GOUDSCHEACGLDANT
WANNEER
Donderdag 7 Sept 1944
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
PrU» 5 cent» per nummer
STRIJD OF DE LINIE
LEUVEN - NAMEN - SEDAN
Verbitterde gevechten in Antwerpen
Roemenen in Zevenburgen teruggeworpen
Gevechten aan de Dyle
en de Nethe.
J
BiHMhlAhd
Feuilleton
DE TRAGEDIE VAN
EIKENHOF
VERDUISTEREN
Tot 9 Sept. moet vefdnlsterd
worden van 26.157 nar.
•Site Jaargang No. 21644
Chefredacteur: F. tI ETER Gouda.
Bureau- Kerkt 21. telefoob 2145.
Postrekening 4MU0
Prjj» abonnement besorgfcring Gouda:
p. kw. 2,36, p. m. f 0,78, p.w. 0,1*.
Bulten Gouda: p. w. ƒ0,1®.
Franco per po»: p. kw. 3.41. p. m. 1,11.
Het opperbevel van de Duitaohe
weermacht maakt Woensdag bekend:
„In het gebied van Antwerpen wer
den onze divisies teruggenomen naar
bet Albertkanaal. In de stad zelf wordt
aog verbitterd gevochten. Op de linie
LeuvenNamenSedan viel de vijand
over een breed front aan, doch hij kon
slechts onbeteekenende terreinwinst
behalen. Vijandelijke overzetpogmgen
over de Moezel ten Noorden van Nancy
werden afgeslagen De bezetting van
Le Havre sloeg een door tanks onder
steunden aanval van den vijand bloe
dig al In het voorterrein van de vee-
ting Brest doorgedrongen vijandelijke
strijdkrachten werden in een tegen
aanval verdreven, nieuwe concentra
ties infanterie en tanks van de Ame
rikanen werden door geconcentreerd
artillerievuur uiteengeslagen. Ome
uit Zuid- en Zuidweet-Frankrijk te
ruggenomen troepen hebben volgens
bet bevel het gebied om Düon en het
plateau van Langres -bereikt.
Op da paswegen ten Westen van de
Fransoh-Italtaansoha grens sloegen
anze beveiligingen sterke vijandelijke
aanvallen bloedig af. In den Adriati-
achen kustsector verijdelden onze
troepen ook gisteren alle doorbraak
pogingen van den vijand, die met zeer
krachtig gebruik van materieel steeds
'weer op onze stellingen losstormde
Sinds 31 Aug. werden bij deze gevech
ten 260 tanks stukgeschoten. Bij een
onderneming tegen benden in de
Egeiaohe Zee werden door eenheden
der Duitedie marine 88 vijandelijke
motnrzeilachepen vernietigd of opge
bracht.
In het Zuidelijke deel van Zeven
burgen wierpen Hongaarsche troepen,
ondersteund door Duitsche stukken
stormgesohut opdringende Roemeen-
sche formaties in een tegenaanval
terug. Hierbij werden zes vijandelijke
batterijen en twee met oorlogstuig ge
laden treinen buitgemaakt. Slagvlie
gers vernietigden bij aanvallen in
scheervluoht op Roemeensch gebied
60 locomotieven en een vol geladen
trein met materieel.
In de Oostelijke Karpaten werden
wederom talrijke aanvallen der bols
jewieken op de -paswegen in harde ge
vechten afgeslagen. Ten Noorden van
den Boeg werden de door sterke pant
ser- en slagvliegersstrijdkrachten on
dersteunde aanvallen der Sovjets door
tegenaanvallen aan den beneden-Naref
tot staan gebracht. In den verbitter
den strijd vernietigden troepen van
het leger en luchtdoelartillerie in den
tijd van 3 tot 5 Sept. 240 vijandelijke
tanks en stukken stormgeschut. Van
de rest van het Oostelijke front wor
den slechts plaatselijke gevechten ge
meld uit het gebied van Dwrpat. De
beide laatste dagen verloren de Sov
jets aan het Oostelijke front 73 vlieg
tuigen.
Bij aanvallen ven vijandelijke bom
menwerpers op West- en Zuidwest-
Duitschland werden vooral de steden
Mannheim, Ludwigshafen, Stuttgart en
Karlsruhe getroffen. Des nachts wier
pen afzonderlijke Britsche vliegtuigen
bommen op Hannover. Boven 't Rijks
gebied en het strijdgebied in het Wes
ten werden 31 vijandelijke vliegtuigen
neergeschoten.
DE TEGENWOORDIGE TOESTAND
IN ZWITSERLAND.
Nu de militaire opeaties weder
steeds meer zoowel in het Westen ais
ht het Zuiden de grenzen van Zwitser
land naderen, wijzen de Zwitserse!»
bladen in ovareenetemmntg met de
ernstige woorden die de hoogste bur
gerlijke en militaire autoriteiten van
het land bij de nationale 1 Augustus-
viering lieten hooren, nogmaals erop,
dat de moeilijkste uren voor Zwitser
land wellicht nog te wachten staan,
aldus schrijft de Zwitsersche cost, van
de N.R.Crt. d.d, 12 Aug. uit Genève.
Een der belangwekkendste beschou
wingen over dit onderwerp gaf de
Basler Naehrichten, die den
tegenwoordigen toestand van Zwitser
land uit binnenlandsch-politiek, econo
misch, humanitair en militair oogpunt
besprak.
Op het gebied der binnenlandse!»
politiek stelt het Bazelsche blad vast,
dat zich thans, evenals in den tijd der
Duitsche overwinningen van 1940/1941,
wederom kleinere groepen Zwitsers
vormen, die door de militaire succes
sen van een der oorlogvoerende par
tijen worden aangetrokken en onder
veronachtzaming van den waren Zwit-
sersdhen democratischen geest zich
ideologisch geheel bij de vermeende
overwinnaars aansluiten. Daarbij wor
den deze op zich zelf ongevaarlijke
kleine groepen in den een of anderen
vorm door buitenstaanders onder
steund, die nog snel uit overwegingen
van persoonlijk belang de gunst van
de thans succesrijke volken hopen te
verkrijgen. Alle goede Zwitsers zullen,
bepleit het blad, aan dit niet geheel te
onderschatten gevaar krachtig het
hoofd moeten bieden.
Dat de economische toestand van
Zwitserland steeds meer aanleiding tot
bezorgdheid geeft, ligt voor de hand en
is bekend. Niet alleen heeft de des
organisatie van het Fransche spoor
wegverkeer het vervoer van Zwitser
sche of voor Zwitserland bestemde
goederen tusschen Marseille en de
Zwitsersche grens, alsmede het transit-
verkeer tusschen Spanje en Zwitser
land heel erg bemoeilijkt, doch de
oorlogsontwikkeling heeft tevens ertoe
geleid, dat Zwitserland uit Hongarije
en Roemenië veel mander levensmid
delen verkrijgen kan dien in de eerste
oorlogsjaren nog het geval was.
Op humanitaij; gebied moet Zwitser
land stellig op een toeneming van den
stroom vluchtelingen naar zijn grenzen
bedacht zijn. Deze vluchtelingenstroom
aai zelfs een zeer grooten omvang
kunnen aannemen, terwijl daarbij te
bedenken is, dat bij de tegenwoordige
totale oorlogsmethoden een zeer groot
gedeelte der asylzoekenden bij terug
wijzing over de grenzen in levensge
vaar zou geraken. Van het nieuwe re-
geermgsvoarschrift, dat van de zwart
over da grens gekomen vluchtelingen
slechts die geduld lullen worden, die
waarlijk bij terugwijzing in gevaar
voor lijf en leven zouden verkeeren,
•al dus wellicht geen groote beperken
de werking uitgaan. Een aanzienlijke
Uitbreiding van het aantal vluchtelin
gen, dat thans reeds de 80.000 over
schreden heeft, zou echter groote
moeilijkheden voor de plaatsing en
huisvesting dier vluchtelingen brengen.
Uit militaire veiligheidsoverwegingen
zijn toch groote gedeelten van Zwit
serland tot verboden terrein voor
vluchtelingen verklaard. Bovendien
kunnen met betrekking tot de vraag
omtrent de of niet toelating van be
paalde vluchtelingen politieke moei
lijkheden zich voordoen.
Het belangrijkst blijft echter het mi.
moire gevaar, dat uit een nadering
der militaire ooriogaoperaties tot de
Zwitsersche grenzen zou voortvloeien,
Voorabis hierbij te denken aan het ge
vaar van „militaire acties, waarbij de
aanvalsrichting in haar verlenging
•aar het Zwitsersdie grondgebied
Voert; terwijl evenmin het gevaar ge
loochend kan worden van „omstandig
heden, waarin de weg door Zwitser-
tand voor de eene of andere partij de
beste weg zou zijn, om versterkingen
te ontvangen." Weliswaar gelooft het
Bazelsche blad te mogen aannemen,
dat een aanval tegen Zwitserland thans
Wet meer met dezelfde aanvalskracht
zou kunnen gevoerd worden als in
vroegerè oorlogsjaren denkbaar zou
zijn geweest, doch Zwitserland zal toch
voortdurend op' zijn hoede moeten
blijven. Ook hierom, omdat de mate
van militair gevaar voor het land voor
een belangrijk deel zal afhangen van
de mate van het vertrouwen, dat beide
oorlogvoerende partijen in het poli
tieke willen en het militaire kunnen
van Zwitserland tot handhaving en
verdediging zijner neutraliteit stellen.
Het blad stelt geheel theoretisch het
geval, dat de Angelsaksers eenmaal
van Italië uit de Zuidelijke grens van
't land zouden bereiken. Zij zullen zich
dan wellicht afvragen of van Duitsche
»ijde een tegenactie tegen hen door
Zwitserland zou gevoerd kunnen wor
den.
De Duitschers daarentegen zullen
zich de vraag stellen of niet een An
gelsaksische aanval door Zwitserland
naar Zuid-Duitschland in de bedoe
ling der Angelsaksers zou liggen. Dit
wantrouwen der beide oorlogvoerende
partijen in de bereidwilligheid der
tegenpartij tot eerbiediging der Zwit
sersche neutraliteit zou heel gevaarlijk
voor Zwitserland kunnen worden, in
dien zy niet beide ten volle zouden
vertrouwen, dat Zwitserland zijn neu
traliteit onvoorwaardelijk wil hand
haven en militair ook in staat zou zijn
een schending zijner neutraliteit af te
slaan. Een algemeene mobilisatie van
het Zwitsersche leger zal daarom on
der bepaalde omstandigheden onont
beerlijk kunnen zijn, vooral ook uit
politieke overwegingen.
SOVJETISEERING VAN LITTAUEN.
Het Zwitsersche telegraafagentschap
meldt; Volgens een bericht uit Moskou
heeft de plenaire vergadering van het
bestuur der communistische partij van
Littauen te Wilna besloten alle Sovjet-
wetten en verordeningen, uitgevaar
digd in den bolsjewistischen tijd van
den zomer 1940 tot den zomer 1941,
weer van kracht te' doen worden en
alle Sovjet- en partij instanties in de
door de Sovjets bezette deelen van
Littauen te herstellen.
DE ARABISCHE KWESTIE.
De Syrische minister van Buiten-
landsche Zaken heeft besloten gehoor
tegeven aan de officieele uitnoodiging
van het Egyptische ministerie van
Buitenlandsche Zaken om deel te
nemen aan de voorbespreking voor
het Arabische eenheidscongres, dat op
25 September begint.
na de FINSCH-DUITSCHE breuk.
Naar het A.N.P. van welingelichte
zijde verneemt zal de Duitsche gezant
te Helsinki, von Blücher, met het ge
heele gezantschapspersoneel nog h.
den loop van deze week via Zweden
naar Duitschland terugkeeren. Tege
lijkertijd zal de Finsdie gezant in
Berlijn, Klvlmakl, met zijn staf de te
rugreis over Zweden aanvaarden.
Amariltauwct» duikboot vermist, Het
Amertkaansche ministerie van Marine hefcft
medegedeeld, dat de duikboot Robaio onder
bevel van Manning Kimmel, den zoon van
achout-by-nacht Kimmel over ttfd is en als
verloren moet worden beschouwd.
WtlU&ra Phillips. Naar de Britsche be
richtendienst uit Washington meldt, ver»
wacht men, in welingelichte kringen daar, dat
William Phillips, de persoonlijke vertegen-
woordlger van president Roosevelt In
Britscn-Indie, deze maand na zijn terugkeer
naar de Ver. Staten zal aftreden.
Uit het gebied van Brussel en Ant
werpen i#n de Britten op 5 Sept. met
pantserverkenningsafdeelïngen in al
gemeen Oostelijke richting getrokken.
Zij konden tegen den feller wordenden
Duitschen tegenstand slechts betrek
kelijk geringe vorderingen maken.
Bü Leuven ontstonden aan de over
gangen van de Dyle en ten Noordoos
ten van Mechelen aan de Groote Netto»
gevechten, waarbij die Duitsche troe
pen de opgedrongen vijand opvingen.'
De stijd bij Le Havre.
Ten Oosten van Le Havre hebben de
Duitsche troepen op 5 Sept. een door
90 tanks ondernomen aanval bloedig
afgeslagen, zoo meldit 't D.N.B, Marine-
kustbatterijen namen van kaap de La
Baye uit vijandelijke artillerie onder
vuur en stelden door treffers verschei,
dene stukken geschut buiten gevecht.
Een Britsche monitor, die van zee uit
aan de gevechten te land wilden deel
namen, werd genoodzaakt den steven
te .wenden.
Aanvallen op Broei.
De thans 4 weken durende storm
loop van Amerikaanse he troepen cp
Brest heeft ook op 5 Sept., ondanks
voorafgaande hevige luchtaanvallen,
weer slechts geleid tot bloedige ver
liezen voor den vijand-, aldus 't D.N.B.
De voornaamste druk lag in het Oos
telijke deel van het vestinggebied,
waar Duitsche grenadiers en val
schermjagers gedeeltelijk in verbit
terde gevechten op korten afstand alle
aanvallen afsloegen en geringe plaat
selijke penetraties in tegenaanvallen
Wgrendeiden. In het Westelijke voor
terrein was de dhik der Amerikanen
aio gevolg ven hun zware verliezen op
de vorige dagen gering. Voor zoover
zij aanvallen ondernamen, konden de
Duitsche verdedigers den vijand reeds
voor hun linies door geconcentreerd
vuur uiteendrijven.
Succesvolle Hongaarsche
tegenaanval.
Hongaarsche troepen hebben den
5den September in een tegenaanval op
bolsjewistisch-Ricemeensche formaties,
die opdracht hadden uit het Zuiden
het Zevènburgsche gebied binnen te
dringen, belangrijke successen behaald.
De Roemenen werden over een breed
front in geconcentreerde aanvallen te
ruggeworpen en met zeer zware ver
liezen uiteengeslagen. De uit het
Noorden en Oosten gelijktijdig aanval
lende Horiveds, die gesteund werden
door Duitsch storm geselt sloten groo
te deelen der Roemeensche benden in
en vernietigden ze. Daarbij konden
totdusver zes Roemeensche batterijen
met haar mumi-tievoorraden alsmede
twee met wapens, uitrustingsstukken
en ander oorlogsmaterieel gel-aden
treinen buitgemaakt worden. De aan
vallen der Duitsche slagvliegtuigen wa
ren vooral gericht op de aangevoerde
reserves. Een benzmetrein werd in
brand gebombardeerd en een, groot
aantal locomotieven vernietigd. Tij
dens een aanval op een vijandelijk
vliegveld werden 7 vliegtuigen op den
grond vernield Twee toestellen wer
den in luchtgevechten neergeschoten.
De operatie wordt voortgezet.
In de naar het Oosten aansluitende
gebieden voerden Duitsche pantser-
formaties verscheidene succesvolle zui
veringsoperaties uit. Zy konden daar
bij tezamen niet Hongaarsche strijd
krachten rnaar het Zuiden en Zuidwes
ten aanzienlijk terrein winnen en op
de Sovjet- en Roemeensche troepen
verscheiden» plaatsen veroveren.
Bijzander verbitterd werd gevochten
in- het gebied van den Gimes-pas, waar
Duitsche troepen met suoees in aanval
en afweer al hun stellingen wisten te
handhaven. In het overige Karpathen-
voorterrein ontstonden geen gevech
ten van beteekenis.
DE LIJFGARDE VAN DEN
POGLAVNIK.
Het commando van de lijfgarde van
den Poglavnik van Kroatië deelt
mede: „By besluit van het gerecht van
de lijfgarde van den Poglavnik van 5
September 1944, welk gerecht compe
tent is voor strafprocedures tegen leden
van de lijfgarde van den Poglavnik,
zijn de vroegere minister» Ante Vokitsj
en Mladec Vlorkovitsj vervallen ver
klaard van hun officiersrang en uit de
gelederen van de lyf-gaide verwydend.
Zy zijn tevens geïnterneerd. Dit besluit
werd gemotiveerd met het politieke op
treden van beide personen gedurende
den laatsten tyd, dat niet slechts in
tegenstelling stond tot hun diensplich
ten, doch ook tot hun plichten jegens
de Oestadsja,"
DE CONFERENTIE TE
DUMBERTON OAKS.
Naar Efe uit Washington meldt,
hebben de Sovjetafgevaardigden op de
conferentie te Dumbarton Oaks hun
deelneming als geëindigd beschouwd.
De besprekingen zullen volgens dit
bericht worden voortgezet door de
vertegenwoordigers van de Vereenigde
Staten, Engeland en China en de
thans aangekomen Fransche afgevaar-
digdep.
I* hef verleden
ligt het heden.
In 1 nu waf worde* «al.
BILDERWJK
AUK& STELLINGWERF. 1665
Nooreche oortog In 265S. Lt.-
Atfmiraal in 1666. Gesneuveld
bij Loweelo/t i. 166S. („an, nr<tien N.
dertandera voor Europa't
vrijheid ter tee, in trouwe
verbondenheid met hun
(Foto'e O.-HJ Duitaohe kameraden.
Aaonwldtoc etset open voor ledaren N «Ierlander van 17—46
jaar on kan geacbledon bij de Marlne-ArwiahaneoteUe Nieder-
lande te Utrecht, de aaeimeldinfebureaux voor Marine-VrtJ-
wttlifere ta Amsterdam, Katveretaaut 143 on Rotterdam.
Nieuwe Binnenweg <96100, bij allo Halen, en Ortekomman-
danturon «o bij do Neben,tellen der Waffen-SS.
Alle gewenechla killohtlngen, zoowol voor tHoaietnama bij do
Marino aio bij dt Wafftn-88, w or don aan borengenoamdo
adraaaon verstrekt.
Mooi NeMnd. Bet
prachtige atadhuia vin
Klundert.
(CjNJF.—Z.)
DE AMERIKAAN SCHE
PRESIDENTSVERKIEZINGEN.
Naar de Britsche berichtendienst ujt
New York meldt zal de republikein-
sche candidaat voor het presidentschap,
Thomas Dewey, 7 September te Phila
delphia zijn vericiezingseampagne ope
nen. Op de eerste etappe van zy® reis
door 21 AsRerikaamsche staten, welke
20 dagen zal duren, zullen 80 pers- en
radioverslaggevers Dewey begeleiden.
Naar de Britsche berichtendienst- uit
New York meldt, steunt rond 60
van alle bladen in de Ver. Staten by de
presidentsverkiezingen begin Novem
ber den republikeinschen candidaat
Dewey, terwijl slechts 26 der bladen
voor Roosevelt pleit.
AMERIKAANSCHE REGEERING
NEEMT STEENKOOLMIJNEN OVER.
Naar de Britsche berichtendienst uit
Washington meldt, heeft het Ameri-
kaansdhe ministerie van Binnenland
sohe Zaken op last van Roosevelt
Woensdag nog 15 steenkoolmijnen, die
daar stakingen stillagen, overgenomen.
De aan negen maatschappijen in Penn-
sylvanie en West Virginia toebehoo-
rende mijnen hebben 5100 man in dienst
en een dagelijkse!» productie van on
geveer 27.000 ton.
DE TSJOENGKINEESCHE
VERLIEZEN.
Naar de Britsche berichtendienst
meldt, heeft het opperbevel van het
Tsjoenkineesohe leger verklaard, dat
het leger tot einde Juni van dit jaar
2.810.220 man ?an dooden en gewon
den heeft verloren,
DE KWESTIE BULGARIJE.
In politieke kringen te Beriyn herin
nert men aan het bezoek van Molotof
aan Berlijn in den herfst van 1940 als
een bewys dat de Sovjetoverval op
Bulgarije van het begin af aan in de
bedoeling van Moskou heeft gelegen.
Tijdens dat bezoek heeft Molotof den
Fiihrer gevraagd, of Duitsch tend be
reid zou zyn toe te staan, dat de Sov
jet-Unie Bulgarije een garantie ver
leende en tot dat doel Sovjettroepen
naar dat land zou zenden. Doordat Bul
garije zich na het uitbreken van het
Duitsoh-Sovjet-Russische conflict onder
de bescherming van Duitschland plaat
ste, ontkwam het Bulgaarse?» volk,
naar men thans te Berlijn in herinne
ring brengt, aan de greep van Moskou.
Thans, nu Bulgary» van de Duitsche
bescherming meent te kunnen afzien,
verwezenlijkt Moskou zijn plan, Aldus
komt Moskou tevens zyn doel, in het
bezit van de Dard-anellen te komen, een
grooten stap nader, zoo verklaart men
te Beriyn.
JAPANSCHE RIJKSDAG BIJEEN.
De Japansche Ryksdag die, zooals
gemeld op 6 Sept. in 85e zitting is bij
eengekomen, staat in het teeken van de
reg eerings verk la ring van den min.-
president en van de begrootingsbe-
raadslagingen in zake de totdusver
verrichte bijzondere uitgaven voor mi
litaire doeleinden. De rede van den
premier, die Dinsdag in de gewone
kabinetszitting door de regeering is
goedgekeurd en die op het program
van den tweeden zittingsdag staat,
wordt met byzondere spanning tege
moet gezien, daar deze zitting van den
Rykodag de eerste is onder de regee
ring Koiso en men principieels uiteen
zettingen verwacht over de totale
oorlogvoering des lands, over de ver
dediging van het vaderland en ook
over den onlangs opgerichten „opper
sten raad der oorlogsleiding."
Met de thans op het program staan
de doeleinden, bereikt de staatsbe-
ÖPROEF TOT LANDBOUWERS,
VERVOERDERS EN ANDEREN.
In het belang van 4» voedsel
voorziening.
De Provinciale Voedselcommissaris
voor Zuid-Holland, ir T. P. Huisman
richt den volgenden oproep tot land
bouwers, vervoerders enz. in Z
Holland:
Ik doe een beroep op de Undbou
wers in Zuid-Holland, hun yiiterste
best te doen, de Voedsel voo:
van onze steden, ,j(u de aanvoer va'
elders moeilijkheden ondervindt, ti
waarborgen. Daarvoor is noodig en ik
reken op actieve medewerking van
allen, dat er flink aardappelen ge
rooid en uitsluitend afgeleverd wordt
via de V.B.N.A., dat de dorschingen
van broodgraan doorgaan, dat de melk
aan de normale afnemers wordt af
geleverd, de veelevering zooveel mo
gelijk voortgang vindt enz.
Ook op de vervoerders van melk,
de schippers, die aardappelen vervoe
ren en anderen, die by het vervoer
betrokken zyn, doe ik een beroep.
Neem risico, nu de voedselvoorzie
ning onzer bevolkingscentra uw me
dewerking noodig heeft. Help de plaat-
selyke bureauhouders en andere in
stanties by hun werk.
A. W. GROOTE t
Te Amsterdam is in den ouderdom
van 84 jaar overleden de heer A. W.
Groote, ontwerper der stenografie-
Groote. De thans ontslapene verliet
op 40-jarigen leeftijd den militairen
dienst als luitenant-kolonel. Ter ge
legenheid van zijn 70sten verjaardag
werd hy benoemd tot officier in de
Orde van Oranje Nassau.
grooting van dit jaar een totaal be
drag van 76.352.879.000 yen of meer
dan het dubbele van verleden jaar.
FAMILIE VERZORGING O.T.
De familieverzorging van de O.T. K
voorloopig verplaatst van Carel va»
Bylandtlaan 30, naar Prinsegracht 60^
Den Haag.
De spreekuren zijn van 9—12 uur Mi
Van 1517 uur.
School in brand. Dinsdagmorgen
omstreeks 8 uur ontdekte een schoot
knecht brand op den zolder van d«
openbare lagere school,aan de Galvo-
nistraat 43 te VGrawenhage. Het vuur,
dat voedsel vond in op den zolder op
geslagen meubelen, greep zeer snel om
zich heen. Met vele stralen werd heé
vuur aangepakt, zoodat men betrek
kelijk spoedig den brand, die veel rook
ontwikkelde, meester werd. Verhin
derd kon niet worden, dat de zolder
geheel uitbrandde. De oorzaak is om
bekend.
KERK EN SCHOOL
DE FUNCTIONEELE BETEEKENIS
VAN HET KERKGEBOUW.
In het Weekblad van de Ned. Her
vormde Kerk brengt ds A. Faber t*
Kampen de functloneele beteekenis va»
het kerkgebouw ter sprake.
„Uit vele gemeenten komen berichte»
van uitbreidingsplannen, kerken die ta
klein worden, liturgische opleving ena.
Wat moeten wij hiermee aan? De archi
tect ls tenslotte niet meer dan de uit
voerder van de geestelijke opdrachten,
die.hem worden verstrekt. En nu blijkt
in de practijk telkens weer, dat d»
kerkelijke opdrachtgevers zielf beper
ken tot een aantal practise!» punten ala
daar zijn groote en aantal zitplaatsen,
algemeene zichtbaarheid en hoorbaar
heid, goede zitgelegenheid en kostenbe
rekening. Maar de waarachtige leidm»
van liturgische inzichten uit ontbreekt
te eenenmale; zoo gaat de beele kerk
bouw op drift en zien wy telkens weer;
dat door den overheerschenden invloed
van den bouwmeester allerlei wereld
lijke motieven den bouw bepalen. Om
'oen voorbeeld te noemen: hoe vermijden
wijT jn de toekomst in onze nieuwe ker-
-kerreen avondmaalsviering met een ein»
delooze hoeveelheid tafels na elkander,
die geestelijk doodend op het samenzijn
werkt?_ Is daar een kerkbouw praclisch
mogelijk, waar deze dooding tot een
mjmmum Wordt gereduceerd zonder dat
dit ten kostngaat van wezenlyke andere
groote belangelt? Mogen wij aannemen,
dat bij de steeds sterker wordende deel
neming aan het heilig avondmaal op
vele plaatsen, er een verandering zal
komen in de viering? Büv. zooals de
Protestantse!» kerken in het buitenland
dit doen: staande rond de tafel of ko
mende individueel naar de tafel op dm
koorverhooging, waar dan brood ea
wijn geknield worden ontvangen? D»
kerk begrijpe, dat hier enorme belangen
op het spel staan. Het is gansch niet uit
gesloten, dat de individualistische wille
keur en het persoonlijke inzicht van
enkelingen, die by den kerkbouw be
trokken zyn, ook in de toekomst aan
het woord biyven. Daarmee zal groot*
schade aan het leven van de kerk wor
den toegebracht. Want juist de functio-
neele beteekenis van het kerkgebouw
in het moderne stadsbeeld en voor dm
gesaeculariseerde wereld onzer dagen ia
moeilijk te overschatten."
GEEN LUXEBROOD EN GEEN
KLEINE BROODJES MEER.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in oorlogstyd maakt bekend, dat
het met Ingang van Vrijdag 8 Septem
ber 1944 is verboden luxe brood ta bak
ken of af te leveren. Onder luxebroodj^
wordt verstaan o.a. Oberlander, snijgfs i
en luxeknipbrood. Eveneens is het hak
ken en afleveren van kleine brood||s in
eiken vorm, kadetjes e.d. verbodens Ge
bakken en afgeleverd mogen dus slfchts
worden brooden van normaal gebrmke-
ïyke model in gewichten van 400 gfam
of veelvouden hiervan. ïr
SPORT
VOETBAL.
Jubileum-wedstrijd uitgesteld.
Do wedstryd, welke het Amsterdam
se!» elftal a.s. Zondag in het Olym
pisch Stadion ter gelegenheid van 58
jaar georganiseerd voetbal in de hoofd
stad tegen het Nederianxlsehe bondself-
tal zou spelen, is tot nader order uit
gesteld.
I Zoekt gij, als gij, bü dreigend lucht-
gevaar buiten de stad bent, een schuil
plaats in den berm van den weg, onder
hoornen of tegen het talud van een
dijk en dan aan den schaduwkant?
(Voorllchttngiactla van de hoold-
inspectie voor de Luchtbescherming)*
Oorspr. roman van Johan Jchanson
79) Slot,
Mogelijk dat die stilte na jaren nog
eeu gevoel van schuld naar boven
haalt in de verworden vermogens van
dien man, die zich vergreep aan de
maatschalppy, die hy mede leiden
moest.
Als eisch stel ik de hoogste straf,
levenslang, met ontniddellyken in
gang hiervan.
De laatste woorden van den officier
werden met wild handgeklap door het
publiek begroet, Op den schuldige
zelf scheen dit niet den minsten in
druk te maken. Zyn geiaiat behield
den cynischen grijns, met een onbe
wogen brutalen blik keek hy om zich
heen,
Toen de verdediger van Herber
opstond, steeg er een onbedaarlyk ge
loei op van de publieke tribune. Noch
de president nóch de deurwaarder
kon aan dit lawaai een einde maken.
De zenuwachtig wordende advocaat
kreeg geen gelegenheid een. woord te
spreken. Tenslotte werd de politie
geroepen en de zaal ontruimd. Het
slot van het proces werd met gesloten
deuren behandeld.
De uitsprak voor den heer Gerlake
luidde gevangenisstraf van dr» jaar,
het Zweedsche luöhtwapen en deelen voor Herber levenslang.
MANOEUVRES IN OOST-ZWEDEN.
Groote manoeuvres, waaraan wordt
deelgenomen door het meerendeel van
het Zweedsche luöhtwapen en deelen
der vloot en van het leger, worden vol- 1De actie voor gratie, opgezet door
gens Stockholm» Tidy in ge n, I Le° van Ree krachtig gesteund door
- - - - de meeste autoriteiten en luide toege
juicht door het publiek, dat met ait
van 7 tot 17 September in Oost Zwe
den gehouden en op het Zweedsche
eiland Gotland, De manoeuvres, die
onder hoogste toezicht van den opper
bevelhebber der Zweedsche weermacht,
generaal Jung gehouden worden wor
den geleid door don chef van 't Zweed
sche luöhtwapen, generaal Nordensk-
jökt Ook de luchtbescherming der
Zweedsche hoofdstad wordt iu zékeren
omvang by de groote manoeuvres be
trokken.
streven sterk sympathiseerde, werd
met succes bekroond. Gerlake werd
gratie geschonken en toen hij, in alle
stilte vrijgelaten, op zün villa aan
kwam, wachtten hem daar alleen zyn
vrouw en zyn dochter. Het eerste
weerzien, na de periode van onrust
en spanning, behoorde haar alleen.
Langzamerhand zou de herinnering
aan het drama vervagen. Het geluk
het gelouterde, stillere geluk sou
volgen.
Toen Gerlake den volgenden mor
gen met vrouw en dochter in Utreche
aan het gebouw van zyn blad afstapt^
werd hy verwelkomd door het ge-
heele - personeel. Zyn privé-kanto<*
leek een bloeméntuin. Leo van Re*
sprak met enkele gevoelvolle woor
den de gelukwenschen en de vreugde
uit van de collega's en gaf het direc
teurschap weer over in de handea
van Gerlake zelf. Getroffen door dez#
blyken- van aanhankelijkheid en mee
leven, drukte Gerlake allen de han<j.
Toen keerde hij zich naar Van Be*
zei:
Van Ree, toen ik meende voorloo
pig niet in jullie midden te zullen
terugkeeren. heb ik gezorgd, dat ill
hier de leiding kreeg. Ik verzoek j*
dringend die te biyven behouden. IE
heb rust noodig en denk er over met
myn vrouw en dochter een lang*
reis te maken. Ik leg myn levenswerk
vol vertrouwen in jouw handen en ut
twufel er niet aan, of allen zulle»
met hetzelfde genoegen, als waarmee
ze onder mij gewerkt hebben, onder
het werk blyven voortzetten.
Een bravogeroep was het an [woord
op deze toespraak.
Het duurde nog zes weken, eer Ger
lake zlin reisplannen kon verwezen
lijken en toen hij ging, vertrok hy
alleen met 'zlin vrouw
De huwelijken van Frank ter Laan
en Louise Gerlake, Richard Dix en
Trude van Zelm werden op denzelf
den dag gesloten en des avonds was
er' opnieuw groot feest op Eikenbof,
een feest, dat een nieuwe atmosfeer,
een nieuwe stemming schiep. Er was
een jonge vreugde en een j<?ng geluk,
waarvan Gerlake zelf en zyn vrouw
de diepe weldaad voelden.
EINDE.
7 Sept. Maan op 22.56 onder 12.52
8 Sept. Maan op 2X21, onder 14.16
9 Sept. Maan op 0.60 onder 18.21
