:k
\Qe taak van de
rlandSGhe Oost-Compagnie
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSWEKEN
Vtfltlag 18 September 1942
i(/*fpnfc No 21041
Deze wuU Cs dc
vuduistcuHpswcctc
Baar
en
ïien
ven,
ièn,
ge
1/
Ipkn
■ng »-
jt r«*
on-"
|t ri
dag'
bwwwi markt n. nu». nu
,M. M. Rost van Tonningen over de mogelijk-
heden voor Nederlanders in het Oosten
L no da deur van Europa om een gelijkberechtigde plaats
I*
DE NIEUWE BONNEN.
II'
Britten in Duitsche
krijgsgevangenschap.
De strijd op Madagascar.
De strjjd om Stalingrad.
Tani Japansch minister
van buitenlandsche zaken
sfess
Verduistering is
gemeenschapsbelang
t ftlaan.
J
- T TT»
«Mi
net
14
41.
no.
lie.
m 56
171
jjevr.
2D
M 5
icxrsl,
|CiI)~
De.
ven
Jfres-
fc>k uit
rh ik t
tocpot
jbUni
l> bla<l
en ui
Ihetfid
298.'
jmJiel
triad
er of
iedvr
iloüf
f btn
ndw
Bt 26
57
«uitfl
pding.
pg <u
W<^
70.
I4MI
ó>>Ot
richtii-
te OMl-
(§d<l(
mo«
»«r el
gefne-
Merstt to
<ic
*d«M> 1
Mgcn
ilTt.c P-
I gr!'' «-
>r« P
Mikt"
Chefredacteur: t riETXR. Ooude
Mhar men bese£fe dan bovendien, dat
„dienst van de Nederlandsehe
^^Hiptgnie meldt:
vjLu, September heeft een bijzon-
Ijiishldie-commissie, onder leiding
IbTtea president der Nederlandscbe
l!wtContP>U'nie' mT «ost van
lemiügen een reis gemaakt naar Wit-
lïïsemé en de Oekraïne,
dfii wet», dat velen in den lande
J^L n(ar de mogelijkheden, die het
den Nederlanders bieden kan
I^ar den wegbereidenden arbeid,
I» fa Nederlandscbe Oost-Compag-
|!r»errieht Wij hebben daarom mr
I ut »an Tonningen en zijn reisgenoo-
l« bereid gevonden in een persge-
[L hun indrukken mee te deelen,
1 nsrvan wij de voornaamste hier in
vru^gespvek laten volgen, aldus
1 Suf het doel van de reis behoefden
Irifeitelijk niet te vragen: dat was het
[JjtJdteren van de mogelijkheden,
lidke et lijn voor den Nederlandschen
lua ie thans een aanvang neemt. De
aerlandsehe Oost-Compugnie zal
j deren inzet leiding moeten geven
Ejril dit degeljjk en met vrucht ge-
I(hinten, dan is een grondige bestu-
Igfring ter plaatse van de omstandig-
waaronder menschen en mate-
gezet zullen worden, noodzake-
Geen Oost-lndisehe Compagnie,
goewel de N.O.C. een monopolie-
I postie inneemt en dus alle inzet voor
IGtOwten haar zal moeten passeeren,
I noet dit niet zoo uitgelegd worden, dat
I „f ielf handeldrijvende onderneming
|ï,il! wijlen haar voorgangster, waar-
i hsar naam herinnert, de V.O.C
jbtegefideei, alle particulier initiatief
lal te allen tijde aangemoedigd wor
lds. De N.O.C. is alleen de sluis tvaar
|ie Nederlandschg inzet naar het Oos-
i doorheen moet stroomen en waar
«test wordt op betrouwbaarheid en
Kundigheid,
1 Ji dan" zoo vroeg de verslag
n(r „volgens u het lot van Neder-
«d zóó sterk aan de ontwikkeling
|t« het Oosten gebonden?"
Het antwoord van mr Rost var Tort-
Itingtn luidde volmondig ja. En niet
IlUeen. zoo ging hij voort, mei het oog
I op de economische mogelijkheden.
Inur vóór alles wat betreft de geheele
Jltitus van Neder'ar.fi in de Europce-
[KhZ samenleving
Ee Wordt véei gepraat over gelijkhc-
lliètigheid voor Nederland in de Ger-
Sunsche levensruimte en de moeste
Ikderlanders zullen gaarne bereid zijn
jkvoordeden daarvan te aanvaarden
■Kaar al te vaak wordt echter vergeten,
|fct die gelijkbetechtigheid niet een
IjM is, die ons door het zegevierende
IwitKhland in den schdert geworpen
I«ondt. maar dat zij veroverd moet wor-
Itel, veroverd door inzet en prestatie.
Ilellcrecht zou Nederland kunnen doenl
I (dien op ben gelijkberechtigde behan-
laeling van de zijde vdn het oyerwin-
l Jwde volktenzij dar. op grond van de
•nip die het verleent bilRIen herbouw
«n Europa? Men moet dat zóó zien,
I tedeFuhrer op grond van de gelijk-
I ted van het bloed het Nederlandsehe
I "I, A een der voornaamste Ger-
[«unsche volken van het Westen, tot
iWneming heeft uitgenopdigd. Van
I teuitnoodiging is de N.O.Cj. het gevolg
I pveeet wat wij ervan maken zullen
[•Bin orze handen Waarbij wij wel
[kgen moeten bedenken, dat wij niet
|®teloos kunnen afwachten. Ook nu
I jutte wij reeds met volle kracht moe-
*4Werken om ons recht kt veroveren,
ftteover den on voorwaardelijk on in-
te ontzagwekkende 'prestatie van
pUuitscheti soldaat. d]e Europa van
«bolsjewistische gevaar heeft gered
fjgjt was daarnaast uw sterkste in-
d^Wteërlei. luidde het antwoord. Al-
fteret werden wij sterk getroffen
r>'de volkomen orde. waarin achter
.bonten het vredeswerk van den
j-Jbouw verliep en de volstrekte ze-
JJteu. die daar heerschte ten aanzien
verloop van den strijd san het
lS? aanwezigheid van vier af zes
r*1® Keven de Duitschers op een ge-
JJj'an 40 900 H A. bleek reeds vol1
j?™» om orde en regelmaat te schep-
bevolking weer tot haar ge
le,,? "beid en haar oogstfeesten
j!je doen keeren.
Ojj™* stelt u zich onzen inzet, in het
^mvoor?", was de volgende vraag.
jjWlwee wyeen. luidde het antwoord
Wk.Jirma"Hdwijs als individueel.
jf*'de wijzen van inzet geldt ech-
jJv'te deze naar onze meening orea-
Doet zijn.
Geen volk van proeurati^-
honders.
kg °?.a8 o°k hier echter nog wel eens
tg vïï® kracht op gewezen worden,
kei °ok anders had gekund, dat
'Wh— Duitschland had kunnen
te i?,®,®,.nemen, waartoe het thans
btdt. hl 8 k»nvaarde mogelijkheid
HteiiT?" ,Was ons bedrijfsleven voor
jj. laren ontworteld geweest
eigen leiding onttrokken
een volk
dit geduid niet eindeloos kan duren.
De opbouw moet voortgang hebben en
kan niet halt houden voor een sabo-
teerend deel van het bedrijfsleveen.
De mogelijkbeden voor het bedrijfs
leven zijn intusschen ongelooflijk
groot. Voor het grootbedrijf ligt er
thans een ontzaglijke taak in het her
stellen van beschadigde groote werken.
Wij- denken daarbij bijvoorbeeld aan
den grooten stuwdam in de Dnjepr
bij Zaporozje. Zoodra deze hersteld
zal zijn, Ai het geheele verkeerspro
bleem van de Westelijke Oekraïne zijn
opgelost. Zoo staat mij thans ook de
haven van Nikolajef weer voor oogen,
waar Nederlandsehe firma's thans
reedgiwerken aan het lichten van tien
tallen schepen en dokken. Is dit werk
volbracht, dan zal daarmejje de kern
geschapen «ijn van een Zwarte Zee-
vloot.
Ook voor h'et middel- en kleinbedrijf
echter liggen hier de kansen voor het
grijpen. Men kan zich hiervan een
voorstelling maken, indien men be
denkt, dat een geweldige behoefte
heerscht aan alle gebruiksgoedern, van
het boordeknoopje en den schoenveter
af tot woonhuizen toe.
En ook de handel, hoewel er op dit
oogenblik nog niet veel te handelen
valt. heeft een principieele- en kansen-
biedende taak te vervullen, wanneer
de productie van gebruiksgoederen een
aanvang neemt Reeds nu zijn overal
Duitsche handelshuizen gevestigd
waarom zouden de Nederlandscbe Ach
terblijven?
Ook organische boefeninzet
Ook wat de inzet van personen én
dan met name van boeren betreft,
streven wij er naar deze organisch te
doen geschieden. Dat wil zeggen, in
één géheel vormen met vrouwen et)
KOCMtAAD VAN OEN AMDOMXENST
Zoo kso hot
Maar tóo kso tm uafcU
kinderen, zielsverzorgers en alles wat
tot een kleine boerengemeenschap be
hoort. Alleen dan kan ook van den
meiisch volledige inzet verwacht
worden.
Wij Nederlanders, zoo besloot mr.
Rost van Tonmngen zijn uiteenzettin
gen, kloppen thans aan de deur van
Europa, om' een gelijkberechtigde
plaats te vragen. Nieuwe kansen staan
thans voor ons open, die, indiep wij
ons slechts te goeder trouw en met
geheel ons hart inzetten, even groot
zijn als die van welk volic ook, het
Duitsche niet uitgezonderd.
De volgende week sullen de gebrui
kelijke rantsoenen brood, beschuit
(voor kinderen tot 4 -jaar), vieesch,
aardappelen, melk (voor kinderen tot
14 jaar), tabak enx. (voor mannen) en
sigaretten (voor dames) verkrijgbaar
zijn op de bonnen 48, terwijl voor
taptemelk zijn aangewezen de bónnen
1-51 en 2-51 renerve.
VOLGENS omCIEEbE OPGAVE
TE BERLIJN: 73.095 MAN.
Vólgens officieele Duitsche opgaven,
aldus S. P. T. bevinden .zich 73.095 En-
gelsche soldaten in Duitsche krijgsge
vangenschap. Hieronder bevinden zich
3500 officieren. Deze krijgsgevangenen
bébooren tot alle wapenen. Ook de Brit-
sche vliegers, die boven Duitschland zijn
neergeschoten en veilig konden landen,
zijn in dit getal begrepen. Deze getallen
zijd thans in Berlijn gepubliceerd, daar
de Sritsche secretaris van Oorlog, Sir
Edward Grimm, onlangs in het Lager
huis heeft medegedeeld, dat het aantal
Britsche krijgsgevangenen in Duitsch
land slechts 56.907 mannen bedraagt.
GEEN STAKING DER
VIJANDELIJKHEDEN.
Over de situatie op Madagascar is
Donderdag te Vichy het volgende of-
ficieele communiqué gepubliceerd:
.Als de gouverneur-generaal van
Madagascar door de opening van'be
sprekingen met het Britsche opperbe
vel al heeft gepoogd een eind te
maken aan het bloedvergieten, dan
waren de EngelsAe eischCn wel der-
nhite onaanvaardbaar, dat geen resul
taat kon worden bereikt.
De gouvernêur-generaal is derhalve
besloten de verdediging van net
eiland tot het uiterste voort te zette».
lo denzétfden zin moet het puhj||k
worden gewaarschuwd woor alie-^e-
richten uit buitenlandsche bron, die
over deze aangelegenheid de ror.de
kunnen doen. De Engelschen hebben
Slechts 170 km. landinwaarts kunnen
pprukken en wel in 6t4 dag. Hoe
groot ook de wanverhouding tussch»n
strijdkrachten en wapens aan beide
kanten mag zijn, toch zijn alle maat
regelen genomen om den strijd voort
te rettei).
DISTRIBUTIE IN AMERIKA.
De Ver. Staten zjjn volgens Alton
Tld n 1 n g e n voornemens alle goederen
te rantsoeneeren. De Amerikaansche
regeering heeft 154 millioen distributie
boekjes laten drukken, die nog voor
Kerstmis zullen worden uitgedeeld.
geworden
van
zijn
Aan de drinkplaats in de on.se Siwa.
(PK.-Koch-O.H.)
Een voerman 'van een Beiersche
Berghoeve bij de Tegernsee
Weltbild-Pohjgoon)
De 10.000ste deelnemer aan den
stempeltocht van de V.V.V. in Den
Haag. mej. Hoogduin, ontving van
den directeur der Haagsche V.V.V.
mr. Woltjer, een boek en bloemen, i
(Polvgoon-Meyer)?
fen laatste inspectie van de trainingspakken met het N.J.S. embleem
en den naam „Nederland" van de meisjes van den Nationalen Jeugdstorm,
I die te Blaricum zijn geoefend voor
deelneming aan de einde September
in Milaan te houden Eurcpeesche
jeugdkampioenschappen.
Polygoon-Zeylcmaker)
De ring om Leningrad blijft gesleten. In hé, moerasgebied voor deze
stad worden voor het transport van munitie en voedsel ook vlotten gebruikt.
j(S.S.P.K. Nuszbaumer-O.H.)
De dorpsomroeper van Schoorl
maakt bij he: bekend maken Van zijn
berichten gebruik Van een autotoeter.
(polygoon-v. Bitsen)
STAP VOOR STAP WORDEN
VERDEDIGERS TERUGGEDRONGEN
De hardnekkige gevechten in de stad
Stalingrad duurden ook gisteren voort,
zoo meldt 't D.N.B. uit Berlijn. Tever
geefs trachtten de bolsjewisten den
worgenden ring van den Duitschen aan
val te doorbreken en de dreigende ver
nietiging tegen te houden. Op geen
enkele plaats slaagden zij er in, de
Duitsche infanteristen, pantsergrena-
dieïs en pioniers te stuiten. Alle tegen
aanvallen werden afgeslagen.
Vaak hadden de bolsjewisten zich
verschanst in de huizen der stad, die
voor het grootste deel door bommen
en granaten reeds tot de fundamenten
verwoest zijn. Met een aan zelfver
nietiging grenzend verzet vechten de
bolsjewisten om iedere straat, om ieder
huis en om iedere puinhoop. Stap voor
stap wordt hun het terrein ontnomen.
De zuivering der veroverde wijken
wordt met succes voortgezet.
Eenige jcijfel-s geven een indruk van
de hevigheid der gevechten en hun
vernietigende gevolgen. Een voor
Stalingrad vechtende gémotoriseerde
infanterie-divisie heeft sedert Jufli
21,000 gevangenen gemaakt en 160
tanks, 281 stukken gesqhut, 36 stuk
ken snelvuurgeschut, 42 stukken pant-
serafweergeschut, 71 vlammenwerpers
en 58 vliegtuigen vernietigd.
Levensmiddelengebrek In
Siberië.
Japansche journalisten hebben de
laatste weken een reis langs de Noord
grenzen van Mantajoekwo gemaakt.
De vertegenwoordiger vgn de M i j a-
k o S j i m b oe n meldt daarover, vol
gens Interinf, dat volgens mededee-
lingen van bolsjewistische deserteurs
de levensmiddelenrantsoenen' in Sibe
rië zijn-geslonken tot een vierde of
vijfde deel van de vooroQrlogsche. Dat
er een vreeselijk gebrek' aan levens
middelen heerscht, blijkt reeds Uit
het feit, dat het dagehjksche broocT-
rantsoen van de bevoorrechte Russi
sche soldaten in het Siberische grens
gebied is verminderd van 1100 tot 350 gr.
Er is in Siberië in de eerste plaats
gebrek aan werkkrachten. Het Sovjet-
leger in het Verre Oosten telde voor
het uitbreken van den oorlog ongeveer
700.000 man. Naar schatting zijn er
thans nog 40 procent actieve troepen
en 60 procent reserves, die zijn samen-'
gesteld uit geoefende en ongeoefende
mannen van 18 tot 52 jaar. In de grens
stad Chabarowsk zijn. aldus de Japan
sche journali^ vele vrouwen onder
de wapenen geroepen. De„ troepen
vertrouwen hun officieren niet en
dezen leven in voortdurende vreds
voor de Gpoe.
OPVOLGER VAN TOOL
Naar Domei uit Tokio meldt is-
Masajoeki Tani, de leider van het
bureau van Voorlichting, benoemd tot
minister van Buitenlandsche Zaken,
waarmede minister-president Tojo. die
r.a 'net aftreden van Togo op 1 Sep
tember J.l. tijdelijk de portefeuille van
Buitenlandsche Zaken erbij had ge
nomen. van dc/.e taak weer wordt
ontheven.*. Tani /.ai tevens de leiding
in handen houden over het bureau
van Voorlichting
Naar Domei verder meldt, ia Kazoeo
Aoki. de Japansche economische advi
seur bij de regeering van Nanking £n
vroegere minister van Financiën, be
noemd tot minister zonder portefeuille,
en tevens belast met werkzaamheden
van het nieuwe ministerie voor groot-
Oost Azië.
Vet'IUftring van Tani
Tani heeft volgens Domei tor gele
genheid van zijn installatie per radio
de volgende verklaring afgelegd:
Getrouw aan cfen geest der stichting
van het Japansche i;ijk ert aan den
geest van het keizerlijk (Joureet over
de oor logs verklaring wil -ik mij be
schikbar stellen voor den opbouw
van gfüt-Oost-Azië en bijdragen tot
de vorming van een nieuwe wereld
orde door de samenwerking met de
asmogendheden nog mer te verster-
ke en tevens mee te helpen de eer
zucht van Engeland en Amerika te
bikken en de Joor deze beide mogend
heden gelëg# lagen uit den. weg te
ruimen.
Japans betrekkingen met de
Sovjet».
Naar uit Tokio gemeld wordt,vheeft
Tani, gisteravond in zijn eerste gesprek
met journalisten verklaard, dezelfde
fundamenteele buitenlandsche politiek
te willen volgen als zijn voorgangers
ten aamzien van de Sovjet-Unie en de
andere mogendheden.
Er komt geen wijziging, zoo zeide
hij, in de Japansche politiek van
eerbiediging van liet neutralitetts-
pact met de Sovjet-Unie. Qp dit
punt wenjjjh ik speciaal den nadruk
ie leggen. De banden van vriend
schap met de asmogendheden en
met Japans bondgenooten hoop ik
verder te verstevigen.
Japan en dc andere landen in dit
deel der wereld dienen hand in hand
te gaan als een groot gezin met eerbie
diging van elkanders onafhankelijk
heid.
MmmgniMMKi
Een oogenblik van onbedacht
zaamheid (uw zolderraam was
geheel onverduisterd en de lamp
bleef per ongeluk branden) kan
mgken, dat men jaren schreit.
Geed verduisterdgoed be
schermd.'
wnm.\mu«vnwiuvu
VERDUISTERING, Oorlogsnood-
zaak met tweeledig doei. De
orienteering voor vliegtuigen
onmogelijk te maken en de bevolking
in de sehutse der duisternis op te nemen.
Of de burgerij dit laatste voldoende
beseft, dient te worden betwijfeld. Een
goed verduisterd perceel vindt lang
niet altijd zijn oorzaak in het juiste
inzicht van de(n) bewoner (bewoon
ster), doch veelal in de angst voor een
bekeuring, al dan niet gevolgd door
de oog onaangenamer maatregel' van
stroomafsluiting.
De zorg, waarmede de verduistering
wordt doorgevoerd, hangt dan at van
de meer OT-minder intensieve controle
door de politie uitgeoefend. Men ver
liest hierbij geheel uit het oog, dat het
hier mede een maatregel van zelf
bescherming betreft," een maat
regel dus, die in de eerstè plaats strekt
tot eigen veiligheid. Wordt deze maat
regel maar ten halve of onvoldoende
doorgevoerd, dan levert men mede
gevaar op voor de omwonenden.
Dit maakt, dat de nalatigheid niet
meer is een persoonlijke aangelegen
heid, doch een ingaan tegen het
gemeenschapsbelang.
Het zot! niet de eerste.maal zijn, in
dien een onvoldoende verduistering de
oorzaak was van bomafwerpen, die
niet de(n) nalatige zelf treffen, dool»
zijn medeburgers in de nabijheid.
Een lichtpunt h»j, in beeldspraak
gebruikt, ook toe te juichen levert
in oorlbgsttjd ernstig gevaar op.
Laat men dit beseffen en inzien. Dit
inzichl zal de burgerij er toe brengen,
niet Fe verduisteren uit vrees voor
straf, doch uit welbegrepen eigenbelang
en ter beveiliging van eigen en ander
mans leven en goed.
HET EUROPEESCHE JKUGD-
CONGRES TE WEENEN.
In het kader van het Jeugdcongres
te Weenen heeft in de Academie voor
Wetenschappen, r.a een irrieidend
woord van den Spaansehen jeugdleider
Elol», de Japansche gezant Sakoema
gesproken over den Samoerai-geest,,
eutmineerend tn liet woord „Sterven
voor volk en vaderland", dien hij ver
geleek met liet heldendom van de
Duitsche marine.
De directeur-generaal van het Belgi
sche ministerie van .Onderwijs Fiiip
de Pillecyn. gal Vie verzekering, dat de
Vlaamsche jeugd' zich in do Europee-
-che gemeenschap wil inschakelen, om
dat 15 zuh verantwoordelijk gevoelt
voor de toekomst yan Europa en van
haar eigen volk.
De Nederlandscpe jeugd, zoo ver
klaarde prof Kapteyn, heeft ingezien,
dat bloed, bodem én geschiedenis de
pijlers der nieuwe ^oriëntatie moeten
vormen. De Nederlandsehe jeugd dient
haar vaderland en, in breederen zin ook
dat van de Germaansehe stammen van
Europa.
De Slowaaksehe propagandaleider,
minister Tido Gaspar, sprak zich even
eens uit voor h0b, gemeenschapsideaal
der Europeesehe jeugd.
ENGELAND MELDT VERLIES VAN
39 BOMMENWERPERS
De Britsche berjehtendiehst geeft
toe, dat bij de aanvallen- óan de Brit
sche luchtmacht op West-Duitseh ge
bied in den nacht op Dopderdag 39
Britsche vliegtuigen verlorën zijn ge
gaan.
AUSTRALIË VERLOOR RUIM
28.000 MAN
De Britsdbe berichtendienst meldt
uit Canberra:
De minister van Oorlog Forde heeft
medegedeeld, i^at 28.251 Australiërs
krijgsgevangen zijn gemaakt of ver
mist worden. 7667 zijn in het Midden-
Oosten, hoofdzakelijk in Griekenland
en op Kreta gevangen genomen, ter
wijl 16.286 Australiërs op Malakk)
worden vermist. De rest is aan andere
oorlogsfronten in het Verre Oosten,
waaronder ook in Nieuw-^Cuinea, vër-
loren gegaan.
Zon op 7.20, onder 1948.
Maan op 17.02, onder 0.56.
Men is verplicht te ver
duisteren van zonsonderffanf
tot zonsopkomst
Lantaarns van voerluiden
moeten een half uur na zons
ondergang ontstoken worden
It 7U
