GOUDSCHEwCOLCANT
jadoglio verklaart den oorlog
aan Duitschland
Hernieuwde aanvallen
bij Zaporosje en Z.O. van Kief afgeslagen
ftinHenloHd
THW
Pooderdag 14 Oct. 1943
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Prj|» 5 cento per nummer
Qttn bondgenootmaar mede-oorlogvoerende
Berlijn verwachtte de stap al eerder
1 -
Verschillende plaatsen aan de
Pripit en bij Gomel heroverd
5 todSHituw*
Boete- en bededag.
vélen in ootmoed tezamen.
Streven naar stichting
van volkstuinpark.
Feuilleton
Het licht op den toren
«•kind
*or-
VTiiu»
rkMifxfra
bov# n.
toamfocf
t*t run
rw»llklj»-luk:
n#iv*/ I/v
L/w/'»6«*
ÏVjmoiins*.
ICSC/ia
Ik no*
krill»
■II"1
|oorl<>S
W
yt-Uf"
bare*01 Markt 31
Tetcfooo nu
82»le Jaargang No. 21369
Cbafradactauri
r. TI ETER Qouda
BritKhen "Wichten-
Tflieai
Md, wa meldt 't A.N.P. oil Ber-
I Em beeft BadogUo Doltaehlaad dei
SL» laten verklaren. Een „offl-
4» mededeelinc" se« in den loop
glateren ded Onltaebea ambassa-
Mar te Madrid ©verbandltd zijn.
D» Èormi
utrom trant
Rade:
De nota, die de Italiaanacha gezant
I, Madrid Woensdagmiddag nartens
knaag Victor Emanuel III en maar-
SuT Badoglio aan den Duitachen
f «taant overhandigde en waarin aan
JJiDuiteche regeering werd medege-
I dwld. dat de Itaiiaaneclie regeering
gek vanaf den lïden October 'smid-
I taai rieruur a la in itaat van oorlog
[2t het Duitsohe rijk beschouwt, ia
ÜMgriena ala document humain sen-
I ggioneel. Van het feit zeil kam alleen
rcapondentledienat meld
uit Berlijn nóg het vol'
nur worden gezegd, dat het
gfn reeda veel eender waa verwacht
ta wel onmiddellijk nadat Duitsch-
td een aanvang bad gemaakt met
i maatregelen, waarmee het de pu-
Jtatie van Italië'» capitulatie beant-
«ordde. Het etaat wel zoo goed aia
dat Victor Emanuel en Badoglio
en gehoopt, op een goedkoopere
I guaier van den oorlog af
I H«t liefst hadden zij Italië uit don oorlog
Moauvrasrd om vervolgens door Dultach-
aan den eenen kant en Engeland en
irlka aan de andere tiid# ala neutrale
tndheld gerespecteerd te worden. Toen
al spoedig bleek, dat deze elegante
Wing" gedoemd waa. om tot de vrome
ichen te biyvon behooren, hebben zij er
I m meet at aan hun zlnneA op gezet. Italië
lat dan ook In dan oorlog te manoeuVreeren
de zilde der geallieerden, waarmee de
de Italiaansche kringen in oyergroote
jtrheld minsten* inneriyk, maar via
ondargrondache wegen" ook uUerlUk
..Ja de beate maatjes zijn geweest. Er valt
«walijka aan te twijfelen, of de regeering
l maarschalk Badoglio zou reeds den 8en
itamber ln het schuitje der geallieerden
i overgestapt, wanneer Churchill en Roo-
•lt hiertegen njet hun veto hadden uit
koken.
Ecu nieces van Badoglio.
Het ksn niet worden ontkend, dat
I bet verkrijgen van de Engclsehe, Ame-
rtkiansche en Sovjet-Russische toe-
Hemming voor hiet meedoen van Italië
un den oorlog, ëen succes is voor de
solitiek van Badoglio. De omstandig
leden waren namefiik hoegenaamd niet
puntig. De Engelsohe openbare mee
ging en ook het meerendeel der Engel-
sche bladen bobben duidelijk genoej
leien blijken, dat z|j het ala twee hee
mschiUende dingen beschouwen, ge-
I (ruik te maken van verraad en zich te
nailleeren met de verraders. Het
idt overigens ook geen twijfel of het
Ik Uitsluitend de uitgeleverde Ita
lische oorlogsschepen en vliegtui
.alsmede de werkeloos rondhangen-
It&liaanacihe troepen geweest, die
kier den doorslag hebben gegeven. De
IWltansche oorlogsbodems kan men
uitstekend gebruiken tegen Japan. De
Italiaansche soldaten, die nu uiteraard
In het kader van de brulkleenwet
psompt van -nieuwe wapenen zullen
varden voorzien, kunnen in het vuur
worden gebracht tegen het Duitsche
front ln Italië.
Voor de politieke oorlogvoering, die
fa Londen steeda de hoofdrol speelt,
Mrwacht men ongetwijfeld een ver
hoogde activiteit van die elementen in
I midden, en Noord-Italië, die tegen de
npublikelnsdh-fascistiscbe regeering
lijn gekant. Intusadhen heeft Badoglio
kit nog steeds niet zoover gebracht, als
hij hoopte' te komen. Hij la er namelijk
«iet ln geslaagd, van de geallieerden
tón erkenning als bondgenoot te ver-
fan.
Üië vrordt in de gemeensehsppe-
Jfce Engelseh-Amerikasnsch-Russische
I inklaring slechts aangeduid als „mede-
Nriogvoerende mogendheid". De be-
I talingen van den wapenstilstand bli)-
I "n ongewijzigd van kracht Elke even-
I taeele verzachting van deze voorwaar-
|m wordt afhankelijk
hap-
kan hier zeer zeker een tege-
n d<
gesteld
gemeens®
«Italië'» bijdrage tot de gemi
taHJke oorlogvoering".
Men kan hier zeer
faoetkonvlng aan de scherpe critiek der
wglschfa openbare meening in lezen
ta do meer dan alappe houding der
jfaUaanache troepen, die tegen be-
nkkeiyk zwakke Duitsche formaties
ta de Joniacho eilanden en op den
op
-eaneaua zware nederlagen leden,
«tar desondanks betreft het hier
jmazlns alleen maar een rethorlsche
«atwendf
Badoflio's strijdkrachten.
Hleg wordt een ernstige waarschu-
I tang gericht aan de strijdkrachten
P Badoglio thans op de been
h. behai
gaat
igen. Omtrent deze strijdkrachten
uil
l i-"halve dan wat het uitgeleverde
15f' ran de vloot betreft, niets met
[JWtriield bekend. Het «tast vaat, dat
[*ta deel van het Italiaaneche Iucht-
gpen gehoor heeft gegeven aan het
**i*l van generaal Eisenhower, om
i*f*f Cyprus, Egypte en Lybië te
tatagen en zich daar te laten inter-
I «tóten. Hoe groot dit deel la, valt
IJtater niet na te gaan. Wat tenslotte
1 landleger betreft: het 7e Italiaan-
leier, dat in Zuid-Italië stond,
vermoedelijk zoo goed ala geheel
onder geallieerde contróle geraakt.
Voor de meest Zuidelijk gelegerde
afdeelingen van hft Se Italiaansche
leger, dat in midden-Italië atond, geldt
misschien hetzelfde. Van het 2e Ita
liaaneche leger, dat in hoofdzaak den
Balkan bezette, is bekend, dat het in
het Noorden gemeene zaak heeft ge
maakt met de opstandelingen, terwyl
het eldera door de Duitechers is ont
wapend, ofwel met de Duitsche™
strijdt, ofwel zich in onherbergzame
gebergten heeft teruggetrokken.
Voetangels en klemmen.
Terwijl uit de gemeenschappelijke
verklaring van Londen, Washington
en Moskou blijkt, dat men er heele-
maal niet aan denkt, met een platoni
sche liefde van Badoglio voor de zaak
der geallieerden genoegen te nemen
en dat men Integendeel de grootst
mogelijke krachtsinspanning van hem
vergt' zal de maarschalk ook nog tal
rijke politieke voetangels en klem
men moeten overwinnen. Hij is reeds
begonnen met den Negus van Abes-
ainië tevreden), te stellen. Koning Vic
tor Emanuel noemt zichzelf ginds
eenige dagen niet meer keizer van
Ethiopië en de maarschalk heeft zqn
titel van hertog van Addis Abeba
stilzwijgend geschrapt. Niet opgehel
derd U daarentegen de pceitie van zijn
chef van den generalen staf, generaal
Amhrosio, en zijn onlangs benoemden
stafdhef van Ihet leger, generaal
Roatta. Ambrosio en Roatta z|jn de
hoogste commandanten van het- 2e
Italiaansche leger op den Balkan ge
weest en ln verband met de, aldaar
begane „wreedheden tegen de burger
bevolking" z|jn zij zoowel ..door de
„Joego-Slavische" als de „Griqkache
rageerlng" aangeklaagd als „ooi
misdadigers", wier berechting volgèi
een speciale overeenkomst tusachen
de vereenigde naties na den oorlog
door een inter-gealjieerde rechtbank
zij plaats vinden.
Merkwaardigerwijs verklaarde de minister
ronder portefeuille, Law, In het Lagerhuis
lteUoanseh**1 nor?offaveHftir?nff^«»ri Tinu. samenwerKen met Baaoguo-taro&ien oer
jï, JÏJh".„hÏIT vroegere Italiaansche militaire berettlng, een
innaM ^nna'^r^AmCrtir^- r'Liu
door een commissie wordt onderzocht en dat
ongetwijfeld hun uitlevering zal worden ge-
elacht, zoo hun schuld mocht komen vast te
sUan. Terzelfder tijd heeft de „Orieksche
regeerl/ig" te Cairo te Londen officieel aan
bak gemaakt op den Dooecanesus. die ais
iksch gebied dient, te worden beschouwd,
evenals het Noordelijk deel wan Albanië
RUSLAND MORT GEHEEL EUROPA
TOT AAN HET KANAAL BEZITTEN.
Uit Lissabon meldt het A N P.: Met het oog
op de internationale debatten over den in
vloed der Sovjet-Unie in Europa, die than*
gevoerd worden, wijst men tn antl-bolBje-
wistische kringen in de Portugeeeche hoofd
stad op den overvloed van volkomen ondub
belzinnige stemmen over dit onderwerp uit
de Ver. Stgten. Zoo heeft de bekende Ameri
kaanse he publicist Dewitt Mackenzie mede
op 3 Augustus in het dikwljla van officieele
zijde geïnspireerde blad Philadelphia
Inquirer geschreven, dat men er al
gemeen van overtuigd is dat de Sovjet-Unie
na den oorlog door de macht der gebeurte
nissen Oost- ien Centraal-Europa en mis
schien zelfs geheel Europa -tot aan het Ka
naal zal beheèrschen. Men zal dan «lltflei
veranderingen zien en er zal misschien in
veie volken een ontwikkeling naar het com
munisme komen. Wanneer men zich der
gelijke uitlatingen voor oogen houdt, zoo
wordt iu deze Portugeesche kringen ver
klaard kan men slechts met de somberste
voorgevoelens de voorbereidingen voor de
driemogendhedenoonferentie te Moskou vol
gen.
DE ZUIVERINGSACTIE OF DEN
BALKA
Op den Balkan konden thana, naar
het D.N.B. verneemt, de resten van
een naar de benden overgeloopn dl
visie van Badoglio door de Duitsche
troepen worden ontwapend. Hierbij
werden in Griekenland 2500 en in
Montenegro 7000 soldaten van Badog
lio,- die zich bij de rebellen hadden
aangesloten, gevangen genomen.
Ook in de «treken, waar door de
onoverziohtelifkheid van het bergter-
rein de bedrijvigheid der benden
wordt begunstigd, worden de zuive
ringsacties met succes voortgezet. Aan
de Adriatische kust bevinden zich alle
punten van strategisch belang, vooral
de havens, in Duitsche handen.
Gecombineerd oflensleff
D, mOKSIIJkheld van een inrattch opfe-
«etten feeliieerden, mocelljk door een f
boitjewMtach offender
bendon-aeffee Ln het voormande JoeKo-Skavtk
te ondersteunen BkMuui-veUttoctit, weervoer
Egypte het uttsangapont en SteWe en ZnW-
ItaMë bragpetlera tonden moeten itjn, vormt
op het oogenhtllc eon der meeat heaproken
militaire noogrltjkheden lm de nevtmie en
geallieerde pera. Vele teekenen tonden er o i
kunnen »t|gen, dat de geallieerden inderdaa
van plan zijn oen - hetzij zpoedlg. hetzij
de oomlerenitle van Moekou haan vota- aan-
vakkTtoht tegen ZuM-Europn te richten,
bid.
er reeda meermalen op se-
/eten, dat m Egypdache en andere Middel-
Eeehavena omvangrUke achoepa-
honcentratlea t|Jn vutgeateld. Aan de Dal-
atlache kust vormt nel optreden ven de
onder communistische leiding staande benden
ven den „genereel" Tito, die hier en deer
samenwerken met Bedoglio-ealdeton der
Do „Joego-Slavlschc rageerlng" ven haar
kant heeft ook al bekend gemaakt, dat de
huidige situatie uitstekend geichikt is. om
bepaalde grensgeschillen met Italië eindelijk
te hegeltfn, wit, ofschoon geen nadere bij
zonderheden zÜn gepubliceerd, wei zal neer
komen op een formeelen eiach tot inlijving
van de geheele Dalmatijnsche kust met in
begrip van Zara en van het schiereiland
Istrië by het ..koninkrijk Joego-Slavië".
VICTOR EMANUEL UITSLUITEND:
KONING VAN ITALIË.
Naar <je Engelsohc nieuwsdienst
meldt, heeft de minister van Staat Law
J« het Lagerhuis het volgende békend
gemaakt:
„Het is volkomen ontoelaatbaar, dat
de koning van Italië de titels voert van
„keizer van Ethiopië" en „koning van
Albanië" die vervat zijn in zün decreet
van 23 September. Deze beide titeU zijn
daarin geplaatst „door een vergissing
van ondergeschikte Italiaansche amb
tenaren". De regeering Badoglio heeft
toegezegd, dat de koning voortaafl
slechts genoemd zal worden koning
van Italië".
Englach-Ainerlkaanscho invasie. Typisch is
ln dit verband, dat men ook amn ge|iliee~de
zijde den laataten tyd geneigd is de «ftue van
don onder bevel van Moskou sUandbn TM»
als de „officieel® ongehoorzaamheidsbewe
ging" In het voormalige Joego-Slavië te ba
schouwen.
OOK ZWEDEN OP GENADE OP
ONGENADE OVERGELEVERD.
Het ANP meldt uit Stockholm: AHean
die Zweed, die geen greintje verstand' befit
of van een zinloozen haat vervuld la, kan
het doodelijke gevaar loochenen of onder
schatten waarin Zweden zich aal bevinden
op den dag waarop Duitachland den strUd
zou staken. Tot deze conclusie komt het
eerste vin een aangekondigde reek* artike
len lp de Dagiposten onder 't opschrift
„Ook Zweden op genade of ongenade over
geleverd?"
De «chrIJver verklaart, dat de door de Zweed-
sche pers gevoerd propaganda het meeren
deel der Zweden van hun nationale instinct
beroofd heeft. Hoe kan een verstandige
Zweed gelooven. dat men zich gemakkeiyker
zou kunnen schikken in een Russische over-
heerschlng van Europa dan ln een Duitsche,
Waar de Sovjet-Unie zal blijven staan wan
neer Duitachiand vernietigd werd, weet nie
mand, misschien zelfs niet eens Stalin zelf.
Vast staat echter, dat zij diet zal laten op
houden voordat z(j de wateren van den At-
lantlschen Oceaan op de een of andere plaats
zou hebben bereikt.
Noorwegen zou in dat geval ondervinden,
dat het Duitsche Juk hoe zwaar het ook ge
voeld wordt, in werkelijkheid tamelijk licht
was vergeleken mot datgene, wat het land
na een Ruseischa overwinning te wachten
staat.
Het opperbevel van de Duitsche
weermacht maakt d.d. Woenisdag be
kend:
Aan den Dnjepr viel de vijand
Sister®n den feheelen dag het brug
genhoofd Zaporosje en onze stellingen
ln den sector ten Zuidoosten van Kief
met sterke strijdkrachten aan. In
hevige gevechten werden de aanval
len algeslagen en U7 pantserwagens
kapotgeschoten. Plaatselijke bressen
werden afgegrendeld.
Aan -de mond van de Prlpet en ten
Zalden van Gomel heroverden jpant-
sertroepen en grenadiers In krachtige
tegenaanvallen verscheidene plaatsen
die op de voorafgaande dagen waren
verloren gegaan. Ten Noorden van
Gomel en ten Westen van Smolensk
ondernamen de Sovjets met bUee
geraapte strijdkrachten nieuwe door
braakpogingen. In verbitterden strijd
behaslden onze troepen daar weer een
Volledig atweeraueeea.
Van do overige deeien van hot
Por pomywogea wuw
«0 ktouuwsckaol welke
ln de wintermaanden In
de Diergaarde BI(J-Dorp
te Rotterdam wordt ge
bonden,
(C.N.r-Hof)
kaart van o»It
Oostelijke front, voorai uit de secto
ren ten Noorden van de Zee van Azof
en en Zuidwesten ven Welikije Looki
wordt melding géroaakt wan vrij
levendige plaatselijke gevechtsactie.
Op 11 en 12 October ëohoten jagen
en luchtdoclartillerie aan het Ooste
lijke front 142 Sovjetvliegtuigen om
laag. Zes eigen machines worden var-
mist.
Aan het Zuid-ItaliaansChe front
werd gisteren de wederzIjdsche activi
teit van de artillerie aanzienlijk ver
sterkt. Verscheidene plaatselijke aan
vallen van Brltsch-Amerikaansche
strijdkrachten in het dal van de Vol-
turno en in de Zuidelijke Apennijnen
werden onder hevige bloedige verlie
zen vtagf den vijand' afgeslagen.
In het'gebied van de Middelland'
»che Zee bombardeerde de luchtmacht
met goed gevolg een vijandelijk
eiland-steunpunt en ondernam een
doel tref ffrxlen nachtelijken aanval op
haven en vliegveld van Ajaccio.
GEMEENSCHAPSZIN BI! RAMP.
Reeds korten tijd na het plaatsvin'
den van de ramp, die Zondag uit de
lucht een onzer steden weder zwaar
heeft getroffen, kwamen, aldus meldt
het AlN.P., de verschillende diensten
in actie om de eerste hulp te bieden
en de zorg dp zich te nemen voor de
dooden en gewonden.
Ook de N.VD. was spoedig -^er
plaatse en nam de noodige voorbe
reidende maatregelen om op Maan
dagmorgen onmiddellijk te kunnen
beginnen met de uitreiking van scha-
dekaarten, het verstrekken van warme
maaltijden, overbruggingssteun. enz.
Groote tegemoetkoming ln het overwinnen
van de aerate mocllUkheden werd ondecvon
den door de welwillende houding van de
bevolking ten opzichte van de slachtoffers.
De burenhulp ia aL ook ln Twente nog
steeds gebruikelijk en zoo konden nagenoeg
alle getroffenen zonder hulp van officieele
Instantie* gedurende den eersten naoht wor
den ondergebracht. Verscheidene inwoners
•telden voorts den N.V.D. spontaan hun ge-
heele woonruimte ter beschikking om on
derdek te verleenen, anderen, die geen
levensmiddelen ter beschikking konden stel
len, wilden gaarna voor het verstrekte
voedsel betalen, kortom, de bereidwilligheid
van de burgerU was in het algemeen boven
allen lof verheven
Intusschen kreeg het achadekaartenbureau
ln het centrum van de atad den eersten
stroom van alachtoffers te verwerken, om in
samenwerking met de gem evacuatlecom-
mlasie, den gem. distrlbutiedienst en de
schade-enquéttecommiasie voor onderdak,
kleeding en de noodige gelden te zorgen^
terwijl op andere plaatsen warme anaaltijden
werden uitgedeeld
Zoodoende kon door doeltreffende hulp
roeds spoedig in de voornaamste behoeften
worden voorzien en het leven ln de geteis
terde atad weder een normaler aanzien ver-
krygen.
1 NIEUWE VERORDENING
BETREFFENDE DE CIVIELE
DUITSCHE JURISDICTIE.
In het Verordeningenblad voor het bezette
NederiarufaOhe gebied van 12 October 1W3
po. 25. fijn twee nieuvA verordeningen ver-
jchenen. die een verdere uitbreiding geven
aa de bevoegdheids van de civiele Duitsche
Jurisdictie, de verordening over de Duitsche
jurisdictie in voogdijzaken (no 97/1M3) en de
verordening over de ojpenbare Jeugdzorg (no.
98/1943).
Reeda ainde lang werd de behoefte gevoeld
om Duitsche kinderen toe te vertrouwen aan
de zorgen van een Duitsch voogd ij gerecht De
twee nieuwe verordeningen zijn voor dqt doel
uitgevaardigd.
De Duitsche voogdyrechter, die een onder
deel vormt van het „Deutsche landesgertcht'*
in het bezette Nederlandsche gebied, behar
tigt ln de eerste plaats de belangen van kin.
deren of behoeftigen van Duitsche nationali
teit. Tot zfln, bevoegdheid behooren voorts
principieel alle staatloos# minderjarigen die
staatloos *yn omdat zy zelf, een der ouders
of een der grootouders, de Duitsche nationa
liteit verloren hebben.
Voorts la het nuttig gebleken om ook bul-
tenechteiyke minderjarigen van vreemde
nationaliteit door den Duitschon voogdij-
rechter te laten verzorgen, voor zoover een
Duitsch staatsburger da vader Is.
De Duitsche voogdyrechter brengt AéJ zijn
optreden het in het groot-Dultache rIK gel
^.-r_Dit i
Uitgaande van de godadhte „Een
krachtig gebed vermag veef heeft het
GQiideche comité voor mteifcerkelyke
samenwerking de ftladgenooten opge
roepen om in vcfftownd met den nood
der tiyden Dinsdag en Woensdag
9aimten te komen op een boete- en
bededag, een opcroep, waaraan zeer
veLen hebben geh-oor gegeven. lm stille
aandiaoht én verootmocdiging heeft
men, niet gescheiden door kerkelijke
VersdbiMen, geluisterd naar h^t woord
van predikanten van onderscheidene
richting. Elk op zijn eigen wyze heb
ben deze voorganigsexB gemaand om
niet bot God be 'komen als vrager en
eiecher, opdat de nooden en moeiten
vaa deaen tyd maar zoo spoedig mo
gelijk van ona zouden mogen wegtrek
ken, maar als een nederige, die ïich
zijn ejjgen echuld bewust is en God
ngevimg vraagt. Het ia niet: „Heere,
?r' maar „Heere, vergeef' *»ei b.v.
ds. Dubois. En aoo koos da Elzenga tot
teflewt: „Wat kilaiagt dan een levend
menooh, %en ietgel ijk k bage vanwege
zijne zonden" (Klaagliederen 3:39).
Dinsdojgavomd werd de eerste die not
gehouden in de Lutheredve kerk,
waar voorgingen da J. J. Simon,
Lirthersch predikant en da H. S. J.
Kalf, Ned. Herv. predikant. Hier waren
twee diensten noodig. Woenedagmor-
gen spraken in de geheet gevulde
Geref. Keik da G. Ebenga. Ned.
Herv. predikant en dts A. Dubois, Chr.
Geref. predikant en tenalobte luister
den Woensdagmiddag meer dan dui
zend personen naar de meditaties van
ds J. P. C. ten Brink, Geref predikant
en de H. C. Leep, Vrij Evangelisch
predikant.
geldt
deride Duitsche recht In toepassing,
zoowel voor de juridische beoordeellng van
een feiteiyke toedracht van zaken ala voor
den loop van de gerechtelijke behandeling
•ener zaak
Volgt de Duiteciit voogdyrechter bij zün
beleid ln feite de voorschriften van het ln.
Dult.nchland geldende recht, zoo kon ten
aanzien van de Jeugdzorgautoriteiten de ln
Duitathland bestaand* regeling voor de or
ganisatie hier niet worden overgenomen.
Van 't oprichter^ van Duitsche Jeugdbureaux
werd afgezien. De taak van het Jeugdbureau
ia over den Duitschen ambtenaar van den
burgeriyken stand en het „Amt für Volka-
wohlfahrt" ln het Arbeltsberelch der N 8 D.
AP. ln Nederland zoodanig verdeeld, dat de
Duitsche ambtenaar van den burgeriyken
stand uitsluitend bevoegd Is voor het voeren
van de officieele voogdy, terwijl alle andere
taken dar jeugdbureaux worden waargeno
men door het „Amt für Volkswohlfahrt ln
Arbeltaberelch der N.8.D.A.P ln den Nieder-
landen". Ook voor deze inatantle* geldt het
beginsel, dat *y by haar optreden het Duit
•che recht rechtstreek® of naar den geeet
moeten toëpaaaen
Voorts behelst het nieuwe Verordeningen
blad een verordening van den RykacommlS'
sar la voor het bezette Neder la ndache gebied
over de Invoering van eesr'nleuwatt weer
machtsbon voor den dagranaoen tabak (no.
99/1943) en een verordening|>van de secreta
rissen-generaal der departementen voor
Handel, Nijverheid en Scheepvaart en voor
Financiën over de opheffing der Verordening
no. 88/1940 over het betalingsverkeer m<?t
Zweden (no. 100/1943). Het betalingsverkeer
met Zweden wordt geiyktydig opnieuw ge
regeld door een tn de Nederlandsche Staats
courant verschenen verordening
Ten slotte bevat het Verordeningenblad
nog twee andere verordeningen, die wijzi
gingen brengen op sommige punten ln vroe
ger verschenen verordeningen.
„EEN NEDERLANDSCHE VROUW
AAN HET WOORD.^
De ti-Sl van Ihet praatje, dat Max
Btodrayl in die eerie Brandende kwes
ties hedenavond, over dien sender Hil
versum 1 om 18.46 uw uitspreekt,
luidt: „Een Nederlandsche vrouw jan
heit woord."
FONDS WORDT GEVORMD.
Krijgt Gouda na den oorlog een
volkstuin park, als vast complex opge
nomen in het uitbreidingsplan der ge
meente? Na de propaganda hiervoor op
de onlangs gehoudefl volkstuin ten toon
stelling heeft 't bestuur van de volks-
tuinvereeniging „Vrucht na Arbeid",
zooals de heer J. Th. Imholz gister
avond op een ontwikkelings- en ont
spanningsavond van deze vareeniging
in het Veemarktriestawant heeft mede
gedeeld,! stappen in deze richting ge
daan bij\ het gemeentebestuur met al»
voortoopig resultaat, dat overgegaan
zal worden tot Stichting van een fonds,
waaraan tó, die interesse hebben voor
een rnod<il-volkstuin in een mooi be
plante omgeving, wekelijks kunnen
contribueeien. De heer F. Barmentloo
heeft den aanleg van een dergelijk park
nog nader besproken aan de hand van
een door ham gemaakt ontwerp,
Te voren Was vertoond de verleden
jaar door den heer J. J. 't Hart naar
aanwijzingen! van den heer F Bar-
VaauliuiK smakelijke paddesloeleiisoep. Ia
hun vrijen tijd hebben de kamersden In i
boschrjjke streek ln Noord-Noorwegen psd-
destnelen gevonden, <J1« ml d»or den kok en
■Un helper» deskundig uitgeiocht warden.
(P.K. Rehor-H.-Atl.J
mentloo vervaardigde film
genot in park! en tuin", welke
aardig beeld! geeft van de
plantsoenen m bovendien
natuurliefhebber talrijke
dige bijzonderheden, speclaa]
fende de boomWi. De heer
heeft in eon ihleiding
Goud
atuur
lm een
udsche
r den
rkwaar-
betref-
irmentloo
interes
film uitvoerig toege-
sante
licht.
Het bestuur deelde verder mede, dat
het volgende-jaar stukjes grond gratis
ter beschikking zullen j worden ge
steld vow schoolkinderen, die hun
volkstuintje dan onder deskundige lei
ding zullen kuniien bewerken.
Een filmpje over een reis door Italië
en enkele attracties vormden het ont-
spannihgsgedeelie van dezen avond.
CHR. VROUWENBOND BIJEEN.
Mej. t. d. Molen over heldenfiguren
uit de geschiedenis.
Voor den Ncd. Chr. Vrouwenbond
sprak gistermiddag in het Veemarkt-
restaurant mej. J, E. G. v. d. Mo®
uit Aerdenhout oVer „Vrouwenleven
in de zestiende eeuw". Zij belichtte
daarbij voornamelijk de geesteshou
ding, geloofstrouw en geloofsmoed
strijd tegen den geloofsdwang. Ais
van twee heldinnen uit dien tijd van
eerste besprak zij Wendelmoed Klaas-
dochter van Monnikendam, die na
marteling, gevangenschap en her
nieuwde marteling, getrouw bleef en
zelfs den raad van een oude vrouw te
dahken wat zé wilde, maar daarbij te
agrijgen, niet wilde opvolgen en om
naar standvastigheid terechtgesteld
werd. De andere figuur, die mej. v. d.
Molen behandelde, was Kenau Simons
Haaselaer van Haarlem, die naar zi|
vertelde tijdens het beleg van haar
woonplaats driehonderd vrouwen om
zich heen verzamelde, en daarmede
steeds bezig was de bressen in de
wallen te dichten en later zelfs niet
schroomde de verdedigers daadwerke
lijk by te staan, welk alles zij deed,
omdat met een bezetting der stad de
vrijheid van geweten uitgesloten zou
n en dus de strijd van Haarlem de
strijd der Kerk was.
Zij wekte aan het slot van haar aan
dachtig beluisterd beloog de aanwezi
gen op de lijfspreuk van Kenau:
van Wendelmoed. „Ick wil by den
„Heere UwVok-k waeckt" en Jiet jdeaal
Heere blieven" steeds tot de haren
te maken.
Na psalmgezang en een kort slot
woord van de presidente mevr. C.
Pitlov. d. Endt, sloot mej. v. d. Mo
len de bijeenkomst met gebed. 4
EEN STUKJE NATtlUR IN HUIS.
De heer H. C. Koopman over aquarium-
en terrariumliefhebberÜ.
Reeds een twintig jaar bestaat de
afdeeling Gouda van den Ned. Bond
van aquariumhouders „Biologa Na
turae", een verèenigijig die bijna
veertienhonderd leden telt en zich ten
doel «telt ontspanning te zoeken in en
door de natuur. De Goudse he afdee
ling is niet groot; ze heeft in jaren
van voorspoed een goede vijftig leden
geteld, doch wordt nu nog door een
twintigtal gevormd. Haar streven geeft
echter wel belangstelling, hetgeen
gisteravond op de in „Het Blauwe
Kruis" belegde bijeenkomst bleek,
waar de aanvankelijke zaal te klein
bleek de bezoekcra te bevatten en
men naar en grootere moest verhul
zen.
Spreker op deze bijeenkomst was
de 'hèer H. C. Koopman, lid van het
hoofdbestuur en hoofdleider van de
auaria en terraria van de gemeente
lijke school- en kindertuinen te Den
Haag. Deze wees er o.m. op. met be
trekking tot aquarium en terrarium,
dat de wpre liefhebberij niet is dieren
te houden, maar dieren te kennen.
Met een aquarium of terrarium wordt
een stukje natuur in huis gehaald,
doch men moet er niet thuis bij blijven
zitten, maar in de natuur de eigen
aardigheden der dieren leeren ken
nen.
Goed aan d« inleiding aansluitend
waren de fraaie lantaarnplaatjes, die
de heer Koopman hierna vertoonde,
van natuurvrienden op excursie,
velerlei terrarium-dieren, verschillen
de aquaria én terraria en prachtig»
"ïïrosnamen uit het Zuiderpark en
van Brahantkche' vennen.
Da P. y. Wijnen. Onze ouJf-atad-
genoot, de. P. van Wijnen, Ned. Herv.
predikant te Winaum (Fr.) heeft de
toezcggii/g van beroep naar DronrUp
vlak/by Winaum aangenomen.
(Nadruk verboden)
Deensche roman
van T. VOGELJöRGENSEN.
42)
In minder dan een uur had hij in
deze ongewone omgeving zijn verslag
gereed.
Hü holde naar de redactie om zijn
copie af te geven. Cronsen zat op hem
te wachten en samen renden zij naar
Het' station.
Hij wat nog juist op tijd.
Cronsen vroeg hem, waar de reis
heen ging.
Ik wil meneer C. H, Hansen ln
Vamdrup treffen; wy kunnen dan
samen naar Kopenhagen terugreizen.
Onderweg zal Ik wel het een en ander
van hem te weten komen. AU lik mor
gen weer hier ben, zult u alle* verne
men.
In leder geval nemen wy die twee
kerels vast een verhoor af', riep Cron.
sen nog.
De trein zette zich ln beweging,
HOOFDSTUK XV.
Den volgenden dag, het was half
vier in den namiddag, stopte een auto
voor het politiebureau.
Twee mannen stegen uit. Ds een tyas
Torben Vosz, de ander C. H. Hansbn
uit Ham/burg, dien Vosz Inderdaad Vi
Vamdrup had aangetroffen. De medo-
deelingen, welke hU kon verstrekken,
adhtte Vosz sóo gewichtig, dat hU deze
door meneer Hansen ln eigen persoon
wilde laten geven.
Ja, nu ben lk heeJcmaal klaar,
sprak Vosz. tfu ontbreekt er geen en
kele schakel meer.
Werd hy dan vermoord door twee
buitenlanders? vroeg Cronsen,
U moet dog een weinig geduld
hebben, antwoordde Vosz.
Of was het Aaboe?
Be heb u al gezegd, dat u nog een
beetje geduld moet hebben. Laten we
de zaak niet vooruit loopen. Wy zullen
beginnen by het begin en dat is met
„het 'licht op den toren".
En Vosz begon een lang vertical.
—tl zult zich het cryptogram nog
wei-herinneren, dat wy in de brand
kast van Viggo Hansen vonden en ook
het uitknipsel, het ingezonden stuk
over het licht op den toren? Ik heb op
verschillende manieren getracht het
cryptogram te ontcuferen, tot ik op de
gedachte kwam, dat misschien het ge
wone telegrafische alphabet was ge
bezigd. Ik probeerde het op deze ma
nier en het gelukte my het geheim
schrift te lezen.
Het cryptogram luidde:
„Kruist u niet meer onzen weg. Het
korr uw dood zUn."
Lux.
Be Had toen zekerheid, dat deze
waarschuwing van de beide mannen
uitging, die onderleckenden met „Lux"
wat weer op het licht wees.
Het cryptogram was biykbaar tege
lijk met het uitknipsel aan Vlggo Han
sen toegezonden. Er moest dus ttutsohen
deze tWee dingen een zeker verband
bestaan. De waarschuwing luidde:
Krulft niet meer onzen weg.
Hy had dus hun weg reeds gekruist!
j En dat deed hy nu weer! Maar hoe?
Heu ingezonden stuk gaf antwoord op
deze/vraag. Viggo Hansen had dit In-
iden stuk alleen geschreven om
hen te verontrusten door de publieke
aandacht te vestigen op het geheime
licht, dat juist verborgen en onopge
merkt moest blijven.
Maar wat is dan dat licht? was de
Berate vraag die ik my stelde. En voor
wle'hfet cryptogram gelezen had la»
het antwoord voor de hand.
Menschen, voor wie het aanwenden
van het telegrafische alphabet in ge
heimschrift geen moeilykheden biedt,
moeten dat alphabet door en door ken
nen. Deze gedachte brecht mij op een
spoor. Als ik u nu vertel, dat by draad
loos seinen boven in -de lucht, op d»
antennes van afzend- en ^ontvangsts-
tlon, vonken te zien zijn vonkem
die met een blauw-witten glans op
spatten »aB u dat weet, dan gchynt
het geheim van het mysterieuze liöht
plotseling opgehelderd te zUn.
De Ronde Toren werd gebruikt al»
draadloos station, om de wettelyke
censuur te ontduiken. Toen ik mij
herinnerde dat wU met buitenlander»
te doen hadden, word my alles weldra
duMeUjk.
Ik moest mij natuuriyk bewijzen
voor mijn veronderstellingen verschaf
fen en ïk toog naar Lyngby, waar ik
de veelbesproken inbraak pleegde. Ik
droog toen werkelijk de kleeding, die
In de couranten zoo nauwkeurig werd
beschreven en liet, daar lk mfi voor
een buitenlander uitgaf, »an •lleczon-
dealing* Deeneoh hooren. Ik wilde na
tuurlijk niet herkend worden.
(Wordt vervolgd.)