GOUDSCHÉACOIJDANT Sterke druk bij Luik houdt aan DE AANGEKONDIGDE ONAFHANKELIJKHEID VAN NED4NDIE WANNEER Zaterdag 9 September 1944 NIEUWSBLAD VOOR GCfcfoA EN OMSTREKEN Prjji S cents per p. kW. «I. p. m. 0.W, p. w. wa Geeda: p.w. «.Uk Per paalt p.kw. /Ml. |B. flJL Zware gevechten bij Yperen en in Italië Strijd nadert Duitsche Weltgrens. *-• De strijd in Middén- België en in het gebied van Lotharingen. Ontwikkeling van het Ixheemsche nationalisme Feuilleton „MIJNHEER ROBERT IS TERUGGEKOMEN" VERDUISTEREN? Tot 18 Sept. moet verduisterd worden van 247 uur. 83ste Jaargang No. 21648 Chefredacteur: F. TIETER. Gouda. Bureau: Markt It. telefoon 2745. Postrekening 46400. Het opperbevel van de Duitsche weer macht maakt Vrijdag bekend: „In het gebied van Yperen hebben onze nakomende troepen in zware ge rechten tegen vijandelijke pantsercolon nes het uitwijken van onze divisies naar het Noorden beschermd. 34 Vijan delijke tanks werden daarbij vernie tigd Aan weerskanten van Luik houdt de sterke vijandelijke druk naar het Oosten aan. Aanvallen van den vijand in het gebied van Toul, bij Besangon en ten Oosten daarvan, werden uiteenge slagen. Aan de Franach-Italiaanache grens duren da gevechten op de paswegen voort, zonder dat de vijand successen kon behalen. In het Westelijk deel van het Itallaan- sche trant stortten plaatselijke aanval len van dan vijand ineen. De met de grootste verbittering aan de Adriatische kust gevoerde gevechten hielden ook gisteren den geheelen dag aan. Onze troepen deden opnieuw alle vijandelijke doorbraakpogingen mislukken. De vijand leed bijzonder zware verliezen aan doo- den en gewonden. 27 vijandelijke tanks werden stukgeschoten. Tn het Zuid-Oostelijke deel van Ze venburgen en in do Oostelijke Karpa ten werden talrijke vijandelijke aanval len atge»lagen en penetraties in onver wijlde tegenaanvallen gezuiverd. Duitsche slagvliegers ondernamen hier succesvolle aanvallen op het vijan delijke ravitailleeringsverkeer. Aan den beneden-Naref verijdelden onze troe pen in.bard, gevechten de doorbraak pogingen van de bolsjewieken. Aan de overige deelen van het Oostelijke front vonden geen gevechtshandelingenvan be teekenis plaats. In den afgeloopen nacht wierpen af zonderlijke Britsche vliegtuigen bom men op Karlsruhe". In aanvulling op het weermacht- bericht wordt nog gemeld: „In Boeme- nië hebbenf zich de strijdgroepen van den lult.-generaal von Scotti en van den generaal-majoor Winkler, voor treffelijk gesteund door formaties van de lSe divisie luchtdoelgeschut onder bevel van kolonel Stmon bijzonder on derschelden. OPMARSCHTEMPO VERTRAAGT. De oorlogsverslaggever van het D.N.B. In het Westen, Alex Schmalfuss, schrijft het volgende: Hoe meer de vijandelijke aanvals- spitsen de Duitsche Westgrens benade ren, des te meer vermindert het tempo van den bliksemveldtocht om in den vorm van een bewegingsoorlog over te gaan. Met betrekking tot de van Duit sche zijde genomen maatregelen kan men aannemen, dat op een bepaalde, om voor de hand liggende redenen nog niet nader te noemen linie, de bewe gingsoorlog dan ook op een door de Duitsche verdedigers ongetwijfeld met alle verbittering gevoerden stellings oorlog zal uitloopen. Bijzonder hevige aanvallen brachten de Amerikanen ten Westen van Metz. Zij vielen hier door het dal van Gravelotte aan, doch moes ten door de energieke Duitsche tegen aanvallen op de hoogten ten Westen van Gravelotte worden teruggenomen. Verder liggen zwaartepunten van den vijandelijken aanval tusscheo Didst en Leuven, ter weerszijden van de Marne, ten Oosten van Namen en in het gebied van Sedan. De 21ste Britsche legergroep schijnt voornemans te zijn onder het aanvoeren van nieuwe strijdkrachten de, tusschen da naar het Noorden aan vallende en op het oogenblik om den .overgang van het Albertkanaaal strij dende vijandelijke pantserformaties en de kust staande Duitsohers, in te sluiten. Kenzelfde zware strijd als om de zich heldhaftig verdedigende vesting Brest, is thans ook in Le Havre ontbrand. Tot nu toe hebben de verdedigers, die zoo- sis bekend een verzoek om overgave hebben afgewezen, nog alle aanvallen van den vijand afgeslagen. Hoezeer de Fransche burgerbevolking onder de voortdurende bombardementen te lijden heeft, blijkt uit het feit, dat na een enkelen vijandelijken aanval 500 dooden en meer dan 800 gewonden onder de bevolking werden geteld, waarvan zoo als bekend de evacuatie door de belege raars werd afgewezen. Bij dezen zelfden aanval bedroegen de Duitsche verliezen 16 dooden, 34 gewonden en 14 ver misten. De strjjd om de Kansel havens. Met betrekking tot den strijd ln Noord-Frankrijk'1 bericht Interlnf, dat in het gebied van het Nauw van Calais de Canadeezen voorzichtig het voorterrein van Boulogne hebben afgetast. Daar, de' Duitsche artillerie hun tankconcentra ties evenwel uiteensloeg, moeiten zij weer op hun uitgangsstellingen terug- keeren en zich beperken tot luchtaan vallen cn overvallen met artillerievuur. Ook in het gebied van Le Havre is het tot nu toe alleen bij lang aanhoudende artiüeriedüelj gebleven. In Bretagne duurt de sterke druk der Amerikanen op de Duitsche stellingen voor de vesting Brest met onverminderde hevigheid voort. Ondanks het zeer sterke gebruik van zwaar geschut en talrijke vlieg tuigen bleven alle Amerikaansche aan vallen voor de Duitsche stellingen ste ken. Bij Loriënt deden zich tot nu toe geen groote gevechten voor. Talrijke Duitsche verkennings- en stoottroepen houden voeling met den tegenstander. De Duitsche veld- en kustartillerie nam de vijandelijke stellingen in den Noor delijken sector doeltreffend onder vuur. De strijd in Italic. Naar Interlnf van het Italiaansche arlogstooneel bericht hebben Britsche verkenningspatrouilles ten Noorden en ten Oosten van Florence op talrijke plaatsen de Duitsche bergstellingeri aangevallen. Hun aanvallen stortten neg voor het bereiken van de voornaamste verdedigingslinie in het verdedigings- vuur ineen. In de Adriasector zetten de Britten hun hevige tankainvallen op de zwaartepunten voort. Op een penetratie in de heogten ten Noord-Westen van Saludecio na, die in een tegenaanval werd opgeheven, werden alle aanvallen met zware verliezen voor de Engelschen en Canadeezen afgeslagen. De Duitsche artillerie bestreed vijandelijke concen traties van tanks aan de kust van de Adriatische Zee. Bij Duitsche tegenaan vallen werden meer dan 100 gevangenen gemaakt. DUIT8CH AFWEERSDCCES IN ITALIË. De onafgebroken zware vijandelijke aanvallen in het Adriatische kustgebied zijn ook Donderdag weer met een op merkelijk afweersucces der Duitsche troepen geëindigd, zoo meldt 't D.N.B, Ondanks groote verliezen zette de vijand zijn grooten aanval in dit ge bied voort en beperkte zich daarbij tot het middendeel van dep kustsector, het gebied ten Westen van San Clemente. Na voorafgaand trommel vuur kon bij slechts de kléine plaats Grooe veroveren. Alle overige aan vallen stortten ineen. ZWARE GEVECHTEN AAN DE NAREF. In de eerste vier dagen van den bolsjewistischen stormloop tegen den benedenloop van de Naref, tusschen 3 en 7 September, hebben de Duitsche troepen, naar het D.N.B. verneemt, in dezen sector 308 vijandelijke •pantser wagens vernietigd. DH is meer aan het effectief van 3 Sovjetpantsercorpseü, en geeft een indruk van de ver bittering der gevechten, die onaf gebroken voortduren en waarvan het einde nog niet in zicht is. Tevergeefs probeerden de bolsjewisten de groote doorbraak tot stand te brengen. Duitsche slagvliegtuigen grepen overal in om de zwaar strijdende leger- formaties te ontlastéhA Zij vielen vooral het vijandelijke verkeer over de Naref aan. De^benedenloop van de Naref blijft dus nóg steeds het zwaarte. Punt vormen van de gevechten tusschen Karpathen en Finsche Golf. Alle overige gevechten aan het Oostelijke front hebben voorloopig nog slechts plaatselijke beteekenis. DISTRIBUTION IKVWS GELDIGHEIDSDUUR .AARDAPPELBON 37 VERLENGD, De geldigheidsduur van de aardep- pelbonnen 37, welke aangewezen wa ren voor het tijdvak van 3 tot en met 9 September is verlengd tot en met Zaterdag lb September. DE NIEUWE AARDAPPELBON. Van 10 tot en met 16 September u. kan men op elk der bonnen „aardap pelen 38" 1U kg. aardappelen koopen. Op bon „Toeslag 38" is 1 kg. aardap pelen verkrijgbaar. Op deze bonnen mag eerst Maandag worden gekocht. Aan het Westelijk front stojideh de gevechten in het mldden-Belgische\ge- bied en in het grensgebied van Lotha ringen gisteren op den voorgrond, zoo verneemt bet DNB. Sterke formaties van het le en 2e Britsche leger druk ten ten Noorden van de Lys naar de kust. Ondanks aanzienlijke verliezen kon de vijand echter slechts in de rich ting van Calais eenig terrein winnen. Verder Oostelijk, waar de Duitsche troepen thans in volle breedte den De- heerschenden, bijna tot Gent reikenden heuvelrug bezet hebben, mislukten alle ten deele hevige aanvallen. In Gent zelf verijdelden Duitsche troepen het voornemen van den vijand, overgangen over de Lyys te verkrijgen. De voor naamste druk van de in Noord-België opereerende vijandelijke legers lag tus schen het Albert-kanaal en de rivier de Sambre. Herhaaldelijk viel de vijand met strijdkrachten van wisselende sterkte aan het Albert-kanaal naar het Noorden en Noord-Oosten aan en pro beerde tevens, met vermijding van de taai verdedigde steunpunten bij Namen, zich verder naar het Oosten te ont plooien. Uit deze aanvalspogingen ont stond een aantal zware geveihten en hevige tegenaanvallen, in welker ver loop de Duitsche troepen het nieuwe, kleine, vijandelijke bruggenhoofd ten Noorden van Antwerpen weer indruk ten en Oostelijk van Narden den langs de Maas doorgedrongen tegenstander tot staan brachten. Aan de midden- Maas zijn ten Noord-Oosten vafr Sedan eveneens nog harde gevechten aan den gang. Het tweed» zwaartepunt lag in het grensgebied van Lotharingen. Vooral ten Westen van Metz ondernamen de Amerikanen talrijke verbeten aanval len, .die echter meerendeels bloedig De graanoogst in den Noord-Óostpolder. De rogge uqjrdt door mid del van een elevator aan mUten geret, in af wachting van de dorach. machine. voor den vijand werden afgeslagen. Het uit den Fransch-Dultschen-oorlog be kende stadje Gravelotte werd door den vijand tijdelijk ingesloten. Duitsche te genaanvallen verbraken evenwel dan ring en ontzetten de verdedigers, dte verscheidene uren lang alle geconcen treerde aanvallen hadden 'doorstaan. Verder Zuidelijk storttgl bij Pont ft Mousson verscheidene ter sterkte van een regiment ondernomen aanvallen der Amerikanen ineer/"op den'taaien tegenstand der Duitscle troepen. Ook de van Toul uit naar! het Oosten ge stuwde vijandelijke plntsefverkenning trok zich na hevige tegenslagen terug. Tegenover den verbitterden strijd tus schen Maas en Moezel traden de ge vechten in het dal van de Saone en in de Fransche Jura op den achtergrond. Hier blijft de vijand druk uitoefenen op het Duitsche versperringsgebied dat voor de Bourgondische Poort is gelegen. Van een onbeteekenende plaatselijk» penetratie afgezien, mislukten de aan- llen en de overzetpogingen van da Amerikanen over de Doubs in het ge bied van Besangon. Aanvallen van Fransche terroristen op Duitsche be veiligingen in het dal van de Saon» werden eveneens bloedig afgeslagen. In het Fransch-Italiaansche grens gebied tracht het 7e Amerikaansche leger, na het mislukken van zijn af- snoeringsvoornemens in het Rhonedal, de versterkte grensplaatsen, die alle be neden de eigenlijke passen liggen, te veroveren. De aanvallen hadden weer plaats beneden den kleinen St. Bern- hard-pas en de rivier Durance stroom opwaarts in de riahtlng van de pas hoogte aan den Mont Genevre. Na ge vechten van verscheidene uren bleven de aanvallende Amerikanen en Ma rokkanen ln het vuur der artillerie eu> in tegenaanvallen steken. DUUncieeringsbewegingen in groote trekken geëindigd. interinf meldde gisteravond: j De groote gebieden omvattend» distancieeringsbewegingen, waartoe da Duitsche leiding na de doorbraak van Amerikaansche pantserformaties naar Avranches het besluit moest nemen, kunnen thans in groote trekken als ge ëindigd worden beschouwd. Een aantal goed aangelegde en krachtig verdedigde vestingen in Bretagne en aan het Nauw van Calais alsmede krachtige verzetgroepen tusschen de ver naar voren gesloten pantserwiggen bulten beschouwing gelaten, hebben de Duit sche divisies thans een linie betrokken, die den benedenloop van de Schelde, het Albert-kanaal, de Maas en in groo te trekken den bovenloop van de Moe zel volgt. Van daar uit heeft zij in een ver naar het Westen vooruitspringende bocht van'het front aansluiting met d» Zwitsersche grens, ten Noorden van het meer van Genève. Donderdag hebben Canadeesche ge motoriseerde en tankformaties., in het Vlaamsche kustgebied vergeefs ge tracht Duitsche gevechtsgroepen in te sluiten. Zij werden evenwel, ten deele met zeer zware verliezen, afgeslagen. Door doeltreffende versperringsgren dels van antl-tankgeschut leden vooral de pantserformaties gevoelige verliezen. Omtrent de gevechten in de omgeving van Antwerpen, waar een bruggenhoofd kon worden ingedrukt, wordt nog ge- eld, dat een snelle Britsche pantser- rmatie in de omgeving van Beeringen aanvankelijk in geslaagd was aan dé overzijde van het Albert-kanaal ter rein te winnen. Een onmiddellijk on dernomen tegenaanval op de flanken van\ dit bruggenhoofd leidde tot af grendeling van het hiaat. Dertig reeds over\het kanaal gebrachte tanks, voor wie de terugweg afgesneden was, wor den thans door gemotoriseerde pant- serverhietigingstroepen, anti - tankge- schut W afdeelingen der luchtdoel- artillerie achtervolgd. Totdusver kon den acht van deze pantserwagens wor den vernietigd. Drie kwamen in een mijnenveld terecht en vlogen in de lucht. De Duitjche troepen waren in staat de verdediging te reorganiseeren, orn aat de vier Anglo-Amerikaansche le gers zich te. ver van hun ravitaillee- ringsbases vèrwijderden. Deze aan een iLandensch persbericht ontleende zin onderstreept naar het D.N.B. verneemt opnieuw de beteekerRi van den tegen stand der garnizoenen van Bres en Le Havre. Tezamen met de verdedigers van Loriënt en St. Nazaire en de for maties die zich \ln Pas de Calais als dekking voor de kustzóne bevinden, ontnemen zij den tegenstander Juist de beste ravitailleeringshavens. Van het Albert-kanaal makelK^d» Britten melding van de aankomst v: versche Duitsche De i In het grensgebied bjj Gravelotte. an Lotharingen drongen DuitsjftEftroepén op ,7 Sept. bij Gravelotte dieftJfiËden \tegen Metz ge- richten opmarsPfr'Zéj brachten den Amerikanen gevoelige vérliezen toe en heroverden een aantal plaatsen. Verder zuidelijk mislukten voor Pont Mous son wederom alle aanvallen van |de 4-merikanen met zware verliezen. ln de Westelijke Ardennen drongen Amerikanen uit hun overzetplaatspn aan de Maas verder naar het Door Quitsche tegenaanvallen werdén de bruggenhoofden bij Montherme jen Sedan afgegrendeld. Slechts Oostelijk van* 'Charleville konden zij tot saiV de Semois komen. Om het dal vW dit' riviertje wordt thans hard gevochten. i VLIEGTUIGEN BOVEN ZWITSERLAND. In een officieele Zwitsersche mede- deaüng wordt gezegd, dat de Westelijke gretie van Zwitserland herhaaldelijk door Britsche vliegtuigen alsmede door vliegtuigen van onbekende nationaliteit is geschonden De stations van Moutier en Delaberg (Delemon werden door vreemde vliegtuigen met boordwapens beschoten. In Delaberg betrof het vier Amerikaansche jagers, die den aanval eenie malen herhaalden. In Moutier werden 4, m Delaberg 3 personen ge wond. DEWET CRITISEERT REGEERING- ROOS E VELT. Naar de Britsche berichtendienst uit Philadelphia meldt heeft gouverneur Thomas Dewey op 7 September in een verkiezingsrede o.a. het volgende ver klaard: „De New Deal vreest den vrede. De regeering weet 4*1 alleen de oorlog met zijn tragisohen eisch naar dooden, schuld verplichtingen en vernietiging hem nog langer aan het roer laat. De wey schilderde de regeer»g Roosevelt verder als vermoeid en uitgeput, strijdzuchtig en twistziek. De regeering heeft vreeselijke angst in haar oude fouten te vervallen en daarom ziet zij er ook tegen op de ine ti ach en uit den militairen dienst te ontslaan. De New Deal, aldus Dewey, gelooft in feite, dat een voortdurende werkloosheid in de Vereenigde Staten niet te vermijden is. Er kunnen en moeten evenwel wenk- objecten voor iederen Amerikaanschen burger worden gevonden. AMERIKAANSCHE VOORBEREI DINGEN TEGEN JAFANT De woordvoerder van het Japansche leger, generaal-majoor Matsoemoera, heeft er gistermiddag jegens vertegen woordigers van de buKenlandsche pers op gewezen, dat de Amerikanen voor bereidingen schijnen te treffen, om van hun pas verkregen bases op de Marianen uit, Japan uit de lucht aan te vallei». Zou voor deze aanvallen de superbommenwerper B. 28 gebruikt worden, dan zouden er evenwel, naar de woordvoerder onderstreepte, nog omvangrijke bouwwerkzaamheden ver richt moeten worden Voor deze machines heeft men nX startbanen noodig ter lengte van 4 km. Het eiland Saipan is hiervoor minder geschikt dan het eiland Tinian,4aar het terrein daar vlakker is. Ook admiraal Nimitz heeft reeds verklaard, dat het nooit mogelijk zal zijn, de M ianen-eilanden even tueel tot een iweeda Hawaii te ver sterken, zelfs indien men zich nog grootere inspanningen zou getroosten De Amerikanen zijn evenwel eerst ge noodzaakt, niet alleen nieuwe groote vliegvelden aan te leggen, maar vooral ook havenwerken te maken, om de benoodigde groote hoeveelheid oorlogs- materieel van allerlei aard aan land 'te kunnen brengen. MUITERIJ ONDER JAPANSCHE KRIJGSGEVANGENEN Naar de Britsche berichtendienst meldt heeftftle Australische minister president Curtin bekend gemaakt, dat op 5 Augustus 900 Japansche krijg», gevangenen in een Australisch krijgs gevangenenkamp aan het muiten zijn geslagen. In het verloop van deze muiterijen zijn 231 Japansche krijgs gevangenen door de bewakers gedood, terwijl 108 andere gewond werden. FATALE BURGEMEESTERSPOST. Naar uit Mexico gemeld wordt, is de burgemeester van het Mexieaansche stadje Resureccion oj> straat door een dolksteek in den rug vermoord. Het zelfde lot heeft sinds 25 jaar alle burgemeesters getroffen, die aan het hoofd van dit plaatsje waren gesteld. Tot dusver is men er niet in geslaagd, de daders te grijpen. Gezien de ge heimzinnige moordaanslagen van de laatste jaren zijn de moeilijkheden voor Resureccion om een burgemeester te vinden steeds grooter gewerden Evacuatie van Noord-Finland voor bereid. Volgens een bericht van den Zweedschen omroep hebben de Fin- sohe autoriteiten dé bevolking van Noord-Finland aangezegd zich gereed te houden voor evacuatie.. Kirsanof in Turkije aangekomen. Naa- Reuter uit Istanboel meldit is de Sovjet-RusniseW» zaakgelastigde te Sofia, Kirser.of, Vrijdag op eveg naar Moskou in Turk^ aangekomen, Nienwe stafchef van HUnkagarde. De Slowaaksche presideert dr Tiso heeft tot chef van den staf der Hlinka- garde benoemd Otmar Kubaba, die deze functie reeds tot Juli 1942 be- kkjed heeft. Epidemiën in Bihar De Britsche berichtendienst meldt uit New Delhi, dat in Juli in de provincie Bihar 42.000 meijschen zijn overleden aan cholera of malaria. In de eerste drie weken van Augustus bezweken 6000 personen aan deze ziekten. Schending van het Volkenrecht. Dezer dagen hebben zich weer twee (Ned. Coir. Dienst) In verband met I dit nationalisme, wilde zelf» haar het feit, dat de Japansche minister-1 medewerking verteenen «m de in gevallen voorgedaan, waarin Engelsch- Amerikaansche luchtstrijdkrachten het Volkenrecht schonden. Bet in de haven van Genua liggende lazaret- schip ,Erlangen" werd weer door een Amerikaansche formatie bommenwer pers aangevallen. Het tweedie geval betrof den aanval op een Dultschen lazarettrein in het Zuidoosten. """te Luchtaanval op Belgrado. Gister ochtend hebboigiArtglo-Amerikaoneehe vliegtuigen opnieuw Belgrado aange vallen, In het centrum en de buiten wijken werd aanzienlijke schade aan huizen aangericht. De bevolking Leed opnieuw aanzienlijke verliezen. De vernielingen In Nermaadigy— De Londensche oorrespondent van de 'Ny-a Dagllgt Allehenda schrijft, da t er te St. Ld geen enkel huis mwisjs, dat nog bewoonbaar is of nog bewoonbaar gemaakt ken worden. Wat de brieakit- en brandbommen be gonnen werdldoor de modem» artille rie voltooid. president Koieo dezer dagen in voor den Rijkedag' gehouden rede voering onder bijval van bride hui zen het voornemen van de Japansche regeering beeft bekend gemaftk-l, om ook de bevolking ven de bezette Nfe- derlandsch-Indische gebieden onaf hankelijkheid te verleenen, is het wellicht belangwekkend, na te gaan, hoe hot nationalisme zich onder de inheemschen in Nederlandsch-Indië als groote beweging historisch heeft ont wikkeld. De nieuwe koers, dien het toenma lige regeerings beleid ten opzichte van, Nederlandsch Indië sedert 1801 heeft ingeslagen, welken men pleegt aai» te duiden als do ethische koloniale politiek, kon een gevoel van tevre denheid en voldoening scheppen bij het overzien van wat deze politiek tot opheffing van de inheemsche be volking van Insulinde heeft bereikt. Doch daarnaast moest men consta- teeren, dat er tegelijk een aterke geest van onrust onder de inlandsche bevol king ontstond. „Hoewel verband tus schen een en ander niet te ontkennen valt, is het niettemin onjuist, de op- heffingspolitiek als de uitsluitende, of ook maar de voornaamste oorzaak te beschouwen van den zich in dezelfde jareu openbarenden geest van verzet jegens de Europeesche overheerschiag. Immers, de „bewustwording" of het „ontwaken" van den Oosterling, hot „Aziatisch reveil", heeft zich niet be perkt tot het Nederlandsch-Indië, maar valt waar te nemen van Japan tot aan Arabië, en zelfs in Zuid-Afrika", aldus de bekende Indische historicus dr W. F. Stapel van het Kon. Instituut voor taal-, land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, die zelf achttien jaar lang in Nederlandsch-Indië ver bleef om de toestanden aldaar te be- studeeren, in zijn werk „De geschied», nis van Nederlandsch-Indië" Gevolgen van de ethische koen. Ook zonder het invoeren van de ethische politiek zou Indonesië ont waakt zjjn, doch ongetwijfeld heeft de nieuwe koers dit ontwaken verhaast. Het aantal scholen voor inheemschen nazn toe en parallel daarmede liep een vermeerdering van het aantal dag. en weekbladen in de volkstalen. In den beginne nog aarzelend, doch van lie verlede vrijmoediger werden daarin de bedoelingen en daden der regeering besproken en becritiseerd. De door die bladen aangeheven leuzen leidden tot het ontstaan van een zeer groot aantal vereenigingen en bonden van inheem schen, enkele van economisohen, de meeste evenwel van politieken aard. De laatste vormden tezamen de bewe ging van het nationalisme, welke haar aanhangers vond onder alle lagen der 'bevolking, hetgeen niet zoo verwon derlijk was, daaj" het toekomstbeeld van een eigen nationaal bestaan voor den Indonesiër, die eeuwen lang ar beidde onder de heerschappij van een ander volk en een ander ras, aanlok kelijker en begrijpelijker moest zijn dan de dogma's der Europeesche rè- volutionnaire politiek, ,,De woorden Indonesië en Indo nesiër", zoo verklaart dr StapeL „had el en oorspronkelijk slechts zunrr we tenschappelijke beteekenis: naast Me- lanesische en polynesische volkeren en talen onderscheidde men de Indone sische, waartoe, behalve die van den Archipel, ook die van de Phiiippijtien en Madagascar behoorden. Voor de na tionalisten in Nederlandsch-Indië werd deze naam echter een leuze. Hun eind doel is een Indonesië Merdeka, een vrij Indonesië." In 1927 besloot ir Soekarno de ver schillende in het leven geroepen na tionalistische partijen te vereenigen in een bond, de Persatoean Ferhimpoe- nan Politiek Këbansaan Indonesia, ol federatie van nationalistische politieke vereenigingen, waaronder zelfs ver eenigingen van Protestantsche en ka tholieke Indonesiërs vielen. Nog geen politieke rijpheid. De Nederlandsch-Indische regeering stond niet geheel afwijzend tegenover heemsche bevolking -een zekere mede- zeggingschap te verschatte-, in het landsbestuur. Dit i» opk inderdaad geschied, doch de Nederlandse» Indi sche regeering wat er evenwel ven overtuigd, dat een zich geheel terug trekken ven het Europe each bestuur ongetwijfeld te zijner tijd tot ten chaos zou moeten leiden, aangezien de diverse volkeren van den Archipel in hun ontwikkeling te zear uiteen- l-epen, om een staatkundige eenheid ie vormen. Zij waren er nog niet rijp voor, moesten eerst nog worden, „op gevoed!', totdat zij over een eeuw mis schien ver' genoeg aouden zijn gevor derd, om deze eenheid uit te kunnen maken. Niet alleen de Nederlradech Indische regeering zag zulks in. Tal van ont wikkelde inheemschen stonden naast haar in haar meening, o.a. de Ruigeren Koesoemo Joedo, een der eersten van den Volksraad, die in verhand met dit thema in 1927 om. verklaarde: „Heuach, wij voelen allen wel, dat wij Nederland en de Nederlanders nog leng niet kunngn missen, en ons belang brengt mede, dat z« hier blijven". Dit werd in 1928, een jaar later dus, beaamd door gouverneur-generaal de Graaff, door diens verklaring, dat ook naar het in zicht der regeering „de Nederlandsche leiding hier te lande nog voor een af zienbare toekomst niet kan worden ge mist." Dit alles neemt evenwel niet weg, dat er belangrijk verschil in opvatting en opinie bleef bestaan tusscben de nationalistische leiders en de regeering, hetgeen in hoofdzaak neerkwam op een v.erschil in tempo en intensiteit. Im mers, de jongere nationalisten met jeugdig bruisend bloed en laaiend vuur, eischtén en streden voor volledige on middellijke zelfstandigheid, terwijl de regeering en met haar, zooals reed» gezegd, tal van ontwikkelde inheem schen inzagen, dat de tijd daarvoor nog niet rijp was en koersen wilden naar een zelfbestuur, dat geleidelijk en niet ,4 hout portant" moest worden in gevoerd. j Blijkbaar heeft de Jaipaneche regee ring in overleg met het Japansche militaire bewind in Insulinde op mili tair-technische en economische gron den een ontwikkeling, die naar wij aahnafljen krachtens haar natuur slechts met groote geleidelijkheid kon geschieden, thans versnelt, om daarvan,/ de vruchten te plukken, welke zij voijt het verdere verloop van den strijd in het Verre Oosten zoo niet onontbeer lijk dan toch uitermate gewensdu moet achten. Voorbereidingen reeds Ma Naar te Tokio bekend wordt, zijn de voorbereidingen voor de komende on afhankelijkheid der bevolking van Óost-Indië reeds aan den gang, zoo meldt 't DNB. De woordvoerder van da japansche regeering, Igoetsji, hoeft in dit verband verklaard, dat de nadere bijzonderheden echter nog niet gepu bliceerd konden worden. Het was hem onmogelijk, reeds thans iets over het tijdstip der onafhankelijkheid of over de gebieden te zeggen, die hieronder zouden vallen. Igoetsji liet echter door schemeren, dat de onafhankelijkheid zich niet alleen tot Nederlandsch-Indië zou uitstrekken, doch ook tot de ge bieden, die eens onder Engelsche heer schappij hebben gestaan. SOVJETTROEPEN TREKKEN BULGARIJE BINNEN. Naar de Britsche berichtendienst meldt heeft de Bulgaaraohe omroep gisteravond medegedeeld', dat sedert Vrijdagochtend 9 uur 30 Sovjettroepen van de Dobroedsja uit Bulgarije bin nentrekken zonder tegenstand te ont moeten. Fllof treedt uit regeutschapsraaö^ Naar de zender Sofia meldt,is de ou<l-premier Filof afgetreden als lid van den Bulgaarschcn regentechaps- raad. ,-oeg hij lachend. Maar ik voel me ook weer heel wat beter. Als ik nu nog wat te eten krijg, dan is het hee- lemaal in orde! Hfi wierp wat geld 2) DOOR J. HOCHE. De vrouw, die alles had gelioord, kwam met een glas brandewijn a*n- Joopen. Dart; doet goed hijgdie die man. het glas gretig leegdrinkend. Wil je voor mijn paard zorgen? Ja? Je hebt geen drogen draad meer aan je lijf! zei de vrouw. Dat weet ik. Heb je ooit zoo n regen meegemaakt? Ik heb een ander pak Meeren in dien bundel achter het zadel. Maar dat zal ook wel doornat zijn. Kun je me niet wat leenen? Wees maair niet ongerust.... ik kan betalen! zei de vrewnde. Drom mels, wat is het kicud geworden! In de keuken bekeek de vrouw hem bij het licht van een olielamp. HU was een nog jonge man. hoogstens dertig jaar. en zijn uiterlijk beviel haar weL Je moet die natte kleered niet .aanhouden, zei ze. Je hoest te veel. Kom maar mee.'.het pak van mijn man zal je wel zoowat passen. Ze nam hein mee naar de kamer en haalde wat droge kleeren. Daar! zei ze. Trek aanl Maar droog je eerst goed afEn.i.. zou je met liever. ma*r dadelijk naar bed gaan? r Neen, zei hii. Ik geef l|et niet op! zou be- zoo lang mo lk weet veel te goed wat teekenen. De blijf liefst zoo lanKlH gelijk uit de handen van den dood graver! Kom. moeder de vrouw, geef me nog een glaasje, dan knap ik wser heelemaal op! De vrouw bracht hem nog een glas en liet hem toen alleen. Een kwar tiertje later verschen hU in de kleeren van den herbergier. - Zie ik er qj£t uit als een heer? op tafel. Ja, je ziet er heel wat bet gaf de vrouw tog. Ze zagjujee opslag, dat hij een be beter uill één oog- !d man moest zijn. Slank en toch stevig ge schouderd was hij: ondank» run i vallen vermoeide houding een km man. Heb je ooit zulk wrar meege maakt? bromde hij. Alle duivels lijken wel losgebroken! Voor het gewas ls 4» ragen an Iers een uitkomst! zei de vrouw. B zal *"Wat eten halen. Even later zêtté ze heea een bord krachtige soep voor, waarusu hij traag begon s Nu nog wat-koud schepsnvlcesch? '"1/teeg i leen>lank je" w»L Moeder," ik Wt roei me wat 1« vroe^t heb voorloopig genoeg, echt opgeknapt. Ja, je ziet er ook fleuriger uit, zei de soms een buitenlander? Waarom denk je dat? Wc zijn al wel dertig jaar hier en wé krijgen hier allerlei slag men- schen, antwoordde de vrouw Ju bent niet hier uit de streek, bovendien.... Jawat bovendien? Och.zie je-js bent ander» dan de anderen! Ja, daaT heb je gelijk te, moeder. (Wordt vervolgd) U Sept. Maan op 0.42 ouder 17.21 ISSept Maan op 1.33 ender 18.08 13 Sept. Maan op 241 onder 18.43

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1944 | | pagina 1