f
Samenwerking der Ehgelsche en
Amerikaansche vloten
n
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
in het Verre Oosten
m
Zon tn titaan
Dinfedag 22 October 1940
\f
ij)
H :iw
=sT~h.
«V
Voorraad duikboot-ventielen
in Hongkong opgeslagen
Japansche transporten over de Chineesche'Zee
zouden kunnen worden opgevangen
Amerikaansche vloot zaj straks 3 millioen ton
groot zijn - Japan zou een „oorlogskabinet"
in het leven roepen -
Een Japansch „oorlogs
kabinet"?
f "'Af'
I jjer bef
De Amerikaansche Moot.
Engelschen leggen beslag
op Japansch schip.
De Amerikaansche vloot
in het Verre Oosten.
De dienstplicht in
Amerika.
AFRIKA
Njeuw-Zeelandsche
troepen in Egypte.
AMERIKA
De Amerikaansche
verkiezingen*
at
Vj, f - -
DE RADIOZEND
TIJDEN.
Nederlandsche zenders
sluiten om half zeven.
ENGELAND
De aanvallen van
vannacht.
BELGIË
Twee nieuwe cultuur
raden.
m
Zon op 8.18, onder 18.32,
Maan op 22.52, onder 14.30.
Men ia verplicht te verduis
teren van zonsondergang tot
zonsopkomst.
Lantaarns van voertnigen
moeten uur na zonsonder
gang ontstoken worden.
OUDSCHE
COl) BANT
79e Jaargang, No. 20458,
'Directeur F. TIETER
Postgiro 48400
Bur. Markt 31. Tel. 1748
Met het oog op 4e heerschende uit
zonderlijke tijden Ml de Japansche
minister-president Konoye volgens de
Kokoemin Sjimboen binnen
kort door wijzigingen in het kabinet
een sterk „oorlogskabinet" in het leven
roepen.
De correspondent van de New York Times meldt uit Hongkong,
dat er aanwijzingen zijn betreffende reeds lang vastgestelde plannen voor,
een nauwe samenwerking tusgchen de Amerikaansche en de Britsche vloot in
Verre Oosten. Reeds sinds twee maanden is een vrij groote voorraad duik-
ventielen voor Amerikaansche duikbooten in Hongkong opgeslagen. Marine-
kringbn aldaar gelooven, dat Hongkong als stefinpnnt voor duikbooten. in aan-
Bierking zou komen, ingeval de Engelschen hun stations in het Verre Oosten
beschikking zouden stellen van de Amerikaansche vloot en dat 25 duik-
:n met een 'groote actieradius uit Hongkong in staat zouden zijn de
faassporten in de?CHlneesche Zee,, op te vangen en aanzienlijke deelen van
^fclf'^pansche leger in China zoo goed als geheel af te snijden van hun toe
voeren uit Japan. De werfinstallaties van Hongkong zijn met uitzondering
van duikventieien geheel uitgerust voor bet herstellen van Amerikaansche
duikbooten.
ven
krii
booten
De vloöt van de Vereenigde Sta-
ten kwam in het begin van den
wereldoorlog als no. 3 achter
Groot-Brittannië en Duitschland.
Toen dit laatste land door het ver
drag van Versailles tot ontmanteling
van zijn forten en ontbinding van
zijn vloot werd genoodzaakt, kwam
Amerika op de 'tweede plaats. Met
Engeland kwam een overeenkomst
tot stand, vplgens welke de vloot
van beide landen op gelijke sterkte
Zou worden gebracht. Deze pariteit
had natuurlijk voortoopig alleen
theoretische waarde, daar Engeland
beschikte over een eeuwenlange
ooriofthervaring, over een over de
geheele wereld verspreid net van
steunpunten en een veel grootere
Vloot van koopvaarders de
onmisbare reserve.
Buitendien was het oorlogspoten
tieel van Sngeland, werven en oor
logsindustrie, reserve-personeel enz.
veel grooter. Doch er viel van Ameri
kaansche zijde niet veel te bemerken
van een streven om dezen achterstand
in te haltp. Men scheen van Engeland
geen gevaar te duchten en vêrge-
noegde zich met de pariteit. Echter
hield men den blik wantrouwend ge
richt op Japan, dat aanvankelijk had
toegestemd in een verhouding van
zijn vloot tot die van de V.S. en
Engeland als van 3 5, doch zich in
1936 van deze verplichting ontsloeg,
met groote haast zijn vloot versterkte
en een veldtocht aanving voor het
Vestigen Van een „nieuwe orde'' in
Oost-Azië.
Het Amerikaansche
vlootprogram.
De daardoor in het leven geroepen
machtsverschuivingen en de toene-
-rinende bewapening in Europa deden
hun invloed gelden op de Amerikaan-
gPWO vlootpolitiek. Reeds in 1938 was
depterkte van de vloot verhoogd
mei 20_ pet. en gebracht op een totaal
van l 5 millioen ton. Zij zou bestaan
uit 18 slagschepen (plus 10 oudere).
vliegtuigdragers met minstens 600
y„8'uigon. 46 kruisers (waaronder
to zware en 9 oudere), 147 moderne
wrpedojagers, 58 duikbooten (plus 60
tot 70 oudere) en een aanzienlijke
vioot van sahepen. die den tros moes
ten- vormen. Ook zat men niet 'stil in
u®u Pacific. Hier werden de reeds
bestaande vliegdienStstations op de
Handen Midway, Wake, Johnston en
j~. Palmyragroep uitgebouwd tot
"KntWootsteunpunten. In het Zuiden
verdrong men Engeland van de
•^«-eilanden en wierp zelfs bcgee-
»Jj® blikken op Singapore. In het
lire '1 vorInde men een voorposten -
me door het aanleggen van verster-
«tngen op de Aloeëten (Dutch Harbor)
w te Sikka en Kodiak in Alaska,
««..overigens zeer dunne voorpos-
.'mu- verraadt duidelijk de bezorgd-
kui- voor eeB Japanschen aanval. Men
»iort-faarne "ok Guam hebben ver-
doch'dit ging te ver in de
DiK„tn.j van een uitdaging aan Japan,
au-a- ls *te' geval met een ver-
njmg van de Philippijnen.
■ititóschen bestond er alle aanleiding
on Hde V S. om den blik te richten
hand Atlantiachen Oceaan, in ver-
me' de toenemende politieke
er 'n E|ir°pa. Weliswaar werd
hinn»H Eevaarlijke zone vastgesteld,
ItJJS!, welke geen enkel Ameri-
«mh^ schip mocht komen en een
8eIegd op de levering van
■""en, doch reeds in 1939 werd dit
80 opgeheven en in Septanber
dit jaar volgde de sensationeele
nd van Engelsche steunpunten in
voor torpedojagers.
Een Atlantisch front.
hulp hiervan was het Amerika
thans iflogelijk, een Atlantisch front te
vormen, dat het nog steeds tfacht uit
te breiden. Hierdoor is thans een dub
bel front geschapen en de Amerikaan
sche marine-politiek treft reeds maat
regelen, om een vloot in het leven te
roepen die dit front kan bewaken.
Reeds den "lOden September van dit
jaar teekende de president de op-*
dracht voor het bouwen van nog
7 slaèschepen, 7 vhegtuigmpeder-
schepen, 25 kruisers, 115 torpedojagers,
43 duikbooten, enz. Wanneer deze
gereed zijn, zal de Amerikaansche
vloot ongeveer 3 millioen ton sterk
zijn, d.w.z. tweemaal zoo sterk als
thans.
Overde kwaliteit van de Ameri
kaansche vloot kan moeilijk een oor
deel worden geveld. Dat zij in 1898
Spanje versloeg kaïn natuurlijk niet
als maatstaf dienen. Vermoedelijk
schter kan zij hoog worden aange
slagen, in weerwil van slechts' matige
discipline en sterk wisselend perso
neel. Scheepsbouw en wapenindustrie
zijn volkomen berekend voor hun
taak. Wanneer men het groote aantal
kruisers, vliegtuigmoederschepen en
den grooten tros in aanmerking neemt,
moet men wel tot de conclusie komen,
dat de oorlog op de oceanen niet in
defensieven, doch in offensieven zin
zou wopden gevoerd. Ook de slag
schepen, waaraan Amerika de oude,
beslissende rol schijnt te willen blijven
toekennen, zijn, wat zeewaardigheid
en actieradius betreft, daarop be
rekend. Het marine-luchtijvapen is
buitengewoon sterk en blijkbaar
eveneens bestemd voor den .aanval.
PRINS KONOYE.
(Foto archief)
Japans vastbeslotenheid, zoo schrijft
het blad, om den nieuwen opbouw van
Osst-Azic ten uitvoer te leggen, is ver
sterkt door de toenemende Engelsch-
Amerikaansche vijandigheden, zooals
de heropening van den Birmaweg en
de openlijke bedreiging van vitale
lijnen van Japan in het Zuiden. Deze
acties van Engeland, de Vereenigde
Staten en China tegenover het drie-
mogendhedenpact zijn vooral toegeno
men sedert het binnenrukken der Ja
pansche troepen in Fransch IndoCfdna.
Tegelijkertijd is de internationale toe
stand in den Stillen Oceaan ongehooid
gespannen. Konoye heeft derhalve
reeds de nationale beweging tot stenn
aan de keizerlijke politiek in het leven
geroepen en vertegenwoordigers van
de weermacht, de politiek en het eco
nomische leven benoemd tot kabinets
adviseurs om het land dobr de crisis
heen te brengen. Thans schijnt Konoye
plan te hebben tot vorming van een
oorlogskabinet
Na aankomst van Kobajasji nit Ne
derlandse!» lndië moet uitvoering vaq
de kabinetswijzigingen <«erwacht wor-
i en wel hoogstwaarschijnlijk in
den
het begin van de vtelgende maand.
Uit Hamilton op de Bermuda-eilan
den wordt gemeld, dat de Engelsche
autoriteiten beslag hebben gelegd op
een deel der lading van het Japansche
vrachtschip Durban Maroe, dat op
weg was van fyiss-ibon naar de Ver
eenigde Staten.» De Duriban Maroe
meet 1600 ton.
Vice-admiraal Hart, de Opperbevel
hebber van de Aziatische vloot der
Ver. Staten, heeft bekend getpaakt,
dat alle familieleden van het Ameri
kaansche vlootpersoneel in het Verre
Oosten zoo spoedig mogelijk op kosten
van de marineleiding naar huis ge
zonden moeten worden. Mep raamt,
dat ongeveer duizend personen onder
dezen maatregel vallen, n.l. alle
familieleden van vlootpersoneel op de
Philippijnen, in China en in Japan.
Een nader bericht meldt: De bevel
hebber van de Oost Aziatische vloaft.
admiraal Hart, heeft, naar de New
York Herald Tribune uit Ma
nila meldt, bevel gegeven tot repa-
trieering van alle op ,de Philippijnen
wonende gezinnen der Amerikaansche
vlootofficieren en manschappen. Of
schoon de raad van het staatsdeparte-
ment aan de Agjerikaansche onder
danen om zoo spoedig mogelijk uit het
Verre Oosten te vertrekken geen be
trekking had op de Phijippijnen, heeft
admiraal Hart verklaard, geen onder
scheid te kunnen maken/ Hij ried den
betrokkenen aan tijdig/passage te be
spreken op de door de Amerikaansche
regeering gezonden evacuatieschepen.
De Associated Press meldt uit
Sjanghai, dat de evacuatie der Ameri
kaansche onderdanen op moeilijkheden
stuit, aangezien de tarieven verhoogd
zijn en'daardoor Voor velen onbetaal
baar zjjn.
Op 29 October zal Roosevelt de
loting van het eerste contingent
dienstplichtigen openen met een korte
taespraak tot de natie: De minister
ypi Oorlog, Stimsoh zal het eerste lot
trekken. De toespraak van Roosevelt
zal over alle zenders worden uitgezon
den. De loting zal er over beslissen in
welke volgorde de mannen tusschen
21 en 36 jaar gullen worden opgeroe-
pent voor den actievon dienst. Deze
mannen zijn Woensdag j.l. geregis
treerd, Naar de lotingsdirecteur. Dijk
stra, verklaarde, zullen d? capsules
met de nummers in het beroemde
goudvisschenbassin liggen, dat reeds
in den wéreldoorlog een dergelijke'rol
heeft gespeeld. Dfe gehe&le loting zal
ongeveer 12 uur duren.
WRIJVINGEN MET DE
BEVOLKING?
Volgens betrouwbare inlichtingen
uit Egypte Yyp&f de aankomst van
Nieuw-Zeelan^yjië" troepen er slechts
toe geleid de^Krestand nog veront
rustender te^^ken, aldus het D.N.B.
De Engelsché autoriteiten gaan voort
durend door met het in beslag nemen
van Egyptische gebouwen voor de
Engelsche troepen, hetgeen tot wrij
vingen met de Egyptische autoriteiten
leidt. De voortdurende luchtaanvallen
ffler Italianen hebben de bevolking
nerveus gemaakt en zij verheelt haar
verontwaardiging niet jegens de ^En
gelschen, die volkomen onverschillig
zijn .voor het leed der Egyptische be
volking. Aangezi'en de Engelschen de
regeering-Pétain op de hatelijkste
wijze belasteren, zijn de^n Egypte
wonende Franschen eveneens zeer
ontstemd. De Engelsche politip is ge
dwongen in te grijpen om bloedige
-W-
'-iff
botsingen tusschen de bevolking en
de Britschar troepen te vermijd»
Tusschen de Engelsche en Franse
matrozen zijn de betrekkingen zeer
gespannen. De Cyprioten in Egypte
zijn verontwaardigd over het feit, dat
uit Roemenië komende Polen op
Cyprus zijn ondergebracht. Vele
dez^r Polen worden op Cyprus op
nieuw opgeleid en dan via Alexandrië
naar den Soedan gezonden, waar zij
worden ingelijfd bij het Engelsche
leger. De militairg hospitalen zijn
seheej vol met gewonden uit de ge
vechten met de Italianen. Er is een
groet gebrek aan militaire artsen.
LEWIS TEGEN ROOSEVELT
John Lewis, de meest markante
persoonlijkheid in de wereld der ge
organiseerde Amerikaansche arbeiders
en leider van de ongeveer 4 millioen
leden tellende vakvereenigingen van
de commissie voor industiieele orga
nisatie, zal Vrijdagavond voor alle
drie de groote zenders van de Ver
eenigde Staten een politieke redevoe
ring van een uur houden.
Er is met ingang van Zondag M
October een wijsiging gebracht tn dg
zendtijden van de Nederlandsche zen*
ders Jaarsveld en Kootwijk. De rmdlo-
programma's der omroepvereeniginge*
en van het Algemeen Nederlandseh
Persbureau eindigen 's avonds om hatf
seven.
De uitzendingen van de nieuws*
berichten hebben nu om zes uur via
Kootwijk en 6.15 Vla Jaarsveld (her
haling) het laatst plaats.
Het praatje on# teven uur vervalt.
De uKzending van kwart over vijf
wordt aldus: gedeeltelijk een praatje
en gedeeltelijk een uitzending van
economisch nieuws en binnen- en
buitenlandsch nieuws.
De nieuwsberichtenuitzending van
's morgens acht uur en des middags één
uur zjjn hierdoor aanmerkelijk belang
rijker geworden.
Deze regeling is nog niet definitief,
daar nog besprekingen zullen worden
gevoerd.
Nader wordt gemeld, dat het praatje
van zeven uur veTzorgd door het
Algemeen Nederlandsche Persburedt
thans om kwart over vijf wordt uitg»
zonden en wel met dién verstande, /at
op Maandag, Woensdag en Vrijdagfilet
economische nieuws en op Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag de algemeene
beschouwingen worden uitgezonden.
ï>e uitzending van de wekelijksche
woordenwisseling tusschen „Nuchter"
en „Schamper" op Zon'dag om kwart
over vijf blijft gehandhaafd. De nieuws
berichten worden in het vervolg iede-
ren avond uitgezonden om acht uur en
om tien uur, via de radiocentrales.
LEWIS.
(Foto archief)
Lewis is zoowel gekartt tegen een
deelneming van de Vereenigde Staten
aan den oorlog als tegen een derde
ambtsperiode voor Roosevelt. Naar
men algemeen aanneemt heeft Roose
velt hem in een onderhoud dat de
vorige week plaats vond, niet kunnen
ompraten. De republikeinsche partij
leiding gelooft vol vertrouwen, dat
deelneming van den radicalen vak-
vereenigingsl eider aan den verkie
zingsstrijd de conservatieve aanhan
gers van Willkie niet zou verdrieten.
GENERAAL FKANCO ONTVANGT MAARSCHALK DE BONO. In het paleis van generaal Franco in
Madrid werd dezer dagen, in tegenwoordigheid van de minister», militaire bevelhebbers en partij-leider»,
de Itatiaansche maarschalk de Bono ontvangen. Maarschalk de Bono las een boodschap van den Duce voor
en overhandigde Franco de hem verleende hooge orde.
(f/ojjmamt)
OFFICIEEL BRITSCH COMMUNIQUÉ
Het ministerie van Luchtvaart en
het ministerie voor de Binnenlandsclie
Veiligheid maken officieel bekend:
De aanvallen van den vijand op het
land Werden Maandagavond hervat.
Zij waren vodral tegen de Midlands,
Londen en het oevergebied van «de
Mersey gericht. De meeste aanvallen
eindigden in de vdoege ochtendun^i,
hoewel ook nog eenigen tijd later
eenige_bedrijvigheid met onderbrekin
gen kon worden vastgesteld.
VERSCHERPING DER BRITSCHE
CENSUUR
De Britsche censuur over neutrale
berichten inzake de voortgezette actie
van het Duitsche luchtwapen tegen
militaire doelen in Engeland is de
laatste 48 uur weer verscherpt. Ter
wijl vroeger door de Britsche radio
eon kort bericht werd gegeven over de
nachtelijke aanvallen op Londen, waar
in niet meer gezegd werd, dan dat de
hoofdstad en bepaaldedeelen des lands
des nachts waren aangevallen, is men
er thans toe overgegaan, dit bericht
nog korter te maken. Voor het eerst
Sinds het uitbreken van den oorlog ver.
meldt radio Londen, dat de nachtelijke
aanval op den gewonen tijd begonnen
is. Voor middernacht hadden slechts
enkele vliegtuigen Londen met bom
men: bestookt en over wat daarna ge
beurd is had men nog geen berichten
ontvangen. Sterke aanvallen van het
Duitsche luchtwapen waren gericht ge
weest op bepaalde provincie-plaatsen
in Engeland en' Wales. Maar ook over
deze aanvallen waren nog geen berich-
'en aanwezig.
De Engelsche minister van Gezond
heid kondigde gisteren aan, dat de
evaeueering uit Londen met kracht zal
worden doorger.et. Volgens Zweedsche
berichten uit Londen blijven de toe
standen in de openbare schuilkelders
onhoudbaar en is er ondanks de re-
geerinRsmaatregelen niets veranderd.
r.iatiwe minister voor de Binnen-
landsöi|iMleiligheid, Morrison, beloof
de gistwSn weer, dat de regeering alles
zal doen om dit óringetKle vraagstuk
op te lossen. Toch staan er, naar
SvenskaDagbladet meldt, reed»
in den vroegen ochtend weer vrouwen,
kinderen en ouden van dagen in lange
rijen voor de openbare schuilplaatsen
om, zich een slaapplaats*voor den nacht
te" veroveren. Ook heeft 'Morrison gis
teren bekend gemaakt, dat terstond
een systeem van toegangskaarten voor
de openbare schuilkelders moet war
den ingevoerd.
CYRIEL VERSCHAEVE VOORZITTEE
VAN DEN VLAAMSCHEN RAAD.
Volk en Staat wijst op de reedt
getroffen maatregelen om aan het
Germaansche element in België de
rechtsgelijkheid te verzekeren welke
men het zoolang geweigerd heeft. Een
commissie werd ingesteld om te wa
ken over de toepassing van de taal
wetten. Den gestraften activisten werd
volledig eerherstel verleend. Een com
missie werd. belast met de regeling der
moreele en materieele schade door de-
activisten geleden als gevolg van de
tegen hen door het Belgische gerecht
uitgesproken straffen. Op grond zijner
aanstelling van 1916, die als steeds nog"
geldig wordt beschouwd, kwam prof.
Speleers terug op zijn hoogleeraars-
zetel aan de Gentsche universiteit.
Talrijke jonge Vlamingen werden op
zeer belangrijke administratieve posten
geplaatst. Het werk van rechtsherstel,
zoo schitterend aangevangen tijdens
den wereldoorlog, doel» in 1918 door
gewetenlooze gezagsdragers vernietigd,
wordt thans met kracht en -spoed door
het militair bestuur doorgezet.
Inmiddels zijn de vooroorlogsche
cultuurraden gereorganiseerd bn zijn
aangesteld als leden voor Vlaanderen:
dr Cyriel yerschaeve, voorzitter, de
Nobelprijswinnaar prof. Heymans, de
letterkundige dr de Pillecijo, de histo
ricus dr van Roosbroeck en prof. dr
Heutz. In den Waalschen cultuurraad
werden benoemd: prof. Corin, Vicomte
Davignon, prof. Fourmarier ,eerep,re»
fect Frère en de beeldhouwer Rous
seau. De ..nieuwe cultuurraden hebben
niet alleen tot taak samen te werken
met het centrale gezag, zij moeien
ook het eultureele leven opnieuw og-
denen en vooral wat Vlaanderen be
treft, ije omstandigheden scheppen
voor een vruchtbare samenwerking
tusschen dc Vlaamsche en de Duitsche
cultuurdragers.
k«%uvn.-nuw»KU»vn.w
