'ARE SLAGEN op
Idellaüdsche Zee toegebracht
De Ruyter-tentoonstelling
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA' EN OMSTREKEN
te Amsterdam
EZv
dort et* JflaoH
isdag 17 Juni 1942
zhen 13 en 15 Juni 4 kruisers en torpedo-
ïgers, 6 koopvaarders en 2 bewakings
voertuigen tot zinken gebracht
70
gang, No 20961
üevigè Japansche aan-
|iallen op Port Darwin.
Geen nieuwe Ameri-
kaansche slagschepen?
GERINGE ACTIVITEIT
VÖOR SEBASTOPpL.
Brug gehoofd by Char kof
uitgebreid.
Overeenstemming
Azad-Nehroe-Gandhi.
Nederlandsche meisjes
in Duitschland
aan den slag.
De eed van trouw aan
den leider der N. S. B.
De topht naar Chatham 275 jaar geleden
„Nooit is de Nederlandsche staat aan
de wereld machtiger verschenen
Banaat MARKT <1. TBLEP. nu
Postrekening «MM
Chefredteteun r. TIKTER, QensU
kon in succesvolle verrassende aan
vallen op 15 Juni des ochtends ten
Zuiden van Pantelleria het gros van
het naar Malta varende convooi aan
vallen. Het vijandelijke convooi, 'be
stadnde uit twee kruisers en 12 torpe
dojagers, wendde den steven en pro
beerde een rookgordijn leggen. In
den loop van het gevecht werd een
vijandelijke kruisers, door het gecon
centreerde vuur van de Eugenio di
Savoj'a en van de Montecüccoli zwaar
getroffen en ontplofte. Twee torpedo
booten werden eveneens zwaar ge
troffen. Een vijandelijke kruiser en
een torpedoboot werden door Italiaan
sche jagers getorpedeerd.
De Italiaansche vlootdivisie zette
den geheelen dag, in weerwil van de
vijandelijke luchtaanvallen,-den strijd
tegen het vijandelijke -convooi voor!
en bra'cht door artillerievuur een
vijandelijken torpedojager tot zinken,
terwijl het vijandelijke convooi, door
de luchtmacht van de spilmogenheden
werd aangevallen en gedecimeerd.
Vier vijandelijke schepen werden tot
zinken gebracht of in brand geschoten.
Ook een vijandelijk tankschip werd in
brand geschoten.
Van het sterke vijandelijke convooi.
dat Gibraltar had verlaten en bestond
uit een slagschip, twee vliegtuigmoe
derschepen, 5 kruisers, 20 torpedo
jagers en andere kleine eenheden, 6
transportschepen en een tankschip,
slaagden er slechts enkele eenheden in
naar Malta te vluchten.
In het Oostelijke deel van de Middel-
landsche Zee heeft een vrij sterke'
vlootformatie het vijandelijke convooi.
dat op 13 Juni Alexandria had verlaten
en bestond uit 52 eenheden van ver
schillende klassen, waaronder waar
schijnlijk een Amerikaansch slagschip,
8 kruisers, kleine vergezellende vaar
tuigen en 11 transportschepen, verhin
derd de reis naar Malta voort te zet
ten. In de wateren van Kreta veran
derde het vijandelijke convooi vin
koers en probeerde naar zijn uitgangs
punt terug te keeren. Het gelukte
echter niet de aanvallen van de Ita
liaansche luchtmacht en duikbooten te
ontwijken, die het convooi zware
schade 'ombrachten
Het doel van de beide Britsche-eon-
vooien was onder alle omstandigheden
het Britsche steunpunt Malta te ver-
s'erken.
|«en extra-bericht maakt het
vel der 'Duitsche ^weermacht
de MiddeUandsche Zee hebben
ran het Duitsohe lucht
en eenheden der Duitsche
in samenwerking met Italiaan-
lucht- en zeestrijdkrachten de
vloot én de vijandelijke
lleeringsscheepvaart zware sla-
d toegebracht.
_jlve de reeds gemelde Italiaan-
groote successen tegen het van
Atlantlschen Oceaan komende
I is een van Alexandria homend
1 sterke vlootstrjjdkrachten be-
i Britsch convooi uiteengeslagen,
i tijd van 13 tot 15 Juni werden
door Duitsche lucht- en .xee-
ichten 4 kruisers en torpodo-
ttn, 2 bewakingsvaartuigen en
riawvaarders met tezamen een in
van 5S.000 b.r.l in den grond
d. Bovendien werden 1 torpedo,
Iger en 8 koopvaarders door
t's getroffen, in brand ge-
i of zoo zwaar beschadigd, dat
nen kan worden, dat zij ver-
zijn. Nog 6 oorlogsschepen en
kaapvaarders kregen bom- en
ff era.
Tm de ter beveiliging van het
J opgestegen vijandelijke jagers
i er 33 bij luchtgevechten neer-
10 Duitsche vliegtuigen
verloren. De resten van het
werden gedwongen terug te
I sneees ia mede behaald door de
van den kapt.-luitenant
ke, die een Britsch en kruiser in
t grond heeft geboord.
ke de reeds gemekte aanvallen
I Italiaansche luoht- en zeestrijd-
;en op de beide Engelsche con-
in de MiddeUandsche Zee
dt van toonaangevende Italiaansche
|h nog het volgende medegedeeld:
"l ht.de .Engelsche oonvooien, die op
ui Alexandrië en Gibraltar ver-
s, werden onmiddellijk bij het be-
I rgn de reis dodr duikbooten waar-
tnen en aangevallen. Twee eenhe-
van het Britsche convooi, dat
had verlaten, werden door
do's van de Italiaansche duik-
i getroffen. De zdvende Italiaan-
I vlootdivisie, bestaande uit twee
kruisers en vijf torpedojagers,
IVAN VLIEGTUIGEN VERNIELD
[Domei meldt van een Japansche
5>unt:
unsche bommenwerpers en jacht-
tuigen, die den 13en en lien Juni
zestienden en zeventienden mas-
i aanval op Port Darwin hebben
koerd, schojen twintig vijande-
i vliegtuigen neer, waardoor het
"1 aantal bij de aanvallen op Port
'in neergeschoten of op den grond
ulde vliegtuigen sedert den lüen
tari tot 111 is gestegen,
raalf jagers werden brandend na
nevig luchtgevecht rfëergeschotcn
Japansche vliegtuigen den 13en
over Port Darwin vipgen en het
«Hjke vliegveld, de hangars daar-
(n andere militaire installaties
jaen vernietigenden bommenhagel
•tokten. Den volgenden dag wier-
i Japansche vliegtuigen bommen
havenwerken en vliegvelden,
vij nog acht jachtvliegtuigen, die
^verdediging waren opgestegen,
neergeschoten.
De positie van Australië.
Britsche berichtendienst meldt
f Melbourne, dat de Australische mi-
nister-president, Curtin, 'wegens de
ernstige wending in den oorlog heeft
besloten, vanavond een radiotoespraak
tot de bevolking te houden. Er is aan
leiding om te vermoeden, dat Curtin
de laatste 24 uur ongunstige berichten
heeft ontvangen en dat hij zal spreken
over de ernstige wending in Libye en
den toestand in de Zuidzee aan een
beschouwing zal onderwerpen in het
licht van de -slagen op de Koraalzee,
bij Midway en de Aleoeten.
MARINE TREKT LESSEN
UIT DE ERVARING.
Associated Press meldt pit Washing
ton, dat de leiding der Amerlkaansche
marine besloten beeft alle plannen voor
den bouw van nieuwe slagschepen ter
zijde te leggen, teneinde zich te con-
centreeren op de „vergrooting van de
gevechtskracht in de lacht".
De republikeinsche senator Brewster
heeft verklaard, dat naar zijn meening
de marine voor een keerpunt staat in
haar opvatting omtrent slagschepen en
wel In hei bijzonder op grond van de
jongste gebeurtenissen in Koraalzee
en b|j de Midway-eilsnden.
DUITSCHLAND STRIJDT
VOOR EUROPA
- SLAG IN NOORD-AFRIKA
GEWONNEN.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt bekend:
,In het versterkte gebied voor-Sebas-
topol vonden gisteren slechts gevechten
van geringen omvang plaats. De lucht
macht vernietigde in de haven van de
Zuidelijke Öaai een vijandelijken tor
pedojager.
Het ten Oosten van Charkof ver
overde bruggehoofd aan gene zijde van
de Donetz werd naar het Noorden uit
gebreid. Overigens mislukten in den
centralen en Noordelijken sector van
het Oostelijke front plaatselijke aanval
len van den vijand.
Sterke formaties gevechtsvliegtuigen
bombardeeren met goede uitwerking
een vijandelijk vliegveld .bij Moer-
mansk en plaatsten aan de Kandalak-
scha-baai bomtreffers op trajecten van
den Moermanskspoorv eg. Hierbij ver
loor de vijand in luchtgevechten 10
vliegtuigen. Nachtelijke aanvallen van
de luchtmacht waren gericht op vlieg
velden en spoorweginstallpties in het
gebieji rondom Moskou.
De slag in de Marmarische woestijn
is in het voordeel van de Duitsche en
Italiaansche troepen beslist. Nadat de
Een volk wordt geboren op het
land en sterft uit hl de steden
Het hoerendom |s de eeuwige
bloedbron van ons volk. De boer
bewerkt onzen bodem en zorgt
voor onze voedselvoorziening.
Door den boer zijn wij verbonden
met ons bloed en met oneen
bodem. Strijdt mede voor btood en
bodem. Treedt in de rijen der
Nederlandsen*
pantsers trjjd krachten b(J
Acroma waren verslagen en bfj de ach-
tervalging naar het Noorden de Vla
Balbia waa overschreden en de kust
bereikt werd, zjjn de Engelsche en
Zuid-Afrlkaanoche troepen in de stelling
van Gasala van hnn verbinding met
Tobroek afgesneden. In een aanval vsn
het Westen uit bebben Italiaansche
divisies deze stelling doorbroken. In de
avonduren van gisteren werden ook
ten Zuiden van Tobroek swaar ver
sterkte woestfjnferten stormenderhand
veroverd en werd verder naar het
Oosten terrein gewonnen. De omvang
van de overwinning is nog niet te over
zien.
In het Kanaal sloegen lichte zeestrijd
krachten bij de bescherming van een
convooi drie aanvallen van vijandelijke
groepen motortorpedobooten af en
brachten door artillerietreffers op kor
ten afstand twee Britsche motortor
pedobooten tot zinken. Andere vijande
lijke vaartuigen werden deels door ge
bruik te maken vai\ handgranaten
zwaa^ beschadigd.
In Zuidwest-Engeland werden In den
afgeloopen nacht militaire installaties
met bommen bestookt.
Enkele Britsche vliegtuigen deden
gisteren overdag "onder bescherming
van de wolken een nutteloozen storings-
aanval op diet West-Duitsche grens
gebied.
IN ZAKE DE AANWEZIGHEID VAN
ENGELSCHE EN AMERIKAANSCHE
TROEPEN,
De conferentie tusschen den voorzit
ter van het Indische Congres, Azad,
den leider van het Congres, Pandit
Nehroe en den Mahatma Gandhi te
Wardha is geëindigd met een volledige
overeenstemming tusschen deze drie
Indische leiders in de kwestie van de
maatregelen welke genomen moeten
worden ten aaneen van de in Indië
aanwezige Engelsche en Amerikaan-
sche troepen. De werkcommissie van
het Congres zal op 4 Juli te Wardha
bijeenkomen, om bijzonderheden te
bespreken.
BRIT8CHE VLIEGTUIGEN
1VEN WE8T-DUITSCHLAND.
BOVEN
Bij storingsvluchten boven West- en
Zuidwest-Duitschland hebben Britsche
vliegtuigen op verscheidene plaatsen
bommen laten vallen. Volgens de tot
dusverre ontvangen berichten zijn daar
bij 7 der aanvallende bommenwerpers
■door narWtjagers neergeschoten.
Met den Nederlandschen Volks-
dienst voor sociale gerechtigheid.
Dank zij de bemiddeling van den Nederlandschen Volksdienst krhgen
Ulr,jke moeders van groo'.e-gezinnen, g.heel gratis, gelegenheid om van
een welverdiende vacantie te genieten. Het theeuurtje in één der vacan-
tieverblyven te Nunspeet. fj. P. en R. S.-van Suchtelen)
De Nederlandsche meisjes, die in
Duitschland allerwegen werk gevonden
hebben, zijn uitermate .tevreden over
hun nieuwe werkkring. Opgewekt en
met toewijding verrichten ze hun taak.
De goede verdiensten stellen hen in
staat zelfstandig te worden. De sfeer
van den arbeid in Duitschland is veel
aantrekkelijker dan iru Nederland.
Dwaze stands-,en klassevooroordeelen,
die nu eenmaal in Nederland hoogtij
vierden, hebben veelal meisjes, die in
fabrieken werkten, met minachting
overladen. Hier te lande placht men
voor meisjes, die in de fabriek werk
ten, de neus op te halen. In Duitsch
land kent men deze minachting niet.
Daar heeft men erkenning voor
iederen arbeid. Een leven van niets
doen is daar niet megr mogelijk. Daar
heeft men slechts tninaehting voor
mènschen, die ej de kantjes, afloopen
en door nietsdoen aan de kost trachten
te komen.
De Nederlandsche meisjes, die in
Duitschland werk gevonden hebben,
hebben kunnen constateeren, dat daar
iedereen werkt. De dochter van een
fabrikant ovengoed als de dochter van
een eenvoudig landarbeider, „Werken
is géén schande". Het is een heel
normaal verschijnsel in Duitsche
fabrjeken meisjes uit alle kringen der
bevolking, van de hoogste tot dn
laagste, aan het werk te zien. In volle
kameraadschap wordt gearbeid, doet
mep aan spoft en neemt men deel aan
de vele geneugten, die de fabriek»,
directie aan het personeel in rijke
verscheidenheid biedt.
De vele honderden Nederlandsche
meisjes, die door middel van de
arbeidsbeurzen in Duitschland werk
gevonden hebben, zijn eenstemmig vol
lot' over hun nieuwe werkkring, die
hup een aangename taak en goede
verdiensten verschaft.
RADIO-REPORTAGE
VAN DE PLECHTIGHEID.
De persdienst van de N.SJI. meldt:
Van de beëediging van drieduizend
functionarissen der N.S.B. op den
leider, welke Zaterdagnamiddag a.s.
te Utrecht zat plaats hebben, wordt
per radio een uitvoerige reportage
gpgeven.
I De uitzending hiervan wordt door
den zender Hilversum II van 18.50 tot
19.10 uui gebracht.
De reportage wordt omlijst door
marschmuziek, uit te voeren dopr de
W.A.-kapel v«n den heerban Amster
dam, Dnder leiding van kompaan
C. A. SChoemakpr.
strijd in het Oosten. Bolsjewistische ^ankt vallen aen. On-
okken en koelbloedig zien de Duitsche soldaten de machines
i. Geen oogenblik zwijgen de afweerwapens. De tegenstander loopt
1 Pk»*. Atlontic-HoUond-P. K. Muck)
De secretaris-generaal van het de
partement van Volksvoorlichting en
Kunsten zal op 19 Juni a.s. in het
Rijksmuseum te Amsterdam op plech
tige wijze een de Ruytertentoonstel-
ling openen.
De opening op dezen datum is" geen
toeval, aldus schrijft het A.N.P., maar
houdt verband met de herdenking
van een bijzondere gebeurtenis, die
een hoogtepunt be'.eekert, niet alleen
in de schitterende loopbaan tan de
Ruyter als bevelhebber van onze vloot,
maar tevens in de geschiedenis van
Nederland als zeevarend volk en als
groote mogendheid.
Immers het is op 19 Juni a.s. precies
275 jaar geleden, dat de Nederlandsche
vloot onder de leiding van haar groo-
ten admiraal den beroemden tocht naar
Chatham heeft ondernomen en deze in
de geschiedenis unieke prestatie tot
een succesvol einde heeft1 gebracht.'
Van deze gebeurtenis is het, dat een
onzer bekende historici terecht op
merkt: „Nooit is de Nederlandsche
staat aan de wereld machtiger ver
schenen dan in den tocht naar
Chatham".
Wat was voor de Nederlandsche
staatslieden, die over het algemeen ook
in de tijden van onze grootste machts
uitbreiding een voorzichtige politiek
voerden, aanleiding om op eens over
te gaan tot een zoo agressieve oorlogs
handeling, die eenerzijds onze vloot
aan groote risico's bloot stelde, ander
zijds echter juist dQor haar gedurfd
heid en door haar voor den vijand
volkomen verrassend element in geval
van succes een buitengewoon sterken
en geslaagden zet op - het politiek
schaakbord was?
In dit verband moeten wij ons den
toestand waarin de republiek bij het
begin van het jaar 1887 verkeerde,
realiseren.
Be tweeée Bngebehe oorlog.
In 1665 was de tweede Engelsche
oorlog uitgebroken, toen Engeland het
oogenblik gunstig achtte orp den lasti-
gen en suecesvollen mededinger op zee
definitief als maritieme mogendheid
uit te schakelen, hetgeen in den eer
sten Engelschen oorlog nog niet gelukt
was. Het begin van den oorlog scheen
deze hoop te verwezenlijken, toen de
Nederlandsche vloot onder van Was
senaar van Obdam bij Lowestoff een
zware nederlaag leed. In het volgende
jaar echter, toen de Ruyter de leiding
der \loot in handen had, verbeterde de
toestand belangrijk. In dén vierdaag-
schen zeeslag behaalde hij eèn schit
terende overwinning, die de nederlaag
van Lowestoff weer goed maak'e.
Onder den indruk van deze gebeur
tenissen begon in Engeland langzamer
hand de behoefte naar beëindiging van
zoo weinig suecesvollen oorlog te
groeien.
Zoo kwamen de vredesonderhande-
laars in Breda bijeen, maar het bleek
niet mogelijk om tot overeenstemming
te komen, want Engeland wilde vast
houden aan de voor dat land zoo voor-
d'elige bepalingen van den vrede san
Westminster, die den eersten Engel-
sjhen oorlog beëindigd had. Maar na
de successen, die onze vlóot onder de
Ruyter in dezen tweeden oorlog had
weten te "behalen, was de raadpensio
naris de Witt uit den aard der zaak
niet genegen op deze basis vrede te
sluiten.
Daarom trachtten de Engelsche on
derhandelaars tijd te winnen, te meer
aangezien de positie van de republiek
op internationaal gebied geleidelijk
aan moeilijker begon te worden, daar
de verhouding met Frankrijk minder
goed werd. De gebeurtenissen, die 5
jaren later, in het rampjaar 1672, wer
kelijkheid zouden worden, wierpen
hun schaduwen al vooruit.
Onder deze omstandigheden was het
duidelijk, dat de Witt een spoedig ein
de van dezen oorlog wenschte en daar.
om een vrede moest farceeren. Zoo
rijpte bij hem het plan voor den tocht
naar Chatham.
Gewaagde onderneming.
De Ruyter heeft met aarzeling de
opdracht voor deze expeditie aan
vaard. Als strateeg zag hij beter dan
Johan de Witt de gevaren, waaraan de
vloot bij een zoo gewaagde onderne
ming hloot stond en de risico's die hij
liep. Maar nadat het bevel ontvangen
was. heeft hij de leiding in handen ge
nomen en de onderneming met dg
meesterschap, die stoutmoedigheid mét
voorzichtigheid paarde, en die alleen
hém eigen was, uitgevoerd.
In het diepste geheim werd een
machtige vloot van 80 oorlogsschepen
en 20 branders met 3300 kanonnen én
18.500 matrozen en soldaten verzla-
meld.
Op 17 Juni veitóien de vloot voor
de Theemsmonding, die zij volledig
afsloot, zoodat van zee-uit geen En-
gelsch schip meer naar de bedreigde
hoofdstad kon doordringen. Daarop gaf
de Ruyter op 19 Juni aan vice-adjrti
raai van Ghent het bevel met zijn lach
tere schepen de Medway op te varen.
Daar immers bevond Zich de veilige
oorlogshaven, waar de grootste Engel-
sch oorlogsschepn een naar Engelsche
meening veilige schuilplaats hadden
Men moet zich wel realiseeren. Welk
een gedurfde onderneming het was om
met een vloot op een betrekkelijk
smalie rivier het land van den vijand
binnen te dringen, terwijl de Engel
sche landmacht aan de oevers daarvan
verzameld werd.
Van Ghent en zijn mannen hebben
met buitengewone dapperheid en
stoutmoedigheid hun opdracht ten uit.
voer gebracht. Want de toegang tot de
Medway was met alle middelen, die de
toenmalige krijgswetenschap kende,
verdedigd. Het fort Sheerness be-
heerschte met'zijn kanonnen den in
gang, die bovendien door zware ket
tingen was 'afgesloten. Met volle over
gave, die voortkwam uit den diepen
baat, dien de Nederlanders tegen hun
aartsvijand voelden, gingen zü tot den
aanval over. Troepen gingen bij
Sheerness aan land, bestormden het
fort en vernielden het. De ketting, dfe
de riviermonding afsloot, werd stuk
gezeild, tevergeefs trachtten de Engel,
achen door een deel van hun eigen
schepen te laten zinken aan de Hollan
ders den verderen toegang te beletten.
Re<Jit gaan deze op hun doel af, hoo-
ger de rivier op, waarheen de groote
Engelsche oorlogsschepen zich terug
getrokken hebben, om aan de opdrin
gende Hollanders te ontkomen. Terwijl
de strijd zijn hoogtepunt nadert, komt
de Ruyter zelf aan en neemt de leiding
in handen. Zelfs springt hij in een
sloep, om zijn mannen aan te sporen.
Brandend verzinken de Engelsche
schepen in het water. Zés groote oor
logsschepen worden vernield, terwijl
de Engelschen zelf 12 van hun eigen
schepen tot zinken brengen. De 2
grootste schepen, het admiraalsschip
„Royal Charles" en de „Unity" ont
snapten aan dit lot, echter om als buit
in triomf naar Nederland te worden
gebracht. Als een blijvende herinne
ring aan dit trotsche feit, bewaart het
Rijksmuseum een groot stuit houtsnij
werk met het wapen van Engeland,
een dee! van den spiegel van d.i „Royal
Charles".
De geheele onderneming, die onder
den naam „de tocht naar Chatham" in
de geschiedenis bekend is, heeft acht
dagen geduurd, een week,waarin de
Engelsche hoofdstad in paniekstem
ming verkeerde en met de bezetting
van Londen door de Nederlanders
ernstig rekening hield.
De Ruyter heeft de onderscheiding niet
zoover uitgestrekt. Het succes was
groot genoeg en hij wenschte dit niet
door een nog riskanter actie in gevaar
te brengen. De indruk ifl Engeland
was zoodanig, dat de onderhandelaars
in Breda opdracht ontvingen vrede
te sluiten.
Dat het vredesverdrag van Breda
niet zoo gunstig was als men van het
voor ons zoo siéccesvolle verloop van
den oorlog zou verwachten, lag aan de
toen reeds dreigende houding van
Frankrijk. Dat noodzaakte de Witt t(St
een spoedigen vrede. Tegenover be
langrijke handelsvoordeelen en erken
ning van ons bezit in Suriname, ging
onze nederzetting in Noord-Amerika,
Nieuw-Amsterdam (het tegenwoordige
New York) verloren.
Tegen de dreigende alliantie van
Frankrijk en Engeland was Nederland
alleen niet sterk genoeg om de vruch*
ten van de overwinningen, die het
genie van de Ruyter bevochten had, te
plukken.
De aangewezen bondgenoot van Ne
derland in dezen strijd, het Duitsche
Rijk, was door een dertigjarigen oor
log zoo verzwakt en verdeeld, dat het
niet in staat was zijn invloed ten voor-
deele van ons land te laten gelden.
|muwu.wum»%-u«v«j
Zon op 5.17, onder 22.05.
Maan op M7, onder 0.12.
Men b verplicht te ver
duisteren van zonsondergang
tot 'zonsopkomst
Lantaarns Sta voert niSc
moeten een hsll nnr na soa»
nnde'danë ontstotc»
K 712
