Nieuwe doorbreking von de Stolin-linie VICTORIE DUITSCHLAND NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKKEN WIJSBEGEERTE EN POLITIEK wint voor Europa op alle fronten r'«ss tss •- Dinsdag 29 Juli 1941 ïoh ch Hiaat* Prof. dr T. Goedewaagen over: f gy jMigaufc No. 20Ö92 v«*»3 l4Vi In het Zuiden van Bessarabië 21 kazematten veroverd Groote slag ten Oosten van dp Stalin-linie duurt voort Van de- fronten. Arrestaties. Duitsche waardeering voor den Finschen steun. Sovjet-Unie vraagt veel. WAPENVERORDE NING VERSCHENEN. MAATREGELEN OP HET GEBIED VAN HET BIJZONDE ONDERWIJS. Voor8chi leerplan ten inzake ermiddelen. Steeds gebonden aan tijds- v gebeuren en socialen strijd Een „philMofit der bloedgemeentchop" "A goudsche COIBANT Bureau: MARKT Jl, IEL, 2744 Postrekening 484M Chefredacteur: F. TIETEH, Gouda. We Gohmb if 17. O. ai W. I ïrpl nnen i l»ilQ«a. f 11, 0. l bopmaal ■62, Vnn I A. w. m go. J. 4-1». iloor L pnnen i 11, K. fH W«l D. I van u>en*j C. r vt-ndaVj O. 1 a, onnen «3* oi 1 |l. VH (ftprne^J H« onnefl HC «*1 onn*» Op 27 Juli la, naar het D.N.B. ver neemt. een Duitse he divisie vanuit jMt Zuiden van Bessarabië naar de KtaiinUnie opgerukt. In een dapperen aanval werd de -zwaar versterkte Unie doorbroken. De Duitsche troepen braken den hard- aekkigen tegenstand der bolsjewis ten en veroverden 21 kazematten, waaronder een zwaar bélwerk met gepantserde batterijen van 7.5 cen timeter. In het achterwaartsehe gebied van den centralen front- sector werden op 27 Juli Sovjet- formaties welke zich in de bosschen hadden teruggetrokken, door een Duitsche divisie omsingeld en ver nietigd. De bolsjewisten hadden buitengewoon zware verliezen aan gesneuvelden en gewonden. De in Duitsche gevangenschap ge nekte Sovjet-luitenant Pjotr Misjoek heeft een indrukwekkende relaas ge daan over de wijze, waarop de Sovjet soldaten de bestorming van de kaze matten der Stalinlinie door Duitsch- Roemeensche pioniers hebben be- iiefd. Luitenant Misjoek was in den Dnjestr-sector commandant van een zware kazemat, welke met 27 man was bezet en met twee kanonnen was be wakend. De Sovjets voelden zich in de kazemat buitengewoon veilig, want de muren waren anderhalve meter dik. Begin Juli hodrden wij, dat de Duit- schers van Roemenië uit bij de Proeth tot den aanval waren overgegaan, doch dat hun inval in Bessarabië was afge slagen. Alleen hadden zich in het binnenland van Bessarabië de boeren tot benden vereenigd welke strijd leverden met Sovjet-troepen. Half Juli namen wy aan den over kant van den oever van den Dnjestr bewegingen waar en zagen wij ook stofwolken en colonnes. W(j schonken hier geen aandacht aan. Op zekeren morgen om vier uur werden wij wak ker geschud door een vreeselijken «lag. Door de dikke muren van de kazemat heen hoorden wij een helsch lawaai van artillerievuur en ladingen dynamiet. Ik gaf önmiddellyk bevel met beide kanonnen te vuren. Een doel kon ik niet opgeven, doch voordat de kanonniers konden vuren, schudde de kazemat opnieuw van eèn hevigen slag. Onze soldaten werden door den luchtdruk tegen de wanden gedrukt. Het stonk naar kruitdamp en metsel kalk. Walm en rook kwelden onze oogen. Een voltreffer hadi beide ka nonnen volkomen vernield. Een ben zinereservoir ging in vlammen op. Ieder oogenblik kon de munitie ont ploffen. Talrijke soldaten schreeuw den van angst of steunden van pijn over de opgeloopen verwbntiingen. Hoor angst en schrik opgejaagd ren den wij toen uit de kazemat' en gaven wij ons over aan de Duitsche stoot troep die voor de kazemat lag. Slechte weersomstandigheden. Aan het front tégen de Sovjets wordt het oprukken in den Zuide lijken sector door de weersomstan digheden zeer bemoeilijkt, aldus het D.N.B. Niettemin worden ondanks de 'e,r slechte wegen in de Oekraine dagelijks vorderingen gemaakt. Aan bet bverige front wordt de zuivering *an ihet omvangrijke strijdgebied van "jjjuoten troepen voortgezet. Ook in.den Noordelijken sector is" «ndanks den taaien tegenstand van Jen vijand de aanval van Duitsche en Finsche- troepen voortgezet. De iroote vernietigende en Vermurwen- 'lag ten Oosten van de „Stalinlinie" werdt voortgezet. «aar het D.N.B. verneemt, hebben Sovjets op 28 en 27 Juli bloedige en geleden bij hun pogingen zich te bevrijden uit den Ijzeren greep Duitsche troepen ln het gsbied Smolensk. ïebied zijn op 28 Juli de res- «uten van een Sovjetbataljon ge zamenlijk naar de Duitsche troepen "vergeloopen. Divisie vernietigd. n,Tfn *csten van Wyasna heeft een «mitache pantserdivisie op 26 en 27 Juli a. J*1*0116- uit het Oostencaangevoer- "'etdivisie vernietigd. In dezen snriÜÜ? 84c,.or van bet front heeft een w-iJÜ? Huiteehe divisie 83 pantser een v,crnielA welke poogden door Kna aan een Duitsche omsinge- Weit. ontkomen. Acht batterijen, ondmt. j bolsjewistischen uitval bwtigd n werden eveneens ver- Haven van Odessa gebom bardeerd. •beem,»]™" j,n Odes'® is gisternacht *«bo^rd».;a0rrJ|eVecht3vliegtuigen schelden 9mvan6rÜke en ver- sucees v»n j re branden bewezen het den aanval, aldus het D.N.B. Verliezen van de Sovjet luchtmacht. Duitsche jagers en luchtdoelartillerie hebben op 27 Juli en in den nacht van 27 op 28 Juli 123 Sovjetvliegtuigen neergeschoten. Bovendien werden 17 toestellen op den grond verhield, zoodat de Sovjets J^ondag 140 vlieg tuigen verloren hebben. Finsch iegerbericht. Van officieele Finsche zijde wordt het volgende medegedeeld. Aan liet Noordelijk front zijn weer omsingelde vijandelijke troepen ver nietigd, waarbij een zeer aanzienlijke hoeveelheid antitankkanonnen, mi trailleurs, automatische wapenen, gra naatwerpers en ander oorlogsmaterieel is buitgemaakt. De andere operaties hebben een gunstig verloop genomen, geheel overeenkomstig de plannen. De Finsche vliegers en de luchtaf weer op den grond hebben tot Zondag avond in totaal 191 Sovjet-vliegtuigen omlaaggschoten. Hieronder zijn niet begrepen de op den grond vernietigde vliegtuigen .en die, waarvan niet met zekerheid kon worden vastgesteld, dat zij waren neergeschoten. De com» and an ten van de brandweer in Moskou, Jarisj, Blomberg en Bor- ston zijn, volgens Aftonbladet, wegens daden van sabotage by de blus- sching van de door Duitsche bommen veroorzaakte branden gearresteerd. Naar Aftonbladet verder meldt, hebben Sovjetradiozenders de bevolking van St. Petersburg opgeroe pen mede te helpen by de opsporing van bandieten, die 29 jaar lang hun ware gezicht hebben verborgen. Reeds is een aantal contra-revolutionnairen gearresteerd en doodgeschoten. Het verantwoordelijkheidsbesef, waar mede Finland op den linker vleugel van het Europeesche afweerfront tegen het bolsjewisme zoowel in militair, als ook in politiek opzicht zijn bijdrage levert, verzekert het land niet alleen zyn eigen toekomst, maar ook een vooraanstaande plaats in den Noorde lijken sector van het nieuwe Europa, zoo zet de Deutsche diplom a- tisch-politische Informa tion uiteen. Het Finsche volk heeft geen oogen blik getwijfeld tezamen met het Duit sche ryk en zyn bondgenooten zyn positieve houding ten opzichte van de Europeesche solidariteit op het slag veld te bewijzen. inlandF heeft niet ge probeerd zyn eigen belangen tegenover die van Duitschland en Europa op een gouden 9chaal te wegen. Het land heeft niet getracht in den schaduw vats een verkeerd be tropen neutraliteit een politiek van voorzichtig balanoeeren te voeren, of zelfs een oogenblik afzijdig te staan en toe te kijken, waar het lot van Europa ook die volken wakker houdt, die geloofden dat de historische ontwikkeling voor hen tot stilstand zou zjjn gekomen. De vastberadenheid, de dapperheid en het begrip, waarmede het Finsche volk in de moeilijke oogen blikken der laatste jaren heeft stand- en vastge houden, hebben het Finsche volk de vriendschap die altijd aanwezig was en de bewondering van het Duitsche volk verzekerd. De. te Washington vertoevende mili taire Sovjetmissie onder genreal Goli- kof heeft den directeur van het mini sterie in het staatsdepartement, Ache- son, de verlanglijst der Sovjets betref fende Amerikaansche leveranties over handigd. Volgens de International News Service overtreffen de Russische wenschen verre alles, wat de Ver. Sta- tn op het oogenblik in staat zijn te leveren. Zon: op 5.36, onder 21.35, Maan: op 13.25, onder 00.20, Men is verplicht te verduis teren van zonsondergang tot zonsopkomst. Laotaarns van voertnigen moeten nar na zonsonder gang ontstoken worden. Het Verordeningenblad bevat een verordening van den Rijkscommissaris betreffende wapenen, munitie, spring stoffen en ontstekingsmiddelen (Wa pen verordening). Deze verordening omschrijft in de eerste plaats wat onder wapenen (vuurwapenen incl. alarmpistolen, slag en steekwapenen, munitie, onderdeelen van vuurwapenen, springstoffen en ontstekingsmiddelen) moet worden verstaan. Wapenen of munitie mogen slechts op vertoon van een wapen-ontvangst- vergunhing, waarop het wapën 1 of de milnitie, welke men moet ontvangen, naar soort en hoeveelheid nauwkeurig is vermeldf" worden afgegeven ef ont vangen. Deze vergunning is zes maanden geldig. Wapenen, welke iemand verkrijgt als onmiddellijk uitvloeisel van het over lijden van een ander, dienen door de personen, die deze ondl'r zich hebben, bij het plaatselijk hoofd van politie in voorloopige bewaring te worden af gegeven. Hij dje vuurwapens of munitie onder zich heeft, behoeft een wapen bezit- vergunning, indien hy geen wapen* vergunning heeft. De wapenbezitver- gunning geeft den houder slechts het recht het vuurwapen of de munitie binnen de voortdurend door hem ge bruikte woon-, dienst- of bedryfs- rifimte of binnen zoodhnige andere afgestoten plaats te bewaren en daarin bij ziqh te dragen. Hijjdie buiteh de voortdurend door hem gebruikte woon-, dienst- of be- drijfsruirfrte of buiten zoodanige andere afgesloten plaats wapenen bij zich draagt, moet een wapen vergunning bij zich dragen. Deze vergunning is in het bezette Nederlandsche gebied onbeperkt geldig, tenzij uitdrukkelijk is bepaald, dat zij slechts gel£t voor bepaalde, nader ver melde gelegenheden o|s plaatsen. De waperïbezitvergunning en de wapenvergunning zijn een jaar geldig, gerekend vanaf den dag van uit reiking, tenzij daarop een kortere geldigheidsduur is aangeteekend. - Wapen ontvangst vergunningen, wapen bezit vergunningen of wapen vergunningen mogen slechts aan personen, omtrent wier betrouw baarheid geen twijfel bestaat, en slechts wanneer de noodzakelijkheid er van wordt aangetoond, worden i uitgereikt. De verordening somt aan», wie uit reiking in het bijzonder tript plaats vindt (personen beneden 18 jaar, tot vrijheidsstraf veroordeelden, zigeuners enz.). Wie geen vergunning behoeven. De volgende personen behoeven niet in het bezit te zijn van een wapen- ontvangstvergunning, een wapenbezit- vergnnning of een wapenvergunning: 1) De ambtenaren van de Neder landsche politie, de ambtenaren, die in gevangenissen of andere inrichtingen, waar straffen ten uitvoer worden ge legd, toezicht uitoefenen, de Neder landsche in- en uitklaringsambtenaren en douaneopsporingsambtenaren voor de hun door hun dienst geleverde en hun ingevolge hun dienstinstructie toe komende wapenen met inbegrip van de daarvoor bestemde munitie. 2) De ambtenaren van het Staats- boschbeheër 'voor het onder zich heb ben en het dragen van ten hoogste drie jachtwapenen, welke volgens hjin constructie bestemd zyn voor de jacht op in het bezette Nederlandsche gebied in de natuur levende wildsoor ten en van de voor zoodanige wapenen bestemde munitie. 3) De houder van een geldige Ne derlandsche groote jachtakte, voor wien een verklaring var. geen bezwaar, afgegeven door den RVkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied (commissaris-generaal voor de Open bare Veiligheid) of door de door hem aangewezen instantie, aanwezig is, voor het onder zich hebben en het dragen van ten hoogste één jacht wapen, hetwelk volgens zijn construc tie bestemd is voor de jacht Bp in het bezetteNederlandsché gebied in de natuur levende wildsoorten en van de voor zoodanig wapen bestenjce munitie. 4) Personen, die wapenveaameun- gen onder zich hebben, voor zoover deze verzamelingen wapenen of. mu nitie van geschiedkundige of cultu- reele waarde bevatten voor de voor werpen uit deze verzameling^ welke heden ten dage niet meer bruikbaar zijn of gebruikt plegen te worden. 5) Personen', die de Duitsche natio naliteit bezitten, in het Duitsche rijk hun vaste woonplaats hebben en een Duitsche wapenvergunning hebben, voor het onder zich hebben en het dragen van een wapen en van de daarvoor bestemde munitie. 6) De officieren van de voormalige Nederlandsche Zee- en Landmacht voor het onder zich hebben en het dragen van slag- en stootwapenen in overeenstemming met de bevelen van den Duitschen commissaris voor de demobilisatie van de Nederlandsche Zee- en Landmacht. Het dragen van deze wapenen is den officieren echter slechts geoorloofd, wanneer zij in uniform zijn gekleed. Hy die een wapenverzameling onder zich heeft, is verplicht binnen vier weken na het in werking treden dezer verordening een nauwkeurige lijst van de zich in deze verzamelijig bevinden de vuurwapenen en munitie bij het plaatselijk hoofd van politie van zijn woonplaats in te dienen en veranderin gen binnen een week op te geven. Springstoffen en ontstekingsmiddelen mogen slechts op vertoon van een springstoffenontvangstvergunning wor den afgegeven of ontvangen. Zij mogen slechts door vakkundige krachten en met bijzondere schrifte lijke vergunning worden gebruikt. Personen, die zich bezighouden met de vervaardiging en het onderhoud van wapenen, munitie, springstoffen of ontstekingsmiddelen, behoeven daar voor een vergunning voor zich zelf en voor de in hun bedrijf werkzame per sonen, voor zoover niet de Duitsche weermacht of een door deze daarmede belaste instantie' voortdurend oiider hun eigen verantwoordelijkheid toe zicht houdt op hefbedajf. Wapenhandelaren hebben voof de uitoefening van hun bedrijf een ver gunning noodig. Verboden hapde^ Het vervaardigen, het dragen, het onder zich hebben, de in-, uit- en door voer van, alsmede de har.det in de na volgende artikelen is verboden: Ij ^Vuurwapenen, welke in meerv dere mate dan zulks in het algemeen- voor jacht- of sportdoeleinden gebfui- kelijk is, dichtgeslagen, in elkaar ge nomen kunnen worden, dan wel in stokken, zon- of regenschermen, kokers of op dergelijke wijze zijn verborgen. 2) Vuurwapenen, welke zijn voor zién van een inrichting totpdempin^ van den knal of van een geweerschijn werper, alsmede zoodanige inrich'in- gën of geweerschijnwerpers afzon derlijk. 3) Slag- en stootwapens, welke be stemd zijn om op arglistig wyze te worden gebruikt (bijvoorbeeld degen stokken, ploertendooders en boks beugels). Uitzonderingen zijn slechts voor dienst- of. overheidsdoeleinden ge oorloofd. De aanvraag tot uitreiking van een vergunning wordt bij het plaatselijk hoofd van politie ingediend. Strafbepalingen Overtredingen worden gestraft met hechtenis van ten hoogste twee maan den en met geldboete van ten hoogste vierhonderd gulden of met een dezer straffen. Herhaling wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren en met geldboete van ten hoogste vijftigduizend gulden of met een dezer straffen. De wet, houdende verbodsbepa lingen tegen het dragen van wape nen Staatsblad 1890, no. 81) en de Vuurwapenwet 1919 benevens het tweede lid van artikel 13 van de Jachtwet 1923 treden buiten werking. Houders van een door een Duitsche of Nederlandsche. burgerlijke of mili taire instantie uitgereikte, thans nog geldige vergunning, welke met eenige I vergunning, als* bedoeld in de on derhavige -verordening, overeenkomt, kunnen binnen een week na het in werking treden dezer verordening een aanvraag indienen tot uitreiking van een vergunning, als bedoeld' in deze verordening. Tot op het tijdstip der overhandiging van de beslissing op deze aanvraag, uiterlijk echter tot 1 November 1941. blijven de oude vergunningen van kracht. Deze verordening treedt heden in werking. 1 SCHOLEN KUNNEN EVENTUEEL JLGESLOTEN WORDEN. Het Verordeningenblad bevat een verordening van den Rijkscommissaris yopr het bezette Nederlandsche gebied, houdende maatregelen op het gebied van het bijzonder onderwijs. hierin is bepaald, dat ten .einde een ontwikkeling van het gesubsidieerde bijzonder onderwijs in overeenstem ming met de onder de huidige omstan digheden te stellen eischen te waar borgen, de secretaris-generaal van het departement van Opvoeding, Weten schap en Cultuurbescherming bevoegd is de wettelijk vastgestelde voorwaar den voor het verkrijgen van subsidie uit openbare kassen aan te vullen door scherper omUjnde voorwaarden betref fende de samenstelling van bet leer plan en het gebruik van leermiddelen. Voor het geval in een inrichting voor bijzonder onderwijs de handhaving van de orde of ritst op niet voldoende wyze wordt gewaarborgd, is de secretaris generaal van het departement van Op voeding, Wetenschap en Cultuurbe scherming bevoegd: 1) Het schoolbestuur aanwijzingen te geven; voor het geval het school bestuur bedoelde aanwijzingen niet of niet genoegzaam opvolgt, kan de seere- taris-generaal een gemachtigde aan wijzen, die de rechten en verplichtin gen van het bestuur geheel of ten deelé moet waarnemen. 2) De school voor bepaalden of on- bepaalden tijd te sluiten. De secretaris-generaal kan de hem ingevolge 't bovenstaande toekomende bevoegdheden op onder hem ressor- teerende instanties overdragen. Het J>epaalde bij het besluit no. 62/ 1941 betreffende handhaving der orde onder de studenten aan universiteiten en hoogescholen in hét bezette Neder landsche gebied blij ft onverminderd van kracht. Deze verordening treedt heden ln werking. IN een vraaggeufrek met een redac teur van déVVereenigde Perabu- reaux heeft" prof. dr T. Goede waagen, secretaris-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten naar aanleiding van zijn. benoeming tot bijzonder hoogleeraar in de nieuwere wijsbegeerte aan da Rijksuniversiteit té Leiden een uit eenzetting gegeven over wijsbegeerte en politiek. Vraag: Welk verband bestaat er naar uw meening tusschen philosofie en politiek? Antwoord: In de eerste plaats wil ik op historische gronden vast stellen, dat de grootste wijsgeeren zich diepgaand met de politiek heb ben bezig gehouden en dat zij philo- sofisch gefundeerde politieke stelsels ontwierpen. Het waren de wijs- geeren Plato en Aristoteles, die de po litiek van Alexander den Groote hebben voorbereid, terwijl de school der Stoa de wijsgeerige rechtvaardi ging gaf voor een imperium-politiek der Romeinen. Thomas van Aquino stelde de algemeene politieke leer voor de Roomsche kerk op, welke nog tot voor -kort de gangen van het po litieke katholicisme heeft kunnen leiden. Ook Kant levert, als over tuigd aanhanger van de Fransche re volutie, een bewijs voor mijn stel ling, evenals Schelling en Hegel, die sterk anti-liberalistisch in den zin der restauratie hebben gedacht. Ten slotte mag zeker ook Rousseau niet vergeten worden in verband met de leer der volkssouvereiniteit. Men mag gerust zeggen, dat elke wijsgeer, die op volledigheid aan spraak wil ipaken, zijn politieke stel sel heeft, zooals hij dit moet hebben in verband met zyn eigen, bepaalde sociale en religieuze opvattingen. De wijsbegeerte en de politiek zijn on scheidbaar en hun eenheid is nood zakelijk, willen beide niet onvrucht baar zyn. Ontwikkeling gebonden aan de historie. Vraag: Wordt de vrijheid der philosofie door dezen band met de politiek niet te zeer beperkt en is zij onder deze omstandigheden nog wei tot eigen werkzaamheid in staat? Antwoord: Men moet vooral niet denken, dat er een eigen werk. zaamheid der philosofie kan be staan geheel en al los van den poli- tieken strijd. Integendeel: de ont wikkeling van de philosofie en haar denkstelsels voltrekt zich juist door en in de concrete historische situatie. De vrijheid der wijsbegeerte toch, beteekent geenszins, dat z(j los van de maatschappij staat, doch dat zij, midden in den socialen strijd ge- Ïilaatst, deze op haar eigen wijze be- icht. Dit is geen ontdekking van onzen tijd, doch een historisch vast staand, onveranderlijk feit. Een karakteristiek voorbeeld hier van, dat voor ons Nederlanders voor de hand ligt, levert Thorbecke, die in Duitschland philosofie studeerde en in Leiden de ideologie van het libera lisme schreef en beleed. Ik zou niet gaarne ontkennen,'dat "ITiorbecke een wijsgeerig denker was, omdat hij de geestelijke vader van de liberale po litiek is, waarvan ik als nationaal- socialist een bestrijder ben. Thorbecke kwam op grond van zijn philoso- fiseh denken tot zijn politieke stelsel en wat voor hem geldt, geldt mutatis mutandis ook voor een wijsgeer, die een nationaal-socialistisch politiek stelsel aanhangt. De eigen werkzaamheid van de wijsbegeerte is overal en altyd ge legen in den blik op het geheel en het logisch doordenken .yan alle be grippen, die op een bepaald en bij zonder geval betrekking hebben. Zoo heeft bijvoorbeeld Plato niet alleen een gemeenschaps-ideaal in theorie en met de daad nagestreefd, doch ook de vraag naar het wezen gn het be grip van de menschelijke samen leving gesteld. Een „vergeten hoofdstuk". Vraag: Welke beteekenis hecht u aan het rasvraagstuk in de philosofie en hoe stelt u zich voor dit te behan delen? Antwoord: Het rasvraagstuk is niet alleen in wijsgeerig en politiek op zicht, doch voor de geheele wetenschap langen tijd een „vergeten hoofdstuk" geweest. De taak van de philosofie ten aanzien van dit begrip is mijns inziens tweeledig. Ten eerste moet zij histo risch laten zien hoe dit vraagstuk, on danks het feit dat men het langen tijd heeft genegeerd, wel aan de orde moest komen. Ten tweede zal zij zich systematisch moeten bezinnen op dit begrip. Ik wil hierbij vooral den nadruk leggen op het feit, dat het rassenvraag. stuk niet alleen biologisch gezien moet worden, doch dat het ook en zelfs in de eerste plaats van cultuur-weten- schappelyken aard is. Het inzicht zal meer en meer baan moeten breken, dat het ras in belangrijke mate mede bepalend is voor het menschelijk ziele- leven en de volksziel. Het is dan ook noodzakelijk, dat de raspsychologie in alle richtingen wordt uitgebouwd. Wij mogen ons nu eenmaal niet ontveinzen, dat bijvoorbeeld de poBtieke geschie denis, de kunstgeschiedenis en de ge- schiedënis van het geestelijk leven met begrepen kunnen worden, als men net rasbeginsel niet als uitgangspunt neemt Men denke hierbij byjoorbeeld aan zoo typisch Germaansch was tegenover Rembrandt, of aan de gothiek, welke de overige wereld. Ook de Leidsche universiteit zal zich eens wysgeerig moeten, bezinnen op begrippen als volk, stam en ras. Zoowel voor de we tenschap, alsook voor den politieken strijd is dit onmisbaar. Ik stel mij dan ook voor, bij mijn onderwijs een niet gering deel te besteden aan de „philo sofie der bloedgemeenschap". Wijsbegeerte geeft inzicht in het geheel der wetenschap. Vraag: Hoe ziet u de zuiver theo retische functie van de wijsbegeerte in het geheel van het universitaire on derwijs? Antwoord: De universiteit is in de laatste eeuwen geworden tot een ondoordachte chaos van speciale vak ken, waar een ieder in zijn eigen hokje werkt, terwijl de blik op het geheel, althans voor een zeer groot deel, ver loren ging. De philosofie heeft van oudsher tot taak het encyclopaedisch stelsel van wetenschap te ontwikkelen en het was/ Hegel, die dit uiteraard met de mid/ delen van zijn tijd het meest vol ledig heeft gedaan. Zooals thans in/de politiek de idee van het geheel op/den voorgrond treedt tegenover die van de bijzondere deelen, zoo gaat he/ ook met de verschillende wetens/happen (Gestaltspsychologie, moderne sociolo gie) en zoo zal het ook gaan met de wijsbegeerte. Deze begrijpt steeds meer als haar taak: met de wetenschappe lijke middelen van dezen tijd de ency clopaedic van alle wetenschappen dia lectisch te ontwikkelen. In de stad, waar Bolland doceerde, is dit geen on- bekend geluidl Zelf iteb ik in 1932, in mijn „Summa contra metaphysicos" een bijdrage in dit streven willen geven en het verheugt mij; dat ik nu in de ge legenheid wordt gesteld, de ni«"w5 phisolofie in dezen geest, niet alleen historisch beschrijvend, maar ook sy stematisch té ontwikkelen, daarbt »an- knoopend gen het groote voorbeeld der Duitsche wijsgeeren. van Lribn Hegel. Zóoals nog onlangs prof. n«c «n^nosofische denkwijze, die in haar (dialectiek zuiver methodisch en „op de I hopgte van de wetenschappen is.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1941 | | pagina 1