EN OMSTREKEN VOOR GOUDA Kapitein de Graaf vertelt Wat schuilt er achter Dakar i ion ut Httuui j De beschieting van de L. A.Z. 11 Strijd om den toegang tot de MiddellandscKe Zee Donderdag 26 Sept. 1940 NJJ 79e Jaargang, No. 20436 Drie salvo's werden op het Roode Kruisschip gelost - Tot overmaat van ramp sloeg de reddingboot om Moedig gedrag van den machinist Groeneveld Roode kruisverlichting helpt niet s.o.s. Een moedig machinist i Zon op 7.34, onder 19.30. A Maan op 1.40, onder 17.11. i Men is verplicht te verdnis- j teren van zoasondergacg tot j zonsopkomst f Lantaarns van voertuigen r J moeten uur na zonsonder- j L4 gang ontstoken worden. GÖEN AARDAPPEL. DISTRIBUTIE. Aankoopen dienen normaal te blijven. Verboden gebied tusschen 10 en 4 uur. Engelsche vliegtuig bemanning gevangen. BUITENLAND SCANDINAVIË NIEUW NOORSCH BESTUUR INGESTELD ENGELAND HET BOMBARDEMENT VAN GIBRALTAR. Arsenaal heeft ernstig geleden. men Directeur F. TJETER Postgiro 48400 Bur. Msrkt 31. Tel 2743 Omtrent de beschieting van de L.A.Z. II verneemt het A.N.P., dat epi onderhoud had met den commandant, kapitein De Graaf, die uit Rotterdam afkomstig ia, het volgende: In den nacht van 22 op 23 Septem ber zoo begon kapitein de Graaf bevond ik mil met de L.A.Z. 11 op 51 graden 56 minuten Noorderbreedte en 3 graden 31 minuten Oosterlengte, d.i. ongeveer 15 zeemijlen bewesten Goe- ret. De nacht was helder en het schip lag in het licht van de maan. De wind kracht was 6 en onze ÏÉoers Oost- Noord-Ooat. Om drie uur 's nachts zagen wij oranje-roode lichlkogels in de lucht. Zij werden in de richting van ons schip afgevuurd. Hierop deed ik direct de Roode Kruif- llchten ontsteken. Ook gaf ik signalen op de stoomfluit. Natuurlijk "dachten wü, dat meq aan boord'van h|t andere schip nu wel zou weten, dat wij vol komen onschuldig waren en dat ons vaartuig een Roode Kruisschip was. Tot onzen grooten schrik echter loste de oorlogsbodem eenige se- conden later een salvo. De projec tielen fcwamen voor ons schip- in het water terecht. Direct daarop volgde een "tweede salvo en dezen keer vielen da granaten achter ons vaartuig in het water. Het derde salvo, dat onmiddellijk na het fwee- de werd afgevuurd, sloeg mid scheeps in en beschadigde niet glleen het dek, maar veroorzaakte éen ketelexplosie, terwijl tot over maat van ramp het roer buiten werking werd gesteld. Ook de scheepsverf ching viel uit. Onder deze omstandigheden besloot lk. dat wij het schip onmiddellijk zou den Verlaten. Ik gaf opdracht de stuur boord-sloep te strijken. Bij* het vierer. van de sloep, dat in volslagen duister nis moest gebeuren, is door onbeken de oorzaak de voorste takel uitgehikt, waardoor de geheele bemanning het meerendeel der equipage was in de sloep gegaan in het water viel. De sloeg sloeg vol water en het zag er voor ons allen niet best„uit. Aan boord bevond zich eehter nog de eerste machinist Groeneveld. Deze dappere behield zijn tegenwoordigheid van geest en wierp ons ,eeu vanglijn toe, waardoor wij de sloep, waarjtan wij oas hadden vastgegrepen, langszij van het schip kohden brengeo. Op deze wijze slaagden wij erin, weer aan boord van ,het schip te komen. hield onmiddellijk appel en nam de toestqnd van het schip op. De beschieing van het schip zoo ging de kapitein verder' had onge veer 10 minuten geduurd. De aanval lende oorlogsbodem was door niemand J<Aan ons verkend. Alleen het mondings- vuur hadden we kunnen waarnemer- Een granaat was aan bakboordzijde in het dek ingeslagen en had groote schade in k ingeslagen de kopluis :r aangericht. en in de pro viandkamer aangericht. Andere treffers hadden een ketel vernietigd, waar door zich heete stoom over het ge heele schip verspreidde, terwijl verder door den eersten stoomdruk kolen en gruis aan dek waren geslingerd. Een andej- projectiel had het stuurgerei vol kom*! onbruikbaar gemaakt. Teuge- voigeyan de ravage in het ketelruim had <ft tremmer C. Hermsen zware brandwonden gekregen, waaraan hij, zooalz bekend ia, eenige uren later is bezweken. Ook de tweede machinist W. A. Cassee, die zich tijden! den aan val in de machinekamer bevond, was met brandwonden overdekt, evenals ten slotte de tweede stuurman M. van Duyn, die in het logies, dat naast het ketelruim ia gelegen, uitrustte. Bij het omslaan van de reddingboot waren zes opvarenden in de diepte verdwenen. Het was hun althank niet gelukt de vanglijn te grijpen of zich aan de sloep vast te houden. Het wa ren de tweede machinist J. Maarse- veen, de matrozen D. Rood, M. L, Grutterswijk en W. van Leeuwen en de stokers J. W. Koster en A. Sweers. Pogingen, om hen te redden werden zeer bemoeilijkt doordat het schip vol komen onmanoeuvreerbaar was. Zij hadden dan ook helaas geen resultaat. Direct heb ik verbinding met radio- Scheveningen gezocht ert spoedig ge kregen. Ik vroeg onmiddellijk hulp, Omstreeks 10 uur Maandag ochtend verscheen boven het schip een landvliegtuig. Het v;as geen Duitsch .toestel. Dit vliegtuig cir kelde oc^tn hoogte van circa 200 meter driemaal rond het schip. De vlieger seinde met een morselamp de-letter P, waarip ik het interna tionale noodsein N.C. heesch en bovendien een tweede roode kruis- vlag. Ook gaf ik eenige malen met een Nedinscolamp „S.O.S." en tenslotte het woord „position" om te kennen te geven, dat ik mijn posi tie wenschte te bepalen. Hierop seinde de vlieger „can't help you", waarna hij in Westelijks richting verdween. Later het was inmiddels 11 uur geworden naderden eenige Duit- sche watervliegtuigen, die voortdurend in onze nabijheid zijn gebleven. Naar ik later hoorde zóo vertelde kapi tein de Graaf had 'een dezer vlieg tuigen een dokter aan booro, maar vinwege den hoogen golfslag durfde de piloot niet op hét water ne,er te strijken.,'s Middags om 3 uur kwam het L.A.Z.-schip 6 langszij, dat een half. uur later een sleepverbinding tot stand bracht en ons in de richting vsn Hoek van Holland versleepte. Twee uren later naderde een Duitsch marinevaar- tuig, dat een dokter en een verpleger efgaf, die zich onmiddellijk met de verzorging vsn de gewonden bezig hielden. Het schip nam het .sleepen van de L.A.Z. 46 over en breekt ons om 8 uur 's avonds te Hoek van Hol land binnen. Een half eerder had de dokter het overlijden vsn den trem- mer Hermsen gemeld. Kapitein de Graaf was vol lof ovet het moedige gedrag en het beleidvol optreden van den eer»te-machinist D. Groeneveld. Onder levensgevaarlij ae omstandigheden en terwijl de rnderen zich reeds ih de reddingboot, begaven, daalde hij af in het ketelruim, waar Hermsen zich bevond en dat vol heete stoom stond. Hij drong door tot de plaats, waar de tremmer met zware brandwonden overdekt lag en bracht hem aan dek. Helaas mocht deze dap pere daad niet meer helpen. Voorts was het Groeneveld, die de verbinding met de omgeslagen reddingboot tot stand bracht, waardoor vele opvaren den, die anders zeker zouden zijn om gekomen, konden worden gered. Ten slotte was het weer Groeneveld, die alle zorgen besteedde aan de eerste hulp der gewondne. Op bijzonder lof, waardige wijze heeft- hij deze slacht offers bijgestaan. 1 Kapitein de Graaf was door het zeer betreurenswaardig incident, dat zest zeker een loffe overval genoemd moet worden, allerminst verslagen, Hij houdt van de zee, waarop hij reeds 35 jaar heeft rondgezwalkt en van hét irensch- lievende werk, dat in deze oorlogs dagen op zee verricht kan worden. Hij verzekerde dan ook oprecht, dat hij, evenals zijn bemanning, ook ae drie gewonden, die in het gemeentezieken huis-te 's-tJravenhage zijn opgenomen en die het gelukkig goed maken, zoo spoedig mogelijk mét de gerepareerde „L.A.Z, IT of met een ander Roode Kruis vaartuig opnieuw zal £aan Uit varen. smvuvxwiKwwmwtmwt DOOR ALARMEERENDE GERUCH TEN WORDT DE HANDEL ONTWRICHT. Het Rtjksbnreah voor de voedsel voorziening in oorlogstijd deelt het volgende mede: Het is gebleken, dat ondanks de herhaalde geruststellende mededee- lingen door de overheid inzake de aardappelvoondenkig gedaan, er toch weer steeds opnieuw ongerust heid bij de bevolking ontstaat. Er wordt daarom nogmaals met nadruk verklaard, dat de overheid volstrekt geen plannen he£ft om tot distributie van aardappelen over te gaan. Inmiddels heeft deze ongerustheid belangrijke nadeelen ten gevolge. Door de groote vraag van het publiek wordt die handel ernstig ontwricht en kan af en toe in sommige plaatsen niet dage lijks voldoende aan de vraag worden voldaan. Dit heeft dan weer toenemen de ongerustheid bij de bevolking ten gevolge. Verder worden op het oogen- blik door particulieren op onoordeel kundige wijze en op volstrekt onge schikte plaatsen aardappelen opgesla gen. Het gevaar is zeer groot, dat een groot deel van deze voorraden kal be derven. Hierdoor worden niet; alleen de eigenaren van deze aardappelen be nadeeld, maar bovendien zou op den langen duur de aardappelpositief ten gevolge hiervan veel ongunstiger kun nen worden. Het publiek wtAdt daarom nogmaals- met nadruk verzocht, niet meer aard appelen op te doen dan voor geregeld gebruik noodig i». Inmiddels worden door de overheid maatregelen voorbereid om een bij voortduring gftede aardappelvoorzie ning te waarborgen. Het afleveren van aardappelen door de telers en het-ver- handeien van aardappelen wordt on der toezicht gesteld van de Nederland- sche akkerbouw-centrale en de pro vinciale voedselcommissarissen. Dit toezicht dient om onder alle omstan digheden, ook bij eventueele grootei vervoersmogelijkheden, de consumptie in het géheele land voortdurend tegen redelijke prijzen van de noodige aard appelen te kunnen voorzien. Daarom ook worden <je voorraden in de buurt van de groote steden vastgelegd. In afwachting van deze regeling, welke zeer binnenkort in werking zal treden, is inmiddels door de Nederland- sche akkerbouw-centrale bepaald, dat met ingang van heden o.a. het afleve ren door telers van sLe soorten aard appelen uit de Haarlemmermeerpolder, de IJpolders, de Wijkenneer-, Spaarn- dammer. en Houtrakpolders van het eiland IJsselmonde en het vasteland van Zuid-Holland is verboden. Deze maatregel is uitsluitend genomen om een einde te maken aan de wilde jacht naar aardappelen^ welke de inwoners van Amsterdam ën Rotterdam sinds enkele dagen in de omgeving van die steden' hielden. Inmiddels zal voortdu rend gezorgd worden voor ruimen aan voer van aardappelen van elders haar dé groote steden. De overheid ver trouwt, dat het publiek zoo verstandig zal zijn, de aankoopen tot normalen omvang te beperken. Mocht dit niet het geval blijkeft te zün, dan zal de aflevering aan particulieren noodge dwongen worden beperkt, terwijl des noods de-voorraden van particulieren in beslag zullen worden genomen. VERORDENING BETREFFENDE UITBREIDING. Het heden verschenen Verordenin genblad bevat een verordening van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied betreffende uit breiding dér verkeersbeperkingen. Hierin is o.m. bepaald, dat artikel 1, lid 1, van de verordening no. 128/1340 van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied als volgt moet luiden: „Het is tot nader order aan hen, die niet de Duitsche nationaliteit bezitten, verboden zich tusschen 22 uur en 4 uur in de openlucht op te houden in de navolgende gebieden: Op de Wadden eilanden alsmede in de kuststrook van het bezette Nederlandsche gebied, die zich uitstrekt tot aan de lijn, loopende van Den Helder langs het Noordhol- landseh kana?l en vervolgen» over. komst wacht i* wordende reorgae De spanning tusschen Engeland en Frankrijk is opnieuw gestegen. De capitulate van Frankrijk be- teekent, dat tot nu toe veilige steunpunten in de Middellandsche Zee, voor Engeland thans onveilig zijn geworden. Het plotseling verbeteren der betrekkingen tusschen Frankrijk en Japan, kan mede" gezien worden als een gevolg vat) de Britsche houding. Frankrijk wil niet langer in het Oosten de Britsche belangen dekken. De spanning tusschen Engeland en Frankrijk, dadelijk na het sluiten van den Duitsch-Franschen wapenstilstand, heeft toen al de wereld verbaasd. Het is geen fraai schouwspel wanneer de vroegere bondgenoot zonder eenigen vorm van proces den zwaar getroffen medestrijder in den rug aanvalt en dan nog wel, nadat er van te voren te wei nig steun aan dien strijdmakker was verleend. Het is weliswaar begrijpelijk en een algemeen erkend feit, dat in de internationale pplitiek gelijk elders in de wereld het eigenbelang den boventoon voert, maar eem.zekere rem van fatsoen ,en medebegrip had men toch tusschen twee, naar het uiterlijk steeds zoo nauwe bondgenooten mogen verwachten. De Aanval op Dakar aan de Afri kaan ssSe kust nu, heeft de verhouding tusschin Londen en Parijs tot een hoogtepunt van spanning doen stijgen, dat niet ver meet van openlijken oorlog verwijderd is. Het zou licht den indruk kunnen wekken, dat het hier een ge val van spijt en onberedeneerde woede betrof, in het bijzonder uitgaande van den Franschen generaal de Gaulle, die door zijn eigen regeering uit zijn ambt is ontzet. Echter: „There's method in this mad ness"; deze landingspoging aan de Atlantische kust van Noord-Afrika heeft wel degelijk een diepe beteekenis. Zjj is ingegeven door Vrees voor de ontwikkeling der Spaansche politiek. Wij hebben al eens eerder uiteengezet, dat de toegang tot de Middellandsche Zee ernstig bedreigd wordt, nu Spanje nauwer toenadering zoekt tot de lan den van de spil en opnieuw met kracht den eisch tot teruggave van Gibraltar stelt. Een Engelsche landing aan de Westkust van Noord-Afrika, zou de mogelijkheid openen Tanger en Ceuta van 't Zuiden uit om te trekken en te bedreigen en aldus den toegang tot de Middellandsche Zee te blijven behcer- schen. Het verlies van den Franschen bondgenoot beteekent voor Engeland, dat verschillende van de tot nu toe als zeker beschouwde steunpunten in de Middellandsche Zee onveilig zijn geworden. Dat men den aanval heeft laten uit voeren door den Franschen generaal de Gaulle en zijn aanhangers, is alleen geschied, om er een schijn van wettigheid aan te geven en te kunnen verklaren, dat de „wettige" Fransche regeering Dakar zal beschermen tegen het bewind van Vichjr". Dat overigens de Fransche regeering en de Fransche vloot zich zoo hard nekkig en eensgezind tegen den vroe- geren bondgenoot verdedigen kan eenerzijds een gevolg zijn van ver ontwaardiging over den Britschen aanval in den rug, maar bewijst ook wel, dat het bondgenootschap met En geland nooit zoo diep in het volk heeft geleefd, als sommige Fransche krin gen (de „die-hards" als Reyr.aud b.v.) wel hebben willen doen gelooven. Hier wreekt zich weer de breuk in de Fransche politiek; een minderheid in de regeerende kringen heeft steeds na München geijverd voor een samengaan met Engeland en is er tenslotte in ge slaagd de meer jegens Duitschland verzoeningsgezinde kringen (Laval, zelfs Daladier) op den achtergrond te dringen. Maar in het volk leefde deze politiek nooit. Frankrijk en Japan Opvallend in verband met den 'Britschen aanval op Dakar 'én de Fransche represailles tegen Gibraltar, is ook het feit, dat de spanning welke tusschen Frankrijk en Japan ontstond aan de grens van Fransch Indo-Chifta, plotseling is'afgenomen en de gevech ten, waarbij reeds een honderdtal drioden aan beide zijden ^.waren ge vallen, zijn gestaakt. De werkelijke beteekenis van deze gebeurtenissen in het licht van den strijd die Japan thans in Oost-Azië te voeren heeft, zuilen wij nog we] eens nader bezien, maar het is niet te gewaagd in het verbeteren der betrekkingen tusschen Frankrijk en Japan een gevolg te zien van den Britschen aanval, welke En geland in zekeren zin tot gemeen- schappelüken- vijand van beide lan den hei;ft gemaakt. In ieder geval zal Frankrijk er op dit oogenblik weinig voor gevdelen ook in Oost-Azië als schild te dienen voor den Britschen bondgenoot, die het in het Westen in den rug aanvalt. De verdere ontwikkeling van de Britsch-Fransche verhouding kan met belangstelling tegemoet wordt gezien en kan van invloed* zijn op het verdere verloop van den oorlog. Alkmaar, Uitgeest, Beverwijk, Veisen, Santpoort, Haarlem, Heemstede, jBen nebroek, langs de Oostelijke grens van de provincie Zuid-Holland, tot waar deze de grens van de provincie Noord- Brabant ontmpet, langs de Noordelijke grens van de provincie Noord-Brabant tot aan de spoorbaan van Hedel naar 's-Hertogenbosch, vervolgens langs deze spoorbaan over 's-Hertogenbosch Boxtel-Eindhoven-Valkenswaard tot aan de Nederlandsch-Bélgische grens cn crvDÏgtms langs Je XaderUu ir.': Belgische grers tot aan de zee". Deze verord"! ng treedt in werking op den dag har afkondiging. Van Invoegde zijde wordt mede-' gedeeld: Door de activiteit van de Wassenaarsche politie is het gelukt in den loop van den avond van den 25sten September drie leden van de bemanning van het in den morgen van 21 September te Leidschendam neergekomen vliegtuigen gevangen te nemen. In den loop van den daaropvolgen- den nacht werden te Voorschoten nog twee leden der bemanning gearres teerd. Allen zijn aan de Duitsche mili taire autoriteiten overgeleverd. „NASJONAL SAMLING" KRIJGT DE LEIDING. Politieke partijen opgeheven. In een radiorede over de nieuwe po litieke organisatie in Noorwegen de Rijkscommissaris, Terboven, mede gedeeld, dat staatsraden benoemd zijn, die met ingang van heden de leiding der Noorsche regeeringsaangelegenhe- den op zich genomen hebben. In zijn rede zeide Terboven, dat met de capitulatie vin het Noorsche leger en de vlucht van den koning en de re- geering-Nygaardsvold naar Londen voor het Noorsche volk een volkomen n euwe politieke toestand is ontstaan. Uit kringen der oude. partijen had hem 't verzoek bereikt, dat; hü zou toestem- ihen in onderhandelingen over een po litieke reorganisatie op grond van da werkelijkheid. Hü heef» daarby kunnen uitgaan van het feit, dit 4e oude partijen het Noor sche volk in een ongekende politieke, economische en geestelüke afhankelijk heid van de Engelsche politiek hebben gebracht, terwijl de organisatie des „Nasjonal Samling" van den aanvang af openlijk en eerlük heeft gepleit voor een samengaan met het Duitsche volk. Daarom moet aan deze organisatie oaR de politieke leiding van het land wor den opgedragen. Niettemin heeft hij in de door de oud# partijen gevraagde onderhandelingen toegestemd, Vooral om in het belang van 't Noorsche votk niet bij voorbaat de mogelijkheid at ta snijden dat de overgang tot de nieuw# inzichten een uiterlijken vorm zou krijgen, zoodat de veranderipg zich gemakkelijker zou kunnen voltrek Kon. De onderhandelingen met de oude partijen moesten Dinsdag echter wor den afgebroken, omdat daarbij gepre. beerd werd, den partijen door juri-' dische manoeuvres beslissenden in vloed op den rijksraad te verschaffen. De gevolgen, voortvloeiende lïit dezen toestand zijn: 1. Het koninklijk huis heett voor al, nu de twee-derden meerderheid van het Storting zelf het reeds heeft afgeschreven geen politieke betee kenis meer en zal niet naar Noorwegen terugkeeren. 2. Hetzelfde geldt voor de eveneena geëmigreerde regeering-Nygaardsvold. 3. Tengevolge hiervan is iedere actie in den zin of ten gunste van het koninklijk huis of van de gevluchte regeermg natuurlijk verboden. 4. De werkzaamheden van den be stuursraad zijn geëindigd. 5. De oude politieke partijen zijn vandaag ontbonden. Bijzonderheden worden nog bekend gemaakt. 6. Nieuwe aaneensluiting voor poli tieke actie van eenigerlei aard wordt niet geduld. tenslotte zeide de Rijkscommissarist „Als steeds ben ik bereid, met alle deelen van het Noorsche volk kame raadschappelijk samen te werken en met alle kracht mede te werken aan den herbouw van het Noorsche be drijfsleven. Il» ben er ook van over tuigd, dat Noorwegen een groote toe* nisatie van Europa. Van een ding poet het Noorsche volk zich echter bewust zijn. Voor een toekomstige na tional e Noorsche oplossing, die het herwinnen van vrijheid en zelfstandig, heid in groote mate mogelijk maakt, bestaat nog slechts de weg over de „Nasjonal Samling". Het is thans een binnenlandsche aangelegenheid van het Noorsche volk, een beslissing te ne- men." Te Madrid^Ohtvangen berichten be vestigen, dat het bombardement van Gibraltar door Fransche vliegtuigen zware schade heeft veroorzaakt. Voor al ernstig heeft het arsenaal geleden, dat door drie bommen werd getrof fen. De archiefafdeeling van het ars», naai is geheel vernield. Voorts is de ingenieurskazerne een puinhoop ge worden, waarbij talrijke slachtoffer» vielen onder de militairen. Een to- taal aantal der verliezen staat nog niet vast. In de haven zijn een stoomschip van de admiraliteit en twee hulp schepen in brand gestoken. Een hulp schip zonk. Het totale aantal der bommen, die op .het land vielen, wordt opgegeven als 70. terwi.il er 40 in zee zouden zün gevallen Ook het gevangenenkamp Windmill Hill werd volgens de berichten door twee obm- getroffen. Een bom van 100 k g. viel naast het regeeringsgebouw, een tweede in de nabijheid van het Trafal- gar-kerkhof, waar een diep gat in den grond werd geslagen, zoodat het ver keer gestremd werd. Voorts kwamen bommen neer op pieren, dokinstella- ties en goederendepots. Een vlieg tuig beschoot de batterijen afweerge schut met machinegeweren en maakte slachtoffers ónder de bedie. nende manschappen. Drie bommen vielen in het stadscentrum in de Ko ningsstraat en vernielden verscheide ne gebouwen. Men spreekt van acht tien dooden onder de burgerbe volking. Het schijnt echter, dat de slachtoffers bü de militairen veel tal rijker zijn. Twee leden der beman ning van een neergeschoten vliegtuig verdronken, een werd gevangen ee nomen en naar Gibraltar gebracht. Da civiele gouverneur van Gibraltar heeft bepaald, dat de gedwongen eva cuatie moet worden voortgezet. Tiert sleepbooten en andere kleine Engel sche schepen vluchtten uit Gibraltar naar da haven van Algériras, óm het bombardement te ontwijken.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 1