BINNENLAND
XmMX i; ?;>~j
KUNST EN LETTEREN
Nederlandsche en
Duitsche kunsf en
cultuur.
Dr Johan Wagenaar
overleden.
Postzegelnieum.
RECHTSZAKEN
KERK EK SCHOOL
Zelf naaien en bezuinigen
De Goudsche Courant
_¥a^jjg*r *1 VLftsi h
DE WEI, HET OVERBLIJFSEL VAN DE TOT KAAS VERWERKTE MELK, - word! n
eens afgeroomd voor de vervaardiging van de weiboter. Deze afgeroomde wei wordt den
boeren geleverd, daar zij eeti* goed krachtvoer.is voor het vee en de Varkens Een
tijdens haar tocht door West-Friesland
HET MUSEUM VOOR LAND- EN VOLKENKUNDE TE
RÓTTERDAM Js door een schenking verrijkt met een
zeer zeldzaam en fraai Öhineesph houten beeld, voqrstel-
)end«£wan Yin, gezeten op een leeuw. (Polygoon)
DE ftlEUW 'ijlt TE REIKEN DISTRIBUTIEKAARTEN in dep
vorm vak' een boekje. Desgewenseht kunnen dopkaarten
ijifc4 6ok apart bewaard worden. (Polygoon)
ITALXAANSCHE ARTILLERIE IN ACTIE VOOR' TOBKOEK.
BIJ DE DI'ITSCHE VERBINDINGSTROEPEN OP.SICILIË. - Ten behoevt .ar g.
(Luce-Holland) velden worden nieuwe telefoonleidingen aangelegd. De steenige bodem,en de zengemii O
maken het den soldaten niet gemakkelijk. (ffoIjViannj
GUNSTIGE WISSELWERKING
TUSSCHEN BEIDE LANDEN.
Onderhoud met dr F. A. J. yermeulen.
Dr F- A. J. Vermeulen, referendaris
bij het Rijksbureau voor Monumenten
zorg heeft onlangs op uitnoodigmg van
de Deutsch-Niederlandische Gjesell-
schaft m Duitschland eenige voor
drachten over de Nederlandsche kunst
historie gehoudon, waarover hij dezer
dagen aan een redacteur van het
A.N.P., die hem een onderhoud had
verzocht, het een en ander heeft ver-
eld.
Jlk h'eb getracht duidelijk te maken,
ajdus dr Vermeulen, dat $e- groote his
torische lijn van ontwikkeling in onze
yolkscdituur in alle groote perioden
van onze geschiedenis steeds geloopen
Reeft van en naar Duitschland. t)it is
de wisselwerking, die tusschen deze
beide cultuurvormen sinds eeuwen
heeft bestaan en wanneer aan het eind
van de zeventiende eeuw onze kunst
is toruggeloopen, dan is dat voor een
niet onbelangrijk deel te wijten aan
politieke oorzaken, jj^t achterland
van ons verwijderden. De nieuwe toe
stand leidt weder, tot versterking van
onze eultyreele banden met het Duit
sche gebied en hierdoor ziet de Neder
landsche kunst nieuwe mogelijkheden
Voor zich ontstaan.
Het is, haar ik meen, juist de bedoe
ling van den Fiihrer, dat het zelfstan-
- dig. landseigen karakter yan da kunst
centra behouden blijft en daarvan heb
ik het bewijs vooral te Wegnen gezien,
waar de oud-Weensche kunstbeoefe
ning volkomen ongerept wordt gelaten.
Wat de zooeven genoemde wissel
werking betreft, in de middeleeuwen
was er een bevruchtende invloed van
I de Duitse hb kunst in de Nederlanden.
De l«e eeuw bracht de groote opkomst
van de Renaissance in ons land en
zoowel in die eeuw als in de 17e zien
we talrijke Nederlandsche kunstenaars
naar Duitschland gaan om daar werk
zaam te zjjn voor groote opdrachtge
vers. OokFrederik Hendrik, wiens
dochter gehuwd was met den grootén
keurvorst van Brandenburg, heeft er
veel 'toe bijgedragen, dat de Neder
landsche kunstenaars invloed in
Duitschland veTkregen. Pieter Post,
diens zoon Maurits en opk Jacob van
Campen hebben vele architectonische
kunstwerken in Duitschlandgescha
pen, Post vooral in het Kleefsche ge
bied, doch ook verder, tot in Berlijn.
Hetlatere Estland en Dantzig zijn
eveneens zeer sterk door Nederland-
sehe kunst beïnvloed geweest. In Zui
delijke richting heeft deze doorgewerkt
tot het oude. koopmanscentrum Augs
burg,, tot Miinchen en zelfs tot Kon-
atanz. Het graf van keizer Frederik III,
in den Stefansdom is gesierd met beeld
houwwerk van den Nederlander Nico-
laas Gerhard van Leiden, de Franken-
thaler Mgrhlerschule was reeds aan het
eind vati de 18e eeuw een Neder-
landsch schilderscentrum.
De Duitsche kunst heeft van haar
kant inspireerend op onze kunstenaars,
o.a. op Rembrandt gewerkt. In de 17e
eeuw was Duitschland door den 30-
jarigen oorlog verzwakt en dientenge
volge zijn daarna vele verbindingen
tusschen deze beide deelen van het
Germadnsche volk verloren gegaan. In
het begin van de 19e eeuw leefde de
invloed der Duitsche romantiek weer
wat op, hetgeen vooral in de dicht
kunst en de. muziek tot uiting kwam,
doch sindsdien isde-,natuurlijke en
voor ons kleineiland onmisbare wis
selwerking diet het achterland meer
en meer teloor gegaan. Langzamer
hand is het „intellect" in ons land zich
toen al te eenzijdig gaan oriënteeren
op Frankrijk en Engeland.
Tegenover de Latijnsche kunst is ons
volk over het algemeen in wezen
vreemd blijven staan, hetgeen begrij
pelijk is, omdat zij niet met onzen
volksaard overeenstemt, zooals juist
wel met de Germaahsche kunst het ge
vat is. De Nederlandsche volksaard
heeft nu eenmaal van nature de meeste
overeenkomst met 'den aard van de be
volking in Noordwest-Duitschland'en
Rijnland, zoozeer zelfs, dat tusschen de
Nederlandsche (uitgezonderd dan wel
licht de specifiek Noord- of Zuidihol-
landsche) en de N.W- Duitsche volks
aard, dialecten en zeden nauwejijks
belangrijk verschil bestaat, in ieder ge
val veel minder dan bijv. tusschen
N.W. Duitschers en Zuid-Duftsche
volksgroepen. (f
Het is daarom te betreuren-dat een
zoo groot deel van het Nederlandsche
volk in ander opzicht nog jmsen't gich
van het Duische verwijdercrie moeten
houden, in plaats van ertoe mede te
werken, dat de wederkeerige ver
standhouding wordt verbeterd. Immers
wanneer straks de oorlog voorbij is en
de Führer zijn inzichten zal döen gel
den, dan zal ons volk allicht een grop*
tere zelfstandigheid verkrijgen, indien
het bereid is gebleken tot nauwe sa
menwerking met het groote Duitsch
land dan wanneer zulk een grondslag
ontbreekt. Deze samenwerking moet
berusten óp handhaving van het eigen
karaktervan onze kunst en cultuur,
doch met gebruikmaking van de gees
telijke" en economische vóordeelen,
welke een zoo uitgestrekt achterland
kan bieden aan onze kunstenaars.
Daarom ook werk ik aldus dr Ver
meulen er zoo gaarne toe mede om
betere begrippen en meer waardee
ring, zoowel van het verleden als van
deiï nieuwen tijd te bevorderen. Deze
arbeid vindt in Duitschland den goeden
bodem en biedt mij groote bevrediging,
ook omdat ik' het als Nederlander mijn
plicht acht op die wijze de kennis en
waardeering van de Nederlandsche
kunst en cultuur te helpen, verbreiden.
ÓUD-DIRECTEUR CONSERVATO
RIUM TE DEN HAAG.
Te 's-Gravenhage is gisteren op 78-
jangen leeftyd overleden de bekende
componist dr dohan" Wagenaar, oud
directeur van het conservatorium te
Den Haag.
De teraardebestelling van het stof
felijk overschot zal fUaats hebben Vrij
dag a.s. om 2 uur oi\de begraafplaats
Oud Eik en Duinen.
Dr Johan Wafgenaar werd 1 Novem
ber geboren. Hij kreeg muziekonder
wijs van M. W. Petri "(piano). Th. L.
van d£r Wurff (orgel) en» van Richard
Hol (theorie en compositie). Voorts
studeerde hij n&g in Duitschland bij
den componist H. von Herzogenberg.
Op 25-jarigen leeftijd werd hij leeraar
irt de theorie en compositie aan de
muziekschool te Utrecht terwijl hij
daarnaast 2e violist en» accornpagna-
teur bij het Utrechtsdh Sted. Orkest
was. In 1888 volgde zijn benoeming tot
organist van de Domkerk.
In 1904 werd hij benoemd tot direc
teur w\an de Utrechtsche muziekschool
en directeur Tan de zangvereenigir.g
der Maatschappij tot bevordering dei-
toonkunst te Utrecht. Ook was hij
eenigen tijd directeur van de Toon-
kunstafdeeling te Leiden en Arnhem.
In 1919 werd dr Wagenaar benoemd
tot directeur' van het Conservatorium
in Den Haag èn legde zijn verschillen
de functies te Utrecht r.eer. In 1937
trad hij af als leider van de Haagsche
muziekinstelling.
Van 1924 tot 1928 was dr Wagenaar
directeur van de zangyereêniging der
Mij. tot bevordering der* toonkunst,
afdeeling Den< Haag. Als organist was
hy vooral bekend ,alö Bach vertolker.
Als dirigent voerde hij de voornaamste
oudere en nieuwere werken voor koren
uit.
Zijn bekendste werken zijn de
opera's „De doge van Venetië", en-
„De cid", de ouvertures „Cyrano de
Bergerac", „de getemde feeks", het sin.
fonisch -.gedicht „Saul en David", het
zangspel „De Tortuinlijke kist", de
orkestwerken ..Sinfonietta", de ouver
ture „Driekoningenavond", het Inter
mezzo pastorale, het Wiener Dreivier-
teltakt (Walzer für Orchester), enz.
Door aen Senaat der Utrechtsche Uni
versiteit werd Wagen aar benoemd tot
doctor honoris causa.
BOERDERIJ DOOR VLAMMEN
VERNIELD.
1
Gistermiddag omstreeks half zes is de
boerderij van den hger N. C. M.
Brantjes aan den Kagerweg in den
Zuidwijkërmjrpolder te Beverwijk
door brand vernield. In korten tijd
stond de schuur - in lichter laaie. Er
ontwikkelde zich een dusdanige vlam
menzee, .dat bijna niets" gered kon
worden. De brandweer was spoedig
ter plaatse. Met groote felheid grepen
de vlammen om zich heen, in de met
riet bedekte boerderij een goede prooi
vindend. In nog ge^n half uur was van
de fraaie boerenh
kende puinhoop
sloeg het vuur ovi
huis, en ook daarj|
Egp groot deel
stortte met donderend geweld omlaag,
terwijl van het huls slechts de gebla
kerde muren bleven staan. Met de
grootste moeite konden eenige paar
den,.* karren en wat huisraad gered
worden. Overigens zijn alle landbouw
gereedschappen en machines verloren
gegaan. De snel om zich heen grijpende
vlammen en de groote hitte) maakten
het onmogelijk meer in veiligheid te
brengen. Verzekering dekt de schade.
e'slechts een roo-
gebleven. Spoedig
naar het woon-
erd alles vernield,
den voorgevel
ONGELUKKIGE VAL VAN TRAM.
De 70-jarige weduwe mej. K. uit
Hengstdijk, gem. Vogelwaarde, kwam
bij het uitstappen uit een tramwagen
van de Z. V. T. M. te Kloosterzande zoo
ongelukkig te vallen, dat zij zwaar ge
wond naar het ziekenhuis moest wor
den vervoerd. Kort na aankomst is zij
overleden.
ALMELOSCHE RECHTBANK
P'OGING TOT MOORD EN MOORD.
Heden deed de Almelosche rechtbank
vervroegde uitspraak in de zaak tegen
den landbouwer B 'G., die de vorige
week terecht heeft gestaan wegens
moord en poging tot moord op zijn
vrouw. Het onderzoek werd niet volle
dig geacht hn de zaak werd terug
verwezen naar den rechtercommissaris
teneinde een onderzoek te' doen in
stellen naar de geestvermogens van
verdachte en hef oordeel van dr Beek
te vernemen betreffende de motieven
van verd.'s daden.
Het O.M. had levenslange gevange
nisstraf geëischt.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Utrecht. Doet. examen geneeskunde. 2de
gedeelte:'W. K. D. Marsman. M. Staatsen, A
P M. Boland. H. H W HogeraeH. H. Fr una.
C. A. Honig, W Beck, H. Deenstra.
Cand theologie: mej. F. E Bliek, G. van
Zeben. J. H. Hospers, J. J.'P. Valetoo, D. J.
Hoens (met lof).
Bevorderd op proefschrift, getiteld: Een on
derzoek in de algemeene praktijk naar de
vitamine bl. uitscheiding (aneurine) voor en
tijdens de distributie; tot doctor in dje ge-
ne*t*ki*nde, de heer J. C. Ogterop arte, gebo
ren te Sloten (N.H.).
Groningen. Candidaatsexamen wis- en na
tuurkunde (F); de heer K. J. Loomejjer te
Assen. 1 t
Doctoraal examen win- Vn natuurkunde,
hoofdvak pharmacie: mej- r. van Dijk, Gro
ningen.
Amsterdam Candidasts geneeskunde 2de
gedeelte): dé heer S. Lobstein.
Tilburg. Candidaatsexamen, oeconomische
wetenschappen: de heer J, H. Vermeulen,
Breda.
V0OR DE VROUW
Bij de uitgeversmaatschappij Kos
mos'' te Amsterdam èijn een tweetal
boeken verschenen, die wij hier in één
adem kunnen bespraken, aangezien ze
beiden hetzelfde beoogen, nX de huis
vrouw mqt practischen raad bij te
staan in moeilijke tijden. Het eerste
getiteld „Maak zelf Uw kleeding" is
een duidelijke handleiding voor het
knippen en naaien van kinderkleeding,
door mej. B. van Möfeel, leerares aan
de Vakschool voor Vrouwen- en Kin
derkleeding te Amsterdam. Het ligt
klaarblijkelijk in de bedoeling, dat
binnenkort een tweede <Tóel zal ver-
FMUand. Rouw/egel voor
dent Kaliio 2.75 ra. zwart, voorkcU
lend het inspecteeren van w»
eerecompagnie door den ptfaSknt
CH.tr Wordt uitgegeven een toëSlR'
zegel 2.75 m. 35 p blauw ta
behoeve van het Wapenbn
genootschap.
Roemenië. Een weldadlghdtb
serie ten bate van hei in 1891 door
koning Carol I gestichte weldadig,
heidsfonds ln de waarden 151 t-
43.50 1. paars. 2 -( 43 1 roodbtul»
7 38 i. rood, 10 -t 35 1 dunkt!'
olijf en 16 29 1- bruin.
Zweden. Herinnering-zegels «g
het feit. dat voor 400 )aar m Z«t-
den de eerste bijbelver taling pl*t
vond; 15 bruin (twee- en bet*
zijd tg getand) en 90 o 1 ichtbdiu*.
schijnen, handelende over het vervaar
digen van dameskleeding. Op zeer
overzichtelijke en heldere wijze laat
de schrijfster hier zien, hoe men aan
de hand van grond-» en normaalpatro
nen allerlei kinderkleeren kan ver
vaardigen. Het zou ondoenlijk zijn,
uitvoerig op dit Werk in te gaan, dat
zoowel voorbeelden voor jongens- als
voor meisjeskleeren geeft, doch wij
willen ermede volstaan, om (h«aj-, die
zelf willen naaien, te verzekeren, dat
zjj aan dit hpek, dat bovendien prettig
is uitgegeven, een ideale gids zullen
hebben.
Voorts zal het licht: „Practisch be
zuinigen, huis-, tuin- en keukeé-
praatjes in dagen Van distributie" door
P. Guermonprez en A. Siegenbeek van
Heukelom. Het geeft wijzen raad en
goed wenken op velerlei terrein. Zoo
leeren wij niet alleen vele nieuwe
practisohe recep.en kennen, en geven
de schrijfsters b.ijk van groote vinding
rijkheid op h'. gebied van het verwer
ken van oude lappen en van voorraad
maken zonder te hamsteren, zij geven
ons ook veel goede wenken, op 't ge
bied van waschbehandeling, van 't
verwijderen van vleken, van verzor
ging vyrt den moestuin, van verduis
teren eh van,wat al niet. Bovendien is
het werkjeTgeestig geschreven en met
smaak uitgegeven De huisvrouw zal
in deze handige gids de oplossing vin
den voor menig probleem.
EEN „OORLOGSKOOKBOEK".
Bij J. J. Romen en Zonen, Roer
mond-Maaseik is verschenen een
kookboek, dat in een behoefte voor-
Ziet, n.l. het „Oorlogs-Kookboek",
door A. Geuts, leerares koken en
voedingsleer. Zooals de naam reeds
doet vermoeden, is de inhoud van dit
kookboek erop gericht zuinigheid,
voedzaamheid en smakelijkheid aan
elkander te paren, een opgave die voor
menige huisvrouw tal van moeilijk
heden met Zich brengt. Deze huis
vrouwen kunnen zich echter met een
gerust hart tot dit „Oorlogskookboek"
wenden; de huisgenooten zullen teVre-
den zjjn over de smakelijke maal-
tijden, terwijl het huishoudbudget van
overbelasting geen- hinder meer zal
hebben.
VKKMARKT ROTTERDAM.
Heden werden ter veemarkt
aangevoerd: 11130 dieren: waai onder 15 PW"
den. 6 veulens. 4 schapen. 474 nucraerrHf
veren. 80 graska veren. 2 varZens, 90
en geiten, 2 auigtammeren en 1103 ronjwrra
.Prijzen per stuk: melkkoeien 565—45£-»w
kaUkoeien 575—450—345; varekoeien
-230. vaarzen 350—280—200; pinken as-1™
Aanvoer melk- en kalfkoelen iets grWH
handel stil, prijzen stabiel.
Varekoeien aanvoer gewoon, handel
prijzen iete hooger.
Vaarzen en pinken aanvoer als
week. matige handel, prijzen bleven pue;
houdend.
^.%Wmwwwaw«wi
biedt de grootste publiciteit®
Gouda ra omgeving, wordt elk»
avond bi] vele duizenden abound
bezorgd in
GOUDA,
Alphen a. d. Rijn, AmmersWL
Bergambacht, Berken woude, Bo
degraven, Boskoop, Driebrutt^
Gouderak, Haastrecht, Hek®-
dorp, Moercapelie, Moor4f*?Y
Nieuwerkerk a. d. IJssel, Ouae-
kerk a. d. IJssel, Oudewit*
Polsbroek, Reeuwtjk, Schoon»»
ven, Stolwijk, Waddinxve®,
Woerden, Zevenhuizen.
ADVERTENTIEPRIJS:
wone regels t 1.10, elke regp
meer 0.21.'
INGEZONDEN MEDEDEEL®'
GEN op een gewone tekstpag
1-3 regels 1.31, elke regaLm«£
0.42. Bü overeenkomst
ceerde pryzen volgens sp
tarief.
KWARTJESRUBRIEK
advertentiënj alleen aas
dags: 1-3 rcgeb/0 26^
regel meer f 0.10, nia 0y
grootte 6 regels. Uitsluitend «J
vooruitbetaling. Inzending
Vrijdagmiddag 2 uur.
Opgaaf van en ad verten
zehdenaaan het Bureau- M Isll.
Gouda, Tel. 2745 en bu de v
selijke agenten.
Het I
tekst:
Het j
republj
de betj
baseer
en og
voorB
-plich
geko
toe hej
Zijn
tadeu^
dent
minis!
SaradJ
verie
paling
Art!
verplil
gritéijj
staats;
lei
of in
dragsj
'ArtJ
Verpl|
alle
ache
vrieng
teneit
gelijk
mtng]
Arl
word!
oorkq
word
Hel
ondea
van
van i
len
verlei
Te
het
wissg
rege
treki
Kluit!
drag!
nis
dat
maal
raiscL
land 1
acht)
slots
dér
ervai
weda
ooriy
De
ondg
dig i
•lags
ring