De Goudsche Courant
X
UIT DE PEES
DE BLAD
ZATERDAG 21 DECEMBER 1940
Schoonhoven.
itolwiik.
Recuwyk.
Waddinxveen.
BUITENLAND
ITALIË
Aanvallen in Albanië
afgeslagen.
Betere genres Bloemen
«GLORIA MUNOI"
ENGELAND
Amerikaansche vlieg
tuigen voor Engeland.
BINNENLAND
Engelsche bommen.
Uitreiking van nieuwe
levensmiddelenkaarten.»
Engelands behoefte
aan schepen.
BALKAN
Volk en volkieenhoid.
Hoe vernieuwen
wij?
UBTCN VOOR ZONDAG.
Geref Gem, v.m. 19.30 uur
lenst met koorzang van een
late.
Kerk. v.m. 9 en 11 uur: Hoog-
i avonds 4.39 uur: Lof.
Kerk, vjn. 10 en n m. 3 uur:
Hoekstra.
Herv. Kerk, v.m. 10.30 uur: D*.
van de Graaf; n.m. 3 uur: Da. H.
van Bergambacht,
r des Heils, v.m. 8 uur: Handlei-
roor de kinderen; v.m. 10 uur:
ng'samcnkomst; 'a middags 13
nuagschool; n.m. 4 uur: Kinder-
konist; 'a avonds 6 uur: Verlos-
.r. komst.
pl KOEKOEK" OPGEHEVEN.
fJ.V zalmvisscherij „de Koekoek"
alhier gevestigd was, heeft haar
reel;', plus inventaris overgedaan
lien heer T. Wynbelt Sr. te Wou-
m.
DE GEMEENTERAAD.
De gasprijs verhoogd.'
rijdagmiddag kwam de raad onder
tterschap van Burgemeester A.
K,euM i nhuisen in openbare verga-
xg bjjeen.
wijziging der bouwverordening,
btj li en W. voorstelden in elk
and huis een closet met water-
ng verplicht te stellen, werd
aangenomen nadat door eenige
ledi 11 was aangedrongen op een
ie toepassing dezer verordening,
git voórstel tct toekenning van eèn
fcrtctslag aan het gemeentaperso-
»crd eveneens aangenomen met
verstande dat de kindertoeslag
hel g-meentelijk politiepersoneel
dtze verordenng werd gelicht,
gy de bahandeLng der gemeente-
ooting, welke op den gewonen
sluit met een tekort van
134.5H, werden uitgebreide discus-
gevoerd.
zijn antwoord zeide de burge-
-ter o.a., dat voor de dekking van
tekort de nog van hoogerhand te
eh besluiten moeten worden af
licht.
Be begrooting werd aangenomen met
Jtom van den heer van der Hek
I dgekeurd werd de gasprijzen
r Januari, Februari en Maart met
tent per M3 te verhoogen. met dien
amde, dat B. en W. machtiging is
even om de prijzen zoonoodig met
1 cent per M3 te verhoogen.
fust gestold werd de begrooting van
Geref. Weeshuis met aan inkomsten
",52 en uitgaven op 3400.75, batig
■72220,77.
Toegestaan werd een crediet var.
S.000 voor den bouw van een zuive-
^qnstallatie, den aankoop van een
'p.nstallatie en een persleiding ten
l^ve van verdere uitvoering van de
Bering die thans in aanleg is. De
ie kos'tn van één en andeT worden
Ktmd cp 163.048.
Een voorstel van den h°er Deeren-
rg om den bouw laan te basteden en
Hin eigen beheer uit te voeren werd
erworpen met 9 tegen 2 stemmen.
Eq de ingekomen stukk-n berichtten
Staten, dat een d mirte toeslag
wor het gemcmtepersoneel niet kan
urden verwacht.
Bij de rondvraag vroeg de heer van
Hek inlichtingen over 't niet Idi-
nder k'okken en het niet spelen van
carillcn. De heer Dserenberg klaag-
over het neerzetten van rioolbuizen
de trottoirs en vroeg inlichtingen
ptrent de volksgaarkeukens. De heer
pit drorg soepele toepassing van de
Jstributie van gas aan en de heer
jpn vroeg zooveel me gelild hpkhout
het pV'ntsoen ter beschikking van
Jbehoeftigen te stell°n.
biedt de grootste publiciteit In
Gouda en omgeving, wordt eiken
avond bij vele aboué's
bezorgd in
«MM
GOUDA.
Alphen a. d. Rijn, AmmerstoL
Bergambacht. Berkenwoude. Bo
degraven, Boskoop, Driebrugge,
Gouderak. Haastrecht, Heken
dorp. Moercgpelle, Moordrecht,
Nieuwerkerk a, d. UiaeL Ouder
kerk e. d. Uttel. Oudewater.
Polsbroek, Reeuwijk. Schoonho
ven. Stolwijk. Waddinxveén,
Woerden. Zevenhuizen.
ADVERTENTIEPRIJS: 1—5 ge
wone regelt 1.05. elke regel
meer 0.20.
INGEZONDEN MEDEDEEUN-
GEN op een gewone tekstpagina:
1—3 regels f l.25. élke regel meer
0.40. Bij overeenkomst geredu
ceerde prjjzen volgens speciaal
tarief.
KWARTJESRUBRIEK (kleine
advertentiën) alleen des Zater
dags: 1—3 regels f 0.25. elke
regel meer 0.10, maximum
grootte 8 regels. Uitsluitend oij
vooruitbetaling. Inzending tot
Vrijdagmiddag 2 uur.
VOOR ZONDAG.
ÏO1? uur: Ds.
FDIKBEURTEN
Ned.' Herv. kerk v.m,
i. Kanis.
Evangelisatie: v.m. 10,/2 en n.m. 7%
heer G. Mouw, g. o. te Gouderak.
GEMEENTERAAD.
Veehouders voldaan over bet ter
hikking stellen van afvalstollen.
Donderdagmiddag kwam de raad in
-"bare vergadering bijeen. Voorzit-
was burgemeester L. J. Lucasse.
Medegedeeld werd o.m. een schrijven
Gedeputeerde Staten der provin-
Zuid-Hoiland, waarbij deze ver
fden, vooralsnog afwijzend te
tegenover een besluit tot intrek-
g van de 5 verplichte salaris-kor-
ÏI voor de gemeente-ambtenaren,
«t is de meening van het college, dat
■ft rijksbestuur hier dient voor te
■'an.
Op een vraag van den heer Van der
""m zeide de burgemeester, dat de
passing van de verordening i.z. het
'aren en terbeschikking stellen van
kallen nog geen reden tot tevreden-
id geeft. De afvallen moeten ter
"hikking worden gesteld, indien
geen vergunning van B. en W.
"ft om ze achter te houden. De schil-
doer is hiermede op de hoogte.
De heer Van den Heuvel wees op de
de kanten, welke een dergelijke
rdtning voor de veehouders heeft,
ff was in staat om zoodoende vol
gde bijvoer voor het vee te koopen.
«an den heer Visser was een ver
ft ingekomen om een schuurtje te
"en verplaatsen naar een stuk
d aan de Groene Reede bij de
brug en de doorvaart naan den
..Elfhoeven". Dit verzoek zal nader
en bekeken, opdat met het pro-
"laal bestuur en het Instituut van
en Landschap tot overeenstem-
„J zal kunnen worden gekomen,
"'i aftredend lid van het Burger-
Armbestuur, den heer C. J. Stol-
werd herbenoemd.
■s. werd aangenomen een voorstel
vaststelling der vergoeding, waar-
het gemiddeld bedrag per leerling
1839 werd bepaald op 19,84.
werd het raadsbesluit tot
van grond voor een alge-
e begraafplaats, Ingetrokken. Op
- van Gedeputeerde Staten aal
«et bepaalde fit de onteigenings-
fevolg worden gegeven, aangezien
aiet met de eigenaren tot over-
ia kunnen komen.
Opgaaf van en advertentiën in te
zênden aan het Bureau: Markt 31.
Gquda, Tel. 2745 en bij de plaat
selijke agenten.
De begrooting voor het dienstjaar
1941 werd vervolgens aangeboden.
Bij de rondvraag merkte de heer
Schouten op. dat er in dé gemeente in
het geheel geen verlichting is. Dit
heeft aanleiding gegeven tot vele on
gelukken. Hij verzocht mogelijkheid
na te gaan om zooveel mogelijk voor
een noodverlichting te zorgen. De voor
zitter deelde hierop mede, dat hij de;
liehteommissie ermede in kennis zou
stellen.
TOT POSTBODE BENOEMD.
Tot besteller bij de P.T.T. is be
noemd de heer A. van Os. alhier, voor
dien arbeider in tjjdelijken dienst,
RAADSVERGADERING BELEGD
Een openbare vergadering van den
raad is belegd op a.s. Dinsdag, des
voormiddags tien uur.
Punten van behandeling zijn o.a.:
'Benoeming van twee leden der
schoolcommissie. Aanbevolen worden.
A. 1. de heer D. G. van Hoeven.
2. de heer H. Zevenbergen.
B. de heer K. van Ringelenstein.
Mevrouw M. dc Waardt-Markus.
Gtmeentéoegrooiing voor 1941.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Wiïlemina, d. van Teu-
nis Burger en Willempje C. Hoek
Johanna A., d. van Adrianus T. J.
Nobel en Maria Slok; Adrianus Theo-
iorus, z. van Theodorus W. Vernooij
en Joanna M. Houdijk; Neeltje, d. van
Cornelia Zalm en Geertruida yiok;
Pieter Jan, z. van Jan P. H. Venema en
Jakomina A. van Baren: Antonius W.,
zoon van Mattheus A. Moons en An-
tbonia M. Vergeer; Johannes, z. van
Johannes B. J. Ku'.kman en Wietske
L, Lptsneijer; Care! G., z. van Hendri-
cus F. J. Kinnegen en Catharina C.
van Alphen.
Overleden: Pieter van der Heij
den, echtgenoot van Elisabeth van Es;
Johanna M. van Vliet, Willem P. Be
rends, weduwnaar van J. Versluis;
Albertus Bontenbal.**
GEVONDEN VOORWERPEN
Gevonden: 1 rijwielbelastingmerk, bij
C. Dongelmans, Prim Hendrikstr. 19:
1 ruwieJbelastingmerk, bü A. Ver-
blaauw. Noordeinde 90; 1 glacé hee-
renhandsohoen, bij H. van Gelooven,
Kerkweg 130; 1 textielkaart no. 5735
bij C. Marchand, Noordeinde 42.
Als verloren werden aangegeven:
Blauw ceintuur, duimstok, 2 doozen
rose anjers, vulpotlood, fietsslot.
VOOR VEILIGHEID OP STRAAT
Van gemeentewege zijn op verschil
lende gevaarlijke punten hekken ge
plaatst, teneinde ongelukken in de
duisternis te voorkomen.
NIEUWE ZIEKENAUTO GEREED
*ii Goede aanwinst.
De door de gemeente aangekochte
nieuwe ziekenauto is klaar gekomen.
De ruime, in licht grijs uitgevoerde
wagen biedt ruimte voor het vervoe
ren van twee patiënten, terwijl boven
dien zoo noodig twee helpers zitplaats
kunnen vinden.
De gemeente mag trotsch zijn op
deze aanwinst en de oarosseriefabriek
„Verheul" op het afgeleverde werk.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG
Ned. Herv. Kerk 10 en 3 uur Ds. L.
Vroegindewey.
Geref. Kerk 10 en 3 uur Ds. J. P. C.
ten Brink.
Chr. Afgeseh. Gent. 10 en 3.30 uur,
Ds. N. v. d. Kraats,
Rem. Kerk; geen dienst.
LEGERBER/CH7
VAN HEDEN
In zijn weermachtsbericht no. 197
maakt het Italiaaaiache hoofdkwartier
het volgende bekend:
In de grenszone van Cyrenaiea
viel bedrijvigheid op te merken van
de artillerie. Op 19 December heeft
de vijand, behalve de vliegtuigen,
waarvan het verlies gemeld is in het
weermachtsbericht no. 196, nog twee
andere jachtmachines verloren. Een
speciale vermelding verdienen alle
formaties in Cyrenaiea van het vijfde
luchteskader, welke onvermoeid en
met de grootste offers hebben deelge
nomen aan den strijd tot vernietiging
van de gepantserde vijandelijke af-
deelingen, terwijl zij tevens een feilen
strijd aangingen met de vijandelijke
luchtstrijdkrachten.
Aan het Grieksche front zijn de
aanvalspogingen van den vijand over
al afgeslagen. Een door ons onder
nomen overval verschafte ons het be
zit van een belangrijke stelling. De
luchtstrijdkrachten hebben in recht-
streeksche samenwerking met de
troepen een doeltreffende actie on
dernomen. Formaties bommenwerpers
..Piechiatelli" en jachtvliegtuigen heb
ben troepenconcentraties, knooppup-
ten van wegen en militaire werken
getroffen in den geheelen sector,
waar de vijandelijke actie gaande is.
In de straat van Korfoe zijn twee
groote trailers tot zinken gebracht.
Tijdens verscheidene hevige gevechten
zijn twee „GlosteP'-vliegtuigen neerge
haald. Eén van onze toestellen is niet
teruggekeerd. Onze vlooteenheden
hebben de vijandelijke stellingen ge
bombardeerd langs de Ionische kust,
waarbij vooruitgeschoven posten op
doetreffende wijze bestookt werden.
In Oost-Afrika was bedrijvigheid
van de artillerie. Eén van onze lucht-
formaties heeft een aanval onderno
men op Aden en van geringe hoogte
het vliegveld gebombardeerd. Een an
dere formatie bombardeerde vijande-
lloe donker en triest
de dagen ook zijn,
Met bloemen in huis
zijn de Kerstdagen fijn!
Brengt met de komende feent-
dagen ten echt gezellige, tees-
telijke sfeer in Uw woning.
vindt U bi)
MARKT
Wel beter, maar niel duurder. Wij raden
U aan Uw inkoopen bij daglicht te doen
G3023 17
lijke installaties in de zóne van Me-
temma, waarbij gjoolp branden uit
braken.
ZEVENTIG IN PLAATS VAN
Ser-
50 procent.
Naar «de International News
vice uit Washington meldtf heeft pre
sident Roosevelt voorloopig beslist,
dat Engeland voortaan 70 procent in
plaats van tot dusver 50 procent'der
in de Vereenigde Staten gemaakte
vliegtuigen zal ontvangen.
•GEEN DOODEN.
In den nacht van Donderdag op
Vrijdag zijn bij Engelsche luchtaan
vallen ongeveer een dozijn woonhuizen
door bomscherven beschadigd. Drie
boerenhofsteden zijn door bommen ta
melijk zwaar beschadigd. Een burger is
zwaar en een licht gewond. Verschil
lende woonhuizen zijn ontruimd moe
ten worden.
In den nacht van Vrijdag op Zater
dag zijn verschillende bommen geval
len. Een woonhuis kreeg beschadigin
gen. Overigens waa de schade van
geen beteekenis.
ALLEEN DE VER. STATEN KUNNEN
HELPEN.
De Engelsche minister van Scheep
vaart. Cross, heeft in een rede, naar ,te
New York gemeld wordt, verklaard,
dat hij het oog heeft laten vallen op
zekere vijandelijke schepen in Ame
rikaansche havens". De voorraden oude
schepen, aidus verklaarde Cross, zijn
nagenoeg uitgeput. Het zou jarën duren
aleer het Amerikaansche programma
voor het bouwen van schepen een
zekeren omvang zou hebben bereikt.
Misschien kunnen de Vereenigde Sta
ten eenige van de in haar dienst varen
de schepen afstaan. Bovendien liét er
een aantalvijandelijke schepen in de
Amerikaansche haven. Cross zeide:
..Ik heb natuurlijk een verlangend
oog geworpen op deze schepen". De
dtjikbootoorlog, aldus zeide Cross ver
der, die voor Amerikaansche journa
risten sprak, vormt de grootste be
dreiging voor de levensaderen van En
geland. Aan dit gevaar kan men slechts
met een toenemendaantal torpedoja
gers en nieuwevtóHtet het hoofd bie
den. Hiertoe iï~pej/ter een reusachtig
aantal nieuwe schepen noodzakelijk.
Alleen de Vereenigde Staten zijn in
staat een zoo groot bouwprogramma
ten uitvoer te leggen. De reusachtige
scheepsverliezen van Engeland in den
wereldoorlog, die tot aan het einde van
den oorlog aanhielden, heeft men
slechts door een gigantisch bouwpro
gramma in de Vereenigde Staten kun
nen compenseeren. Engeland moet
derhalv'e ook thans zijn hoop vestigen
op de mogelijkheid, dat de Vereenigde
Staten een geweldig bouwprogramma
met een omvang zoor's in den wereld
oorlog ten uitvoer zullen leggen.
GRECTEANU ROEMEENSCH
MINISTER VAN BI ITENLANDSCHE
ZAKEN.
In een officieel communiqué wordt
medegedeeld, dat tot Roemeensch
minister van Buitenlandsche Zaken,
ter vervanging van prins Sturdza. be
noemd is ingenieur Constantin Gre-
cieau, thans gezant van Roemenië in
Berlijn, die weldra naar Boekarest zal
worden teruggeroepen.
IN DEN LOOP .VAN JANUARI.
Aangezien de beamen van de thans
geldende distributiekaarten langzamer
hand opraken, zal ter vervanging van
deze kaarten in den loop van de maand
Januari worden overgegaan tot uitrei
king van niéuwelevensmiddelen
kaarten.
De juiste data hiervoor zullen in
iedere gemeente afzonderlijk worden
bekend gemaakt.
IR BEUMKE VERONGELUKT.
Gistermiddag is ir F. M. Beumke,
hoofdingenieur bij de Nederlandsche
Spoorwegen, door een noodlottig onge
val om het leven gekomen.
In de omgeving van Geldermalsen
fietste ir Beumke tijdens een inspectie
op een baanvak, toen hij door een elec-
trische trein van achteren werd gegre
pen en een eind werd meegesleurd.
Met den train, welke hem had aange
reden, is de heer Beumke in hopeloo
zen toestand naar Utrecht overgebracht
en aldaar na enkele oogenblikken aan
zijn zware verwondingen overleden.
Ir Beumke, die een voortreffelijk
hoofdingenieur was, bereikte den leef
tijd van zestig jaar,
DE LOONBELASTING VOOR DE
GEPENSIONNEERDEN.
De Pensioenraad deelt mede, dat in
verband met de ingevoerde loonbe
lasting alle ten laste van het Algemeen
Burgerlijk Pensioenfonds gepension-
neerden van dien raad een formulier
thuis ontvangen, dat door hen moet
worden ingeivuld en zoo spoedig moge
lijk, aithansi binnen twee dagen, aan
den Pensioenraad moet worden terug
gezonden iri bijgevoegde retourenve-
loppe.
De' gepenskmneerden kunnen dus
niet passief blijven.
PLECHTIGE OPENING VAN DE
KANAALSTRAATTUNNEL TE
UTRECHT.
Hedenmorgen is de Kanaalstraat-
tunnel te Utrecht plechtig door den
burgemeester van Utrecht, mr. dr, d.
A W. ter jPelkwijk, geopend en hier
door zijn in het centrum van de sitad
het Westelijk en Oostelijk deel met
elkaar verbonden, terwijl deze tunnel
een belangrijke verbetering be-
teekent voor het verkeer naar den
Haag en 's-Hertogenbosch.
HUWELIJK VAN MR M. M. ROST
VAN TONNINGEN.
Onder groote belangstelling is heden
in het gemeentehuis te Hilversum het
huwelijk gesloten tusechen mr M. M.
Rost van Tonningen en mejuffrouw
FL S. Heubel. Vooral veel N.S.B.-
autoriteiten getuigden door hun aan
wezigheid van hun beangstelling.
Dr. Ph. J, Idenburg schrijft
Stemmen des Tjjds over JHet
begrip „volk" in den gedachteostrijd
dezer dagen". Wij ontleen en er soa:
„De bevolking van ons land bestaat,
indien wij afzien van de Nederland
sche Joden en rasinvloeden uit den
Indischcn Archipel, in hoofdzaak mi
twee rassen, eigenlijk z.g. onderras
sen. Het eene is het Teutoonacfce of
Noordsche ras met als
-4-
EERST DE MENSCn. DAN DE
ORGANISATIE.
Men schrijft ons:
„Vernieuwing" is het woord dat
thans m velerlei toonaard uitgespro
ken wordt als wensch, als opdracht
en taak, of als leuze. Vernieuwing
voelen wij als noodzakelijk waar wij
arenlang (was het eigenlijk al niet
vanaf den vorigen oorlog?) hebben
getobd mét vraagstukken die oplos
sing eischten, maar deze niet konden
vinden, waar het maatschappelijk
leven, in cultuur, in economie en irp
staatkunde, richting en beginsel ver
loren had, en bewogen werd door de
tallooze moeilijkheden, die zich op
iedc-r gebied voordeden. Wij kunnen
thans met verlangen terugdenken aan
den in vele opzichten zoo goeden tijd.
die achter ons ligt. maar ziin dan toch
geneigd te vergeten hoe deze vraag
stukken en moeilijkheden, hoe het
richtinelooze en onzekere dezen tiid
als geheel beheersebte, hoe de drei
ging van de rampen, die komen moes
ten. reeds toen de wereld beheerschte.
Deze rampen zelf hebben het sterkst
de overtuiging gebracht, dat vernieu
wing noodig is. Omdat alles gedaan
moet worden om het tijdperk dezer
rampen, die sinds 1914 over onze
wereld zijn gekomen, maar die ,reeds
vdér dat noodlottige jaar de wereld
met spanning vervulden, daadwerkelijk
af te sluiten en met kracht te streven
naar een beteren tjjd (zij. die aan de
mogelijkheid van vernieuwing tegen
houden). Maar ook omdat een ramp,
omdat lijden en tegenspoed alleen kan
worden overwonnen en in iets goeds
omgezet door innerlijke vernieuwing.
Wie alleen hoopt op verbetering, op
terugkeer van het oude. of op een
nieuwen „goeden" tjjd, die wel van
zelf zal komen, wie alleen de nega
tieve gevoelens kent van teleurstel
ling en verbittering en haat hij
komt den tegenspoed nooit te boven
en gaat er aan ten gronde. Alleen wie
het onvermijdelijke aanvaardt en om
zet in iet» nieuws, stijgt boven zijn
rampspoed uit en heeft nieuwe kracht
j gewonnen om iets nieuws te bouwen.
dat achteraf zal blijken beter te zijn
dan het oude beter omdat het met
eigen inspanning veroverd werd en
opgebouwd kon worden met de erva
ring err de wijsheid, ontleend aan in
zicht in de vroegere fouten en tegen
slagen. Dit is vernieuwing; en dit
'geldt zoowel voor den enkelen menaeh
als voot een geheel volk.
Vernieuwing eischt in vele opzioh
ten een andere levensorde. Maar het
zich vormen van een andere levens
orde is nog geen vernieuwing. „Orga
nisatie" en ..reorganisatie" kunnen
symptomen van vernieuwing zijn; zij
kunnen nuttig en noodig zijn om het
nieuwe vorm te geven. Maar zij kun
nen ook een leege vorm zijn; zij kun
nen het gevolg zijn van een vlucht in
het uiterlijke, omdat het innerlijke
ontbreekt en geen kracht heeft. Orga
nisatie en reorganisatie zijn oo zich
zelf goed noch gewenscht. Zij zijn
waardevol, wanneer zij de vormen
zijn, waarin krachten en verhoudin
gen, die zelf van waarde zij, tot uitiDg
komen.
Het zoeken naar nieuwe vormen,
naar nieuwe organen en organisaties
is op zichzelf nog niet van zoo groot
belang; het zegt nog niet veel en
zeker nog niet genoeg. Belangrijker
dan de vraag welke nieuwe organen
en organisaties er zouden moeten ko
men (een vraag die op zichzelf al zeer
moeilijk te beantwoorden is en waar
over zij. die op dit gebied de meeste
ervaring hebben, met de grootste
bescheidenheid en reserve spreken)
belangrijker dan deze' ia die andere
vraag, welke de nieuwe krachten zijn
die nieuwen vorm eiachen, en wat hun
waarde is voor werkelijke levensver
nieuwing, voor menach en samen
leving.
Deze nieuwe krachten zijn alleen
levend, voorzoo var zij in de groote
issa van het volk leven. Maar
slechts zelden kunnen zjj daar zoo be
wust leven, dat zij „vanzelf' tot uiting
komen en tot vernieuwing leiden. Zij
moeten gewekt en geleid, zjj moeten
aangewakkerd en gericht worden, En
het is vooral hierin, dat nieuwe
krachten en nieuwe overtuiging in
een valk zich kond doen, dat er een
beweging opstaat, die er naar streeft
deze krachten te wekken en te rich
ten, te formueeren en votm te geven.
Dit is de taak. die voor ons volk
De Nederlandsche Unie op zich heeft
genomen. Het is een zeer groote taak,
omvangrijk en mcéiiijk. Moeilijk
vooral om twee redenen. Ten eerste
omdat alle maatschappelijke ontwik
keling historische groei is, uit de
maatschappij zelf moet voortkomen,
op grond van overtuiging, zooals die
bü de groote massa des volks leeft en
po grond van de behoeften, zooals die
bij de groote massa des volks leeft en
op grond van de behoeften, zooals
deze in de practijk van het maatschap-
peijk leven gevoeld worden. Deze
groei kan geleid en gestuwd worden.
Zij kan niet Worden gemaakt naar
een uitgedacht schema. Het gaat er
dus om wenschen en mogelijkheden,
werkelijke behoeften en levende idea
len, aan te voelen, richting te geven,
te formuleeren. Dit kan, voorshands,
nog niet anders dan in algemeene
trekken geschieden.
Doch in de tweede plaats (en dit is
wel de hoofdzaak) is deze taak een
moeitevolle, omdat deze vernieuwing,
zooals gezegd, wil zij werkelijk zijn,
alleen van binnenuit kan komen.
Voorwaarde voor uiterlijke, in een
program formuleerbare vernieuwine.
is een innerlijke vernieuwing: de
overtuiging, dat er iets moet veran
deren. iets moet verbeteren, de drang
om hiertoe te geraken en mede te
werken. De overtuiging, dat idealen,
die wij vroeger ook wel als idealen
erkenden, thans tot werkelijkheid
moeten worden, die ons hart bezielt,
die oas leven richt. Niet meer idealen
voor den vrijen tijd. idealen die wij in
gesprekken en in gedachten erkpnnen
maar idealen die zij het ook iets
minder hoog en absoluut de wer
kelijkheid. de praktiik van het leven
en werken, doordringen en richten.
Idealen die. tenminste, geijke rechten
en gelijke krachten hebben als aller
lei belangen omdat wij innerlijk
overtuigd zijn, dat deze pas het leven
ten volle waarde en vervulling geven,
omdat deze voor ons tenminste even
belangrijk zijn als allerlei betengen.
Het is moeilijk om dit te formu
leeren, maar nog veel moeilijker dit
te verwerkelijken Nauwkeurige for
muleering is ook niet noodig; wie al
leen uit nauwkeurige formuleerinP
kan begrijpen wat hiermede bedoeld
is, mist de eerste voorwaarde om tot
deze vernieuwing te komen en er aan
mede te werken: de innerlijke drang,
het gevoel van innerlijke roeping en
verplichting, de vreugde hieraan.
En de verwerkelijking? Deze be
gint en voltrekt zich eigenlijk in het
"ewone alledaagsche leven, in den
(tegelijksohen omgang. Het bewust'
ziin van tegenstellingen moet ver
kleind, "het bewustzijïi van verbonden-
beid versterkt worden. Het gaat er
vooral om. dat men stepds in den an
der, met wien mén te maken heeft, in
den medewerker, den ondergeschikte,
den arbeider of kantoorman, in den
winkelier of beambte, met wien men
!n aanraking komt. dat men steeds in
dezen ook den menwh ziet. en er naar
"treeft in het dageliiksch contact ook
bet menieheliik contact te leggen. De
beteekenis hiervan is "rooter, naar
mate de verantwoordelijkheid, welke
men voor deze menschen draagt,
•mooter i». Mo«niik is het steeds, in
het kle'n en in het groot.
Toch i-t daar het eisrenliiVe element
van vernieuwing, zonder welke ook
de nieuwe oronisMies wnn werk
gever en arbeidc; bedriiteleven en
ambtenaren, en allertei andere groe
nen van belangen* moeten samenwer
ken, geen werl""ii;ke vernieuwing
kunnen brengen. Een bewpstzhn van
nemeenschao zal ook deze organen
moeten draden. En daartoe zal dit
zgvoe 1 van gemeenccbao peest in de
enkele meneeben moeten leren die
niet afeen deze orzznen, maar die de
samenleving vormen.
Het is moeilük formuteeeheae. V"t i»
nog veel jndeiiiiker te '"erw-keliiken.
maar het is vo^-v-aarde voae iedere
vernieuwing. WH hebben dit gevoel
'n de achter ons 1-l„ jnaandpn.
•Is levende svpri'atëkheid «ek»nd en
«rvaren. Wij wist-o, dat d't de wer-
ve)ïikbeid was d:« ons droeg in de
dagen van nood. WH moeten bet thans
•wend houden, wit nw<«n het ver-
dieoen en,versterken. Alleen wanneer
bet m de mensaban leeft, die de
""menleving vormen, zal b"t ook >n
"rcy'TP verbanden in de organi-
aat'as bonnen teven die aan deze
amani-vipg vorm zott-r, eei-"n een
•*nrm. d> d-" wer'-ejHk "''""ven ;n-
hnhe?*en t en werkelijke be-
kenmerken: blond haar, blauwe oogen,
blanke huid, een lange gestalte en
een longen schedel. Wij vinden dit
type b.v. in de Krimpenér- en Alblas-
serwaard. Het nndere is het Alpine
ras met als lichamelijke kenmerken;
donkere haar- en oogkleur, korte ge
stalte, een korte, meer ronde schedel.
Hiervan vinden wij goede voorbeel
den in Limburg. Nu heeft er wel een
sterke rasmenging plaats gevonden.
Er is een zeker geheel van uiteen-
loopende raciale deelen bezig te ont
staan, waarin de oorspronkelijke ras-
afkomst nauwelijks meer te herken
nen is. Maar na het bover staande zal
het wel geen tegenspraak wekken,
wanneer ik zeg, dat ook het ras in
geen geval het centrale punt van de
nationale eenheid kan vormen.
Neen, dan hecht ik grooter waarde
aan eer anderen factor.' den grond. De
liefde tot den geboortegrond heeft ten
onzent in den lof der vaderlandsliefde
steeds een groote rol gespeeld. Wij
bezingen het „dierbaar plekje gond,
waar eens mjjn wieg op stond en
juichen van onze liefde tot Nederland
„waar de blanke top der duin er schit
tert in den zonnegloed en de Noord
zee vriendelijk bruisend, Neerland»
smalle kust begroet".
Inderdaad: wij zijn wie wij zijn,
mede door ons natuurlijke levens
milieu. En al heeft de betrekking tot
dien grond bij velen en wij denken
aan onze stadsbewoners in de eerste
plaats niets meer van de mystieke
verbond er heid, welke zij voor den
boer kan hebben, ieder goed Neder
lander gevoelt toch, dat de grond,
als de plaats, die men kent, bezit, be
werkt, bebouwd heeft en waaraan
de vaderlandsche cultuur historisch
verbonden is, mee een moment vormt
in het gemeenschappelijke vin hat
Nederlandsche volk. Maar nadat wij
dit hebben vastgesteld, moet toeh
tevens worden erkend, dat ona grond
gebied geographisch allerminst een
eenheid vormt. Wij zijn een voBi van
de zee. van de Zeeuwsche en ZuM-
Hollandsche wateren, van de duinen
en van de Noord-Hollandsche eilan
den, maar wij zijn óók een volk van
de heidevlakter in Drenthe en de
zandverstuivingen en de denneboa-
schen van de Veluwe. Wij zhn het
volk van de riviermonden van Rijn en
Maas. maar wij zijn ook het volk van
het Friesch-Groningsche weidegebied
en de Gronden van den Achterhoek
en Twenthe. Er is, als wij bet goed
bezien, wat den grond aangaat, bannen
onze landsgrerzen. een groote tegen
stelling tusschen het vlakke Westen en
het golvende, schamele Zuiden en
Oosten terwiil er tusschen de bodem-
«esteldheid van Zeeuwsch-Vlaanderen,
Brabant en Limburg 'en die der naar
het Zuiden volgende gebieden geen
verschil bestaat en de bodemgesteld
heid evenmin verandert, wanneer wij
de Oostgrens overschrijden. Een geslo
ten eenheid vormt ons grondgebied
allerminst en typisch Nederlandseh, in
onderscheiding van buitenlandseh ge-
b'ecl, is uitsluitend de weststrook, raet
zijn water, waterkeeringen en aan 't
water ontworstelde stukken land. Onze
grond moge een belangrijke factor zijn,
welke ons vereent, beslissende betee
kenis kunnen wij daaraan in het ven-
band van ons onderzoek niet toeken
ner,.
Wij bevinden ons in een naar waar.
de stijgende lijn, wanneer ik tenslotte
nog de taal noem. ,De taal is gansch
het volk" is gezegd. Zij is het voertuig
onze gedachten. Zij is inderdaad iete
geheel eigens; hierin zijn wij geheel
onszelf, zooals andere volken In hos
taal zichzelve zijn. Dat weet ieder, die
wel eens met de moeilijkheden van het
vertalen kennis heeft gemaakt. Wat
zou Nederland ziin zonder de schatten
van zijn literair verleden, zonder
Breeroo en Vondel, zonder de Camera
Obscura, welker ontstaan wij nog on
langs hebben herdacht? Toch mogen
wij in dit verband niet vergeten, dat
het Nederlandseh, dat wij in ons natio
naal verkeer gebruiken, voor een aan
tal onzer landgenooten niet de taal is,
welke hun het naast ligt en welke zjj
in den omgang in kleineren kring
spreken. In Friesland leeft een eigen
taal, elders vinden wjj Saksische en
Frankische tongvallen, welke geens
zins uit het Algemeen Beschaafd Ne
derlandseh zijn voortgekomen, die
veeleer tot zijn ontstaan hebben bijge
dragen en zich daarbuiten zjjn blijven
ontwikkelen in een voortdurend verlies
van terrein tegenover hun eigen „af
stammeling". Als streektalen leiden zij
een min of meer zelfstandig bestaan,
onderling en met het algemeen Neder
landseh zeer nauw verwant Onze taal,
hoe groot haar beteekenis zij voor ons
onderling begrip en voor den opbouw
van een streektaal gebruik maakten
ving. is voor de eenheid als volk ia den
hier besproken zin het beslissende n
Onze Friesehe volksgenooten zijn geen
minder goede vaderlanders, omdat
prijs stellen op heflf ehoud van Fr
en de bekwame auteurs van vr
en nu, die in hun romans en novi
van een str,eektaai gebruik inpakten
en daardoor tot het gehoud van het
dialect hebben meegewerkt, deden
daarmede in geererlei opzicht een
onnationale daad. Er is iets anders, dat
ons Nederlanders samenbindt en dat
uitgaat boven alle verschillen, welke
tusschen deelen van en groepen uit ons
volk bestaan.
Wat is het dan, dat ons volk «et een
eenheid maakt?
Dat is niet eenig ding Mten «ns.
dat objectief kan worden waargeno
men, maar dat is iets, dat in ons leeft
het is het besef van samen lè hoorei*,
Ons Nederlander:zijn rust il*
het innerlgke bcwustzBB
van een eenheid te vorratR
