Oude herinneringen
UITSTAPJES IN DEN ZOMER
ZILVER AAN DE
SANDAWAKl'
bij een bezoek aan
Gouda en Haastrecht
AT
AAR
ANNEER
rijwielreparaties
TWEEDE
BLAD
ff
Stadtnieuw».
rts.
rp m
yan kaciskoekjes, den koelen dronk
bij brugwachter Sluiter en de water
tonnen bij de school van mijnheer Huber
Drinkwatervoorziening en hygiëne omstreeks 1875
voor allo
GIEL VAN WAAS*
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1941
Een bezoek aan het sierteeltcentrum Boskoop
feuilleton
Komt trouwen.
Jwerftochte^f» 8 van een ziiner
Kaaivlschwm'i n*g' dan gaat hlI met
om ev™e^ "aar de „berghelling
ftraalt Nivi ^,°00™n te vellen* Dan
•outer vreuea 0rnenburg's ge,aat van
eugde het schijnt, alsof
#b ak,
of
of
8EB.
egaat
ut of
rizen.1
uctit.
kg;
erdag
f26-29
sui.
alg.
rijst;
Jtaver-
d icc Ui;
gli.iveB
bon-
llijvea
eesch-
Jaatt-
bfd.
SClll»
lock,
i k!«tn
t Rorit.
roti*'
-bloem*
-vlok»
Ittcn
acaronl*
aardaP-
fcerkt
J wow-
isoorlefl*
nworit
en
ile
bra*»*
den
rt. votf
ntfotf-
W
GEZELLIG, buitengewoon gezellig
Was het uitstapje, daf ik maakte
met mijne kleindochter. Zij had
hft verdiend. Zij had flink gewerkt en
«as nauwelijks achttien jaar oud, met
oracht cijfers geslaagd voor. het eind
examen van een gymnasium in
Den Haag.
Een reisplannetje was opgemaakt,
»n bezoek aan Zeist, Haastrecht en
Gouda. Na ons bezoek aan Zeist
«neen wij naar Gouda. Opa, bij ver
korting .,Oob", moest haar uit zijn.
jeugd vertelen. Grootvader vertelde
toen dat hij op acht-jarigen leeftijd
jn 1874 té Haastrecht kwam, waar
jjjn ovader tot gemeente-geneesheer
was benoemd.
ken d~r eerste vraagstukken was
het schoolgaan. Gouda waè de aange
wezen plaats'en de school was die van
mijnheer Huber (vroeger sprak men
van meester en bovenmeester), gelegen
san den Groeneweg.
Mijn vader vond loopen gezond. De
uitrusting, die 'op het dorp gemaakt
werd. bestond uit eene tasch (ransel)
en een.paar schoenen. Voor het winter-
leizoen wareh deze van vetleêr. Regen,
Itorm of sneeuwjacht hadden geen in
vloed op geregeld schoolbezoek.
Ik ging graag naar school. Eens had
ik een bitier'verdriet en dat nog wel
op mijn verjaardag. Ik had als hoofd-'
cadeau voor mijn verjaardag een Ja-
pansch gelakte griffeldoos gekregen
met enkele poppetjes er op. Ik was er
zielsgelukkig mede. Toen ik op school
kwam liet ik haar ttol trots aan mijn
buurman zien. t
De meester kwam naar mij toe vlie
gen, ik kreeg een draai om mijn
ooren, hij greep mijn griffeldoos, liep
er mede naar de kolomkachel en
wierp mijn mooie doos in de vlam
men! i
De klafi om de ooren was ik spoedig
vergeten, maar het verlies van mijn
griffeldoos(z(j had 65 cent gekost)
nimmer.
Het is meer dan uitstekend dat te
genwoordig de leer der opvoedkunde
tot een der hoofdvakken behoort bij
het examen voor onderwijzer.
Loopen naar school.
Mijn vader had wel een paard met
een paar rijtuigen en een koetsier,
maar slechts i bij noodweer mocht de
koetsier ons 'wegbrengen' tot Stolwy-
kersluis. Vriendjes om mede te spelen
had ik al gauw op het dorp. Tot de
jongens uit Haastrecht, die in Gouda
reeds op school gingen, behoorden een
zoon van notaris Brouwer Nijhof en
een zoon van. den heer Muller, leer
looier. Deze jongens gingen per vigi
lante. Het zoontje van den notaris had
een licht, aangeboren, voetgebrek en
kon dus deri afstand (vijf kwartier)
niet te veel afleggen.
Het gevolg van ons loopen naar
tchool was voor den jongen Muller
(oudsten broêr van den heer Van Za
len Muller), dat hij in het vervolg ook
met ons mede moest loopen.
Had ik wel een ransel voor mijn
boeken noodig? Gelukkig niet. Daar
Jjngen de boterhammentrommeltjes in.
Boterhammen belegd met kaas of öe-
•trooid met bruine suiker. Wij gingen
«e om twaalf Uur gebruiken bij eene
doktersweduwe, 's Zomers waren deze
boterhammen geroosterd en de bruine
Joker gesmolten door de blakende zon,
me op mijn ransel had geschenen. Met
dozen ransel verdiende ik van mijne
broers, die op het gymnasium gingen,
(Soiegen op de Houtmansgracht, van
ieder 214 cent per week voor het dra
len hunner boterhamtrommeltjes. Dit
bedrag werd besteed voor knikkers of
donderdags ook wei eens vpor het koo-
Pen van een kaas koekje, 'gekocht in
J.'entje op de markt!
niet alleen was er.,een plaatste in
een ransel voor de trommeltjes, maar
o|* konden er nog appols en peren bij.
jffj.ymzohtbpomen vpnd men langs
en dijk en de jongens van den dokter
hadden
een streepje voor!
Ook een tol bij Haastrecht
Hoe was de verbinding Haastrecht-
Gouda? Per Oudewatersche boot, doch
wegens ongeregelde vaart viel daarop
niet te rekenen. Evenmin kon de post
wagen GoudaSchoonhoven ons van
dienst zijn. Wèl gebeurde het soms, dat
wij met een kaaswagen mede konden
rijden. Er was een klein plaatsje op
den wagen achter de kazen. Daar kon
den wij zitten en de beenen bengelden
dan buiten boord.
Met den marktdag troffen wij het
meermalen op een andere wijze met
een tilbury of Utrechtsen wagentje,
mede te rijden. Gewoonlijk naar een
stalhouderij, gelegen aan't begin van
de Karnemêlksloot, waar nu een plant
soentje is, of naar Elberveld op den
Lange Tiendeweg.
De weg HaastrechtGouda was een.
slecht onderhouden grindweg, 's zomers
stoffig en 's wirtters papperig. Evan
buiten Haastrecht was een tol. Rood
.was daar tolgaarder. De opbrengst
daarvan strekte mede tot onderhoud
van den weg. De tollen en sluisgelden,
wij weten dit, waren een ergernis bij
een groot deel onzer bevolking. Als het
niet strikt noodzakelijk was, dat men
in Gouda motst zijn dan keerde men
tè Stolwijkersluis om, want over den
I.Tssel lag een brug waar weer tolgeld
geotferd moest worden.
Het is niet te* verwonderen, dat
wij ais kinderen vaak dorst hadden,
als wij b(j deze brug aankwamen.
WQ Snakten dan vaak naar water.
Dit vonden wij dan b|j den brug
wachter Sluiter. In het voorportaal
tje van diens kleine woning stond
een ton met water, waarin een blik
je dreef. Dit water was direct af
komstig uit den IJssel.
Omdat ik aanstonds eenige mede
deelingen zal doen over dp watervoor
ziening van Gouda is het Jtier de plaats
om iets te vertellen wj
water in het algemeen
Antonie van
groote ontdekking
Het is Antonie van Le-éUwenhoëk uit
Delft, die de geheele wereld versteld
heeft doen staan door zulk een groote
refcs van ontdekkingen, dat men, een
voudig gezegd, er paf van stond. Hij
maakte zelf vergrootglazen (lenzen).
Hy sleep het glas en kreeg tot resultaat
iets, waarmede hij een zestigvoudige
vergrooting kon bereiken. Iets wat met
het bloote oog niet te zien was, omdat
het te klein was, kon hij nu waarne
men, Alies betrok hij in zijne onder
zoekingen, zoowel uit planten- als uit
dierenrijk. Zoo onderzocht hij ook een
druppel water en zag toen dat daar
beestjes (bacteriën) in zaten. Hij deel
de zijne ontdekking aan de geleerden
van Engeland mede en voegde teeke-
ningen er bij van wat hij had waarge
nomen. Hij réisde zelf naar Engeland
en nam zijn toestelletje mede, waar
mede hij deze ontdekkingen had ver
richt.
Het aantal ontdekkingen, dat hij ge
daan had met de daarbij gevoegde tee-
keningen, was een boekje vol. Het toe
stelletje dat hij vervaardigd had was
Sehonwbnrg Bioscoop: Een stem uit
den aether (met rise Werner, Ida
Wiist, Carl Raddatz en Joachim
Brennecke). Aanvang 8.15 uur,
Zondag vanaf 3.30 uur.
Thalia Theater: D III 88 (met Chris
tian Kayssler, Otto Wernicke; Heinz
Wenzel en Hermann Braun). Aan
vang 8.15 uur, Zondag vanaf 3.30
uur.
Reünie Bioscoop: Zijn beste vriend
(met Har-y Piel). Aanvang 8.15 uur,
Zaterdag vanaf 6 uur, Zondag vanaf
3.30 uur. Zondag 10.30 uur: De
droom van een winternacht (met
Magda Schneider).
12 Aug. 7.30 uur Stadhuis: Vergade-i
ring van den gemeehteraad.
13 Aug, 7.30 uur Ned. Geref. Gemeente:
Spreekbeurt ds. Joh. van Weizen.
13 Aug. 8 uur Geref. Kerk: Populaire
orgelbespeling R, M. van Deth.
14 Aug. 7.30 uur Vrije Evangelische
Gemeente: Bijbelbespreking en bid
stond.
14 Aug. 7.30 unr Leger des Heils:
Heiligingsdienst.
14 Aug. 8 uur Daniël: Bijeenkomst
Federatie van Hervormde Jongeren.
18 Aug. 1.45 uur Station: Vertrek
bezoek Oudheidkundigen Kring „Die
Goude" aan boerderijen te Berg
ambacht.
31 Aug. 4 uur Kaashandel-Maatschap
pij „Gouda": Jaarlijksche algemeen>
vergadering van aandeelhouder*
tbr van het
Send was.
euwenhoek's
de allereenvoudigste microscoop.
Dit oorspronkelijke toestelletje be
vindt zich itaar ik meen in een museum
te Londen. Indien dit niet juist is, dan
f S
ij Maandag kugt U weer terecht
vlug.
voordeelig
en vakkundig, bij
r Gouwe 188, Telefoon- 3297
G 2562 15
bevindt het zich in het museum van
het Natuurkundig Laboratorium. Bijl
houwerstraat te Utrecht. In ieder ge
val iis daar in de Bijlhouwerstraat een
absdluut natuurgetrouw exemplaar te
bezidhtigen,
Vap uit Engeland werd het groote
nieuws over de geheele wereld ver
breid.
Men\kan van Antonie vpn Leeuwen
hoek getuigen, dat het grootste deel
van de geneeskunde gebouwd is op dat
gene, ipat uit zijn ontdekkingen is
voortgesproten. Zijn naam zal in lengte
van dagen -blijven voortleven, dat wil
zeggen, over duizenden jaren zal men
zijn naam\ met eerbied noemen, even
zoo goed a"Js men de namen kent van
de groote mannen die bij het begin on
zer jaartelling leefden of daarvóór.
j „Het Haantje"
IJ gaan nu naar den Groeue-
Bruikbaar driakwater
en wat het was
Bij onze school waren twee witte
tonnen van. flink formaat geplaatst,
waarin drinkwater was. Op de
t eene ton hing een bordje, waarop
stond bruikbaar, op de andere ton
onbruikbaar.
Op vastgestelde dagen kwam. er een
stadsarbeider, die een zwabber bij zich
had, zoo een als de schippers gebruiken
bij het schoonmaken, dus een houten
stok, waar onderaan een dweil be-
-vestigd was. Verder had hij bij zióh een
puts, dat is een emmertje met een
stevig touw aan het hengsel en dan
had hij nog een flesch bij zich met
donkere vloeistof.
De arbeider, die een ton schoon
maakte, deed dit aldus: hij opende
de kraan en liet het zich nog in de
ton bevindende water, dat, om be
grijpelijke redenen, er niet zoo fr.isch
uitzag, op de straat loopen. Hij open
de hét deksel boven op de ton, nam
zijn zwaober, dompelde de dweil in
het grachtje en begon de binnenzijde
van de ton te reinigen. Hierna nam
hij zijn puts ter hand, trok eerst zijn
jas uit en zwaaide dan den putsem-
mer in het grachtje en nulde zoo de
ton. Vervolgens kwam het fleschje
aan de beurt. De inhoud daarvan be
stond uit ijzerchloride en had tot doel
het water te doen bezinken. Hij goot
deze ijzerchloride' bij scheuties in de
ton en roerde daarbij dan met .den
steel van den zwabber alles nog eens
goed om. De deksel van de ton werd
gesloten. De bordjes der tonnen wer
den verwisseld. Het kraantje van de
pas behandeld? ton werd met een ket
ting gesloten, terwijl het kettinkje
van de tweede ton verwijderd werd.
Op die manier stond er steeds een
ton met drink water bij onze school,
voorzien van het bordje bruik
baar. Tegenover deze tonnen was
onze speelplaats. Moe gespeeld lesch-
ten wij onzen dorst met dit water!
Het gevolg dezer watervoorziening
was, dat er in Gouda een ingewands
ziekte heerschte, die gepaard ging met
diarrhee (buikloop). Deze ziekte
noemde men „de Gouwenaar".
Te Rotterdam heeTSchte tengevolge
van het drinken van Maaswater een
zelfde soort ziekte, die daar den
naam van „de Rotterdammers" droeg
De sterfte te Gouda was verbazend
hoog, ruim veertig per duizend.
Een doorkijk in het fraaie Guldemond-plantsoen te Boskoop, waarin de sier
teeltgewassen in hun volle pracht te bewonderen zijn. (Foto Benfers)
weg én beginnen -bij den Lange
Tiendeweg. De eerste honderd
meter is hetzelfde gebleven wat de
breedte betreft, doch dan komt men
aan een gedeelte dat breeder is. Dit
komt omdat deze verbreeding te dan
ken is aan een demping van een
grachtje, dat langs den geheelen Groe
ne .eg liep. Naar school gaande liepen
wij over den Fluweelen Singel, pas
seerden het houten Doelen-brugje, en
liepen dan door de Doelestraat (vroe
ger sprak men veel van stegen, tegen
woordig meer van straten) en kwamen
zoo op den Groeneweg.
Voor zaken zag men in dien tijd nog
vaak uithangborden, soms met een
rijmpje er op. Op dit gedeelte nu yan-
den Groeneweg, dicht bij de Doéle-
straat, prijkte op 'n uithangbord een
haantje. Het was een kleme zaak,
waar men een borrel kon koopen
Als onderschrift stond er bij dit
Haantje:
„Hier bij het Haantje
Pikt men een graantje".
Staat men thans daar waar de ver
breeding van den Groeneweg begint,
dan ziet men nog het grachtje, dat van
de Jeruzale-mstraat (steeg) komt. Dit
grachtje liep in de richting van de
Patersteeg. De Groeneweg was door
een brugje met de Patersteeg ver
bonden. Het geheele complex tusschen
Groeneweg-Patersteeg-Jeruzalemstraat
en grachtje is oorspronkelijk een
klooster geweest. De' kapel vindt men
op den hoek van Patersteeg en Jeru-
zalemstraat. In mijn jeugd was daar
de armenschool van mijnheer Gonda
gevestigd. Op deze school gingen ver
bazend veel kinderen.
Tot instandhouding van het lichaam
heeft de mensch voedsel noodig. Dit
zijn de inkomsten. Hiertegenover staan
de uitgaven. Het zijn de uitgaven, die
langs den natuurlijken weg het
lichaam verlaten. Deze kwamen voor
het overgroote deel m het grachtje
tereoht.
Zeer gunstige invloed van
aanleg der waterleiding
Onmiddellijk na de invoering van
de waterleiding daalde dit cijfer
reusachtig. In het eerste jaar was
deze daling geweldig en naarmate
meer personen zieh bij de water
leiding deden aansluiten, ging deze
daling regelntaög voort.
De nieuwe wetten de volksge
zondheid betreffende en ook de
verbazend groote vooruitgang der
geneeskunde hebben het sterfte
cijfer voor Gouda doen dalen tot
dat van vele groote steden, dat is,
om in een rond getal te spreken,
Urn per duizend.
Hoe was de drinkwatervoorziening
te Haastrecht?
Als voorbeeld neem ik mij ouderlijk
huis. Daar een gewoon privaat. Van
dit privaat liep een riool naar den
IJssel. Enkele meters van dit riool
verwijderd werd ons drink water
door pen pomp, die zich "in de keuken
bevond, uit den IJssel opgepompt.
Dit water moest twee lagen passeeren,
een zandlaag en een grindlaag. In de
keuken werd het water dan gefiltreerd
door een filter, die voorzien was van
een sponsje en een laagje houtskool.
Dit alles is absoluut onvoldoende.
Is het wonder dat ik, als kind, drie
maanden lang lijdende was aan
typhus? Het ziektebeeld van typhus
was volkomen bekend, de oorzaak
eohter niet. Zoodra deze ontdekt was,
kwam er ook een groote verandering
in de behandeling dezer ziekte.
De eerste patiënt, dien ik zelfstan
dig ter behandeling in het ziekenhuis
toegewezen kreeg, lag nog rustig in
een zaal, temidden van andere patiën
ten. Dit was een typhus-patiënt!
Een andere ziekte, die ook door be
smet drinkwater veroorzaakt kan
worden, is de cholera. Deze ziekte
heersohte in 1866 op tal van plaatsen
in ons land, o.a. ook i-n mijn geboorte
plaats Asperen. In enkele weken werd
daar de bevolking gedecimeerd. Van
de 1200 inwoners vielen daar 120 in
woners als slachtoffer van de cholera.
Gelukkig zijn Wij nu zoo ver met de
geneeskunde gevorderd, dat wij deze
ziekten biet alleen onmiddellijk kun
nen herkennen, maar wij hebben ook
de middelen om deze te voorkomen en
herstelling van deze kWalen te bevor
deren. Er zijn reeds meerdere ziekten,
die zeldzaam voorkomen. Hiertoe be-
hooren ook typhus en cholera.
Augustus is wel de vacantiemaand
by "uitnemendheidHoepelen trekken
er ieder jaar gedurende deze maand
niet op uit naar bosch en heide of
zee. De pensions en hotels in deze
streken zijn in de Augustusmaand
meestal geheel bezet.
Er blijven echter ook vacantiegan-
gers thuis en deze zullen zich ge
durende denvacantietijd meer be
palen tot het mdken van uitstapjes in
de omgeving.
Stond voor hen vroeger bosch en
heid of zeestrand op den voorgrond,
thans zal dus meer het mooie Zuid-
Hoilandsche polderlandschap met zijn
leuke dorpen en frissche stadjes de
streek zijn, welke de aandacht zal
vragen.
Als regel gold, dat men zijn va-
cantie niet in den pofder doorbracht.
Het polderlandschap was te afge
bakend. Bovendien kende men het
reeds eenigszins oppervlakkig en gaf
men de voorkeur aan de meer onge
repte natuür met vrije wandelingen
en de totaal vreemde omgeving.
Het vreemdelingenverkeer in deze
streken zal dus dit jaar drukker
worden.
Gelukkig, dat deze vlakke streken
ook haar bekoring hebben voor wie
er oog voor heeft. Er zijn zooveel uit
stapjes per spoor, per autobus, maar
vooral per fiets te maken.
Een bezoek aan de oud-Holland-
sche stadjes Woerden, Ondewater en
Schoonhoven is zeker een-uitgaans
dag waard. Een fietstocht langs den
kronkelenden IJsel, den Ouden Rijn
of de Viist met zijn boerderijen in het
lommer verscholen is reeds een genot
op zichzelf.
'We stippen slechts enkele tochtjes
aan. Wat een genoegen is het niet een
fietstocht te maken met als einddoel
Lekkerkerk via Stolwijk en Berken-
woude.
We spreken nog niet van een bezoek
aan de Reëuwtjksc'te plassen of de
Nieuwkoopsche plassen.
Zuid-Holland is ook rijk aan steden-
en natuurschoon.
0 Dwalen door Boskoop.
Wie een plaats bezoekt moet zich
niet bepalen tot een bezoek aan de
beste dorpsherberg en tot een tocht
over de hoofdwegen. De kans be
staat, dat de reis dan eenigszins
een teleurstelling wordt.
Uitstapjes maken is een kunst op
zich zelf. Men moet in "de plaats
en haar omgeving gaan dwalen en
zoeken naar afgelegen plaatsen en
paden. Dan zal men een beteren
kijk op de streek krijgen en ook
zal men van het uitstapje ruim
schoots genieten.
Voor een uitstapje in den zomer
leent zich bijzonder een bezoek aan
Boskoop, de gemeente met haar hon
derden kweekerijen van siergewassen
te midden van het Zuid-Hollandsehe
wëidegebied.
Wie echter werkelijk de plaats wil
bezoeken, moet zich niet bepalen tot
een rit of wandeling over de hoofd
wegen. welke door Boskoop leiden.
Er zïjn prettige wandelingen te ma
ken. Een wandeling langs de Gouwe,
het drukke scheepvaartkanaal, waar
wekelijks een kleine duizend schepen
passeeren, geeft veel afwisseling. Om
een goed overzicht van de kweekerijen
te verkrijgen is een tocht <t T
Boskoop, Zuidwijk en le Biezen aan te
bevelen.
Zuidwijk, een lardweg, welke be
plant is met hond'rden Japansche ker
sen, is in het jorjsu., v, an neer het
oog geboeid w.rdt door de rijke bloe
sempracht de7 or boomen, meer dan een
wandeling v aard. m
Zeer verr leldenswaarctig is de Boe
zemlaan, velke met vier rijen boomen
is bep'unt, met als onderbeplanting
hc-.aerden bloeiende heesters. Deza
laan geeft toegang tot een nieuw»
woonwijk der gemeente.
Riante villa's met mooi aangelegd»
tuinen worden gevonden langs d»
Burgemeester Colijnstraat en de Ro-
zenlaan.
Reyerskoop. een der langste wegen
der 'gemeente, aan de Oostzijde van da
Gouwe, heeft verschil lende gedeelten
piet en zeer vriendelijk aspect.
Wie «Boskoop bezoekt mag in geen
geval verzuiijen het Guldemondpark
en Viforpark te bezoeken.
Juweeltjes van tuinarchitectuur.
Als sprekend voorbeeld van het
geen met Botl-oopsche producten
kan worden bereikt kan het Gul
demondpark, naast het gebouw
„Flora" en tegenover het spoor
wegstation gelegen, worden ge
noemd. Dit park is een juweeltje
van tuinarchitectuur Het is een
genoegen om in dit park te oer-
toeven, vooral wanneer de rozen
bloeien en geuren. Voor een lief
hebber van rozen is dit park wel
by uitstek de plaats om zijn ken
nis te verrijken en te genieten van
hetgeen de koningin der bloemen
aan schoonheid en rijkdom schenkt.
Maar wie zijn kennis van boomen,
planten en heesters wil gaan verrij
ken of gaan toetten moet zich naar
het Viforpaik, bedoeld als een proev»
van een arboretum, begeven, waar
een zeldzame collectie boomen etc. ia
geplant. Ook dit park, hetwelk nog
zeer jong van aanleg is, bevindt zich
in de nabijheid van het spoorweg
station.
In de toekomst aal dit park voor
al zijn be teekenis krijgen voor den
handel. Wanneer de boomen en
planten eenmaal tot volledlgen
wasdom zullen zijn gekomen, kan
de bnitenlandsehe handelaar hier
met eigen oogen aanschouwen, hoe
de producten, welke hit wil koopen,
op den duur zullen uitgroeien. Het
Viforpark zal hl de toekomst dan
ook de toonkamer der Boskoopseho
handelaren worden.
Talloozen trekken er In de week,
doch vooral des Zondags op uit om
in Boskoop een vischje te komen
verschalken.
Geen wonder ook, want de tallooz»
vaarten en slooten maken Boskoop tot
een ideaal oord voor de beoefening
van de hengelsport.
Wie dezer dagen eens een vacantie-
dag prettig wil doorbrengen, hij
brenge een" bezoek aan Boskoop, do
kweekplaats van siergewassen, waar
mede zij zich een wereldnaam heeft
veroverd.
(Nadruk verboden.)
DOOR J. M. VELTER
Vatwil 13 men met den bouw
hakhüi bezig. Het geluid van
met den "i.238 J g8at 8eüikmati8 °P
k het L 8 fer V08els. De Vegaz
Nikj van alien in de weer.
Pen de ?en^g en dr- Sillery slee
de rivier6Ve boomstammen naar
wiljie v'Waa,r de Rus en Haalvisch-
■heester* ,mmerheden en bouw-
Saakt K *i,e en' Ze werhen met
prachtig Ujf,en het-i3 een lust het
•Pieren t» 3 Tan hun machtige
dë zware last, dien hy te dragen
heeft, veel lichter wordt.
Slechts door één zaak wordt het
stille geluk der vrienden gestoord
door de zwermen vliegen en muskie
ten, die den zwoegenden mannen het
bloed vergallen.
Wie had ooit kunnen denken, dat
er zooveel verschillende soorten ste
kende en bijtende insecten bestonden!
's Morgens vroeg, als de ochtend
dauw nog op tak en twijg parelt en
een lichte nevel boven de rivier hangt,
is het werken een. lust en vreugde.
Doch amper straal't de zon aan den
hemel, of het gezoem van miiliarden
insecten trilt door de taiga. In zwer
men van duizenden overvallen ze de
zwoegende kameraden.
Vooral dr. Sillery heeft ontzettend
te lijden. Zijn gelaat en handen zijn
rood gezwollen en de oogen rood om
rand. Zelfs een bad in de rivier, die
ondanks het jaargetijde heerlijk koel
blijft, brengt nauwelijks eenige ver
lichting.
Binnen tien dagen is het blokhuis
gereed. Ruim, stevig en wel doortim
merd staat het dicht bij den oever,
voorzien van tafels, banken, slaap-
kooien en andere gerieflijkheden,
waarvan men de weerga in deze wil
dernis .vergeefs zal zoeken. De voor
raden levensmiddelen zijn goed opge
borgen; zakken rijst, boonen, erwten,
pakken thee, kisten conserven, zout
en kruiden, kortom alles, wat de pak
paarden hierheen hebben gedragen.
De Vegaz is sedert enkele dagen
veranderd. Hij is koortsachtig onge
duldig en schijnt op iets te wachten.
En deze verandering, deze koortsach
tige opwinding schijnt toe te nemen
naarmate de blokhut haar voltooiing
nadert. Hij slaapt slecht en weinig.
Dr. Sillery, zijn slaapmakker, hoort
hem iederen nacht onrustig woelen,
dikwijls vertelt de Spanjaard in zijn
slaap een vreemde k geschiedenis,
waarin sprake is van paarden en sta
ven zilver.
Te verwonderen is het niet. Sillery
is heel goed op de hoogte van het
geheim, dat voor De Vegaz aanleiding
was om een expeditie samen te stel
len. Tenminste indien ptten het een ge
heim kan noemen, want zoo goed als
Sillery, zijn ook de andere leden der
expeditie op de hoogte. Ze halen er
slechts onverschillig de schouders
voor op zooals graaf Rouca Gura
of glimlachen meewarig gelijk
Niki Gornenburg of onverschillig
gelijk de Rus Tschikoff. Dr. Sillery
kent slechts één doel en één verlan
gen: zijn botanische scbattenx Daar
van heeft hij reeds een flinken voor
raad verzameld en alles in zijn dag
boek geregistreerd.
Slechts Haaivischwlllie, de man,
dien men eigenlijk als dengeen kan
beschouwen, die het plan voor de ex
peditie heeft opgevat, glimlacht niet
en is niet onverschillig. Zit hij
's avonds naast den Spanjaard aan
het kampvuur, dan komt ook in zijn
oogei; een vreemde gloed.
De oorzaak van dit alles?
De Vegaz had ruim tien jaar in
Charbin gewoond en daar als hoofd
agent van eeil groote exportfirma een
paar lieve duiten verdiend. Op zeke
ren dag ontmoette hij Haaivischwlllie.
Haaivischwlllie heet eigenlijk Wil
lie Haas. Hij zag het levenslicht in
het schoone Deensche Jutland. Als
bengel van vijftien liep hij van huls
weg en voer- als scheepsjongen, ma
troos en bootsman een dozijn jaren
over alle zeven wereldzeeën. Toen hij
va» het varen genoeg begon te krij
gen, wierp hij in Wladiwostok het an
ker pit, zwierf drie jaar door Mand-
Sjoerije, was mijnwerker, kastelein,
ordonnans van een Chinéeschen gene
raal en eigenaar van een opiumkit,
tot hij in Charbin De Vegaz ontmoet
te. De bijnaam „Haaivischwillie" was
voor hem een eeretitel. Stomdronken
had hij eens aan boord van een parel-
visscher gewed, dat hij gekleed en
wel in zee zou springen om een haai
af te mpken, die naast hét schip
zwom. Hij nam zijn dolk tusschen de
tanden, sprong over boord en in een
strijd op leven en dood tegen het zee
monster bleef hij overwinnaar. Sinds
dien was hij slechts bekend onder den
naam van Haaivischwillie.
Haaivischwillie is een merkwaar
dige kerel. Reusachtig gebouwd, met
een stierennek en geweldige borstkas,
met handen als berenklauwen en spie
ren als kabeltouwen, maakt hij een
brutalen, onaangenamen indruk. Doch
achter het lage voorhoofd komen
slechts kinderlijk onschuldige gedach
ten op en zijn eenige hartstocht is een
onbegrensde zucht naar avonturen.
Zijn kennismaking met Tschang Li
Url, den pas vermoorden Chineescheo
gids der expeditie, geschiedde onder
omstandigheden, die men op z'n minst
„ropiantisch" kan noemen.
Tschang Li Url had twee Jaar in
de taiga doorgebracht en een Mem
kapitaaltje aan pelzen en bontvellen
verzameld. Bovendien had hij een
hoeveelheid Shen Sben gevonden, de
beroemde tooverwortela, waarvoor de -
zonen van het Hemelsche Rijk han
den met goud betalen. Belast en be
laden met deze schatten arriveerde
Tschang LI Url in Wladiwostok, maak
te alles te gelde en had nu voldoende
contanten om de rest van zijn leven
in-behaaglijke beschouwing te kunnen
doorbrengen. En toen kwam de fatale
„zij".
„Zij" was blond, Europeesch, ge-
derd en ze had lucht gekregen van
ihang Li Url'a duiten. Dus deed ze
tegen hem. De Chinees wilde nog
niet zoo gauw 'naar het aas bijten;
zijn voorliefde ging uit naar brunet
ten. „Zij" wist raad. Op een goeden
dag greep ze een stoei en tikte hem op
hetachterhoofd. Hij bereikte met
moeite de deur, stond in de donkere
straat en werd wederom door de „da
me" onder handen genomen. Een
wanhopige strijd, waarvan d« uitslag
niet twijfelachtig scheen.
Toen verscheen Haaivischwillie. Hy
had een paar borrels op enkon niet
goed zien, dat een zwakke man
door een sterke vrouw werd mtthan-
deld. Zonder veel omhaal mengde hij
zich in het gesprek.
(,Wordt verooigd-l
