0
f
Be|gië op nieuwe wegen
Het verdrag Berlijn-Rome-Tokio
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
ion o+HUmh
Dinsdag i October 1940
Zware slag voor hen! die uitbreiding van
den oorlog nastreven, aldus de Kortespondenz
De reactie van Sovjet-Rusland
I
-
-
Te Jaargang, No. 20440
Verdeelde meeningen over
den nieuwen staatsvorm
D« rol van Hendrik de Man
hang van Degrelle slinkt
De aan-
Pierrt Nothomb heeft nieuwe annexatieplannen
■Hl
Degrdle't aanhang tlinkt
A nnexatiegedachten
AANVALLEN OP
LONDEN VOORT-
GEZET.
Engelsche vlie
boven Duitschl
Verscheidene both-
menwerpers neerge
schoten.
AMERIKA
De Amerikaansche
vloot politiek.
Zon op 7.42, onder 19.18.
Meen op 7.24, onder 19.47,
Men b verplicht te verdnie-
teren van zonsoodergan| tot
ran voertuigen
moeten uur na coneonder-
ontstoken worden.
BLIJFT DE ZOMER.
TIJD NOG?
De zomertijd heeft zoo goed voL
d*an, dat hij tol nadere aankon
diging ia Duitschland gehandhaafd
blijft. De desbetreffende verorde
ning van den ministerraad voor de
rijksverdedlging gal ia de komende
degen in bet staatsblad gepubli
ceerd worden.
Hoewel omtrent het behoed van
den zomertijd bier te lande aiet*
bekend ia, mag men aannemen, dat
de in bovenstaand bericht ver
melde regeling ook gel gelden voor
de dot» Duitschland bezette ge
bieden, due ook voor Nederland,
zoodat bet waartchijnlqk ia, dat
ook wij den zomertijd behouden.
Eenige positieve mededeeling
daaromtrent is echter nog niet te
verstrekken.
FRANKRIJK.
Verbetering Fransch--
Japansche betrekkingen.
BURGERSLACHTOFFERS
VAN OORLOGSGEWELD.
Steunverleening uit het
Herstelfonds.
I
Directeur t. TIKT KB I -
Postgiro *8400
B«r. Markt M. TM. 1741
(Van omen V.P.B.-correspondent)
OM de persooji van dr Hendrik
do Man ia in den schoot van
do oude Werkliedenpartij een
■Okert beweging ontstaan, vooral van
gedeelten van de vakbeweging. Als
eud-Vlaamschgeainde kan De, Man
werkzaam zijn in de .richting van het
Vlaamseh-nationalisme, ofschoon zijn
politieke leven niet werd beheerscht
door zijn vlaamschgezindheid, maar
door economische en staatspolitieke
denkbeelden. Hü kent Duitschland
grondig, omdat hij daar aan verschil
lende universiteiten heeft gestudeerd
on er twee jaar als professor heeft
gewoond, ten tijde van de heerschappij
der Dultsche sociaal-democratie. Men
ziet in hein de figuur, die zich het best
Zou kunnen aansluiten bij de Puitsche
hegemoniegedachte. Al staat hü vrü
tegenover de nationaliteitenkwestie in
België, toch wekt zün optreden eenigen
argwaan bij het radicaal-Vlaamsche
volksgedeelte, omdat hij in zün activi
teit van heden aanstuurt op behoud
vsn den Belgischen staat onder Belgi
sche monarchie. In dit verband wordt
groote waarde gehecht aan de reis, die
hij onlangs naar Berlün heeft gemaakt
Aan <jï züde der Vlamingen bestaan
i 4j sterke organisaties, van het
Vlaamscft Nationaal Verbond, het
Veidinaso en de opkomende jonge
organisatie van de N.S.B, voor Vlaan
deren. In het VJf.V. bestaan op dit
oogenblik twee vleugels: de uiterst
rechtsche, onder leiduig van senator
Borginon, die op het oude Vlaamsch
nationale standpunt staat en aiet af-
i
het verbond reeds een overgroote
menigte katholieken omvat, de sterke
groep katholieke Vlamingen er bü
halen, die, overal verspreid, trouw zijn
gebleven aan de oude ataatspartü en
een groote vereering gevoelen voor
den koning. Die concenrtatie-actie is
druk aan den gang. Maar na<%en onge
lukkig artikel van den leider Staf de
HENDRJK DE MAN
(Foto archief D.
C.)
keerig schünt te zijn van een op
lossing in Belgischen geest En dan de
linksche groep, onder den jongen mr
0 Toilenaire, die zich meer èn meer
afwendt van België en duidelüker
nationaai-socialistisch ia. Met den
u rechtervleugel van het V.N.V. en ook
met het Verdinaso zou De Man even
tueel wel kunnen „samenwerken
Verdinaso streeft namelijk een Bour
gondische staatsvorming na maar de
radicale Vlamingen, die een volkschen
ataat willen opboifwen voor het geheele
Duïtsche gebied, acht hfj voor zijn doel
onbruikbare elementen. Men zal dat
overigens wel begrijpen.
D» beweging-Degreiie, die vooral in
Wallonië en in Brussel aanhang hgd, is
»«ns aan het wegkwijnen. Degrelie's
«ad Le Pays Réel verechünt nog
«*•1 m het Fransch. Zün aanhang in
▼"anderen is dood. Kleine groepen in
«■jusel en Wallonië staan op nationaal-
f^jUahsch standpunt en het feit, dat
"ankrljk deze'richting wordt uit-
SES» ®aakt het den Walen ge-
i.^T u V00**1 "Heikctueeira
'OMer hen, sich daarop te oriënteeren.
^^^^toch al vrij sterk nationaal-
LÉON DEGKELLE
(Foto archief D. C.)
Clereq in Volk en Staat zün de
goede kansen eenigszins verkeken. Nu
is men begonnen met het scharen, rond
de kernen van het V.N.V, vain voor
aanstaande personen, die niet bp het
V.N.V. zün aangesloten, maar die ver
klaren te voelen voor een „volks
beweging". Naar buiten wekt het
VJN.V.-orgaan Volk en Staat den
indruk, alsof de onderteekenaara van
het manifest der volksbeweging tot het
V.N.V. zouden behooren, ten einde zoo
doende den aanhang groot'er te maken.
Doch dit is een schijnmanoeuvre, die
door velen wordt doorzien. Het zal
later biüken dat zulks in de Beligsche
politiek geen noemenswaardige rol
speelt en nog veel minder m de N.S.B.,
die de zuiver nationaaf-socialistische
richting uitgaat De beweging-De Man
zal dus haar aanhang moeten recru-
teeren uit den kring,van Vlaamsche
sociaal-democraten, van enkele Dinaso-
leden en misschien ook van enkele
onderteekenaars van het volksbewe-
gingmanifest. De groote groep West-
Vlamingen, die droomt van annexatie
van een stuk Noord-Frankrijk, vglt"
buiten zijn actie-mogelijkheid. Ook, de
kleine maar doelbewuste groep der
N.S.B. voor Vlaanderen, onder leiding
van Piet van Kossem.
Er zijn nog andere annexiónisten. De
vroegere Belgische annexionist Pierre
Nothomb;'' die in 1918 reclame maakte
voor de arm ape a tie van Limburg, ver
spreidt nu een manifest, waarin hü
pleit voor een met Duitschland be
vriend België, vergroot met de Neder-
landsche provincies,.Limburg, Brabant
en Zeeuwsch Vlaanderen. Hier behoe
ven wü verder geen woord over vufl
te maken. Er wordt ook druk gespro
ken over heUslot van Wallonië. Men
meende in zekere kringen, dat Wallonië
ontruimd zou worden, om de bevolking
te vervangen door Duitachers en
Vlamingen. Geheel onlogisch zou het
niet zijn dat de Walen, die eigenlijk
Franschen zün, naar Frankrük werden
overgeheveld en dat het door hen ont
ruimde gebied ais expansiegebied werd
gereserveerd voor het snel aangroeien
de Nederlandsche volksdeel, wanneer
dit in e e n staat dep groot-Rader-
Êndschen vereenigd is. Maar dan
zou de groep-De Man alweer minder
kans krijgen, want koning Leopold kan
niet worden gebruikt in het raam van
een actie, die op verkleining van Wal-
ionjp is gebaseerd. Ook
zullen moeilük meer te vindra zün
voor loyale samenwerking j met het
Vlaamsch-vyandige, Waalsche volks
deel van België,
Hoe het ook zü: het is
welke oplossing gevonden! zal worden.
Wellicht wordt ze genémen -buiten
Walen, Vlamingen en Beugen om. Het
zal evenwel moeilük zün in die op
lossing Belgen als De Man, met koning
Leopold achter zichtte verzoenen met h
de partijen in Vlaanderen, die dr Borras
als symbool en vaandeldrager beschou
wen van het Vlaamsche en Digtsche
recht.
In den loop van Maandag heb
ben Duitsche gevechtsformaties
systematisch de aanvallen op Lon-
den en op voor den,oorlog be
langrijke doelen in het Zuiden van
Engeland voortgezet. Alle ge
vechtshandelingen verliepen met
veel succes voor de Dultsche wa
pens, aldus het DJfH.. Alle opge
geven doelen werden bereikt en
met bommen van zwaar kaliber en
van het zwaarste kaliber bestookt.
In den loop van dra dag onwikkel-
den zich talrijke luchtgevechten,
die eveneens de «uperioritëit van
de Duitsche jagen ondubbelzinnig
bevestigden. De gevechtshandelin-
gen duurden voort tot in de
avonduren van dra 30en-Septem
ber.
BUTSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DUIT8CH GEBIED.
Brhjche vliegtuigen hebben in den
nacht van 30 September op 1 October
vluchten gemaakt naar Noord- en
West-Duitsehland. Een deel hunner
kwam reeds in het Westen voor een
versperring van nachtjagers. Na een
kort gevecht werden twee Hampton
Herford en een Vickers-Wellington
bommerwerper neergeschoten. Uit
een brandend neerstortend vliegtuig
sprongen twee inzittenden met val
schermen.* Zü werden gevangen ge
nomen. Het waren Nieuw-Zeelanders,
die eerst sedert 4 weken dienst deden
«g hun eerste vlucht naar vyandeHjk
iled maakten. Zü verklaarden, dat
alleen brandplaatjes
en llcthkogels aan boord hadden.
Eenige bommxwerpers drongen
door tot Berlün en vlogen op groote
hoogte boven de rijkshoofdstad. Het
luchtafweergeschut opende spoedig
een systematisch vuur, zoodat de
vüand verhinderd werd gerichte bom
men uit te werpen.
LLOYD GEORGE EISCHT NIEUWE
SCHUILKELDERS.
In het New Yorksche blad Ameri
can stelt Lloyd George aan de Engel
sche regeering den eisch, de Londen
sche bevolking terstond van schuil
kelders te voorzien die zoo dHA liggen,
dat ontploffende bommen niet®gehoord
kunnen worden. De Britsyhe ex-pre
mier noemt daarvoor als reden dat de
zenuwen der bevolking doorzie voort
durende bombardementen en door de
aanhoudende slapeloosheid het niet
langer dreigen vol te houden. Al .een
schuilplaatsen, die aan de bevolking de
zekerheid geven, dat zü veilig is en
waarin zij ongestoord kan slapen, zal
het land. ervoor behoeden, dat het
moreel derfjevoiking ineenstort.
GEEN DEMONSTRA' 'ERF.IS.
Staatssecretaris Huil heeft in een
perscohferentie het bericht tegenge
sproken, dat Amafikaansche schepen
binnenkort era demonstratietocht zou
den gaan maken naar Australië en
Nieuw-Zeeland. Hü legde ér den na
druk op, dat in de besprekingen met
den Australischen gezant en den En-
gelschen ambassadeur, die ook uit
naam van Nieuw-Zeeland spréékt, geen
eischen zün gesteld en geen besluiten
zün genomen. Het bezoek van de chefs
Het V.N.V. poogt den laatatsm tijdzijm k|
le verbroeden.- Men wil, ofschoon
Voor de uitbreiden van den oorlog
in dit geval Churchill en con»r-
ten en de kliek van z.g. interven
tionisten in niet b'jj den oorlog betrok
ken landen, aldus de D e u t s ch e
diplom a-tisch-politische
Korrespondenz, is het driemo
gendh'edcppact van Berlün een zware
slag. Voor de eene groep vermindert
het dè kans op de hulp van buiten
staanders en het zorgt er verdeT voor,
dat de andere groep eo daarmede
het geheel land zich thans volledig
bewust moet zün van de strekking en
het riaico van haar interventionistische
voornemens. Ofschoon toch voldoende
duidelük moe» zün, op wie het
pact betrekking heeft, is terstond
de naieve pogiffj, gedaan een buiten
het conflict staande macht, n.l. de
Sovjet-Unie, te suggereeren, dat zü
het was, op welker belangen in waar
heid 'de nieuwe overeenkomst inbreuk
maakt, ja zelfa spreekt een instantie,
die waarlijk aanleiding genoeg heeft
om daar niet meer over te spreken,
over „DuiWche expansieve bedoelin
gen jegens den Kaukasus". Op dit
nieuwe lasterpraatje ie thans van den
kant, op weiken men het gemunt had,
een antwoord gegeven, dat in duide
lijkheid 'niet meer kan worden over
troffen. Aan den eénra kant kregen
zü, die wantrouwen wilden zaaien,
van Mpskou te hopren, dat zü bet
waren,! die het sluiten van dit pact
bed geprovoceerd, aan den ande
ren* kant werd hun met treffende
logica uiteengezet, dat Wanneer in het
pact sjfrake is van invloedssferen te
genover inbreuken van derden, de
Sovjet-Unie daarmede niet ia bedoeld,
noch zich op eenigeriét wijze!daarbij
betrokken gevoelt. De betrékkingSto
tusschen de Sovjet-Unie en de partijen
van het pact van' Berlijn zijn ra blo-
ondanks alia anders i gerichte
wenschen ingegeven door den wenseh
naar vreedzame en vruchtbare be-
trekkingeh. Voor plutocraten is het
bljjkbaar moeilijk te begrüpen, dat er
een politiek, fëïfs^een politiek van
groote mogendhedeik kan bestaan, die
er bgjsrfl£r>jji is ingesteld om' niet te
willen n«|i|tó?etfé»|^Vaarmen geen
betioegdhridVeeft en waar men stoort
HET COMMENTAAR VAN DE
FRAVDA
De duideltjkh<ütjL waarmede de offi
cieuze P r a v dSffirr een commentaar
op het drielandenpact van Berlün
den bodem 'insloeg' aan Engelsche
wenschen en droombeelden, welke
ondanks alle tot dusver mislukte po
gingen in Moskou een voor de Britsche
politiek van oorlogsuitbreiding niet
onghnstige reactie op' het drielanden
pact verwachtten, kan door de Ber
lünsch,. ochtendbladen nauwelijks
sterker onderstreept worden dan dtt
in de P r a v da zelf gebeurd is, aldus
het D.N.B. Inzake de opmerking van
het Russische Wad, dat de Sovjet-Unie
als „vertegenwoordiger van den vrede
en de .neutraliteit slechts kap bevesti
gen, dat zü deze politiek getrouw was
en getrouw zal blyven", schrijft de
Berliner Boersen-Zeitung:
Het valt niet aan te nemen, dat deze
houding m.J de verwachtingen die
men in Londen en in bepaalde andere
streken gekoesterd had overeenkomt.
Art. 5 van het-pact van Berlijn is een
consequente voortzetting van de lyn',
wt^ce Moiotof tot teleurstelling van
dezelfde oorlogsuitbreiders, reeds in
zün groote rede van 1 Augustus heeft
bepaald. Het blad wijst er speciaal op,
dat in dit artikel ook van „zich nog
baanbrekende betrekkingen met de
Sovjet-Unie" sprake is, ons dan te
constateeren, dat „de drie groote
der staven van andras Amerikaansche
Staten aan Washington noemde Huil
een schakel in den keten der coöpera
tieve maatregelen, waartoe men in Pa
nama en Havanna heeft besloten. Het
bezoek van deze militairen vindt zün
oorzaak alleen in deze conferenties en
heeft geen verdere beteekenis.
ONTSPANNING IN DEN TOBBTAND.
In bevoegde Franscbe kringen hecht
men waarde aan de waarneming, dat
de Japansch-Frahsche betrekkingen na
het sluiten van de militaire overeen
komst „yan Hanoi merkbaar verbeterd
zijn. Men wüst er in het byzondar op,
dat de Japansche regeering volkomen
correct de bepalingen van de militaire
overeenkomst voert Verscheidene de
tailkwesties, d' - met betrekking tot de
technische uitvoering van de militaire
overeenkomst nog onopgelost gebleven
waren, zün van weerskanten naar
mpn in bevoegde kringen betoogt
loyaal behandeld, zoodat van een
wezenlyke ontspanning gesproken kan
worden.
9S
ordenende mogendheden overeenkom
stig hun eigen opvaltingl!van recht op
de natuurlyke levensruimte van ande
ren, zonder voorbehoud ook de levens-
ruimte, welke de volkeren der Sovjet-
Unie innemen, en het recht op leiding
dat Moskou in dit groote Europeesch-
Aziatische gebied steil, kunnen erken
nen". Uit- büzondere weloverwogen
belangen, zoo constateert het blad ten
slotte, komt de Sovjet-Unie dus tegen
over de politiek van oorlogsuitbreiding
tot dezelfde houding als de ondertee
kenaars van het drielandenpact.
Dezelfde strekking heeft ook de
conclusie van den Voelkischer
Beobachter. Hét blad schrijft: De
in het artikel vSr de P r a v d a om
schreven opvatting van de Sovjet-
Unie wordt volkoihen gedekt door de
opvatting van de mogendheden van
het drielandenpact, welke niet alleen
in Duitsche en Italiaansche, maar ook
in Japansche stemmen tot uiting is
gekomen.
De Lok al Anzeiger betwijfelt,
of de Engelschen, die de betrekkfQgen
tusschen Duitschland en Sovjet-Rus
land wat haar doel en gfondslag
betreft nog altijd niet begrepen heb
ben, de opvatting van de Rravda zul
len bekend maken. Ondanks de duide
lijke formuleering van art. V van het
drielandenpact over de betrekkingen
tot Sovjet-Rusland, zoo schrijft het
blad, zullen de oorlogsophitsers voqH-
gaan met can het verdrag van Berlijn
een beteekenis te geven welke past in
hun program van oorlogsuitbreiding.
EVenwel stuit déze houding thans op
het harde feif van den paraten drie
hoek Berfijn-Rome-Tokio bij gelijk
tijdige, neutrale en rustige positie van
de geweldige Sovjet-Unie, die geen
lust aan den dag legt rich door de
plutocratieën voor haar doeleinden te
laten inspannen.
DE ORDE IN DENSTILLKN OCEAAN
De Berliner Boersenzei-
tung publiceert op de plaats, waar
anders het hoofdartikel wordt afge
drukt een beschouwing: „Japan en de
Stiile Oceaan", van* dt Hikematsoe
Kamikawa, professor aan de keizer
lijke universiteit te Tokio. In deze op
merkelijke besjjiouwing wordt gezegd,
dat sedert het Mandsjoerjjsche inci
dent, maar vooral sedert da beslis-
EEGELING IN VOORBEREIDING
In voorbereiding is een regeling
vanwege het departement van So
ciale Zaken, volgens welke in be
paalde gevallen steun kan worden
verleend uit het Herstelfonds aan ge
zinnen, waarvan de kostwinner ten
gevolge van oorlogsgeweld invalide is
geworden of daaraan door den dood
is ontvallen.
Bedoeld worden gezinnen, die in
zoodanige omstandigheden zün ge
raakt, dat zy onderstand van noode
hebben, terwül hier buiten beschou
wing blyven de gezinnen, waarvan de
kostwinner bü het uitoefenen van
zyn militairen dienstplicht invalide is
geworden of om het leven is ge
komen, en die zelf of wiens nabe
staanden voor een uitkeering van
wege het departement van Defensie
in aanmerking komen.
Dé wd. secretaris-geheraal, wd.
hoofd van het departement van So
ciale Zaken, heeft in een circulaire
aan de gemeentebesturen inlichtin
gen gevraagd in hoeverre burger
slachtoffers van oorlogsgeweld, als
hier bedoeld, aanwezig zijn, zoomede
over de samenstelling en de finao-
cieele positie defer gezinnen. Hiervan
zal mede afhangen de beantwoording
van de vraag op welke wyze het
meest doelmatig hulp zou kunnen
worden verleend, byv. door het ver
strekken van een uitkeering ineens
of door eqn periodieke (wekelyksche
uitkeering.
Tenslotte worden inlichtingen ge
vraagd omtrent niet-kostwinners dis
tengevolge van het oorlogsgeweld in
valide zyn geworden en dientenge
volge niet in hun eigen levensonder
houd kunnen voorzien (en niet voor
een uitkeering vanwege het departe
ment van Defensie in aanmerking
komen).
sende wending in het Eucopeescha
conflict, de tot dusverre bestaande
„orde" in den Stillen Oceaan ineen
gestort is. Voor de instelling van een
nieui$e orde zyn er, voorzoover men
dit tot dusverre kan beoorétëStéh, drie
fundamenteele beginselen: 1. De vor
ming van regionale machtsgroepen
onder leiding van de sterkste natie in
elk dier groepen. 2 Medewerking van
de kleine staten en mogendheden,
3. Boven naties en continenten uit.
gaande beveiliging Van den* wereld,
vrede. Groot i Oost-Azië zal onder
dezen gezichtshoek en onder Japan
sche leiding een groot geibed van eco
nomische en politieke stabiliteit om
vatten. De Stille Oceaan zal in' deze
nieuwe orde in het eerst ongetwijfeld
een speciale politieke positie op-
eischen. Met het oog op de buitenge
woon verschillende bevolkingsdicht
heid der afzonderlijke kuststaten van
den Stillen Oceaan zal een aantal pro
blemen moeten worden opgelost, voor
dat gedacht kan worden aan de op
richting van eén duurzame nieuwe
orde, o.m. de vrijheid van vestiging en
van verplaatsing van arbeidskracht,
verstandige verdeeling van grondstof
fen en opensteilen der binnenlandsche
markten. Zonder duideiyke oplossing
dezer problemen is het behoud van
den vrede in den Stillen Oceaan ott-
mogelyk.
COMMENTAAR VAN DE ISVE8TIA.
officieele Isvestia pubii-
s over 't Duitséh-Italiaansck-
Ook
eerj-ikans
Fa£ens*i» pact een hoofdartikel, dat,
ten nauwste aansluit bü den te-fi
dachtengang van de F r a v d a. Het
blad wüst er op, dat het driemogend-
hedenpacL van Berlün, dat voor da
Sovjet-Unie geenszins ean verrassing
vormde, een nieuwe phase in den hui-
digen ooriog met zich mede zal bren
gen! Voor de Sovjet-Unie is paragraaf
van het verdrag van het grootst»
belang. Bit artikel beteekent „eett
nieuwe bevestiging van de met-aan
valsverdragen tusschen de Sovjetunie
en Duitschland en de Sovjet-UrW en
Italië". Bovendien toont higj, ^«t de
mogencjiteden, dié het Beriyjische ver
drag hebben .gétéekend, hun achting
hebben betoond Voor de neutraliteit»,
politiek, die de Sovjet-Unie sedert den
aanvang van den .oorlog voert.