Opmarsch in Kaukasus
onweerstaanbaar
(laandag 17 Augustus 1942 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Noordelijke oever van Koeban gezuiverd -
Turkije weigert asyl aan Sovjetvloot
livto ch Iflaan
Het vernielde convooi in de Middellandsche Zee
Dagorder van Mussolini.
CHURCHILL IN
MOSKOU,
De redenen van zyn
bezoek.
Onrust in Indië duurt
voort.
De geallieerde scKeeps-
verliezen.
Britsche actie te gent
Rhodos afgeslagen.
ZUIGELINGEN IN
OORLOGSTIJD.
Merkwaardige cijfers
t.a.v, dë sterfte.
Économisch gerechtshof
ingesteld.
goudsche
Dt JWE^S» No. 21013 j.
Bureau: MARKT 31, TKLKV. 37»
Postrekening 48400
Chefredacteur: P TIETER. Gouda
gil epperbevel der weermacht maakte
|yas) bekend:
la het gebied van den Kaukasus bra-
ya DolUche en .verbonden troepen bet
jütt van sterke .vijandelijke aihter-
yagen en blijven steeds aanvallend op-
„(kkrn. In de havens aan de Zwarte
Cm In de straat van Kertsj werd de
letfijdbig van vijandelijke ontrui-
gjagsbewegingen en Inschepingspogin-
(ta alt de lucht voortgezet. De Sovjct-
Ejj verloor daarbü twee groote trans-
Hdaebepen en twee kustvaartuigen,
pa ander groot transportschip en twee
wwaklngsbooten werden zwaar bescha-
gfi |n den Noordoostclijken hoek van
tl iroote bocht van' den Don braken
grides Infanterie cn snelle formaties In
yaws samenwerking met de lucht-
aatht door vijandelijke stellingen en
gangen tot den Don door.
ilongaarsche troepen vernietigden in
auecesvolle gevechten 16 vijandelijke
•aaUerwagens. In het gebied van Woro-
lUj had een eigen plaatselijke aanval
volledig succes. Tegenaanvallen van den
rijtnd mislukten. Ten Oosten van
ifjuma en bij Rsjef werden herhaalde
navallen van den vijand in zware af-
«asrgsveehten verijdeld. Op verschei-
plaatsen gingen eigen troepen tot
invallen over. In deze gevechten
de vijand alleen in het gebied
t« Rsjef weer 71 pantserwagens. Ten
laidoosten van het Ilmenmeer aan de
folchof werden nieuwe aanvallen van
da vijand bloedig afgeslagen. De Fin-
sbs luchtmacht schoot in luchtgevech-
kn tien vijandelijke vliegtuigen, waar-
toder negen van het type Hurricane,
vluchten naar de bezette gebieden
strden gisteren een Britsche bommen-
eerper en drie jachtvliegtuigen omlaag
(uchoten. Vier amderc jachtvliegtuigen
Kfden door lichte Duitsche zeestrijd-
luchten en marineluchtdoelgeschut
«Mfgchaald.
Na onbeteekenende storingsvluchten
werdag viel de Britsche luchtmacht in
lea afgeloopen nacht eenige plaatsen
ran West-Duitschland aan. De bevol-
ting leed verliezen. Bovendien ont
bond er schade aan woongebouwen.
Vier der aanvallende bommenwerpers
werden door nachtjagers en luchtdoel-
artillerie neergeschoten.
Aan de Zuidkust van Engeland en in
het Oosten van het, Britsche eiland be
stookte de Duitsche luchtmacht overdag
en In den nacht van 15 op 16 Augustus
belangrijke militaire inrichtingen met
briaant- en brandbommen. Alle vlieg
tuigen keerden terug.
FELLE GEVECHTEN.
Het opperbevel der Duitsche weer
macht deelt ten aanzien van de ge-
"eehten in het gebied van de Kauka
sus o.m. nog mede:
Aan den benedenloop van-de Koe-
ton hebben Duitsche en RosBlerischè
formaties een nachtelijkert^Xovjet-
«ufcischen aanval afgeslagwi/en in
wit loop van den 15en Augustus den
Noordelijken oever van de Koebari
de uiteengeslagen bolsjewistische
'roependeelen gezuiverd. Op andere
Matsen aan den benedenloop van de
sta v Hulukte het Duitsrtien leger-
taeelingen diepe bolsjewistische stel-
vJ5n 1e doorbreken. Verscheidene
vu, j!e Hruggehoofden en door den
u.«hd bezette plaatsen werden na
loet: strijd genomen.
(krikK? gevechtsvliegtuigen en
bbommenwerpers hebben in ver-
vii. ra e g°'ven de haveninstallaties
Vstt» ea*>se gebombardeerd en aan-
w.."'gericht op schoepsdoelen in de
^oeapse lusschen Soechoem en
duitkl6 baai van Tamanskaja hebben
kui«tm,To€.nwerpers twee geladen
au lij!? gen tot zinken gebracht
dial i. ^fehtschepen zwaar bescha-
C^Wtftruisers richtten in den
•iitiiehf e.v'ge aanvallen op bolsje-
Cp,.,. aehterhoeden, die zich ge-
*e,.n hadden in kloven en op de
te taj® ®^liebergte om tegenstand
'htu's rin a'fMHe bolsjewistische
"et Solw d de- vLammen op.
*a» i»w!i ss,sche communique
Muke,, '")acht **e't t«, dat de stad
S12*Ellrï" is' aldus het D.N.B.
ÏHRK1JE WEIGERT ASYL.
E»»fl3l!rlïschc fegeeriiig heeft het
ibwiU lusc'lf voorstel,
Makrhel? 5? ,e wegget in zake het
,(ev]oܻi'n de Sovjet-Zwarte-
U. a?? een Turksche haven,
J" haar ^wezen.
tVan Kna.iaan de ambassadeurs
blaart d« t,!!l c,n He Ver. Staten ver-
***1 ivvast refeerln* dat be-
v*n "ouden aan het begin-
2iÜw 'n rtaan^f neutra,iteit en dal
over Z?tevoren te, onderhan-
het «mSÏ.® 'Peeialc afspraak in
.'"'diepen ,?!Ton van asyl aan oor-
'yxlheden n. o°r'ogvoerende mo-
,,rt verd-. .turksche regeering ver-
dat elk oorlogsschip, van
i
een oorlogvoerende mogendheid, dat in
een Turksche haven toevlucht zoekt,
overeenkomstig het volkenrecht ontwa
pend en geïnterneerd zal moeten wor
den.
Uit het Italiaansche hoofdkwartier
wordt gemeld:
De Duce heeft den volgenden dag
order aan de marine en de luchtmacht
gericht:
Officieren en onderofficieren en ge
gradueerden bij de vloot, soldaten der
luchtmacht. Op 11, 12 en 13 Augustus
hebt gij na een harden slag vijande
lijke vloötstrijdkrachten vernietigd,
die nogmaals getracht hadden zich te
wagen op de zee van Rome. De vijand,
die gewoonlijk zoo schoorvoetend en
traag is, is, gezien den ernst van zijn
catastrophe, gedwongen de verliezen
toe te geven en uw schitterende over
winning te erkennen. Aangetast' door
uw bommen en uw torpedo's liggen
zijn schepen op den bodem van de
Middellandsche Zee. Duitsche katma-
raden hebben in broederlijken wed
ijver met u dag en nacht aan uw zijde
gestreden, den vijand doodelijke sla
gen toebrengende. Officieren, onder
officieren en gegradueerden bij de ma
rine, soldaten der luchtmacht, in een
kort tijdsbestek van twee maanden
hebt gij de schrijnendste vernedering
toegebracht aan de trotsch van de
natie, die eens meesteresse over de
zeeën was en gij hebt haar prestige
en macht verminderd. Het Italiaansche
volk is trotsch op u. Leve de koning.
Mussolini.
Naar Aftonbladet uit loonden
meldt, schrijft de Daily Mail otter
den slag in de Middellandsche Zee:
„Het zou geen zin hebben té ontken
nen, dat onze reeds gepubliceerde ver
liezen zwaar zijn en dat men moet
verwachten, dat de verliezen aan
'koopvaarders, waarover nog niets ge
meld is, eveneens zwaar zullen zijn."
DE GEALLIEERDE CONFERENTIE.
Naar het D.N.B. verneemt, be
vindt Churchill zich sinds 13 Augus
tus te Moskou. In zijn gevolg be
vindt zich behalve enkele Engel-
sche militairen, ook de vertegen
woordiger van Roosevelt, Harri-
„man. Ook is de Amerikaansche
ambassadeur te Ankara, Steinhardt,
te Moskou aangekomen.
Churchill heeft de 1-uchtroute Caïro-
Teheraji gekozen en alles gedaan om
de reis geheim te houden. Dat is be
grijpelijk, daar slechts de grootste be
zorgdheid en radeloosheid over dé
verdere ontwikkeling van den oorlog
hem konden be vegen tot een reis naar
Moskou.
Volgens inlichtingen uit diplomatieke
kringen te Bern, onlangs gepubliceerd
in het Zweedsche blad Aftonbla
det zijn de volgende aanleidingen tot
Churchill's reis genoemd:
1. Churchill gevoelde dringende be
hoefte,» veroorzaakt door de ernstige
situatie van de Sovjet Unie als gevolg
van den onophoudelijken Duitsehen
opmarsch, om door zijn persoonlijke
aanwezigheid een Russischen wil tot
tegenstand met alle middelen in stand
te houden.
2. Churchill achtte het noodig Stalin
persoonlijk zijn opvatting over de
situatie en de aangelegenheid van het
tvdbede front uiteen te zetten.
3. Churchill wilde zich op grond
van eigen waarneming op de hoogte
stellen van de stabiliteit van hét Sov
jet-bewind en reeds thans omzien
naar krachten die in staat en bereid
zouden zijn, indien het tegen de ver
wachting in tot een crisis voor het be
wind zou komen, den oorlog van, de
Sovjet Unie aan de zijde van Engeland
voort te zetten.
Drietal offisieve plannen?
De Londensehc pers houdt uitvoerige
beschouwing over de recente confe
rentie van Mosko,u en meent, ddfcjet
vraagstuk der leveranties aan de Sov
jet-Unie weer op den voorgrorfd-heeft
gestaan. Een nieuw program voor deze
leveranties zou zijn opgesteld.
Volgens .de Sunday Times
wordt van Sovjetzijde vooral ook
nauwer contact tusschen den Brit-
schen, den Amerikaanschen en den
Russischen generalen staf verlangd.
Men mag aannemen, dat offensieve
plannen der geallieerden in den Stillen
Oceaan, de Middellandsche Zee eti aan
het Sovjet-front zijn opgesteld.
ER ZOUDEN REEDS 6«fl DOODEN
ZIJN
Secretaris van Gandhi overleden
Volgens een vrijen Indischen zender
in Honan zijn bij de onlusten in Britsch
Indië tot dusverre 600 menschen om
het leven gekomen en 400 gewond.
Zware straffen zijn door de Britsch-
Indische regeering ingesteld ter on
derdrukking van den vrijheidsstrijd
in Indië, zoo meldt het' D.N.B. uit
Bangkok. In brand steken van spoor
weginstallaties, postgebouwen enz. zal
in de toekomst gestraft worden met
den dood. Geeseling zal worden toe
gepast voor het veroorzaken van sto
ring in de spoorweginstallaties en tele,
graafleidingen. Winkels en scholen 'in
Madras zouden gesloten blijven. Ook
zouden daar 1000 personen gearres
teerd zijn. In Calcutta zijn weer de
monstraties gehouden en men heeft
getracht het verkeer stop te zetten.^
Auto's en trams werden paet steenen
bekogeld. De politie greep in en maak
te gebruik van de vuurwapens. De
situatie int de stad blijft gespannen.
Naar de, Britsche nieuwsdienst uit
Naghpur meldt, hebben de Britsche
politie en fnilitairen in den nacht van
Vrijdagi op Zaterdag van de vuurwa
pens gebruik gemaakt .door op samen
scholingen van Indiërs te schieten. Een
groep Indiërs zou het lazaret van Mayo
hebben aangevallen. Een andere groep
zou geprobeerd hebben baricades op te
richten.
Te Dacca zijn 34 personen in hech
tenis genomen.
Engelsche schenden neutraliteit
van Afghanistan.
NaaT te Ankara verluidt, hebben
Engelsche vliegtuigen op 30 Juli over
de grens van Afghanistan gevlogen en
bommen laten vallen op de stad Host,
waarbij drie personen gedood en vier
gewond werden. De regeering van
Afghanistan heeft bij de Engelsche
ambassade te Kaboel scherp geprotes
teerd.
Secretaris van Gandhj gestorven
Reuter meldt uit Bombay, dat Ma-
radev Desai, de secretaris van Gandhi,
in hechtenis is gestorven.
Dit bericht heeft politieke krin
gen te Berlijn verrast, omdat Maradev
Desai zich tot nu toe in een zeer goede
gezondheid had verheugd. De nadere
omstandigheden, die tot zijn dood ge.
leid hebben, verdienen derhalve naar
de daar heerschende opvatting te wor
den opgehelderd, daar de door Reuter
gegeven lezing, volgens welke hart
zwakte de doodsoorzaak zou zijn ge
weest, zeer weinig overtuigend klinkt.
Bijeenkomst van de Moslem-liga.
Naar de Engelsche nieuwsdienst
meldt, zal de werkcommissie van de
Moslem-Liga te Bombay tot een bij
eenkomst worden bijeengeroepen, al
waar Jinnah den Mohammedanen
richtsnoeren zal verschaffen in ver
band met den doodde'arrestatie van
Gandhi gewijzigden toestand.
VOLGENS ENGELSCH BLAD GEEN
VERMINDERING TE VERWACHTEN.
Fojkest Dagbladet citeert
eeft artikel in het Engelsche tijdschrift
Sphere over de geallieerde scheepsver-
liezert, d.at buitengewoon pessimistisch
is. DeSphere zegt, dat de geallieer
den dit jaaT tot eind Juli 5 mifiioen ton
hebben verloren en merkt op, dat ook
de cijfers over Juli gêen verbetering
hebben gebracht. Als dit zoo voort
duurt, aldus het Engelsche blad, zijn de
vooruitzichten voor de vereenigde na-
tfêst inderdaad zeer somber, want ver
liezen van 10 tot 12 millioen ton per
jaar kunnen de geallieerden zich niet
veroorloven. Helaas mag men derge
lijke cijfers niet onmogelijk achten. Het
zou niet verstandig zijn, aldus besluit
het blad in de naaste toekomst een ver
mindering van tyeteekenis in de scheep-
verliezen te verwachten.
ENGELSCHE VLIEGTUIGEN
BOVEN BEZET GEBIED.
Een gemengde Britsche formatie
vliegtuigen vloogZaterdag op groote
hoogte tot aan den mond van d^ Schel
de. Na zonder uitwerking eenige bom
men te hebben laten vallen werden de
machines door Duitsche jagers ver
dreven Ter hoogte van Duinkerken
werd een Engelsche forrr\atie door het
Duitsche afweergeschut verstrooid en
verdreven.' Drie spitfires werden bran
dend omlaag gehaald.
ITALIAAN SCH
WBERMACHTSBERICHT
In zijn weermachtsbericht van gis
ten maakt het Italiaansche opperbevel
o.m. bekend:
Aan het Egyptische front geen en
kele gebeurtenis van belang.
De luchtstrijdkrachten van de as
opereerden tegen de bases van Malta
en vielen herhaalde malen de militaire
inrichting aan. Een vijandelijke vloot-
formatie ondernam in den ftacht van
13 op 14 Augustus een bombardements
actie' op het eiland Rhodos en omstre
ken. Snel werd den tegenactie onder
nomen door de batterijen der verdedi
ging en door onze motortorpedoboot'en.
De door het geschut van den vijand
aangerichte schade is onbeteekenend.
Onder de burgerbevolking werd een
persoon gekwetst..
GROOTE AMERIKAANSCHE*
BOMMENWERPER VERONGELUKT.
Reuter meldt uit New York, dat
een gröote Amerikaansche bommen
werper, met een bemanning van 24
personen, nabij Peru in Massachusetts
omlaag is gestort.
Uit de puinhoopen heeft men de
lijken vah 17 officieren en leden der
bemanning te voorschijn gehaald. Drie
anderen zijn gewond en vier worden
er vermist.
mtmtnMmtn^
Zon op 6.26, onder 21.01.
Maan op 13.38, onder 23.55.
Men ia verplicht te ver
duisteren van zonsondergang
tot zonsopkomst
Laniaarns van voertuigen
moeten een hall uur na zóne
ondergang ontstoken worden.
K 712
Zij gunnen den vijand geen rust. Duitsche Infanterie tijdens de Vervol
ging van den verslagen tegenstander bij het deorwaden van een stroom
(Orbis-Hotland-P.K. Scheunemann)
Hangt uty win terg arderobe eens in de
zon! Frissche lucht is een vijand van
de motten! 4 (Polygoon-André)
Een dér attracties van den va-
cantietljd is een bezoek aan
Volendam. In dezen tijd is het in
Volendam druk ials in een we
reldstad.
(Polygoon-v. Bilsen)
Duitsche wacht aan de Atlantische
kust. Op de» strandpromenade te.
Biarritz dreunt de zware marschtred
der Duitsche Infanterie.
(Orbis Holland-P.K. Langhans)
Eenigé fraaie molens in de om
geving van Schiedam zullen gerestau
reerd worden. Een der grootste wind
molens van ons land, welke mede
hiervoor in aanmerking komt.
Polygoon-Hof
Dè Rijksarbeidsdiehst In het Oosten. Een tank trein is aangekomen. De
brandstof wordt uit wagens in klaar liggende vaten overgepompt
(Weltbild-Polygoon-P.K. Arnold)
~*sDe Hoofdinspectie der yoiksgezond-
heid werkt op volle krachten om ook
in dezen tij a in de eerste plaats in stand
te ""houden wat in den loop der jaren
op het gebied der kinder hygiëne en
met name der zuigelingenzorg is be
reikt, en verder te doen wat^hans ge
daan kan worden in belang van ons
nageslacht. De omstandigheden, waar
onder gewerkt wordt, zijn echter
uiterst moeilijk. Dankbaar kan echter
geconstateerd worden, dat de zuigelin
genzorg, zooals die van overheidswege
is geregeld, zelf niet geleden heeft pn
dat, ondanks de ongunst der tijden,
hier en daar nog uitbreiding aan het
werk is gegeven.
ZieA wij nu naar d3 cijfers dan ko
men 'merkwaardige dingen *aan het
licht. In^936 bedroeg de sterfte van
kinderen beneden een jaar per 1000
levenr geborenen |38,9, in 1937 38,1, in
1938 36,5 in 1939 33,7. Tot zoover was
er regelmatig daling. Dan komt 19'40
met 39,6 en *1941 zelfs met 43,6 een
groote stijging dus, welke zich voor
namelijk Sfteekent in de maanden
Januari tot en met April.
De aanvankelijke conclusie luidde,
dat de oorlog daarnaast de stren
ge winter en de slechtere voeding hier
de schuldigen waren. Het jaar 1942
gaf zeker nog een veel slechteren win
ter te^zien en de voeuing was zeker ook
minder dan vorige jaren. Daarbij ston
den i,n den afgeloopen winter vele ver
keersmiddelen stil, wat een bezoek aan,
eonsultatiebureaux en cursussen veel
al uitsloot. Dan tfas èr nog het euvel
van bij elkaar wonen, hetgeen de kan3
op infectie vergroot. Wat zien we nu
echter? De maanden JanuariMei van
dit jaar leverdeh plotseling een aan
merkelijk lager sterftecijfer op dan de
eerste maanden van 1941.
Kijken we nu weer naar de cijfers,
dan zién wij, dat voor de eerste vijf
maanden van 1941 de sterfte beneden
een jaar per 1000 levend geborenen
bedroeg: Januari 55,5, Februari 61,3,
Maart 55.5, April 50,2, Mei 48,5, terwijl
deze cijfers voor het zeer ongunstige
jaar 1942 waren resp, 57,4, 57,1, 45,6,
43,3. 33,3. Vooral voor wat de laatste
tnaanden betreft, kan .men hier dus
spfeken van een aanzienlijke daling.
Deze gunstige omstandigheid komt iu
hoofdzaak voor rekening van de klei
nere gemeenten., want het cijfer der
gemeenten van boveïWe 100.000 inwo
ners, dat voor 1941' 35.9 bedroeg, was
voor de eerste vier maandep van 1942
-7.3 hetgeen dus een kleine stijging
van het jaargemiddelde van 1941Js. In-
iuSschen is <ie conclusie," dat de oorlog
met al zijn nadeelen en moeilijkheden
de oorzaak der grootère sterfte van-de
laatste jaren zou zijn? omvergeworpen^
door de cijfers, v^elke dit jaar tot he/
den opgeleverd heeft.
Het bezoeken van consultatiebureau?:,
Xaarvan. er omstreeks '1.000 in het
land zijn, kan niet sterk genoeg gësti-
muleerd'worden. In procenten Uitge
drukt ten opzichte van het aantal
levend geborenen, is.het aantal'kinde-
ren, dat voor de eerste maai een con
sultatiebureau bezoekt, omstreeks 50.
Dit is nog steeds veel te weinig.
Ook de praenataie' zorg heeft steeds
de volle aandacht van de inspectie.
Ook die zal nog meer aangemoedigd
dienen te worden in het belang ook
van een goede aansluiting op de zuige
lingenzorg, Het aantal eonsultatie
bureaux voor kleuters hoopt men in de
toekomst tevens të k urm eb uitbreiden
om. wat de geneeskundige zorg ëoor
de jeugd betreft, te eindigen met een
goed georganiseerd geneeskundig
schooltoezicht.
HET KAN IN IEDERE STAD VAN
ONS LAND ZITTING HOUDEN.
Een'besluit var den secretaris-gene
raal in, hel departement van Justitie
tot wij'ziging vaq de verordening no.
71/1941 bepaalt, dat in de toekomst
mei de behandeling van economische
stflÈfzaken in tweede instantie een
speciale kamer van het-gerechtshof in
Den Haag belast is, -die den naam
Economisch gerechtshof draagt en
rechtspreekt in een bezetting van drie
rechters. De president en de leden
Van het economische gerechtshof en
hun verplaatsveryangers worden be
noemd door den secretaris-generaal
van het departenjent van'Justitie. Ook
hun adntal wordt door hem vastge-
s'.eid. De procureur-generaal en de
griffier benevers hun plaatsvervanger
worden eveneens door den secretaris
generaal benoemd.
Dit economische gerechtshof is in
overeenstemming met zijn taak be
voegd volgens eigein besluit in iedere
stad in het bezette gqbied zittingen te
houden.
De behandeling der rivi.-ie geschiedt
volgens dezelfde grondgedachte door
een speciale kamer van dyn Hoogm
Raad, welker leden'door den voorzit
ter aangewezen worden. Deze kan ook
speciale maatregelen nemer, -ter ver
zekering van een sr.el verler p rler be
handeling.
Het besluit is niet van toepassing op
zaken waarin vóór den datum van of-
kondiging ljjpoger„beroep is ingesteld.
A
