Hitier herdenkt
de gevallenen
De film
is militant en propagandistisch
van natuur, aldus dr Goedewaagen
Maandag 17 Maart 1941 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
79c Jaatgang, No. 20580 A
Duitsche weermacht staat gereed om te
voltooien wat iri 1940 begonnen is
(,Het Duitsche voik heeft alles weer goed
gemaakt, wat het eens in waanzinnige
verblinding prijsgaf en verloor"
Geen mogendheid en geen steun ter wereld zullen
aan den uitslag van dezen strijd iets veranderen
De strijd in het Westen.
Gereed voor den
eindstrijd.
Zwaardere offers.
Daarom heeft zi| behoefte aan
organisati» en strenge leiding
De Nederiandsche Bioscoopbond dient in volksche banen te
worden geleid en de eigen productie moetworden bevorderd
met het product is vrijgekajutaë l£°Mlgton).
Titalescu ernstig ziek.
EMGELAND
De moeilgkheden der
scheepvaart.
ion Ch> HlcUUt
Zon; op 731, onder 19.47.
Maan: op 0.02, onder 9.59.
Men b verplicht te verdn»-
teren van zonsondergang tot
zonsopkomst.
Lantaarn* van voert*
moeten 9. oor na zoosoe
gaat ontstoken woeden.
coimuT
Pottf iro 4*400
Bnr. Markt IL Tel. 274»
Directeur F. TIETER
Bij d* herdenking der gevallenen in
het Tuighui» te Berlijn heeft de Führer
"n rede gehouden waarin hij o.a. zeide:
Wanneer het Duitsche volk lij 1941
rijn helden eert, dan geschiedt dit in
ten tijd en onder omstandigheden, die
ens het recht geven, met opgeheven
hoofd degenen te herdenken, die in de
gevechten in een ver en in een nabij
verleden hun leven voor de natie ge
offerd, hebben. Toen wij twaalf maan
den geleden in deze gewijde hal onze
helden herdachten, lag achter ons het
alleszins geslaagde begin van een oor
log, dien Duitschland niet gewild heeft
doch die ons opgedrongen was door
dezelfde krachten, die voor de geschie
denis reeds de verantwoordelijkheid
dragen voor den grooten volkerenkrijg
van 19141918. Het waren de elemen
ten, die zich destijds ten doel" stelden,
de Duitsche natie het primitiefst le
vensrecht te ontrooven, die in de ja
ren v*n het dictaat van Versailles de
politieke slavernij én economische ver
arming van Duitsohland tot dogma
«ener nieuwe wereldorde maakten en
die thens weer de wederopstanding van
ons volk met denzelfden haat beje
gende, als waarmee zij eens het tweede
r(jk vervolgden. Met volkomen mis
kenning van den toestand en een daar
uit voortvloeiende verkeerde beoordee-
ling ven de eigen en Duitsche kracht,
whter ook in algeheel# onwetendheid
omtrent de wilskracht en de vastbera
denheid van de nieuwe Duitsche lei
ding geloofden zij, dat het voor de
tweede maal torneer slaan van het
Duitsohe volk gemakkelijker zou zijn
dan de eerste maal. Toen de Ameri-,
keansohe generaal Wood voor de com
missie van onderzoek van den Ame-
riicaanschen Senaat verzekerde, dat
ChufuhiU hem reeds in 1938 had ver
klaard. dat Duitschland reeds weder te
machtjg was geworden en daarom in
•en nieuwen oorlog moest worden ver
nietigd, werd door dit feit! dat thans
door de geschiedenis is bevestigd,
slecht* de ware verantwoordelijkheid
voor de tegenwoordige ontwikkeling
in het licht gesteld. Engeland en
Frankrijk wilden den oorlog, alleen
waren het minder de volken, dan wel
dunne lagen, die op- politiek en finan
cieel gebied leiding gaven, en waar-
cchter als laatste drijvende kracht het
internationale Jodendom met zijn over
de geheele wereld loopende samenzwe
ringen, de democratie en vrijmetse
larij staat. -v
Deze verantwoordelijke oorlogssto
kers hoopten echter, door Polen op den
voorgrond te schuiven, niet slechts de
uiterlijke aanleiding tot den oorlog te
vinden, doch de versplintering van de
Duitsohe krachten, die hun reeds in
den wereldoorlog zoo nuttig voor
kwam, relds bij voorbaat te verzeke-
ten. De 18-daagsche. veldtocht in Po
len he«ft de hoop den bodem ingesla
gen. In trots ch vertrouwen kon de
Duitsche natie onder deze omstandig
heden het Jaar 1940 beginnen.
Desondafiks leefde ons 9blk geens
zins in zelfmisleiding omtrent de moei
lijkheden van het aangebroken jaar. De
strijd in het Westen, waaraan iedere
eude Duitsche frontsoldaat nog thans
een herinnering bewaart van een lij
densweg zonder einde, moest worden
beslist. Met volledige kennis van onze
voorbereidingen en plannen, in gren
zeloos vertrouwen op den Duitschen
soldaat, op zijn bewapening, zijn aan
voering; zijn kunnen en vooral zijn
houding waagde ik het op de vorige
herdenking der gevallenen den aan
staanden strijd als d* roemrijkste over.
winning van onze geschiedenis aan te
kondigen. Acht weken later begon deze
«rijd.
Doch nog voor de weermacht in
het Westen aantrad, was misschien
de belangrijkste beslissing in dezen
oorlog reeds gevallen. Den 9den
April it .met weinigeuren voor
sprong de gevaarlijkste poging van
Engeland verijdeld om de Duitsche
defensieve kracht van het Noorden
uk in het hart te treffen.
Toen de ochtend van den lOden Mei
gloorde, was deze hl zijn gevolgen mis-
tchian ernstige bedreiging van onze mi
litaire en economische positie reeds
■eet succes afgeweerd. De strijd om de
beslissing in het Westen kon dus be
ginnen. Hij verliep volgens plan. Wat
in vier jaar van onuitsprekelijke op
offeringen in den wereldoorlog niet ge
lukt Was, voltrok zich binnen weinige
weken, n.l. de ineenstorting Van het
Britsch-Fransche front.
Zonder dat rekening gehouden wordf
met de platvloersche meeningen van
den toenmaligen, met schuld overla
den Britschen premier zal dit jaar 194Ö
in de wereldgeschiedenis opgenomen
worden als een der rijkste aan beslis
singen en der belangrijkste in zijn ge
volgen. Want in <ftt jaar trad een ver
schuiving van kr&ehten in, die van
waarlijk historische beteekenis is. Als
Duitschland nog in het jaar 1918
slechts een deel van deze successen
had kunnen boeken, zou de wereld
oorlog gewonnen zijn.
Thans staat de Duitsch weermacht in
een gebied van ontzaglijke afmetingen
gereed om, numeriek en materieel op
de geduchtste wijze verstrekt, besluit
vaardig en vol vertrouwen datgene te
voltooien, wat in het historisch beslis
sende jaar 1940 begonnen was.
Hiermee nu treden wij thans met
nog meer recht dan in 1940 voor de
Duitsche helden van het verleden. Nog
weten wij allen wat zij vooral in den
wereldoorlog moesten dulden en heb
ben gepresteerd. Maar voor hun offer
zelve buigen wij ons niet meer als on-
waardigen neder. Toen de Duitsche
divisies hun opmars ch in het Westen
begonnen, heeft de huidige herdenking
jder gevallenen haar verheversten aan
vang genomen. Want op ontelbare sol-
datenkerkhoven stonden in dankbare
ontroering de zegevierende zonen aan
de graven van hun heldbaftigen vader.
Het Duitsche volk heeft alles weer
goedgemaakt, wat het in een waanzin
nige verblinding prijsgaf en verloor.
Het gevoelt zich weer den voltrekker
van den wil zijner dappere voor
vaderen.
Naast de dooden van denkwereld-
oorlog rijen zich nu de slachtoffers van
de voortzetting van dezen strijd. En
weer liggen als destijds de zonen van
on* volk overal verspreid in de wijd
heid van landen en zeeën als de dap
pere strijders voor hun groot-Duitsche
vaderland. Het is dezelfde Duitsche
mensch, die zijn leven op het spel zet
en offert om aan zijn volk als geheel
de toekomst eindelijk te verzekeren en
een vrede af te dwingen, die tot een
betere organisatie der menschelijke
gemeenschap leidt, dan die vrede, dien
de dictatoren van Versailles misdadig
gebrouwen hebben.
Wij herdenken evenwel ook de Itali-
aansche soldaten, die thans Kk bond-
genooten in een groot deel van de we
reld eveneens hun leven hebben moe
ten geven. Hun idealen en strüddoel-
einden zijn dezelfde als de onze; de we
reld is er niet alleen maar voor enkele
weinige volken en een orde, die zich
voor eeuwig slechts op bezitters en
haveloozen wil baseeren, bestaat slechts
tot de haveloozen besluiten hun recht
op Gods aarde te proclameeren en er
voor op te komen.
Ook het vaderland moet in dezen
oorlog zwaardere offers brengen dan
vroeger. Ook zijn heidendom draagt er
toe bij, dat de beslissendste strijd uit
de Duitsche geschiedenis succesvol
wordt. En hier toont "iet alleen de man
zijn weerstandsvermogen, maar vooral
ook de vrouw. De natie fs thans een
strijdende, eenheid geworden. Niet om
dat zij dezen strijd zocht, maar omdat
hij haar opgedrongen werd. Zoodra En
geland en Frankrijk den oorlog ver
klaard hadden, begdh Engeland ook
den oorlog tegen het burgerleven. Aan
de blokkade van den wereldoorlog, aan
den oorlog van den honger tegen vrou
wen en kinderen voegde het ditmaal
den lucht- en brandoorlog tegen vreed
zame dorpen en steden toe. Doch Chur
chill zal met den door hem misdadig
ontketenden luchtoorlog niet Duitsch
land vernietigen, doch Brittannië zelf.
En evenzoo zal de blokkade niet
Duitschland treffen, doch degenen ,die
haar ontketend hebben.
Als nu het invallen van den winter
de oorlogshandelingen te land al be
perkte, dan zijn toch de gevechten in
de lucht en op zee doorgegaan. het
heldendom van onze duikboot, en
scheepsbemanningen paart zich het
heldendom van onze vliegers.
Wij kunnen de herdenking der geval
lenen niet waardiger besluiten den door
vernieuwing van onz% gelofte den door
onze internationale tegenstanders ont
ketenden strijd tot onze vernietiging in
een definitieve Duitsche zege om te
zetten. Achter ons ligt een Winter van
veel werkTWat aan onze opleiding nog
te verbeteren viel, is geschied. De Duit
sche weermacht is thans tot het mili
tair sterkste werktuig van onze geschie
denis gerezen. Als in deze wintermaan
den onze bondgenoot in de eerste pbats
de geheele kracht van de Britsche aan
vallen te dragen kreeg, dan zal van nu
af de Duitsche weermacht haar deel
van deze lasten weer overnemen.
Geen "mogendheid en geen steun ter
wereld zullen aan den uitstag van
dezen strijd iets veranderen. Engeland
zal vallen. De eeuwig* voorzienigheid
laat giet diegenen zegevieren, die be
reid zijn slechts voor de heerschappij
van hun goud het bloed van menschen
te vergieten. Duitschland heeft van
Engeland en Frankrijk niets verlangd.
Alle keeren, dat het afstand van iets
gedaan heeft, benevens zijn ontwape-
nings- en vredesvoorstellen waren ver-
geefsch. De internationale firiandeele
plutocratie wil dezen oorlog tot het
einde toe voeren. Derhalve moet en zal
het eind van dezen oorlog haar vernie
tiging zijn. Moge dan de voorzienigheid
ons den juisten weg doen vinden om de
volken, die hun boelen kwijt geraakt
zijn, haar een betere orde te leiden.
Koud en vastberaden zullen wü der
halve in 1941 aantreden om te voltooien,
wat vorig jaar begonnen is. Onver
schillig waar te land, ter zee of in de
lucht Duitsche soldaten strijden, zij
zullen weten dat deze strijd het lot, de
vrijheid en de toekomst van ons volk
voor altijd beslist. Door dezen strijd
zegevierend te beëindigen danken wü
alle helden van het verleden op de
waardigste wijze, want wij redden dat.
gene, waarvoor ook zjj eenmaal geval
len zyn: Duitschland,/ons voik en zijn
groot-Duitsche rijk.
Hedenmiddag is te 's-Gravenhage,
aan het Koningin Mariaplein, het
nieuwe gebouw van den Nederland-
schen Bioscoopbond geopend, bü welke
gelegenheid de secretaris-generaal van
het departement van Volksvoorlich
ting en Kunsten, dr T. Goedewaagen,
een rede hield.
Dr. GOEDEWAAGEN
(Foto archief)
Het is aldus dr Goedewaagen
met de film gegaan als met de beide
andere organen der volksvoorlichting;
de radio en de pers. Zij begon haar
loopbaan als een technische nieuwig
heid voor beperkt gebruik, maar
groeide snel uit tot een cultuurappa
raat met massale werking, tot een
werktuig van moeilyk te overschatten
beteekenis ten aanzien der voorlich
ting van een zich steeds uitdijend pu
bliek. Met dit verschil echter, dat de
drukpers eenige eeuwen noodig heeft
gehed om tot koningin der aarde te
promoveeren en de film in den rijd
van één generatie een vat op het
memehdom verkregen heeft, die haar
in staat stelt, ^ich op één Ujn met haar
oudere zuster te stellen, ja wellicht
haar de loef af te steken.
Radio, film en pers verhouden zich
als gehoor, gezicht en gedachte of
(anders gezegd) als .muziek, beelden
de kunst en litteratuur. De film is
aanschouwelük, zij het dan ook op
dynamische Wüze. Zi] heeft een evi
dentie, een onmiddellijkheid, een stille
overtuigingskracht, die haar in de
moderne techniek der massa-overtui
ging en massa-overreding tot een in
strument zonder weerga maakt. En
ESN WAREN HUIS OP ROLLEN. De Cultuur Maat schappij te Naaldwijk ia in het bézit van een drietal
varenhuben, welke, zoo noodig, verrold kunnen worden met behulp van een tweetal lieren. Op onze foto i
een nit duizend rapen bestaand warenhuis is verrold (zie achtergrond), zoodat het veld
vooral nu de muziek haar bewege
lijke beeldenrhythme ondersteunt in
de toonfilm mag zjj aanspraak maken
op den niam „cinema militans". De
film is geen passieve weergave van
feiten, maar een actief strijdend or
gaan. Zü is militant, strijdbaar en
propagandistisch van natuur. En daar
om heeft zij ook behoefte aan een or
ganisatie, aan strenge leiding, aan
tucht en orde onder al diegenen, die
als soldaten in het filmleger mee
strijden. Strijden onder de vlag van
de volksgemeenschap, voor haar heil
en welzyn en slechts in tweede in
stantie voor eigen baat en beurs!
Zulk een organisatie hebben wü in
Nederland sinds jaren in den N.B.B.
Het is waaf, dat men over deze orga
nisatie, die in opzet een goede was,
veel kwaads heeft gezegd en geschre
ven. Mar»- men mag nooit vergeten,
dat zü een lichaam was. die het ge
heele bedrijf vereenigde, dat door re
glementen geordend was en de mo
gelijkheid van concurrentie door on
deskundige buitenstaanders uitsloot.
Misstanden.
Door de jaren echter waren i#
den Nederlandschen Bioscoopbond
misstanden binnen geslopen, waar
door enkele groepen, vertegenwoor
digd in de verschillende bestuurs
organen en commissies, overwegende
invloeden kregen en deze te eigener
bate aanwendden. De bond diende
niet meer het belang van het algeheele
bedrijf, doch slechts het belang van
enkele groote groepen, waarin volks
vreemde elementen sterk vertegen
woordigd Waren. Het belang van het
Nederiandsche volk, d.w.a. zijn cul-
tureele voorlichting werd vaak geheel
uit het oog verloren, en de N.B.B.
werd sterk beïnvloed door de com
mercieel# belangen van deze groepen.
Thans zijn wü in een nieuw gebouw
getuigen van de intrede van een nieu
wen geest in den N.B.B. De verwer
pelijke elementen hebben zich zelf
reeds gedeeltelijk teruggetrokken en
zullen verder verwüderd worden.
Hiervoor in de plaats is gesteld de
krachtige leiding van een nieuwen
voorzitter, die den nieuwen tijd ver
staat, bügestaan door den raad van
bystand van deskundigen, die zullen
zorgdragen, dat het filmbedrijf weer
in dienst komt van de groot taak van
volksvoorlichting, waarbü de film een
groote rol speelt.
Verschillende Invloeden werken op
het volk in: radio, pers, lectuur van
boeken, toon eel, maar geen invloed is
zoo sterk als de film, die meer dan
welk ander middel krachtig werkt op
de schouders van hen, die bü het film
wezen betrokken zijn een zware, doch
tevens verantwoordelüke en groot-
sche taak.
In de. eerste plaats dient de N.B.B.
geleid te worden in goede volksche
.banen en dienen maatregelen voor
bereid te worden om het bedrüf, dat
door de tüdsomstandigheden in vele
moeilükheden geraakt is, wederom op
een gezonde basis te brengen.
In de tweede plaats dient bevbrderd
te worden een eigen productie van
films, die het Nederiandsche volk zal
laten aanschouwen zün eigen aard,
zijn eigen geschiedenis en zün volks-
waarde.
In de derde plaats moeten de thans
nog buiten het bedrijf staande enke
lingen, voorzoover zij voor den opbouw
van een gezond Nederlandsch film
bedrijf van waarde zün, organisato
risch ingeschakeld worden.
Wat dit laatste betreft, zün in de
afgeloopen jaren vele, die mogelijker
wüze een opbloei van een eigen pro
ductie hadden kunnen bevorderen,
systematiach, om commercieéle "belan
gen uitgeschakeld. Dit moet verande-
deren. Krachten, die mede kunnen
werken aan het uitdragen „van onze
cultuur, zoowel in ons land als over
de grens moeten hiertoe in de ge
legenheid gesteld-worden.
De keuring.
Voorts dient er nog op gewezen te
worden, hoe de rijkiflbnkéuring, die
een compromis vormde tusschen de
vele strevingen om de schadelüke
kanten f)an de film zooveel mogelijk
weg te werken en waarbü de moge-
Ujkheid geopend werd om ptaatselü'k
de filmverlooningen aan banden te
leggen, een bewjjs was van een vol
komen onbegrip van den factor
„film". Filmkeuring werd door be
paalde groepen slechts gezien als een
instrument ter bevordering van de
goede zQden en maatschappelijke orde,
tot uitdrukking komt ln
TITULESCU.
(foto archief)
Naar de Curentul meldt, is de
vroegere Roemeensche minister van
Buitenlandsche Zaken, Tituleacu, die te
Cannes in Zuid-Frankrijk verblüft,
ernstig ziek. Verscheidene beroemde
Fransche dokters zün geconsulteerd.
een zuiver negatieve. Allerwege werd
gespeurd naar kleinigheden, welke in
de oogen van de leden voor de con
servatieve bevolkingsgroep aanstoote-
lü'k, of zelfs schadelyk zouden werken.
Hierdoor werd de beheerschende
tendenz van een film, die soms in
hooge mate schadelijk was voor de
voorlichting van het volk en een ver
keerde meening vormde omtrent so
ciale en staatkundige toestanden,
voorbij gezien. Een groot aantal films
hebben medegewerkt om bü het volk
een totaal verkeerden indruk, van de
problemen van dezen tijd te scheppen.
Het is thans de taak van de film
keuring en ook van de leden van den
N.B.B. om mede te werken deze
slechte invloeden van de afgeloopen
jaren teniet te doen en positief alles
te bevorderen, wat kan medewerken
om bij ons Nederiandsche volk «en ge
zonde, organische levensopvatting en
beschouwing te doen groeien, die aan
bodem en geschiedenis gebonden is.
Dat.de N.B.B. thans een nieuw ge
bouw betrekt, moge een symbool zün,
een symbool van een nieuws levens
houding. een volksche levenshouding
ook hief, die zich uitspreekt in slies,
wat deze organisatie in de toekomst
voor ons volk zal tot stand brengen.
Op de bewoners van het nieuwe tehuia
rust de taak en de plicht, ons volk op
't lichtend doek voor te lichten in een
geest van volksche waardigheid en
het zün eigen wezen te doen aan
schouwen. Op hen rust de taak, strijd
baar te zün en strydend ons volk weer
tot zichzelf te brengen.
VERLANGENS VAN BRITSCHE
REEDERS.
Onder den indruk van de vernie
tiging van vele convooien heeft het
Britsche reeders congres van de re
geering verlangd dat 't stelsel der con-
vooien aanzienlyk zal worden Uitge
breid. Men wil daardoor bereiken,
dat de verliezen bü aanvallen gerin
ger worden, doordat het convooi uit
minder schepen bestaat Eerste eisch
is de vorming van speciale convooien
voor snelle schepen, omdat het be
langrijke .tydsverlies, dat het gevolg
is van het „slakkentempo" der con-
vooien, dezelfde uitwerking heeft als
het verlies aan. tonnage.
In Berlü'nsche deskundige kringen
merict men op, dat de Britsche re
geering van deze verlangens kennis
zal nemen, doch niet in staat zal zyn
aan den noodtoestand der Britsche
koopvaardü een einde te maken, door
dat een verdeeling in vele convooien
strandt op het gebrek aan kruisers,
torpedojagers en andere escorte vaar
tuigen. Bovendien zal men zich tegen
een dergelijk plan verzetten, omdat
vele convooien ook vele doelen voor
de Duitsche duikbootvloot opleveren.
ook
wat
den naam. die aan
werd ad. „Wet tot
zed.
van
Uit dezen naam blykt reeds,
vroege» filmkeuring haar taak zag
de wet gegeven
bestrijding vaa
ilyke gevaren
dat 4e
