SCHAAKRUBRltK
üff
mmwP
■IÉ
m
m mm
J m
m
HP 'hp
üf
mtm
ntó
M+
ff n
Met open handen...
H
li
V
i 18
«te* j
«K ttlft
Hifi*
UB it ÉÉI
mm™
1A Hf
3
KINDERSCHOENTJES
Hl
i
(9
Ol
ij
Een groote vetvlek op het IJselmeer
Gas uit slib
EEN PAAR
2
ONDER LEIDING VAN Dr. MAX EUWE OUD WERELDKAMPIOEN SCHAKEN
ssa
SO
Égg
WSfym
GOEDE OPLOSSINGEN:
«a mme m>
CORRESPONDENTIE
OPLOSSING
van de Visitekaartjes-Puzzle,
7
<Um to do Hoordaoo wordt gespuid. BIJ do
burgwellen worn zuBr «en apuiatelael niet too
to passen, vandaar dat zij thans gerioleerd
zijn. Het water van Amsterdam-Noord komt
in het IJ terecht, dat bereikt dus eveneens,
via het Noordzeekanaal, de open zee.
De'riolen van de binnenstad, van Oost en
ten deele van West en Zuid, komen uiteinde
lijk alia te zamen in een eindriool, waarvan
de inhoud door middel van een gemaal in het
IJselmeer wordt gestuwd. Het vuile water
veroorzaakt daar een „vetvlek" met een
straal van ongeveer één kilometer, binnen
welk gebied alle ongerechtigheden langs bio-
logischen weg verdwijnen. De schippers en de
vist -her» van het IJselmeer kennen deze vet
vlek maar al te goed. Wanneer de wind Zuid-
West is en zij naderen het Buiten-IJ, dan heet
het,'dat zij „onder den reuk van Amsterdam"
geraken. Een aardige woordspeling, die echter
in zooverre onjuist is, dat deze reuk van Am
sterdam ver te zoeken is.
Moge een groot deel van het hoofdstedelijke
afvalwater via de riolen of de grachten in de
Noordzee of het IJselmeer terecht komen,
daarmee is nog niet alles weggewerkt. Het
afvalwater van een vierde gedeelte der inwo
ners van de stad Amsterdam kan niet ver
wijderd worden. Het moet in open water wor- -
den gespuid. Doch de gemeente zou zich zelf
en haar inwoners tekort doen, als zij er niet
voor zou zorgen, dat het te voren grondig ge-
reinigd werd. Dat geschiedt dan ook in de
vier 'ioolwaterzuiveringsinrichtingen, die Am
sterdam rijk is. Die in West.zuivert het af-
valwater van 140.000 inwoners, die in Zuid
van 40.000, die in Oost, by het Ajaxstadion,
van 8.000 en die aan den Amstelveenschen weg
van 1600. De j,inrichting in West ondergaat
thans een uitbreiding, weldra zal zy groot ge
noeg zyn, om het afvalwater van 180.000 Am
sterdammers te verwerken.
De riolen der voor de toekomst ontworpen
stadsuitbreidingen in West' en Zuid zullen alle
op deze zuiveringsinrichtingen moeten worden
aangesloten. Binnen afzienbaren tijd zal het
rioolwater van een derde gedeelte der stad
niet meer naar zee afgevoerd, maar binnen
de gemeente gereinigd worden.
eerste bewerking, die het vuile rioolwa
ter, na aankomst op de terreinen van de in
richting ondergaat, is een stroomvertraging.
Tijdens deze vertraging komen de vaste dee-
leni"^n hoofdzaak faecaliën, vetten en papier,
tot bezinking. Het bezinksel en het water,
waarin de opgeloste en de zwevende veront-
reinigingsstoffen achtergebleven zijn, worden
dan gescheiden: beide ondergaan daarna een
sfzonderlijke bewerking, het bezinksel een
chemische en het water een biologische.
Het bezinksel ziet er uit als slib, want lang
niet al het water kan er ineens worden uitge-
haalu. Het zou zeer eenvoudig zijn, wanneer
men dit slib ging indampen, maar dit is on
mogelijk. Het slib heeft namelijk een sterke
neiging om tot rotting over te gaan. Daarom
leidt men het in een gistingsput, waar het rot
tingsproces rustig voortgang kan hebben. Bij
dit proces wordt metaangas afgescheiden, dat
als brandstof niet alleen zeer bruikbaar is,
maar zelfs een hoogere calorische waarde be
zit dan het gas, dat de gemeente uit cokes
pleegt te fabriceeren.
Op de inrichting in West wordt dit gas ten
eigen tiate toegepast, op die in Zuid wordt
het aan de gasfabriek geleverd. Z66 komt het
via de gasleidingen terug in de keukens van
AmsteTdam-Zuid om, als nuttige brandstof
den huisvrouwen van dienst te zyn.
Na deze gisting wordt het slib in zandbed-
den te drogen gelegd. Het dampt daar in tot
een spitbare massa, die nu reukloos is gewor
den. Dit slib kan ook weer goede diensten be-
w ij zen aan de gemeenschap. Het is nameiyk
een buitengewoon waardevolle m e s t s t o f
niet alleen bevat het een eantal nuttige zou
ten, doch bovendien heeft 't sterke humusvor-
mende eigenschappen. Voor gazons en Voetbal
velden wordt het veel gebruikt. Thans, nu be
paalde meststoffen tydeiyk niet meer aange
voerd kunnen worden; zal dit kostbare slib
zeker op ruime schaal toepassing vinden.
Slib bij slib geeftschoon water
Eh dan is er nog het water, waaraan de
opgeloste en zwevende stoffen Onttrokken moe
ten worden. Dit nu geschiedt door toevoeging
van... slib! Hoe dwaas het moge klinken, on
middellijk nadat men het slib uit het riool
water heeft verwyderd, wordt er ander slib
aan toegevoegd. Maar dan ook inderdaad an
der slib. Slechts uiterlijk lijkt het erop, in
samenstelling is het geheel anders. Het be
staat nameUjk uit honderdtallen soorten van
bacteriën, plantjes,* schimmel, bacteriëneters
en andere organismen, die men tezamen le
vend slib noemt.
Deze zwarte drabbige massa ontwikkelt in
het rioolwater een buitengewoon groote activi
teit. De millioenen organismen, waaruit dit
levende *lib bestaat, nemen vrywel alle op-
geloste en zwevende verontreinigingsstoffen
als voedsel tot zich. Slechts enkele uren heb
ben zy noodig, om het rioolwater geheel en aj
schoon te eten. Voorwaarde is slechts, datf%r
lucht in het water wordt geblazen de or
ganismen hebben namelijk veel zuurstof nop-
dig en dat het op een bepaalde tempera
tuur wordt gehouden. -Bij 25 gr. Cel3ius is de
activiteit het grootst, vandaar, dat een deel
van het zelf geproduceerde'metaangas op de
inrichting wordt gebruikt om het water warm
te houden.
Als er ziekte optreedt, komt er van het
werk niets terecht. En deze organismen zyn
zeer gevoelig voor ziekte. Daarom wordt de
hoedanigheid van het slib dagelijks op het
ia'boratoriiAn onderzocht. Wordt er éen afwy'-
king vastgesteld, dan wordt door toevoeging
van geneesmiddelen de dreigende epidemie be
streden.
Heeft dit levende slib zijn werk gedaan,
dan wordt het met het rioolwater weer in een
open bassin gebracht, waar door bezinking
opnieuw de scheiding tusschen water en slib
tot stand komt. Het slib wordt afgevoerd naar
de vergaarbakken, waar het in 'de gelegenheid
wordt gesteld tot rust te komen, alvorens het
opnieuw dienst moet doen. Van deze gelegen
heid maken de organismen gebruik om zich
op groote. schaal te vermenigvuldigen. Het te
veel, dat daardoor ontstaat, wordt by het
aanvankelijk afgescheiden doode slib ge
voegd.
De biologische reiniging is daarmee in feite
voltooid. Nog wordt het water over een bed
van steenen gevoerd, waar de laatste onge
rechtigheden, die er nog in' mochten zitten of
er opnieuw ingekomen mochten zyn, achter-
blyven. Daarna is het water weer zoo helder
als glas. En zonder bezwaar kan het geloosd
worden op het stadswater.
Deze wijze van reinigen heeft elders navol
ging gevonden. Te Hilversum en Bussum
volgt men dezelfde methode; thans gaan ook
de fabrieksgebieden van Twente en den Gel-
derschen Achterhoek er toe over, het afval
water te reinigen.
Ik wil met ojÉrn^handen door het leven
[gaan
Om op te vangen dl het mooie, dl het
[blij dj...
Het dan te geven hun, die droevig zijn en
[lijden
Daar, waar geen glimp van zon verlicht
[het triest bestaan.
Ik toil met dichte handen 'n wijle blijven
[staan
Om even, o, héél even naar mijn hart
[te dragen
Iets zoo oneindig-liefs, waar 'k niet om
durfde vragen,
Wat stil geluk, dat nu het mijne is
[voortaan
Zoo toil ik, handgevouwen, dankbaar
[verder gaan,
Stil, handgevouwen, in deemoedig, eind'loos
[smeeken-'
Dat nimmer toch voor mij de ure aan
[zal breken
Waarop 'k met leege handen, plots moet
blijven staan
ANNIE DE HOOG-ÜOOY. -
IN de tram was hem voor d« eerste maal het
slanke, donkere meisje opgevallen. Toen zij
zijn onderzoekenden blik op zich gevestigd
voelde, bloosde zij en keek snel terzijde. Bij dt
volgende halte stapte zij tiit.
„Als ik sportiever was en jonger", dacht hij
en hij boog zich met een bitter lachje over dé
krant, die hij in zijn handen hiqldHet was
een gelaten afstand doen.
De tweede ontmoeting was pijnlijker. Hij had
op een stoel in een schoenenwinkel plaats ge
nomen en wachtte op de verkoopster om een
paar schoenen te passen. Berst toen zij op den
grond knielde om zijn schoenen uit te trekken,
herkende hij haar en hij besefte op het het
zelfde oogenblik, dat hij dit niet alleen van
haar, doch moeilijk van welke andere vrouw
Dok verlangen kon.
Hij maakte een afwerende beweging, alsof
hij haar verzocht om weg te gaan.
Ook zij had hem herkend en weer trok een
licht rood over haar gezicht, maar zij deed
alsof zij zijn tegenstand niet bemerkte en begon
rustig de veters van zijn schoenen los te maken.
Laat u dat toch, zei hij zacht.
Daarvoor ben ikyhier, fluisterde zij.
Ik heb er over nagedacht, ik heb geen
schoenen noodig.
Hij sprak tegen zijn gewoonte in boos en
afgemeten.
Blijft u toch, alstublieft. De stem van het
meisje was smeekend. Het doet mij anders
kwaad en haar oogen gingen angstig naar den.
eigenaar,- die, achter de cassa gezeten, oplettend
toekeek.
Ik zal dat paar nemen, zei hij luid en
wees op een kartonnen doos.
Zij deed tevergeefs haar best een lachje te
onderdrukken.
Dat zijn kinderschoentjes, crêpe zooltjes,
maat 5, zeide zij dadelijk.
Ik neem ze, herhaalde hij eigenzinnig.
Een oogenblik, verzocht ze en ze wyld#
de veters van zijn schoenen dichtknoopen.
Hij keek haar boos aan.
Dat doe ik zelf, bromde hij en stond op.
Toeft de chef dit zag, wierp hij het meisje een
dreigenden blik toe
Hun derde ontmoeting was op zijn kantoor.
Toen zij voor Jiem stond, haar gezicht nog iet#
bleeker. sprofig hij op.
U hier, hoe wist u mijn naam? stamelde
hij verward.
Als men dag In dag uit op straat loopt,
achter advertenties aan om werk te zoeken
Ik zag u met den sleutel naar binnen gaan en
toen heb ik gebeld.
De wanhoop, die uit haar houding sprak,
trok hem aan en plotseling dacfit hij aan den
dreigenden blik van den chef uit den schoenen
winkel. Het was dus zijn schuld.
Ik zou u graag helpen, zei hij, op een
toon zóó warm en dringend, dat hij er zelf
van schrok.
Zij hoog hef hoofd.
Het viel mij erg moeilijk om naar u. toe
te gaan. Ik weet niet of u het zich herinnert-.
De woorden vielen als druppels.
Zijn hart hamerde.
Als ik sportiever was, had hij indertijd
gedacht en dit was een bekentenis van zijn ge
makzucht. Doch gemakfucht zou nu een mig
daad zijn tegenover haar.
Ik zou u graag leeren kennen, zeide hij
langzaam. Voor de derde maal kreeg zij een
kleur
Maar enkele jaren later trappelden de klnder-
schoentjes met crêpe zooltjes, maat 5, vroolijk
tusschen hen in op de atraatsteenen.
Niet vleiend
Sarah Bernhardt, de beroemde Fransche
actrice, was buitengewoon mager. Een criti
cus van de Figaro zinspeelde daarop eens op
dg volgende wijze:
„Gisteren stond ik voor den schouwburg.
Het was nog te vroeg om reeds naar binnen
te gaan. Opeens houdt een leege equipage
voor den ingang still Wie stapt er uit?..#
Sarah Bernhardt!
Oplossing No. 21A door L. O. Schade v. West-
rum zes punten.
Wit Ka7, Da8, Td7, Tf8, Le8> Pf3.
Zwart: Ke6, Da4, Tgl, Pc4, Pg4, pi a6, bö, 06,
dö, e7, fö.
1. Td8, dreigt 2. Do8 mat.
1. Pdö, 2. Ld7 mat.
1. Pf6. 2. Lf7 mat.
1. Poeö, 2. Pgö mat.
1. 2. Pa4 mat.
1. oo. 2. DdÖmat.
'Oplossing No. 21B door L. At Kuijers: drie
punten.
Wit: Kb6, Db7, ^3, Pf6, pi d3>
ZwartKd4, pi oö, f6, f4, bö.
1. TaSl Keo, 2. d4|, Rf6:, 3. Taö mai.
12Kd4:, 3. Dd5 mat.
1.2cd4:, 3. De7 mat.
1.Ke3, 2. Db2, Kf3, 3. d4 mat.
1.2f3, 3. Pdó mat.
12. c4, 3. dc4 mat
1C4, 2 Db6t, Ke5, 8. Ta5 mat
L f3, 2. Db2f ena.
Probleem no. 28A.
Zwart -
m
IjEgi?
WK
Wit: Kaö, Df6, Tg3, Pi4, Pbö, pi a3, b4, d2,
g4 (9 stukken).
Zwart: Kh4, Dbl, pi bö, f3, gö.
Wit geeft in twee setten mat.
Probleem No. 23B.
Zwart
bedelft
Wit
Wit Kh7, Dd7, Tfl, Lo7, Pdl, pi b4, c6, e3,
g2. g3 (10 stukkeu).
Zwart Ke4, Taö, La7, Phl, pi a3, d3, e5, f7,
gt>, gö (10 stukken).
Wit geeft in drie zetten mat.
No. 20A. M. P. Suiker (6). A. v. d. Tol (6). A. de
Wilde (6), L. P. Kroep (6), J. Stefien (6), J
Blanc (o), W, de Vries Jr. A. P. Maakenschijn
(6), J. A. Vroom (6), D. L. Rieke (6), L. J. v.
Popering <6), K. Hartman (6), J. NV. Stegemau
(6), W. Bijl (6). J. H. v. d. Velden (6), J. Harm-
sen ^6), J. Schr (6), J. Hillebrand (6), mej. W.
F. Koch (6), G. H. Koopman (6), H. A. Leniger
(6), Ad. J. Verlooij W. Jongeneel (6), A. Mes (6),
J. H. Burg Jr. (6), J. übas (6), J. H. Tb. Heis
terkamp (6).
No. 21AJ. Oudenaarden (3). C. J. Vogel (3). A.
J. Berkenbosok (3), J. H. Burg (3), R. H. Mosterd
(3), mej. J. Kerkboff (3), D. Schaap' (3),
D. 't Hart (3).
Correspondentieadres: Red ^Duizend
en Eén", Postbus 959, Rotterdam
De kampioen van. Stockholm, Lundholm, en SpieL
mann speelden enkele maanden geleden een interet.
santé match, welke in een overtuigende overwin
ning voor Spielmann eindigde (5Ji).
Er werden verschillende partijen van theoreti
sche waarde geleverd, onder anderen de hieronder
volgende derde matchpartij, die beteekenis heeft
voor de Weener variant van het Damejtambiet.
Wit: Lundholm. Zwart: R. Spielmann.
Dame gambiet.
1. d2d4
2 Pgl—f3
3. c2c4
4. Lelg5
5. Pbl—rc3
d7d5
Pg8—f6
47—e€
Lf8b4f
d5xc4
Met dezen zet gaat zwart tot de Weener variant
over, welke beide partijen voor lastige problemen
plaatst
6. e2e4
Na het minder sterke 6. e3, b5 heeft wit geen
compensatie voor den verloren gambietpion.
6
7. Lflxc4
c7—C5
Het eenvoudigste en tevens het beste. Enkele
jaren geleden werd vaak de wilde voortzetting
7. cd4:, 8. Da4t, Pc6, 9. Q0-0 gespeeld, maar
de verwikkelingen, welke daaruit voortkomen,
schijn^volgens de tot heden opgedane ervaringen
geensjnns ongunstig voor zwart.
7c5xd4
8. Pf3xd4 Dd8a5~
9. Lg5xf6
Deze zet werd ook gespeeld door den begaafden
Rus Kotov in zijn partij tegen Judovitsj (zie onze
rubriek van 1 Juli 1939).
De tekstzet houdt enkele zeer fraaie wendingen in.
9Lb4xc3t
Na 9. g!6: 10. 0—0 zou wit zeer goed staan.
10. b2xc3 DaSxcSt
1L Kei—fl
De pointe. Na 11. Dde, had zwart natuurlijk niét
op al geslagen, omdat hij na II. Dal-.t 12. Ke2,
Dhl: 13. Pe6:op onsterfelijke wijze wordt mat-
gezet. Het eindspel echter, dat na 11. Dd2, Dd2:t 12.
Kd2gf6ontstaat, biedt wit althans geen winst
kansen.
11.
Dc3xc4+
Zwart heeft een stuk met schaak gèwonnen,
maar staat geenszins bevredigend, omdat wit de
sterke dreiging Talcl in petto heeft.
12. Kfl—gl
Pb8d7
De beste voortzetting. Na 12. 00 wint wit
in den aanval met 13. Dg4. terwijl 12. Ld7 even
min voldoende is wegens 13. Tel, Da6; 14. Pb51
Db5 15. Tc8t! en mat op den volgenden zet
13. Xf6xg7
-Wker was 13. Tel. om na 13. Da6 met
14 Lg7:, Tg8; 15. Lh6 voort te zetten.
Na den tekstzet krijgt zwart eenig tegenspel.
13
14. Lg7hö
Th 8g8
Ook thans kon nog Talcl geschieden.
14Pd7e5
Met -dé dreiging 15. Dd4:; 16. Dd4:, Pf3t.
15. Lh6e3
16. h2h3
17. Ddl—f3
18. Kgl-h2
Lc8d7
Pe5d3
0—0—0
De partij heeft eindelijk een eenigszins normaal
aanzien herkregen. Bdide koningen bevinden zich
nu in veiligheid, maar wit heeft nog een klien over
wicht op grond van een meer doelmatige opstel,
ling zijner stukken..
18Dc4c7t
19. g2g3 e6—e 5
Een minder goede voortzetting, welke wit in de
gelegenheid stelt de partij in voor hem gunstige
banen te leiden.
Pd4—f5
21. *4xf5?
LdTxfö
Stelling na 21. e4xf5?
Zwart
■f
my* i1
Wit
Hier mist wit de juiste voortzetting, welke be
stond in 21. Thcl, Pel:, 22. Tel:, Le623. Tc7:t.
Kc724. Df6. Onder de gegeve. omstandigheden is
de witte dame veel sterker dan de twee zwarte
torens, voor.al omdat de witte looper meer mede
werking verleent dan de zwarte.
In plaats /an den tekstzet was ook 21. Df5;t be
nevens 22 Db7: sterker.
21
22. Tal—bl
23. TblbS
Kc5-b8
TdS<17
Een tweede fout, welke de partij spoedig onhoud
baar maakt, omdat zwart nu de gelegenheid krijgt
zijn e-pion naar e4 te spelen en zoodoende laet
paard in zijn sterke positie te handhaven.
23.
Dc7c4
Hierna is e5—e4 niet te verhinderen.
24. Thl—bl
25. Le3f4t
26. Df3e3
e5e4
Kb8*8
Wit hoopt op 26. »c2? 27. Da7:t, Ka7: 28. Ta3t
en mat.
26
27. h3h4?
Tb8c8
De bedoeling van dezen zet is niet duidelijk.
27
28. TbS—b5
h7bö
Wit hoopt nog steeds de partij op combinatoire
wijze te beslissen. Met den tekstzet wordt onnoo.
dig een pion geofferd.
28. Dc4xa2
In het algemeen laat Spielmann de pionnen van
zijn tegenstander nog wel met rust, maar hier ge.
schiedt dit slaan met aanval op een tweeden pion
an bedreiging van de witte koningsstelling.
9. De3xe4 Pd3xf2
30. De4g2 Pf2—f4t
31. Kh2h3 Da2xg2t
Eenvoudig, maar ook afdoend*. Zwart mocht ni*t
21. Tc2 spelen wegens h«t verrassend* ant
woord 32 Tb7:.
32 Kh3xg2 Tc8—C2t
33. Kg2—gl b7b0
Zwart heeft niet alleen een pion meer, maar hij
staat bovendien overwegend,
34. Tb5b2 Tc2xb2
35. Tblxb2 Ka8— b7
en wit gaf zich na enkele minder belangrijke zetten
gewonnen.
A. d. T-, te R'dam. Voor probleem 19A ataat"
u genoteerd met 3 punten. Tot en met probleem
18A ia uw aantal punten 456.
R H. M., te R'dam. Deze probleem wedstrijd i»
een Iadderwedstrijd. Men mag aan één afdeeling
meedingeji en zoo oitvoerig mogelijk, voor ieder*
geldige variant wordt één punt toegekend. U staat
genoteerd voor de B "problemen.
Tien dagen na verschijnen moet de oplossing
ingezonden zijn.
voorkomend in Duizend en Eéa ven
Zaterdag 2 November jXi
KACHEL# MID
