,0HM KRÜGER"
ftUTSEUJ» nieuws
Achter de coulissen van
UIT DE PERS
EDE BLAD
ZATERDAG 25 JANUARI 1941
Berg*"3 Lacht.
gewacht maak toch
gekregen.
bcw«rK'r8 van het westelyke
Bodegra
▼en.
Boskoop.
Gouderak.
de nieuwe
fcmil Jannings-film
van Tobis
Moordrecht.
Moercapelle.
predikbeurten voor zondag
Nieuwe'rkerk a. d. IJssel.
Reeuwük.
Schoonhoven.
Ouderkerk b. d. IJssel.
Stolwijk.
Waddinxveen.
Een half jaar Unie.
Unie en Winterhulp.
Unie en N. S. B.
licht voor de bewoner*
„n den Kerkweg.
van bet vorige jaar rieht-
m ii» den Schoonhovenschen
J «n adres aan den gemeente-
het electriache net aange-
1^°?. worden, aangezien zy geen,
iW° voldoende, petroleum kon-
voor de verlichting van
iofl hpririiven.
en bedrijven.
IS het eleetrisch bedryf is een
WJÏ va„ kosten gemaakt. Bij
W^Crfooting werd er van uit ge-,
ie» 5!? het net aan den Kerkweg
g*. "ude samenstelling zou rijn als
het overige deel der gemeente,
*BJndamg dat-ook krachtstroom
ia» Zinken worden en dat men zich
«fc^lstroomverbruik 0ok zou kun-
.ansiuiten aan het vastrecht. Vol-
W begrooting zouden de aan
storten bedragen 1 4000,- en het
wido van de exPioitauc p1"1-
nS'Taad vond deze cijfers te hoog en
«.1 hii van inoening was, dat de
toid voor de Kerkwegbewoners
jöaive bevredigend was, be-
SStte 1 h'J afwijzend op het verzoek
"nJtdressanlen legden zich bij deze
JiKiing niet neer, maar wendden
tótden. commissaris der provincie,
beslissing van die zijde is nog niet
en het eleetrisch bedrijf
f' den onhoudbaren toestand in en
nrt MMvieuw aan het rekenen gegaan
S met succes Er kwam een begroo-
tot stand van een bedrag van
}l»)(|_ By deze nieuwe begrooting
mi men et*van uit, dat de Kcrkweg-
fwoners licht moesten hebben,
M het eenigszins overbodige zooals
kwhUtroomvoorziening en. stroom-
Sming tegen vastrechttarief, waar
in» een aparte kabel noodig is, om de
jtutmSegr/nzer in werking te kunnerf"
geilen, desnoods maar moest verval-
kt' omdat een bedrag van 4000,—
nor zes/aansluitingen nog altijd te
keg wergi gevonden.
Toch jou dit bedrag van 1300,
l>t bereikt zijn, wanneer het bedrijf
■en kans had gezien om op een aantal
(meter palet! beslag te leggen, die veel
«ajkoopor zijn dan de gangbare palen
in 9 meter Verder kon het koper-
trad, waarover de beschikking was
pingen door de slooping van het
Beignet in de Hoofdstraat, verwerkt
forten en ten slotte is van de Spoor-
wjen toestemming verkregen om de
(toajijp te kruisen met een boven-
Jwschen kabel in plaats van rret
een ondergrondschén, die ettelijke
Uien duurder is.
km de hard van deze begrooting
iMdei» B. en W den raad voor de
Kcrkweg-bewoners wel van electrici-
kit te voorzien, welk voorstel de raad
«miniem aannam.
Zoo spoedig mogelijk zal het elee-
traeh bedrijf thans aan den slag gaan
t het raadsbesluit uit te voeren.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG.
Ned. Herv. Kerk v.m. 10 en nam.
4 uur ds. Kliisener (bed. H.A.).
Geref. Kerk: v.m. 10 en n.m. 3 uur,
ds. Dam.
Ev. Luth. Kerk: v.m. 10 uur, ds. C.
F. Nolte, van Middelburg.
Geref. Gem. v.m. 10 en n.m. 4 uur,
leendienst.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Gevonden: zilveren heerenhorlogc;
3 heerenrijwielen; zyden damesmutsje;
meerdere losse leeren en wollen hand
schoenen; 2 suikerbonnen; witte kees
hond; 2 overalls^ combinatietang;
bruin regenkapje; 2 portemonnaies
met inhoud; grijze heerenhoed; zak
kippenveeren; paar beenpijpen; zwart
leeren handkap; gloeilamp; boot; huis
sleutel.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Marina Karla, d. van B. B.
C. Rosbergen en E. C. S. K. van Staal;
Petxonella Adriana, d. van H. Vuurens
en -A. Straver; Frederika, d. van A J.
Vurens en M. M. van Eyk.
Ondertrouwd: N. J. Seyn en A. A.
Hoogendoorn; P. H. Marbus en C.
Ravenhorst.
Getrouwd: L. Boer, 28 jr en H.
Hunink, 22 jr.
Overleden: J. H. Schüller, wed. van
C van Thienen, 88 jr.
WERKLOOSHEID STATIONNAIR.
In de afgeloopen week bedroeg het
aantal werkloozen 224 tegen 227 de
vorige week.
COÖP. VEREENIGING
„DE BOSKOOPSCHE VEILING."
24 Jan. Prunus trilobatakken 1527
ct, seringen bloemen le srt 4957 ct,
idem 2e srt 25—33 ct, Cerasus Hisa-
kura (sierkers) 70—90 ct, Forsythia-
takken 0.801.00, Azaliabloemen le srt
1.401.80, idem 2e srt 3145 ct, alles
per bos van 10 stuks.
NIEUWE GEMEENTE-ONTVANGER.
De beer J- A. Bomhof benoemd.
In de hedenmorgen gehouden ver
gadering van den gemeenteraad is met
algemeene stemmen tot gemeente-ont
vanger als opvolger van den heer W
Hoogendoorn, aan wien met ingang
van 1 Februari a.s. wegens het berei
ken van den pensioengerechtigden leef
tijd eervol ontslag is verleend, be
noemd de heer J. A. Bomhof te Utrecht,
ambtenaar ter gemeente-secretarie en
administrateur der bedrijven te Gou«
derak,
BURGERLIJKE STAND.
Onde trouwd: A. Smalberg, 23 j.
en G. de Stroete 20 j.
Geboren: Iiendrika d. van D
Oosterom en C. Rustwat.
Overleden: E. Prosman 90 j.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG.
Ned. Herv. kerk des v.m'. 10.30 uur:
Ds .J. van Vliet, des n.m. 2.45 uur Ds.
E. E. de Looze uit Gouda.
DE staatshuishoudens der Boeren-
republeken stonden er in den
tijd van President Paul Krüger
JJiiM erg slecht voor. Wat de Neder-
•tctsche en Hollawdsche boeren uit den
®Wuchtbaren bodem konden halen,
meestal slechts voldoende om aan
®e «gen behoeften te beantwoorden.
™w belastingen bleef er* weinig over.
r* °ude Pretorius, van Tuitsche af-
™"t, zooals Krüger, moest als presi
dent spaarzaam te werk gaan om de
•hwhoodzakelijkste staatsopgaven te
™jnen vervullen. In de Kaapkolonie
J™°Men er reeds modelkolonieën,
Duitschers aangelegd, die voor de
®«Mnst belangrijk zouden kunnen
"men, maar de Engelschen hadden
'"Pil dadelijk beslag gelegd.
bu* staatsinkomsten werden plotse-
Jtcmvangnjker, onder de regeering
""Haul Krüger, toen hij een buiten-
«reone belangstelling hief op de goud-
nUA 6,1 de diamantmijnen. De En-
™he en de Joodsche speculanten
"teerder, hiertegen wel, maar
JWgaf niet toe. Hij was hét er niet
scheel18, dat alleen maar de Londen-
jybeursmagnaten van het Zuid-
■- "h^jche goud en diamanten moes-
ren. En over de Joden, die
MUlKltl,
gProfiteei
is^ka overrompelden was hij
*maal niet te spreken. Terloops
Winiu.r Sczegd, dat de Fransche
X~tLu j in zijn laatste boek
van p'f."»? Cadavres" een uitspraak
ie jJV Krüger citeert, waarin deze
ziüd.A.?u het grootste gevaar voor
Dee. heschouwt.
'•thikk 'e Pretoria kreeg dus de
■tien vzw8 over bedragen waarvan
i, jA*6et "iet eens gewaagd had
uroomen n„
Post tl'n merkwaardige
Ner d'n het staatsbudget voor
ttcp PrJ/,1183.™ van „Staatskoffie van
obb«.. mpf Ann KcutrnO trnn
"leveer imü ",'VL el'n nearag van
"toppen gulden. Men tapte vele
hoe. g-i, dozen „Koffie" en men
H5 asd af. ot faul Krüger
•kt hii .JjWeld'gen koffiedorst had,
*oon mali» rs ,och aIs buitenge-
ï1'hter k5„ man bekend stond. Pas
•nffif» r, tcP men, dat deze „Staats
'*i 4is.T?J-Ter5tandige maatregel was
E"ȟl v staatsman.
eenJerJ!eef<'* *'s een patriarch
SipyviL s huig te Pretoria. De
kt E'et po^i man,,yan -het 'and, vond
"tt'kker" te doen daar
zal president was. Rondom
met een bedrag van
RAAD KOMT BIJEEN.
De raad dezer gemeente komt a s. I
Maandag n.m. 7.30 uur in openbare
vergadering bijeen.
ARMBESTUUR.
Wegens het aan den heer W. Hoo
gendoorn met ingang van 1 Februari
a.s. verleende eervol ontslag als admi
nistrateur van het Burgerlijk Armbe
stuur, dragen B. en W. voor de vervul
ling van deze betrekking voor den heer
J. A. de Jong, die thans reeds als amb
tenaar ter secretarie belast is met de
werkzaamheden betreffende steunver-
leening en werkverschaffing.
VOORDRACHT BENOEMING
GEMEENTE-ONTVANGER.
Voor de op 1 Februari a.s., wegens
het aan den heer W. Hoogendoorn ver
leend eervol ontslag, vacant komende
betrekking van gemeente-ontvanger,
hebben B. en W. de volgende alphabc-
tische aanbeveling aan den raad doen
toekomen:
1. J. A. Bomhof, ambtenaar ter
secretarie en cdministrateur der bedrij
ven van Gouderak;
2. P. H. van Driel, ambtenaar'ter
secretarie van Rhoon.
WERKZAAMHEDEN AMBTENAREN
BURGERLIJKEN STAND.
In verband met het met ingang van
'1, Februari a.s. aan den heer W. Hoo
gendoorn eervol verleende ontslag als
ambtenaar van den burgerlijken stand,
stellen B. en W. den raad voor, de
werkzaamheden, welke de heer Hoo
gendoorn terzake verrichtte, thans op
te dragen aan den heer A. Kwaak Jr.,
die sedert 1 Januari 1940 optreedt als
onbezoldigd ambtenaar van den bur
gerlijken stand, de werkzaamheden van
den heer Kwaak op te dragen aan den
heer J. A. de Jong en die, waarmede
deze tot heden belast was, aan mr W,
H. Sprenger.
MOLENSTRA AT- VERBETERING
IN MEI GEREED.
Tegelijk gaat dan nieuwe
baatbelasting in.
Mét de uitvoering der Molenstraat-
plannen is met spoed een aanvang ge
maakt. Verwacht'kan worden dat de
werkzaamheden omstreeks Mei as.
grootehdeels haar beslag zullen hebben
gekregen. In verband hiermede willen
B. en W. de bij besluit van 3 Januari
1940 vastgestelde verordening op de
heffing van een baatbelasting op 1 Mei
in wérking doen treden. Aangezien
echter volgens bedoelde verordening
het belastingjaar voor de heffing van
de baatbelasting loopt van 1' Januari
tot en met 31 December, is het noodza
kelijk, dat daarin voor het belasting
jaar 1941 eenige wijzigingen worden
aangebracht, zoodat Met belastingjaar
1941 zal looped van 1 Mei tot en met
31 December. Het bedrag der jaarlijk-
sche belasting zal dan ook voor be
doeld belastingjaar met Vi worden ver
minderd.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Dirk, z. van A. van
Prooyen en W. H .den Otter; Teunis,
z. van T. Doeland en C. Stubbe; Alber-
tus Johannes, z. van. A. B. Leeuwis en
K. C. M. C. van Ewïjk.
ARBEIDER ONDER GEVAARTE
VAN 3040 K.G. BEKLEMD.
Zwaar gewond opgenomen.
Eenernstig ongeluk is overkomen
aan den arbeider M. Hertog. Deze is
werkzaam b(j B. Hertog en moest een
watermolen plaatsen te Zoetermeer
Terwijl hij hiermede bezig was. kwam
hij onder een betomjen put terecht,
wegende ongeveer 3000 k g. Met ge
broken beenen en een zware hersen
schudding werd hij onder dat gevaarte
vandaan gehaald en in emstigen toe
stand naar het Sint Josef paviljoen te
Gouda vervoerd. Daar is hij thans
weer bij kennis gekomen. Zijn toestand
is nu naar omstandigheden redelijk
wel.
EMIL JANNINGS
(Foto archief)
het „Witte Huis" was een veranda ge
bouwd, zooals dat de gewoonte was, eg
hier op deze veranda kon iedereen vrij
en ongegeneerd met den President ko
men praten. De „Staatskoffie" werd
dan geschonken uit groote kannen, ter
wijl de „Baas" zijn gasten bestudeerde.
In Washington hechtte men toen
maals veel waarde aan de „shake
hands" van den President der Vereen.
Staten. Maar mettertijd was dit een
vervelende sleur geworden. De „Staats
koffie" in Pretoria had echter heel wal
meer beteekenis dan de Amerika:,n-
sche ceremonie. Er was geen vreemde
ling noch reiziger, die de hoofdstad van
Transvaal verliet, zonder eerst Z'jn op
wachting te hebben gemaakt bij Presi
dent Krüger. Op handige wijze infor
meerde de grijze staatsman naar de
toestanden in de buitendis'.ricten, en
op deze manier kwam hij staeds-de En
geische kuiperijen te weten, veel eerder
dan de Engelsehen wel konden ver-
moedne, maar ook van belangrijke ont
dekkingen, van ingrijpende verande
ringen werd hij op deze manier op de
hoogte gebracht. De naïeve zaakwaar
nemer, die dacht ver genoeg verwijderd
te zitten van Pretoria en dus ongehin
derd naar eigen verkiezing te werk
gmg, moest al gauw vast slellen, dat
er voor Paul Krüger niets verborgen
bleef. Want Krüger kendezijn land
wist wat er in de verste uithoeken ge
beurde. Hij beloonde de goeden, maar
voor de slechten kende hij geen pardon.
De „Staatskoffie" vereenigde om zoo
zeggen het materiaal waaruit hii het
juiste beeld kon opbouwen van den
toestand van zijn vaderland. En jaren
later hadden de Zuid-Afrikanders het
nog over het kbffie-uurtje van hun
President.
Ned. Herv kerk v.m. 10'z uur en
n.m. 3 uur: Ds. Verkerk.
Gereformeerde kerk v.m. 1014 ey
n.m. 3 uur: Ds. Hofman.
BURGERLIJKE stand.
Getrouwd: G. A. Klein en M
Mourik (Ouderkerk a. d. IJssel).
UITVOERING HARMONIE D. K. V.
ging bedroegen ƒ237.37, de uitgaven
236.95 zoodat er nog 42 Ct in kas
bleet De gemaakte goederen, waaron
der lakens, sloopen, borstrokken, schor
ten .totaal 168 stuks, werden over 32
gezinnen verdeeld.
GOUDEN HUWELIJKSFEEST
Het echtpaar Th. van Leeuwen en
C. v. d. Mande, hoopt op Dinsdag
4 Februari a_s. zijn 50-jarige echt-
vereenigin-g te herdenken.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG
Ned. Herv. Kerk: v.m. 10 en n.m.
3 uur ds. W. Vroegindewey.
Ned. Herv. Kerk-Sluipwijk: v.m. 10
en n.m. 3.30 uur da. E. R. Damsté.
Geref. Kerk: v.m. 10 en n.m. 3.30 u.
ds. P. Warmenhoven.
DE HEER M. ZWIJNENBURG
IN DEN RAAD
Door het overlijden van wethouder
J. C. Hagen, is er een vacature in den
gemeenteraad ontstaan. Op de kiezers
lijst van de A.R. Partij jcomt als- op
volger voor de heer M. Zwynenburg.
VARKENSPEST BREIDT ZICH UIT
De besmettelijke ziekte varkenspest
breidt zich in deze gemeente nog steeds
uit. Thans is de ziekte uitgebroken
bijeen veehouder in de afdeeling Mid
delburg, waar reeds eenige dieren zijn
gestorven.
UITKEERING WINTERHULP
Voor de tweede maal werd door de
Winterhulp Nederland' een bedrag be
schikbaar gesteld vooé-ondersteuning
van behoeftigen in deze gemeente. V.an
dit bedrag werd aan 43 gezinnen een
gift uitgereikt,
C. L. VAN WILLENSWAARD.
Welgeslaagde avond.
Donderdag gaf de harmonievereeni-
ging „Door Kunst Verkregen", direc-
de heer C. van Gent, in de zaal
van den heer Boerop, haar jaarlijksche
muziek- en tooneel avond. De 2aal was
zeer goed bezet toen de waarnemend
voorzitter der vereeniging, de heer A.
v. d. Berg, den aanwezigen een harte
lijk welkom toeriep.
Bij de uitvoering van het muziek
programma werden op voortreffelijke
wyze om. uitgevoerd „Gai Retour",
marsch comp. G. Dickers*. „Retour du
Printemps", ouverture/ van G. Ga-
denne en „La Plëbeienne", fantasie van
J. Martin.
Na de pauze werd een tooneelstuk
opgevoerd ttDe tante uit het dollar-
land" een blijspel in 2 bedrijven door
Dick Faber. De opvoering kwam goed
tot zyn recht daar alle rollen goed in
gestudeerd waren. De daverende lach
salvo's uit de zaal bewezen hoe het
publiek het gebodène waardeerde.
ORA ET LOBORA.
166 kleedingstukken vervaardigd.
De Chr. Meisjesvereeniging „Ora et
Labora" vervaardigde over het afge
loopen jaar weer vele,kledingstuk
ken. Voor kleeding en stoffen had
tnen veel punten noodig, doch ieder
gezin, dat een 'pak kleedingstukken
ontving, gaf hiervoor steeds ruim vol
doende textielpunten, zoodat ook deze
bezwaren konden worden uit den weg
geruimd. De inkomsten der vcreeni-
Vooraanstaand ingezetene, die zich op
velerlei terrein verdienstelijk maakte.
Na een ongelteldheid van eenige
weken is gisteren alhier op 79-jari-
gen leeftijd overleden de heer C. L.
van Willens waard, die vele jaren
een vooraanstaande plaats in deze
gemeente heeft ingenomen.
Gedurende bijna 25 jaar, van 1904 tot
1926, was hy raadslid en voorts is hij
gedurende eenige jaren voor de Chr.
Hist'. Partij lid van -de Provinciale Sta-,
ten van Zuid-Holland geweest.
Gedurende vele jart-i: was hij voor
zitter en sindt 1926 eere-voorzitter van
de Nyverheidsvereeniging voor goud
en zilversmeden. Verder was hij vele
jaren voorzitter van het ziekenfonds
i.Tot hulp en lyden" der Nyverheids
vereeniging. penningmeester van „de
commissie tot verstrekking van warme
spijs en schoeisel aan minvermogen
den lid van de restauratie-commissie
van de Ned. Herv. Kerk en toren.
In vroeger jaren was de heer Van
Willenswaard voorzitier van het Mili
taire tehuis, voortitier van het depar
tement Schoonhoven van de Maat
schappij van Handel en Nijverheid,
voorziter van de commissie van toe
zicht op de school voor goud- en zilvér-
smeden en lid van de gewestelijke
landstormeommissie Gouda. Tijdens
den oorlog 1914—1918 was hij een dgr
oprichters van de centrale keuken.
Ook is de heer Van Willenswaafd
voorzitter van de afdeeling Schoonho
ven van de ZuidHollandsche Vereeni
ging tot bevordering van Kunstnijver
heid en volkskunst en eveneens had
hij in het hoofdbestuur van deze vet-
eeniging zitting.
De verdiensten van den heer Van
Willenswaard werden erkend door zijn
benoeming tot ridder in de Orde van
Oranje-Nassau. welke onderscheiding
hem werd toegekend bij de overdracht
van de vak- en kunstnijverheidschool
aan het rijk.
De teraardebestelling zal geschieden"
Dinsdag op 3e algemeene begraafplaats
alhier om 1.30 uur van de woning
MEISJE IN DE NOODHAVEN
GELOOPEN EN VERDRONKEN A
Door de duisternis misleid
Gisteravond is aan de Kat. de
noodhaven van de Lek, een meisje
door de duisternis misleid te water
geraakt en verdronken.
Het slachtoffefr was de 14-jarige
dochter van schipper Stellinga alhier,
die tijdelyk met zyn schip aan de Kat
ligt. Zjj kwam om 8 uur van de bijeen
komst' van de Geref. Meisjesverceni-
ging en is, zonder dat iemand er iets
van bemi?rkt heeft, vlak bij het schip
te water geloopen.
Hedenmorgen heeft de politie het
lichaam opgedregd.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG.
Rem Geref. Gem., 10.30 uur v.m.: Ds.
H. C. Luyt.
Minderheidsgroep: Géén dienst
Ned. Herv. Kerk. 10 uur v.m Ds. D.
J. v. d. Graaf. Bediening Heilig Avond
maal. N.m. 4 30 uur: Ds. D. J. v. d.
Graaf. Dankzegging Heilig'Avondmaal.
Geref. Gem., >0 uur: Leesdienst; 3 u.:
Ds. J. Hoekstra.
R.K. Kerk. v.m. 9 30 uur en v m.
11.30 uur: H. Mis; 's avon.tjs 5 uur: Lof
Leger 4es Heils: Bezoek Brig, en
mevr. Huyg.
'Zaterdagavond 7 uur: openbare sa
menkomst, waarin inzegening van een
zestal korpskadetten. Zondag v.m. 9
uur: Handleiding voor de jeugd; v.m.
10 uur: Heiligingsdienst; 's middags 12
uur: Zondagschool; namiddag 3 uur:
Heilssamenkomst voor de jeugd:
's avonds 5.30 uur Bidstond; 's avonds
6 uur: Verlossingssamenkomst.
EIERVEIUNG.
Kippeneieren 6.40—6.80; heneieren
f 6 00—f 6 30 per 100 stuks.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Omtrent onderstaande gevonden
voorwerpen zijn inlichtingen te ver
krijgen aa het bureau van politie' 2
wollen wanten; bruine kinderwant;
ceintuur; mes; glacé handschoen; 2 por
temonnaies. vulpen.
PREDIKBEURTEN VOOR EON|>AG.
Ned. Herv. kerk van. 10.30 uur: ds.
B. J. Kanis.
Evangelisatie: v.m. 10.30 en njn. 7.15
uur de heer Vroegindewey te Middel-
harnis.
PREDIKBEURTEN VOOR ZONDAG.
Ned. Herv. kerk 10 en 4 uur: Ds. L.
Vroegindewey.
Ger. kerk 10 en 3 uur: Ds. W. J.
Smidt.
Chr. Afg. gem. 10 en 4 uur: Ds. N
v. d. Kraats.
Rem. kerk: geen dienst.
TOT TIJDELIJK ONDERWIJZER
BENOEMD.
De heer W. van Driel, kweekeling
met akte aan de openbare lagere school
B alhier, is benoemd tot tydelyk on
derwijzer te Gouda.
STAND DER WERKLOOSHEID.
Bij den agent den arbeidsbemidde
ling staan deze week nog 124 werk
loozen ingeschreven Vier arbeiders
vertrokken naar Duitschland en twee
naar Noord-Frankrijk.
Jn hot jongste nummer van het
weekblad van De Nederlandsche Unie
w®rat er in het hoofdartikel aan her
innerd, dat het op 24 Januari een half
jaar geleden is, dat het Driemanschap
(op 24 Juli 1940) een oproep tot het
Nederlandsche volk richtte om „met
eigen kracht en overeenkomstig onzen
eigen Nederlandschen aard, gezamen
lijk door kordaten arbeid naar een
nieuwe Nederiandsche saamhorigheid
te streven". Tevens wordt er dan op
gewezen, dat het Driemanschap kort
daarna „de zeer vérgaande beginselen
van zijn programma, dat inderdaad
doelbewust den nieuwen tijd inluidde,
samenvatte in het begrip „Neder-
landsch soëiahsme", waardoor De Ne
derlandsche Unie te kennen gaf, de
zich ontrollende wereldrevolutie ih ons
volk naar Nederlandschen trant te
willen helpen verwezenlyken."
„Het spreekt vanzelf, dat het feit der
capitulatie en der bezetting alles veel
moeilijker maakt, dan in vrijheid het
geval zou zijn geweeêt. Onze houding
jegens de Duitsche bezetting was en
is er echter een van loyaliteit.
Van den aanvang af beseften wij,
dat het gestelde ideaal veel, wellicht
alles, van ons zou vragen, omdat oor-
iOgstyd en revolutietijd steeds grootere
spanningen medebrengen en daardoor
tevens steeds kans op misverstanden
en wrijvingen. Toen politici uit ver
schillende kringen ons bovendien met
hun wantrouwen gingen overladen,
werd dit besef voor ons versterkt.
En inderdaad, de afgeloopen zes
maanden gaven vele beproevingen.
Wel gaf' een tevoren in Nederland,
jegens een beweging op politiek ge
bied, ongekend volksvertrouwen ons
steun en kracht, rrtaar moeite en
tegenslagen ^ijn ons niet gespaard, van
geen enkele zijde.
En dat kan goed zijn. Want een
nieuw ideaal iaat zich, vooral in tijden
als ydeze, niet gemakkeiyk doorvoeren.
Ve/en gaat het tolver, ^nderen gaat
.iet niet ver genoeg, weer anderen
vinden alles fout wat zij niet zelf doen
en ook zijn er, die oogenschijnlyk het
ideaal aanvaarden, doch tenslotte hun
houding door de omstandigheden zul
len laten beïnvloeden. Zoo moest en
moet er voor ons ideaal geleden en geJ
streden worden.
Wij kozen den weg, dien ons volk
terwiue van zich zelf reeds, nu moet
gaan. Wy aarzelden niet tusschen twee
politieke werelden, de oude eiV de
Aomenae: wy traaen de nieuwe, wereld
binnen. Maar wij beseffen volkomen,
dat wy in oorlog zijn en nemen de
reserve in acht, welke naar onze op
rechte overtuiging, iedere oor/ogstyd
aan een „bezet" volk oplegt.
Hoe het zij ën hoe het woé-de, wij
zettenen* in en wij zullen völharden,
zoolang wy kunnen. Wij maakten fou
ten en zuilen als ieder mensch fouten
blijven maken. Onze leden/gaven ons
steun, doch ook wel groot^ teleurstel
lingen. Ons idealisme is Quiver, maar
het werd "niet steeds als zuiver erkend,
in eigen gelederen niet en daarbuiten
niet.
God guve, dat ons/volk door ge-
degc.n gt AnnfmijKen ^rbeid zyn weg
vin de naar dg toekomst, op welke het
recht heeft. Ons daa/voor te hebben
ingezet is, biy welslagen zoowel als bij
tegenslag, voor ons Teen vreugde, als
onze hoogste Nederlandsche plichts
vervulling."
Het driemans/hap eons/tateert in
het orgaan van /de Ned. Unie, dat er
leden zijn gewgest, die ondanks het
beroep tot medewerking en tot het
nalaten van /demonstraties dit
laatste naar aanleiding van wat zich
hier en daar /by de eerste inzameling
had voorgedaan toch ook ditmaal
weer tot demonstratieve onthouding
of zelfs tot beleediging van de collec
tanten zijrt overgegaan. „Hoewel wy
'geneigd zijp, aan të nemen, dat deze
anti-Unie-hoüding vooral door provo-
fcateurs zal zijn aangenomen er zijn
in de laa/ste tijden duizendm onzer
Uniespelajes in handen van onbe
voegden/geraakt hebben wij toch
))vel den/ indruk, dat ook Unie-leden
zelf dra hebben gedaan. Waarom?
Blijkbaar om hun woede op dit werk
én op deJJntè te koelen. Begrijpen zij
dan niêtAdat zij daardoor tegelijker
tijd treffcV èn hen, die door de Win
terhulp wërden geholpen, dus hun
eigen volk. èn de Unie, dus hun eigen
Organisatie? Beseffen zij dan niet. dat
zij Óaardoor onzent arbeid voor de
Nederlandsche saamhoorigheid on
mogelijk maken, doordat zij de Unie
struikelen? Groot is voor ons de
teleurstelling geweest, dat het lid-
atschap der Unie. dat wij als ver
tybuwen in onz^ arbeid hadden be
bouwd. dus toriy niet anders voor
feze „leden 1 w as dan bund negati
isme.
Wij steunden de Winterhulp en Wil
bljjven haar steunen, zoolang W3
naar eer en geweten dat kunnen
doen. Welnu, eer en geweten, brengen
mede, dat ons volk van dit apparaai
iet» heel goeds, iets moois weet t©
maken, dat aangepast aan onze Ne
derlandsche gewoonten, ons volk zal
dienen. Naar eer en geweten braken
wy in onze rapporten onze voorstel
len voor verbetering uit, welke bij
ieder jong instituut onmisbaar zyn,
Cntiek is goed in het lever,«TOts zU
opbouwend is. Wy laten ons niet
dringen in negativisme, ook door
groepen onder onze eigen leden niet."
Naar aanleiding van het ar tik»1 n
het orgaan van de Ned. Unie. waarin
de bevoorrechting van de N.S.B.
puntsgewijs werd opgesomd, consta
teert Volk en Vaderland o.a.:
„1. dat de huidige situatie van de
Ned. Unie duizendmaal verdragelijker
is dan (nog héilig is bij) de schande
lijke terreur, waaraan de N.S.B. Jareti
lang was prijsgegeven; dat de huidige
situatie van de Ned. Unie een cevolg
is van^orde-maatregelen, door de be
zettingsautoriteiten uitgevaardigd, ter-
wyl het terrorisme, dat de NSB. ja
renlang moest ondervinden, een pro
duct was van den redeloozen haat en
weergaloozen laster der eigen volks-
genooten.
Wy willen hiermede niet zeggen, dat
de heeren nu hun trekjes thuis kry-
gen; wy wijzen op dit alles slechts als
op een objectief, doch schromelijk ge
negeerd feit De huidige situatie van
de Ned. Unie is eenvoudig heilig, ver
geleken bjj de jarenlange situatie van
de N.S.B. Bovendien (en hier naderen
we punt 2):
2. de maatregelen, door de Duit
sche bezetting getroffen, zijn alleen
maar volkomen logisch: zeer nuch
tere, zger gemotiveerde, zeer conse
quente maatregelen. Dat hun bedoe
ling geenszins was de Ned. Unie te
kortwieken, vleugellam te maken etc.,
zal de leiding van De Unie moeten
erkennen, als zij overweegt (en moge
zij dit ook den Unie-leden ter over
weging voorhouden);
3. dat de uiterlijke discipline
beeld van de innerlijke discipline der
Unie-leden verre van voorbeeldig
was, en nog op dit moment verre van
voorbeeldig is. Nog voor korten tyd
waren wy getuige van een béte rel
rond degenen, die Winterhulpspeldjee
aanboden, en deze rel, béte uiting van
een béten haat tegen de Duitschers,
ging wederom pit van.... Uniemen-
schen In vérband met de logica
dier maatregelen overwege de leiding
der Unie voor» ook:
4. dat welhaast nergens de haat
tegen de N.SJB. dermate ingevreten-
redeloos is als juist bij de Unie-leden.
Deze beweging een „Orde-comman
do" en volledige bewegingsvrijheid
geven zou opnieuw een bron worden
van om-nifets-draaiende (volmaakt
redelooze) ongeregeldheden, en uiter
aard kunnén de bezettingsautoriteiten
zulks in ejln bezet land dat bovendien
oorlogsgebied is, niet toelaten."
Verder/schrijft het blad;
„Terwijl de Unieleden hun natio-
naal-socdalisme verdedigen zonder iets
to verspelen, zonder in het verleden
iets ve/speeld ie hebben en zonder in
de toekomst, als, gelijk velen hunner
hopen/ een Engelsche overwinning de
situatie radicaal zou wijzigén, iets
zullen verspelen, eenvoudig pmdat
dat hun „nationaal-socialisme" precies
zoo/zonder slag of stoot tot het ver
leden zal behooren als het na 10 Mei
to/hun heden ging behooren, hebben
df nationaal-socialisten voor hun over
tuiging steeds alles op het spel gezet,
n zetten zij daarvoor nóg alles op het
pel. Over het verleden behoef ik in
dit verband niet verder uit te weiden,
en wat de toekomst betreft: niet de
Unieleden, maar de nationaal-socialis
ten leven m de zekerheid, dat de ver
ziekte instincten van ons volk over
hen zullen losbarsten, en dan tien-
ijiaal uitzinniger nog dan in de dagen
die aan 10 Mei voorafgingen, als
waarheid zou worden wat tallooze
Unieleden in hun argelooze mondig
heid als hét heil verhopen: een En
gelsche (d.i Amerikaansche) „over
winning"."
KUNST EN LETTEREN.
DE N.OJC.-KRING.
In Den Haag geopend.
Donderdagmiddag werd in Pulchri
Studio in Den Haag de eerste N.O.K.-
kring geopend, waar de kunstenaars-
leden van Alg. Neder 1. Kunstenaars
organisatie de N.O.K. tezamen waren
gekomen, teneinde het onderling oon-
tact van kunstenaari in de verschillen
de gebieden der kunst te bevorderen.
Deze bijeenkomst werd gekenmerkt
door een groote opkomst van leden.
Talrijke bekende architecten, schilders
en beeldhouwers, toonkunstenaars,
kunstnijveren, schrijvers en toonee-
listen uit Den Haag en omstrekenv
benevens afgevaardigden uil verschil
lende ^hoofdplaatsen des lands waren
saamgmtomen om te luistéren naar een,
concert, uitgevoerd door de damea
Maria Last (zang), Bertha von Essen
(piano), Annie Witthaus (viool) en
Nel van Woerkens (piano), nat op zeer
hoog peil stond en grooten byval ver
wierf.
GELD EN GOEDEREN.
4 PROCENT NEDERLANDSCHE
STAATSLEENING 1941.
Door de Vereéniging voor den Effec
tenhandel werd heden door aanplak
king op het bord bestemd voor alge
meene mededeelingen ten Amsterdam,
schen beurze de \olgende mededeeling
gedaan:
De Vereeniging voor den Effecten
handel deelt in opdracht van den
secretaris-generaal van het departe
ment van Financiën mede, dat tot en
met Woensdag 29 Januari 1941, de
handel en het overdragen van obliga-
tiën en stortingsbewijzen der 4 procent
staatsleening 1941, zoowel voor eigen
rekening als voor rekening van derden,
alsmede iedere transactie van welken
aard ook, waarbij hetzelfde beoogd
wordt, als by overdracht van obligation
en-of stortingsbewyzen, zooala het ge
ven van desbetreffende garantie*, vee-
boden is.
