WET DORP
ONS G0EDK00PE PATROON
Niet iedereen kan pap koken 1
HET BEWAREN
van Levensmiddels
COIFFURE 1940
Hoe het moet
waar nooit iets gebeurde
BIJVOEGSEL VAN
GOUDSCHE COURANT
9 JULI 1940
No. 496
0m»fmmiminuiimninmiiintimniiimimiinnmnniH
Niets dat bepaald „nieuws" was, of een
wereldschokkende gebeurtenis, maar wat
een bejaarde grootmoeder deed, werkte nog
jaren bij de menschen na en strekte hun tot
voorbeeld. En de kleinkinderen zijn er nu
rf;g trotsch op
Waarmee zoowel een jurkje
als een schortje kun worden gemaakt
WENKEN EN RAADGEVINGEN
VAN HANDIGE HUISVROUWEN
volgens Martine Wittop Koning
V
MET TOELICHTINGEh
VAN EEN KAPPh
Van achteren opgekntpt
E
ER gebeurt hier
iets vroeg iemand eens aan
een bewoonster van een
achteraf gelegen dorpje in de Green
Mountains.
Och, luidde bet antwoord, als je
belangrijk nieuws en wereldschokken
de gebeurtenissen bedoelt, dan moet ik
arggen „neen". Maar toch jjjn er in
den loop van de jaren eenphassa din
gen voorgevallen, waar we trotsch op
si in i ook wel een en ander, waarvoor
we ons schamen en een massa, waar
om we moeten lachen, als we er aan
Stoken.
Ik zal je vertellen wat me nu ineens
te binnen schiet. Jaren geleden hoorde
mijn grootmoeder, dat de vrouw van
een boer van één van de farms in de
Oefgen nooit naar benedCTi, naar het
dorp kwam voor kerkbezoek of om
boodschappen te doen, omdat zij bang
a as, dat de menschen haar zouden uit-
kiehen. Ze waren arm en ze had maar
heel weinig kleeren en ze was lang-
z imerhand zóó van de menschen ver
vreemd, dat ze niet wist, waar ze zich
hetgen moest, als er een yreemdeling
in de buurt van de farm kwam.
Zoodra grootmoeder dit wist, stapte
ze in haar tilbury en reed er heen.
Mrs. Turner, de vrouw van den far
mer. was juist bezig de wasch op te
li mgeu, toen grootmoeder het erf op
ried. Vóórdat ze haar kon ontsnappen,
stapte grootmoeder uit en zei
Mag ik u helpen t
En binnen een minuut stond ze ook
i. kens en handdoeken en ondergoed op
te hangen,
haar mond vol
veiligheids
spelden, want
waschknijpers
kenden ze
daar nog niet.
Mensch,
hoe krijg je het goed zoo schoon T mum
melde grootmoeder, vanwege de veilig
heidsspelden. Wat voor zeep gebruik
je?
Toen de groote wasehmand leeg was,
was de farmersvouw geen moment
verlegen meer voor het vlug heen en
weer trippelende oude dametje uit het
dorp in het dal. Ze gingen de keuken
ir en waschten samen den ontbijtboel
af en toen dat gebeurd was, zaten ze
knus aan weerskanten van een groote
mand met verstelgoed. Ze spraken
over het dorp en allerlei menschen in
hel dorp en ook de kwestie van het
naar de' kerk gaan, die grootmoeder
heel na aan het hart lag, kwam ter
sprake. Mrs. Turner zei, dat ze geen
goeder, mantel had. Grootmoeder vroeg
hem te zien en, beweerde zij hij was
even g"ed als de hare, in alle opzich
ten. Vóór de bezoekster heenging be
loofde mrs. Turner, dat ze den volgen
den Zondag de 'kerk zou bezoeken als
ze met grootmoeder meemocht en bij
haar, in dezelfde bank mocht zitten.
Natuurlijk, zei grootmoeder. Ik
zal bij m'n deur op u wachten met
m'n dochter en kleindochter. (Dat
was ik).
En inderdaad stonden we den vol-
i
genden Zondag in onze Zondagsche
kleeren aan de deuf, toen Turner en
zijn vrouw in hun ouden wagen kwa
men aangereden. Mrs. Turner had een
klem ouderwetaeh hoedje op haar
sluike, zwarte haren gezet, een klein,
wiebelend hoedje, dat met linten onder
haar kin was vastgebonden. Haar don
kere bruingebrande gezicht was één en
al glimlach, wat haar een massa grap
pige kleine rimpeltjes bezorgde.
Het was een koude dag, ze had een
wintermantel aan en daaroverheen
als een echte''boerenvrouw voelde ze
zich alleen maar netjes met een
schoon schort aan droeg ze een
stijfgesteven blauw schort.
We waren zóó verbaasd iemand met
een schort over een mantel te zien,
m'n moeder en ik, dat we al een hand
naar onzen mond brachten, om ons
lachen te verbergen, toen grootmoeder
plotseling zei
Hoe is het mogelijk, kinderen, nu
hebben we vergeten, onze schorten aan
te trekkenNeem me niet kwalijk,
mrs. Turner, een oogenblikje
Ze snelde het huis in, vertelde ons
met haar mee te gaan en, hoe we ook
tegensputterden, we moesten het groot
ste schort opzoeken, dat we hadden en
Als u goed kijkt naar het hierbij afgebeelde jurkje en
schortje zult u begrijpen, dat zij beide met één patroon
te maken zijn. Het jurkje is heel eenvoudig, het heeft een
glad lijfje en een vierkant of een hoogsluitend halsje, in
het laatste geval met piqué kraagje. Het rokje, waarin
een flinke zoom wordt gemaakt, wordt op het lijfje gestikt.
Het Schortje heeft aangeknipte schouderbanden, het
sluit vanachteren tot onderaan toe met knoopjes. Het is
gemakkelijk van het patroon van het jurkje te maken.
Van het jurkje met ronden hqts zijn knippatronen ver
krijgbaar voor de leeftijden 46 en 68 jaar, aan ons
bureau Markt 31. De prijs van een dergelijk patroon
bedraagt 10 cent.
Voor jurkje heeft men noodig 1.75 meter stof van
80 c.m. breedte.
Drukknoopen, tegen den binnenkapt van de gordijnen
gezet, voorkomen, daj er licht naar buiten schijnt.
Als ge een kaars in een kandelaar doet er zijn
vele menschen, die weer kaarsen gebruiken, nu er geen
licht naar buiten mag schijnen omwikkel het onder
ste eind van de kaars dan met flesschenlood. Ze zal
daardoor tot het laatst t$e opbranden.
Men kan kussensloopen met één knoop sluiten, als
men ze volgens het model van een envelop maakt. Het
knoopsgat komt dan in de punt.
Glaswerk, borden en schalen zijn na het wasschen
veel minder vlekkerig, kis men ze uit het sop even
onderdompelt in een teiltje schoon, warm water.
-« r elk of karnemelk en het een of
ander bindmiddel ziedaar, de
r JL grondstoffen, welke ons in staat
-cellen om allerlei pappen te bereiden,
i-ea echt smakelijke pap bezit de tuiste
ate van gebondenheid, zóó dus. dat
melk niet meer als vloeistof te her-
onen, ts. Een inderdaad smakelijke
tp mag verder niet gefclont zijn en
-iet liefst niet in de gelegenheid zijn
weest om het voor menigeen onaan-
tardbare „vel" aan de oppervlakte te
«men.
Eenerzijds houden we ons bij de be-
- ding dus aan juiste verhoudingen tus-
jen melk en bindmiddel, anderzijds
ven we gedurende het koken de nbo-
Se zorg aan de pap, door bijvoorbeeld
tijd .te roeren, den kooktijd niet te
•ig voert te zetten, enz.
Een lange kooktijd is voor melk niet
ooald dienstig. In gevallen dus, dat
t bindmiddel moeilijk gaar wordt
tort, parelsago) kan ten eerste bet van
voren in water weeken een goede
i >tp zijn, terwijl verder het vóórkoken
water kan worden toegepast met als
volg, het verder gaar lateh worden
de toegevoegde melk.
'israetnelk iedere huisvrouw weet
*-t wel zal bi) verwarming schif-
Zoodra echter bet voor de pap ge-
«kte bindmiddel voldoende is ult-
'Ud (verétijfseld en daartoe de vloei-
te zich heeft opgenomen, vertoont
de |>ap zich ais een gebonden smakelijk
geheel, waarin de geschifte deeltje^ zoo
goed als niet merkbaar zullen zijn. Bij
voorkeur maken we daarom karnemelk
pap niet te dun.
Als verhoudingen voor eenige van
onze. meest bekende papsoorten gelden
op 1 liter-melk of karnemelk:
150 gr. (Ij ons of li klein theekopje)
rijst
100 gr. (1 ons of 1 1/3, klein thee
kopje) gort
80 gr. (2 kleine theekopjes) haver
mout
175 gr. (Ij ons of 1| klein theekopje)-
boekweitgort.
80 gr. afgestreken eetlepels) gries-
meel of gemalen rijst.
?5 gr. (7j afgestreken eetlepel) on ge
build tarwe- of roggemeel.
00 gr. (6 afgestreken eetlepels) tarwe-
of roggebloem.
50 gr. (5 afgestreken eetlepels) maï
zena of cpstardpoader.
Het .toevoegen van de grove bind
middelen tot en met griesmeel
heeft op zeer eenvoudige wijze plaats: de
melk wordt aan de kook gebracht (kar
nemelk liefst onder onafgebroken roe
ren). het bindmiddel wordt er dan tn-
gestrooid en doorgeroerd en de pap
blijft op een zeer zacht vuur. in de
dichtgedekte pan „doorpruttplen" tot
alles gaar is.
Als kooktijd nemen'we aan: voor gort
ongeveer 2 uur: riirl 1 uur, havermout
15 a 20 minuten, boekweitegort 20 mi
nuten, griesmeel 10 minuten.
De fijnere bindmiddelen worden eerst
met wat water of melk tót een gelijk,
gemakkelijk schenkbaar papje aange
mengd, geheel zonder klontjes: Dit
wordt dan roerende in de kokende melk
gegoten, waarna de pap nog even onder
voortdurend roeren zachtjes blijft door
koken:
Tagteikpf roggemeel ongeveer 15 mi-
Tanïe- of roggebloem ongeveer 10
minuten.
Maizena- of custardpoeder ongeveer 5
minuten.
Als warm gerecht wordt de pap, ver
mengd met wat suiker (karnemelk liefst
met stroop), dadelijk opgediend. .Geven
we 's zomers de voorkeur aan iets
kouds, dan zorgen we ervoor, dat tij
dens het afkoelen telkens In de pap
wordt geroerd, zoodat het vormen van
een hinderlijk vlies aan de oppervlakte
wordt voorkomen.
dat ever onzen mantel aantrekken. Zóó
gingen we naar de kerk, met ons vie
ren, met schorten, die stijf stonden van
de stijfsel en daaronder onzen mantel.
En grootmoeder keek de menschen,
die het waagden verbaasd naar ons te
kijken, zóó doordringend aan, dat men
al gauw begreep, wat er aan de hand
was.
Na afloop van den dienst kwam
iedereen naar mrs. Turner toe om haar
de hand te drukken en haar welkom
in het dorp te herten. Ze wisten, wit
er zou volgen, als ze het waagden het
niet te doenGrootmoeder zou hen
dan wel eens onder vier oogen te spre
ken vragen.
Na dien bewu sten Zondag kwam
mrs. Turner, iedere week, haar leven
lang, zonder schort, want grootmoe
der vertelde den volgenden keer zoo
langs haar neus weg, dat het eigenlijk
niet noodig was op Zondag een schort
te dragen.
Ja, we kunnen er nu om lachen,
maar in ons hart waren we toen eigen
lijk wel heel trotsch op grootmoeder,
die zóó de openbare opinie durfde
trotseeren en daarmee een eenzelvige,
zich minderwaardig voelende vrouw
weer tot een deel van onze dorpsge
meenschap maakte. En jaren later,
toen grootmoeder en mrs. Turner er
beiden al niet meer waren, gebeurde
er iets, waardoor we weer opnieuw
trotsch waren, op wat grootmoeder
had gedaan. Want toen bleek, hoe zoo
iets doorwerkt en hoe men .zich haar
voorbeeld herinnerde.
Het oudste zoontje van een weduwe
kwam hier in de buurt op een farm
werken. Hij had niets dan een oud
versteld hemd en wat verschoten, ver
sleten overalls. Maar dat drong in het
begin niet tot den boer en zijn vrouw
door, althans, dat dit 4lles was, wat
hij had. Toen de boerin een keer naar
de stad reed om eieren te verkoopen,
kocht ze een nieuw werkpak voor
hem, een overall van blauw jeans, zóó
stevig, dat het ding haast overeind
bleef staan, als je het neerzette.
Dat was op een Zaterdag. Den vol
genden morgen. Zondag, zei de boer,
dat ze naar de kerk gingen en dat
de jor.gen mee kon "gaan, als hij er
lust in had. Ja, dat had hij Wel en toen
hot tijd was om weg te rijden, ver
scheen hij met natte haren, waarin de
tanden' van de kam nog te zien waren,
een gezicht, dat glom en blonk van
de groene zeep en keurig gepoetste
schoenen.En hij had z'n nieuwe
blauwe werkpak aan.
De boer deed zijn mond al open om
te zeggen „Als je je niet gauw ga3t
sankleeden, zijn we te laat voor de
kerk", toen het ineens tot hem door
drong, dat dit het beste was wat de
jongen had. Aan het stralende gezicht
van den jongen was duidelijk te zien,
dat dit de eerste nieuwe klee
ren waren, die hij ooit had gekregen
Trotsch streek hij met zijn hand over
Nu vele levensmiddelen door de bij
zondere omstandigheden, waarin wij
verkeeren slechts in geringe hoeveel
heden beschikbaar zijn, zullen we alles
in het werk moeten stellen-om te voor
komen, dat er ook maar iets verloren
gaat. De overvloed, waaruit we tot nog
toe konden putten, behoort tot het ver
leden, doch de toekomst zal ons" leeren
dat we met héél veel minder toe kunnen
komen, zonder dat onze "gezondheid er
onder te lijden heeft.
Vele huisvrouwen bestelden tot dus
verre, wat zij meenden noodig te heb
ben en er werd menigmaal weinig aan
dacht aan geschonken, indien brood en
restjes verhuisden naar plaatsen, waar
zij allerminst behoorden. Hoe vaak
konden we niet constateeren, dat er
zelfs oud brood in den aschbak werd
gedeponeerd? Zelfs van hetgeen ons
wordt toegewezen zullen we nog wat
moeten trachten over te houden, dat in
geval van nood kan worden gebruikt.
De vraag rijst bij velen, op welke
wijze verschillende levensmiddelen
kunnen worden bewaard, zoodat bederf
vrijwel uitgesloten is.
In de eerste plaats melk.' Deze moet
steeds }n een afgesloten pan worden
bewaard,\ opdat voorkomen wordt, dat
het stijve blauwe jeans en zei
Ik ben er toch zóó blij meeNu
heb ik tenminste iets, waarin ik naar
(je kerk kan gaan.
D^ boer kuchte en snoot z'n neus
en zeiWacht evqpHij ging naar
boven en nam zijn eigen blauwe werk
pak van den haak en trok dat aan,
inplaats van zijn Zondagsche blauw
serge pak. En zoo, precies eender ge
kleed, gingen ze samen naar de kerk.
En ze zaten in dezelfde bank en ze
zongen uit denzelfden bundel en hoe
wel ze er geen van beiden ooit een
■voord over hebben gezegd, het was
aan hun gelukkige gezichten te zien,
dat ze nog nooit in hun leven zóó van
een kerkdienst hadden genoten.
Kijk, er gebeurt hier niet veel, bij
ons in het dorp, maar het hangt er
maar heetemaal van af, wat u onder
„gebeuren" verstaat
er bacteriën in komen, welke
veroorzaken. Vóór het koken wordt!
pan of de koker omgespoeld met I
water,i waardoor de melk minder ga
aanbrandt. Vlug en roerende laten l
koelen. Bij het gebruik van busjes (g
condenseerde) melk kan men het I
twee openingen in het deksel mal
één voor het uitachenken en één lu0
gat. Beide gaatjes moeten openblijvi
wanneer de bus op een stofvrije pta
wordt weggezet.
Boter moet in een niet doorzicb
schaal en afgesloten bewaard won
Liebt, dat sterk inwerkt op niet
dekte vetten, bevordert het rai
worden. Aardewerk botervlootjes
vooral aan te bevelen in den zix
eventueel plaatst men ze feereen
met water. Hetzelfde geldt voor
garine.
Vet kan worden uitgesmolten en j
een steenen pot worden bewaard,
'dat men het vooraf heeft gezi
Kaantjes worden in groenten verwei
Reuzel en vet kunnen na het smelfe
in één pot worden bewaard. Een zuini
broodbelegging, waarvan vooral kin
ren veel houden is een mengsel
stroop en gesmolten reuzel of spekw
Kaas wordt onder den kaassl
bewaard of, indien het stuk te groot j
in een schaal of soepterrine. Korsl
worden geraspt en gebruikt ont
verschillende gerechten te strooien.
Bloemkool, macaroni en alle spija
met een neutralen smaak leenen
om met kaas gegeten te worden.
Eieren werden bij kleine hoeva
heden ingeslagen en op een rekje
waard om kneuzen te voorkomen: ha
mei) dit laatste niet in zijn bezit, i
plaatst men de eieren in dopjes. Di|
lijks omdraaien.
Meel, griesmeel, havermout
worden in goed afgesloten potten
glazen jamflesschen bewaard. Na
moet men grutterswarèta of andfe
levensmiddelen in papieren
bewaren. Af en toe worden de kld
voorraden met een houten lepel ón
roerd.
Ook peulvruchten worden In afga
ten steenen of glazen potten bewaï
Macaroni, rijst e.d. worden in zak
bewaard, welke men van wit of gen
katoen heeft genaaid. Men hangt ze
aan haakjes, welke onder de kastpli
ken worden aangebracht.
Het is in den +oop der jaren dikwijls niet prettig voor
ons geweest om een nieuwe haarmode bij het publiek
te introdueeeren. Niet altijd waren de modellen wat wij,
kappers, als het summum van schoonheid beschouwen, bij
voorbeeld de rol naar binnen, welke eenige jaren geleden,
toen dit kapsel opdook, hoofdzakelijk uit schoonheidsover
wegingen door de kappers sterk werd tegengewerkt, maar
die zich desondanks toch wist te handhaven. Zooals altijd
waren er enkele typen, wien dit kapse' hael goed stond,
waarbij nog kwam, dat velen het zelf heel aardig voor
elkaar wisten te brengen, zoodat het één der weinige mo
dellen werd, welke verscheidene jaren weten stand te
houden. Persoonlijk reserveer ik dit model bij voorkeur,
voor dames, wier permanent minstens zes maanden oud
is en die liever nog eenige maanden wachten vóór zij het
opnieuw laten peAnanenten.
Dan weer teas er een nieuwe haarmode, welke door de
ingewikkelde" constructie moeilijk zelf was bij te houden,"
zoodat zij alleen den meest handigen kon worden aange
raden en dan nog a lieert, maar, als het haar zich er toe
leende. Deze uiterst flatteuse coiffures werden door het
perfeetionneeren van de hulpmiddelen en de steeds grooter
wordende handigheid der dames, waar het het zelf uitkam-'
menden opmaken van moeilijke coiffures betreft, toch een
suceeW Dit alles neemt echter niet weg, dat in kappers-
salon^juist den laatsten tijd honderden malen de ver
zuchting wérd geslaakt
Hè, kon ik toch maar weer eens een wat gemakke
lijker model dragen. Die lange haren in mijn hals vervelen
mij zoo. f
Deze overal gehoorde en steeds klemmender wordende
vraag heeft de kapsel-crcators naar de schaar doen grijpen
en een mode voor den zomer 1940 doen ontwerpen, welke
een grondige oplossing brengt. Er is voor dit model nog
geen' zuiver Holtandsche naam gevonden, maar persoonlijk
zou ik willen voorstellen het „coiffure 1940" te noemen,
eensdeels vanwege de gebeurtenissen, welke gelijktijdig
met het ontstaan dezer mode plaats hadden, anderdeels om
de merkwaardig goede eigenschappen van deze coiffure,
juist voor dezen tijd.
in het.gezicht, hetgeen gedeeltelijk kan worden opgehevi
door het dragen van bovengenoemde nugue's.
Jeugdig maakt .dit model iedereen, reden waarom
een ieder, zonder aanzien des persoons, onvoorwaardelH
kan worden aangeraden. Iedere góede kapper zal
speciaal arrangement voor uw type maken. Voor
zomer en het strand is deze dracht werkelijk ideaal I
droge haarsoorten vooral niet vergeten brillantine of 1
glans te gebruiken
Wat bij dit model vooral niet mag worden vergeten J
regelmatige permanent en vooral eens per drie web
model knippen. Wanneer dit wordt veronachtzaamd
dat kan gemakkelijk, nu men het regelmatige knippen]
ontwend gaat het eigenlijke karakter van het
verloren en krijgt men weer een vormlooze haarmai
die lukraak om het hoofd is gedrapeerd.
De coiffure 1940 zal u stellig goed staan en u zult
veel narigheid verlost zijn.
J. V,|
Bijgaande teekeningen kunnen slechts gedeeltelijk de
nieuwe mode weergeven, vandaar dat ik haar wat uitvoe
riger zal bespreken. Het haar wordt van achteren in den
hals opgeknipt, liefst uitgewerkt in een punt en dwars ge
kapt, zoodat dus de slagen, van achteren gezien, recht of
bijna recht van boven naar omlaag loopen. Veel golf mag
er overigens niet in zitten en een goede kapper zal hier en
daar met platte krullen het geheel nog weten te verleven
digen.
De zijkanten en de bovenzijde worden met verschillende
soorten krullen uitgewerkt Een aardige oplossing vind ik
het dragen van zoogenaamde nugue's opzij, dat wil zeggen
schuin naar boven achter strevende zijpartijen met een
lichten slag, die zóó gelegd moet zijn, dat de einden naar
binnen kunnen worden omgekruld. Deze knnnen dan
eventueel nog tot de onderzijde, achter het oor doorloopen.
Een aardige nieuwe oplos sip; voor bet kuifgedeelte is
bijvoorbeeld drie krullen naaR elkaar, maar inplaats van
naar buiten, naar binnen omgeslagen, hetgeen een buiten
gewoon aardig effect geeft Over het algemeen kan van
dit model Worden gezegd, dat het een weinig voller ma Kt