Ministerraad te Belgrado -
aanleiding tot meer optimisme
ft
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Londen teleurgesteld door
ontruiming van Benghazi
Zaterdag 5 April 1941
Berlijn blijft „buitengewoon gereserveerd
Zullen de Engelschen geheel
Cyrenaica moeten ontruimen?
I iOH tlUUUt
00e Jaargang. No. 20597
Zuid-Slavische pers wijst op moge
lijkheid van overleg met Italië
Hoe de staatsgreep verliep
Matsjek te Belgrado.
Een gunstig teeken.
Voorgeschiedenis en
verloop van den staats
greep.
De stemming te Belgrado
Critiek van de Diplo.
Zeeslag in Middellandsche Zee zou bewust
uitgelokt zijn, om Duitsche troepentrans
porten naar Tripolis te vergemakkelijken
Snelle aftocht der
Engelschen.
Militaire voorbereidingen
Zeeslag als afleidings
manoeuvre?
De indruk fe Londen.
Duitsche persstemmen.
WAARDE-B0NS
WINTERHULP NEDERLAND.
Zijn langer geldig.
„Engeland moet kiezen".
Zont op 7-07, onder 20.19.
Maant op 12.40, onder 3.30,
Men b verplicht Ie verdub-
teren aan zonsondergang tot
zonsopkomst.
Lantaarns aaa aoerlokjen
moeten nar na zoasoader-
gang ontstoken worden.
GOUDSCHE
Postgiro 48400
Bur. Markt 31. Tel. »4S
Directeur F. TUTTER
Omtrent den toestand in Zuid-Slavië
is gisteren in de Wilhelmstrasse de op
vatting uitgesproken, dat geenerlei
wUzigwg 'u ingetreden in de tot dusver
vastgestelde omstandigheden. Overi
gens gedroeg men zich in officleele
evenals officieuze kringen te Berlijn
buitengewoon gereserveerd bij de be-
oordeeung van de Zuid-Slavische ge
beurtenissen. Op desbetreffende vra
gen' wees men er van Duitsche zijde
slechts op, dat, met uitzondering van
bet technisch noodzakelijke personeel
alle leden van de Duitsche legatie uit
Belgrado zijn vertrokken. Voorts be
antwoordde men een vraag betreffen
de den termijn voor den terugkeer van
den Duitschen gezant, von Heeren,
naar BelgTado aldus, dat van een der-
gelijken termijn in Berlijn niets be
kend is. Met vrij groot* stelligheid kon
men owe zeggen, aldus werd hier van
Duitsch# zijde aan toegevoegd, dat de
ZuidvSlavische gezant, Amdritsj. niet
in conlfct is getreden met den ryks-
ministerxyan^, Buitenlandsche' Zaken,
voh Ribbentrop. Ook het bericht om
trent het toetreden van Matsjek tot da
regeering te Belgrado heeft geen wyzi-
rege*ring van de politieke kringen der
rijkshoofdstad. Da achtergronden van
het toetreden van Matsjek tot de re-
geering, zoo verklaarde men, zijn in
Berlijn in bijzonderheden niet bekend,
«venmln als da voorwaarden en de
|s voor zijn toetreding. In dit ver
kan men van Duitsche zijde
slechts opnieuw uitdrukking geven aan
de bekende opvatting van Duitschland,
dat de binnenlandsche politieke pro
blemen van den Zuid-Slavischen staat
voor Duitschland geen voorwerp van
aanmerkingen kunnen vormen. Men
kan In Berlijn slechts opnieuw vast-
slallen, dat het Kroatische volk nog
tteeda zijn sympathie voor de Spil niet
verheelt Aan da antipathie der Kroa-
ten tegen de excessen op de straat in
Belgrado en tegen de kuiperijen der
kliek in Belgrado schijnt niets veran
derd te zijn.
Matsjek is bij zijn aankomst in Bel
grado ontvangen door verscheidene
muiisters. Hy heeft den eed afgelegd.
Er Is een ministerraad gehouden,
waarvan men voor den vrede gunstige
resultaten verwacht.
Na de eersaflegging heeft dr Matsjek
een vrij uitvoerige bespreking gehou-
met der premier, Simowltsj. Ver
vol een» begaf hij zioh naar den minis
ter van Buitenlandscha Zaken, dr
„j, met wien hij eveneens een
uitvoerig onderhoud had. In den loop
van den dag heeft Matsjek tever.s de
ministers Groll en Trifoenowltsj ont
moet. Voorts heeft hy nog besprekin
gen gevoerd met de Kroatische minis
ters en met den banoej van Kroatië, dr
Sjoebasjitsj.
Zooals gemeld zijn Belgrado, Agram
en Ljoebliana tot open steden ver
klaard. De troepen en pantserwagens,
die in de straten van Belgrado gesta-
tionneerd waren hebben zich. terug
getrokken op de omringende heuvels.
Gisteren Is den geheelen nacht de
mobilisatie voortgezet. Het spoorweg.
Verkeer os onderbroken.
De Zuid-Slavische pers acht het een
gunstig teeken. dat de Italiaansclie
dagbladen een toespeling hebben ge
maakt op de mogelijkheden van over
leg tusschen Italië en Zuid-Slavië in
den geest van het pact van Belgrado.
Omtrent de voorgeschiedenis en het
verloop van den staatsgreep vertelt de
correspondent van Dat Reich te
Sofia by zonderheden, waarvan wij het
«en en ander ontleenen.
Het voorspel tot den coup d'état in
Belgrado was een protestvergadering
**n 240 afgevaardigden van den Bond
van reaerve officieren, tegen het toe
weden van Joego-Slavië tot het pact
van drie.
Aan den vooravond van. de revolutie
awim In het gebouw van den Gene-
f*len Staf een aantal militairen by-
fen. oia richtlijnen uit te werken voor
"et overnemen van de macht
Het kichtwapen nam het iniatief en
5» generaal Doesjan C. Simo-
I kreeg het presidium vnu» de
"'wwtTegeering.
1« n WM ta
door de straten liet patrouilleeren; de
leden van de voormalige regeering
kregen huisarrest.
Men kan aannemen, dat de lust van
persooniykheden, die deel uitmaken
van het nieuwe kabinet, reeds lang was
opgesteld. Om zeker te zyn van de deel
neming van de Kroaten werd het Hotel
„Bristol" door militairen omsingeld;
men dwong de daar wonende Kroati
sche ministers tot de belofte, dat zy in
de nieuwe regeering zitting zouden
nemen.
Juist op dit beslissende oogenblik
echter bevond zich de vice-premier, de
leider der Kroaten dr Wladko Matsjek,
niet te Belgrado maar te Zagreb.
Na de militaire beveiliging van de
actie begaf generaal Simowitij zich in
zyn functie van nieuwen minister
president naar het Koninklijk pale:
waar hij den troonopvolger liet wekken.
Toen hy hem met de woorden: „U
Koning van Joego-Slavië, met/ alle
rechten, die den heerscher toekomen",
begroette, had hy reeds eenydorkonde
ir. zyn actetasch, waarin de regent-
schapsraad zyn „vrijwillig aftreden"
bevestigde. Dit geschiedde tegelyker-
tyd dat de kapitein der vliegers den
gewezen minister-president Tswetko-
witsj, die 36 uur te voren zyn hand-
teekening onder het protocol van Wee-
nen had gezet, gevangen nam.
De staatsgreep kon tot zyn ten uit
voer legging worden geheim gehouden.
Des ochtends, te 8.45 uur las Koning
Peter II voor de radio een proclamatie
voor en daarna werden de kanalen,
waarlangs het nieuws het buitenland
kon bereiken, die totdüsver zorgvuldig
gesloten waren gehouden, weer ge
opend, zoodat men sedert dat oogenblik
ook in het buitenland weer op de
hoogte kon blijven met de situatie.
Naar te Boedapest uit Belgrado be
kend wordt, is de paniekstemming in
de Joego-Slavische hoofdstad opnieuw
toegenomen door'het massaal opvragen
van banksaldi en omvangryke vorde
ringen. De neiging bestaat alles naar
het Zuiden van Joego-Slavië over te
brengen. Alle pogingen van de regee
ring om de stemming te kalmeeren,
hebben geen resultaat gehad. i
Volgens de New Vork Ti mje s
heeft de Amerikaansche minister ven
Financiën, Morgenthau, verklaard, dat
hy hoopt spoedig ruim 50 millioen doK
Iar aan bevroren Zuid-Slavische saldi
te kunnen vrij laten.
De minister van Buitenlandsche Za
ken, Huil, heeft geantwoord op de
vraag, of de beschikking, waarby de
Zuid-Slavische saldi in de Vereenigde
Staten werden bevroren thans weer
wordt opgeheven. Huil deelde niet de
reden mede, waarom de formeele op
heffing van deze bepaling nog niet is
uitgevoerd. Hy verklaarde echter, dat
de aangelegenheid tot volletevreden
heid van de huidige Zuid-Slavische te-
geering is geregeld. Zy kan opnemen,
wat zy wenscht,.
Uit dit antwoord van Huil conclu
deert men, dat de bevriezingsverorde-
ning voor de Zuid-Slavische regeering
buiten kracht is gesteld, maar nog
wordt gehandhaafd voor Zuid-Slavj-
sche particulieren.
Te Temesvar aangekomen vluchte
lingen melden, dat in Janotsjowo, Ka-
rageorgewo en andere plaatsen wapens
in alle huizen zyn uitgereikt. Dit feit
heeft onder de Duitsche kolonisten
groote ongerustheid gewekt.
Het Tsjechische blad CeskoSloao
schryft naar/aanleiding van de gebeur
tenissen in Joego-Slavië o.a.: De nood
lottige weg, dien Belgrado een week
geleden heeft betreden, toont thans
reeds een verderfelijk resultaat. De
toestand in Belgrado wordt van dag tot
dag slechter. De Servische generaals
zyn van een grootheidswaan vervuld.
Zij droomen reeds van groote overwin
ningen en nieuwe grenzen. De Poolsche
generaals spraken indertyd op dezelf
de wyze.
In Zuid-Slavië hebben zich sedert de
regeeringsveranderiijg gebeurtenissen
afgespeeld, die nu niet juist een be
antwoording van de vriendschappelyke
gevoelens kunnen worden genoemd,
welke van Duitsche zyde sinds jaren
getoond zyn voor de Zuid-Slavische en
niet in de laatste plaats ook voor de
Servische bevolking, zoo schrijft de
Deutsche diplomatiseh-po 11-
tische Korresponden z, De
JCyrrespondenz verklaart, dat in
de ahti-Duitsche excessen in Belgrado
en andere plaatsen een gezindheid tot
uitdrukking is gekomen, die in Duitsch
land weliswaar de grootste veront
waardiging heeft gewekt, maar die toch
met een opmerkelijke kalmte is gere
gistreerd. Deze souvereine wyze, waar
op door Duitschland deze ongehoorde
gebeurtenissen ter kennis van het pu
bliek werden gebracht, zoo gaat de
Diplo verder, heeft er in Belgrado
niet toe geleid ten scherpste deze ge
beurtenissen af te keuren en met alle
middelen de daders op te sporen en ze
te bestraffen. Men vond het klaarbly-
kelyk gemakkeiyker de ,feiten, die
■door -talrijkegeUiigen-gèstaafd zijn,
eenvoudig te loochenen en bovendien
nog de dagbladen en agentschappen
van Duitschland, zooals dit met name
geschiedde door de P r a w d a, op de
meest onbehoorlijke wyze te beschim
pen. Men moest in Belgrado liever een
beetje voorzichtiger zyn en er op ver
trouwen, dat de zaken, die thans met
alle middelen worden verzwegen, eens
toch aan het daglicht komen. Niemand
zal van de Servische agitatie gelooven,
dat de laffe slagen, toegebracht aan
den voor een Duitscher gehouden
Zweedschen gezant slechts een incident
vormen en dat behalve dit aan ieder
bekende incident verder geen aanval
len op Duitschers zyn voorgekomen.
Slechts een deel van wat er gebeurd is,
is tot dusver doorgedrongen tot het
publiek, voor zoover getuigen de mo
gelijkheid hadden zich in veiligheid te
brengen over de Hongaarsche en de
Roemeensche grens. Op plaatsen, van
waar thans geen bericht naar buiten
kan dóórdringen, hebben zich heel wat
meer daden van terreur voorgedaan,
i Dit alles ligt in de consequente lyn
van de Servische Tsjetniki-methoden,
die ons bekend zyn geworden in de
lange lyst van overvallen en aansla
gen, waaraan alleen in den loop van
den tyd na den oorlog leden van de
Duitsche volksgroep en van het Kroati
sche volksdeel ten offer zyn gevallen.
De atmosfeer van Belgrado is er noch
beroemd voor een gunstige voedings
bodem te vormen voor teedere om
gangsvormen, noch voor een verscher-
De New York Times meldt uit
Londen, dat de ontruiming van Ben
ghazi verlegenheid en ontgoocheling
heeft gewekt, aldus het D.N.B.
Het verlies van Benghazi en de
terugtocht van de Engelsche troepen
heeft by de Amerikaansche openbare
meening groot opzien gewekt, aldus
het D.N.B. De New York Herald
Tribune schryft hierover, dat men
niet kan aannemen, dat de Engelsche
Benghazi vrijwillig hebben opgege
ven. Diegenen, die twee maanden ge
leden de inneming van Benghazi voor
Wavell hebben bejubeld, kunnen
thans nauwelijks iets anders zeggen,
dan dat Benghazi een tegenslag voor
de Engelschen is.
Er kan geen sprake van zyn, dat de
Engelsche leiding by den overhaasten
aftocht via Benghazi de vrijheid van
besluit bezeten heeft zich „haar eigen
slagveld te kiezen", betoogt men vol
gens het D.N.B. met nadruk in Ber-
lynsche militaire kringen. In tegen
stelling tot de bewering van het En
gelsche opperbevel, dat de beteekenis
van de Britsche nederlaag wil ver
zwakken, Werd het slagveld door de
Duitsch-Italiaansehe leiding bepaald.
Zy heeft den vyand den stryd daar
opgedrongen, waar zy hem wilde uit
vechten, De wet van handelen werd,
zoo wordt nadrukkelyk vastgesteld,
door de leiding der verbonden mo
gendheden aan de Engelschen voorge
schreven.
ping van den blik voor realiteiten, zoo
merkt de Diplo tenslotte op. Men
moet derhalve zich geenszins verbeel
den, ook de overige wereld het per
spectief voor oogen te kunnen toove-
ren, dat de Servische propaganda thans
in haar aan eigen schuld te danken
situatie gewenscht acht.
Volgens berichten in de bladen uit
Fünfkirchen is in den grenssector tus
schen de Donau en de Drave, ten Zuid-
Oosten van Fünfkirchen, een zware
Zuid-Slavische pantserdivisie opge
marcheerd. Langs de Hongaarsch
Zuid-Slavische grens zyn aan den Z.-
Slavischen kant, naar verder gemeld
wordt, alle wegen en bruggen onder-
mynd In de nabijheid van de mynen
bevinden zich overal voor optreden
gereed staande pionniertroepen.
VOOR DR DUITSCHE SOLDATEN. Bet AfrikaanscSe 'vaüelabilevert een
nieuwe wereld voor de Duitsche soldaten. Met oovarwoestbaren humor weten it} rich aan te passen Beo
«chip der woestijn topt het kwagUic van eqn gevechtsgroep geeft MRlgHbag Vat Jtetmaak.
IStltoiV.
Het D.N.B. verneemt over. de oor
logshandelingen in Cyrenaica nog de
volgende byzonderheden: De aftocht
der Engelschen via Agedabia voorby
Benghazi geschiedde zoo snel, dat de
vijand geen tijd vond, zich te weer te
stellen. In tegenstelling tot het bijzon
der geringe aantal a! chtoffers o r
de bondgenooten, waren de Engelsche
verliezen aan gesneuvelden, gewon
den, gevangenen en materieel by de
felle achtervolging aar.zi- -lijk. De
mededeeling van het opperbevel -n
het Britsche Nyl-leger, dat de Engel
sche troepen by hun aftocht den trca-
pen van de asmogendheden groote
ve. en aan manschappen en str
wagens hebben toegebracht, is pi
fantasie
In vele kringen te Londen is men
volgens United Press, van meening
dat de Duitschers en Italianen den
zeeslag in de Oostelijke Middel
landsche Zee bewust uitgelokt heb
ben om de aandacht der Engelschen
af te leiden van belangrijke con-
v ooien naar Tripoli*.
De correspondent van de New
York Sun te Londen meldt, volgens
het D.NJB., dat het bericht over den
val van Benghazi ontzaglyke ontstel
tenis onder de Britsche bevolking
heeft teweeg gebracht Aangezien de
Britsche troepen destijds geen party
hebben getrokken van de verworven
voordeelen, zullen zy wellicht, zoodra
koeler weer komt, gedwongen zyn op
„voorbereide stellingen" terug te
trekken en misschien wel geheel Cyre.
naica te ontruimen.
Volgens Assaciated Press hebben
militaire kringen te Londen, de ontrui
ming van Benghazi gekwalificeerd als
een betreurenswaardigen tegenslag.
Het D.N.B. meldt uit Stockholm:
United Press meldt uit Londen over
den terugtocht van de Britsche troe
pen in Lybië nog het volgende:'
De ontruiming van Benghazi heeft in
Londen groote verbittering en mis-
moediging gewekt. Hier was men nl.
van meening, dat de operaties der laat
ste dagen by El Agheila en Agedabia
van geringen omvang waren en men
herinnert zich nog, hoe de Engelsche
autoriteiten in den laatsten tyd van
Duitsche troepenversterkingen naar
Tripolis spraken. Ook de Londensche
correspondent van het Stockholmsche
blad Aftonbladet bevestigt, dat de
ontruiming van Benghazi voor het pu
bliek in Engeland een yskoude douche
is geweest, want het Engelsche volk
heeft generaal Wavell, den opperbevel
hebber van de Britsche strydkrachten
in Afrika, als een afgod vereert.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
In een communique van Reuter over
de ontruiming van Benghazi wordt me.
degedeeld, dat voor den aanvang van
den terugtocht al wat aan levensmid
delen in de stad voorradig was, ver
nietigd werd. De te Benghazi achter
gebleven burgerbevolking is derhalve
aan den honger overgeleverd, of de
zorg voor haar voorziening wordt aan
den vijand overgelaten.
Van Duitsche zyde wordt hierover
opgemerkt: Juist zoo zyn de Engel
schen in Nederland, België en
Noord-Frankrijk opgetreden. Later
heeft de Engelsche propaganda welis
waar weer geloochend, dat Engelsche
troepen in stryd met de grondbeginse
len van het volkenrecht de levensmid
delen voorraden van de burgerbevol
king aangetast hadden. De moeilykhe-
den, die zich by de voedselvoorziening
van de bezette gebieden in West-
Europa voordeden, werden den Duit
schers in de schoenen geschoven. Het
communique van Reuter over Panghazi
is thans een ondubbelzinnig geval. Het
bevestigt opnieuw de Engelsche tac
tiek de burgerbevolking door honger
uit te roeien en stelt de verantwoorde-
lykheid van de Engelschen voor alle
daaruit voortvloeiende moeiiykheden
voor goed vaat.
De Berlynsche avondbladen houden
zich, naar het D.N.B. meldt, in hun
hoofdartikelen bezig met het door Reu
ter verspreide bericht, dat Benghazi de
voornaamste haven van Oost-Lybië
door da BriUahe troqpen is ontruimd.
De directeur-generaal van de Stich
ting Winterhulp Nederland maakt be
kend, dat da termyn, waarbinnen de
waardebonnen series a, b, c, d en e by
de winkeliers en handelaren kunnen
worden aangeboden ,in afwyking van
den op de voorzyde vermelden tekst,
is verlengd tot uiterlijk 31 Mei 1941.
De verzilvering van deze series
waardebonnen by alle banken en
spaarbanken kan eveneens in afwij
king van den op de rugzijde vermel
den tekst geschieden tot 31 Juli 1941.
De banken en spaarbanken kunnen
de ingewisselde waardebons uiterlyk
den 15en Augustus 1941 inzenden by
de Kasvereeniging N.V. te Amsterdam.
Deze maatregel is getroffen in ver
band met het feit, dat uit het publiek
de wensch naar voren is gekomen over
een ruimere periode in de gelegenheid
te worden gesteld, op deze wyze goe
deren aan te koopen.
De beteekenis van Benghazi als voor
uitgeschoven steunpunt voor de Mid
dellandsche zee-oorlog ter zee en in
de lucht, zoo schryft de Deutsche
AllgemeineZeitung, konden de
Engelschen enkele weken geleden niet
duidelijk genoeg verkondigen. Thans
verklaren zy, dat zy Benghazi als
haven in het geheel niet gebruikt heb
ben. Het blad is verder van meening,
dat het Duitsche vliegercorps tot dit
vrywillig afzien der Britten om Beng
hazi als haven te gebruiken, iets byge-
dragen heeft en herinnert in dit ver
band aan het feit, dat niet lang geleden
de Londensche regeering nog getracht
heeft onder het parool „boter of Beng
hazi" de Britsche bevolking over de
toenemende moeiiykheden in de vet-
voorziening te troosten. Het blad be
sluit met de woorden: „Het einde is,
boter noch Benghazi",
Het naticmaal-socialistische Duitsch
land maaki van de ontruiming van
Benghazi geen ophef, zoo schryft de
Nachtausgabe. Het constateert
nuchter, dat de Engelschen enkele we
ken geleden nog de inneming van deze
Lybische havenstad "een schitterend
hoofdstuk in de Britsche historie" heb-
be genoemd, terwyl zy thans van de
ontruiming van Benghazi opnieuw een
van hun bekende „zegevierende terug
tochten" probeeren te maken.
De Berliner Boersenzei-
t u n g haalt de verklaring van het
Britsche hoofdkwartier aan, volgens
welke de ontruiming van Benghazi een
onderdeel zou zyn van de beproefde
takliek van de Engelsche legerleiding
om zelf de keus van het slagveld te
hebben. Dit is dan ook de reden waar
om de „lichte dekkingstroepen" zijn
teruggetrokken. Het Engelsche volk
mag zich het hoofd pymgen met de
voor de hand liggende vraag, zoo
schryft het blad, waarom de „belang
rijkste haven Benghazi plotseling
slechts door „lichte dekkingstroepen"
bezet geweest is". En wat de keus van
het slagveld betreft, zoo meent de
Berliner Boersenzeitung, de
Engelschen zullen in dezen oorlog nog
dikwijls gelegenheid hebben, het vol
gende slagveld in achterwaartsche
richting te zoeken.
Het D.N.B. meldt uit New-York:
De militaire deskundige van het blad
P. M. schrijft over den toestand aan de
Middellandsche Zee, dat de aanwezig
heid van Duitsche troepen in het Mid
dellandsche Zee-gebied en op den Bal
kan de Engelschen plaatst voor de
keuze tusschen twee kwaden, Engeland
kan of de kortelings gewonnen positie
in Noord-Afrika trachten te verdedi
gen, of op den Balkan oorlog voeren.
Het kan echter niet alle twee doen,
aangezien het niet voldoende soldaten
aan de Middellandsche Zee heeft. De
Engelschen moeten derhalve een spoe
dige nederlaag verwachten in Afrika
of op den Balkan. Zelfs een nederlaag
op beide frontëh tegelykertUd ligt
binnen de mogelykheden. Op het
oogenblik zyn de Britsche strijdkrach
ten leeiyk versplinterd. Het initiatief
blyft bU Hitler.
«anaminmmvnmH
'V
