museum)
naar waardige omgeving
Eerste Kade-wijk
heeft verbinding met het station
BLAD
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 194!
Stadsnieuw*.
Restauratie vpn het eeuwenoude
St; Catharina'Gasthuis
Voornam*
van vroeger* bouwkunst
Voet- en fietspad tusschen Stationsweg
en Noothoven van Goorstraat aangelegd
Predikbeurten.
imm.
I
Onder het S'. Cs., anna Gasthuis door loi.pt een gracht, hetgeen bijzonder
bekoorlijke doorkijkjes in dit oude stadsgedeelte geeft.
(Koto SchimmelpenninghKlein)
DE voorwaarde, die aan de
goedkeuring van de stooping
wan het ten behoeve van den
bouw van een nieuw postkantoor
aan den Staat der Nederlanden ver
kochte gebouw „De Looyhaüe" aait
de Jeruzalemstraat ie verbonden,
dat de koopsom in haar geheel zal
worden besteed voor de herstelling
van het voormalig Sint Catharina
Gasthuis en dejsangelegen kapel en
ie inrichting daarvan tot museum,
maakt het mogelijk uitvoering te
geven aan de reeds eenige jaren
bestaande plannen het stedelijk
museum te vestigen in het groote
gebouw aan de Oosthaven.
Het museum zal daardoor kunnen
worden ondergebracht in een waar
diger huis dat niet alleen een aanzien
lijke ruimte biedt, maar zich door sfeer
en stijl uitstekend leent tot het. doel,
waarvoor het bestemd is.
Ziekeqhuis en pension.
Het Sint Catharina Gasthuis is een
oud gebouw en het voorname interieur
spreekt daarvan. Daar leeft terstond de
oude bouwkunst. De hooge oudheid van
het gesticht blijkt ook uit de ligging in
het oudste gedeelte van de stad en
voorts spreken verschillende beschei
den er van. Uit de arresten van de
rekeningen van Blois kan men op
maken, dat het reeds in 1354 bestond.
In den loop der jaren zijn er uiter
aard verbouwingen uitgevoerd, de
voorgevel b.v. is in 1665 vernieuwd,
maar toch is er vdtl van het verleden
bewaard gebleven en men vindt er den
stijl van de zeventiende eeuw.
In het Sint Catharina Gasthuis is
eeuwen lang, zooals de naam reeds
zegt, een ziekenhuis, het voornaamste
der stad, gevestigd geweest. Ter onder,
scheiding van meerdere dergelijke in
richtingen, had het den naam van
1MB *,,*nt«te bezittingen fn het Si. Catharina Gasthuis in de kamer
van het Chlrurgijntgilde met prachtige schouw en fraaie haardplaat.
(Foto Schimmelpenningh—Klein)
groote gasthuis. In een lange beneden
zaal, waar de bedden voor zieken
stonden, vermeldt een steen het jaar-
Ui 1465.
Het gasthuis heeft in vroeger jaren
een sterk liefdadige» inslag gehad,
welke uit belangrijken particulieren
steun bleek. Het bezat woningen in en
buiten de stad, die aan de instelling
werden vermaakt en waarvan de op
brengst werd genoten.
Wedenijdsehe liefdadigheid.
De ruime beschikking ovej- geld
middelen door schenkingen en de
vrucht van erflatingen maakte, dat het
St. Catharina Gasthuis zich in zijn doel
niet a'leen bepaalde tot de verpleging
van zieken, maar dat het onder zijn.
inwoners ook proveniers had. arme,
lieden, die. hoewel gezond, er een
woning vonden. Toen de kosten van
beheer stegen, Beeft men in 1408 uit
bezuiniging?, verwegingen niet alleen
bepaald, dat geen nieuwe geestelijke
voor de kapel van het gasthui? zou
worden aangesteld, maar ook, dat het
aantal proveniers tot een viertal be
perkt moest worden, wat geschiedde
door geen nieuwe op te nemen. In 1694
kwam 1 daarbij de bepaling, dat de
proveniers alleen poorters m.chten
zjjn. De liefdadigheid bleef echter
bestaan en later ging men het aantal
proveniers weer uitbreiden tot men in
de tweede helft van de vorige eeuw
met het stelsel brak en het huis alleen
zieken-inrichting werd.
Tegenover de betoonde liefdadigheid
stond, dat de inrichting altijd veel
hulpvaardigheid van overheidswege fn
van particuliere zijde ondervond om
aan de finaneieele behoeften, die sinds
de zeventiende eeuw pvrmatverft waren,
het hoofd te bieden.
In 1609 is er b.v. een groote loterij
gehouden, die het voor dien tijd
enorme bedrag van 36.000 op
bracht. waarvan het Sint Catha
rina Gasthuis twee-derde gedeelte
ontving en in 1696 kreeg het uit een
tweede loterij de helft van de netto
winst uan ƒ32 000 Daarnaast wer-
denherhaaldelijk handreikingen ont
vangen en ook Verstrekte de stad
rnime subsidie. Onk kwam aan de
instelling sedert lS2t ie opbrengst
der kraangelden ten goede en in
1696 gaf het stadsbestuur aan de
regenten vergunning van iederen
tabakwerkooper een recognitiegeld
van ƒ80 per jaar te heffen.
ChirurgUm-kuner.
Aan de bestemming van het gebouw
herinnert nog steeds een ruim vertrek,
die men op de eerste verdieping vindt,
de kamer van het Chirurgijnsgilde uit
1665. Hier vergaderde het Chirurgijns-
gilde of het Collegium Msdieum et
Chirurgicucn en later hield de Com
missie voor geneeskundig toevoorzicht
er haar bijeenkdmsten
Dit vertrek heeft een prachtige
schouw met zeldzame haardplaat,
waarop het wapen vin Gouda is aan-
Het voormalig Sint Catharina Gasthuis aan do Ooslihavtn. in welk voorname
gebouw het Stedelijk Museum zal wordctin gevestigd.
(Foto PolygoonHof)
gebracht. In het depót van het mu
seum wordt van elke kamer het
complete meubilair met gobelins en
chirurgische instrumenten bewaard,
zoodat de inrichting iets heel
bijzonders zal worden. Trouwens er
zjjn op verschillend gebied nog
meerderd belangrijke bezittingen be-
waard gebleven
Tot voor betrekkelijk korten tijd is
liet Sint Catharina Gasthuis ziekenhuis
gdweest. Toen in 1910 het tegenwoor
dige Van Iterson Ziekenhuis werd ge
sticht, werd het gebouw aan de Oost
haven ontruimd. Nadien diende het als
tehuis voor ouden van dagen, maar ook
deze bestemming heeft het niet meer
sinds het rusthuis Huize Juliana ge
opend is. Tijdelijk dient het thans tot
verblijf voor de Rotterdameohe vluch
telingen om straks tot museum inge
richt te worden.
De GasthuiS-kapel.
De voorwaarde, dat'de opbrengst van
45.000 gin de Loojrhslle moet i_
aangewend voor de restauratie,
zich ook uit tot hot naast het SL
rina Gasthuis staande gebouw, de j
mallgp gasthuis-kapel, waarin tha
Stedelijk Archief en Libpye ia gi
tigd. Deze kapel, de gesthuiskerk,
wel even oud zijn als het Sint Catl
rina Gasthuis. Het oorspronkelijk
deze kapel aanwezige altaar werd i
in 1367 „pp den Zondag, waarop h
gezongen werd", ingewijd door Foil
rus, bisschop van Gibbeleth, in
dracht van den bisschop van Uti
In deze kapel werden godsdjeneto
ningen gehouden voor zieken, zwak
en herstellenden uit het ziekenhuis,
niet of nog niet in staat waren.naar
Sint Janskerk te gaan. Na de Hervc
ming is hét gebouw als Waalsohe ke
en in latar jaren, als R K. kerk in
bruik gewepst
Het stedelijk museum van oudhe
komt dus in eeuwenoude omgeving, i
zich uitstekend tot het doel leent i
waarmede een gelukkige oplossing
gevonden om het bezit van veel
uit een oogpunt uan schoonheid
historie b Jangrijk is, een waan
plaats te geven. Reeds is in een
zeventiende eeuwsche regenton veri
trekken het prentenkabinet onder;
bracht.
ZONDAQl, <4 AUGUSTUS.
Remonatr. Kerk.
V.m. 10.30 uur: ds J. Nienhuia.
Klein* Kerk.
Ver. v. Vrijz. Hervormden.
V.m. 10.30 uur: ds J. van Rcssuc
Amersfoort
Lulhereehe Kerk.
V.m. 10 uur: ds J. J. Simon.
Ond-Kathelieke Kerk.
V.m. 10.30 uUr: Pastoor G. P. Glskc
Geref. Kerk.
V.m. 10 en p.m. 5 uur: cand. A.
Groot.
Geref. Gemeente.
V.m. 10 en n.m. 5 uur: ds A de BloU
Chr. Geref Gemeente.
V.m. 10 en n.m. 5 uur: ds A. Duboii
MM. Gerei. Gc eente.
V ra. 10 en n.m. S uur: ds Jóh.
Weizen. Woensdag n.m. 7.30 uu
ds Joh. van Weizen.
Vrije Evangelische Gemeente.
V.m. 10 en n.m. 5.30 uur: ds H. CU
Leep. Donderdag n.m. 7.30 uurj.'
Bjjbelbespreking erf bidstond.
Ver. CalvQn.
V.m. 10 en n.m. 5 uur: ds Trouwborst!
van Brakek
Nederlandsche Geloofsgemeenschap
„Het Leger des Hells."
V.m 10 uuf: Helllgingsdienst; n.m.
7 uur: Verlossingsdienst. Donderdag
n.m. 7.30 uur: Heiligingsdlenst.
De weg, die de Eerste Kadewijk
een verbinding met het aiaüen geeft,
ia al zoover gevorderd, dat voet
gangen en wielrijders reeds van de
nieuwe verbinding kunnen gebruik
maken.
De totstandkoming van de viaduct,
die de mooie tunnel van Spoorstraat
naar Ridder van Calsweg overbrugt,
had iets onvolkómens en dit beperkte
de beteekenis van deze aanwinst. Er
ontstond een goede verbinding met
den Stationsweg, maar profijt kon
daarvan nauwelijks worden getrok
ken omdat van den kant van de
Noothoven van Goorstraat de aan
sluiting ontbrak.
Het was in de bedoeling een flinke
verkeersweg te maken van Noothoven
van Goorstraat over de viaduct naar
den Stationsweg, doch dit kan pas
geschieden als de voorgenomen op
heffing van den tramweg Gouda
Schoonhoven een feit is geworden.
Met die opheffing gaat het niet hard.
Het heeft jaren geduurd eer de tram
er was, maar nu zy er is, verdedigt
zij haar bestaan hardnekking en met
de verdwijning zal het wel zoo'n
vaart -niet loopen, te meer niet, nu
de plannen voor den aanleg van def1
ontworpen wegen in de Krimpener-
waard voorloopig zijn opgeschort.
De aanwezigheid van de trambaan
verhinderde de doortrekking van den
weg over de viaduct en zoo bleef het
sterk gegroeide stadsgedeelte rond de
Eerste Kade van de zoozeer ge-
wenschte rechtstreeksche verbinding
met het station en omgeving versto
ken. Het is begrijpelijk, dat de bewo
ners alles in het werk stelden toch
een oplossing te vinden, want het is
een tegenstelling als vlak binnen be
reik een goede weg ligt en men er
geen gebruik van kan maken. Daar
door bleef men genoopt de oude route
ovpr de .Karnemelksloot te maken en
dat is ^een heel stuk om.
Met vreugde begroete aanwinst.
Het streven naar een oplossing heeft
sucops gehad. In April heeft de Raad
gelden beschikbaar gesteld om een
tijdelijke verbinding en uitsluitend
voor voetgangers en wielrijders te.
maken. Dit werk Is thans in uitvoe
ring.
Er it een verhard voetpad Van
eenige meters breedte gemaakt, dat
bij den viaduct-oprit bij de Jan v.
d, Hejjdenstraat begint, met een
bocht de trambaan kruist en dan op
de Noothoven van Goorstraat by
het plein tegenover de Jkm Luijkcn-
straat uitkomt.
Het is een flink pad geworden. Aan
den kant van de viaduct is het al
klaar. Aan de zijde van de Noot
hoven van Goorstraat moet het nog
bestraat worden, maar over een
goede week zal het geheel voltoc|id
zijn. Momenteel is het al te gebrui
ken en het is begrijpelijk, dat de
bewoners van de straten in de om
geving van de Eerste Kade deze
aanwinst met vreugde begroeten,
want zij kunnen nu snel en gemak,
kelijk het station bereiken. Maar ook
anderen zullen er gaarne eens heen
gaan want dé weg heeft de wandel
mogelijkheden vermeerderd.
Het is de bedoeling over eenigen
tijd aan weerszijden van den weg een
ligustrumhaag te planten, zoodat het
op den duur ook een aardig en gezel
lig wandelpad kan wgpden.
Let op de tram.
Overeenkomstig den opzet, is A
verbinding alleen voor beperkt ver
keer, van voetgangers en fietsers. Om
te voorkomen, dat transportvoertuigen
den daarop niet berekenden weg zul
len berijden, züo aan de beginpunten
een aantal witte paaltjes neergezet.
Bovendien staan er paaltjes by de
kruising vai» de trambaan en op dit
.punt hebben zü uiteraard ook de be
doeling op het tramverkeer de aan
dacht te vestigen, wat voorts borden
met he(*op9chrift „Let op als tram
nadert" doen.
Met deze kruising heeft Gouda er
een onbewaakten overweg by gekre-
gen, maar daze heeft, hoewel uitkij» j
ken natuurlijk de boodschap is, toéh
lang niei het karakter van een on-
bewaakten overweg op de groot» j
spooibaan. Het uitzicht ia er naar I
beide zijden volkomen vrij en boven- I
dien rüdt het Schoonhovensche trein- j
tje met een kalm gangetje. Op dit
punt ia de snelheid nog kleiner dan j
de gebruikelijke, omdat de overweg ia
de onmiddellijke nabüheid ligt vaa j
het tramstation, waar de uitgaande
binnenkomende treinen niet hard I
gaan. Overigens zal de machinist wel j
fluit- en belsignalen geven, zoodat er
veel is om de voorbijgangers de trei
nen tijdig te doen opmerken.
Nog een verbetering.
Behalve deze aanwinst waarvan do
dienst van gemeentewerken den aan
leg keurig verzorgd heeft, is er ia
onze stad op verkeersgebied nog een
verbetering. Het werk voor de door
trekking van het rywiel- en voetpad
op den Graaf Floriswsg tegenover het
Sint Jozefpaviljoen is bijna gereed.
Het dient het belang van de voorbij
gangers, die nu niet meer op den ver
keersweg zullen behoeven uit te wy-
ken, hetgeen vooral bij donker door
de verduistering een hinderiyke ge
schiedenis is, en bovendien verfraait
de aanleg het aanzien van dezen weft
dat er door de demping van het over
gebleven gedeelte sloot op vooruit
gegaan is.
Ken fraai.overzicht van- dien aangeleg^veribW^gsweg. «e ^stadsgedeelte rond de «Ok
