WINTERHULP «NEDERLAND
Met doel van het
Iriemogendhedenpa^t
Ópc&cfi wat* dl
et* Hlcuut
Een opmerkelijk artikel vajn Karl
Megerle in Berlin -Rom-Tokio
i
jmtuif,
"v - - A
25 Januari i94i NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 20537
Schrijver keert zich tegen
verwijten van Roosevelt
INDO-CHINA
EN THAILAND.
Vreedzame regeling?
M vijandelijkheden zouden
AMERIKA
HALIFAX IN DE
VEREENIGDE
STATEN AANGE
KOMEN.
Overgestoken op nieuw
slagschip.
Radiorede van Early.
Nederlanders, kent uw plicht
tegenover uw behoeftige
landgenooten
Verwarring in
Argentinië.
De bouw van 200
vrachtschepen.
DE STRIJD IN
NOORD-AFRIKA.
„Verschrikkelijke ge-
vechten". Dapper
heid der Italianen ge
prezen.
DE POSITIE VAN
NEDERLANDSCH.
INDIE.
Zon: op 9.33, onder 18.12.
Maan: op 7.37, onder 16.43.
Men ia verplicht te verduis
teren van zonsondergang tot
zonsopkomst
Lantaarns van voertuigen
moeten f» uur na zoasondi
gang ontstoken worden.
Geen voorkeursrecht
voor wel land ook.
HET OPRICHTEN VAN
OORLOGSGEDENK-
TEEKENEN.
Goedkeuring van ,den
secr.-generaal van
Volksvoorlichting en
Kunsten.
OUDSCHE
Directeur F. TIET EK
Poitgtro 48400
Bur. Markt 31. Tel. 3748
ó&ekende publicist, dr. Karl Me-
publiceert in het tijdschrift
ger 1 in—R0 m—To k i o dat nauw
(„„tact onderhoiwfmet de Wilhelm-
atrasse, een opmerkelijk artikel over
dat driemogendhedenpact.
De schrijver behandelt eerst de voor-
I «achiedenis van het pact en keert zich
ienp-tdSên""ae verwijten van presi-
gTtooseveit, 'die de beteekenis van
i pact welbewust misvormde, toen
Ijftf den drie bondgenooten een expansie
J program, dat naar wereldheerschappij
I itneft.in de schoenen schoof. Geen der
I (aposelen of artikelen van het drie-
angendhedenpact, zoo betoogt daaren-
I |e|en Megerle, behelst een agressief
I element, geen streeft naar wereldheer-
I schappij- De in het pact verbonden jno-
I jendheden willen samenwerken met
I allen, die van goeden wil zijn. Allen
zijn uitgenoodigd om zich te vereeni-
I ges in het streven dat den wereldvrede
I ïia einddoel heeft.
De geografifsche omheining 'is even-
I een duidelijk.Zij geldt evenzeer voor
het Europeesche als voaj(|het groot
I Aziatische gebied. LeidePen ordenen,
niet veroveren en tyr'anniseeren, een
I einde maken aan de tweedracht, geen
vernieling der onafhankelijkheid en
vrijheid is het doel. Megerte wijst er
voorts op, dat het Roosevelt spijt, dat
de landen van het driemogendheden
pact aich niet hebben la|en uitdagen
a weigerden hem ook maar een gram
der verantwoording af te nemen voor
het feit, dat ghij zonder eenige zake
lijk» reden zijn volk tegen drie groote
mogendheden heeft opgezet. Tusschen
Diiitschiand en de Vereenigde Staten
bestaan er geen «geschilpunten wat be;
i treft grondgebied, of in strategiscl
I economisch eh politiek opzicht. Duitse
I laud eerbiedigt de Amerikaansche
veubelangen, maar wenscht hetzelfde
r rich zelf. Het heeft zich van elk
I hjasdig gebaar jegens de Vereenigde
Staten onthouden, maar heeft geen
dienovereenkomstige houding van de
Ver. Staten ontmoet. Integendeel,
de atmosfeer tusschen twee bevriende
volkeren is door-de eene party stelsel
matig verstoord. Bestond het Duitsche
gevaar werkelijk, dan zou de groote
mogendheid Amerika zich niet door
een Engeland laten verdédigen, dat
economisch en militair reeds kreupel
geslagerp/is. Vooral, zoo vervolgt Me
gerle, is de geschiedenis der Japansch
Amerikaansche betrekkingen geken
merkt door een onuitputtelijke hoeveel-
'heid goeden wil aan Japansche zijde en
een onuitputtelijke hoeveelheid uitda
gingen en onvriendelijkheden aan de
andere zijde. Japansche staatslieden,
't laatst de minister-president Konoje
en de minister van Buitenlandsche Za
ken, Matsoeoka, hebben, zoo onder
streept Megerle, steeds weer hun goe
den wil tot overleg getoond. Thans zijn
de bondgenooten niet alleen door nieu
we bewijzen der agressieve vijandschap
van den Amerikaansehen president ge
rechtvaardigd, maar ook door de ont
hulling derI laatste oorlogsdoelen van
het angeisaksendom.
De wereld dient nu pas goed aan een
angelsaksisehe ordening te worden, on
derworpen. Déze machtsaanspraak
kent geen grenzen. Zij eischt van de
.beschavingen de onderwerping ,aan de
angelsaksisehe levenswijze, van de vol-,
keren de, invoering der angelsaksisehe
democratie, van pe rassen de erkenning
van het angelsaksisehe eerstgeboorte
recht. De angelsaksisehe strijdkrachten
zullen de wereld „ordelijk" houden. De
angelsaksisehe strijdkrachten zullen de
zeeën beheerschen. De angelsaksisehe
wereld-trusts zullen over de sociale
en economische levensmogelijkheden
der andere volkeren beschikken.
Dat is overmoed. Maar de wereld is
en wordt hiet angelsaksisch. Duitsch-
land en zijn vrienden hebben zich over
de werkelijke voornemens van Roose
velt nooit illusies gemaakt, doch daar
ekenmg mede gehouden. De drie bond
enooten hebben hun buitenlandsche
■politiek op dit pact gebouwd, teneinde
tegen eiken nieuwen toestand bestand
te zyn. De ondêrteekenaars van dit
pact zyn voornemens om het, wanneer
zij zich daartoe genoopt zien, tegen
over eiken aanvaller in zyn geheele
draagwijdte te gebruiken.-
ZIJN GESTAAKT
lolttos gelijkluidende |>erichten uit
jtoioi en Bangkok zijn zoowel de Thai
"■totoe regeering als het gouverne
**|-geeeraal van Fransch Indo China
I ""to tot een vreedzame regeling v
«temfUct
fi»«verneur-generaal Decoux, zoo
voorts verklaard, heeft zich
I na een nauwkeurige inspectie
•"natie aan de grens en na bestu-
van den door Bangkok gestel-
«,|eistl1 tot afstand van vroeger tot
Vi* ^hoerende gebieden, tot
■f gewend, met het verzoek om in-
I es voor het geval over een com-
j onderhandeld 'zou .worden.
Indo China eischt echter, i
*11. jVOnr** Semelddat Thailand de
I Kj-J01 Fransehen gezant te Bangkok
li. tegenvoorstellen in verzoen-
eetst bestudeert
Vijandelijkheden gestaakt.
eigens een bericht uit Bangkok
de vijandelijkheden tusschen
tndo China en Thailand ge-
B>, r wordt 'n wapenstiistands-
voorbereid.
I Thailand aanvaardt
I nmZ ^"«deling van Japan.
I 'ignkHik' W°rdt medegedeeld, dat
""ttond de bemiddeling
fwhillen k"4 h'i'eitfing van de grens
Ur n, Blri,h*n aanvaard. De tainis-
ka, tenlandsche Zaken Matsoeo-
voorgesteld, dat vertegen-
[h»^. T®1 beide staten te Tokio
ko Bijeenkomen.
bemiddeling.
I 'tola rZ,Wordt medegedeeld, dat
Ir 'tfUchen begin December den
I ambassadeur te Tokio
zijn bemiddeling in het Thaijar.dsch
Indo Chineesche conflict heeft
aangeboden. Deze poging is echter
mislukt, waarna de toestand steeds
ernstiger werd.
Met het oog daarop heeft de mi
nister van Buitenlandsche Zaken,
Matsoeoka, op 20 Januari den regee-
ring-r. van Frankrijk en Indo China
vocggesteld de vijandelijkheden on
middellijk te staken, en de bemid
deling van Japan aangeboden, die
gisteren aanvaard is. Japan is daar
bij uitgegjian van de overweging, dat
de vredey?n Azië verzekerd moet
worden met' het oog op de gemeen
schappelijke belangen van de vol
ken, die dat gebied bewonen.
De conferentie.
Ten aanzien van de binnenkort in.
de Japansche hoofdstad te houden con
ferentie betreffende de regeling van
de grensproblemen tusschen Thailand
en Fransch Indo-China, wordt thans
semi-offcieel bekend, dat Frankrijk bij
deze besprekingen zal worden vertegen
woordigd door ambassadeur Arsène
Henry. De «gezant van Thailand te
Tokio, Sri Sema, zal de belangen van
zijn land behartigen. Militaire, econo
mische en diplomatieke deskundigen
der beide landen zuilen aan de onder
handelingen deelnemen. Van Japan
sche zyde zullen waarschijnlijk de
minister 'van Buitenlandsche Zaken,
Matsoeoka, en de ambassadeur Mat-
soemyia de conferentie bywonen.
De aanvaarding van het Japansche
voorstel tot bemiddeling door Thailand
en Fransch Indo-China wordt in Japan
sche kringen beschouwd als een be
langrijk succes van de Japansche diplo
matie. De ochtendbladen wijzen op de
beslissende politieke consequenties van
de aanvaarding, waardoor Thailand en
Frankrijk tegelijkertijd de leidende rol
van Japan in het Verre Oosten hebben
erkend. De Asahi Sjimboen acht
het by zonder opmerkelijk dat de voor
keur werd gegeven aan het Japansche
voorstel ondanks de inmengingspogin-
gen van Engeland en de Vereenigde
Staten. De bladen spreken de hoop uit,
dat Thailand en Frankrijk, onder het
initiatief van Japan zich bewust zullen
worden van hun gemeenachappely ke
levensbelangen in het Verre Oosten en
in dien zin vreedzaam tot overeen
stemming zullen komen.
ROOSEVELT VAART HEM
TEGEMOET
De nieuwe Britsche ambassadeur to
Washington, lord Halifax, is op Ameri
kaansehen bodem geland. Praaiden!
Roosevelt is het slagschip King George
V, waarmede lord Halifax den over
tocht had gemaakt, tegemoet gevarea
aan boord van het presidenteele jacht
Potomac. Hij begeleidde Hen Britscben
ambassadeur naar de fedtrale
stad. In gezelschap van din pre rid ent
bevonden zich de ministerjvan
Knox, de chef der operaties
Amerikaansche marine, admiraal Stark
en de militaire en vlootadjudanten
Roosevelt.
HALIFAX
(Foto arcMel)
Dit was de eerste maal in de gesefaie
denis der Vereenigde Staten, dat de
president een ambassadeur van eer
vreemde mogendheid tegemoet is ge
varen.
Verklaring van Halifax.
Halifax heeft by zijn aankomst op
Amerikaansehen bodem verklaard, dat
hy naar de Verenigde Staten komt als
lid van het ooriogskabinet en als am
bassadeur van den Engelschen koning
oip de Amerikaansche regeering en het
Amerikaansche volk van tijd tot tyd
mededeelingen er over te verstrekken
welke hulpverleening Engeland van
den kant van de Vereenigde Staten
noodig heeft Lord Halifax gaf uit
drukking aan zijn hoop op een even
snelle als grootmoedge ondersteuning
van Engeland door de Vereenigde
Staten. Hy wees er op, dat Engeland
stellig een moeilijken en misschien
ook een zeer langen weg voor den
boeg heeft Hy twijfelt er echter
geenszins aan, dat Engeland met de
hulp van de Vereenigde Staten' ten
slotte toch zal overwinnen.
PROPAGANDA
VOOR DE REGEERINGS-POLITIEK
Roosevelts perschef* Early, heeft in
een radiorede gesproken over de actu-
eefe politieke problemen. In politieke
kriygen der federale hoofdstad, is men
van meening, dat de toespraak op per
soonlijken wensch van Roosevelt is ge
houden en dat zy vooral het midden-
Westen moest aanmoedigen tot een
positiever steun aan het werk van de
regeering. Early verklaarde, dat het
doel oer Amerikaansche regeering is
de Vereenigde Staten zoo ver en zoo
lang mogelijk buiten den oorlog te
houden. Vervolgens gaf hij uitdruk
king aan de. van officieele Amerikaan
sche zijde reeds vaak uitgesproken
meening, dat „aan den anderen kant
van het water een beweging bestaat,
die ernstig de overheersching der ge
heele wereld wil".
Early zeide, dat men officieele ver
zekeringen verneemt, inhoudende, dat
de spilmogendheden er niet a£m den
ken op te treden tegen hét Westelijke
halfrond. Aan den anderen kant echter
zoo argumenteerde Early, verneemt
men talrijke particuliere uitlatingen,
die anders luiden en dit niet officieel
gegeven worden. Early motiveerde zijn
eisch tot een versterkte bewapening
der Vereenigde Staten bovendien met
te zeggen, dat er ongeveer eenmaal
per eeuw in Europa een mogendheid
is geweest, die een verovering der we
reld en in het bijzonder een greep naar
Amerika getracht heeft te verwezen-
Ujken. Als voorbeelden noemde Early
de Spaansche acties in Amerika in de
zestiende eeuw, en de Fransche initia-
tieven op het Amerikaansche vasteland
in de achttiende eeuw.
De Winterhulp heeft een groot corps van vrijwillige medewerkers noodig.
Er moeten steeds menschen gereed staan als collectanten, als huisbezoekers
om de nooden te kunnen vaststellen en om voor een doelmatige verdeeling van
de bijeengebrachte goederen te kunnen zorg dragen.
Stelt een gedeelte van uw vrijen tyd ter '«av.uitking van dit mooie werk.
Meldt u zoo spoedig mogelijk aan by .et gemeentehuis of het stedelijk
bureau der W.H.N. in uw woonpir
Helpt mede, de nooden van den wintertijd te verzachten!
Bouwt mede aan een krachti' Nederlandsch volk!
„HEILLOOS VASTGELOOPEN
TOESTAND."
De Argentynsche minister van Bui
tenlandsche Zaken, Roca, heeft giste
ren den in functie zijnden vjcepresident
Castillo zijn ontslag aangeboden. Roca
motiveerde dezen stap met te wijzen
op zyn slechten gezondheidstoestand en
andere r.og niet meegedeelde redenen.
Volgens de meening van bevoegde
Argentynsche kringen zal het aftreden
van den minister wel in de eerste
plaats in verband staan met zekere
politieke tegenstellingen, die de laatste
weken aan den dag zijn getreden tus
schen Roca en Castillo. De vice-presi
dent zou het voornemen hebben 'om,
aangezien de Kamer zich door de op
positioneele houding der radicalen zelf
uitgeschakeld heeft uit het politieke
leven, verscheidene scherpe maatrege
len te nemen, ten einde de dringendste
politieke en economische problemen
ook zonder het Congres tot een oplos
sing te brengen. Roca staat afwijzend
tegenover deze, voornemens van Cas
tillo en heeft derhalve besloten zijn
functie neer te leggen.
Een nader bericht meldt: De toestand
in Argentinië is nog steeds volkomen
onopgehelderd. De pers spreekt va-n
een heilloos vastgeloopen toestand,
waaruit men voorloopig geen uitweg
ziet. Naar men in .welingelichte Argen-
tijnsche kringen verklaart, is het niet
uitgesloten, dat de regeering ten aan
zien van de starre 'oppositioneele hou
ding der radicalen, die ieder practisch
werk van het Congres onmogelijk
maakt, ingrijpende maatregelen neemt
tei* oplossing van de dringendste pro
blemen.
Door een nieuw incident is de toe
stand nog meer verscherpt. De grond-
wetscommissie'van het Huis van Afge
vaardigden zou Vrijdag een standpunt
bepalen ten opzichte van een even-
tueele interventie met betrekking tot
de verkiezingen in de provincie Santa
Fe. De minister van Bin-nenlandsche
Zaken Culaciati, die in de commissie
het standpunt der regeering in deze
aangelegenheid zou uiteenzetten, wei
gerde echter in een schrijven aan den
voorzitter van de commissie in de zit
ting te verschijnen. Hij motiveerde
dezen stap er mede, dat hy met het oog
op de laatste ontwikkeling zyn aanwe
zigheid niet noodzakelijk acht. De re
geering zal haar opvatting over dé
verkiezingsaangelegenheid en andere
politieke problemen mededeelen, wan
neer dat haar goed voorkomt.
BERGROOTING AANGENOMEN
Het Huis van Afgevaardigden heeft
de aanvullende begrooting aange
nomen, waarbij 313,5 millioen dollar
w< ~ien uitgetrokken voor den bouw
van 200 vrachtschepen. Er zal ter
stond met Hen bouw worden bëgon-
nen. Het voorstel gaat thans naar den
Senaat.
BRAZILIë EN DE OORLOG
De Braziliaansche regeering heeft
een wet uitgevaardigd, volgens welke
strijdkrachten oorlogvoerende naties
die in Braziliaansch gebied binnen
dringen, zonder verwijl worden ge
ïnterneerd. Het decreet sluit in zijn
belangrijkste bepalingen aan bij de
desbetreffende aanbevelingen van de
Inter-Amerikaansche neutraliteits-
commissie. v
BRITSCHE KRUISER IN
BUENOS AIRES.
De Britsche kruiser New Castle is
gisteren voor een verblijf van 24 uur
de haven der Argentijnsche hoofdstad
binnengeloopen. Het Engelsche oor
logsschip, dat tot het op den Atlan-
tischen Oceaan opereerende Britsche
eskader behoort, en een zusterschip
is van den kruiser Sheffield, wil het
verblijf in de haven vooral gebruiken
voor het innemen van brandstof en
levensmiddelen.
Een speciale correspondent van het
agentschap Stefgiii in Noord-Afrika
meldt:
In den Westelijken sector van To-
broek bevinden zich nog detachemen
ten Italianen, die -weerstand bieden. Zij
weten, dat zij aa^ alle kanten omsin
geld zijn en dat zy een volstrekte min
derheid vormen tegenover het ver
pletterende aantal vijandelijke strijd
middelen. Sinds verscheidenen dager,
hebben deze soldaten geen respijt.
Toch willen zij niet wijken en zy "wil
len strijden tot de laatste mogelijk
heid.
De geheele verbeten slag van To-
broek vormt een nieuw bewijs voor den
heldenmoed der Italianen. In deze da
gen van verschrikkelijke gevechten
waren en blijken onze soldaten de ver-
richters van 'legendarische heldenfei
ten. Soldaten der infanterie en artil
lerie, zwarthemden, zeelieden en vlie
gers tradhtten elkander te overtreffen
in wilskracht, moed, opofferingsge
zindheid en doodsverachting. Na op een
afstand te hebben gestreden, trachtten
de infanteristen met handgranaten en
bajonetten den vijand tegen te hou-
den. Tal van mannen waagden vele
malen hun lven om de tanks te nade
ren en de kwetsbaarste plekken te ra
ken, Na met het geschut te hebben
gevuurd tot een afstand van 50 M., de
den de artilleristen aanvallen op den
vijand met handgranaten en sloegen
verschrikkelijke bressen in zijn gele
deren. Een bataillon zwarthemden, be
staande uit In Libye wonende Italianen
die er het terrein hadden ontgonnen
en er als boeren leefden en die de wa
penen opnamen, blijde om te kunnen
vechten, strijdt nog in" de zóne ten
Westen van Tobroek. De zeelieden,
zoowel zij, die de kustbatteryen bedien
den als de mannen van de San Giorgio,
ontvingen, nadat zij tot de laatste gra
naat hadden doorgevuurd de Austra
liërs met hagelbuien mitrailleur- en
geweervuur. De vliegers vielen voort-
dfirend de aanvalsmiddelen van den
vijand aan.
De Verdedigers van Tobroek, zoo be
sloot de correspondent, verdienen de
dankbaarheid der natie en.de bewon
dering van het opperbeveL Zelfs de
vijand, die zeer aanzienlijke verlieten
leed, is geel won gep hun groote dapper
heid te erkennen.
XWIMKIMMIIIMIHMIIMI'
Volgens een uit Batavia ontvangen
bericht heeft de heer Van Mook, chef
van het bureau voor Economische Za
ken by het bestuur van Nederlandsch
Indië, een verklaring afgelegd, waar
in hy o.m. zeide: „Het is niet alleen
van vitaal belang, dat een volledige
souvereiniteit wordt gehandhaafd,
maar ook, dat vriendschappelijke eco
nomische betrekkingen worden bevor.
derd, zonder discriminatie, met de
naties ter wereld, waarmede de betrek
kingen niet door den oorlog zijn ver
stoord."
Voorts zeide de heer Van Mook: „Er
bestaat geen aanleiding tot het aan
brengen van wijzigingen in de politiek
van Nederlandsch-Indië, ofschoon de
ontwikkeling van de betrekkingen met
de Oostelijke naburen een integreerend
deel uitmaakt van de Nederlandsch-
Indische economische politiek. Alleen
in bovengenoemden zin kan de regee-
nng de bevordering van de gemeen
schappelijke welvaart met andere
naties interpreteeren. Nederlandsch.
Indië verwerpt vastbesloten ieaeren
vorm van samenwerking, die een
voorkeurspositie voor welk land ook in
zou slyiten".
Ten "slotte wees .de heer Van Mook
.er,op, dat 90 procent van de export
inkomsten van Nederlandsch-Indië
verkregen werdfc in den handel met
ianden buiten OTst-Azië en legde hy
den nadruk op de noodzakelijkheid van
ontwikkeling van den handel met
Amerika.
1 De heer Van Mook heeft zijn ver
klaring klaarblijkelijk afgelegd by
wijze van beantwoording van de door
den Japanschen minister van Buiten-''
andschen Zaken, Matsoeoka in het
Japansche Lagerhuis uitgesproken re-
deyoermg.
Het Verordeningenblad bevat een,
besluit van den secretaris-generaal
van het departement van Volksvoor
lichting en Kunsten betreffende oor-'
logsgedenkteekenen.
Hierin wordt bepaald:
Het ter herinnering aan oorlogs
feiten maken en oprichten van een
oorlogsgedenkteeken of« een aanleg
behoeft de goedkeuring van den
secretaris-generaal van het departe
ment van Volksvoorlichting en Kun
sten.
Het-1 op verkrijging dier goedkeuring
gericht verzoek moet o.m. bevatten:
De naam en het adres van opdracht
gevers, voorts opgaven van'de geld
middelen of van de wijze, waarop deze
zijn of worden verkregen, voorts een
nauwkeurige begrooting van de kosten,
den naam en het adres van de kunste
naars en aannemers, pie met de uit
voering van de opdracht zijn of zullen
worden belast, benevens ontwerptee-
keningen op 1/50 der ware grootte.
Met betrekking tot een werk, met
het maken of oprichten waarvan op
den dag van inwerkingtreding van dit
besluit reeds een aanvang is gemaakt,
maar hetwelk nog niét is beëindigd,
moet binnen dertig dagen na dat tijd
stip het verzoek tot goedkeuring wor
den gedaan. Met het verzoekschrift
moeten" worden overgelegd opgaven
(zoo mogelyk foto's) omtrent den
stand der desbetreffende werkzaam
heden op dien dag.
Desecretaris-generaal van het de
partement van Volksvoorlichting en
Kunsten beslist op het nj hem inge
diende verzoekschrift volgens maat
staven van kunstzinndgen en volks
opvoedkundigen aard.
Alvorens zijn beslissing te nemen,
hoort hii het Rijksbureau voor Monu-
mentenzorg.
Aan de goedkeuring kunnen voor
waarden e« verplichtingen worden
verbonden.
Tegen- de beslissing is geenerlei
voorziening toegelaten,
