t
De ontwikkeling van het tooneel
in Duitschland
tweede blad
RECHTSZAKEN
X
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1^940
Wat in zeven Jaar bereikt werd")
Geen gepatenteerde stijl
KOLONIËN
DE BEHANDELING
DER DUITSCHE
GEÏNTERNEERDEN.
Bijzonderheden in een
brief uit Kobe.
BINNENLAND
DE LEGITIMATIE-
VERPLICHTING.
Controle treedt 1 October
in werking.
De besprekingen
in Batavia.
LUCHTVAART
Vliegongelukken in
Amerika.
KUXST EN LETTEREN
3
De heer dr E. Schmidt-Burgh, Kultur-
referent bij het RUkscommissarièat,
heeft reeds éenige malen blijk gegeven
van groote belangstelling voor de
Nederlandsche kunst en de uitwisseling
op cultureel gebied tusschen Nederland
en Duitschlahd, o.a. door het organ!
seeren van lezingen in beperken kring
door deskundige Duitschers op ver
schillend terrein.
Maandagmiddag sprak de heer Fren
zei, referent bij het ministerie van
Propaganda te Berlijn, voor een klein,
maar uitgelezen gezelschap van too-
nieelschrijvers, regisseurs en andere bij
het tooneel in Nederland betrokkenen
in de Oude Doelen te Den Raag over
het tooneel in Duitschland.
Dev heer Freilzél zeide, de aan
wezige» te willen die.nen als gids door
het bonte en teer veelzijdige Duitsche
tooneelieven. Berlijn, waar het tooneel-
leven zijn hoogtepunt vindt in het oude
'"Staatlich^ gchauspielhaus en -in het
theater am Kurfiirstendamm, geeft
avond aan/avond een buitengewone
verséheideiiheid van stukken, tooneel,
ofbrgl/toperettes, cabaret, en dat gaat
den geheeien winter .door. Maar ook
buiten Berlijn bloeit Kei tooneel. Er
zijn tenminste zes of zeven steden,
zooals Weenen, Münchèn, Hamburg,
Böchem, Frankfort am Mail/ die op
dezelfde hoogte staan. En verder moe
ten ook Stuttgart, Diisseldorf, Keulen,
Breslau enz. genoemd worden. Over
het geheele land verspreid l'.ggen d§
schouwburgen, 'die avond aan ayond
volle zalen trekken. En dan zijn er nog
djs talrijke „Landesbühnen", reizende
tooneelgezelschappen, die met auto of
trein tot in de kle'inste dorpen komen
en er belangstelling voor het tooneel
wekken. Jaarlijks vindt de Reichs-
theatgrtestwiehe plaats,-waar verschil
lende ensemjbles samenkomen, stukken
bOfoeren in ouderlingen wedijver, en
discussies houden over het tooneel.
Het tooneel' kent geen
Hnancieele zorgen meer.
De meeste theaters zijn sinds 1933
door het Rijk overgenomen, en groote
sommen zijn gevoteerd op grond van
het beginsel, dat het tooneel, da*
zuivere kunst brengt, gesubsidieerd
moet worden en "dat de intendant van
een schouwburg zonder financiëele
zorgen vrij moet kunnen werken. M#r
er zijn vrij wat schouwburgen, die de
subsidie „al spoedig terug betalen, om
dat ze op volkomen norm ale wijze kans
zien, winst te maken.
De leiding bij dit alles - heeft het
ministerie van Propaganda. Deze naam
zou een verkeerde voorstelling kunnen
wekken. Door het tooneel wordt geen
propaganda gemaakt, maar het ministe
rie bevordert de cultuur en stelt op
royale wijze gelden beschikbaar, oudat
de intentanten zich ook kunnen bezig
houden met experimenten, zelfs zulke,
waarvan zij weinig verwachting heb
ben. Slechts wanneer een intendant
voortdurend..misslagen bljjkt te begaan,
hebben wij natuurlijk het recht, een
airier in zijn plaats te benoemen Igder
hunner heeft zijn eigen veranl'woorde-
lgkheid, hetgeen trouwens niet anders
kan bij een zoo uitgestrekt terrein en
zooveel schouwburgen.
De taak van de,
Reichskulturkammer.
Daarnaast zorgt de Reichskultur
kammer voor de vorming der tooneel-
spelers, evenals voor de filmacteurs,
auteurs, radio-artiesten. De kamer
voorkomt vooral, dat dilettanten, die
het vak met verstaan, het toch uit
oefenep. zij geeft raad aan jonge
kunstenaars, laat hen gedurende,2 of
3 jaar opleiden, en verstrekt ten slotte,
na een soort examen, ook een diploma.
'Zoo helpen beide instanties den
tooneelspeler, zonder in ambtenarij te
vervallen. Zij dienen het theater, ook
door de. mobjliseering van de bezoekers..
Kraft durch Freude heeft.zich in dit
opzicht verdienstelijk gemaakt, têrwijl
de Tl^aterring der Hitlerjeugd het
zelfde doet onder de jeugd. Niet alleen
middagvoorstellingen, die niet door de
arbeiders kunnen worden bezocht, maar
ook speciale avondvoorstellingen wor-
- den "georganiseerd voor hei opgroeien
de geslacht.
Hoe en wat er gespeeld
wordt,
"Het Duitsche tooneel kent geen ge-
patenteerden stijl. Er is een voort
durende ontwikkeling, maar wel wordt
oVeral gezocht naar de groote lijnen en
- een zuiveren, helderen stijl zohder
bombast. Er worden allerlei experi
menten gedaan, zoo b.v. om den toe
schouwer en h.et tooneel "nader tot
elkaar te bréngen, en de scheiding zoo
veel mogelijk op te 'heffen.
Wat de stukken betreft, wordt er in
Duitschland vrijwel aljes gespeeld, van
Aeschylos tot Manfred Resner, vat het
eigen land en het buitenland aan be
langrijks "oplevert en opgeleverd heeft.
Daarbij wordt alleen de eisch gesteld,-
dat "de inhoud der stukken niet in
strijd ia met de beginselen van het
nieuwe Duitschland. Het soclety-stuk
ziet men graag. Maar toch is er een
onderscheid bij vroeger. Zonder school
meesterachtige lessen op het tooneel uit
te deelen, wordt b.v. het huwelijks
probleem anders opgelost dan vroeger.
De jonge dramatiek trlcht bij den
toeschouwer energiek te 'Ontwikkelen
en hem niet slechts naai huis te stu
ren met een vagen indruk, die hem
niets speciaals zegt. Historische stof
wordt niet meer uitsluitend als interes
sante geschiedenis behandeld, maa^,
men zoek^feb'eurtenissen uit vroegen
tijd, die Vk aan de menschen van
onzen tijdWéts te zeggen hebben en
dip in zekeren zin keerpunten waren
VI de geschiedenis.
/'"Ook wordt vaak stof van politieken
aard gedramatiseerd, sociale kwesties
worden behandeld.
In de pers worden tal van vraag
stukken besproken, die het tooneel
betreffen en daardoor wordt ook de
belangstelling van het publiek voor
deze kunst gewekt
Kunstkritiek of
- kunstbeschouwing.
De groote.. pers is de bemiddelaar
tusschen tooneel en publiek. Daarbij is
gebroken met de gewoonte, dat de
criticus met een vooropgestelden ejsch
naar een stuk gaat zien en alleen zegt,
wat hij in het stuk mooi en niet mooi
vond. De pprs in Duitschland levert
geen kritiek meer, waarbij het om al
lerlei andere dingen gaat dan alleen
om het stuk en de opvoering ervan,
,rnaar een kunstbeschouwing, waarbij
zij dient te begrijpen, hoe vaak' voor
een jongen kunstenaar een afbrekende
kritiek zijn loopbaan kan vernietigen.
Ten slotte, aldus de- heer Erenzel,
kan niemand in de toe-komst zien. Wij
weten niet, hoe het tooneel zichin
Duitschland in de eerstvolgende jaren
zal ontwikkelen, maar wij zijn tevre
den, dat het bezoek aan de schouw
burgen is gestegen en dat onze tooneel
gezelschappen niet meer failliet gaan.
Er zijn veel nieuwe schouwburgen met
ruimte voor veel meerpubliek ge
bouwd én aan zeer vele daarvan hangt
avond aan avond het bordje „ausver-
kauft". D%t is een geweldige verbete
ring bij 15 jaautjgeleden. De oorlogs
omstandigheden èn de verduistering
hebben sleehst weinig invloed gehad.
De voorstellingen beginnen een .half
uur vroeger en soms hebben wij de
stukken wat bekort.
Een warm applaus beloónde den heer
Frenzel voor zijn boeiend referaat,
waarna de aanwezigen nog gelegen
heid hadden, vraagn te stellen én een
collectie foto's en^eschriften over het
tooneel in Duitschlandte bezichtigen.
Omtrent de behandeling der Duit
sche geïnterneerden, in Nederlandsch-
Indië zijn bijzonderheden vernomen,
welke vervat zijn in een schrijven van
9 Augustus uit Kobe. Aan dit schrij
ven ontlêenen wij de volgende pas
sage^:
„In toe barakken van Ngawi zijn in
vertrekken voor ongeveer 30/40 men
schen,* ongeveer honderd Duitschers
gchuisv/yt.^ In de vertrekken waren
geen jibubels aanwezig." De teerste
nachten moest op den' grond geslapen
worden, men zat op den grbnd aange
zien geen „toelen aanwezig waren.
De Duitschers mochten niets in het
kamp meenemen, geld en het weinige
dat zij bij het zoo meedoogenlooze on
middellijk wegvoeren nog in hun zak
ken hadden, werd afgenomen. In
Ngawi zijn ongeveer duizend Duit
schers. De poortfjp der afzonderlijke,
barakken werdetj* streng bewaakt,
uitgaan was verboden! De natuurlijke
behoeften werden verricht in een in
de vertrekken 'opgestelde ton, welke
's morgens en 's avonds werd gerei
nigd. Na eenige dagen mochten zij op
het platte betonnen dak der' barakken
des ochtends en des avonds wandelen,
evenals op een* binnenplaats tusschen
dë zeer sterke prikkeldraadversper
ring. Eqrst na enkele dagen kregen zij
toiletvoorwerpen, welke door de
Duitsche vrouwen waren overhandigd,
in het kamp uitgqleverd. Waswhen
de§ ochtends geschiedde om half zes
en werd gedurende 5" tcjt 10 minuten
voor iedere ploeg in de waschlokalen
toegestaan
Tegelijkertijd moest ui dien ti-d het
Iijfgded worden gewasschen. Aange
zien ieder niet meer bij - zich had dan
de "kleeren waarin hij geïnterneerd
werd, zijn de toestanden zeer onver
kwikkelijk. Scheermessen werden niet
toegestaan, de verzorging is benedert
iedere critiek.
Des oohtensds .vóór het ontbijt een
kojf slechte koffie, en een stuk brood
zoo groot als twee vuisten, aari een
kant met zeer dunnemargarine en
slechte marmelade gesmeerd. Aange
zien het bezit van messen van' iederen
agrd verboden was, moest dit brood
zoo goed als het ging, verslonden wor
den. Des middags moest worden aan
getreden. en met twee emaille .borden
en een lepel werd een dikke slechte
soen en/inderdaad rijst en iedere hoe
veelheid met sp-cerijen (sambal) uit»
gereikt. Des mHdvs rr-'s en d—
avonds een herhaling van het ontbijt.
Na dngeveer 14 dagen werden stroo
en zakken uitgeleverd, waarvan de ge
ïnterneerden zelf hun stroozakken
moesten vervaardigen. Na ongeveer
4 weken werd verlof gegeven tot uit
reiking aan de geïnterneerden van
matrassen en klamboe's, die door de
Duitsche vrouwen waren verstrekt
Voorzichtigheidshalve moest den ge
heel nacht het licht in .de vertrekken
branden. Stoelen «varen tot het ver
trek der verslaggevers niet verstrekt,
evenmin tafel, zoodat de maaltijd op
den grond moest worden genuttigd. De
geïnterneerden moesten hun eten zelf
koken, maar er war.en voldoende
koks onder de gevangenen. Na onge
veer drie weken werd een kleine can-
tine ingericht (met meubels van den
Deutschen Verein in, SoerabajA),
waarin de geïnterneerden voor hi$
10 centen, welke hun dagelijks werden
uitgekeerd, iets konden koopen. Kof-
jfie kost 2 cent en een reep chocolade
8 cent. De heerdie op Onrust
was geïnterneerd en later in Ngawi
geïnterneerd werd, deelde daar mede,
dat Ngawi beier was dan Onrust. Het
is te betreuren, dat van Onrust tot
dusverre hier in Japan geen rapport
ontvangen is over de laatste weken,
aangezien daar immers ook de heer
Frühstück vermoord (doodgeschoten)
is. Er is helaas geen twijfel mogelijk
aan den door van-den heer Friihstück,
aangezien beschrijvingen van de Jter-
aardebestelling bekend zijn. De toe
stand zou zoo zijn, dat de/gevangenen
zonder uitzondering stem zijn afge
vallen, zoowel door de gebrekkige
verzorging als ook door de^afachuwe-
lijke behandeling. -
Omtrent Heroverbrengen Wan alle
geïnterneerden naar Atjeh,-tv.-,
alleen nog te melden, dat r<jMs eenige
transporten daarheen geschied waren
en de mededeeling dat de Duitschers
daar niet bekend geworden plaats zelf
hun barakken moesten bouwen. Het
is niet mogelijk hun'post toe te zen
den. De brieven worden den gevange
nen voorgehouden, zoodat zjj dan,
wanneer zij dichtbij gekomen zijn,
mogen lezen. Overhandigd worden zij
echter niet. Omgekeerd is het den ge
vangenen veroorloofd tweemaal per
matrnd een levensteeken te geven.
De-vrouwen
Duitsche vrouwen, van wie bekend
was, dat zij actief hebben deelgenomen
aan partij-acties, zijn zonder uitzonde
ring tezamen met haar' kinderen ge
ïnterneerd. Zij krijgen dezelfde solda-
tenkost als de mannen!! En aanvan
kelijk ook alle kinderen.
Aan moeders met zuigelingen is
toegestaan zoo noodig zelf de ge-
eigende kindervoeding te bereiden.
kon zich nauwelijks goed houden
bij deze berichten.
Niet-geïnterneerde Duitsche vrou
wen zijn veelal bijeengebracht. Vrou
wen mat een eigen vermogen kunnen
maximaal 150 gld. opnemen. Waar dit
niet fnogeliik is, wordt een ondersteu
ning gegeven van 36 gld. per maand.
Er zijn echter vele gevallen, waarin
slechts 15 tot 19 gld wordt betaald.
Als kindertoeslag is toegestaan 5 gld.
voor kinderen tot 5 jaar en 9 gld. voor
kinderen tot 18 jaar. (Melk hiervoor
kost reeds 10 gld.).
Dit is een korte samenvatting der
algemeene wederwaardigheden, die
echter voortdurend onderbroken wer
den dpor berichten over de afschuwe
lijkste persoonlij'ke chicanes en ver
nederingen. Bij de algemeens infer-
neering waren niet voldoerde mili;
tairen aanwezig om huiszoekingen te
verrichten. Er werden particulieren,
hoofd zakelijk,-jonge Nederlanders,
aangewezen om in de huizen alle cor
respondenties, voorwerpen van" waar
de, documenten,' enz. weg te nemen.
Na onderzoek zullen deze zaken
teruggeven woéden, maar er zijn vele
gevallen bekend, waarin deze dingen
verloren zijn gedaan en bovendien bij
de huiszoekingen groote ravage* werd
aangericht. De Weerlooze vrouwen ge
raakten binnen korten tijd in een zoo
zenuwachtige stemming, dat vele
symptomen van ineenstorting ver
toonden, vooral tengevolge van de
voortdurende verhooren betreffende
vele. op een of andere wijze, ook vaak
slechts door domme buurpraatjes ont
stane verdenkingen.
Samenvattend is helaas ondubbel
zinnig bewezen, dat de haat der daar
wonende Nederlanders alle perken
te buiten gaat. De geïnterneerden
worden als strafgevangenen behan
deld (zij krijgen»ook gevangenisklee-
ding en uniform) en en de weerlooze
vrouwen zijp uitgeleverd aan de wil
lekeur van den ernstigsten aard der
Nederlandsl'ne autoriteitenver
zoekt ..terstond naar Tokio- te ver
trekken en om al deze te rapporteeren
in de hoop een betes lot-„te kunnen
verkrijgfen.
De commissaris-generaal voor de
openbare veiligheid en hoogere SS. en
politieleider, deelt officieel het vol
gende mede: 4
De verordening nr 129/40 van de
secretarissen-generaal van Binnenland-
sohe Zaken en van Justitie, betreffen
de de verplichting tot legitimatie,
treedt voor de Wadden-eilanden en in
het kustgebied/van het bezette Ne-
derlandsche «j»ied, begrensd door dé
lijn Deru^melder, Nbbrd-Hollandsch
Kanaal^Ukmaar, Uitgeest, Beverwijk,
Velsen, 1 Santpoort, Haarlem, Heem
stede, Bennebroek, alsmede voor de
geheele provincie Zuid-Holland en in
de prcwincie Noord-Brabant ten Wes
ten van* de spoorlijn, loopend van de
grens dei" provincies Gelderland/Noord
Brabant over Orten, 's-Hertogenbosch,
Vught, Boxtel, Best, Acht, Eindhoven,
Valkenswaard in de richting Neerpelt,
op 1 October 1940 in werking. Voor
het overige bezette Nederlandsche ge
bied zal voor 1 November 1940'geen
controle op de legitimatieverplichting
worden uitgeoefend.
KOMEN IN ACTIEVER ijTADIUM.
Nu de leicler d'er Japapsche dele
gatie Ichizo Kobayasji is terugge
keerd uit Bandoarg wagrheen Hij Za
terdagavond pér vliegtuig vertrokken
was, zullen de Japanscn-Nedcrland-
che besprekingen, iutar men aan
neemt, deze week in eon actiever sta
dium komen.'De ontwikeling der on
derhandelingen wordt in verband met
de wijziging in de toestanden in
Europa %n- het Verre Oosten jnet
groo"te belangstelling gevolgd. De
■beide delegaties hebben vorige Week
Dinsdag een gemeenschapp/lijke bij
eenkomst in Hijlel des ïr/ies gehou
den. Daarna is vaelvuldiBjinformeel
contact onderhouden. Üraarnemers
achten het van beteekenis dat de gou
verneur géneraal jhr. Tjarda van
fetarkenborph Stachnuwer dpn heer
Kobayasji had. uilgenoodigd het afge-
loopcn weekeinde in zijn paleis te
Buiterzorg te komen (joorbrengen.
Aan deze uitnoodiging had de Japan-
sthe minister evenwel geen gevolg
kunnen geven aangezien hij zich on
wel voelde en sterk van de warmte
te liiden had. om welke rede hij naar
n fl nnf rf \»nt-''''-en
HOE TE HANDELEN BIJ HET
VINDEN VAN BRANDPLAATJES.
Officieel wordt medegedeeld:
Zooals reeds meermalen is bericht,
werpen Engelsche vliegers steeds weer
brandplaatjes boven Ned'erlandsche ge
bied uit. De bedoeling van deze min
derwaardige wjjze van oorlogvoering is
niet alleen de Oogst en have en goed
der bevolking te vernietigen, maar ook
menschen te verwonden. Het is van
buitengewoon belang, dat ieder weet,
hoe hy handelen moet bij het ontdek
ken van 'deze plaatjes. Allereerst moet
verhinderd worden, dat de plaatjes
brand veroorzaken. Ieder voor zich
dient dan ook op te letten, of bij^het
overvliegen van Engelsche vliegers
brandplaatjes uitgeworpen zijn. Wan
neer men ook maar kan vermoeden, dat
dit het geval is, moet er onmiddellijk
naar w&rden gezocht. De plaatjes moe
ten dan verzameld en op een plaats,
waar zij geen gevaar kunnen veroorza
ken, worden vernietigd.
Hierbij dient men erop te letten, dat
deze plaatjes niet met de hanü worden
aapgeraakt Ze moeten met een voor
werp, bijvoorbeeld met een houten
latje opgelicht en in een emmer met
water gelegd worden, aangezien bij
aanraking anders)verbranding van de
huid en vergiftiging mogelijk is. In
ieder geval moet bij het vinden vah
brandplaatjes -dit aan de plaatselijke
politie medegedeeld worden. Deze ver
zamelt ze en zorgt voor dé vernietiging.
Plaatjes, wélke door de bevolking zelf
verzameld zijn, 'moeten, in het water
liggend, bij de politie worden ingele
verd. Dus ook hierbij dient de grootste
voorzichtigheid en oplettendheid in
acht te worden genomen.
NIEUWE SPOORBOEKJES 25 SEPT.
VERKRIJGBAAR
Het op 1 Juli j.l. uitgegeven spoor
boekje, waarin de talrijke aanvullings
bladen. waren opgenomen is door de
vele veranderingen welke er sinds
dien plaats .hadden wederom voor de
praktijk' ongeschikt geworden, daar
intusschen niet minder dan 32 aanvul
lingen noodig zijn gebleken om het
met goed gevolg te kunnen gebruiken.
Aan dezen toestand zal nu, zeer ten
gerieve van de reizigers, binnen enkele
dagen een einde komen, omdat de Ne
derlandsche Spoorwegen een .derde
verbeterde uitgave" het licht hebben
doen zien.
•Reeds Woensdag a.s. zal hét nieuwe
boekje verkrijgoaar worden gesteld,
zoowel bij d'en boekhandel als bij de
A.K.O.-jongens op de stations.
ONDERSCHEIDING VOOR KORVET.
KAPITEIN CHRISTIANSEN.
De Führer heeft aan den commis
saris voor de zee- en. binnenvaart in
Nederland, kprvetkapitein Karl
Christian%n, voor bijzondere ver
diensten in de oorlogseconomie als
leider van .het Hamburfer kantoor
voor de walvischvangst, het oorlogs-
kruis van verdienste verleend, dat
hem toegezonden is, met een eigen
handig schrijven van den rijksmaar
schalk." s
DIEFSTAL VAN KRUISBEELD
OPGEHELDERD.
Na ijverig speuren door de recherche
is de Uj/echlsche politie gisteren over
gegaan tot de arrestatie van den dief
van het kruisbe» iu uit .de kathedrale
ketk aar. de Lange Nieuwsfraat alhier.
Het is een achttienjarige magazijnbe
diende, in de Brigittenstraat werkzaam.
Hij werd door de politie gistermiddag
van zijn werk weggehaald 'en overge
bracht naar het bureau van politie aan
de Tolsteegbri^g. Hij bekgnde, dat hij
hel kruis begraven had op het terrein
van de sterrenwacht, en het Corpus had
meegenomen. Hij had dit e.gens onder
,d^ gemeente de Bilt in een sloot ver
stopt. Bovendien kwam door de arre
statie aan het licht, dat de jongeman,
die een hartstochtelijk verzamelaar van
oudheden is, eenige maanden geleden
uit het centraal museum een houten
Christusbeeldje met gebonden armen
had gestólen. Dit beeldje is thans tferug-
ENGELSCHE VLIEGERS TER
AARDE BESTELD.
In den loop ,van de vorige week zijn
in ons land twee Engelsche vliegtuigen
door Duitsche nachtjagers naar bene
den geschoten.
Zaterdagmiddag zijn de stoffelijl i
resten van de bemanningen der Brit-
sche toestellen te Amsterdam ter aarde
besteld. Op het kerkhof waar drie
Engelsche vliegers werden begraven,
vormden Duitsche militairen de eere-
wacht en het vuurpeleton. Een Ober-
leutnant voerde het woord, terwijl
een dominee eenige bijbelteksten las
en het Onze Vader bad. De drie kisten
werden in de groeve neergelaten, ter
wijl een Duitsch muziekkorps het
„Nader mijn God tot U" speelde.
Ook op een andere plaats vormde
een afdeellng Duitsche militairen de
eerewaeht. Een dominee sprak naar
aanleiding van psalm 103 een af
scheidswoord en sloot met het Onze
Vader. Een Oberleutnant bracht hier
namens het Duitsche luchtwapen den
drie gesneuvelden den laatsten groet.
Een muziekkorps van het luchtwapen
speelde gewijde muziik.
Er bestond voor de'begrafenisplech-
tigheden zeer groote belangstelling.
FIETSENDIEVEN GEARRESTEERD.
Zondagmorgen wandelde een be
woner van de Indische buurt te Am
sterdam, wiens rijwiel de vorige week
gestolen was, over het Waterlooplein,
en tot zijn groote vreugde vond hij^
inderdaad zijn fiets teru'g, nog wel in
gezelschap van de fiets van zijn buur
man, welke ongeveer gelijktijdig ge
stolen was. De man waarschuwde on
middellijk een agent, die den koop
man aanhield, en naar het bureau
Linaeusstraat overbracht. Hiermede
was een oude zaak tot klaarheid ge
komen. Dezelfde koopman was name
lijk reeds aan het begin van de worige
week door een brigadier van politie
aangehouden, toen hij de beide ge
stolen fietsen per handkar vervoerde.
Ook toen was hij naar het bureau
overgebracht, waar hij verklaarde de
fietsen van twee mannen te hebben
gekocht. Ook deze beide mannen wer
den aan een verhoor onderworpen,
doch zij verklaarden-pertinent, dat de
fietsen hun eigendom waren en, het
tegendeel kon toen niet bewezen wor
den. Thans zijn zij wederom gearre
steerd en is hun misdaad wel bewe-
,zen. Bovendien is nog een derde fiets
opgespoord die eveneens naar alle
waarschijnlijkheid door hem gestolen
is. waar zij hem tegelijk met de beide
andere aan den koopman aanboden,
doch waarvan de eigenaar nog niet is
gevonden. Zij zullen binnenkort voor
den officier van Justitie worden ge
leid.
GEVAARLIJK SPEL.
Gistermiddag vonden twee tienjarige
jongetjes van de families Don en van
der Kraats, beiden, woonachtig te Ede.
op de heide, een hoeveelheid ontplof
bare stof. Zij namen hun vondst mee
naar huis, waar zij een hoeveelheid
ervan in een patroon deden. Midden op
den &eg brachten zij dit tot ontplof
fing door er met een hamer en een
spijker op te slaan. Met een hevigen
kfial ontplofte het projectiel, tengevolge
waarvan de tienjarige jongen Don ern
stig a«n de linkerhand gewond werd.
Een vinger en een gedeelte van den
duim werden afgerukt. Nadat hij door
een dokter verbonden was is hij voor
operatief ingrijpen naar Wageningen
overgebracht. Het andere ventje be
kwam geen letsel.
ERNSTIGE AANRIJDING
TE ^(OORSCHOTEN.
Gisteravond omstreeks half acht
waren in het burgemeester Vernede-
park te Voorschoten verschillende jon
gens aan het eikels verzamelen. Ten
einde een grooteren voorraad te ver
krijgen kropen enkelen door een haag,
waardoor, Zij -op de trambaan kwamen
van de blauwe tram, richting Leiden.
Bij het naderen van een electrische
tram uit de richting Den Haag namen
zij de vlucht, maar een, de 12-jarige
Joh. v. d. P., wonende aan de Voor
straat aldaar, kon blijkbaar niet meer
weg komen en werd aangereden. Met
zeer ernstige hoofd-, vleesch- en been
wonden werd hij opgenomen en'b'ij
omwonenden binnengedragen; alwaar
hij is verbonden door de doktoren
Keegstra en Kerkhof.
'Nadat hem geestelijken bijstand was
verleend, is het slachtoffer in zeer
zorgwekkenden toestand naar een zie
kenhuis te Leiden overgebracht.
LUCERNE- EN KLAVERHOO],
Daar het nog.steeds veelvuldig V0o».
komt, dat lucerne- en klaverhooi tot
veevoedèr vermalen wordt, wordt
door het Rijksbureau voor de voedsel,
voortlening in oorlogstijd met nadruk
aan herinnerd, dat dit op grond va»
het Veevoederbeslult 1939 yerboden it
In afwijking van de tot heden gevolg,
de gedragslijn, zal in den vervolge tea
strengste op de naleving van dit ver.
bod worden toegezien. Belanghebben.
den wordt aangeraden hiermede in
toekomst rekening te houden.
RADIOTOESPRAAK VAN
KAPITEIN VERSLUYS
De reserve-kapitein L. J. Versluy»
heeft na de demobilisatie zijn mannea
van 2-1-13 R.A.. nog eens in een open
brief" toegesproken, bi dezen brief
kwamen zooveel behartigenswaardige
en mannelijke denkbeelden tot uiting,
dat de wensch werd geuit den inhoud!
van dezen brief voor de red» in oree.
deren kring bekend te maken. De
A.V.R.O. ie daarvoor beschikbaar ge
bleken, zoodat de heer Versluys op
28 September tusschen 7.45 en 8 uur
's avonds de stof uit zijn'brief voor
de radio zal behandelen.
KIND VERONGELUKT.
Maandagmiddag miste mén het 8.
jarig jongetje van den landbouwer
Kemper te Haarle by Nijverdal. Na
eenig zoeken vond men het kind in
een by het huis staande schuur onder
een laadbak van een melkwagen. De
dood was reeds ingetreden.
Vermoedelgk is het jongetje op den
wagen aan het spelen geweest en is de
bak door een of andere oorzaak van
het wagenstel geschoten, met het ge
volg, dat het kind onder de bak terecht
kwam fen onmiddellijk doodgedrukt
werd.
VEROORDEELING WEGENS
FOTOGRAFEEREN VAN
MILITAIR WERK.
Een Nederlandsch onderdaan is ver
oordeeld wegens overtreding van de
verordening van den Rijkscommissaris
over maatregelen op het gebied van
nieuwsberichten en fotografie van 26
Juni 1940. Hij heeft, tegen het uit
drukkelijk verbod in, foto's van een
Duitsch militair werk gemaakt. Een
Duitsche krijgsraad heeft hem een
boete van f 159 opgelegd. Van ver-
oordeeiing «-tot vrijheidsstraf is alleen
wegens den jeugdigen leeftijd van den
dader, voor dezen keer afgezien.
ONVERBETERLIJKE
ZAKKENROLSTER.
Een in 1872 gebbren vrouw stond
op 10 September terecht voor d»
Haagsche rechtbank. Zij bekende, in
de laatste zeventien" maanden een
twintigtal diefstallen van portemon-
naies en taschjes ten nadeele van be
zoekers van de Hema of van de alge
meene markt in Den Haag op haar
geweten te hebben.
De ten laste gelegde serie begon op
31 Maart 1939, doch in de veertig
daaraan voorafgegane jaren had zij al
elf veroordelingen wegens diefstal
enz. ondergaan.
-De Officier van Justitie had een ge-,
vangenisstraf van twee jaren tegen
deze onverbeterlijke dievegge gevor
derd. Vandaag deed de rechtbank uit
spraak. Zij werd" conform den eisch
veroordeeld.
LANGERE G
WEEKEE
IGHEIDSDUUR
RETOURS
De directie van der Nederlandsche
spoorwegen is met ingang van Vrij
dag a.s. tot een belangrijke verruiming
van de weekeind-retours overgegaan.
De geldigheidsduur van deze reisbil
jetten is.n.l. jnet een vollen dag ver
lengd. Men kan dus van een weekeind-
retour in den vervolge vier volle
dagen geb.ruik maken, t.w. van Vrij
dagmorgen eersten trein af tot Maani
dagavond iaatsten trein.
De weekeind-retours hebben hun
oorsprong te danken aan het feit, dat
met Pinksteren 1939 de wilde bus
diensten van hosgerhand werden op
geheven. Toen besloot de directie van
de Nederlandsche Spoorwegen als
\compensatie tót invoering van gewone
weekeind-retours. Deze mochten in
enkele weken^jjiis op zulk een popu
lariteit hogen", dat op 3 Jugi 1939
werd besloten tot constante invoering
van de bij het publiek zoo zeer ge
wilde retours. Thans zijn deze retour-
biljetten vier volle dagen geldig,, on
getwijfeld een maatregel, welke bij
h?t reizend publiek met vreugde zal
GENERAAL OMGEKOMEN.
Te Bloomfield in den staat Ken
tucky is weer een legervliegtuig neer-
gestort. De inzittende is dood.
De vliegtuigwacht van Jacksonville
in Florida\ heeft intusschen in een
moeras ten zuidoosten van den staat
Georgia het wrak van het legervlieg
tuig ontdekt, waarin brigade generaal
Honeycutt en twee officieren den dood
gevonden hebben. Bijzonderheden zijn
niet te* verkrijgen voordat het toestel,
dat tot het uiterste puntje van den
staart in het moeras zit, gelicht is.
„GRAND THEATRE" TE GENT
WORDT NEDERLANDSCHE OPERA.
„Volk en Staat" meldt, dat de be
kende Gentenaar Hendrik Caspeele,
regisseur aan de Koninklijke Vlaam-
sche Opera te Antwerpen, die o.m. in
samenwerking met Emiel Hullebroeck
een paa^ geslaagde zangspelen schreef, o
tot bestuurder van den lyrischen
stadsschouwburg te Gent benoemd is.
Dit (beteekent meteen het einde, van
het Ivermaarde '„Gfand Théatrp"< ai*
daar.Vvaar, zoo vervolgt het blad, onze
verfr^ischte „cultuurmenschen", g'"*
dulrend^v een eeuw den scepter, ge
zwaaid hH^ben en waar de<jVlaamsc e
kunst nu eh dan langs epn achter
deurtje beschroomd mocht binnenslui
pen. Wij zullen voortaan te Gent on
zen Vlaamschen lyrischen schduwburg
bezitten, waar nog uitsluitend Vlaam-
sche kunst hoogtij mag vieren.
In de nabijheid van Valtadolid
(Sp.) lis een ernstig ontploffings
ongeluk ontstaan in een kruitdepot-
werd materieele schade aangericht e
verscheidene slachtoffers vielen:
oorzaak deif ontploffing is nog on
