REACTIES NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN op de rede van Roosevelt TOKIO, de millioenenstad van het Verre Oosten 2oh ch titaan Dinsdag 18 Maart 1941 19e Jaargang, No. 20581 Berlijn en Rome achten officieel, commentaar overbodig - „Geen 1 tijd vopr afgezaagde phrosen" 1Noord-Amerlkaansche inmenging zal,indien noodig, met de scherpste middelen worden afgewezen Monroeleer over boord geworpen". Geen officieel Italiaansch standpunt. Geen Amerikaansche hulp aan T urkye. Critische Amerikaansche persstem. - De bevolking van de keizerssfad telt bijna 6 millioen zielen Wolkenkrabbers zijn het best bestand tegen aardbevingen AMERIKA Het spoorwegongeluk bü Pittsburgh. GEBAKKEN VtSCH, CROQUETTEN ENZ. WP DEN BON. Wisselbonnen moeten worden ingeleverd. AZIË Ontploffing in Japansche kolenmijn. puitschlAnd De Duitsche bewapening. Zon: op 7-49, onder 19.48. Maan; op 1.48, onder 10.41. Men b verplicht te verduis teren van zonsondergang lot zonsopkomst Lantaarn* van Voertuigen moeten uur na zonsonder gang ontstoken worden. Postgiro 48400 Bur. Markt 81. Tel. X74I Directeur t. TIETER V Do rode van Roosevelt, die hij Za terdagavond heeft gehouden, heeft, ioo verneemt het A.N.P., van wel ingelichte zijde, iii politieke kringen te Berlijn geen weerklank gevonden. Men weée in deze kringen slechts op do Duitecho per», die alleen het orgagn ia, dat zich met deze rede kan bezighouden. Want wanneer Roosevelt probeert zich met 't Duit. scho volk ala zoodanig bezig te kou- den, dan zal hU zeker een dienover- oenicomatigen weerklank van het Duitsdis volk te hooren krijgen. Op oen tttdstlp, waarop zoo vele ernstige on belangrijke dingen overwogen rten worden, heeft men in de helmstrasse geen tijd zich bezig to houden met do behandeling van afgaaeagde phrasen. y De Doutoehe dlplomatlich- pollHsehe Korroapondenz schrijft over de jongste rede van Roose velt q,*. hot volgendot „Do tegenwoordige regeering van Noord.Amerika schijnt beiwust de principal van Washington en van de Mon rolleer dver boord te werpen. Pre sidentRoosevelt heeft niet den moed openlijk te zeggen, wat hij in werke lijkheid wiL Hij verschanst zioh bij zijn agressieve bedoelingen achter de uit vlucht dat bet er om gaat, de democra tieën togen do dictaturen te bescher men, sterf b.v. Griekenland een demo cratie ia. HU gebruikt als motiveering van zijn doel de onware bewering, dat de apumogendheden openlijk, probee- ren olie „krachtens verkiezingen aan gestelde regeerin gssysternen te vernie len", niet alleen in haar eigen gebieden, doch ook %p het Amerikaahsche conti nent, Een drieste hewering, die echter niet slaat op Europa, waar in de staten, die zijn aangesloten bij bot Drlemogend hedenpact do meeat verschillende re- geeringsvormen bestaan, doch met be trekking tot het Amerikaansche con tinent oen bijzonder arglistige propa- gsndamënoeuvre beteekent. Het gaat Roosevelt in'geenen deele zoo zeer om het „verankeren" veft democratische stelsels, als wel om het bevredigen van zlin machtshonger. Volgens zijn opvatting heeft Noord- Amerika, nu het 't stadium van de Mon roeleer heelt overwonnen, thans tot taak de geheele wereld te controleeren. Bü den wederopbouw van de wereld, zoo zegt Roosevelt, zullen de Vereenig- de Statag een groote rol spelen. Het program van den teganwoórdigen pre sident der Vereen. Staten wordt hier- door-duldeliik, nl. een wereldorde, die hij naar zijn goeddunken aan de andere naties en wel zijn vrienden wil opdrin gen en aan zijn vijanden met geweld Wil opleggen. Een natie, jöé, xooals de V. S. de medeverantwoordelijkheid draagt veer den waanzin van Versailles, heeft echter niet het recht aanspraak te maken op de leidiiffc bij den we- Ideropbonw van Europa, om niet te spreken van een leiding bij de her vorming van de wereld. Een Noord- Amerlkaansche Inmenging, van wel ken aard deze eek sij, zal door het Europeesehe continent als hoogst lastige en gevaarlijke aanmatiging van de hand gewezen en wanneer het agn moet met de scherpste mid delen werden afgewezen." Met betrekking tot de rede van den president der Vereen. Staten schrijft -aet Ham burger Fremd en blatt Volgens het DJfB. o.a.: De politiek van Roosevelt is niet pas sedert gisteren en Vandaag, doch sedert Jaar en dag on, dubbelzinnig op de verlenging en uit breiding van het hangende conflict ge. De duistere rol, die hij en zijn rinft vooral echter zijn diploma bij het aanstichten van den Euro- ~mó oorlog gespeeld hebben, is i land een onafscheidelijk deel i de jongste geschiedenis geworden, beschouwt de wet tot hulp j een Engeland als een per- ijk mandaat om niet alteen in het conflict, doch oqkin het een provoceereHb poli- te voeren, Ven we nt bezien is juist van do rode, dat betrekking op t Japansch—Chineeeche con- nog oon- De drijfveer van dit programma, dat ronduit de geheele wereld in gevaar brengt, is eergierigheid. Gestreefd wordt naar de positie van -internatio naal scheidsrethter en een wereld- economische monpoliepositïe, dlè on mogelijk nog als dienst aan de mensch- heid kan worden verbloemd. De presi dent dient er eindelijk eens openlijk voor uit te komen, dat hij dezen "0W- log beschouwt ala een welkome gele genheid, de Rritsche wereldheerschap pij te ervan. In laatste analyse spreekt' in president Roosevelt de stem van een toomlooze kapitalistische leiderskaste en van het Jodendom. - In toonaangevende Italiaansche krjn- gen wordt, volgens het D.N.B., voor lopig naar aanleiding van de jongste redveoering van Roosevelt geen qffi- cieele houding bepaald. Men beperkt zich ertoe te wijzen op de principieele commentaren van de Italiaansche pers en men huldigt het standpunt, dat de opgewonden toon van deze rede en de door den president ge bruikte argumenten beter geschikt zijn voor een bespreking in de pers dan voor het bepalen van 'n officieel stand-, punt. Onder het opschrift „de stem van het geweld" verklaart het officieuze or gaan, Gip rn aled' Ita lia naar aan leiding van de rede van Roosevelt, dat deze van het begin tot het einde niets anders is dan een uitdaging tot oorlog en een poging om aan zijn toekomstige agressieve maatregelen een Khjjn van recht te geven. Thans bewijst Roose velt, dat hij alle beloften, die hij voor zijn herkiezing aan het Amerikaansche volk gegeven heeft, over boord werpt en dat hij de verstandige raadgevingen, die Washington zijn volk als politiek testament heeft achtergelaten, volko men veronachtzaamt, evenals de Mon roeleer. Hij heeft hiermede een prece dent geschapen, dat op zekeren dag door Europa tegen Amerika gebruikt *5n worden. In een vergelijking tusschen de redevoeringen van den Führer en van Roosevelt wijst de Corriere della Sera er op, dat aan den eenen kant de chef van een grooten Europeeschen staat heeft gesproken, een geheel homogenen staat, die vol komen geconcentreerd is op de oor spronkelijke schepping van het so ciale leven, »de politiek en de econo mische rechtvaardigheid, terwijl aan dep, anderen kant sprak het hoofd van een mozaïschen staat, die rijk is aan materieele energieën, meer be schikt over slecht een recente, rudir mentaire beschaving, en die wankelt tusschen den lust tot vooruitgang en de. neiging tot behoud. Het verschil in karakter tusschen de bride lande» wordt weerspiegeld in de redevoerin gen der beide staatshoofden en ter- 'wijl in de rede van den Führer de eenvoudige, maar zekere doeltref fendheid en oprechtheid naar voren komen," geeft de rede van Rooseve't everzeer blijk van vernuftige sophis- men als vim farces. „Na met voldoening te hebben ge wezen op de uitlatingen van den Führer ten aanzien van de Italiaan- behalve in zijn kwaliteit van soldi en militair chef ook heeft gesproken als chef van een politiek regimefmet breede en bMjvende beschavingstaak, en dat zijn zekerheid van de ■fever- winning niet alleen is gegrondvest op geweld, maar ook»op de zekerheid, dat hij stijdt voor een rechtvaardige zaak. De vergelijking tusschen de heide redevoeringen valt ongunstig uit voor Roosevelt, wiens materialis tische argumenten en veiligheids- voorwendsels wéinig waard zijn. wanneer men ze vergelijkt met de menschelijke en historische doelstel lingen, die door den Führer z|jn uit gesproken Men kan zeggen, zoo be sluit het blad, dat men in Duitsch- land den heldengedenkdag vierde en in Amerika den dag der zakenlieden, die op een goeden dag zullen bemer ken, dat zü een slechte zaak lfcbben gedaan. Op een desbetreffende vraag heeft Roosevelt geantwoord, dat Amerikaan sche hulp aan Turkije op het oogenblik niet overwogen wordt, daar slechts die landen op hulp kunnen rekenen, die „zich tegen een aanval verweren of zich in de toekomst gedwongen «uilen zien aanvallen af te slaan". 1 De Chicago Journal of Com merce schrijft, volgens het DJ4B, dat de rede van Roosevelt de laatste illusies over de mogelijke gevolgen van de wet tot hulpverieening aam Enge land verstoord beeft. De teww^aHe mogelijke hulp tot aan de grena van oorlog", die in de verkiezingscampagne zooveel gebruikt' is, heeft rich ontpopt als dat, wat zij steeds geweest ie: een holle fraze. Een oorlogsverklaring dbor het Congres zou aan de woorden van Roosevelt niet veel toevoegen. Intusschen, aldus vervolgt het blad, zal men niet kunnen verhinderen, dat juist in deze dagen millioenen Ameri kanen terugdènken aan verschillende beloften die Roosevelt vóór zQa her kiezing heeft afgelegd, zooaie „wij wapenen ons niet om veroveringen te maken of ons in buitenlandsche con flicten te mengen" of twee gedachten beheerschen mij, in de eerste plaats: den vrede voor ons land te behouden en de democratische gedachte vorm te geven tot zegen van de groote massa. i LUCHTWAPEN BEZOEK AAN EEN ONDERZEEBOOT EN-STEUNPUNT. - Officieren van het Luchtwapen, die' een onderzeebooten-steunpulrt--bezoeken, laten zich door hunkameraden inlichten over de inrichting i van hun boot. (Hoffman) Het raketspel, een geliefd tijdverdrijf voor ds Jonge dames te het Verre Oosten. (UÓmd) Een V.P.B.-medewerker schrijft ons: VOOR die Europeanen, die niet het voorrecht hebben Tokio uit eigen aanschrouwing te leeren kennen, is het uiterst moeilijk, zich eèn juist denkbeeld te vormen van deze stad in het Verre Oosten, die bijna zes millioen inwoners telt, met inbegrip van de geannexeerde rand gemeenten. Voor alle Japanners is Tokio het middelpunt van het land, wijl daar de „Tenno" (keizer) woont De keizer, immers is voor den Japan ner niet alleen het politieke staats- opperhoofd in Europeeschen zin, doch het zinnebeeld van een diep in de volksziel gewortelde, traditioneele .aanbidding. Bij de vervulling Vhn zijn godsdienstplichten wendt de Japanner dan ook zijn gezicht in de richting van het Japansche eiland Hondo, want daar ligt Tokio, het centrum van zijn kracht Tokio is een moderne millioenen stad en haar kern is altijd het keizer lijke paleis geweest. Dat is het mid delpunt, waarom alles draait Uit de vlakte van K wan to stroomt de Soe- midagawa naar het Zuiden; de rivier stort zich in een flauwe bocht in den Stillen Oceaan. Aan beide oevers van dezen stroom ligt Tokio. Het Ooste lijke deel van de stad strekt zich uit tot in de laagvlakte van de rivier, het middelste deel breidt zich uit over een heuvelachtige "streek en het Wes telijke deel ligt op een bergplateau, dat ongeveer dertig meter hoog is. Het keizerlijke paleis, dat op onge veer drie kilometer ten Noorden van de baai van Tokio is gebouwd, dateert nog uit den tijd van Tokoegawa-Sjo- goene. Deze liet in de zeventiende eeuw een aanvang maken met den aanleg van de machtige veste,welker grachten en steenen muren thans het keizerlijke paleis omsluiten. Moderne opbouw van de stad na de ramp van 1923. Rondom de „keizerwjjk" ligt een wijde, doch betrekkelijk weinig be bouwde ring. Hier vindf men de mi- nisterieele gebouwen, de buitenland sche gezantschappen, het arsenaal, ka zernes, de keizerlijke schouwburg, parken, tempels, Katholieke en Rus sische kerken en het centraalstation. Het keizerlijke paleis en de ring van gebouwen, die het omgeeft, vormen het eigenlijke centrum van de stad. dat bekend staat onder den naam van Kojimachi. Daaromheen ligt weder de binnenstad, die in veertien wijken is verdeeld. Het deel van de stad, dat aan de rivier5 grenst, het „Sjitamachi", de benedenstad, in tegenstelling met de op de heuvels in het westen ge bouwde stad, die den naam draagt van „Yamate of bovenstad. De be trekkelijk Jage woningbouw en de gewoonte van de Japanners, om bü voorkeur in kleine eengezinswoningen te huizen, maken Tokio tot een van d» uitgebreidste steden van de wereld. Alleen de binnenstad beslaat reeds een oppervlakte van ongeveer 82 vierkante kilometer. Na de aardbeving en den grooten brand van 1923 heeft men de lager gelegen deelen van de stad in het Oosten nieuw en modern opgebowd. Dit geldt vooral voor de vpornaamste zakenwijk op den rechterpever van de Soemidagawa. In het deel van de stad. dat onder den naam van Kyo- basji bekend staat, werd een wijk aangelegd, Maroenouchi,' die geheel en al herinnert aan een Amerikaan- si*» groote stad. Hier verheffen zich reusachtige wolkenkrabbers, Bij de. aardbevingen bleken deze zich het beste te houden, ofschoon men eer het tegendeel zou meenen. De gegoede woonwijken van Tokio liggen ten Westen en ten Zuid-Westen van de KJeizerwyk. Duizenden fabriekssebeor- steenen rijzen omhoog. De haven van Tokio ligt in het Zui delijke deel van de stad, bij de voor stad Sjinagawa. Deze haveft dient echter uitsluitend voor den invoer van goederen, die te Tokio zelf wor den gebruikt. De groot» haven voor den buitenlandschen -handel ia Yoko hama, dat op ongeveer vijftig kilo meter afstand van Tokio figt. Japans hoofdstad heeft zich enorm snel .ont wikkeld. De binnenstand alleen heeft reeds drie millioen inwoners. Door de annexatie van 84 voorsteden ech ter is het inwonertal van Tokio ge stegen tot 5.900.000. De industrie is óver de geheele stad verdeeld. Zij is echter het sterkst vertegenwoordigd in het Noorden en het Oosten. Hier rijzen de fabrieks schoorstenen bij duizenden ten hemel. Voornamelijk worden hier ka toen en zijde verwefkt. Verder wor den er porcelein, chemicaliën, email, leder, machines, speelgoed en films genaakt. Het voornaamste van wat Japan aan nationale instellingen bezit, treft men in Tokio aan: Universiteiten, hoogescholen, academie, bibliotheken, wetenschappelijke instellingen, enz. Man vindt er obk talrijke musea, die zijn verdeeld in handels-, oorlogs-, militaire-, schouwburg en kunstmusea. De keizer van Japan woont in de harten van al zijn onderdanen. Geen enkele chauffeur zal het keizerlijke paleis voorbijrijden, ponder het voor beeld van den voetganger tevolgen en even het, hoofd te neigen, ten be wijze dat ziin gedachten zich op dat oogenblik bezig houden met den keieer, 5 DOODEN, 14 GEBONDEN. ONGELUK ZOU DOOB SABOTAGE VEROORZAAKT ZIJN. Volgens de tot dusverre ontvangen berichten zijn bü het ongeluk in de nabijheid van Pittsburgh, waar ver scheidene wagons van den Pennsyl- vanie-Express in dé Ohio zijn geval len, vijf menschen omgekomen en 114 gewond. De vicepresident van de Pennsylvania Railroad Co., Smith, heeft verklaard volledig te kunnen bewijzen, dat het ongeluk door sa botage veroorzaakt Is. De geheime fe derale politie is op de plaat» van hef ongeluk aangekomen om een onder zoek in te stellen. De secretaris-generaal van het de partement van Landbouw en Visscherii maakt het volgende bekend met be trekking tot de distributie van boter en vet. Tot dusverre ontvingen vele ver- koopers van gebakken vftch, pommes frites, croquetten, gehaktballen, pof fertjes, wafelen en ander oliegebak van de NederlandscheZuivelcentrale regelmatig toewijzingen voor vet of olie, zonder dat zij daarvoor consu mentenbonnen behoefden in te leve ren. Hierin is thans verandering ge bracht in dien zin, dat de bovenbe doelde categorie van personen in den vervolge uitsluitend toewijzingen, wel ke recht geven op het koopen vanjftt of olie zuilen ontvangen, indien zjpëen met de toe te wijzen hoeveelheid^iver- eenkomend aantal consumentenbon nen van de boter- of vetkaart of daar aan gelijke bpnrsen, inleveren. In verband met het bovenstaande dient het publiek voortaan bij het koopen van de bovengenoemde artike len een met de daarin verwerkte hoeveélheid vet overeenkomend aan tal bonnen van de boter- of vetkaart, c.q. bonnen voor „Vso rantsoen boter enz.", (z.g. wisselbonnen) in te leve ren op dezelfde wijze, ais dit in de hotels, café's, restaurants e.d. ge- schiéit. In een officieele publicatie zijn de voor de verkoopera1 van meergenoem de artikelen van belang zijnde bijzon derheden betreffende de toewijzingen voor vet en spijsolie vepiejd. CREDIETEN VOOR DE BEWAPENING. President Roosevelt heeft de vo teering van een aanvullend bedrag van 1.533.000.000 dollar voor leger -en vloot goedgekeurd. In dit bedrag zijn onder meer begrepen de kosten van uitbreiding der vlootbases op Goeam en Samoa en een bedrag van 44 mil lioen voor de versterking der vlieg tuigerkaders en verschillende andere werkzaamheden in de zone van bat Panamakanaal. RUIM 20* MIJNWERKERS BEDOLVEN. In een steenkolenmijn van centraal Hokkafde heeft zich heden in de vroege ochtenduren een ernstige ont ploffing voorgedaan. Ruim tweehon derd mijnwerkers zijn bedolven-ge raakt, en omtrent hun positie is nog niets met zekerheid bekend. Terstond heeft men uitgebreide maatregelen ge troffen om ,te trachten de bedolven mijnwerkers te voorschijn te halen. IN ALLE OPZICHTEN SUPERIEUR AAN blE VAN DEN TEGENSTANDER. Op den verjaardag der benoeming van dr Todt tot rijksminister Voor be wapening en munitie door den Führer, schrijft de Volkischer Be obacli- te r: De geweldige Duitsche superiori teit in bewapening treedt door een, vergelijking met de strategische po sitie in den wereldoorlog nog steeds aan het licht. Tegenover de -slijtage aan materiaal in den wereldoorlog is he verbruik aan wapens en munitie in dezen oorlog gering. Het blad herin nert er voorts aan, dat Duitschland in de veldtochten tegen Polen en Frank rijk een onmetelijken buit aan goed, onbeschadigd oorlogsmateriaal ver over heeft. In tegenstelling tot den wereldoorlog staat thans aan het Duit sche rijk met den bondgenoot Italië practisch het geheele Europeesehe vasteland als van bedrijven en grondstoffen ter beschikking. 'Dit be teekent een nieuwe geweldige uitbrei ding van de Wapencapaciteit der as- mogen dheden. Ten slotte schrijft het blad dat dank zij de superioriteit van het Duitsche luchtwapen, de vijand niet in staat is dezen toestand ernstig te verstoren. De Deutsche Allgemeine Zei tun g schrijft o.a., dat -het ver dere verloop van den oorlog de wereld nog zal laten tien, wat de bewape ning van het Duitsche rijk vermag.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1941 | | pagina 1