XD^mber 1940 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN liorede van prof. dr J. van Dam 1 leven geen oorlogmaar een omwenteling amerikaa*nsche ion Ut HIooh den wot- i luid. «trekt, role f nX, 15 den versuiu evenj Onderwijs in strikt Nederlandschen zin Houding der studenten gelaakt Verboden schoolboeken. Het onderwijs. f Kart ZOrg voor toe~ Hei gaat voorbij. iUt4 'n.?ets af toe doen- Het De studenten. DE KOLEN- BONNEN. Met 14 dagen verlengd. BEGELEIDING VOOR ENGELSCHE SCHEPEN? „De wensch is de vader der gedachte", verklaart Washington. ENGELAND Engeland's geweldige moeilijkheden. AMERIKA t De vloot wordt steeds sterker. jpgjup en Ci ^ge-rede nit jyr. richtte Maiders en 0f spgevoed TE GARDEREN IS MEN liU Per **n v«u >k«»t Radio. UDSCHE ÖOUBANT Directeur F. TIETER Postgiro 48400 Bur. Markt SI. Tel. S748 prof. dr J. van van het van Opvoeding, We. Cultuurbescherming een uitgesproken. in het bijzonder en opvoeders en allen, de leerlingen scholen en de der Nederlandsche uni- isnüeiten en hoogescholen. PROF. DR J. VAN DAM. (Foto archief) Iedere rede van dezen aard begint utuurltik met de opmerking, dat wij I i moeilijke tijden leven. Inderdaad is hi ook nu het geval, maar is dat niet aittjd zoo geweest? Was de glo- Mtjjd van de 17e eeuw met zijn tal- njke oorlogen en rampen soms een- nudijl om te beleven? Iedere tjjd is f SMilijk voor ieder denkend en levend aeoich i gevoel haat en onverdraagzaamheid kweekt, schaadt daarmede niet alleen zijn eigen kind, maar ook de Neder landsche volksgemeenschap, waarvan het later deel zal uitmaken. In dit licht moet men ook een maat regel zien, die onder alle betrokkenen veel opwinding en misverstand heeft veroorzaakt, de kwestie van de z.g, „verboden" schoolboeken. In werke lijkheid zjjn er geen schoolboeken ver- boden. Er zjjn twee groepen van boe ken uit het verkeer genomen: die boe ken, die één of meer in de tegenwoor dige situatie ongeschikte of, wat meer voorkomt dan men aanvankelijk zou meenen, voor het Duitsche volk en zijn leiders kwetsende passages bevatten en daarnaast die boeken, die de daar toe ingestelde controlecommissie ten gevolge van tijdgebrek, op den daar voor gestelden termijn nog niet had kunnen controleeren-: .Déze boeken zul len zoo spoedig mogeöjk aan het on derwijs worden teruggegeven, zoo noodig, nadat dtj noodzakelijke wijzi gingen met medewerking van de uit gevers en het doceerend personeel der scholen zijn aangebracht. Ik ben ervan overtuigd, dat ik op de medewerking van deze beide groepen geen ver- geefsch beroep doe. Tot de opvoeders in meer specialen zin, tot hen dus, die aan een Neder landsche school onderwijs geven, khn mijn raad en dringende bede geen andere zijn: bederft de resultaten van uw onderwijs'ni'et door af te breken, in plaats van op te bouwen en duldt niet, dat anderen', b.v. sommige van uw leerlingen, dat onderwijs ondermijnen. Ik heb het ambt van secretaris-gene raal op mij genomen in de overtuiging, dat het Duitsche bestuur, dat thans ons land regeert, wenscht, dat ons onder wijs in strikt Nederlandschen .zin wordt gegeven en naar behoefte wordt uitge breid en verbeterd. Het streven naar verbetering van het onderwijs in het Nederlandsch en naar verdieping van en het verschil zit in het alge slechts in den graad en aard der ■olijkheid En ik geef gaarne toe, (Has spr., dat de moeilijkheden, die as volk thans doormaakt, de grootste lot 1918 nlaatstp iw« Id00r "en met worden bel^t. Wel, uit «niet uitsluitend, en zelfs met in de dlnken^volkomeT hegrUpel^T: Ten in de «nte plaat» van materieeleii aard. «Uijn vooral moeilijkheden van\gees- ttiijken aard. Het is uitermate bezwaar- 'Sk te midden van deze het geestelijk «venwicht te bewaren, afstand te ftou- tegenover de veie indrukje», entingen, meenignen. geruchten ten Mrmeeringen, die wij dagelijks in ons Wren, Dat uit zich in allerlei symp- «Wn, die ook ons onderwijs bedreu Pt: onrust, misverstanden, gebrek aar. MCehtratie, opwinding over geruch- f-: gewilde of ongewilde verkeerde weg Van maatregelen en voorschrif- Jjjp aan de orde van dèn dag. warbjj fcomt natuurlijk vopr allen, die «rantwoordelijk zijn voor het welzijn kinderen, de zorg voor het dage- t U_,00s zelf uit dezen toestand te tJ 's hl de eerste plaats noodig i Wzicht, dat deze tijd van verwar- ,25 ?a chaos voorbijgaat. Dat inzicht *®«xt ons in de eerste plaats de ge- 2?®nis. wat wij beleven, is het to 200 maP het voorrecht, tóen'enkele generaties van men- EaHJ" "U beleven sjiiet een oorlog, ^ff/mwentelingXeen revolutie, i: 'jk aan onze\wereld een Izete s geven, dat inVele essen- ÉttaL.T" afw'Ukt van <V van de j J2? c;. 'n dit licht bezien,Vnag ik u 6 JZ .J2®1- dat het nogal meevalt. Ifeédi» 's v0'strekt niet zoo S* 60 heftig als vroegere wel 1S» 2ij Voltrokken wordt oen wil van een macht, die in de Plaats op ordening, niet op wan- naos is gericht. Wij Afederlan- it'hTto",nen aan ontwikkehftg van f **nuia\ kunnen en mXjn moeten, is, eiHroor zorgen. b*r i£ van dez® revolutie t •ÉBFiik* •Vol^' voor onzfe kinderen, worden. <ht is het„I ndsche ouders zou willen zeg- Isj—t.. het. wat ik vooral tot de m ""joaehe ouders zou willen zeg- IKtót ""der^, hioeten er ons van SI3II. rlaf W.WVH.U v» uiIO wan Riwstó n* dat wijde maatschappij foor ons zelf K„>,w(,n maar voor ons zelf bou —hl ,n helani 1 *n d"' die maatschappij generatie vormen sinds .0 eeuw, die de oortog in eigen j *ckend- moeten ervan doordrongen, dat de nooden n Hld niet tevergeefs zijn ge- k ,e,r'na dezen tijd een voor -a «'■'ukkiger periode zal aan- •hen Nederlanders en willen f Sf b« ,yn kind thans in lieMp en saamhoorigheids- onderwijs, dat vijandschap en wanbe grip kweekt tegenover het Duitsche volk en zijn leiders Tegen dit laatste mogj ik u zoo nadrukkelijk mogelijk waarschuwen! Uitwisseling van denkbeelden en methodes op het gebied van het onder wijs tusschen Nederland en Duitsch- land, verbetering ook van het onder wijs in de Duitsche taal en cultuur zal voor ons volk zoowel geestelijk als materieel heilzame gevolgen hebben. Maar vooral zal het onderwijs in Ne derlandsche taal en cultuur een aan zienlijke uitbreiding en vernieuwing moeten ondergaan, wil het' .bijdragen tot de vorming van een vernieuwd en doelbewust Nederlandsch volk, dat bereid is, zijn, volle energie in de wereld in te zetten. Dt denk aan een vorm van onderwijs, waarbij taal en letterkunde, cultuur- en kunstgeschie denis, aardrijkskunde en volkskunde zullen worden vereenigd tot een heem kunde, als ik dit betrekkelijk nieuwe woord mag gebruiken, die de kennis omtrent'de schatten der Nederlandsche cultuur zal kunnen verspreiden. Dat naast deze uitbreiding het thans reeds overbelaste onderwijs een zekere versobering zal moeten ondergaan* spreekte dunkt mij, vanzelf. Van u, Nederlandsche leeraren en onderwij zers, moet het Nederlandsche volk het offer vragen, zoo noodig met terzijde stelling van uw persoonlijke gevoelens en overtuigingen ten aanzien van leer stof en methode, de aan uw hoede toe vertrouwde kinderen mede op te voe den tot Nederlanders, die in staat zijn, zich harmonisch in te passen in de nieuwe wereld, die door dezen oorlog zal ontstaan. Thans nog een woord tot hen, die opgevoed worden, de leerlingen der Nederlandsche scholen, universiteiten en hoogescholen. Tot de leerlingen der lagere scholen wil ik kort zijn, omdat zü, gelukkig voor hen, nog weinig begrip hebben van de groote gebeurtenissen van het heden. De leerlingen van de middel bare scholen zijn verdeeld in tal van groepen en gewikkeld in tal van poli tieke twisten en harrewarrerijen.'Ik geef jullie de goedgemeende raad: houdt daarmee op. Weet, dat jullie samen eens de wereld moet opbouwen, kweekt die gezindheid reeds nu in jullie binnenste aan. En dan een woqrd tot de studenten! Het valt mij gemakkelijk, tot u te spreken, omdat ik door jarenlange practijk gewend ben, mep u om te gaan erï .in dien omgang nooit eenige wanklank heb ervaren, ja, uit den om gang met steeds weer nieuwe kracht heb geput! Maar het valt mü ook moeilijk, omdat het experimenteele beeld, dat ik mij van u, studenten, heb gevormd, zoo weinig schijnt te klop pen met de werkelijkheid, zooals ik die uit mededeelingen van de meest verschillende universitaire centra meen te moeten opmaken. (Het heeft geen zin, struisvogel politiek .te spelener zijn reeds hooge- sclmlen door de Duitsche overheid ge sloten en er zullen meer volgen, wan neer gij niet na de Kerstvacantie tot bezinning bent gekomen). Gij zijt ontevreden en gij uit dat op' een wijze, waarmede gij niemand in het land, ook niet degenen, voor wie gij optreedt, eenig goed doet en waar- KEN VAN KERSTBOOMEN VOOR DE TtOMENDE FEESTDAGEN, HET HAKKEN VAN DE BOOMEN. (Polygoon) In verband met het feit, dat reeds 7» gedeelte van de bon nen op de vaste brandstollen- kaarten is aangewezen voor het koopen van brandstoffen, terwijl in den regel na 31 December nog ongeveer 65 van de brandstoffenbehoefte gedurende een stookseizoen wordt verbruikt, is besloten de geldigheidsduur van de thans reeds aangewezen bon- 5 nen en toewijzingen voor de i tweede periode te verlengen 0 tot en met 14 December an. 0 mee gij niemand in het land meer schaadt dan juist u zelve! Want de sluiting der universiteiten beteekent niet slechts, dat aan u het voorrecht ontnomen wordt, aan onze voeten te zitten en aan ons, om u wijsheid mede te geven. Dat ware te verdragen, voor al omdat u in dat opzicht aan lange vacantie bent gewend. Maar het heele werk staat stil, het practische werk, dat voor velen den weg naar de maat schappij beteekent. Uw eigen ont wikkeling wordt ernstig geschaad. Uw houding is negatief en afbrekend. Kijk eens, in rustige tijden wil ik graag aan studenten het recht toe kennen, ontevreden te zijn met den gang van zaken. Als gij dat niet was, dan zou er van u later in de maat schappij geen vernieuwing uitgaan. Gij moogt ook nu nog gerust aan ons ouderen verwijten, dat wij ons te wei nig hebben verzet tegen de sleur, die de dingen Liet komen, zooals Ze kwa men. Maar dit is geen tijd voor moppe ren en opstandigheid, Het is een tijd, waarin veel werk moet worden verzet, waarin opgebouwd moet worden. Daar toe is tucht noodig, en toch is verre weg het. bqst te verdragen in den vorm van zelfzucht; Ik hoop en verwacht van u, Nederlandsche studenten, dat u in deze vacantie den weg naar deze mooiste menschelijke eigenschap zult vinden. Velen van _u zijn soldaat geweest. Sommigen van u, voortreffelijke speci mina van het genus studiosorum, heb ik in de mobilisatie zelf van nabij leeren kennen. De soldaat kankert, tot dat hij zijn handen uit de mouwen moet steken, dat wordt hij flink en laat het mopperen. In dat stadium bevindt gij u thans ook: de maatschappij wacht op u, zij heeft u noodig, om mede te werken aan den opbouw van Neder land, van Europa, ja, van geheel de wereld. Dit geldt voor ons allen, ouders en kinderen, opvoeders en opgevoeden. Wij allen. Nederlanders, moeten ons voorbereiden op een wereld, die anders zal zijn dan zü vroeger was, en die, naar wij vurig hopen, beter zal worden dan de wereld, die in Versailles werd geconstrueerd. Ik doe daarom een be roep op u allen, Nederlanders, om positief te willen zifh en mede te werken aan ons aller toekomst Neder landers, het moet, voor Nederland 1 Ten aanzien van een berieht uit Londen, afkomstig uit Eugelsche parlementaire kringen als sou pre sident Roosevelt overwegen ge bruik te maken van Amerikaansche vloot eenheden om de Britsche sche pen van de Amerikaansche kust tot het midden van den Atlantischen Oceaan te vergezellen, wordt in Washingtonsche kringen verklaard, dat bij dit Engelsche bericht de wensch de vaiter van de gedachte is. Het bericht wordt daar als volko men ongegrond gekenmerkt. Naar men voorts verneemt, heeft de secretaris van het Witte Huis, Early, verklaard „Van de zaak niets af te weten en de juistheid daarvan in twijfel te moeten trekken". INDRUKKEN VAN EEN AMERIKAAN. KANONNEN OP ENGELAND GERICHT VOOR VIJANDIGE VLIEGERS ONZICHTBAAK' ZIJN Dï KANONNER GECAMOUFLEERD TEGEN ENGELAND GERICHT. - r (*9llomiJ „Langzame wurging". De onlangs uit Londen naar New York teruggekeerde leider van het Londensche bureau der Associated Press, Thompson, schrijft in een arti kel over den toestand in Engeland: Het bombardement op de Engelsche steden dringt langzaam maar voort durend als een mes tot de levens organen van Engeland door. Het heeft geen zin de aan militaire doelen be rokkende schade te verkleinen. De bombardementen op de Engelsche bewapeningscentra staan gelijk met een langzame wurging. .Of de Britsche industrie het zal uithouden, hangt minder vaq het moreel der arbeiders dan wel van een voldoenden voorraad schepen en vliegtuigen af. Hij heeft vernortien, dat Engeland minstens 715 torpedojagers noodig heeft, wil het zijn aanvoer beschermen. Ook in finan cieel opzicht zjjn er geweldige moei lijkheden ontstaan, welker oplossing de totale oorlog zeer bezwaarlijk maakt. Zij betreffen niet alleen de financiering van den oorlog, maar tevens de financiering van den weder opbouw der tallooze door bommen verwoeste belangrijke installaties. Wel licht, zoo meent Thompson, ligt het kernpunt van de Britsche zwakheid in het feit, dat Engeland zoo wemig vrienden meer heeft. Engeland heeft talrijke vrienden gehad, zoolang het dezen nuttig kon zijn. Thompson zegt evenwel in het heel Europa geen volk te hebben ontmoet, dat/Engeland om zich zelf hoogacht. De aanvallen van Zondag Over de Duitsche luchtaanvallen van Zondag wordt uit Londen gemeld, dat Duitsche bommenwerpers boven de Zuidkust b^and- en brisantbom men hebbben laten vallen, terwijl het opruimingswerk nog gaande waa in de puinhoopen van de haven van Sou thampton na den geconcentreerden luchtaanval, die pas Zondagmorgen eindigde. De Duitsche bommenwer pers, aldus dit bericht, gebruikten weer de „Coventry-techniek". Londen is in den naoht van Zaterdag op Zon dag tweemaal aangevallen. Ook uit Zuid-West-Engeland, Zuid-Walea, de Midlands, Liverpool en andere deelen des lands komen berichten over lucht aanvallen binnen. Duitsche formaties vlogen Zondag boven de kust. Van Engelsche zijde wordt thans toege geven, dat in Southampton zeer zware schade is aangericht. De groote haven, zoo wordt hierover van Amerikaan sche zijde gemeld, was blootgesteld aan den hevigsten luchtaanval sinds het uitbreken van den oorlog. De langdurige en geconcentreerde aanval eindigde pas in de eerste uren van Zondagmorgen. Talrijke brandende ruïnes en groote verliezen zijn de uit werking van dezen aanval. DUIKBOOT VERGAAN De admiraliteit deelt mede, dat de Engelsche duikboot Triad, over tijd is en als,verloren beschouwd moet wor den. ADMIRAAL STARK ECHTER NOG NIET TEVREDEN De chef van den marinestaf, admi raal Stark, verklaart in zijn rapport j over het einde Juni 1940 geëindigde/ begrootingsjaar, dat de vloot der Ver/ eenigde Staten thans waarschijnlijk /e sterkste ter wereld is. IiyJuni 1940. al dus het rappprt, heeft/het Congres^éen verhooging met ^plf 'procent vande stérkte goedgekeurd en in Juli nég een verhooging met zeventig procent?! Wan neer de uitbreiding voltooid ist zal de vloot der \.S. de volgende eenheden bezitten: 32/linieschepen, 18 vliegtuig- ■moederschapen, 91 kruisers,/325 torpe- dojagersu-185f duikbooten /en 15.000 Vliegtuigen,' Admiraal' Stark geeft dan in zijn rapport als zijn meening-te kennen, dat de vloot der V.S. weliswaar sterk, jwaar toch nog niet sterk genoeg is. Van 1921 tot 1933 heeft men door het streven naar ontwapening niet slechts sche pen. doch vooral ook waardevolle!! tijd verloren. De V.. S. zouden jaren noo- dig hebben om een werkelijk sterke vloot te bouwen. De V. S. moeten zich er op voorbereiden, alleen op eigen kracht te kunnen vertrouwen. Zij heb ben niet slechts schepen, vliegtuigen en bemanningen noodig. doch ook ver vooruitgeschoven steunpunten. Daar toe rekent hij zoowel Porto Rico als Hawaii' en Guam. De vloot der V. S. bestaat volgens het rapport op het oogenbük uit 460 groote en 193 kleine schepen, waaronder 15 linieschepen, 6 vliegtuigmoederschepen, 18 zware en 19 lichte kruisers, 260 tospedojagers en lichte mijnenleggers, 64 onderzeeboo ten, een mijnenleggér. 11 patrouille vaartuigen en talrijke hulpschepen. DE KWESTIE DER STEUNPUNTEN. De Argentijnsehe minister van Buitenlandsche Zaken bevestigt in een voor de pers afgelegde verklaring de onlangs door den minister van Uru guay gedaen bewering, dat ook tus schen Argentinië en de Vereenigdé Staten besprekingen zijn gevoerd over (je kwestie der steunpunten. Hij ver klaarde, dat deze besprekingen van zuiver informatieven aard waren en geenerlei verplichtingen zyn aangor gaan of toezeggingen gedaan inzake het inrichten wan steunpunten Op Ar- gentijnsch gebied. iunwnwtsn'nxvnnw Zon: op 9.29, onder 17.31. Maan: op 11.54, onder 21.11. Men is vei plicht te verduis teren van zonsondergang tot zonsopkomst. Lantaarns van voertuigen moeten uur na zonsonder gang ontstoken worden.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1940 | | pagina 1