Lerika moet de demoeratie
lierdedigen, verklaart Roosevelt
NEDERLAND
OP DE LEIPZIGERi MESSE
f.
HET NIEUWE EUROPA
is niets, voor Zweden
5t
i i&A tn Hiaat*
Vrijdag 28 Februari 1941 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
a
0 A
De nieuwe Amerikaansche
ambassadeur naar Londen vertrokken
ongewoon crediet van l'/a milliard dollar voor
|£d«fon*'e Luchtstrijdkrachten in Alaska versterkt
John Winant naar
Engeland vertrokken.
De AnheAküansche
defensie.
De debatten over de
hulp aan Engeland.
Amerikaansche senator
over den Europeeschen
oorlog.
Verklaringen van Huil.
I Ex-koning Alfons. t
Nieuwe laboratorium in 't West land
DISTRIBUTIE VAN
RIJWIELBANDEN.
Onze beteekenis op agrarisch
gebied - Fraaie inzendingen
Suggestieve beelden over de Rotterdamsche havens
Geheel nieuwe opvattingen zouden
de oude^moeten verdringen
De regeering trpcht de klippen te omzeilen -
Het Handelsverdrag met Duitschland
OUDSCHE
COUBANT
I 'V
L Jaaigfg, No. 20566
Poatgtro 48400
Bur. Markt 31. Tel. 374S
Directeur F. TIETER
«jiident Roosevelt heeft ter gele-
[id van de bekroning der beste
jkaansche fiimartisten van het
Huis uit een radiotoespraak ge-
waarin bij het ontwerp tot
Iverleening aan Engeland een
ItaMfSt belangrijke fartiy vryjr de vei -
IKUg van iet Westelijk halfrond
|!(«iidi' Hu sprak de meening uit, dat
|JTverecnigde Staten alle democratieën
I «n het Westelijk halfrond alsmede de
«[komst der democratie zelve hebben
|j(»er<lcdigen. Hij zeide verder, dat het
Igötelijk halfrond thans een lichtend
voorbeeld van inter-Amerikaansche
Iglidanteit is. Dg regeering der Vereer
likten heeft een instrument geschapen,
Ijgdegrdt'iende economische en cultu-
lltele betrekkingen met de andere
[tinerikoansche republieken bevordert
|»den geest der inter-Amerikaansche
lahdariteil en der verdediring van het
flfestelijk halfrond. Roosevelt zeide,
Idat het de eerste taak der Amerikaan-
|ahe fiimartisten is, dat zij door hun
[tost de volken van het Westelijk
ïjfrond nader tot elkander brengen.
De njeuwe Amerikaansche ambassa-
I deur te Londen, John Winant, is per
|cip(Ser-vliegtuig naar Portugal vcr-
Ibolken, om zich vandaar naar Enge-
Jmd te begeven. Volgens Associated
Preu verklaarde hij voor zijn vertrek,
kt president Roosevelt en hij het eens
(worden waren over een „politiek van
mtericele bulp aan Engeland". Hij zei-
le idles to zullen dóen om deze poli-
kek uij te voeren. Wat er ook gebeure,
ettes hangt af van de A^nerikaansche
I bereidwilligheid tot hulpverleerurjg in
|4ekomende weken en maanden. J3e
mbassadeur reist in gezelschap van
I tea hem door president Roosevelt moe
j pgeven adviseur Benjamin Cohen.
HetHuis van Afgevaardigden heeft
I M gevraagde buitengewone crediet
vn Hi milliard dollar voor leger en
tloot toegestaan. Het ontwerp gaat nu
uur,den Senagt.
Mevrouw Roosevelt heeft in 'n pèrs-
igorview aan" het publiek gevraagd
(keu aluminimum voorwerpen en
ulo's te koopen. Om het bewapenings-
pwgramma te steunen stelt zij voor'in
lit plaats hiervan schatkistbiljetten te
koopen.
De minister van Oorlog, Stimson,
Wt bekend gemaakt, dat de Ameri-
baniche luchtstrijdkrachten in Ala,ska
versterkt zijn Drie eenheden van het
luchtwapen hebben onlangs reeds de
'kust op weg naar Alaska verlaten.
o ander,, eenheden zullen binnen
maanden volgen.
Vldeelde Stimson mee. dat
IhKieimingen met parachutetroepen
veel surces hebben gehad, dat het
j I's r vier bataljons wil vormen. Er
j bataat nog slechts één bataljon para-
U'itisten.
De productie van bewapeningsmale-
Mal beantwoordt aan de -verwachting
t«i. maar het grootste deel van hpt
Programma is nqg in het stadium van
**>rbereidïngen.
Tijdens de Senaalsdehatten over de
■*et tet hulpverleerpng aan Engeland,
■"'t gisteren als eerste spreker de
gsiocraat Chavez het woord gevoerd,
ril wees de wat van de hand, oimdat zij
PP "er. Staten in den oorlog zou storl
'ri Wanneer de Ver. Staten, zooals de
"*1 bepaalt, hun havens, schepen eng.,
de oorlogvoerende mogendheden
beschikking stellen, zou4cn zij
'■aanval uitlokken en een oorlogs-
bedrijven. Na Chavez sprak de
■hbooratischie senator Brown, die dc
"®t verdedigde.
republikein Danaher baarde op-
door $p verklaring, dat Willkie
vóór de presidentaverkiezing
aan een maaltijd bij mevrouw
"Wen Reid te New York had uitge
weken voor een algehcele steun-
|«leening aan Engeland.' Pas na deze
■dubbelzinnige verzekering hadden
5™ de New York Times en de
York Hgrald Tribune
■j*r de republikeinsche candidaten
«Watst.
democraat Sheppard pleitte voor
■«neming van het ontwerp, omdat,
zeide hij, dit ontwerp, de verdedi-
J™4 van Amerika dient en de Ver-
V/'kde Staten voor oorlog zal be-
Hjj beweerde, dat de spil-
ïerdheden het bestaan der Ver-
^kde Staten bedreigden.
AJfnien werd verder gebaard door
X «PUblikei,. Taft, die bepleitte,
hj"p ^et Con8re" u't te" pefersbn
2J4t tot een zoo snel mogelijke
ruring van het ontwerp te
republikein Cabot Lodge stelde
Wi Wr"* eeB di reet en steun aan
-™7,r'd te verleenen en pas, daar-
ct ontwerp te behandelen. Pas
nadat men Engeland werkelijk had
geholpen, zoji men de vraag kunnen
bespreken, of het ontwerp gevaar
voor oorlog of dictatuur inhield.
De vroegere senator Ho.lt, die in het
openbare leven der Ver. Staten een
vooraanstaande rol speelt, heeft in
een rede op een te Los Angelos ge
houden massavergadering verklaard,
dat het er in dezen oorlog beslist niet
om gaat, de democratie te redden.
Want Engeland kan men met als een
democratie beschouwen. Men moet
eers den Indiërs vragen, of zij in een
demooratie leven, of den leren, of zij
in Engeland een democratie zien. Een
land, waarin 39 millioen 457 millioen
beheersrhen, is beslist geen democra
tie. Holt béschuldigdc de „anglo-
phile propagandisten'' ervan, dat zij
in de Ver. Stoten de oorlogsstemming
trachtten aan te wakkeren. In het
bijzonder Washington is vol van deze
oorlogszuchtige elementen. De senator
wees erop, dat de Engelsche propa
ganda in-den wereldoorlog dezelfde
middelen heeft toegepast als thans.
Ook op den 5en Februari 1918 heeft
het Brilsche propaganda-agentschap
verklaard, dat Engeland den strijd
van Amerika strijdt en dat de demo
cratie op het spel staat. Reeds toen
werd geproclameerd, dat de Ver.
Staten voor de- democratie moesten
vechten. Zoo niet direct, dan zou dit
later het geval zijn.
De Amerikaansche minister van
Buiteplandsi-he Zaken, Hull, die na
een langdurige griep zijn bezigheden
heeft hervat, heeft in de persconfe
rentie geantwoord op de vraag, of de
ret'é, welke 'de vroegere Amerikaan
sche ambassadeur Bullitt heeft ge
houden voor de Overseas Pressclub te
New-York, tevoren aan het departe
ment van Buitenlandsehe Zaken was
voorgelegd. Bullitt is niet meer in
dienpt van het departement van Bui
tenlandsehe Zaken en staat dus niet
meer onder jurisdictie van dat de
partement.
Huil ontkende dat de Amerikaan
sche regeering zou trachten invloed te
krijgen op d« vredesconferentie te
Tokio, inzake de bewering dat de
plaatstvervangerde Argentijnsehe mi
nister van Buitenlandsehe Zaken de
ambassadeurs van Engeland en de
Vereenigde Staten zou hebben uitge-
noodigd tot een bespreking over een
eventueelc beslaglegging' op buiten
landsehe schepen, merkte Huil op, dat
het initiatief tot deze bespreking niet
van de regeering der Vereenigde
Staten is uitgegaan De Amerikadn-
sche regeering heeft geen initiatief
tot besprekingen over de kwestie van
vreemde schepen -> in Amerikaansche
havens genomen.
Uit IJpme wordt gemeld, dat
ex-koning Alfons XIII is over
leden.
De Secretaris-generaal van het
departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart deelt mede, dat met
Ingang van Zaterdag 1 Maart a.s.
een aanvang zal worden gemaakt
met de distributie van rijwielban
den, Dit houdt derhalve in, dat van
genoemden datum af rijwielbanden,
waaronder alle soorten toerbulten-
banden, toerblnnenbanden, tran
sportbuitenbanden en transportbin
nenbanden worden verstaan, uitslui
tend mogen worden verkocht tegen
inlevering van bonnen, welke door
de ^Istributiediensten worden afge
geven.
Aangezien de voor de vervaardi
ging van rijwielbanden beschikbare
hoeveelheid rubber betrekkelijk ge
ring is, zijn de voorwaarden, waar
aan men moet voldoen om yoor een
bon in aanmerking te komen, streng
geteld.
Zon: op 8.27, onder 19.19.
Maan: op 9.40, onder 23.06.
Men i* verplicht te verduia-
teren van zonsondergang tot
zonsopkomst.
Lantaarn* van voertuigen
moeten 1 nur na zonsonder
gang ontstoken worden.
zavwvvmwniiMnKiNn!
Men schrijft ons: Voor de achtste
maal organiseert de Economische Voor
lichtingsdienst te 's-Oravenhage een
Ncderlandsche inzending op de Leipzi-
ger Messc; Deze deelneming bestaat uit
drie gedeelten,
In de eerste plaats zal een represen
tatieve inzending een beeld geven van
de beteekenis van Nederland op agra
risch gebied. -
Ten tweede wordt het Nederlandsche
handwerk getoond.
Ln dan is er nog eencollectieve In
zending, waaraan enkele indystrleele
bedrijven deelnemen.
In de zeer gunstig gelegen parterre
ruimte in het Ring Messhaus, dicht" bij
den ingang van dit gebouw, ligt de
zaal, waarop Nederland thans bijkans
uit gewoonterécht aanspraak kan ma
ken. Deze is door den architect Koen
Limperg tot een geheel .omgeschapen,
dat den indruk geeft van een zwierig
landschap. t
Enkele afdêelingen, zoosfis voor stroo-
karton en aardappelmeel, zijn als groo-
tere elementen in de ruimte futge-
werkt. Zoo vindt men een speciale'af-
deeling, waarin alle producten zijn uit
gebeeld, die vervaardigd worden met
behulp van aardappelmeel. Hier ziet
men talrijke gebruiksartikelen uit het
dagelijksche leven bij welke men de
toepassing* van aardappelmeel veelal
niet vermoedt, zooals brood, jams, zeep,
tandpasta, papier, tabak, limonade, bri
ketten, enz.
Deze afdeeiing werd doof den kunste
naar W. Brusse verzorgd met foto's en
kleurige teekeningen.
De andere afzonderlijk uitgewerkte
afdeebng, n l. voor het strookarton,
werd verzorgd door det, kunstenaar H.
Rose. Hier ziet men op speciaal ver
vaardigde teekeningen de tallooze toe
passingsmogelijkheden van strookarton
en golfkarton uitgebeeld b.v. al» ver
pakkingsmateriaal voor eieren, glazen
potjes, groentendoosjes, zaaddoosjes,
instrumentenverpakkingen, kantoorbe
hoeften, blocnote! boeken, enz. zelfs
als bouwplaten vojr de bouwnijverheid
Eert derde, afdeeiing, samengesteld
uit, groote (ransparautfolo's op glas,
geeft suggestieve beelden van de be-
dryvigheid in de Rotterdamsche ha
vens. Dit is een Inzending van de
Stichting Havenbelangen te Rotterdam.
Een vernuftige constructie van heldere
en roodgekleurde glazen staven met ge
automatiseerde lichtwisselingen toont
statistieken van de ln- en uitvarende
scheepstonnages, de tonnage verladen
stukgoederen enz. Deze afdeeiing werd
verzorgd door don Rotterdainschen
kunstenaar Pieter dort'IltaUt Jlot foto-
Tc Naaldwijk is een nieuw laboratorium gebouwd vóór den proeftuin van het Z.-H. glasdistrict. Het nieuwe gebouw
is dezer dagen in gebruik genomert. (Polygoon).
Z
(Van onzen V.P.B.-correspondent)
8 Stockholm, Febr. 1941.
ZWEDEN behoort tót dia landen in
ófts oude wereld4eel, die tot op
dit\oögenblik 'hun neutraliteit
hebben weten te bewaren. Het schijnt
rtèn Zweden buitengewoon veel moeite
te kosten, om zich aan teSpassen aan
de gedachte \an een nieuwJ ordening,
zooals deze zich thans halm breekt in
Europa. Dit is geen ongewoon ver
schijnsel bü de volken in het Noorden,
hetgeen begrijpelijk is wanneer men
de ontwikkeling gedurende de laatste
tientallen jaren van de binnen- en
buitenlundsche politiek in deze ge
bieden waarneemt. Hier is eigenlijk
geen sprake meer van aanpassing; het
gcheele denken en doen van deze
volken zou een radicale wijziging moe-
I ten ondergaan. Men zou denkberftden
en opvattingen overboord njpetcn
werpen, die mén tot dusverre voort.0li
aan tastbaar had gehouden.
Het kan geen verwondering wekken,
dat men,in Zweden het vetste verwij
derd is van zoodanigen ommekeer.
Zweden is het land, dat nog het min
ste te lijden heeft gehad van de ge
beurtenissen van de laatste anderhalf
jaar. Dit feit wordt het beste belicht
door een rede, die de sociaal-democra
tische afgevaardigde van den Rijksdag
Unden onlangs gehouden heeft over de
Zweedscho neutraliteitspolitiek en
nog meer door dc echo, die deze rede
in de voornaamste bladen des lands
heeft gewekt. De rode op zichzelf
opende geen niguwe gezichtspunten;
werk is van den Rotterdamschen foto
graaf Jan Kamman.
Tenlsotte zijn er een aantal détails
in de zaal te vinden, die dienen als
decoratie of ten gerieve van Ue bezoe
kers zijn aangebracht, zooals twee
fotomontages .van W. Brusse ter zijde
van de deurposten, een fotomontage
over folklore van den fotograaf C.
Oorthuys. een bank voor. de bezoekers,
enz. een diagonaal geruit plafond, in
direct verlicht, overkoepelt de geheele
zaal, de Nederlandsche driekleur is in
doorschijnend transparant papier over
het plafond gelegd.
Op de vierde verdieping treft men de
Ncderlandsche inzending Kunst in
Handwerk en Industrie uan.
Nederlandsche kunstproducten
Alles wat hier wordt tentoongesteld
zijn producten van levende en wer
kende Hollandsche kunstenaars of van
industrieën, die met kuiisUuiaurs wer
ken. Do producten zijn dus, liet kail
niet anders, in zekere mate aan mode
onderworpen. In de architectuur van
de inzending vindt drt zijn weerspiege
ling. Ook zij wordt gekenmerkt door
een modieuzen stijl.
Dit streven culmineert in een door
zichtig plafond, dat onder het eigen
lijke plafond, is aangebracht en is uil-
gevoerd ln dunne door elkaar gevloch
ten figuren, vierkanten, driehoeken,
enz. in lichtgrijze tint, waarbij enkele
figuren in kleuren zijn aangezet.
Aan de onderzijde is het plafond door
indirecte verlichting sterk aangelicht,
zoodat nog een verrassend spel van
schaduwen op het eigenlijke plafond
van de zaal wordt geprojecteerd. De
wanden van de zaal zijn overigens zeer
rustig en in effen grijze tint gehouden.
Behalve de reed» genoemde kerami
sche kunstwerken en eenige door Ne
derlandsche kunstenaars ontworpen in
dustrieproducten Is er een groote af
deeiing met z.g. Hlndolooper meube
len, die
plaatst.
kamer-interieur met een blik door een
venster op een zonnig landschap. Dit
laatste is bereikt met uit tripl- x ge
zaagde hoornen en zetstukken, overeen
komstig de middelen, waarmede men
op het tooneel décors opbouw i
Daarnaast is een soort van triptiek
opgesteld met fotomontages van C.
Oorthuys. gecomponeerd uit'Nedcrlaml-
sche landschapsbeelden en poppen in
kleederdrachten van verschillende pro-
vincjën, vervaardigd door mevrouw La
Croi'x.
Bij den ingang vindt men oen foto
montage van W Brusse,'voorstellende
verschillende koppen van Nederlnnd-
sche arbeiders en burgers, die pijpen
i'ook, geflankeerd door een groote va
riatie van üoudsche pijpen in alle soor
ten, afmetingen en modellen. Daaron
der een opstelling van Nederlandsche
klompen in verschillende bewerkings
stadia Deze laatste inzending ia af
komstig van het Kijksnijverheidiilabo-
ratorium.
De tentoongestelde kunstvoorwerpen
omvatten aardewerk, porcelein, glas
werk, weefwerk, handgeschilderde
doeken, emaillewerk, gouden en zilve
ren sieraden van talrijke bekende Ne
derlandsche kunstenaars.
En tenslotte de collectieve inzending,
eveneens op de vierde verdieping, van
het Rlng-Messhaus. Zij werd ontwor
pen door de heeren Ir. Brusse en Mole
naar. Vertoond worden reclameballons,
gummi handschoenen, stofzuigers,
strijkijzers, eleer. kachels kookplaten,
brandblusschers, achterlichtjes, schoe-
nen, laarzen, sigaren, auto- en rijwiel-
pompen, etc.
Een merkwaardigheid defer inzen
ding is het Fotofries, dat door electro-
graflsche vergrooting ia ontslaan. Dit
geschiedt door een foto-electrische cel,
Waarmede een verfspuit correspon
deert. De oei tast het te vergroeien
beeld af en de daardoor wisaelend*.
-L"ij MB
men is hier aan dergelijke klanken
gewoon. Het voornaamste was, dat hij
daarin hol standpunt verkondigde, dat
de nieuwe ordening voor Zweden na
tuurlijk weinig aantrekkelijkheid bezat
Deze mecning, die ook gedeeld
Wordt door niot-Marxislische Zweed-
sche bladen, is niet zoo onbegrijpelijk,
als zij op het eerste oogenblik schijnt,
vanneer men zich de* geheele Zweed-
sche houding in de laatste jaren te
binnen brengt De leidende staatslie
den van het Noorden, met den toen
maligs» minister van Buitenlandsehe
Zaken, Sandler, aan het hoofd, waren
zoo doortrokken van den geest en do
opvattingen van de Wostorschc mo
gendheden, dat zij een Fransch Brit-
schc georiënteerde politiek volgden,
zonder dat het Britsèhe imperialisme
hiertoe den stoot behcefte te geven.
Dat zij dus lid bleven van den Volken
bond met overtuiging is niet zoo ver
wonderlijk, al waren vele anderen van
meening, dat de Volkenbond slechts
een instrument was in handen van
Frankrijk en Engeland.
Evenzoo moet het niet als een bewijs
van hun eigen volgzaamheid terj op
zichte van Londen en Parijs worden
beschouwd, dat zij deelnamen aan Ja
sancties tegen Italië, doch aan hun
afkeer van het autoritaire systeem.
Hieraan is het ongetwijfeld ook toe te
schrijven geweest, dat zij het roode
Spanje steunden. De stoot tot deze en
dergelijke ucties kwam dus niet van
bovenaf of van builen uit, doch van
binnen uit, uit den Iwiezem des vulks.
Wanneer de heer Unden verder den
staf brak over het in den laatstcn t(jd
aan den dag getreden streven, om do
noodzakelijke conclusie te trekken
den nieuwen toestand en voor Zweden'
een nieuwe niet uitsluitend uiun.ijk-
economische verhouding tot stand to
brengen ten aanzien van do ni-.uwti
richting in Europa, en wel speciaal ten
aanzien van rijn Zuidelijke naburen m
wanneer zelfs de recbtsche krant N y a
Dagligt Allehanda de door hem
geuite „opvatting van de Zweedscho
neutraliteitspolitiek" krnrrihriU als een
„woord te rechter tijd" I dan blukt
reeds hieruit alleen, hoe ver Zwe ien
innerlijk verwijderd is van een werke
lijk nieuwe houding ten opzichte van
de beslissende problemen, waarvoor
Europa zich ziet geplaatst. Ten slotte
is de heer Unden, gewezen minister
van Buitenlandsehe Zaken, ook niet de
eerste de beste.
De regering tracht te schipperen.
De regeering, die te waken heeft voor
het wel en wee van het geheele volk,
doet al hajir best, om de zaken eeniger.
mate in het rechte spoor te brengen.
Daarvan is het nieuwe handelsverdrag
hot beste bewgs. Dit is ufgcsloten tus- 4!
Schen Zweden en Duitschland en be
oogt, het handelsverkeer tusschen heide
landen te stimulecren. Niet minder
dsn 70 van den Zweedschen buitan-
tandgehen handel Is op Duitschland
afgestemd en men verwacht dat tut
bedrag van de Dultsch Zweedsehc
clearing, dat verleden Jaar reed» I 's»
milliard kronen bedroeg, dit Jaar saT
«tijgen tot 3 milliard kronen.
Van veel belang i> hierbij -het con
tingent celwol, dat Duitschland asn
Zweden zal afstaan. Het verdrag vormt
de boste weerlegging vim de bewerin
gen dergen en, die de meening ver
kondigen, dat hen liberaal land niet
aan geregcldfrti handel met een aiitori-
.tatren «taat kan denktfri, daar, volgen i
luJ ui,—- stroomaterkte beïnvloedt de verfspuit^ h«n, de sterkere autoritaire «taat san
tegen een achtergrond zijn ge- die op papier,1 linnen of een ander majn den zwakkeren staat de wet zal willen
vyelkegjlen indïujLgceft van een teïlaal een vergroot beeld aanbrengt wxmcteUy«b f
