GOUDSCHEACOIJCANT
Verbitterde gevechten
in Kirowograd
Buutattend
Stad4Meu»s
WANNEER
Maandag 10 J&qu&ri 1944
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
PrÜ» S cent» per nummer
1 Aanvallen bij Witebsk en Berditsjef af
geslagen - Sovjet-offensief bij aetsjixa
-
w
3
S *qj
Wat, Waar, Wanneer?
PLAATSELIJK NIEUWS
Sffioet
Feuilleton
De reis om de wereld in
tachtig uren.
HET ONDEELBARE GELUK
en Europa'* toekomst
Bureau: Marki 31
Tolofooo tl*p
Pnatrekrnlng «M00
na
82ste Jaargang No. 21442
Chefredacteur:
F. TICTER Gouda
Het opperbevel van de Duitacbe
weermacht maakte Zaterda* bekend:
Ter weemyden van Kirowograd en
in de «tad «elf *Hu feUe gevechten
aan den rang met sterke vijandelijke
strijdkrachten. Eigen tankformaties
hebben de bolsjewieken'ten Noorden
van de stad in een tegenaanval terug
geworpen en een belangrijk heuvel-
terrein la beitt genomen.
De ïware alwoergeveehten ten Zui
den van Kief en in het gebied van
Berditsjef duren met onverminderde
"kracht voort. De doorbraakpogingen
dar bolsjewieken werden ook gisteren
verijdeld, eenige penetraties werden
afgegrendeld.
Ten Zniden van Pogrebiiajtsje heb
ben ome troepen de aanvallende bols-v
jewieken ondanks verbitterden weer
stand in tegenaanval teruggeworpen
en daarbQ een vrij groot aantal vijan
delijke tanks vernield.
Ten Noordweoteft-van Resjitza en
ten Westen van Propoisk bleven ver-
scheidene plaatselijke aanvallen der
bolsjewieken zonder succes.
Bij de voortzetting hunner krach
tige aanvallen ten Noordwesten van
Witebsk hebben de bolsjewieken bij
zonder zware verliezen aan menschen
en materieel geleden. In eenige pene-
tratieplaatsen zijn-nog verbitterde ge-
vechten aan den gang.
Ten Noorden van Newel stortten
herhaalde vijandelijke aanvallen in
ons afweervuur ineen.
Het luchtwapen hééft, roet het
zwaartepunt in hdt gelbied van Kiro
wograd en Berditsjef ingegrepen in
de gevechten op den grond en den
vijand zware, bloedige verliezen en
belangrijke verliezen aan wapens,
oorlogstuig en voertuigen toegebracht.
In den afgeloopen nacht zijn bij de
.bestrijding van het bolsjewistische
ravitailleeringsverkeer zeven trans
portvliegtuigen vernield en negen
andere zwaar beschadigd.
In het Westelijke deel van het Zuid-
Italiaansche front heeft de vijand zijn
met sterke strijdkrachten ondernomen
aanvallen uitgebreid tot verdere sec
toren. Na zwaren gevechten gingen in
het gebied ten Noord-Westen van
Mignano twee bergtoppen verloren.
Aan de rest van het front verliep
de dag over het algemeen rustig.
Britsch-Amerikaansche formaties
bommenwerpers hebben gisteren over
dag plaatsen in WestnDuitsohland en
in het Zuiden van Duitaohland aange
vallen. Door lukraak neerwerpen van
bommen ontstond vooral in Ludwigs-
hafen en Mannheim aanzienlijke
schade in woongebieden.
In den afgeloopen nacht hebben
storingsvliegtuigen 'bommen geworpen
in het Rynsch-Westfaalsghe industrie
gebied. De formaties vijandelijke
bommenwerpers verloren bij deze
aanvallen 33 vliegtuigen, in hoofdzaak
viermotorige bommenwerpers. Acht
eigen jagers keerden niet terug.
Daarmede bedroegen de verliezen der
Britsch-Amerikaansctoe terreur vlie
gers in de eerste week van 1944 262
vliegtuigen, waarvan 231 viermotorige
bommenwerpers.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt Zondag bekend:
In het gebied van Kirowograd duürt
de hevige worsteling met onverminder
de felheid voort. In het Westelijke deel
der stad wordt nog altijd verbitterd ge
vochten. Vastberaden ondernemen te
genaanvallen sloegen de opdringende
bolsjewieken ondanks hardnekkig ver
iet op verschillende plaatsen terug.
Daarbij werden talrijke tanks stukge
schoten. Ten Zuiden van Kief. ten Zni
den en Westen van Pogrebisjisje et in
het gebied van Berditsjef verijdelden
onze troepen talrijke vijandelijke aan
vallen.
Formaties der Waffen-SS sloegen ln
een tegenaanval een vijandelijke briga
de op haar stellingen van uitgang terug
eh vernietigden 27 Sovjfet-tanks en 5
stukken bestor,mingsgeschut De lucht
macht mengde zich op de brandpunten
met goed succes in dij strijd te land en
bracht den Sovjets zware Verliezen toe
aan menschen en materieel.
Ten Westen van Retsjlz» ging de
vQand, na hevige artillerievoorberel-,
ding, met sterke strijdkrachten over een
breed front tot den aanval over. Onze
stellngen werden met afgrendeling van
eenige penetraties overal In stand ge-
den met zware verliezen voor den vijand
afgeslagen. Ook aan de kust van de
Adriatische Zee bleef een sterke aanval
van dan vijand zonder resultaat Een
eigen stoottroep vernietigde een vijan
delijk steunpunt en deed munitie-
opslagplaatsen in de lucht vliegen.
Eenige Britsche vliegtuigen hebben in
den afgeloopen nacht bommen uitge
worpen op plaatsen ln West-Duitsch-
land. Daarbij werd opnieuw de Dom van
Aljpn getroffen.
WIJZIGINGEN IN DE ENGELSCHE
REGEERING?
Uit Londen wordt vernomen: het
Engelsohe weekblad Tribune wijst
er op, dat in Londensche politieke krin
gen de geruchten hardnekkig de ronde
blijven doen, dat een nieuwe reorga
nisatie der regeering van Ohurehill te
wachten staat, vooral het bericht, dat
de Lagerhuisafgevaardigde van La
bour, Shinwell op, het punt staat als
minister in de regeering zitting te ne
men.
De mozaiekwerkplutg v«o het Vaticaan,
die bij hel bombardement op Vaticaenstad
door Aagio-Amerikaansche vliegtuigen was
vernield, is thans in zoo verre hersteld, dat
de werkzaamheden in beperkten omvang
hervat kunnen worden.
-k Uit New Vork wordt gemeld, dat in zijn
woning aldaar op 65 jarigen leeftijd is over
leden William Vanderbilt.
Vervuld van den nieuwen tijd
geest zullen de gezagsdragers in
de aan hun gezag onderworpe
nen niet meer alleen kunnen
zien middelentot bereiking
van hun doel, terwijl zij zich
zelf zooveel mogelijk van hen
afscheiden, maar voor de ge
dachte van „ondergeschikte"
komt die van „medewerker" in
de plaats.
Dr. J. H. Carp in „Begin
selen van nat.-socialisme"
By Witebsk lag het zwaartepunt van
ae Sovjetrusslsche doorbraakpogingen
gisteren ten Zuidoosten van de stad. Zij
werden ondanks het krachtige optreden
van pantserwagens en slagvliegers in
verbitterde gevechten bloedig afgesla
gen. De Sovjets verloren hier 84 tanks,
waarvan alleen 57 in een corpssector.
Aan het Zuid-Italiaansche front is de
gevechtsactie van den vijand in den
sector ten Westen van Mignano-Venaro
OPBRENGST WINTERHULP.
In de week van 20 tot 25 December
1943 is door Winterhulp Nederland
voor onze minder bedeelde volksge-
nooten een bedrag .van f 21.139,96 ont
vangen.
Groote diefstal spoedig opgehelderd. In
«en opslagplaats van «en expediteur ln de
Nieuwe Uilenburgerstraat te Amsterdam,
werden Donderdag twee kisten met lederen
actetasschen. een kist met 12000 molsvellen
en een partij geconserveerde levensmiddelen,
ter gezamenlijke waarde van plm. 35.000,—
ontvreemd. Den volgenden dag kon de politie
reeds.overgaan tot de aanhouding van twee
leden van het personeel, een gewezen lid en
eên buitenstaander, die allen bij dezen dief
stal waren betrokken. De dieven hadden de
gestoten goederen naar Landsmeer vervoerd,
waar deze inmiddels in beslag zijn genomen
Brutale overval in gouds-mi dswinkeL
Tegen half zeg kwam Vrydag j.l. een man in'
een goudsmidswinkel in de Ütrechtschestraat
te Amsterdam, waaT hij een ring te koop
vroeg. Nadat zijn keuze was gemaakt zbu hy
betalen, doch uiplaats van zijn portefeuille
haalde hy een hamer uit zyn binnenzak te
voorschyn, waarmede hy de winkeljuffrouw
een paar slagen op het hoofll gaf. Op haar
hulpgeroep kwam een collega toesnellen, doch
deze werd op dezelfde wyze mishandeld. Met
medeneming van den ring verdween de man
in de schemering. Een der winkeljuffrouwen
is met een zware verwonding in een zieken
huis opgenomen.
B. FORMIJNE f
Te 's-Graventoage is op 80-jarigen
leeftijd overleden de heer B. Fróaijne,
oud-inspecteur der directe belSKlhgeo,
invoerrechten en accijnzen. De heer
Foxmijne is van 1902 tot 19iï inspec
teur te dezer stede, toen bet belasting
kantoor nog op de Gouwe was geves
tigd, geweest, waarna hij naar Den
Haag vertrok. Hij was ridder in de
Orde van Oranje Nassau.
Het stoffelijk overschot is heden te
lyesterveld verascht.
„DB LEVENDE POPPENKAST'
WON WEEK ALLER HARTEN.
Het Haarlemsche gezelschap van Jo-
han Frevel verdient het enthousiasme,
waarmede de jeugd „De levende pop
penkast" begroet wel ten volle, want het
weet deze charmante combinatie van
tooneel en poppenkast zooveel kleur en
gloed te geven, dat het-voor de kinde
ren een beleven van de avonturen van
Jan Klaassen ep Katrijn wordt. Hoe
keurig was Zaterdagmiddag in den
Schouwburg alles weer verzorgd, hoe
sprekend de uitbeeldingen van al die
vertrouwde figuren. Het jonge volkje
heeft uitbundig genoten en intens mede
geleefd, Jan Klaassen werd gewaar
schuwd voor de diefachtige poes; bij de
verschijning van den martialen veld
wachter werd hartstochtelijk „plisle"
geroepen; het reageerde wonderlijk door
als inhoud van Katrijn's verjaarsge
schenk hpm en spek te raden "en het
waren heerlijke kwajongens toen ze
Katrijn „Jarig Jetje" moesten toezingen,
maar spontaan als uit één mond „Ouwe
Taaie" inzetten!
S. v. d. Kraats.
WINTERHULP EN VOLKSDIENST
DEDEN VEEL.
MAATREGELEN BIJ SNEEUWVAL.
In verband met de sneeuwruimvggorde-
ning van 20 October 1942<die destijds
in de Staatscourant nr. 211 is afgekon
digd en door de dagbladen gepubli
ceerd, wijst de commissaris-generaal
voor de veiligheid met den grootsten,
nadruk op het volgende:
Verwacht wondit, dat de bevoegde
instantie de noódige maatregelen voor
de sneeuwbestrijdmg op jgropd van
deze Teromderung treffen, opdat -men
bij sneeuwval gereed zij. In het belang
van de voedselvoorziening en om ver-
keerspolitioneele redenen moeten da
vèrkeerswegen steeds berijdbaar blij-*
vqp. Onder alle omstandigheden moet
er voor gezorgd worden, dat zidh de
misstanden van den winter 1941/42
niet herhalen. In de eerste plaats
worden "de hppfdbewonars en hoofd
gebruikers van bebouwde erven er
opmerkzaam op gemaakt, dat sneeuw
en ijs van de voetpaden voor de huizen
verwijderd moeten worden en dat bij
gladheid gestrooid moet wonden. De
sneeuw moet van het trottoir verwij
derd worden of zoo op den uitersten
rand van het trottoir gebracht worden,
dat het straatverkeer niet gehinderd
kan worden
Deze regeling, die in het belang der
geheele bevolking is, moet, door alle
betrokkenen nauwkeurig worden op
gevolgd. Overtredingen leiden tot
strafrechtelijke gevolgen en\politie
maatregelen.
Weer twee slachtoffer,
patroon. Zaterdag was hef S-Jarlg pleeg.
van gevonden
as hef a-Jarig pleeg
kind van de familie B. te NIJverdal ln de
hutskamer aan het spelen met een ln den
Nijverdalschen Berg gevonden patroon, toen
verzwakt. Verscheidene nlaatseliike dme Plotseling ontplofte. De 40-Jartge vrouw
aanvallen op onze heuvelhellingen wir-j £W,^g^ H"
- -
v v
De watorwagen brengt
drinkwater voor do
kameraden ln de steun
punten aan de kust van
het Kanaal.
(P.K. Schwoon-H.H.-St.)
Sociale zorg in allerlei vorm.
In zijn welkomstwoord ter gelegen-
van den eersten Eénpansmaaltijd in
1944, Zaterdagavond in „Kunstmin" ge
houden, hééft de heer G. J. van Blit-
terswijk een overzicht gegeven van het
dcor den Nederlandschen Volksdienzt
in het afgeloopen jaar in Gouda ver
richte werk. Winterhulp Nederland ver
strekte hulp aan 850 gezinnen, omvat
tende 2400 personen. De Ned. Volka-
dienst verleende in 150 gevallen gelde-
lijken steun/In 105 gevallen textielsteun
en in 80 gevallen bemiddeling bij den
z.g. C.-steun. Het bureau Moeder en
Kind gaf 450 adviezen en reikte 80
voorrangskaarten uit. Wat de kinder
uitzending betreft, werden 49 kinderen
uitgezonden naar een binnenlandsch
tehuis en 42' naar het buitenland. Ge
zinshulpen waren er in 63 gezinnen met
in totaal 1323 arbeidsdagen. De straat
collecten in Gouda brachten gemiddeld
550 per keer op.
1 Toen de deelnemers aan dezen een-
pansmaaltijd Hun hutspot hadden ver
orberd, sprak burgemeester E. A. A.
Liera zijn gebruikelijk aanbevelings-
voord voor de collecte. Hij herinnerde
er daarbij aan, dat onlangs een dorps
predikant van den kansel de opmerking
maakte, dat er een Judas in het midden
der gemeente was, hierbij doelende op
de aanwezigheid in de kerk van iemand,
die met de bus van Winterhulp gecol
lecteerd had. „Ik vraag me af", aldus
de burgemeester, „wie meer voor zijn
volk doet, hij, die in weer en wind voor
zijn arme medemenschen c^lecteert of
hij, die van een zekere plaats, alleen
praat over „Draagt elkanders lasten".
In ieder geval hoop ik, besloot spreker,
dat u in ruime mate uw judaspenningen
in de_bus zult doen".'
De collecte bracht op 98,92Tij
dens den maaltijd zorgde ook* dezen
keer een klein ensemble voor opgewek
te muziek.
Gand. Rijper. Onze oud-plaats
genoot, de heer C. P. Th. Rijper, tot
1 November j.l. hulpprediker by de
Geref. kerk alhier en thans te Lichten
voorde, waar hij thans beroepen is als
predikant, is voornemens Zondag 30
Januari zijn intrede te doen na tevo
ren te zijn bevestigd door zij n bader,
ds. Sj. Rijper, emeritus prfedikant t»
Amersfoort.
Op drietal. Onze oud-stadgenoot
ds. E. E. de Looze, predikant der Nedi
Herv. Gemeente te Hilversum, voor
dien alhier, staat met ds C. Brouwer
te Wilnis en ds J. J. Poot te Ameide
en Tienhoven op een drietal voor de
zesde predikantsplaats te Rotterdam-
Charlois.
Diefstallen. In de Sophiasfcra'
des avonds een heerenrijwiel gesto
Een mud aardappelen werd ontvreemd
uit een pakhuis aan de Wachtelstraat.
Uit kleedhokjes in het Spaarderelbad
zijn twee paar damesschoenen ten na-
deele van zwemsters weggenomen.
Voor beroep bedankt. Ds. A. $e
Blois, predikant der Geref. Gemeente
alhier, heeft voor het beroep naar
Enkhuizen bedankt.
Reünie Bioscoop: Dat komt er van1 (met
Theo Llngen en Peul Hörblger). Aanvang
8 uur.
Thalia Theater: Es war eüve rauschende
Ballnacht (met Zarah Leander en Hans
Stuwei. Aanvang 8 uur.
Reünie foyer: Tot en met Woensdag vanaf
7 uur concert.
Ter Gouw: Woensdag en Donderdag 7 uur
concert dansorkest, o.l.v. Pietro Sabatlnl.
11 Jan. 8 uur Nieuwe Schouwburg: Volks
vergadering N.S.B., spreker dr. Werther
over „Muaaert of tyoskotr'.
12 Jan. 7.30 uur Nieuws Schouwburg: Op
voering „Baron Kneut" met Slem Nieu
wen huy zen
12 Jan. 7.30 uur Kleine Kerk: Bijeenkomst
Ned. Christen Vrouwenbond, Zonnehuis
filmavond
13 Jan. 7.30 unr Nieuwe Schouwburg: vyfde
voorstelling theater-abonnement Cultureele
Contactraad, opvoering „Onder één dak"
door arbfeiderstooneelvereeniging „Door en
voor het volk".
13 Jan. t uur Daniël: Bijeenkomst jonge lid
maten Ned. Herv. Kerk, spreker dr. A.
Mbivtagne Izn.
15 Jan. 4 uur Café Dutynstee: Jaarvergadering
Goudsche Athtetlek-Commissie.
APOTHEKERS DIENST.
Steeds geopend (des nachts alléén voor
geneesmiddelen Apoth. P. WeUer. Gouwe 101
BOSKOOP.
Excelaior. De harmonie Excelsior
«af onder leiding van ftaar directeur
*en heer Max Weü haar winteiconcert.
Het verdere gedeelte van den avond
werd verzorgd door een cabaret-gezel
schap.
Dieven ontmaskerd. Reeds gedu
rende drie jaar werden uit het magazijn
van dé firma gebr. Van der Geur goe
deren ontvreemd. Zoowel uit de manu-
facturenafdeeling als uit de afdeeling
heerenconffectte verdween spoorloos
boven- onaenkleeding. De firma
stond voor een raadsel, daar nimmer
sporen van braak zichtbaar waren.
Besloten werd toen een alarmschei
aan te leggen.
Vrijdagavond omstreek 8 uur ging
plotseling de schel over. De gebroe
ders Van der Geur apoedden zich naar
het magazijn, alwaar zij een persoon
aantroffen, die, toen hij door een dar
firmanten werd gegrepen, zich los
rukte, en het op een loopen zette. Hij
werd evenwel herkend, het was de
smid H. K. alhier. De politie heeft hem,
voor hij zijn woning had bereikt, aan
gehouden. Ten huize van den dader
weid een groote partij manufacturen,
kousen, alsmede hnderkleederen in be
slag genomen. Ook ten huize van den
kleermaker C. V. aïhier, die opkooper
was van de gestolen artikelen, kon op
een groote party goederen beslag wor
den gelegd. Het gestelenen vertegen
woordigt een waarde van duizenden
guldens.
Ook rtjwieidieven gepakt. De po
litie heeft aangehouden H. V. en H. O.,
beiden alhier, die verschillende te
dezer plaatse gepleegde rijwieldiefstal,
len op hun geweten hebben, Eveneens
is- aangehouden de alhier wonende L.
van Z., die de gestolen fietsen aan den
man bracht.
Burgerlijke stand. Geboren: Pie-
ter, z. van P. van Oostenom en M.
van Olphen; Pieter Cornells, z. van
J. Hoogerdijk en A. van Eeuwen; Ro
bertus Cornelia, z. van L. J. A. Bonte
koe en C. Huiden.
Ondertrouwd: J. van Kersbergen en
C. M. van Lindt.
Getrouwd: E. P. Barendsz, 31 j. en
A. C. Hage, 22 j.
Ovenleden: Willem den Dunne, 78
ZEVENHUIZEN.
Loop 4or bevoUilnz. ln«tekomen: A. Sa
tary van 's-Gravenhage~Baor Dorpatraat 4.
K. 5 Cammeraat en gezin van Moerkapelle
naar NoordeloOe 79; D. de Vries van Ouder
kerk a/d Uasel naar Rottekade 41. Vertrok
ken: M. Koole naar Nleuwerkerk aüd Usael:
D. Paul, landbouwer, naar Moerkapelle; C
Berlijn, dorschopzichter, naar Rotterdam
G. HeiJ naar Rotterdam; C. van Keiden.
landarbeider, naar Voorburg; P. H. Berkhout
secretaresse, naar 's-Gravenhoge; J. Swtj
nenburg. landarbeider naar Schoonhoven; i
v. d 'Spek, huishoudster, naar Berkel en Ro
denrys.
HOCKEY.
TWEE GOUDSCHE OVERWINNINGEN.
Groen Geel IV—G.G.H.C 1—4. Al dadc
lijk was er een Goudsch overwicht. De
Goudsche voorhoede speelde in een hoog
tempo met mooi open spej, maar een schut,
ter ontbrak. Zoo wist Groen Geel de lei
ding te nen ----- - -
gelijkmaker
las benut (1—1).
Na de rust hetzelfde spelbeeld. Mid voor
v. Royen bracht den stand op 1—3. Groen
Geel miste eea straflbully. De voorhoede
van GGHC met lioksbuiteh v. Wingerden als
uitblinker bracht met snelle aanvallen het
Haagsche doel voortdurend ln gevaar. „Van
Wingerden en Klaarenbeek voerden den
stand tot I4 op.
IN ELKE HELPT EEN.
GGHC-d^meaPTT II 2—4. Voor
rupt waren de Goudsche dames overtuigend
sterker. VoornameUjk werd op de Haagse!
helft gespeeld, waar de verdediging tegt
haar taak opgewassen bleek. Eenige mlnu
ten voor de rust doelpuntte linksbinnen mej
Lavies na goed aangeven van de linksbuiten
Hof.
Na de hervatting was het spel meer ver
deeld. De Goudsche ploeg bleek over 'meer
uithoudingsvermogen te beschikken, wat deq,
doorslag gaf. Mej. de Jong op de midvoor-
plaats bracht met een ffraal «rhot den stand
op f
«men (01). Even later volgde de
er >it een strafcorner door Gal-
KEURINGEN.
Het SS-Ersatzkommando deelt mede:
Iedere gezonde Nederlander, in den leeftijd
van 1745 jaar, kan zich aanmelden, ten
einde gekeurd te worden voor;
De Waffen-SS, Sfi-wachtbataljon ln
Amersfoort, Landstorm Nederland, Kfelegs-
marine en de Germaanse he SS in Nederland.
Tijdeni keuringen woeden aMe inlich
tingen verstrekt met bietrekking tot de ver
zorging van familieleden, dur der opleiding,
extra levensmiddelen etc.
Personen, tusschen 18—38 jaar die aan
meldingsplicht zyn voor de tewerkstel
ling, kunnen afceh eveneens aanmelden en
worden gedurende hun verbintenis van* de
tewerkstelling vrygesteld.
Officier in de Waffen-SS kan leder wor
den, die na minstens een jaar diensttijd zijn
geschiktheid voor de officiersopleiding heeft
iewezen Zyn schoolopleiding is niet door
slaggevend. Beslissend voor bevordering zijn:
karakter gedrag, prestatie.
17 Jan. '44 8—14.00 uur: Rotterdam, Deut
sche Oberschule. Westerlaan 2.
18 Jan. '44, 912 00 uur: Breda, Restau_
rant Modern, Markt; 15.00—18.00 uur: Den
Bosch. Hotel Noord-Brabant, Markt 46.
19 Jan. '44, 912.00: Venlo. Deutsches
Haus. Egmondstraat 18; 15.00—18 00 uur
Arnhem. Café Royal.
20 Jen. '44, 9—12.00 uur: Hengelo. Café
Modern, Spoorstraat 18; 15.00—18.00 uur
Zwolle. Hotel Gytenbeek.
21'Jan '44. 912 00 uur: Assen, Concert
huis a. d Vaart; 15 0018.00' Groningen,
Heerestraat 48.
22 Jan. 44, 9—12.00 uur: Leeuwarden.
Huize Schaaf, Breedstraat
23 Jan '44, 9—14.00 uur: Amsterdam. Dam
24 Jan. '44. 8—13.00 uur: Utreoht, NV.
Huis, Oude gracht 245
25 Jan. '44, 914.00 uur: Amersfoort, Pol
Durchgangslager Leusd^rweg
36 Jan. '44 914 00 uur: Den Haag. Die
ren'uin, Benoordenhoutscheweg
Een gracht te Amster
dam. Ook voor het
behoud van deze Ned.
cultuurwaarden stryden
onze Ned. Vrywilligers.
(G.L.-H.)
(Nadruk verboden)
Een verhaal uit de eerste tijden van
het vliegwezen door W. C. COENEN.
40)
Robertson vulde drie flesschen,
kurkte ze, schi loefde er een dop op en
zette ze in een. klaarstaand blik, dat hy
verder met de boterhammen aanvulde.
Hij was juist klaar toen Leo het
schuurtje binnenkwam. De oogen van
den Ogalalla begonnen te schitteren,
toen hij dien voorraad onderdeelen
ontdekte. Hy begon meteen te zoeken.
Was het ding erg beschadigd?
vroeg Robertson:
Er was een stalen buis ingedrukt
en een wiel kapot. Ik heb die buis
weer recht kunnen buigen. Als er hier.
nu nog een. wiel was te vindon.
Hy stiet esp wilden kreet van vreug
de uit en haalde een volledig wiel
aohtar een hoop canvas vandaan. Nu
ben ik binnen een uur klaar, zei hy,
en hij verliet het schuurtje op een
draf, het wiel als een hoepel voor zich
rollend. Zijn gezicht, handen en
overall zaten vol stof en smeer, maar
dat deed n.ets af aan zijn doorzettings
vermogen Een paar minuten nadat
Leo weg was kwam Gras het schuurtje
binnen.
De barometer loopt naar storm,
Tom, zei hij, en dat moet hij al een
paar uur doen naar men zegt. Maar
hier op het veld krijgen we den wind
uit de goede richting; en daar boffen
we mee, zelfs al zou het een orkaan
worden.
Twee mannen waren hem gevolgd.
Hij overhandigde aan ieder hunner
een blik smeerolie en zond hen daar
mee naar het vliegveld terug. Zelf
volgde hij met een darde blik.
Nu is er nog slechts één ding, dat
ons kan beletten den grooten sprong
over den oceaan te wagen, zei hij met
een bezorgd gezicht
En dat is, Karei?
Ik voel telkens een rilling over
myn lijf gaan, als ik er aan denk, dat
Trossart misschien iets heeft gedaan,
om de motoren onklaar te maken.
Och, als het zoover is. zien we
het wel. zei Robertson. Zet liever één
van je vrijwilligers hier bij deze voor
raden op wacht.Je kunt nooit we
ten, wat die Ken in zijn hoofd krijgt.
Uitstekend antwoordde Gras. De
lui hier zijn het allemaal met ons eens
en beijveren zich alles voor ons te
doen, wat ze maar kunnen. Ik heb zel
den zulke hulpvaardige lui ontmoet.
Even later kwam er iemand die de
wacht wilde houden en Robertson be
gaf zich met zyn mondvoorraad naar
het vfiegtuig. Na eenig zoeken vond hy
de kaartenkist, haalde er eëh zeekaart
van den Atlantische Oceaan uit en
zette die met punaises op een tai
naast het radiotoestel vast
verliet hij het vliegtuig weer en begaf
zich naar de plek waar hjj Harden-
stein had aehteygelaten. De marconist
was klein en tenger, maar had blijk
baar een ijzeren gestel, want hjj was
bijna geheel hersteld van den klap
hem door Leo met den moersleute:
gegeven.
Wie was de navigator van Tros
sart, Hardenstein? vroeg Robeirtson,
Dat was ik. Ik moest de plaatsbe
palingen doen, breedte en lengtegra
den Inrekenen en zoo meer, antwoordde
Hardenstein. Maar nu zal het daarmee
wel uit zijn.
Dat heb je mis, Hardenstein, ver
zekerde Robertson hem stellig. Jij gaat
met óns mee Trossart heeft onzen mar-
conist meegenomen en nu zul jij zijn
plaats moeten inne^nen, Hij keek hem
strak in het gelaat en vervolgde: En,
wat méér zegt, je zult het goed en
eertijk doen!
Hardenstein voelde zich niet op zijn
gemak en betastte met afwezigen blik
de wonde aan zijn slapen.
Er dreigt een erge storm, merkte
hij op, naar de jagende wolken boven
hun hoofd kijkend. U zult daarin toch
niet willen opstijgen?
Zonder den minsten twijfel, Har
denstein, zei Robertson bedaard. Tros
sart is immens ook opgestegen?
Maar Trossart verkeert bij zulk
weer in veel gunstiger condities in uw
machine dan wij in dia van Rollard.
wat mankeert er dan aan de
machine van Rollard? vroeg Robertson,
van Detroit hierheen heeft dat ding
dan toch maar prachtig gewelkt.
(Wordt vervolgd.)
VERDUISTEREN?
Tot 15 Jannari moet verduisterd
worden van 17.00 tot 0.45 dut.
10 Jan. Maan op 17.04 onder 8.37
11 Jan. Maan op 18.08 onder 9.18
18 Jan. Maan op 10.08 onder 9.56
Het is een van de noodlottige bij
verschijnselen van den "oorlog, dat men
gedwongen wordt <le problemen van
den, hoe dan ook en wanneer dan ook
aanstaanden vrede te regelen in de
door feiten en propaganda heet geloo-
pen atmosfeer van haat en vijand»
sohap. Wanneer dan al het raam van
alle plannen formeel wordt opgetrok
ken op een basis van rechtvaardigheid»
durenden vrede en heil brengende sa-
mennrerking, dan merkt men aldra,
dat deze woorden plichtsgetrouw uit
het woordenboek zijn overgeschreven,
omdat ze nu eenmaal erkend van goe
den stand z^jn, maar dat ze nauwelyki
meer achtergrond hebben dan de tek
sten van den waarzegautomaat in den
theetuin. Kanongebulder en barstende
bommen zyn alechte motoren voor het
gekik der mensohheid.
Het geluk der mensohheid is ondeel
baar. We moeljen dat telkens en tel
kens weer voorop steLlen als we plan-*
nen maken en plahnen beschouwen
voor een nieuwe wereldorde; en al zal
dan het onverdeelde geluk dermensch-
heid zonder twijfel een ideaal tus
schen de sterren blyven als het
streven er naar niet voortdurend de
grondstrooming is in alle politieke
streven, «blijft de politiek een bedrijf,
dat steeds weer met struikelen en
opstaan, tot spanning en oorlog leidt
Als we schryven orer Nederlands
taak ten goede in de wereldsamen
leving, bedoelen we, de traditioneele
taak de oogen open te houden en an-
derer oogen te openen voor deze alge
meen erkende, maar in het verleden
algemeen geschonden waarheid. Dat
wil zeggen, afstand te nemen van de
sentimenten, die het uur van den oor
log vervullen en recht te doen. we
dervaren aan het koele verstand en
het warme hart, dat een lang leven
van verhoopten vrede zal eisahen. En
dat zonder kleinen angst, maar ook
zonder „Dutch courage",of „Holland-
schen moed'' zooals onze overzee-
sohe buren jenevermoed noemen.
In het kamp der geallieerden
waarmee iets anders gezegd ie dan
vereenigde naties", gezien de perio
diek in de Times versohynende inge
zonden stukken met heele of halve
protesten van ambtenaren van ge?
emigrieerde regeerkigen werkt men
reizende aan een schema voor de na-
oorlogsehe politiek. Van het Atlantic
Charter van de. Potomac, met zyn be
vrijding van alle bezette gebieden al*
principieel thema, tot het communiqué
van Teheran, dat zooveel verzweeg,
dat het Polen en Balten koud om het
hart sloeg, was h?t vele mijlen varen
en vliegen, die figutirlyk evöfiveel
my len van de oorspronkelij ke oorlqgs-
leuze af voerden. Politiek is een zeer
dynamisch tyedrijf, toegegeven. Maar
die dynamiek krijgt een bedenkelijk
karakter als de wisselvalligheden van*
den oorlog en de bereidheid van den
een of den ander tot nog grooter offers
in den slag er de drijfveerCTi van
worden.
Immers, „groote politiek" pleegt de histo
rie door gedragen te zyn door een idee; dat
mag, al naar het plan waarop de cultuur
van een tydperk was gesteld, naar onzen
smaak een meer of minder juist idee zijn
geweest, maar het vormde een innerhjke
stuwkracht, die het handelen een bepaalde-
richting gaf: het moest, ongeacht een
enkele tactische omtrekkende beweging, zua
of z*>o zyn en niet anders. Net is geen
Kwaadwilligheid als men de politiek van de
„big four" beticht van het ontbreken van W
bindende en richting gevende Idee. Staat bU F
voorbaat al vast, dat het niet mogeiyk ia 1
een dergeiyke stuwende kracht, van een 1
vier zulke volkomen uiteenloopende groot- I
heden als de Ver. Staten, de Sovjet-Unie, J
het Britsche Empire en China zelfs zoni/
der China verscheiden genoeg! onder detf
noemer te brengen van één hen alle mee-
sleepende idee, die met het stygen van de
offers en de terreinwinst van de Sovjet-
Unie gelijkeluk toenemende concessies %aan
het bolsjewistische ryk geven het beeld
van een belangenspel, waarby de partners
niet naast, maar tegenover elkaar staan, en
waarby zy niet voor één inzet spelen, maar
ieder zyn aandeel uit de pot wenscht. Zeker
zit daarnaast ook het streven voor den toe
stand, zooals die uit het spel groeien zal.
althans «enigermate te consolideeren doof
middel van een groepeering van krachten,
door „machtsevenwicht", dat het verdere
spel aan regels bindt en verders schokken
uitstelt. Maar dat kan slecht» duren tot het
moment, waarop ieder machtsevenwicht in
de geschiedenis verstoord werd: dat van de
volgende botsing Sprak de viceprésident der
V.S. al niet van een derden wereldoorlog?
Men kan hierover zeggen, dat dat alles
heel begrypeiyk is: uiteenloopende belan
gen zullen steeds een compromis zoeken en
een compromis vindt men via botsingen. En
immers: het onverdeelde geluk dar mensoh
heid zal altyd een Ideaal tusschen da ster
ren blyven? Zeker. Maar in de eerste
plaats weer: dan moet dat Ideaal als dè
stuwende idee voorlichten by het zoeken
naar het oompromis. En over de politiek
van de één-dags-feiten en één-<lags-belan
gen heen stroomt ook een historische ont
wikkeling, die is- geboTen mft de pogingen
der menschheid althans éérr stap nader tot
dat ideaal te komen. Dat ls da strooming,
die van de onbewuste, onpolitieke en chao
tische eenheid van de middeleeuwen via de
dbor super-nationalisme tot in hel verderfe-
ïyke gevoerde verdeeldheid van de moderne
geschiedenis leidt tot een nieuwe eenheid,
waaraan straten en volken zich bewust
politiek en cultureel bewust ondergeschikt
zullen maken. Niet ten pleiziere van één
sterkere, .al zal dat soms ty delhk too schij
nen op den weg. dien de historie kiest; niet
door steeds meer eigens af te schryven als
verliespost, al zal dlkwHls gehechtheid aan
het oude, zelfs al was net niet het goede,
een gevoel van verlies geven; maar ten plei
ziere van alle. die er door naren tot de
„collectieve veiligheid" om een politiek be
grip te bezigen, tot een evenwichtig afge
stemde, ongeschokte economie, tot de 'rust.
die ongestoorden arbeid aan de werken des
vredes mogeiyk maakt. En deze ontwikkeling
groeit niet uit het ppiitieke dry ven ran
enkelen; zy is de historische uitkomst van
het eeuwenoude streven naar een biyvenden
vrede, naar het geluk der menschen, dat niet
over bevoorrechte en benadeelde staten to
verdeelèn ls, bmdat het dan zelf breekt en
verloren gaat in de ellende*van den oorlog..
In dit licht moet men de problemen van
ons werelddeel, nu en in de toekomst, eena
zien. Men moet f los maken uit da begrips
verwarring. die de politieke stryd van deze
oorlogsjaren heeft opgeroepen, en ze door
denken tot tn de jaren als de kinderen van
nu mannen en vrouwen zyn geworden, die,
hoe dan ook, toch weer op ons continent
hun werk en hun geluk moeten zoeken. De
leuzen van nu »yn dan gegroeid, vergroeid,
verdwenen of gemeengoed geworden, het is
niet van zoo heel groot belang. Maar als de
sfeer van een belangenpolitlek van buiten
af onze EuropeesChe .belangen in haar ban.
gevangen houdt, als zy demarcatieiynen
bruggehoofden, machtsgroepeerlngen en eco
nomische blokken schept en ln stand houdt,
zullen dia mannen en vrouwen van strak»
hun werk in de munitiefabrieken en op net
slagveld vinden en hun geluk cal mét hun
woning een ruïne worden.
