F
Novorossiisk gevallen
f
Maandag7 September 1942 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN ST"
Laatste belangrijke oorlogs
haven aan de Zwarte Zee
0it*-
Slag om Stalingrad duurt voort
Nieuwe groote slag gaan
de bij de Salomons
eilanden.
WAM#*
Mvf
mpmék
DE NEDERLANDSCHE
OMROEP IN DEN
KOMENDEN WINTER.
Dr ing W. A. Herwejjer
doet mededeelingen over
het programma.
ER MAG GEEN FRUIT
MEER VERLOREN
GAAN.
Bederf moet worden
voorkomen.
40.000 voor een
textielgrossier.
git Jaargang, No 21031 y Chefred.cUiur: r TIETER Gouda
Btt opperbevel der Duitsche weermacht maakt d.d. 6 September in een extrm-
aericbt bekend:
Dn tand- en aeeveating Novorossiisk, de laatste oorlogshaven van belang, die
M was overgebleven voor de bolsjewistische Zwarte-Zeevloot, ia gevallen.
Kiirtembergsehr, Badensehe, Frankische en Hessische divisies hebben, met
medewerking van formaties ïloemeensche cavallerle, in dagenlang durende,
,ware vestinggevechten onder de moeilijkste terreinomstandigheden dit trot-
mhe wapensucees bevochten. De buit is nog niet te ovenich.
Bet weermaclitsbericht van 6 Sept.
lttldt:
Op het schiereiland .Tanuui werd in
sta snel oprukken naar bet Zuiden
go laatste vijandelijke tegenstand ge
broken. Daarmede is het geheele
iMdereiland ten Oosten van de Straat
Tia Rertsj genomen. Talrijke gevan
genen werden gemaakt en onder meer
17 stukken Ucht en awaar geschut
knitgemaakt.
Voor Noworossiisk drongen Duit
sche cn Roemeensehe troepen in har
den strijd tegen zeer versterkte kaze-
matstellingen steeds dichter tot de
stad door. Duitsche motortorpedo-
boolcn opereerden in het Oostelijke
deel der Zwarte Zee. Zij brachten 4
schepen en 4 lichters met een geza-
menluken inhoud van 9500 ton tot
linken.
In den Kaukasus hebben bergtroe
pen na een strijd van verscheidene
dagen tegen een hardnekkigen vijan
delijken tegenstand opnieuw een pas
in het hooggebergte genomen.
De verbitterde gevechten in het ge
bied van Stalingrad duren voort. Ook
gisteren mislukten, mede door toedoen
na de luchtmacht, ontlastingsoanval-,
Itn, door zeer sterke vijandelijke
strijdkrachten uit het Noorden onder
nomen. Daarbij werden 84 pantser
wagens vernietigd. StalinJtrad. vlieg
velden ten (losten van de Wolga cn
san voer wegen der bolsjewistew wer
den overdag en des nachts gebom
bardeerd. Twee Wo! ga-sleep booten
werden door bommen beschadigd.
In het gebied van Woronesj werden
bij vijandelijke luchtaanvallen op
Dnitsene vliegvelden In luchtgevech
ten 27 vliegtuigen zonder eigensver-
liezen neergeschoten.
Ten Zuidwesten van Kaloega en
ten Zuidoosten van Kzjef mislukten
wederom vijandelijke aanvallen. Ver
scheidene vijandelijke vliegvelden
werden bij verrassing aangevallen,
waarbij 20 Sovjet-vliegtuigen op den
grond vernield werden. Itij een brug
gehoofd aan de Wolehof ten Zuiden van
hei Ladogameer en aan liet omsinge
lingsfront van Leningrad mislukten-
herhaalde vijandelijke aanvallen.
Marjne-artiüenc heeftfl bi] Kroon
stad een Sovjeln. ji i nveger en een
sleepboot in den grord geboord. In d<
Finsche golf werd een mgi.^eger d"<-r
bomtreffor.% beschadigd. Aim led N or
delijke IJfzeefron! hebben gevechts
vliegtuigen den oorlogshaven Moer-
mansk en rpoonvcginslallaties met
goed gevolg gebombardeerd.
Van 2a Aug. o; 4 Sept. verloor de
Sovjétlueh! macht 1062 vliegtuigen
waarvan 812 in luchtgevechten. 175
vliegtuigen werden neMge.sehot en
door luchtdoelgeschut en 20 af-
deelir.gen van het leger. De overige
werden op den grond vernield. Ir.
dezelfde periode gingen aan het Ooste
lijke front 49 Duitsche vliegtuigen
verloren.
hi Noord-Afrika hebben de Duit
sche en de Italiaarsche luchtmacht ge
opereerd tegen Britsche 'stellingen,
concentraties van pantserwagens en
vliegvelden. Na voltreffers werden
ontploffingen en branden waargeno
men. Boven het' Noord-Afrikaansche
gevechtsgebied en boven Kreta wer
den door Duitsche en Italiaansche jagers
cn door luchtdoelgeschut 20 vijande
lijke vliegtuigen neergeschoten.
Bü vluchten naar het bezette gebied
in het Westen werden 10 Britsche
vliegtuigen, boven de Noordzee en het
Kanaal door schepen der marine 2
Btitsohe vliegtuigen neergeschoten.
Puitsche vliegtuigen hebben gisteren
industrie- en vericeersinstallaties aan
Je Zuidkust van Engeland en in Oost-
Bngelard aangevallen.
STALINGRAD, HF.T „ROODF.
VERDUN".
be A.N,P.-correspondent te Bei in
«Mt: De slag om Stalingrad woedt
onverminderde hevigheid voort,
doch ondanks den hardnekkigen tegen-
4*nd zijn de Duitsche troepen thans
overal tot den rand der stad doorge
drongen.
Stalingrad, dat de bolsjewisten tot
»,roode Verdun" wilden maken,
met de modernste middelen ih
en ware vesting te zijn her&hapra,
Jannen kazematten met draai bares
*°opeis, draadversperringen, mijnen,-
titi?en' "W^en tanks en zware af-
»,Jwrie' dit alles moeten de Duitsche
r^Pen overwinnen. Om iederen bun-
gevochten wordtin cm aange-
Jjroen moet worden, dat ook ieder
'n de stad zelf tot een vesting is
««naakt
bolsjewisten hebben elite-troepen
Vtoa stryd geworpen, o.a. leerlingen
officiersschool. Zij vechten, met
in den rug de Wolga, die ter hoogte van
Stalingrad ongeveer zes kilometer
breed is - lw breed om te worden
overbrugd *als het ware met den rug
tfgen den muur en hebben slechts de
keuze tusschen capituleeren of lot 4en
laatslen man door\%chten. Dit laatste
alternatief schijnen de bolsjewisten te
hebben gekozen. Door de van ver
schillende kanten opdringende Duit
sche troepen zijn zij echter reeds in een
hachelijke positie gebracht en alle po
gingen der bolsjewisten, van het
Noorden uit door den omsingelings-
ring te breken, zijn vruchteloos geble
ven. Slechts een wonder zou hen nog
van Volkomen ondergang .kunnen red
den. i
Het is niet verwonderlijk, dat de
bolsjewisten Stalingrad met zijn be-
heerschende positie aafi de Wolga met
alle middelen hebben willen verdedi
gen. Langs Stalingrad voert het inten
sieve scheepvaartverkeer over de
Wolfja, don klassieken scheepvaart
weg van Sovjet-Rusland, die ter hoog
te van de stad nog voor schepen tot
4000 ton bevaarbaar is. De Wolga
vormt een intetgreerend bestanddeel
van het verkeersnet der Sovjet-Unie,
waarin de binnenscheepvaart wegen
steeds een belangrijke rol hebben ge
speeld. Over de Wolga werd steeds
een belangrijk deel van de olie der
aan de Kaspische Zee gelegen olievel
den vervoerd. Reeds voor den oorlog
was het economische leven der Sovjet.
Unie. met haar tot het uiterste gemo-
toris<*erden landbouw, op den aanvoer
van olie aangewezen, thanj echter heb
ben de behoeften van den oorlog,
waarin de gemotoriseerde strijdmid
delen zulk een groote rol spelen, het
olievervoer tot een veelvoud doen toe
nemen. Stalingrad is zoodoende aif
Wolga-haven tot een economisch cen
trum van den eersten rang geworden.
Of 'de Wolga, nu de Duitsche troepen
ten Noorden van Stalingrad den Wes
telijken oever bereikt hebben, voor het
verkeer met het binnenland geheel is
uitgevallen, is met het oog op de groote
breedte der rivier niet zonder meer
aan te nemen. In dit verband mag niet
onvermeld blijven, dat de bolsjewisten
over een Wolga-flottille beschikken,
over welker optreden men echter tot
dusver niets heeft gehoord. Dat echter
de Wolga haar beteekenis als scheep
vaart weg goeddeels heeft verloren,
daarvan getuigen de berichten over
het groote aantal schepen, dat tot dus
ver op deze rivier tot zinken is ge
bracht.
DE VAL VAN NOWOROSSIISK.
De val van Noworossiisk, de laatste
oorlogshaven van beteekenis voor de
bolsjewistische Zwarte Zeevlool. be-
heerscht de frontpagina van alle Ber-
lijnsche bladen.
Alle bladen vestigen de aandacht op
het feit, dat Nowosossisk na den val
van Sebastopol de eenige groote bruik
bare haven was aan de Oöstkust van
de Zwarte Zee. Het Z w 1 f U hr
B a 11 wijst er op. dat zich welis
waar nog enkele kustplaatsen, zooals
Batoem, Sochoem en Toeap.se in dc
handen van den vijand bevinden, doch
dat deze [verreweg niet van zoo n be
teekenis zijn voor de bolsjewistische
marine als Noworossisk. Stad en haven
Noworossiisk werden in de laatste jaren
volgens de modernste beginselen ver
sterkt De haven zelf is 2l\ kilometer
breed. De ligplaatsen bieden plaats
voor tO groote oceaanschepen welke
tegelijkertijd kunnen laden en lossen.
BOODSCHAP AAN HET SOVJET-
LEGER.
De Sovjet-radio heeft volgens den
BriUehen berichtendienst. in den nacht
van Zondag op Maandag een bood
schap gc richt tot het Sovjet leger,
waarin, nadat gewezen is op het op
rukken der Duitsche troepen naar de
Wo'gfr en den Kaukasus, gezegd wordt:
„Leven en dood hangen.voor ons af
van den afloop van de thans woedende
veldslagen. Geen. stap terug. Houdt
stand tot den dood. Dit is het appèl
van onze natie."
Maisky heeft Zondag volgens den
Britschen berichtendienst verklaard,
dat -de verliezen der bolsjewisten ge
middeld 6 tot 70Ó0 man per dag be
dragen. „Wij strijden hard", zoo zeide
Maisky, „en wij lijden groote verlie
zen". Maisky noodigde vervolgens En
geland uit steeds veelvuldiger lucht
aanvallen op Duitschland te richten.
Het ministerie van Oorlog te Wash
ington deelt mede, aldus S P. T., dat
zich, als gevolg van nieuwe Japan-
sche landingen of) drie plaatsen van
den Sa lomons-arc hi pel, wederom een
groote slag heeft ontwikkeld. Vooral
de luchtmacht speelt hierbij een voor
name rol. Zij moet de op de Salo
monseilanden aanwezige Amerikaan-
sche troepen ontlasten. Am'erikaan-
sche en Australische eskaders hebben
voortdurend aanvallen gedaan op Japan-
sohe steunpunten op de Salomons
eilanden en Nieuw-GuLnea, vooral Ko-
koda is zwaar aangevallen.
VOORWAARDEN VOOR DE
VRIJLATING VAN GANDHI.
Naar de Britsche berichtendienst
meldt, zijn aan Gandhi de voorwaarden
bekend gemaakt, waaronder de Indische
regeering bereid is hem vrij te laten.
De Indische regcering, 7.00 wordt in
het bericht gezegd, kan Gandhi slechts
in vrijheid stellen, wanneer hij zijn
dreigement, een massabeweging tegen
de regeering te organiseeren, intrekt.
Wanneer Gandhi-dit niet doet, zal hij
tot aan het einde van den oorlog geïn
terneerd blijven.
DE HINDOE MAHASABMA STEUNT
CONGRESPARTIJ
De executieve commissie van de
Hindoe-Mahasabma heeft, naar' Domei
meldt, besloten, de Congrespa^tij 4e
steunen. De commissie heeft aan de
leiders van alle Indische politieke par
tijen, met inbegrip van de nationale
Congrespartij, de Moslem-Liga en, de
Sikh-piartij een uitnoodiging gestuurd
om aan een conferentie deel te nemen.
Nederlandsche Vrijwilligers bij de
W'affen SS. Niet alleen de ge
oefendheid met de wapens heeft zoo
dikwijls de overwinning gebracht, ook
de lichamelijke oefening speelt een
groote rol. (S.S.P.K. Fritz-Polygoon
De fabricage van jam is in vollen
gang. Rappe meisjeshanden
vullen de potten.
Polygoon-Sagers)
'W?1
v
Succesvolle tegenaanval in de centrale sector van het front bij Orel.
Tanks staan klaar voor den aanval.» (Weltbild-Polygoon-P.K. Gutjahr)
Polygoon- /Luciré)
Korps wed.trijden
De wisselbeker wi
van het 4de korps van den N A D.
van den Nederlandsehen/Arbeidsdienst te Wierden.
De wisselbeker werd door Hoofd arbe ids leider Wigter uitgereikt aan afd. 7
(NA D.-Mol}cenboer-V.N.r.)
De Duce reikte onderscheidingen
uit aan verdienstelijke militairen.
(Luce-0 rbi*-Holland)
De directeur-generaal van den Ned
Omroep, dr ing W A. Herweijer, heeft
gisteren voor de microfoon een en
ander verteld over de plannen van den
omroep voor den komenden winter.
Spr. legde er deii nadruk op, dat ook
de omroep hei in deze oorlogstijden
niet gemakkelijk heeft. Ook dezen
winter blijft de radio 'savonds weg na
kwart over acht. Wij zouden gaarne
den geheelen avond bij u komen, aldus
spr., maar omstandigheden, die buiten
de macht van den omroep liggen, ver
hinderen ons ook dezen winter uw lange
avonden te korten. Ook dezen' winter
zult u geregeld Maandags en Donder
dags om 19 00 uur over Hilversum I
Max Blokzijl kunnen beluisteren. Ook,
Woudenberg, Hollander en den Dre
van Ulvenhout zullen weer geregeld
tot u spreken. Een goed avondprogram
ma zult u lederen avond van half acht
of kwart over zeven af kunnen be
luisteren.
Het omroep-symphonieorkest, de
groote Nederlandsche symphonieorkos-
ten. het om roep-piano-trio, bestaande
uit de drie kamermuziek.spelers van
eersten rang: Willem Noske, Alben
Loerkens en Theo van der Pas, verder
vrijwel alle goede Nederlandsche solis
ten en vele buitenlanders zullen u ook
dezen winter hun kunst doen hooren.
Renaissance, barok, rnooco ?n roman
tiek zullen elkaar opvolgen. Naast onze
dirigenten zullen Weisbach, ,von Hös-
lin. Sohuricht; Abendrot.h. de Vecchi
en misschien ook von Ka ra jan en van
Kempen ons symphonieorkest leiden
Naast de Nederlar.dsche solisten zullen
Eduardo del Pueyo, Wilhelm Kempff
en Walter Gieseking u van hun groot
pianospel doen genieten Helmufh Zer-
nick. Jiri Straka en Guila Bustabo
zullen hun viool en Gaspar Cassado
°n Tibor de Macula hun cello in uw
huiskamer doen' weerklinken. Het
jeugdconcert onder Leo Ruygrok zal
uw zoons en dochters binnenleiden in
ie kathedralen der nyiziek. Voor de zoo
geliefde opera is een populair speel
plan opgesteld. Iedere veertien dagen
zult u '»p Hilversum 2 de- Zondags-
pera kiir.nen
ook nog operac
nuna .'nan
u: Orfée». Das
da. Zar und Zimme'nnann.
Die lusügen VVeiher. von
'igaro's Ifochzeit. Don Juan.
v.ala. Rigolelto. Trouba-
'o 1 'ava!:« 1
Barber vpn Se
d gu- 48 Man
rh'in e P. ra
g«
eer
Grana
ogrin.
ii,or. V
a» Tr
uister
er er.
N.-uiit;.
De:
Hi.
La
F.ll!
Me tel-,:
r
N.
Ti
U .-
:c: -
l.-ff
ü.tr
vraaggesprekken e1
ai zullen bekende bpoi
m-1irijvers voor u "ga
I' muziek zal een k< 111
a a neen we ven. „Ih »i
in.-l" en -..Uit dei
of" zijn de ti te is van
1 .lister-
ge-
d enten aaneenweven. „K«anantus4-he
diehtkun.-t" en -..Uit dei» stillen
bloem!.of" zijn de titels van deze uit
zend .ogen.
Bij dediusterspelen komen allereerst
tot uitvoering de bekroonde, ft erki n
114 de prijsvraag en wel drie belang
rijke series: vervolg-onderhoudcnde
en cultuur-historische luisterspelen.
Bach. Gluck, Reger, Liszt en andere
componisten zullen als hoofdpersonen
van een luisterspel tot u spreken cn
u zult hen kunnen volgen op hun
levensweg. De taalclub van lezer en
schrijver staat (Kik weer op het pro
gramma, JiTwijl ge op wekelijks
terugkeerende onderhoudende raadsel-
programma's uw denkvermogen zult
%innen scherpen. De Vrijdagmiddag
zal* over Hilversum 1 gewijd zijn «aan
de filmmuziek en de stemmen der be
kende filmsterren zullen in flitsen uit
de monwslc films, als voorbode van
de televisie, per omrpep tot u komen.
De dichtende jeugd van Nederland
hei ft reeds 'VX> gedichten aan nns in
gezonden We zullen deze gaan be
spreken in een reeks, welke omstreeks
K>" simis begint.
Een serie „Sporen van het ver
leden" zal een nieuw lichtwerpen op
het levpri onzer voorouders.
Nederland is een deel van Europa.
Onverbrekelijk zijl
bonden. Bloeds-
verbinder or t me'
wij er mede ver
en cultuurbanden
bof r»ude Euiopn
met liet Avondland, dat nu weer ver-
longd nni-'na) om .•ndeli'k fer heid
vinden.
De omroep wil ons volk wijz.cn op
de plaats, die wij in dit Europa kun
nen -innemen op on/e plichten, die wij
tegenover Europa hebben .Wij willen
nagaan, welke groote Nederlandsche
persoonlijkheden in liet verleden van
geheel Europa'van groote beteekenis
zijn geweest, wij willen 11 tooi en wel
ke belangrijke bouwsteenen juist ons
volk voor de gelukkige tóekomst d< 1
Europeesche volken kan biidrageh. In
hoorspel en reportage, in klankbeeld
en nieuwsbericht zult u, luisteraar, dit
alles kunnen beluisteren cn deze
groote tijd. waarin een oud wereld
deel weer jong wordt, op den voet
kunnen- volger».
De sec -gon. van het departement van
Landbouw en Visscherij deelt aan hen,
die op eenigerlei wijze in hun beroep
de beschikking .hebben over versch
fruit het volgende mede:
In de huidige omstandigheden moet
tot eiken prijs worden voorkomen, dat
van het beschikbare fruit eenige hoe
veelheid door bederf verlóren gaat. Da
mogelijkheid bestaat, dat ten gevolge
van ineidenteele oorzaken.als stagnatia
in het vervoer, weersomstandigheden
enz. fruit te bederven.
Dit bederf zal nog kunnen "worden
voorkomen, indien men plaatselijk in
bepaalde situaties snel zou kunnen op
treden. Daartoe staan echter wettelijke
maatregelen in het belang der voedsel
voorziening in vple gevallen in den
weg Dit nu kan nooit de bedoeling
van „deze wettelijke voorschriften zijn.
Derhalve is bepaald, dal aan een ieder
die met zijn fruit in bovenvermelde
omstandigheden komt te verkeeren,
door de veiling of den plaatselijken
bureauhouder ontheffing kan worden
verleend van elke bepaling op hel stuk
der voedselvoorziening hetzij dit
een verbod inhoudt dan wel een ver
plichting oplegt welke het voorko
men van bederf en bij gevolg de aan
wending voor de voedselvoorziening in
den weg zou staan. Dit geldt niet enkel
voor dengene, die over het fruit he.
schikt ten tijde van het optreden der
ineidenteele oorzaak, doch' ook voor
diens rechtsopvolgers, mits door hen
aangetoond kan worden dat de partij
fruit in de bovenbedoelde omstandig
heden verkeerde. Ten overvloede moet
er op worden gewezen, dat met dezen
vorm van toepassing van het ,,nood
breekt wet" op geen enkele wijze be
doeld wordt de bestaande wettelijks
bepalingen aan kracht en beteekenis
te doen inboeten.
Voorts val zorgvuldig worden ge
waakt en streng worden opgetreden
tegen eiken vorm van persoonlijk toe
doen in verband met het bederf.
OOK 5 RUI/,Hints BEBOET.
De Rotterdam si he grdssicr in textiel-
Kocderen, 1' van Buren, heeft in 1941
gedurende ruim een half jaar i»etry< ht
aanzienlijke extra-win.sten (e maken hij
den verkoop van wol en w«>llcn .sokken.
Hij verkoeld z.i|ii vomraad van voor-
oorl«»K,eLen prijs- en kwaliteit luj -voor
keur a.ui dte winkeliers, die bereid wa-
i/ijn paar sokken een tnedajf
m betalen. De woiprii ver
lui 11 m" 1 Fiii. 1 en t. per
u InM mindere bcteie kv\ a-
1 e 11 J\ .1 Teneinde Middekkinu der
duinen te v<k»i komen, be-
lekende. d» ut op -1111 verkiH.plae-
inren sleeh's den «/(luteelen pnjs. liet
Ue konpers eel iter .iaij zijn rei/epr den
n»es!;»«* /under af«ilte van kwit.iidte bij
betalen. De nnnnale ilwtrdiutie van den
goederenvervoer onder de al nemers
i-.v :fm dooi deze praktijken natuurlijk ir»
het ;;cdrani», want /oudls.da» in denke
lijke ^evall» 11 altijd Raat. kregen zij. die
bereid waren den hoogören prijs Ie be
talen een aanmerkelijk Kroot er kwantum
toegewezen dan de winkeliers, die aan
de oude prijzen vasthielden.
De/.c omvangrijke.prijsopdrijving werd
door den inspecteur voor dc Prijsbeheer-
sehing te s-Gravenhage bestraft inet een
boete van ƒ40 000terwijl de 5 rerzi-
gers van Van Buren, die extra-provisie
van de toeslagen hadden genoten, met
bedragen varieerend -van 400 tot
900.— zijn beboet.
HERDENKING STI^I DAG
PETER TO Dl
Gisteren heeft op de begraafplaat*
Nieuw Eik en Duinen te 's Gravenhage
:!e hcerlian den Haag het feit herdacht,
dat weerman Peter Ton voor twè
jaar in den strijd van de beweging ge
vallen ;s. Er was vee! belangstelling.
Deputaties van het Rechtsfront, van
den Jeugdstorm en van ar.de.rc orga
nisaties waren aanwezig
Do waarnemend heerbancotnman-
riant. banleider A. F. Honken, sprak
een herdenkingsrede uit.
POLITIEK WEEK PR A ATJE
MAX BLOKZIJL.
Hedenavond om 19 06 tot 19 20 spreekt
Max Blokzijl via den zender Hilversum
I zijn poliytèk weekpraatje uit getiteld:
..Een vreeseiTjke ervaring
Lantaarns van voerluifien
moeten qcn half ugr na zons
ondergang ontslokert worden
k
