Griekenland in het nauw
op 31 Augustus
E
Geen demonstraties
rjdag 30 Augustus 1940 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
jaargang, N». 20413
Ie'
Gedrukte stemming in de hoofdstad
In de branding van de partijdigheid
Wie vuurde de torpedo op de Helli af?
BINNENIAND
ERNSTIGE RAMP
TE ZALTBOMMEL,
Gedeelte van brug op
twee bakken terecht
gekomen.
Aantal slachtoffers
valt mee.
Er zal streng tegen worden opgetreden
De Zaterdag moet als een gewone werkdag
worden beschouwd - Elke buitengewone ge
draging kan als demonstratie worden opgevat
WINKELSLUITING
IN DEN KOMENDEN
WINTER.
Voorbarige berichten.
DE RIJKSCOMMIS
SARIS IN TWENJHE.
Bezoek aan de zout- en
de textielindustrie.
COLL
ƒ325.
GEGELD
ER JAAR.
Mogelijkheden van
vrijstelling.
DE NIEUWE
JAPANSCHE KOERS.
Ontslag van pro-En-
gelsche en pro-Ame-
kaansche diploma
ten.
LOONEN EN SALARISSEN.
Verbod van verlaging.
Directeur F. TIETER
Postgiro 4(400
Bur. Markt (1. TeL 2T4S
TEN
AD.
o on)
onzen V.P.B.-correspondent)
Athene, Augustus 1940.
GRIEKENLAND verkeert on
tegenzeggelijk op dit oogen-
bliki in eeh zeer moeilijker.
Hud, waarvan het zich zeer goed
^riut is- Het is het voorwerp van
nifctaard tegenstrijdige belangen,
„pdoor het voortdurend gevaar
in conflict te komen met een
qo de oorlogvoerende mogendheden.
METAXAS,
dl Grieksche minister-president.
De voorvallen van de laatste dagen
liebben hier een zeer gedrukte stem
ming te weeg gebracht. De wisseling
van nota's met Italië verontrust de
openbare meening. Het feit, dat de
ree-oorlog in de Middellandsche Zee
zich voor een deel afspeelt in de nabij
heid van de Grieksche kusten maakt
de Grieken zenuwachtig. Officieel
wordt natuurlijk beweerd, dat Grie
kenland in geen geval zijn neutraliteit
al prys geven en zijn uiterste best
doet, deze naar alle zijden strikt te
handhaven. Het is echter een bekend
feit, dat de stemming in verantwoor
delijke kringen verdeeld is. Terwijl
een deel der1 politici öpenlijk of in het
jeheim sympathiseert met Engeland
Waarbij men zelfs nog vaag zin-
zpeelt op hetgeen de Engelschman
Byron meer dan een eeuw geleden
heeft gedaan, om Griekenland de vrij
heid te helpen heroveren! hellen
aderen daarentegen over naar meer
toenadering tot Italië. Weer anderen
doen inderdaad eerlijk hun best, tus-
aken de beide klippen door te zeilen
neutraal te blijven. De „man in the
street" is over het algemeen niet lin
staat om te begrijpen, waaraan ae
huidige moeilijkroeden zijn te wijten.
*»ji verlangt niets meer, dan Griek te
hju en te blijven.
W* beeft de „Hel.
Worpedeerd
0e heftige beroering, ontslaan door
«w verraderlijk torpedeeren van een
Griekenland's moderne oorlogs
bodems, de Helli, zonder de minste
jtohtbare aanleiding, begint te luwen.
P®rs heeft zich, blijkbaar op aan-
an hoogerhand, zooveel mo-
Wft onthouden van vermoedens en
fjypkngen; doch onder de bevolking
legde
men zich deze beperking niet
JP*n de wildste geruchten deden de
Velen zagen de naaste toe-
met groote bezorgdheid tege-
De vrees voor een onmiddellijk
fokken worden in den oorlog is nu
J°|Jgszins geweken, doch de dreiging
bestaan en drukt haar stempel
On? dage*Üksche teven.
hier ziet men het verschijnsel,
JJr*® meest bezorgden of de meest
JTjjitzienden z*ch haasten voor-
in te slaan, wat anders niet in
^Volkskarakter ligt. Veel valt er
kantens niet te hamsteren, want men
indruk, dat de algemeene
U^j^JgÉet byster groot zijn. Waar
oUc hver het algemeen drtneeste
jjjltelling voor aan den dag legt,
J®6* en olie.
is hier onder den ipdruk ge-
JJJ^van de geruchten over Itaiiaan-
i*t^i?ePenCOncentraties aan de gren"
jw**0 Albanië, welke geruchten ove-
bekwamen spoed zijn tegen-
I32i ®Vzomiere militaire maat-
Achtbare, hebben de
H^ikmingen niet na zich gesleept.
in de straten van de
1 aiet meer drukte van solda
ten dan vroeger. Misschien heeft men
zekere voorbereidingen getroffen aan
de grens, doch hierover lekt niets uit,
ongetwijfeld om dit aan de andere
zijde niet te doen opvatten als een
provocatie:
De Alblneesche minderheid.
In Grieksche gezaghebbende kringen
wordt met klem tegengesproken, dat
de Albaneezen, die onder Grieksche
heerschappij staan, onderdrukt wor
den, zooals Italië beweert. Overigens
moet worden- geconstateerd, dat de
Griek over het algemeen niet erg goed
op de hoogte is van geografie. Het is
niet overdreven tc zeggen, dat hij mis
schien meer afweet van het buitenland,
dan van zijn eigen land. Als zeevarend
volk komen de Grieken in alle havens
van de wereld, maar het stuk Albanië,
dat deel uitmaakt van Griekenland, is
den meesten onbekend.
Iets anders wordt het echter, wan
neer zij vrees beginnen te koesteren,
dat dit deel van hun gebied gevaar
begint te loopen, door een andere
mogendheid te worden bezet. Dan be
ginnen zij bij voorbaat heftig te
protesteeren. Deze vrees voor gebieds-
roof zit eiken bewoner van den Balkan
in het bloed; en verwonderlijk is dit
niet, wanneer men bedenkt, dat bijna
alle Balkanstaten te eeniger tijd heb
ben getracht, zich te verrijken ten
koste van hun buren. En het heeft heel
waf- voeten in de aarde om het door
een ander geannexeerde gebied weer
terug te krijgen!
Daarom speelt Griekenland tegen
over Italië terecht of ten/onrechte de
beleedigde onschuld. Het kent geen
Albaneesche minderheidskwestic. Van
ontevredenheid onder de Grieksch-
Albaneesche bevolking heeft het nooit
gehoord. De menscheri zijn tevreden,
anders zouden ze wel geklaagd heb
ben (of deze klachten ooit tot Athene,
zouden zijn doorgedrongen, is een an
dere vraag!) Wat den moord op Hoggia
betreft, waarover zooveel te doen is
geweest ten eerste beweert men
hier, dat hij niet door Grieken, maar
door zijn eigen landslieden is ver
moord Owat de Italianen tegenspreken)
en ten tweede heeft de politiek hier
in elk geval niets mede te maken,
want hij.moge dan een patriot zijn ge
weest, dit neemt niet weg, dat hij een
bandiet was, op wiens hoofd door de
Griekschp regeering een premie was
gesteld.. Dat niemand deze premie is
komen opeisqhen, voert fnen hier aan
als bewijs, dat de moordenaars Alba
neezen warenThans gaan er ge
ruchten over een tweeden politieken
moord op een Albanees, die wellicht
aanleiding zal geven tot nieuwe
moeilijkheden.
pute
iep de
AANTAL .DOÖDEN ZAL WAAR
SCHIJNLIJK BDVEN DE 2» STIJGEN
Vanochtend omstreeks negen uur te
bij de herstelwerkzaamheden aan de
spoorbrug te Zaltbommel een ongeluk
van catastrofalen omvang geschiedt.
Bij het opblazen van de spoorbrug
in de eerste oorlogsdagen is het Noor
delijke gedeelte van deze brug intact
gebleven. Dit gedeelte was men thans
bezig te verwijderen, ten einde het
over te brengen naar de spoorbrug te
Hedel, waarin dit gedeelte juist
Het bruggedeelte werd tusschen
pijlers losgebrand en daarna op hulp
pijlers geplaatst, ten einde het met
zoogenaamde bokken naar de nieuwe
plaats van bestemming te verveeren.
Vanochtend nu, bij het wegsieepen
van het brugstuk tusschen de pijlera is
het door tot nog toe onbekende oorzaak
in schuine richting komen te hangen,
tengevolge waarvan het gevaarte kan
telde en in de Waai stortte. Bij zijn val
kwam het brugstuk op twee „bakken"
terecht, die in het water lagen en
waarop zich ongeveer veertig arbeiders
bevonden van de Nederlandsche
Droogdok Maatschappij, die het werk
uitvoert. De bakken werden in de
diepte gedrukt en allen raakten te
water.
Het reddingswerk werd onmiddellijk
ter hand genomen. Zeven dooden
heeft men reeds kunnen bergen. Ver
der zijn elf gewonden in het zieken
huis te Zaltbommel opgenomen, waar
heen ook de lijken zijn gevoerd. In-
tusschen wordt de rivier op de plaats
van het ongeluk afgedregd. Men ver
moedt, dat nog twintig dooden te
betreuren zijn.
Nader meldt het A. N. P.:
Naar wij nader vernemen, is het aan
tal slachtoffers, dat de val van de
spoorbrug over de Waal heeft geëischt,
niet zoo hoog als aanvankelijk werd
opgegeven. Twee dooden zijn gebor
gen, een lijk moet nog vrijgemaakt
worden. Twee zeer zwaar gewonden
zijn naar het ziekenhuis te Zaltbom
mel overgebracht. Zés andere gewon
den konden ter plaatse worden ge
holpen.
E wordt op grond van bepaalde
omstandigheden uitdrukkelijk
aan herinnerd, dat door de op
I Augustus j.L in opdracht van
den Rijkscommissaris uitgevaardigde
verordening ieder demonstratief optre
den en elke betooging van individueele
personen of van groepen personen
tegenover de bezettingsautoriteiten, in
zonderheid ook demonstraties ten gun
ste van leden van het Huis van Oranje,
dat den oorlog tegen het Duitsche rijk
blijft voortzetten, strafbaar gesteld
zijn. Het doet hierbij niet Ier zake, op
welke wijze een dergelijke demonstra
tie tot uiting gebracht wordt en of een
eventueel optreden ten gunste Van het
Huis van Oranje door een bevlagging
of door het aanbrengen van andere op-
sieringsvoorwerpen aan gebouwen of
cbjor het dragen van een of ander in
signe. gekleurde linten of door het dra
gen van bloemen en dergelijke plaats
vind. In twijfelgevallen wordt iedere
buitengewone gedraging
als een demonstratie van bovenge
noemde soort opgevat.
In dit verband wordt er nadrukkelijk
op gewezen, dat de 31ste Augustus als
een normale weekdag moet beschouwd
worden, zoodat alle bureaux en zaken
op dezen dag niet vroeger mogen slui
ten, dan zulks op ieder en anderen Za
terdag het geval pleegt te zijn,. Een
evenlueele geheele of vervroegde slui
ting van zaken, café's, theaters, bios
copen enz, kan derhalve niet worden
toegestaan. Zouden zaken, café's en an
dere ondernemingen op grond van een
bepaalde versiering van hun étalages
en localiteiten ofdoor het ophangen
van platen in de étalage en dergelijke
den indruk wekken, dat zij een demon
stratie van den in den aanvang van
dit stuk genoemde soort trachten tot
uiting te brengen, dan hebben zij met
het sluiten van hun onderneming re
kening te houden.
In aansluiting aan de verordening
van 1 Augusus wordt er nogmaals met
nadruk op gewezen, dat overtredingen
van bovenstaande bepalingen op fle
scherpste wijze zullen worden gestraft
en dat al naar den aard van het geval
ook de verordening no. 33 van 1940
over inbeslagneming van het vermogen
toegepast zal kunnen worden. Bijzon
der zware straffen hebben die personen
te verwachten, die demonstraties van
de genoemde soort uitlokken, veroor
zaken of begunstigen.
Zoowel de Duitsche als de Neder
landsche politie heeft de opdracht ont
vangen, zorg te dragen voor de meest
nauwgezette nakoming van deze be
kendmaking. (A.N.P.)
Het A.N.P. méldt: Dezef dagen
zijn enkele berichten verschenen
omtrent de in voorbereiding zijnd»;
regeling der winkelsluiting in den
komenden winter in het bijzon
der in verband met de verplichte
verduistering en omtrent de ter
zake door het georganiseerde be
drijfsleven gedane stappen.
Naar aanleiding van deze berich
ten vestigt de contact centrale van
de Ned. Middenstandsbonden er de
aandacht op, dat deze berichten
daargelaten de graad van juistheid
of onjuistheid van hun inhoud
eiken officieelen grondslag missen.
Inderdaad zijn ten aanzien van
dit vraagstuk de noodige bespre
kingen gevoerd tusschen de Ned,
middenstandsbonden gezamenlijk
met den raad voor het grootwinkel
bedrijf, de gezamenlijke verbruiks-'
coöperaties en de organisaties der
winkelbedienden.
Van het resultaat van een en
ander is mededeeling gedaan aan
het departement van Handel, Nij
verheid en Scheuiéaart en aan den
Middenstandsraainte
Publicaties, weyfe^vooruitloopen
Op den definitieven inhoud eener
komende regeling moeten echter als
voorbarig worden beschouwd.
Ter voortzetting van zijn inspectie
tochten door ons land, bracht de Rijks
commissaris Donderdag een bezoek
aan Twenthe. In Deventer, aan de
grens van de provincie Overijsel werd
de Rijkscommissaris begroet door den
gevolmachtigde voor de provincie,
Gauhauptstellenleiter dr Schreuder,
aan den ingang van de gemeente Har.-
gelo dqjpr de Duitsche kolonie en het
personeèl en de leerlingen van de
Duitsche school*. Ongeveer 250 kinde
ren zongen den Rijkscommissaris een
lied toe, waarna eenige leerlingen den
hoogen bezoeker bloemen aanboden,
aldus het A.N.P.
Daarna reed men naar de.bedrijven
der Nederlandsche Zoulindustrie, waar
de jiirecteur, ir G. de Haas, een be
groetingswoord sprak. Hij gaf den
Rijkscommissaris en den hem vergezel
lenden heeren een overzicht van de
positie der Nederlandsche Zoutindus-
trie. 1
„Er zijn moeilijkheden te overwin
nen", zoo zeide hij, „doch wij zijn op
timistisch gestemd, omdat wij beschik
ken over eigen grondstoffen." Voorts
gaf de directeur een schets van het
productieproces en lichtte in het kort
toe welke producten de zoutindustrie
fabriceert. De Rijkscommissaris dankte
voor de begroeting en verklaarde dat
hij en ook .zijn medewerkers groote
belangstelling heeft voor de constiuc-
tie, de positie en de ontwikkeling der
Nederlandsche zoutindustrie.
„Voor zoover het in den, ons door
Engeland opgedrongen, totalen oorlog
mogelijk is, zullen wij er toe mede
werken", aldus de Rijkscommissaris,
„dat allen, die in de bedrijven leiding
geven, en vooral ook de arbeiders, er
een verzekerde levenspositie vinden."
De Rijkscommissaris besloot met den
leider der Nederlandsche Zoutindustrie
en het personeel veel succes toe te
wenschen. Hierna werden de fabrie
ken te Boekelo bezichtigd. Van Boe-
kelo ging de tocht naar Enschede, waar
in hotel Graaff de lunch werd ge
bruikt. Het volgende bezoek gold de
textielfabrieken der N V, van Heek er
Co., aan den Lagen Bothof.
Hier hadden de leidende figuren uit
de Twentsche textielindustrie zich
vereenigd en werd het woord gevoerd
door den heer A. H. Ledeboer, voor
zitter der fabrikantenvereeniging, die
den Rijkscommissaris dank bracht voor
zijn bezoek. Spr. verklaarde, dat de
Nederlandsche textielindustrie de be
langstelling van den Rijkscommissaris
zeer op prijs stelde.
Hij schetste in het kort de ontwik
keling der Nederlandsche textielindus
trie, die haar goede en kwade jaren
beleefd heeft en vertelde het een en
ander over loonen, arbeidsverhoudin
gen, sociale verzorging, aantal arbei
ders, enz. Hij wees er verder op, dat
de Twentsche textielindustrie goed
gefundeerd is en ook in moeilijke
dagen de taak heeft vol te houden
en door te zetten.
De Rijkscommissaris dankte hierop
voor de begroeting en het overzicht
van den toestand derfindustrie. Hij gaf
de verzekering, dat hij en zijn mede
werkers levendig belang stellen in
deze belangrijke bedrijven en in het
zoo goed mogelijk voortzetten ervan.
De Rijkscommissaris wees er op, dat
de door Engeland veroorzaakte totale
oorlog moeilijkheden ook voor de in
dustrie" meebrengt. Deze toestand eischt
van ons allen de noodzakelijke aan
passing en invoeging in de nieuwe
verhoudingen. Hij besloot met de ver
wachting uit te spreken, dat de re
organisatie in het nieuwe economische
kader uiteindelijk tot grooten bloei
zal leiden en dat de arbeiders in volle
mate deel zullen hebben aan de resul
taten.
Hierna vplgde een rondgang door
de fabriek, waarbij de Rijkscommissa
ris herhaaldelijk informeerde naar de
sociale omstandigheden waaronder de
arbeiders* werken. Tenslotte maakte
de hooge bezoeker en de hem verge
zellenden een rondrit door de arbei
derswijken van Enschede.
Vervolgens ging de tocht naar Ol-
denzaal, waar een bezoek gebraqht
werd aan de fabrieken der firma H. P.
Gelderman. De heer Gelderman be
groette de gasten, waarna een rond
gang volgde. Van hier ging het naar
bad Boekelo, waar de Rijkscommissa
ris met zijn gevolg den avond en nacht
doorbracht.
BETALING KAN IN TWEE
TERMIJNEN GESCHIEDEN.
Het gisteren verschenen Verordenin
genblad bevat een besluit van den
secretaris-generaal van hef departe
ment van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen betreffende de gelden,
verschuldigd wegens het bijwonen der
lessen aan de rijksuniversiteiten en ae
Technische Hoogeschool te Delft.
Hierbij wordt, In afwijking rfiet het
bepaalde in de hooger onderwijswet,
a.m. het volgende bepaald:
Terzake van het onderwijs der
hoogleeraren en lectoren kan de
rijksuniversiteiten en de Technische
Hoogeschool is, voor elk studiejaar
door hem, die dit onderwijs eens of
meermalen bijwoont, een som ver
schuldigd van ƒ325, die in 's rijks
schatkist gestort wordt.
Wonen uit e,en zelfde gezin twee of
meer kinderen in hetzelfde studiejaar
eens of meermalen "het onderwijs bij
der hoogleeraren en lectoren van een
in Nederland gevestigde universiteit
of hoogeschool. welke voor het onder
wijs der hoogleeraren en andere do
centen een bedrag, ten minste gelijk
staande. met-dat, verschuldigd aan de
rijksuniversiteit en de technische hoo
geschool, vordert, dan., is door een
hunner een som van 325, door een
hunner een som van 275 en door elk
ander hunner een som van 225, ver
schuldigd.
De secretaris-generaal behoudt zich
voor om in bijzondere tijdsomstandig
heden, te zijner beoordeeling, de over
een bepaald studiejaar verschuldigde
collegegelden vast te stellen op bedra
gen, welke lager zijn. t
De secretaris-generaal behoudt zich
voor, onder nader vast te stellen voor
waarden toe te staan, dat het college
geld in twee gelijke termijnen wordt
betaald.
Vrijstelling van betaling wordt ge
noten door hem, die voor het aan Je
rijksuniversiteiten pt aan de Techni
sche Hoogeschool genoten onderwijs
een aantal achtereenvolgende studie
jaren, dat ten minste drie en ten hoog
ste vijf bedraagt en dat voor iedere
faculteit en studierichting aan de rijks
universiteiten en voor de Technische
Hoogeschool door den secretaris-gene
raal nader wordt vastgesteld, de ver
schuldigde gelden heeft betaald.
Hem, die ter voorbereiding tot. een
examen, dat niet aan één der rijks
universiteiten of aan de Technische
Hoogeschool wordt afgelegd, lessen van
hoogleeraren en lectoren wenscht te
volgen, kan daartoe door curatoren der
betrokken rijksuniversiteit of der
Technische Hoogeschool telkens voor
één studiejaar toestemming worden
vrleend. In dat geval is voor dit onder
wijs een som verschuldigd van 225,
die in 's rijks schatkist gestort wordt.
Aan hem, die slechts enkele lessen
van hoogleeraren en lectoren wenscht
te volgen, kan daartoe door curatoren
telkens voor één, studiejaar toestem
ming worden verleend. In dat geval is
voor dit onderwijs verschuldigd, indien
cte lesuren gegeven worden:
EEN BIJZONDERE
AMBASSADEUR VOOR DE
ZUIDZEE EILANDEN EN INDIË,
In verband met de onlangs
begonnen wisseling van diplo
maten kondigt de Japanscke
pers uitgebreide veranderingen
aan in de leiding van bijna alle
afdeelingen van het departe
ment van Buitenlandscbe Za
ken. Tevens noemen de bladen
de eerste namen voor de
nieuwe posten in het buiten
land. Bijzondere beteekenia
wordt gehecht aan het gerucht,
dat Matsoemiya benoemd is tot
ambassadeur in bijzonderen
dienst voor de Zuidzee-eilan-
den en Indië. De minister van
Buitenlandsche Zaken Mat-
soeoka zou voornemens zijn,
schrijft de N i t s j i-N i t s j i,
om naar de bevriende landen
en het gebied van de Stille
Zuidzee alsmede naar Zuid-
Amerika personen te zenden
die de nieuwe Japansche poli
tiek volgen. De pro-Engelsche
en pro-Amerikaansche diplo
maten, meent het blad, dienen
ontslagen en hun betrekkingen
met het departement van Bui-
tenlajjdsche Zaken volledig
verbroken te worden.
Enmaal per week ƒ20;
Tweemaal per week 35;
Driemaal per week 55;
Viermaal of meermalen p. week ƒ70.
Aan, hem, die na het inwerking tre
den van dit besluit vrijstelling, van
verdere betaling van collegegelden ver»
zoekt op grond van de omstandigheid,
dat hij even zoovele of meer studie
jaren voor volledig onderwijs is in
geschreven geweest als voor zijn facul
teit of studierichting van de rijks
universiteiten of voor de Technische
Hoogeschool door den secretaris-gene
raal nader wordt vastgesteld, wordt die
vrijstelling verleend, ook wanneer de
studiejaren, gedurende welke hij bij
het in werking treden van dit besluit
voor volledig onderwijs was ingeschre
ven, geen aaneengesloten reeks vormen
of niet bij het in werking treden yan
dit besluit aansluiten.
Dit besluit treedt héden in werkihg.
In het gisteren verschenen verorde
ningenblad is opgenomen een ver
ordening van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied
betreffende het verbod van verlaging
van loonen en salarissen.
Hierin wordt het volgende bepaald:
Verlaging van de ten aanzien van de
arbeidsverhoudingen in landbouw-,
industrie- en handelsbedrijven, als
mede in de vrije beroepen geldende
loonen en salarissen is zonder vergun
ning verboden.
Geen toestemming is noodig, wan
neer b»j een coilectiev^arbeidsover-
een komst de desbetreffende partijen,
in andere gevallen de paptijen bij een
arbeidsovereenkomst het over de ver
laging eens zijn.
Onder geldende loonen en salarissen
worden de voor een bepaald werk
werkelijk uitbetaalde tijd- en stpkloo-
nen, alsmede salarissen, met inbegrip
van regelmatig terugkeerende toesla
gen en andere vergoedingen, verstaan.
De voor de uitvoering van deze ver
ordening noodige voorschriften worden
door den secretaris-generaal van het
departement van Sociale Zaken uitge
vaardigd en in de Nederlandsche
Staatscourant bekend gemaakt.
Deze voorschriften mogen strafbe
dreigingen bevatten.
Dese verordening treedt onmiddellijk
hi werking, terwijl tegelijkertijd het
besluit van den opperbevelhebber van
Laud- en Zeemacht van 24 Mei 194#
(Staatsblad no. SM) buiten werking
treedt.
