EN VERPLICHTE RADIO-BIJDRAGE
vati 75 cent per maand
De distributie van
brandstoffen
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
"V Het is noodig, dat de staat
den omroep aan zich trekt
Distribufie-centrales zullen warden
genaast - Streven naar een goed-
koope „vblksontvanger"
- Onderhoud met ir W. L. Z. vap der Vegte
Alléén voor directe behoefte
i Zon enttlMui
ij dag 27 Dec. 1940
-
Slechts in gedeelten mag het toegestane
kwantum worden afgeleverd
EXTRA RANTSOEN
KAAS.
Smeerkaas op bon 20.
OUDSCHE
Jan gant, No. 20513
Directeur F. TIETER
Postgiro 48400
Bur. Markt 31. Tel. 3743
Een redaeterfr ran het A. N. F.
heeft een onderhond gehad met ir.
W. L. Z. van der Vegte, raadadvi-
jpr bij het departement van Volks-
voorüchting en Kunsten, over de
■leuwe maatregelen op radiogebied.
Naar aanleiding van de nieuwe
verordening en aanknoopend aan
hetgeen ir. A. Dubois, de gemach
tigde voor de concentratie van den
radio-omroep in Nederland, reeds
had medegedeeld over het streven
naar Mn grooten Nederlandschef
omroep, kwam het gesprek eerst op
het algemeene doel van de radio-
eoncentratie.
Ir W. L. Z." VAN DER VEGTE
(Nat. Fotokantoor)
„Wij willen den omroep in dienst
Inn het geheele volk stellen", reide de
lieer Van der Vegte. „Daarvoor is het
■Modig, dat de staat* den omroep aan
Inch trekt. Vroeger trad de slaat in het
[«Ifemeen slechts controleerend, dus
laegatief, tegenover den omroep- op.
■Slechts sporadisch werd door de regee-
Inag zelf gebruik gemaakt van de radio
|8» middel om ons heele volk te berei-
|km. Zoo nu en dan, bij plechtige ge-
Itturtenissen, herdenkingsdagen en in
■Wen van gevaar voor ons land werd
Ife omroep te algemeenen nutte inge-
Irhakeld, doch nooit werd dit machtige
IWpmiddel gebruikt voor eèn georga
niseerde volksvoorlichting. Met het be-
lAait pm den omroep onder te brengen
IN hei nieuwe departement van Volks-
l'oorlichting wordt radicaal met de tot
■N toe gevolgde richtlijnen gebroken.
I De staat is in de eerste plaats ver-
■Ntwoordelijk voor hetgeen de'omroep
■•"tgt- Niet door middel van een nega-
Iwve controle, doch slechts door maat-
Ihgelen van opbouwenden aard, door
liet geveit van richtlijnen en het direct
■«invloeden van de berichtgeving.
I Er moet goed bedacht worden, dat de
INtheruitzendingen niet aan grenzen
|g lands gebonden zijn, zoodat ver
haten ons eigen land onze stem door-
dngt. Daarom moet wel overwogep
Jorden wat onze omroep brengt en zal
like onzakelijke of onjuiste berichtge-
|*ing vermeden dienen te worden.
Bet is wel duidelijk, dat het vol
strekt uitgesloten is, dat de omroep
in handen van vereenigingen van
hiisteraan blijft, hoe goed de bedoe
lingen ook xijn mogen."
Positiev* staatstaak.
«De staat stelt zich dus niet slechts
Thet negatieve voor deTadiozendin-
verantwoordelijk, doch wil post-
werkzaam zijn. U bedoelt, dat de
niet alleen tegen „onvertogen
woorden'' moet waken, maar zelf iets
te Verkondigen heeft?"
ija, omdat de taak van de radio een
volks voorlicht en de functie is en daar
om tot bet terrein van den staat be
hoort."
„Dat dit standpunt directe practische
consequenties heeft voor de berichtge
ving, Is duidelijk geworden. Doch ook
voor het overige gesproken woord zal
het gevolgen hebben. Kunt u aangeven
welke?"
„De omroep zal geregeld gebruikt
worden om de luisteraars van allerlei
zaken op de hoogte te brengen.
In de eerste plaats denk ik hierbij
aan het scheppen van beter begrip voor
de nieuwe gedachten die dezen groot-
schen tijd, waarin we leven, beheer-
schen, en het bewerkstelligen van een
betere verhouding tot onze Oostelijke
naburen. We weten, dat er ten opzichte
van beide punten grove misverstanden
bestaan en het is voor ons land een
levensbelang, dat hier op de snelste
wijze klaarheid geschapen wordt. Ik
denk -hier ook aan actueele lezingen,
interviews op allerlei gebied en speciale
reportage van allerlei gebeurtenissen
uit het dagelijksche leven. Ook zullen
jkÜ de jfemmen JatfiD hooren van hen,
ale tot nu toe vergeefsch trachtten een
plaats voor de microfoon te veroveren.
Verder is het noodig, dat de vele
maatregelen die het gevolg zijn van de
bezetting van ons land en van de blok
kade, waaraan wij onderworpen zijn,
op de juiste wijze belicht worden en
dat 'het ons volk wordt bijgebracht
waarom deze maatregelen in het alge
meen noodig zijn en hoe wij ons ernaar
te gedragen hebben."
..En hoe ziet u de taak van uw de
partement ten opzichte van de muzi
kale en andere progfamma's?"
De Kunst.
„Bij de ontwikkeling van de omroep
programma's staat de kunst op het
allereerste plan en wij zullen er naar
streven om het allerbeste aan onze luis
teraars te brengen.
Hiermede wordt tweeërlei doel na
gestreefd, ten eerste willen wij den
smaak van het publiek op een hooger
peil brengen en ten tweede is het mo
gelijk op veel ruimer schaal gelegen
heid te geven aan onze bega$fyie kun
stenaars ona naar voren te treilen. De
misstand, dat deze kunstenaars vaak
hun toevlucht in het buitenland hebben
moeten zoeken, dient voorgoed te ver
dwijnen. Het is J ze eerste plicht om
aan goede zonen van ons volk een be
staansmogelijkheid te bieden.
Hieruit moet niet geconcludeerd
worden, dat ook niet aan buitenland-
sche krachten gelegenheid zal gegeven
worden hun kunnen te toonen. Dit is
juist noodig om op de hoogte te blij
ven van wat buiten onze grenzen ge
presteerd wordt en om de noodige sti
mulans aan onze eigen kunstenaars te
geven. Het uitwisselen vSn goede
krachten zal in de hand gewefkt wor
den. Goede amusementsmuziek is van
zelfsprekend welkom, doch ik wil hier
duidelijk doen uitkomen, dat in de Ne
derlandsche omroep geen plaats meer
wordt ingeruimd voor zoogenaamde
hotjazz of „kreungezang".
Het departement zal de richtlij
nen geven voor de programma's. De uit
eindelijke organisatie en uitvoering ge
schiedt natuurlijk door den omroep
zelf onder verantwoording van zijn
hgjder."
Verschillende stroommgen.
,Hoe zullen echter de verschillen
ensbeschouwingen, tot toe in de ve£
illende omroepvereenigingen verte
genwoordigd, tot uiting komen?"
„Zooals reeds werd medegedeeld
zullen de kerkelijke belangen van de
luisteraars op minstens dezelfde wijze
verzorgd worden als tot nu toe. In de
pro'gramma-afdeeling van de Neder
landsche omroep komt hiervoor een
speciale afdeeling, waar vertrouwens
mannen van de verschillende kerke
lijke groepen onder eigen verantwoor
ding de kerkelijke uitzendingen zullen
verzorgen. De uitzendingen zelf ge
schied endoor het apparaat van den
Nederlandschen omroep.
Onder kerkelijke uitzendingen wordt
datgene verstaan, wat het direct kerke
lijke leven betreft, waarbij dit begrip
ruim' opgevat dient te worden. Politiek
en dergelijke behooren hier echter
zeer zeker biet toe, hiervoor zijn
andere takken der programma-afdee-
ling beschikbaar.
Wij zullen er $org voor dragen, dat
hier de belangen van het Nederland-
sche volk en zoo noodig die van onze
volksgenooten in overzeesche gewesten
en van stamverwante in andere deelen
van de wereld op de beste wijze be
hartigd worden. Ik reken er stellig op,
op dit gebied van de kerkelijke over
heden loyale medewerking te ver
krijgen."
De iinanciering.
De volgende vraag gord de finan
ciering. Ziehier het antwoord:
„Tot nu toe beschikte de omroep
uitsluitend over geldmiddelen uit vrij
willige bijdragen van de luisteraars.
Deze idealistische grondslag heeft tot
bewonderenswaardige resultaten ge
leid, doch is in verband met de nieuwe
doelstelling niet meer te handhaven.
De Nederlandsche omroep stelt zich in
dienst var, het geheele Nederlandsche
volk en daarom is het natuurlijk uit
gesloten, dat een groot deel^van de
luisteraars niet mee zou dragen aan de
kosten. Tot nu toe waren slechts on
geveer de helft van de luisteraars van
hun plichten bewust, ons land telde
meer dan een half millioen klaploopers
op omtoepgebied.
Aan dezen ongewenschten „toe
stand wordt nu een einde gemaakt
door met ingang van 1 Januari 14)41
een verplichte radiobijdrage in te
stellen. Elke toestelbezitter en elke
aangeslotene aan een radio-distri
butie-bedrijf zal voortaan 75 ct per
maand moeten bijdragen. Een deel
hiervan komt ten goede aan den
dienst der PTT als vergoeding voor
de kosten verbonden aan het innen
dezer bijdragen, voor het yerzorgen
van de zenders, laboratoriumkosten,
enz. De rest komt geheel ten goede
aan den Nederlandschen omroep en
zal voldoende zijn om de plannen,
zooals ik u die zoo juist ontwikkel
de, te dekken.
Op hef eerste gezicht lijkt het bedrag
van 75 ct per maand tamelijk hoog,
doch in vergelijk wat men in het bui
tenland betaalt is het gering. In
Duitschland draagt men bijvoorbeeld
reeds jaren lang 2 mark per maand bij,
j dus ongeveer het dubbele.
Ik ontveins mij niet, dat deze ver
plichte bijdrage aanvankelijk een te
rugslag op het aantal" luisteraars zal
brengen, doch ik ben ten Volle over
tuigd, dat dit slechts tijdelijk zal zijn
en dat in een betrekkelijk korten tijd
de Nederlandsche luisteraar verzoend
zal zijn met dezen toestand en zijn
bijdrage gaarne zal offeren, omdat hij
Overtuigd wordt, dat hij waar voor zijn
geld krijgt."
„Kan er tegenover deze lasten-
vérzwarirg, geen tegenwicht worden
gesteld in den vorm van tegemoet
koming aan de luisteraars? Radio is
een dure liefhebberij
Een „volksontvanger".
„Dat gebeurt ook. Wij zullen
trachten den Nederlandschen omfbep
te stimuleeren en in de eerste plaats
is het hiervoor noodig, dat een goed-
koope doch goede volksohtvanger in
den handel wordt gebracht. We zullen
ons met de radio-fabrikanten en met
den radio-handel te zamen aan een
tafel zetten en trachten het beoogde
doel te benaderen. Van-zelfsprekend
zijn hier nog ettelijke moeilijke vraag
stukken op te lossen, doch waar een
wil is, is een weg.
Tevens zal dan onder het oog gezien
worden of het niet rtiogelijk is, om den
luisteraar met geringe financieele
draagkracht tegemoet te komen in de
betalingscondities, opdat ook hij in
staat is dir. aanschaf van zoo n toe
stel te bekostigen. Voor den radio-
handel en de fabrikanten is het stimü-
leeren van den verkoop van radiotoe
stellen natuurlijk van het grootste be
lang en hier gaan onze belangen hand
in hand. Hun medewerking is onont
beerlijk, opdat ons streven dat succes
DE BEKENDE'RIJiNE van het kasteel „Lichtenberg" en de hoeve op den St Pietersberg te Maastricht
dreigen tengevolge van de afgraving van den berg onder sloopershanden te vallen. Een verzoekschrift is tot
den secretaris-generaal jsan het departement van Opvoeding, Wejenschap en Cultuurbescherming gericht
tot behoud van dit cultuur-qionumcxit Da Lichtenberg boven de steile wanden van den SL Pietersberg.
t uJMHHtU*t Zuiden)
9
Het Rijkskolenbureau brengt ter
algemeene kennis, dat tegelijk met de
bekendmaking van de bons, geldig
voor de periode 15 December t/m. 31
Januari een circulaire aan alle hande
laren in brandstoffen in Nederland is
gezonden, waaraan wij het volgende
ontleenen:
„Voor de periode 15 December 1940
t/m. 31 Januari 1941 zijn aangewezen
de bons 8 t/m. 10 van de bonkaart
„haarden en kachels" en 15 t/m. 25
van de bonkaart „centrale verwar
ming''. In verband met het gevorderde
'stookseizoen zullen wellicht eenige
verbruikers op spoedige levering aan
dringen, doch wij doen een beroep op
uwe medewerking om een behoorlijke
verdeeling van het beschikbare kwan
tum te verkrijgen, daar de verzending
van de mijnen uit den aard der zaak
over een periode van 6 weken moet
plaats vinden. Te dien einde verzoe
ken wij u, aan geen enkele uwer af
nemers ineens op alle thans geldig
verklaarde bons te leveren, doch de
levering te verdeelen over de periode
van 15 December 1940 t/m. 31 Januari
1941 en in de eerste pfeats die afne
mers te bedienen, die werkelijk directe
behoefte aan brandstoffen hebben.
Wanneer hieraan zooveel mogelijk de
hand wordt gehouden en verder op
de cokesbons als regel cokes wortit
geleverd uiteraard alleen in dien de
desbetreffende installaties met deze
brandstof kunnen worden gestookt
mag worden aangenomen, dat bij
regelmatigen aanvoer geen stagnatie
behoeft op te treden bij de levering
van den handel aan het publiek".
Het is het rijkskolenbureau gebleken,
dat vele verbruikers bij hun kolen-
leveranciers eTop aandringen, respec
tievelijk erop staan, dat geheele of
bijna het-geheele toegestane kwantum
ineens te ontvangen.
Daarnaast is het Rijkskolenbureau
tevens gebleken, dat vele handelaren
voor den op hen uitgeoefenden druk
bezwijken uit vrees of omdat zij ver
moeden dat anders hun afnemers
een dnderen leverancier zullen kiezen,
terwijl zich ook gevallen voordoen, dat
de handelaar eigener beweging bij zijn
afnemers hoeveelheden bezorgt, die de
directe behoefte overtreffen.
Het gevolg hiervan kan zijn, dat die
brandstoffenhandelaren straks niet in
de gelegenheid zullen zijn, een aantal
hunner afnemers de hoeveelheid, die
wel voor directe behoefte noodig is,
te verstrekken.
Daarom wenscht het Rijkskolen
bureau langs dezen weg de aandacht
erop tevestigen van de handelaren, dat
zij zich dienen te houden aan de hier
boven aangehaalde circulaire en doet
het Rijkskolenbureau doet een beroep
op het publiek om geen grootere
hoeveelheid brandstof van zijn kolen-
leverancier te verlangen dan wat het
voor direct verbruik noodig heeft, het
verdere tegoed op de t/m. 31 Januari
geldig verklaarde bons in een of 2
zendingen in Januari van den kolen
handelaar af te nemen en overigens
de grootste zuinigheid bij het stoken
te betrachten, daar anders bij ver
keersstremmingen tengevolge van de
weersomstandigheden moeilijkheden in
regelmatige kolenvoorziening niet zul
len uitblijven.
Alleen dan. wanneer een ieder op
deze wijze te werk gaat mag erop ge
rekend worden, dat een regelmatige
kolenvoorziening mogelijk blijft.
Het Rijkskolenbureau mag niet na
laten hieraan toe te voegen, dat niet
geaarzeld zal worden strenge maat
regelen te nemen, desnoods door in
beslagname der aanwezige voorraden,
tegen die handelaren en particulieren,
die opzettelijk in strijd met het voren
staande gehandeld hebben of zullen
handelen.
moge hebben, waardoor de te nemen
maatregelen gerechtvaardigd blijken."
De distributie.
..En wat gebeurt er met de radio
distributie?"
„Deze methode van omroepver-
breiding is in ons land op groote
schaal toegepast, veel meer dan in
andere landen. Wij hebben over de
800 radio-distribntie-centrales en
het ligt in het voornemen deze be
drijven door den staat te doen naas
ten en te voegen onder den dienst
der P.T.T. De huidige eigenaars
moeten natuurlijk op billijke wijze
schadeloos gesteld worden. Op deze
wijze szl het mogelijk zijn, dat de
distribntiediensten ten vplle wor
den ingezet voor het zoo juist ge
schetste doel gn tevens zullen de
minder goed uitgeruste diensten
verbeterd worden, waarbij de
waarschijnlijkheid bestaat, dat en
kele kleine, niet ioonende, centrales
verdwijnen zullen. Er zal- naar ge
streefd worden, de bijdragen voor
aansluiting aan 'n radiodistributie
bedrijf te verlagen, om zoodoende
de gelegenheid te scheppen den
kring der luisteraars te vergrooten."
„Nog verdere plannen?"
„Onder den radio-omroep valt ook
de televisie, een techniek, die reeds
bezig is uit zijn kinderschoenen te
groeien. Ofschoon men nog lang niet is,
waar men wezen wil, wordt het toch
reeds duidelijker, dat dit onderwerp de
allergrootste aandacht verdient. Het zal
daarom noodig zijn, om de ontwikke
ling op den voet' te volgen en een uit
gebreide studie van de toepassings
mogelijkheden te maken. In het uit te
breiden laboratorium van de PTT zal
het noodige verricht worden ten einde
klaar te staan de televisi in ons land
toe te passen, als-de tijd daarvoor ge
komen is."
„Tot de verdere punten van het pro
gramma van' he|t departement van
Volksvoorlichting en Kunsten behoort
de wetgeving op radio-omroepgebied in
ruimsten zin. Ik wil hiervan slechts
aanstippen de te nemen maatregelen
teneinde de storingen van* de radio-
ontvangst tot een minimum te beper
ken en het vraagstuk van de antennen,
dit laatste zoowel bezien van aesthe:
tisch gezichtspunt, als, met het oog op
storingen.
Verder zijn aan de orde het samen
stellen van voorschriften voor hen die
gerechtigd zullen zijn de' officieele
radioprogramma's uit te geven in den
vorm van een periodiek, zooals tot nu
toe gebruikelijk was. In de eerste
plaats komen hiervoor in aanmerking
de kernen der huidige omroepvereeni
gingen, om zoodoende in de toekomst
den band met hun vroegere leden aart-
te houden."
Het gesprek bleek, op dit punt ge-
-men, reeds zooveel stof te hebben
opgeleverd, d-t besloten werd de lezers
voor het overige te verwijzen naar de
radiotoespraak van den heer Van der
Vegte, welke hij hedenavond te 18 uur
zal uitspreken en de daarop volgende
uiteenzetting (waarschijnlijk op Zon
dag 29 dezer) over de toepassing van
het besluit omtrent de verplichte luis
terbijdrage.
Gedurende het tijdvak van Maandag
30 December tot en met Zondag 12
Januari a.s. zal de met „20" genum
merde bon van h§t algemeen distribu
tiebonboekje recht gpven op het koo-
pen van 125 gram kaas. De geldigheids
duur van bon „20" eindigt op 12 Ja
nuari a.s., zoodat deze na dien datum
niet meer gebrujkt kan worden.
De aandacht wordt .er nogmaals op
gevestigd, dat in den handel nog een
voorraad smeerkaas in verpakkin
gen van 125 en 250 gram verkrijgbaar
is. Door het aanwijzen van bon „20"
voor het koopen van 125 gram kaas, is
thans alsnog de 'gelegenheid geopend
smeerkaas in deze verpakkingen tb
koopen. Voor smeerkaas in verpakkin
gen van 250 gr. dienen vanzelfsprekefid
twee bonnen „20" te worden afgegeven.
De aandacht van detaillisten en van
houders van hotels, café's e.d. wordt,,
gevestigd op enkele nadere bijzönder-
heden, welke per officieele publicatie
zyn bekend gemaakt.
4 Zon: op 9.50, onder 17.33.
4 Maan: op 8.53, onder 17.47.
aL> Men is verplicht te verduis-
Jteren van zonsondergang tot
A zonsopkomst.
4. Lantaarns van voertuigen
1.