GOUDSCHÉACOIJDANT
Sterke druk bij Luik houdt aan
DE AANGEKONDIGDE
ONAFHANKELIJKHEID VAN NED4NDIE
WANNEER
Zaterdag 9 September 1944
NIEUWSBLAD VOOR GCfcfoA EN OMSTREKEN
Prjji S cents per
p. kW. «I. p. m. 0.W, p. w. wa
Geeda: p.w. «.Uk
Per paalt p.kw. /Ml. |B. flJL
Zware gevechten bij Yperen en in Italië
Strijd nadert Duitsche
Weltgrens. *-•
De strijd in Middén-
België en in het gebied
van Lotharingen.
Ontwikkeling van het Ixheemsche nationalisme
Feuilleton
„MIJNHEER ROBERT
IS TERUGGEKOMEN"
VERDUISTEREN?
Tot 18 Sept. moet verduisterd
worden van 247 uur.
83ste Jaargang No. 21648
Chefredacteur: F. TIETER. Gouda.
Bureau: Markt It. telefoon 2745.
Postrekening 46400.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt Vrijdag bekend:
„In het gebied van Yperen hebben
onze nakomende troepen in zware ge
rechten tegen vijandelijke pantsercolon
nes het uitwijken van onze divisies
naar het Noorden beschermd. 34 Vijan
delijke tanks werden daarbij vernie
tigd Aan weerskanten van Luik houdt
de sterke vijandelijke druk naar het
Oosten aan. Aanvallen van den vijand
in het gebied van Toul, bij Besangon en
ten Oosten daarvan, werden uiteenge
slagen.
Aan de Franach-Italiaanache grens
duren da gevechten op de paswegen
voort, zonder dat de vijand successen
kon behalen.
In het Westelijk deel van het Itallaan-
sche trant stortten plaatselijke aanval
len van dan vijand ineen. De met de
grootste verbittering aan de Adriatische
kust gevoerde gevechten hielden ook
gisteren den geheelen dag aan. Onze
troepen deden opnieuw alle vijandelijke
doorbraakpogingen mislukken. De vijand
leed bijzonder zware verliezen aan doo-
den en gewonden. 27 vijandelijke tanks
werden stukgeschoten.
Tn het Zuid-Oostelijke deel van Ze
venburgen en in do Oostelijke Karpa
ten werden talrijke vijandelijke aanval
len atge»lagen en penetraties in onver
wijlde tegenaanvallen gezuiverd.
Duitsche slagvliegers ondernamen
hier succesvolle aanvallen op het vijan
delijke ravitailleeringsverkeer. Aan den
beneden-Naref verijdelden onze troe
pen in.bard, gevechten de doorbraak
pogingen van de bolsjewieken. Aan de
overige deelen van het Oostelijke front
vonden geen gevechtshandelingenvan
be teekenis plaats.
In den afgeloopen nacht wierpen af
zonderlijke Britsche vliegtuigen bom
men op Karlsruhe".
In aanvulling op het weermacht-
bericht wordt nog gemeld: „In Boeme-
nië hebbenf zich de strijdgroepen van
den lult.-generaal von Scotti en van
den generaal-majoor Winkler, voor
treffelijk gesteund door formaties van
de lSe divisie luchtdoelgeschut onder
bevel van kolonel Stmon bijzonder on
derschelden.
OPMARSCHTEMPO VERTRAAGT.
De oorlogsverslaggever van het D.N.B.
In het Westen, Alex Schmalfuss, schrijft
het volgende:
Hoe meer de vijandelijke aanvals-
spitsen de Duitsche Westgrens benade
ren, des te meer vermindert het tempo
van den bliksemveldtocht om in den
vorm van een bewegingsoorlog over te
gaan. Met betrekking tot de van Duit
sche zijde genomen maatregelen kan
men aannemen, dat op een bepaalde,
om voor de hand liggende redenen nog
niet nader te noemen linie, de bewe
gingsoorlog dan ook op een door de
Duitsche verdedigers ongetwijfeld met
alle verbittering gevoerden stellings
oorlog zal uitloopen. Bijzonder hevige
aanvallen brachten de Amerikanen ten
Westen van Metz. Zij vielen hier door
het dal van Gravelotte aan, doch moes
ten door de energieke Duitsche tegen
aanvallen op de hoogten ten Westen
van Gravelotte worden teruggenomen.
Verder liggen zwaartepunten van den
vijandelijken aanval tusscheo Didst en
Leuven, ter weerszijden van de Marne,
ten Oosten van Namen en in het gebied
van Sedan. De 21ste Britsche legergroep
schijnt voornemans te zijn onder het
aanvoeren van nieuwe strijdkrachten
de, tusschen da naar het Noorden aan
vallende en op het oogenblik om den
.overgang van het Albertkanaaal strij
dende vijandelijke pantserformaties en
de kust staande Duitsohers, in te
sluiten.
Kenzelfde zware strijd als om de zich
heldhaftig verdedigende vesting Brest,
is thans ook in Le Havre ontbrand. Tot
nu toe hebben de verdedigers, die zoo-
sis bekend een verzoek om overgave
hebben afgewezen, nog alle aanvallen
van den vijand afgeslagen. Hoezeer de
Fransche burgerbevolking onder de
voortdurende bombardementen te lijden
heeft, blijkt uit het feit, dat na een
enkelen vijandelijken aanval 500 dooden
en meer dan 800 gewonden onder de
bevolking werden geteld, waarvan zoo
als bekend de evacuatie door de belege
raars werd afgewezen. Bij dezen zelfden
aanval bedroegen de Duitsche verliezen
16 dooden, 34 gewonden en 14 ver
misten.
De strjjd om de Kansel havens.
Met betrekking tot den strijd ln
Noord-Frankrijk'1 bericht Interlnf, dat in
het gebied van het Nauw van Calais de
Canadeezen voorzichtig het voorterrein
van Boulogne hebben afgetast. Daar, de'
Duitsche artillerie hun tankconcentra
ties evenwel uiteensloeg, moeiten zij
weer op hun uitgangsstellingen terug-
keeren en zich beperken tot luchtaan
vallen cn overvallen met artillerievuur.
Ook in het gebied van Le Havre is het
tot nu toe alleen bij lang aanhoudende
artiüeriedüelj gebleven. In Bretagne
duurt de sterke druk der Amerikanen op
de Duitsche stellingen voor de vesting
Brest met onverminderde hevigheid
voort. Ondanks het zeer sterke gebruik
van zwaar geschut en talrijke vlieg
tuigen bleven alle Amerikaansche aan
vallen voor de Duitsche stellingen ste
ken. Bij Loriënt deden zich tot nu toe
geen groote gevechten voor. Talrijke
Duitsche verkennings- en stoottroepen
houden voeling met den tegenstander.
De Duitsche veld- en kustartillerie nam
de vijandelijke stellingen in den Noor
delijken sector doeltreffend onder vuur.
De strijd in Italic.
Naar Interlnf van het Italiaansche
arlogstooneel bericht hebben Britsche
verkenningspatrouilles ten Noorden en
ten Oosten van Florence op talrijke
plaatsen de Duitsche bergstellingeri
aangevallen. Hun aanvallen stortten neg
voor het bereiken van de voornaamste
verdedigingslinie in het verdedigings-
vuur ineen. In de Adriasector zetten de
Britten hun hevige tankainvallen op de
zwaartepunten voort. Op een penetratie
in de heogten ten Noord-Westen van
Saludecio na, die in een tegenaanval
werd opgeheven, werden alle aanvallen
met zware verliezen voor de Engelschen
en Canadeezen afgeslagen. De Duitsche
artillerie bestreed vijandelijke concen
traties van tanks aan de kust van de
Adriatische Zee. Bij Duitsche tegenaan
vallen werden meer dan 100 gevangenen
gemaakt.
DUIT8CH AFWEERSDCCES
IN ITALIË.
De onafgebroken zware vijandelijke
aanvallen in het Adriatische kustgebied
zijn ook Donderdag weer met een op
merkelijk afweersucces der Duitsche
troepen geëindigd, zoo meldt 't D.N.B,
Ondanks groote verliezen zette de
vijand zijn grooten aanval in dit ge
bied voort en beperkte zich daarbij tot
het middendeel van dep kustsector,
het gebied ten Westen van San
Clemente. Na voorafgaand trommel
vuur kon bij slechts de kléine plaats
Grooe veroveren. Alle overige aan
vallen stortten ineen.
ZWARE GEVECHTEN
AAN DE NAREF.
In de eerste vier dagen van den
bolsjewistischen stormloop tegen den
benedenloop van de Naref, tusschen
3 en 7 September, hebben de Duitsche
troepen, naar het D.N.B. verneemt, in
dezen sector 308 vijandelijke •pantser
wagens vernietigd. DH is meer aan het
effectief van 3 Sovjetpantsercorpseü,
en geeft een indruk van de ver
bittering der gevechten, die onaf
gebroken voortduren en waarvan het
einde nog niet in zicht is. Tevergeefs
probeerden de bolsjewisten de groote
doorbraak tot stand te brengen.
Duitsche slagvliegtuigen grepen overal
in om de zwaar strijdende leger-
formaties te ontlastéhA Zij vielen
vooral het vijandelijke verkeer over
de Naref aan. De^benedenloop van de
Naref blijft dus nóg steeds het zwaarte.
Punt vormen van de gevechten tusschen
Karpathen en Finsche Golf. Alle
overige gevechten aan het Oostelijke
front hebben voorloopig nog slechts
plaatselijke beteekenis.
DISTRIBUTION IKVWS
GELDIGHEIDSDUUR
.AARDAPPELBON 37 VERLENGD,
De geldigheidsduur van de aardep-
pelbonnen 37, welke aangewezen wa
ren voor het tijdvak van 3 tot en met
9 September is verlengd tot en met
Zaterdag lb September.
DE NIEUWE AARDAPPELBON.
Van 10 tot en met 16 September u.
kan men op elk der bonnen „aardap
pelen 38" 1U kg. aardappelen koopen.
Op bon „Toeslag 38" is 1 kg. aardap
pelen verkrijgbaar. Op deze bonnen
mag eerst Maandag worden gekocht.
Aan het Westelijk front stojideh de
gevechten in het mldden-Belgische\ge-
bied en in het grensgebied van Lotha
ringen gisteren op den voorgrond, zoo
verneemt bet DNB. Sterke formaties
van het le en 2e Britsche leger druk
ten ten Noorden van de Lys naar de
kust. Ondanks aanzienlijke verliezen
kon de vijand echter slechts in de rich
ting van Calais eenig terrein winnen.
Verder Oostelijk, waar de Duitsche
troepen thans in volle breedte den De-
heerschenden, bijna tot Gent reikenden
heuvelrug bezet hebben, mislukten alle
ten deele hevige aanvallen. In Gent
zelf verijdelden Duitsche troepen het
voornemen van den vijand, overgangen
over de Lyys te verkrijgen. De voor
naamste druk van de in Noord-België
opereerende vijandelijke legers lag tus
schen het Albert-kanaal en de rivier
de Sambre. Herhaaldelijk viel de vijand
met strijdkrachten van wisselende
sterkte aan het Albert-kanaal naar het
Noorden en Noord-Oosten aan en pro
beerde tevens, met vermijding van de
taai verdedigde steunpunten bij Namen,
zich verder naar het Oosten te ont
plooien. Uit deze aanvalspogingen ont
stond een aantal zware geveihten en
hevige tegenaanvallen, in welker ver
loop de Duitsche troepen het nieuwe,
kleine, vijandelijke bruggenhoofd ten
Noorden van Antwerpen weer indruk
ten en Oostelijk van Narden den langs
de Maas doorgedrongen tegenstander
tot staan brachten. Aan de midden-
Maas zijn ten Noord-Oosten vafr Sedan
eveneens nog harde gevechten aan den
gang.
Het tweed» zwaartepunt lag in het
grensgebied van Lotharingen. Vooral
ten Westen van Metz ondernamen de
Amerikanen talrijke verbeten aanval
len, .die echter meerendeels bloedig
De graanoogst in den
Noord-Óostpolder. De
rogge uqjrdt door mid
del van een elevator
aan mUten geret, in af
wachting van de dorach.
machine.
voor den vijand werden afgeslagen. Het
uit den Fransch-Dultschen-oorlog be
kende stadje Gravelotte werd door den
vijand tijdelijk ingesloten. Duitsche te
genaanvallen verbraken evenwel dan
ring en ontzetten de verdedigers, dte
verscheidene uren lang alle geconcen
treerde aanvallen hadden 'doorstaan.
Verder Zuidelijk storttgl bij Pont ft
Mousson verscheidene ter sterkte van
een regiment ondernomen aanvallen
der Amerikanen ineer/"op den'taaien
tegenstand der Duitscle troepen. Ook
de van Toul uit naar! het Oosten ge
stuwde vijandelijke plntsefverkenning
trok zich na hevige tegenslagen terug.
Tegenover den verbitterden strijd tus
schen Maas en Moezel traden de ge
vechten in het dal van de Saone en in
de Fransche Jura op den achtergrond.
Hier blijft de vijand druk uitoefenen
op het Duitsche versperringsgebied dat
voor de Bourgondische Poort is gelegen.
Van een onbeteekenende plaatselijk»
penetratie afgezien, mislukten de aan-
llen en de overzetpogingen van da
Amerikanen over de Doubs in het ge
bied van Besangon. Aanvallen van
Fransche terroristen op Duitsche be
veiligingen in het dal van de Saon»
werden eveneens bloedig afgeslagen.
In het Fransch-Italiaansche grens
gebied tracht het 7e Amerikaansche
leger, na het mislukken van zijn af-
snoeringsvoornemens in het Rhonedal,
de versterkte grensplaatsen, die alle be
neden de eigenlijke passen liggen, te
veroveren. De aanvallen hadden weer
plaats beneden den kleinen St. Bern-
hard-pas en de rivier Durance stroom
opwaarts in de riahtlng van de pas
hoogte aan den Mont Genevre. Na ge
vechten van verscheidene uren bleven
de aanvallende Amerikanen en Ma
rokkanen ln het vuur der artillerie eu>
in tegenaanvallen steken.
DUUncieeringsbewegingen in
groote trekken geëindigd.
interinf meldde gisteravond: j
De groote gebieden omvattend»
distancieeringsbewegingen, waartoe da
Duitsche leiding na de doorbraak van
Amerikaansche pantserformaties naar
Avranches het besluit moest nemen,
kunnen thans in groote trekken als ge
ëindigd worden beschouwd. Een aantal
goed aangelegde en krachtig verdedigde
vestingen in Bretagne en aan het
Nauw van Calais alsmede krachtige
verzetgroepen tusschen de ver naar
voren gesloten pantserwiggen bulten
beschouwing gelaten, hebben de Duit
sche divisies thans een linie betrokken,
die den benedenloop van de Schelde,
het Albert-kanaal, de Maas en in groo
te trekken den bovenloop van de Moe
zel volgt. Van daar uit heeft zij in een
ver naar het Westen vooruitspringende
bocht van'het front aansluiting met d»
Zwitsersche grens, ten Noorden van het
meer van Genève.
Donderdag hebben Canadeesche ge
motoriseerde en tankformaties., in het
Vlaamsche kustgebied vergeefs ge
tracht Duitsche gevechtsgroepen in te
sluiten. Zij werden evenwel, ten deele
met zeer zware verliezen, afgeslagen.
Door doeltreffende versperringsgren
dels van antl-tankgeschut leden vooral
de pantserformaties gevoelige verliezen.
Omtrent de gevechten in de omgeving
van Antwerpen, waar een bruggenhoofd
kon worden ingedrukt, wordt nog ge-
eld, dat een snelle Britsche pantser-
rmatie in de omgeving van Beeringen
aanvankelijk in geslaagd was aan
dé overzijde van het Albert-kanaal ter
rein te winnen. Een onmiddellijk on
dernomen tegenaanval op de flanken
van\ dit bruggenhoofd leidde tot af
grendeling van het hiaat. Dertig reeds
over\het kanaal gebrachte tanks, voor
wie de terugweg afgesneden was, wor
den thans door gemotoriseerde pant-
serverhietigingstroepen, anti - tankge-
schut W afdeelingen der luchtdoel-
artillerie achtervolgd. Totdusver kon
den acht van deze pantserwagens wor
den vernietigd. Drie kwamen in een
mijnenveld terecht en vlogen in de
lucht.
De Duitjche troepen waren in staat
de verdediging te reorganiseeren, orn
aat de vier Anglo-Amerikaansche le
gers zich te. ver van hun ravitaillee-
ringsbases vèrwijderden. Deze aan een
iLandensch persbericht ontleende zin
onderstreept naar het D.N.B. verneemt
opnieuw de beteekerRi van den tegen
stand der garnizoenen van Bres en Le
Havre. Tezamen met de verdedigers
van Loriënt en St. Nazaire en de for
maties die zich \ln Pas de Calais als
dekking voor de kustzóne bevinden,
ontnemen zij den tegenstander Juist de
beste ravitailleeringshavens.
Van het Albert-kanaal makelK^d»
Britten melding van de aankomst v:
versche Duitsche
De i
In het grensgebied
bjj Gravelotte.
an Lotharingen
drongen DuitsjftEftroepén op ,7 Sept. bij
Gravelotte dieftJfiËden \tegen Metz ge-
richten opmarsPfr'Zéj brachten den
Amerikanen gevoelige vérliezen toe en
heroverden een aantal plaatsen. Verder
zuidelijk mislukten voor Pont Mous
son wederom alle aanvallen van |de
4-merikanen met zware verliezen.
ln de Westelijke Ardennen drongen
Amerikanen uit hun overzetplaatspn
aan de Maas verder naar het
Door Quitsche tegenaanvallen werdén
de bruggenhoofden bij Montherme jen
Sedan afgegrendeld. Slechts Oostelijk
van* 'Charleville konden zij tot saiV de
Semois komen. Om het dal vW dit'
riviertje wordt thans hard gevochten.
i
VLIEGTUIGEN
BOVEN ZWITSERLAND.
In een officieele Zwitsersche mede-
deaüng wordt gezegd, dat de Westelijke
gretie van Zwitserland herhaaldelijk
door Britsche vliegtuigen alsmede door
vliegtuigen van onbekende nationaliteit
is geschonden De stations van Moutier
en Delaberg (Delemon werden door
vreemde vliegtuigen met boordwapens
beschoten. In Delaberg betrof het vier
Amerikaansche jagers, die den aanval
eenie malen herhaalden. In Moutier
werden 4, m Delaberg 3 personen ge
wond.
DEWET CRITISEERT REGEERING-
ROOS E VELT.
Naar de Britsche berichtendienst uit
Philadelphia meldt heeft gouverneur
Thomas Dewey op 7 September in een
verkiezingsrede o.a. het volgende ver
klaard:
„De New Deal vreest den vrede. De
regeering weet 4*1 alleen de oorlog
met zijn tragisohen eisch naar dooden,
schuld verplichtingen en vernietiging
hem nog langer aan het roer laat. De
wey schilderde de regeer»g Roosevelt
verder als vermoeid en uitgeput,
strijdzuchtig en twistziek. De regeering
heeft vreeselijke angst in haar oude
fouten te vervallen en daarom ziet zij
er ook tegen op de ine ti ach en uit den
militairen dienst te ontslaan. De New
Deal, aldus Dewey, gelooft in feite, dat
een voortdurende werkloosheid in de
Vereenigde Staten niet te vermijden is.
Er kunnen en moeten evenwel wenk-
objecten voor iederen Amerikaanschen
burger worden gevonden.
AMERIKAANSCHE VOORBEREI
DINGEN TEGEN JAFANT
De woordvoerder van het Japansche
leger, generaal-majoor Matsoemoera,
heeft er gistermiddag jegens vertegen
woordigers van de buKenlandsche pers
op gewezen, dat de Amerikanen voor
bereidingen schijnen te treffen, om
van hun pas verkregen bases op de
Marianen uit, Japan uit de lucht aan
te vallei». Zou voor deze aanvallen de
superbommenwerper B. 28 gebruikt
worden, dan zouden er evenwel, naar
de woordvoerder onderstreepte, nog
omvangrijke bouwwerkzaamheden ver
richt moeten worden Voor deze
machines heeft men nX startbanen
noodig ter lengte van 4 km. Het eiland
Saipan is hiervoor minder geschikt dan
het eiland Tinian,4aar het terrein daar
vlakker is. Ook admiraal Nimitz heeft
reeds verklaard, dat het nooit mogelijk
zal zijn, de M ianen-eilanden even
tueel tot een iweeda Hawaii te ver
sterken, zelfs indien men zich nog
grootere inspanningen zou getroosten
De Amerikanen zijn evenwel eerst ge
noodzaakt, niet alleen nieuwe groote
vliegvelden aan te leggen, maar vooral
ook havenwerken te maken, om de
benoodigde groote hoeveelheid oorlogs-
materieel van allerlei aard aan land
'te kunnen brengen.
MUITERIJ ONDER
JAPANSCHE KRIJGSGEVANGENEN
Naar de Britsche berichtendienst
meldt heeftftle Australische minister
president Curtin bekend gemaakt, dat
op 5 Augustus 900 Japansche krijg»,
gevangenen in een Australisch krijgs
gevangenenkamp aan het muiten zijn
geslagen. In het verloop van deze
muiterijen zijn 231 Japansche krijgs
gevangenen door de bewakers gedood,
terwijl 108 andere gewond werden.
FATALE BURGEMEESTERSPOST.
Naar uit Mexico gemeld wordt, is
de burgemeester van het Mexieaansche
stadje Resureccion oj> straat door een
dolksteek in den rug vermoord. Het
zelfde lot heeft sinds 25 jaar alle
burgemeesters getroffen, die aan het
hoofd van dit plaatsje waren gesteld.
Tot dusver is men er niet in geslaagd,
de daders te grijpen. Gezien de ge
heimzinnige moordaanslagen van de
laatste jaren zijn de moeilijkheden
voor Resureccion om een burgemeester
te vinden steeds grooter gewerden
Evacuatie van Noord-Finland voor
bereid. Volgens een bericht van den
Zweedschen omroep hebben de Fin-
sohe autoriteiten dé bevolking van
Noord-Finland aangezegd zich gereed
te houden voor evacuatie..
Kirsanof in Turkije aangekomen.
Naa- Reuter uit Istanboel meldit is de
Sovjet-RusniseW» zaakgelastigde te
Sofia, Kirser.of, Vrijdag op eveg naar
Moskou in Turk^ aangekomen,
Nienwe stafchef van HUnkagarde.
De Slowaaksche presideert dr Tiso
heeft tot chef van den staf der Hlinka-
garde benoemd Otmar Kubaba, die
deze functie reeds tot Juli 1942 be-
kkjed heeft.
Epidemiën in Bihar De Britsche
berichtendienst meldt uit New Delhi,
dat in Juli in de provincie Bihar
42.000 meijschen zijn overleden aan
cholera of malaria. In de eerste drie
weken van Augustus bezweken 6000
personen aan deze ziekten.
Schending van het Volkenrecht.
Dezer dagen hebben zich weer twee
(Ned. Coir. Dienst) In verband met I dit nationalisme, wilde zelf» haar
het feit, dat de Japansche minister-1 medewerking verteenen «m de in
gevallen voorgedaan, waarin Engelsch-
Amerikaansche luchtstrijdkrachten het
Volkenrecht schonden. Bet in de
haven van Genua liggende lazaret-
schip ,Erlangen" werd weer door een
Amerikaansche formatie bommenwer
pers aangevallen. Het tweedie geval
betrof den aanval op een Dultschen
lazarettrein in het Zuidoosten. """te
Luchtaanval op Belgrado. Gister
ochtend hebboigiArtglo-Amerikaoneehe
vliegtuigen opnieuw Belgrado aange
vallen, In het centrum en de buiten
wijken werd aanzienlijke schade aan
huizen aangericht. De bevolking Leed
opnieuw aanzienlijke verliezen.
De vernielingen In Nermaadigy— De
Londensche oorrespondent van de
'Ny-a Dagllgt Allehenda
schrijft, da t er te St. Ld geen enkel
huis mwisjs, dat nog bewoonbaar is of
nog bewoonbaar gemaakt ken worden.
Wat de brieakit- en brandbommen be
gonnen werdldoor de modem» artille
rie voltooid.
president Koieo dezer dagen in
voor den Rijkedag' gehouden rede
voering onder bijval van bride hui
zen het voornemen van de Japansche
regeering beeft bekend gemaftk-l, om
ook de bevolking ven de bezette Nfe-
derlandsch-Indische gebieden onaf
hankelijkheid te verleenen, is het
wellicht belangwekkend, na te gaan,
hoe hot nationalisme zich onder de
inheemschen in Nederlandsch-Indië als
groote beweging historisch heeft ont
wikkeld.
De nieuwe koers, dien het toenma
lige regeerings beleid ten opzichte van,
Nederlandsch Indië sedert 1801 heeft
ingeslagen, welken men pleegt aai»
te duiden als do ethische koloniale
politiek, kon een gevoel van tevre
denheid en voldoening scheppen bij
het overzien van wat deze politiek
tot opheffing van de inheemsche be
volking van Insulinde heeft bereikt.
Doch daarnaast moest men consta-
teeren, dat er tegelijk een aterke geest
van onrust onder de inlandsche bevol
king ontstond. „Hoewel verband tus
schen een en ander niet te ontkennen
valt, is het niettemin onjuist, de op-
heffingspolitiek als de uitsluitende,
of ook maar de voornaamste oorzaak
te beschouwen van den zich in dezelfde
jareu openbarenden geest van verzet
jegens de Europeesche overheerschiag.
Immers, de „bewustwording" of het
„ontwaken" van den Oosterling, hot
„Aziatisch reveil", heeft zich niet be
perkt tot het Nederlandsch-Indië, maar
valt waar te nemen van Japan tot aan
Arabië, en zelfs in Zuid-Afrika", aldus
de bekende Indische historicus dr
W. F. Stapel van het Kon. Instituut
voor taal-, land- en Volkenkunde van
Nederlandsch-Indië, die zelf achttien
jaar lang in Nederlandsch-Indië ver
bleef om de toestanden aldaar te be-
studeeren, in zijn werk „De geschied»,
nis van Nederlandsch-Indië"
Gevolgen van de ethische koen.
Ook zonder het invoeren van de
ethische politiek zou Indonesië ont
waakt zjjn, doch ongetwijfeld heeft de
nieuwe koers dit ontwaken verhaast.
Het aantal scholen voor inheemschen
nazn toe en parallel daarmede liep een
vermeerdering van het aantal dag. en
weekbladen in de volkstalen. In den
beginne nog aarzelend, doch van lie
verlede vrijmoediger werden daarin de
bedoelingen en daden der regeering
besproken en becritiseerd. De door die
bladen aangeheven leuzen leidden tot
het ontstaan van een zeer groot aantal
vereenigingen en bonden van inheem
schen, enkele van economisohen, de
meeste evenwel van politieken aard.
De laatste vormden tezamen de bewe
ging van het nationalisme, welke haar
aanhangers vond onder alle lagen der
'bevolking, hetgeen niet zoo verwon
derlijk was, daaj" het toekomstbeeld
van een eigen nationaal bestaan voor
den Indonesiër, die eeuwen lang ar
beidde onder de heerschappij van een
ander volk en een ander ras, aanlok
kelijker en begrijpelijker moest zijn
dan de dogma's der Europeesche rè-
volutionnaire politiek,
,,De woorden Indonesië en Indo
nesiër", zoo verklaart dr StapeL „had
el en oorspronkelijk slechts zunrr we
tenschappelijke beteekenis: naast Me-
lanesische en polynesische volkeren en
talen onderscheidde men de Indone
sische, waartoe, behalve die van den
Archipel, ook die van de Phiiippijtien
en Madagascar behoorden. Voor de na
tionalisten in Nederlandsch-Indië werd
deze naam echter een leuze. Hun eind
doel is een Indonesië Merdeka, een vrij
Indonesië."
In 1927 besloot ir Soekarno de ver
schillende in het leven geroepen na
tionalistische partijen te vereenigen in
een bond, de Persatoean Ferhimpoe-
nan Politiek Këbansaan Indonesia, ol
federatie van nationalistische politieke
vereenigingen, waaronder zelfs ver
eenigingen van Protestantsche en ka
tholieke Indonesiërs vielen.
Nog geen politieke rijpheid.
De Nederlandsch-Indische regeering
stond niet geheel afwijzend tegenover
heemsche bevolking -een zekere mede-
zeggingschap te verschatte-, in het
landsbestuur. Dit i» opk inderdaad
geschied, doch de Nederlandse» Indi
sche regeering wat er evenwel ven
overtuigd, dat een zich geheel terug
trekken ven het Europe each bestuur
ongetwijfeld te zijner tijd tot ten
chaos zou moeten leiden, aangezien
de diverse volkeren van den Archipel
in hun ontwikkeling te zear uiteen-
l-epen, om een staatkundige eenheid
ie vormen. Zij waren er nog niet rijp
voor, moesten eerst nog worden, „op
gevoed!', totdat zij over een eeuw mis
schien ver' genoeg aouden zijn gevor
derd, om deze eenheid uit te kunnen
maken.
Niet alleen de Nederlradech Indische
regeering zag zulks in. Tal van ont
wikkelde inheemschen stonden naast
haar in haar meening, o.a. de Ruigeren
Koesoemo Joedo, een der eersten van
den Volksraad, die in verhand met dit
thema in 1927 om. verklaarde: „Heuach,
wij voelen allen wel, dat wij Nederland
en de Nederlanders nog leng niet
kunngn missen, en ons belang brengt
mede, dat z« hier blijven". Dit werd in
1928, een jaar later dus, beaamd door
gouverneur-generaal de Graaff, door
diens verklaring, dat ook naar het in
zicht der regeering „de Nederlandsche
leiding hier te lande nog voor een af
zienbare toekomst niet kan worden ge
mist."
Dit alles neemt evenwel niet weg,
dat er belangrijk verschil in opvatting
en opinie bleef bestaan tusscben de
nationalistische leiders en de regeering,
hetgeen in hoofdzaak neerkwam op een
v.erschil in tempo en intensiteit. Im
mers, de jongere nationalisten met
jeugdig bruisend bloed en laaiend vuur,
eischtén en streden voor volledige on
middellijke zelfstandigheid, terwijl de
regeering en met haar, zooals reed»
gezegd, tal van ontwikkelde inheem
schen inzagen, dat de tijd daarvoor
nog niet rijp was en koersen wilden
naar een zelfbestuur, dat geleidelijk en
niet ,4 hout portant" moest worden in
gevoerd. j
Blijkbaar heeft de Jaipaneche regee
ring in overleg met het Japansche
militaire bewind in Insulinde op mili
tair-technische en economische gron
den een ontwikkeling, die naar wij
aahnafljen krachtens haar natuur
slechts met groote geleidelijkheid kon
geschieden, thans versnelt, om daarvan,/
de vruchten te plukken, welke zij voijt
het verdere verloop van den strijd in
het Verre Oosten zoo niet onontbeer
lijk dan toch uitermate gewensdu moet
achten.
Voorbereidingen reeds Ma
Naar te Tokio bekend wordt, zijn de
voorbereidingen voor de komende on
afhankelijkheid der bevolking van
Óost-Indië reeds aan den gang, zoo
meldt 't DNB. De woordvoerder van da
japansche regeering, Igoetsji, hoeft in
dit verband verklaard, dat de nadere
bijzonderheden echter nog niet gepu
bliceerd konden worden. Het was hem
onmogelijk, reeds thans iets over het
tijdstip der onafhankelijkheid of over
de gebieden te zeggen, die hieronder
zouden vallen. Igoetsji liet echter door
schemeren, dat de onafhankelijkheid
zich niet alleen tot Nederlandsch-Indië
zou uitstrekken, doch ook tot de ge
bieden, die eens onder Engelsche heer
schappij hebben gestaan.
SOVJETTROEPEN TREKKEN
BULGARIJE BINNEN.
Naar de Britsche berichtendienst
meldt heeft de Bulgaaraohe omroep
gisteravond medegedeeld', dat sedert
Vrijdagochtend 9 uur 30 Sovjettroepen
van de Dobroedsja uit Bulgarije bin
nentrekken zonder tegenstand te ont
moeten.
Fllof treedt uit regeutschapsraaö^
Naar de zender Sofia meldt,is de
ou<l-premier Filof afgetreden als lid
van den Bulgaarschcn regentechaps-
raad.
,-oeg hij lachend. Maar ik voel me
ook weer heel wat beter. Als ik nu
nog wat te eten krijg, dan is het hee-
lemaal in orde! Hfi wierp wat geld
2)
DOOR J. HOCHE.
De vrouw, die alles had gelioord,
kwam met een glas brandewijn a*n-
Joopen.
Dart; doet goed hijgdie die man. het
glas gretig leegdrinkend. Wil je voor
mijn paard zorgen? Ja?
Je hebt geen drogen draad meer
aan je lijf! zei de vrouw.
Dat weet ik. Heb je ooit zoo n
regen meegemaakt? Ik heb een ander
pak Meeren in dien bundel achter het
zadel. Maar dat zal ook wel doornat
zijn. Kun je me niet wat leenen?
Wees maair niet ongerust.... ik
kan betalen! zei de vrewnde. Drom
mels, wat is het kicud geworden!
In de keuken bekeek de vrouw hem
bij het licht van een olielamp. HU was
een nog jonge man. hoogstens dertig
jaar. en zijn uiterlijk beviel haar weL
Je moet die natte kleered niet
.aanhouden, zei ze. Je hoest te veel.
Kom maar mee.'.het pak van mijn
man zal je wel zoowat passen.
Ze nam hein mee naar de kamer en
haalde wat droge kleeren.
Daar! zei ze. Trek aanl Maar
droog je eerst goed afEn.i.. zou
je met liever. ma*r dadelijk naar bed
gaan? r
Neen, zei hii. Ik geef l|et niet op!
zou be-
zoo lang mo
lk weet veel te goed wat
teekenen. De blijf liefst zoo lanKlH
gelijk uit de handen van den dood
graver! Kom. moeder de vrouw, geef
me nog een glaasje, dan knap ik wser
heelemaal op!
De vrouw bracht hem nog een glas
en liet hem toen alleen. Een kwar
tiertje later verschen hU in de kleeren
van den herbergier.
- Zie ik er qj£t uit als een heer?
op tafel.
Ja, je ziet er heel wat bet
gaf de vrouw tog. Ze zagjujee
opslag, dat hij een be
beter uill
één oog-
!d man
moest zijn. Slank en toch stevig ge
schouderd was hij: ondank» run i
vallen vermoeide houding een km
man.
Heb je ooit zulk wrar meege
maakt? bromde hij. Alle duivels lijken
wel losgebroken!
Voor het gewas ls 4» ragen an
Iers een uitkomst! zei de vrouw. B
zal *"Wat eten halen.
Even later zêtté ze heea een bord
krachtige soep voor, waarusu hij traag
begon s
Nu nog wat-koud schepsnvlcesch?
'"1/teeg i
leen>lank je" w»L Moeder," ik
Wt roei me
wat
1«
vroe^t
heb voorloopig genoeg,
echt opgeknapt.
Ja, je ziet er ook
fleuriger uit, zei de
soms een buitenlander?
Waarom denk je dat?
Wc zijn al wel dertig jaar hier
en wé krijgen hier allerlei slag men-
schen, antwoordde de vrouw Ju bent
niet hier uit de streek, bovendien....
Jawat bovendien?
Och.zie je-js bent ander»
dan de anderen!
Ja, daaT heb je gelijk te, moeder.
(Wordt vervolgd)
U Sept. Maan op 0.42 ouder 17.21
ISSept Maan op 1.33 ender 18.08
13 Sept. Maan op 241 onder 18.43