt, en waarin de nooaige richtlijnen voor de' herorganisatie der milities worden vastgelegd. Het ihuidige stelsel van de militaire opleiding zoo zegt de wet. is niet voldoende voor het begrip „ge wapende macht". De militaire oplei ding van de jonge Spanjaarden moet li) hun»prille jeugd beginnen en moet na den militairen dienst tot een be paalden leeftijd op peil gehouden wor den De Falanx-militie als behoedster van de nationale revolutie krijgt daar om w4. taak onder "de Spaansehe man nen tot hun 55e jaar de militaire deug den Levendig te houden Studenten krijgen hun opleiding van de univer- siteitsrr.ilitie. De milities staan onder de n. ttaire wetten en worden door actieve- of reserve-officieren geleid. PETROLEUMPIJPLEIDING IN SYRIË AFGESNEDEN. Naar Stefani uit Istanboel meldt, hebben de Engelschen de door het Fransche protectoraat Syrië-Libanon loopende petroleumptjpleiding, die bij Tr.poii in Syrië eindigt, afgesneden GRAAF CIANO BEZICHTIGT DE MAGINQTLINIE. De Itdliaansche minister van Buiten- lait^sche Zieken, graaf Ciano, die op u:tnèp i.ging van de Rijksregeering op het oogenblik in Duitschland vertoeft en het Westelijke oorlogsgebied be zoekt. heeft gisteren in gezelschap van ambassadeur Alfieri. ambassadeur Buti ambassadeur von Mackensen. g^ne- raai-majoor Dittmar en freiherr von Doem berg versc.oeidene vestingwer ken van' de Magdnotlinie bezichtigd waarom bijzonder hevig gestreden is. Graaf Ciano bezocht ook het ford Douaumont bij Verdun, waar hij zich door officieren liet inlichten over het verloop der krijgsverrichtingen en zich onderhield met soldaten, die zich bij de bestorming van de bunkers hadder onderscheiden. Bij zijn tocht door Metz werd graaf Ciano door de burgeroevolking spontaan toegejuicht. Nederland begint te beseffen, dat zich in zijn geschieden.s een „Um.ver- tung aller Werte" voltrekt. Deze ken tering op politiek, economisch, s aal en cultureel gebied heeft alle kenmer ken van bestendigheid in zich. Vragen s deze: hoe de oor..-g za! afioopen r.oe de vrede zal worden gedicteerd, noe ae landsgrenzen m de toekomst zullen zijn en hoe de wereldmachten met elkaar in evenw :cht zullen komen, deen n ets af aan het fe.t. dat ons land anders geregeerd zal worden dan in het nabije verleden het geval was Het hoeft niet den minsten zin. zich te verdiepen in de vraag, of zu k> met beter langs den weg der evolutie had kunnen gebeuren. Een revolutie is nooit* meer door evolutie te achter halen zoomin als een trein is te achter halen door een fiets. Men moet zoo verstandig zijn. dit goed voor oogen te houden, niet om erin te berusten, maar om zich gereed te houden voor de taak. die men jegens de nieuwe gemeenschap te ver- uilen zal krijgen Het gaat hier niet om begrippon als na^onaal-socialisme of fascisme. Het gaat vin een besef, dat dieper wortelt. Tet üittofctraUè /n voorbeeld. De Deut sche Ze:ttttt .n o Niederianden her innerde er nog aan. hoe Goethe toen hy .1792 de legers van Engeland, Oostehriik en Pruisen tegen het leger der Fraf.*che revolutie te pletter zsg loopen, dë gedenkwaardige at.or on sprak Van deze plaats en van dit uur af begin een n.euw tijdperk in a? wAx'Ldgeschiedenis en gij kunt zeggen, dat gij daarbij tegenwoordig zi.it geweest. Zie. zoo nmoment he- cn we nu e,ti als wij ons goed rea- eeren. wat er in korten tijd in ..gjod old Europe" is gebeurd, kunnen wi; Gvthc's woorden aanhalen als woor- n van onszelf." Wij zijn betrokken raakt in één var de grootste volke ren dra ma's der wereldgeschiedenis waarbij het gaat om een ..to be or not to be van millioenen menschen :n e«r. overbevolkt continent De Neder an dors hebben het grootste belar.g b»; dit drama, want zij hebben zich re ken- schap te gei(°n van deze eene realiteit' dat Duitschland den "stoot tot a-Ie« net ft gegt'ven en dat Duitschland than-, in Europa de leiding heeft. Intusschen heeft Nederland genoeg gevoel voor 'eigenwaarde om te be- seffen. dat bij dezen ontzaglijken strijd geestelijke waarden in het gedrang kunnen komen, waaraan het hecht met een taaiheid, die in eeuwenoude tradi ties wortelt. Duitschland kan dit besef volle begrijpen en het heeft zien trouwens ook tot neventaak gesteld, deze gecsteiyke waarden te respectee ren en zelfs te versterken voor zoover ae Duitsche belangen er niet door wor den geschaad En daarom is het noodig en nuttig, dat Nederland uit zijn midden een groep mannen voortbrengt, die de hoogste bezettingsautoriteit voor civiele aangflegeheden by dere taak tot steun kan zyn. De groep, men zou haar een „nationaal comité" kunnen noemen, zou al die w aarden naar voren moeten brengen, welke voor het Nederlandsche volk van essentieele beteekenis zijn De groep zai moeten optreden ais ge volmacht ;gd adviescollege van het heelc Noderiandsche volk. V -ri r zuilen wu op dit oogenblik nie; gaan. omdat wij ons in dit artikel icuier en alleen tot het direct nood- zakel. x willen bepalen. Var. Duitsche zijde, van de zijde der hoog bezetUng->autoriteit op civiel gebied dus, kan dit streven slechts worden toegejuicht, want het is haar bedoel i. bij de uitvoering van haa** bestuurstaak positieve resultaten t° verkrijgen. Z.' zou zelfs meer willen zien, een creat.t-ve orden ingsactie op brgeder ba.-.s. u.tgaande uit het hart van net Nederiar.dsche vo.k. maar zy begrijpt dat men in Nederland eerst nog even met zichzelf* in hot reine moet komen voor men tot een gemeenschappelijk? houding en gezindheid konvt.. Weinu. m elk geval wordt er op het oogenbhk stevig gewerkt aan de vor ming van het colli-ge van Neder.and- sche vertrouwensmannen. Dit echter moge voorop staan:.hun bekwaamheid moet in de eerste plaats boven a.ien twijfel verheven zijn. Het dienchi figuren te zijn, die niets uit hun geschieden - behoeve;, te schrap pen om hun V?taak met opgeheven hoofd tegemoet te kunnen gaan,, figu ren die, namens het geheele m*der» iandsche volk. met goede geloofs brieven kunnen aa. treden, want ian alleen kan hun rech; van spreken wor den gegeven, kan hun advies m Den Haag van eenige beteekenis zijn. Moge lij kneden var veder strekken- atn ,ara valler buiten het kader van deze bescheu" g en blijven dus voor loop ig ona«r geroerd. Etn zaak s"~at echter vast: er ont wikkelt zich oil een o^practisch veel voud een gezaghebbende eenvoud.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 1