w
Soerabaya,
Lotgevallen
Mijn VRIEND BRUINSMA
GOUDA" veertig jaar
C°^c door A. Dunkel
Het begon met een
bal van kranten
Ann%e^eS^
en zijn apen
vief maanden geleden, en nu
van de Erasmus-standbeelden
'ETER DE GROTE
als Pieter Timmerman vari Zaandam
Verse Haring
STADSNIEUWS
Zilveren jubileum van
'den heer P. G. G. Schutz
Hartelijke huldiging bij t
Rijksbelastingdienst
Op 1 September wbs het 25 jaar
Jieleden, dat de heer P. G. G. Schutz,
napectcur van 's RUks belastingen,
hoofd van de Inspectie der Invoer
rechten en accijnzen te Gouda, zijn
loopbaan bij de belastingdienst aan
ving.
In een met bloemen en planten
versierd kantoorlokaal van het bt-
lastinggebouw aan de Karnemelk-
Bloot., had zich Maandag vrijwel
het gehele personeel van de rijks-,
belastingdienst te Gouda verzameld
om met de vele elders In het rayon
van de inspectie werzame ambtena
ren den jubilaris geluk te wensen.
De Rijksontvanger, de heer Over-
beck, schetste de ambtelijke loop
baan van den heer Schutz. die acht
tien jaren de administratie te Gouda
heeft gediend. Namens het gehele
personeel bood hij een blijvende
herinnering aan.
De heer Nannekes. controleur van
'a Rijks belastingen, vertolkte de ge
voelens van hoogachting, die alle
ambtenaren van de invoerrechten
en accijnzen te Gouda voor hun lrt-
•pecteur koesteren.
Vervolgens voerden nog het woord
de heer Vercauteren, namens de
Inspectie der Belastingen, rtm De
Baan namens de Goudse Ambtena-
ren-Ontspannings-Societelt en de
heer Begeer namens het personeel
van het Ontvangkantoor. Tevens
aprakcn een persoonlijk woord de
heren Linthorst en Hazelbag. Alle
•prekers schetsten den Meer Schutz
niet alleen als een bekwaam leider
van de dienst der invoerrechten en
accijnzen, doch tevens als een hu
maan mens. altijd bereid met grote
hoffelijkheid aan gerechtvaardigde
wensen en verlangens tegemoet te
komen.
Ten slotte dankte de jubilaris In
gloedvolle bewoordingen voor de
h'em gebrachte hulde en betoonde
vriendschap.
Fonds voor oud-militairen
i B en W. dólen mede: Het Fonds
voor oud-militairen, dat in 1815 is
gesticht door Koning Willem I en
dat nog steeds op grote schaal door
het gehele land de belangen be
hartigt van oud»milltalren en van
nagelhtcn betrekkingen van mili
tairen. heeft zijn werkzaamheden
tijdens de oorlog weliswaar niet
stopgezet. Integendeel, doch het
heeft pas na de bevrijding weer de
aandacht voor zijn werk kunnen
vragen.
Het gemeentebestuur, dat volgens
de reglementen van het Fonds de
plaatselijke commissie benoemt,
heeft in overleg met de Districts
commissie het wenselijk geacht de
plaatselijke vertegenwoordiging te
reorganiseren.
Tot leden dier plaatselijke cdm-
missie zijn thans benoemd de heren
dr. mr. J. S m 11, reserve-luitenant—
kolonel. J. J. L u i k i n g a. reaer-
ve-kqpitcin en J. Th. H a k k e 11 n g,
dienstplichtig sergeant, hoofd van
de gemeentelijke dienst voor Sociale
Zaken, allen te Gouda. De heer Hak
keling zöl als secretaris-penning
meester van de commissie optreden.
Voetbal
Afdeling Gouda
Competitie-indeling
In de competitie van de Afdeling
Gouda zijn de elftallen als volal In
gedeeld:
te klasse: Gouda 4. Groot-Ammers.
GSV 3. Haastredht 2. Lekkerkerk "3.
Moerkapelle. Moordrecht 2. Nleuwer-
kerk. Nieuwkoop. ONA 4. VEP. UNIO.
Zwervers I.
2e klasse A: Ammerstolse SV
ven 3. Stolwijk 2. Waddinxveen 2.
2e klasse B: Boskoop. Bodegraven 2.
DONK 2. ESTO. GDS. Gouda 5. NSV.
Olympia 3 ONA 5. RVC. VEP 2. Wad
dinxveen 3.
3e klasse A: Ammerstolse SV 3. Berg
ambacht 3u GDS 2. Groot-Ammers 2.
Haastrecht 3. Lekkerkerk 4. Oude
water 3. Schoonhoven 4. Stolwtjk 3.
UNIO 2
3e klasse B:* DONK 3. GDS 3. Gou-
derak 3. Groeneweg 3. Moerkapelle 3.
Moordrecht 3, Nleuwerkerk 3. UNIO
3. Waddinxveen 4. Zwervers 3.
3e klasse C: Bodegraven 3. Boskoop
3. DONK 4. ESTO 2. GDS 4. GSV 5.
Nieuwkoop 2. NSV 2. RVC 2. VEP 3.
3e klasse D: Boskoop.4. GDS 3. Gou
da 8. NSV 3. Nieuwkoop 3. UNIO 4.
ONA 6. RVC 3. VEP 4.
Programma voor Zondag
A.s. Zondag begint de competitie.
Het programma luidt:
te klasse: Nleuwerkerk 1—ONA 4;
VEP 1—Moerkapelle 1. 2.30 uur:- Moor
drecht 1—Zwervers 2: Groot-Ammers
1—Gouda 4: Haastrecht 2—Lekkerkerk
3. 2.30 uur; Nieuwkoop 1—GSV 3.
2e klasse A: Gouderak 2—Oudewa
ter 2; GSV 4—Boskoop 2; Waddinx
veen 2—Groeneweg 1; Amm. SV 2—
Stolwijk 2: Nleuwerkerk 2—Bergam
bacht 2. 12 uur.
2<r klasse B: Boskoop 1—Bodegraven
«3. 2.30 uur. DONK 2—ESTO 1. 2.30 uur;
GDS 1RVC 1. 2.30 uur: Gouda 5-
ONA 5. tl uur. NSV tVEP 2. 330
3e klasse A: Bergambacht 3—Groot-
Ammers 2. Haastrecht 3— Lekkerkerk
4. 12 uur; Schoonhoven 4— Amm. SV 3.
3.30 uur; Oudewater 3GDS 2.
3e klasse B: Groeneweg 2—Moor
drecht 3; Moerkapelle 2—NleuwerkeVk
3: GDS 3—Waddinxveen 4. 12.30 uur.
3c klasse C: ESTO 2—NSV 2. 2.30 uur;
Nieuwkoop 2—GSV 5 12 uur; VEP 3—
DONK 3. 12.30 uur
3e klasse D Gouda 8-ONA 6. 11 uur;
RVC 3—Nieuwkoop 3 2.30 uur: NSV 3
—VEP 4. 13.30 uur
Veteranen-competitie.
Zaterdag: Schoonhoven—Boskoop. 4
"zondag: Schoonhoven—GSV. 4.30 uur.
Het eerste officiële elftal van de G.F.C. „Excelsior", thans V. en A.V.
„Gouda", zoals dat in 1907 ipeelde.^.l.n.r. slaande C- Rietveld t (de eerste
donateur), A. v. d. Pool t (reserve), N. Pluim, W. Kerkhof, W. Tamse,
W. Sanders (voorzitter), geknield A. de Jong. D. Oudshoorn. P. Oostrom,
ziftend Th. Groénen^ial, A. Verkaaik, C_ Verstoep, J. Lafeber.
woud werd op de laatstgehouden
jaarvergadering wederom als be
stuurslid gekozen.
In haar bestuur heeft Gouda ver
scheidene trouwe krachten gekend.
Haar eerste voorzitter, de heer W.
Sanders, destijds geassisteerd door
de heren C. Verstoep als secreta
ris en W. Kerkhof als penningmees
ter, heeft de eerste moeilijke jaren
de club geleid. Na hem hebben,
voor korte tijd .echter, dc heren P.
Sanders en E. Sanders, de voor
zittershamer gehanteerd. Op hen
volgde de heer L. Verstoep, die ge
durende ruim twintig jaren tot zijn
overlijden in 1934 de vereniging
presideerde en veel heeft bijgedra
gen tot de* vooruitgang van Gouda
Een troepje jeugdige voetbal-
enthousiasten. dat regelmatig de
plaatselijke politieverordening
overtrad door op de openbare
weg tussen Mallegatsluis en
Kaarsenfabriek het voetbalapel
te beoefenen met een bal van
samengepropte kranten met een
tq^iw er omheen, richtte op 5
September 1906 de voetbalver
eniging „Excelsior" op. Zo ont
stond „Gouda", zoals deze club
sinds-1914 heet en die dua mor
gen veertig jaar bestaat.
Met vijf gulden, van een voetbal-
minnend stadgenoot geleend, werd
bij „Olympia" eén afgedankte voet
bal gekocht, de eerste „echte" bal.
Wat later kreeg „Excelsior"- van
„Olympia" toestemming een hoek
je van het Schietterrein als speel
veld te gebruiken en daar verre
zen toen al spoedig mooi rood en
wit geverfde palen met de naam
Excelsior in het midden van de lat.
Na enige jaren kreeg de jonge
voetbalvereniging een eigen veld.
in De Knip. Vandaar verhuisde de
zowel in ledental, als anderszins
voorspoedig groeiende club naar
een terrein aan de IJsscllaan, ach
ter het Militair Hospitaal, nu Be
lastingkantoor. De uitbreiding van
dè stad dwong „Gouda" spoedig
weer te verhuizen, niet ver uit de
buurt echter. Zij betrok een veld
achter de Karnemelksloot. waar nu
het woningcomplex van de St. Jo-
sephbouw Is. Toen ook dat veld
bouwterrein werd. vond Gouda een
terrein in Bloemendaal. waar nu de
Jodan Boys spc)en. Zeven jbar later
betrok Gouda een van de Gemeen-1"
telijke terreinen aan de Gfaaf Flo-
risweg, dat ln Augustus 1938 ver
wisseld werd voor het royale com
plex aan de Nieuwe Vhart, waarop
thans gespeeld wordt.
Vanzelfsprekend kwam Gouda
als Excelsior npg aanvankelijk
ln de G.V.B. uit. Haar eerste offi
ciële elftal bestond tilt: "W. Kerk
hof, doel; KI. Pluim cn W. Tamse,
achter; T de Jong. D. Oudshoorn
en P. Oosterom. midden; T .Groc-
pendaal. J Verkaaik. P. Vcrkaai^c.
C. Verstoep en J. Lafeber voor.
Energieke club
In 1914 promoveerde Gouda naar
de N.V.B.. waarin toen de derde
klasse nog de laagste was. In 1919
behaalde de.club het tweede klasse
schap. dat zij echter na twee sei^
zoenen weer moest prijsgeven. In'
1923 keerde Gouda in de tweede
klasse terug, opnieuw voor twee
seizoenen. Tot 1926 bleef zij in de
derde klasse, maan toen werd na
een promotiekamp met Voorwaarts
en O.N A. nogmaals het tweede
klasseschap veroverd, nu voor' een
langere en meer succesvolle pe
riode, waarin Gouda Jn 1932 als
afdelingskampioen met D.H:C. aan
de poe t van de eerste klasse klop
te om daar de plaats van H.F.C. te
bezetten. D.H.C. was echter de ge
lukkige. In 1930 ging Gouda weer
naar de ddrde klasse, maar aan het
eind van de volgende competitie
1936*37 was Gouda, aanvankelijk
slecht begonnen, kampioen. De
promotie tegen Steeds-Hooger en
V.I.O.S. kwam zij zonder punten
verlies door cn sedert 1937 .speelt
de_nu 40-jarigb, altijd Wrgieke
club onafgebroken in de tweede
klasse. Na het seizoen 1939'40 be
zette het eerste elftal daar weer
de eerste plaats, alleen nog bereik
baar door Excelsior (Rotterdam), die
nog twee wedstrijden moest spelen,
wedstrijden die evenwel nooit ge
speeld zijn.
Gouda heeft steeds de rood-witte
kleuren gevoerd. Aanvankelijk
als Excelsior waren de shirts
verticaal gestreept, sedert geruime
tijd is het clubcostuum een rood
shirt met witte broek Enige tijd
heeft Gouda over de rode trui nog
een verticale groene baan gehad.
Constante leiding
Een brjzonderheid uit Gouda's
historie is. dat haar- eerste elftal
in de eerste dertig Jaar slechts twee
aanvoerders heeft gekend t.w. W.
Tamse en A. Groenewoud. Ook als
bestuurslid hebben deze aanvoer
ders hun clqji gediend. A. Groene-
werd de toenmalige secretaris, de
heer J. van Tilburg, tot het voor
zitterschap geroepen, die sindsdien
deze functte vervïilt; hij vierde eni
ge jaren geleden zijn zilveren ju
bileum als bestuurslid. Andere oude
getrouwen in het Gouda-bestuur
zijn o.m. do heren C. Verstoep en
A. C. F. Berendsen, terwijl voorts
de huidige secretaris, de heer M.
Slingerland ook reeds meer dan tien
jaar deel uitmaakt van het bestuur.
Excelsior
Uit de ëard der zaak heeft Gouda
in haar veertig-jarig leven ook
moeilijkheden gekend. De moeilijk
ste periode beleefde de club in 1916,
toen zij een kwijnend bestaan l^ed.
doordat dc mobilisatie de meeste
leden in militaire dienst naar el
ders had geroepen. De ouderen wil
den hun club niet zien ondergaan
en zetten hun schouders er onder
en van dat moment af girig het
weer crescendo.
Regelmatig is Gouda sedertdien
gegroeid in alle opzichten; nu is zij
een vereniging met ruim 300 wer
kende leden en bijna 500 donateurs,
getallen, die ln het succesvolle sei
zoen 1931'32 nog overtroffen wer
den. daarna weer terugliepen, maar
sedert 1941 weer geleidelijk toe
namen.
Behalve voor voetbal. Interesseert
Gouda zich. ook reeds vele jaren
voor de athlctleksport, .zoals haar
naam voetbal-W|n atletiekvereni
ging uitdrukt. Vooral ln de laat
ste vijf jaren wordt die sport, dank
zij de stuwende leiding van den
heer M. Slingerland, intensief bo-
oefepd en een vaste kern van en
thousiaste athleten zorgt er voor,
dat Gouda ook in-deze tak van
sport haar oorspronkelijke naam
„Excelsiót" eer aan dopt. Zij is in
deze veertig jaren geworden een
flinke en sterke vereniging met een
mooie staat van dienst, die aan
velen, zowel in de pionierstijd als
later, vreugde en ontspanning ge
schonken heeft.
Chris Lanooy vijftig jaar
pottenbakker
.Op 6 September hoopt onze oud
stadgenoot, de kunstpottenbakker
Chr. J. Lanooy te Epe, die vroe
ger te dezer stede aan enige cera-
mlsche bedrijven was verbonden en
daarna zelfstandig werkte in een
pand aan de Wachtelstraat, .zijn 50-
jarig jubileum als pottenbakker te
herdenken.
GEVONDEN VOORWERPEN.
In de afgelopen week zijn de vol
gende gevonden voorwerpen aange
geven, waarover aan hej politiebu
reau Mark* 72 inlichtingen te ver
krijgen zijn.
Zwemgordel, twee klnderschoen-
tjea, kindertns. distributiebeschei
den. zadeldekje, drie honden, bank
biljet. portiereleutel van auto,
handtas inhoudende persoonsbe
wijs o.a. windjack, vulpenhouder,
portemonnaie met Inh.. schrijfgerei,
wieldop vamfluto, mutsje, autohand,
wagentje, nem. stamkaart.
DE LUCHTBODES.
De postduivenvereniging „De
Luchtbode" hield een wedvlucht uit
Roosendaal. Prijzen: 1. 4 J. Vooijs;
2. 9' F. Wessellng; 3. 7. 8 J. v. d.
Stel; 5. 12 AD Ruffelf: 6. 14 A. v.
Reeden; 10 T. Stoppeleburm 11. 15
G. Brenkman; 13 J. v. Ker&bergen.
Los 9 uur. eerste duif 9.37.25; laatste
duif 9.45,38.
Tevens werd een wedvlucht ge
houden uit Quievrain (België). Prij-\
zen: 1. 6 H Lakcrveld; 2. 3.A. Ruf-\
fels: 4 A. v. Reeden; 5 G. Schou
ten. Eerste duif 9.47.03. laatste
10.02.44.
AT
AAR
ANNEER
patrieer
4 Sept. 7.3# uur Reünie: Hervatting
wekelijkse cursus da. J. Börger voor
Logosverband.
4 Sept. 7.3* uur Oud Garef. Gemeen
te: Spreekbeurt da. Joh. van Welxen.
4 Sept. 7.30 uur Spaardersbad: Wa-
terp'olowcdstrUden, o.a. G.Z.C.—
U.Z.S.C.
4 Sept. I uur Sint Janikerk: Tijd»
rede prof. G. Wisse over ..De atoom
bom en de komende wereldbrand".
4 Sept. s uur stadhula: Vergadering
van de gemeenteraad.
Sept. I uur Coneordta: Herden
kingsavond voetbal- en athletiekver-
enlging ...Gouda" ter gelegenheid van
40-Jarlg bestaan
Sept. I uur Kunstmin: Causerie
kapitein ter zee J. Stam over „Enige
ervaringen met Hr. Ma. Tromp ln oor
logstijd"
I Sept. I uur Central: Ledenverga
dering Eerste Goudse geltenfokverenl-
glng ..Verbetering zij ons doel".
7 Sept.: Collecte ten bate van Ne
derlandse gezondheldekolonles en va-
cantlehulzen.
7 Sept. 3.30—5.30 uur Concordia: Re
ceptie beetuur voetbal- en gthletlek-
verenlging „Gouda" ter gelegenheid
ven 40-Jarlg verenlglngsbeetaan.
Bioscopen
Schouwburg Bloicoop: Jan Ongeluk
(met George Formby).
Thalla Theater: De zlgeunerprlnsea
(met Stan Laurel en Oliver Hardy.)
Reünie Bioscoop: Gebeurde op een
avond (met Clark Gable en Claudette
Colbert).
Aanvang 7 en 9.13 uur.
Afhalen schoenenborinen
Uitreiking van schoenenbonnen aan
houders van tweede dlstrlbutleslam-
kaarten. waarvan het nunimer eindigt
op cijfer 4 voor zover zU geen schoe
nenbon hebben ontvangen na 1 Ja
nuari 1545. ln Dlslrlbutlekantoor Wesl-
haven 33. van 9—12 en 2—3.30 uur (me
debrengen stamkaart en Inlegvel).
5 Sept M. N. O. P. Q
6 Sept.: R. S. T. U. V.
7 Sept.: W. X. Y. Z (alleen 9—'11.50
uur).
Apothekersdienst
Steeds geopend (des nachts alléén
voor recepteh): Apotheek E. Grendel,
alléén Lange Tlendeweg 9.
Plaatselijk Nieuws
Haastrecht
Collecte. Voor de Prins Bernhard
Stichting is op 31 Augustus bij de
feestelijkheden met eén orgel gecol
lecteerd een bedrag van t 93.37"».
Nieuwerkèrk a. d. IJssel
Spreekuur burgemeester. De bur
gemeester In deze gemeente zal des
Maandags. Dinsdags. Donderdags en
Vrijdags van elke week voor de Inge
zetenen te spreken zijn.
Bedankt. OnM otM-plaatsgcnoot
da. G. Toornvl8rt*re, G rollingen. be
dankte voor het Difroep near de Geref.
Kerk te Heemstede,
Koninginneteelt.
Nleuwerkerk heeft op waardige wij
ze Konlnginnefeeat gevierd, 'a Mor
gen» trokken de schoolkinderen, voor
afgegaan door de muziekvereniging,
naar het gemeentehuis, waar enige
vaderlandse liedjes gezongen werden.
Hierna volgde een rondrit door de
gemeente.
Na de middag werden kinder- en
volksspelen gehouden, waarbij vooral
de behendigheidswedstrijd voor mo
torfietsen de belangstelling van hon
derden had. 'a Avonds vierden de
buurtverenigingen ,,'t Dorp" en
„Centrum" In eigen wijk het feest
verder, waarbij vooral het touwtrek
ken over ,/t Kanaal" en-de boeren
dansen de aandacht trokken. Vele eta
lage'» waren prachtig versierd.
Brand door petroleumstel.
Zaterdagavond ontstond brand In
de keuken van de woning van den
heer J Boerop aan de Parallel
weg. De bewoners waren uitgegaan
en hadden een petroleumstel laten
branden, dat was gaan walmen. Over
gordijnen verbrandden, terwijl ln
vloerbedekking en vloer 'n groot gat
gebrand was. Daar een buurman de
brand bemerkte en tijdig de bewo
ner* waarschuwde, kon met een paar
emmer» water erger voorkomen wor
den.
BurgerlUke stand. Geboren: Bar-
bera. d. v W. de Jong en T. van
Krimpen; Geertrulda. d. ,v. A. den
Toom en M van Hulssteden; Hendrik,
z. v. W. Timmerman en J. Markus;
Laurens Johannes Cornells, z. v. D.
C. Uyl en C. Kauffeld: Nicolaaa. z.
v. K. Snoei en M. A de Wit: Willem.
Klaas Pleter, z. v. W. Luytjes en E.
M Dekker; Cornells, z. v. H. de
Pater en E. van Erk; Corrte. d. v. C.
Krefft en C M. vsn Steyn.
Ondertrouwd: A A. Nederpelt. 33
J. te Berktl en Rodenrijs en S. B.
Ammerlaan 28 J.; L. M S. Leydek-
ker. 37 J. te Zlerlkzee en L. Segers
3# J.; J, Verboom. 24 J. te Moor
drecht en J. M. Radder. 22 J.: J. van
Erkel. 25 J. en A Verkalk. 24 j.: D
Stam. 41 J en L. J. W Slappendel.
27 J.; A. de Jong. 27 J. en A Potuyt
97' J.
Getrouwd: C. van Erk. 32 J. en A.
Mourlk. 28 j
Overleden: T. vart Vliet. 91 J-. wed.
van E. Stam
Weinig sollicitanten. Voor de
met 1 November vacerende betrek
king van wljkverpleegster-hulsbe-
zoekster bij „Het Groene Kruis" heb
ben zich slechts twee sollicitanten
aangemeld
Spannende achtervolging.
Zaterdagmiddag hid een militair
een auto ontvreemd bij de firma Ja-
min» In Rotterdam Een achtervolging
werd Ingesteld en bij de 2de Tocht-
weg alhier werd de dader Ingehaald.
Wel vluchtte hij een welland In. maar
daar hij voor een brede sloot kwam
kon hU niet verder, waarop hij werd
gearresteerd.
Uit autobus gev.allen.
De heer De Vries alhier. Is. doordat
het portier onder het rijden open ging.
onder Moordrecht uit een overvolle
bus gevallen. In ernstige toestand Is
hij naar een ziekenhuis vervoerd.
Ouderkerk a. d. IJssel
Koninginnedag.
De feestelijkheden ter gelegenheid
van de vet-Jaardag van H. M. Konin
gin Wllhelmlna waren door de Oran
jever. „Oranje-Nassau" over twee
dagen verdeeld. Vrijdagmiddag ge
noot de schooljeugd van de kinder
spelen Des avonda trok het histo
risch openluchtspel „Kaat Mossel"
veel publiek
Zaterdag verleenden aan de feeste
lijkheden vele plaatselijke verenigin
gen medewerking. Des morgens gaf
de Rultersportver. „Nassau-Ouwer-
kerk" een staaltje van haar kunnen.
De middag werd gevuld met diverse
volksspelen. Des avonds gaf de gym-
naatlekver. O.K.K. een aantal oefe
ningen. alsmede de voetbalvereniging.
De belde zangverenigingen „Zang en
Vriendschap" en „Oefening en Stich
ting" zongen verschillende nummers,
terwijl de muxlekver. „Excelsior" het
•lot met muziek opluisterde.
Als sluitstuk werd een vuurwerk
gegeven. De buurtverslerlngen trok
ken veel belangstelling.
Wethoudersvsrklexlng.
In de Maandagavond gehouden
raadsvergadering werden als wethou
ders gekozen de heren H. van Wijk
(lijst H. Verkalk) en A. Demper (p.
v. d. A.). belden met zes stemmen
en belde malen vijf op den heer J.
de Jong Cz. (A.R.). De gekozenen
hadden ook in de tijdelijke raad als
wethouder zitting.
BurgerlUke Stand. Geboren;
Teuntjgd v. C. G. Marelis en P. H.
Beigev.
Oudewater
Raadsvergadering. Donderdag
avond a.s. zal de nieuwe raad voor
het eerat ln een openbare vergadering
9.59.32. laatate 10.24.21. Uitslag: 1
B. van Bunnlk; I. B. Stalvord; 4- en 8
P. J. van Vliet en Th. Oosterlaken.
Kaasmarkt. 2 September. Aan
gevoerd 39 partijen. Ie soort met
Rijksmerk 11.88-1 1.71. 2e J 1.9J-J 1.85.
Handel matig.
KonUnententoomtellIng. De heer
H. van Lunteren behaalde op de ko-
n Ij nenten toonstelling te Culemborg
met 2 Paplllon's twee eerste prUxen G.
Reeuwijk
Begrafenlx M. Bontenbal
Onder grote belangstelling geschled-
felijk overschot van den bij een auto
ongeluk om het leven gekomen. 25-
Jarlgen heer Martlnüs Bontenbal.
Verschillende kransen werden op het
graf gelegd. Ds. H. Goedhart her
dacht den overledene als een alge
meen geacht en bemind man en sprak
een wijdingswoord. Vervolgens sprak
de voorzitter van de Boskoopse
Zwem- en Poloclub, waërvan de heer
Bontenbal ltd was.
Dlplomazwemmen. Op 5 Septem
ber a.s. zal ln het zwembad Elfhoe
ken" het dlplomazwemmen gehouden
worden voor de schoolkinderen.
Zwitserland
Genève
Col de Tourllle Is de 1350 m. hoge
top van een bergketen, die als een
barrière om het meer van Genève
ligt. We hebben hem bestegen, de
afgesleten bergschoenen van Me-
dardus ten spijt. Ik geef toe. de
laatste dagen heeft, Medardus' scha
mele uitrusting z'n dienst bewezen.
Dc goeierd leeft dan ook ziender
ogen op, doet zelfs triomfantelijk
cn kan niet nalaten hatelijk te zijn
als-ie mij in dc blakerende zon ziet
ploeteren, halfnaakt maar even
zo goed zuchtend onder de. volgens
zijn zeggen, overtollige, last van
„het" dekentje. Maar ik gun het
hem en probeer goedmoedig te
glimlachen. Alleen ingesteld op
hittegolven en rotsig terrein heeft
fyij tenslotte z'n tol betaald, loopt
nog steeds te snotteren en is et
telijke malen op een te glad trot
toir neergeploft, breeduit* en er
barmelijk. Zijn piekfijne bergschoe
nen zijn, nu we dan eindelijk het
bergland bereikt hebben.'versleten
cn hij. broeder Medardus. de „al
pinist" heeft op de barre hellingen
alle fierheid verloren en klautert
al even hulpbehoevend als z'n met
gezel.
HU Is hatelijk, dat Is zeker, maar
tegen de avond, als het wat kouder
begint te worden, is-ie opvallend
vriendelUk, vraagt of het niet te
zwaar is en of Ie m'n vrachtje niet
eens zal overnemen Ach ja. hij
kan toch ook wel weer echt har
telijk zijn. Maar als we dan ein
delijk in het hooi genesteld zijn.
doe ik geen oog dicht, omdat ln
het donker m'n zeiltje onvindbaar
is en broeder Medardus. behagelijk
ronkend, zich in „het" dekentje ge
kronkeld heeft
Enfin, de volgende morgen zitten
we verbroederd achter een kom
dampende zwarte koffie. De dag
begint goed. want bU het afscheid
krijgen we leder een kleverige zoen
van onze gastvrouw. Medardus was
er op voorbereid, ,had zich voor
die gelegenheid extra opgepoetst en
kon op het kritieke momónt zelfs
een zekere gretigheid veinzen
Maar ik. onnozele, had op m'n
baard gerekend, bleef op een vei
lige afstand vriendelijk goeiedag
staan knikken tot de twee vlezige
armen ook mU omstrengelden en
pas weer lieten ontsnappen toen ik
twee smakkers op het onbehaarde
deel van m'n koon had geïnd.
Ons entrée ln Genève wordt
glorieus, want als we de Zwitserse
grens passeren, staat er een ge
weldige luxe wagen op ons te
wachten. Het portier klapt open.
men gebaart ons om in tc stappen
en voor we 't weten, zitten wc, wat
onwennig nog, In het donzige in
terieur weggezakt. Na een zege
tocht door^Genève gaan we rfaar
het zwembad, dat midden in een
meer van doorzichtig blauw water
gelegen is. Het is ongelofelijk mooi,
zqals trouwens alles in Genève; de
smetteloze boulevards, de café's, de
glanzende trams. De mensen gaan
goed gekleed, de huizen zUn voor
naam. nergens bouwvallig of ver
veloos en overal zie je fietsen; ón-
telbarc fonkelende karretjes, die
soms rUendik langs trottoirs en
gevels verlaten staan. Dat ze geen
van alle een slot hebben is wel
kenmerkend, want ln dit sprookjes
achtige land leeft men onbezorgd.'
kan tpen niet anders dan onbezorgd
leven. De etalages zUn overladen
met heerlijkheden: pinda's, sigaret
ten. bananen, costuums al het
denkbare in overvloed en zonder
bon verkrijgbaar. We dwalen wat
rond. kUken htlnRerend onze ogen
uit en kopen dan voor de vUf
francs, die we als afschéWjIgroct in
ons kleedhokje vonden, een pakje
sigaretten, waarvan het uitpakken
een ceremonie wordt, plechtig en
ontroerend.
We moeten ons haasten, want
voor al die kostelUkhecjen is geld
Medardus cn Mecharus op hun
zwerftocht langs vreemde wegen.
nodig en we bezitten nog maar drie
francs. Op het stadhuis ziln we
overmoedig, wringen ons in een
lift en sulzen een paar etages te
ver omhoqg. omdat we geen v^n
belden met het schakelbord over
weg kunnen, raken beklemd tussen
een automatisch dichtklappend hek,
maar belanden dan toch, zU het wat
omslachtig, bij de betreffende af
deling. Broeder Medgrdus slooft
zich uit. stort z'n lijvige porte
feuille op de balie en grist bedrU-
vig een reeks indrukwekkende pa
pieren bijeen. De verblufte ambte
naar aan dc andere kant Is een en
al ontzag, biedt ons een stoel aan
cn sluipt naar een aangrenzend ver
trek, ons in hoopvolle verwachting
achterlatend. Even later is het onze
beurt pm verbluft te zijn: de zo be
geerde speelvergunning wordt ons
geweigerd.
Ontredderd dwalen we weer langs
de overbevolkte straten. Ergens op
een hoek ontmoeten we een als
heer vermomde straatmuzikant, die
met ons lot begaan is. als maar
niet-begrijpend z'n grijze hoofd
schudt en voor zich heen mompelt,
dat straatzangers toch ook moeten
leven. Een, twee buurtbewoners
komen toelopen, knikken ook al
meewarig en frommelen ons Intus
sen een overvloed van fruit en si
garetten in dc hand. Zoiets geeft
moed en een straat verder pene
treren we dan ook een restaurant,
waarvan de patron ons met on
verwachte gulheid ontvangt. Als
we wat gezongen hebben, drukt ze
ons achter een tafeltje en is al druk
bezig met het aandragen van een
weelderig maal. We weten niet wat
ons overkomt, krUgen doosjes si
garetten en geld toegestopt en wor
den uitgenodigd 's avonds terug te
komen.
De -hele middag brengen we zoek
met het bekijken van de volge
propte etalagekasten. Opgewonden
en besluiteloos over wat we voor
ons nog te verdienen geld zullen
kopen, vliegen we elkaar haast ln
de haren om even later eensgezind
en intens verrukt eenzelfde foulard
tc bewonderen.
's Avonds wordt ons optreden een
succes, ledereen Is belangstellend
cn komt met wat extra's aandragen.
Maar dan om elf uur moeten we
overhaast de vlucht nemen om de
laatste trein naar FrankrUk nog te
kunnen halen. Rennend langs het
meer met zUn verlichte fonteinen.
zUn duizenden lampions, die lh het
rirppelloze water weerspiegelen.
zUn geïllumineerde gebouwen, langa,
parken met muziektenten en vol
luisterende mensen, bereiken we
het station. Op het nippertje kun
nen we nog inspringen weer
komei\ we langa het meer, het gaat
voorbij als een droom en lost op ln
het donker van de nacht.
Mecharus
Clandestiene varkeni. Bij «en
contrAle troffen C.C.D.-ambtenaren
bij een tweetal Inwoners In Middel
burg 4 varkens .aan. die 60 tot se kg.
wegen. Daar de houders niet ln het
bezit waren van een vergunning,
werden de varkens ln beslag genomen
Voetbalveld, heropend
Zondag heropende de voetbalver
eniging „R.V.C." onder grote belang
stelling haar voetbalveld aan de
Reeuwal. De opening geschiedde door
Kapelsan Middelhof. Ter gelegenheid
van de heropening was een wcdstrUd-
serle om een krans georganiseerd. De
uitslagen waren: G.D.S.—R.v.c. 4—2<
Boakoop—D.O.N.K. 3 4—1. eindstrijd:
G.D.S.—Boskoop 0—2.
BurgerlUke stand. Geboren:Wll
helmlna Johanna Clementla. d v.
Th. C. Vergeer en W. Spruit; Margje.
d. v. H. W. VerweU en A. Domburg;
Johannes Cornells, z. v. w v. Esscho-
ten en J. Helj.
Overleden: Msrtlnus Bontenbal, 28
J., geh. m. J. Huysman.
(onsumentencrediet. In de
plaatselUke dlatrictsraad ter uitvoe
ring van de regelingen tot feet ver
strekken van credleten aan consu
menten hebben zitting genomen de
heren J. Ballering en W. Boom. wet
houders. pastoor G. F Schneiders. J.
VerweU. D. Vla. J. dé Kamper Mzn.
en C. J. v. Harskamp en Mevr H.
v. Leeuwen-Husketv
Eervol ontslag. Wegens daling
van het leerlingenaantal der openbare
lagere.school A te Reeuwijk-Dorp, be
neden het minimum, vereist vóór
aanstelling van een vierde leerkracht,
hebben B* en W. .met Ingang van t
September aan den heer J. P. Engeli
eervol ontslag verleend als tijdelijk
onderwUzer aan deze school.
•Schoonhoven
nella Lucina Maria, dochter van 1
E. N- Hoes en P. Overbeek; Johannes
Cornells, zoon v«n J. C. Hageman en
M. J. Pijlman: AUda Maria, dochter
van C. van Beek en B. J. van Zullen;
Cornelia Johanna Louisa, dochter van
Th. P. J. van der Vliet en A. van
Ooljen; Wijhand. zoon van P. Kou-
veld en S. Stubbe.
Ondertrouwd: A. J. Jamln 23 J. cn
I. Farkas 29 j„ C. J. M. van den
Bergh 25 j. en J. A. Jamln 25 J.,
J. van Die 27 J. en J. Mak 24 j.
Distributie woonruimte. Tot lid
van de commissie voor de distributie
van woonruimte zUn nog benoemd de
heren Ger. van Os van den Abeelen.
Joh. Seton en H. van Schalk, tot
plaatsvervangend Ud de heer M. Stlg-
ter. De heren A. C. A. Deerenberg en
N. C Simons zullen voorlopig ook
nog deel uitmaken van deze com
missie.
Vlist
Verkiezing wethouders.
De gemeenteraad koos In zUn ver
gadering van gisteren als wethouders
de heren Joh. v. d. Stok (sftr.) en H.
de Pater, belden A R.
Waddinxveen
Wethouders gekozen.
In zU» vergadering heeft de gemeen
teraad als wethouders gekozen de he
ien A. Oudijk aftr. (C.H.) en W. Bui
telaar (Herv. Klesver.). Belde heren
verwierven ieder 7 stemmen, terwUl
op den aftredenden wethouder, den
heer Schouten (P.v.d.A.), telkens 6
stemmen werden uitgebracht.
De raadcommlssles werden als volgt
gekozen: bedHJvencomnMssie M.
Schouten, J. A. Modderkolk en H.
Jansen; financiële commissie dr. W.
van den Berg, J. Berghoef en S. Pille;
bouwcommissie Ir. J. P. H. Venema,
C. E. G. Okkerse en S. C. J. von Tol;
verordenIngencommiBsIe W. Broer. J.
Dullemeljer en Ir. J P. H. Venema.
Met algemene stemmen werd beslo
ten het subsidie voor de schoolfeesten
ter gelegenheid van dc verjaardag van
Ac .Koningin te verhogen met
De verordening regelende het pen
sioen voor de wethouders werd In die
zin gewijzigd, dat voortaan 50' van
de laatstelUk genoten wedde als pen
sioen wordt genoten.
Eveneens met algemene stemmen
werd aangenomen het voorstel tot
wUzlging van de gemeenschappelUke
regeling. Inzake de schoolartsendlensl.
Hierdoor is de schoolarts niet meer
gebonden aan een maximum bedrag
van J 100— voor het aanschaffen van
materieel en bureaubehoeften.
Zevenhuizen
Feest. Ter gelegenheid van de
verjaardag van H. M. de Koningin
werden Zaterdagmiddag kinderspelen
gehouden op het terrein van J. Eind
hoven aan de Eendrachtsdljk. terwijl
des avohds de film werd vertoond
Honderd mannen en een meisje".
De publieke belangstelling was groot.
BurgerlUke Stand. - Geboren: Car
ls, d. v. j. Hogebrug en N. van Al
phen; Wllhelmlna Cornelia, d. v. J.
Sol en N. M. C. Schipper.
Ondertrouwd: J. A. de Ruiter. 28 J.
en W. Bos. 22 J.; A..van Vliet, 29 J. en
A. var» der VÏoot van Vliet. 28 J. te
Nleuwerkerk aan de IJssel.
NUT88PAARBANK.
Op de Nutsspaarbank daalde ln
Augustus het tegoed van Inleggers
met f65.204 tot f9.415.083. Het aan
tal spaarboekjes steeg met 67 tot
23.184.
GEDESERTEERD.
Op verzoek van de politie te Am
sterdam heeft de poljjle aangehou
den. een 23-Jarige soldaat nlhier.
wegens desertie uit het strafkamp
te Ncderberg verdacht van fUwlel-
dlefstal te Amsterdam. De betrok
kene. die heden ln de hoofdstad ln
het huwelUk zou treden. Is naar
Amsterdam overgebracht.
VERMISTE BONKAARTEN
TERECHT.
Öe ln het rusthuis „Huize-Julia-
na" vermiste 111 oude en 111
nieuwe levensmiddelenkaarten, zijn
teruggevonden ln een ander doosje
en ln een nlet-gehrulkte ka«t
RIJWIELDIEF GEPAKT
Wegens diefstal van een rijwiel
te Rotterdam is te dezer stede de
dader aldaar aangehouden De ver
dwenen flets had hU bU zich.
Nadruk verboden
Z'n moeder keek hem vinnig aan
en toen hU haar streng gezicht zag.
veranderde hij var. toon.
Ja. natuurlijk, als u beslist
wilt, dan ga lk. moeder.
Je .moet er dadelUk heen. rel
*e. Je weet wel. waar hit gewoon
lijk te vinden ls. denk lk.
HIJ heeft een kantoor In de
Noorderstraat, naar.lk heb gehoord,
zei Arthur.
Nu, verpeuzel verder geen tUd
Er tullen wel andere mensen rljn^
die het op die winkel begrepen heb
ben. als we niet vlug zijn. Het zou
Jammer zijn zo'n mooie gelègenheld
te laten voorbUgaan KUk zelf nu
toch eens naar die winkelt Die be
heerst de hele street.
Grommend verliet Arthur de ka
mer en haalde hoed en lift.
Waarom moeder nu toch niet
Wil uitverkopen en gaan rusten.
•Aap Ik niet. mompelde hU. het ge
bouw verlatend Ik zou dan ten
minste ook van die winkel af zijn.
Ik heb er.al lang megr dan ge
noeg van.
Het kantoor van George Callon
was bescheiden; Z'n hele personeel
bestond uit een meisje, dat oa. dc
mensen, die nu en dan kwamen om
hem te spreken, aandiende. Zijn
zakeninzlcht werd In de stad hoog
gewaardeerd
HU hnd reeds verscheidene on
dernemingen op de been geholpen
Is mijn heef Callon op kan
toor? vroeR Arthur, met een «iga-
ret tus8en de lippen.
Jawel, mijnheer, maar hij ls
op het ogenblik In gesprek.ant
woordde het meisje
Dan wacht ik wel evén. zei
Arthur en hij keek het meisje met
een lachje aan Wat .doet zo n aar
dig ding nu toch bU *°'n uit de
kiel getrokken kerel gis George
Callon? vroeg hU daarop grinni
kend.
Het meisje gaf geen antwoord.
Ze tikte verder op haar machine.
U moest bU mU komen wer
ken. vervolgde Arthur, niet uit het
veld geslagen. MUn naam ls Prl-
tère. zoals u wellicht weet. Ik heb
die winkels ln de Hoofdstraat. U
zoudt een goed figuur maken ln
onze mantelafdellng.
Ze nam nog steeds geen notitie
van hem. HU kreeg een kleur. Zo n
verwaand nest, ora hem te negeren!
WH Je niet graag een behoor-
lUke betrekking hebben? vroeg hU-
Ze keek hem koeltjes aan
Ik voel me best op mUn plaats
bU mUnheer Callon. zei ze. hU
ls een „heer" en dat Is meer. dan
van u gezegd kan worden
Voordat Arthur antwoord kon
geven, ging de deur van het privé-
kantoor open. Er kwajn een meisje
uit en Arthur hield zUn adem In.
toen hU Anne herkende HU her-
telde zich echter 'spoedig Ogen-
ikkelijk nam hij zUn hoed af.
Anne! riep hij uit. wat 'n ver
rassing. Je hier te ontmoeten.
Anne. gaf hem geen antwoord en
de typiste gnuifde van pret Met
open mond stond Arthur Anne na
te kUken. die hem.zonder een woord
te zeggen voorbU was gelopen cn
het kantoor had verlaten, voordat
hij nog Iets verder te zeggen wist.
MUnheer Callon kan u nu ont
vangen. zei de typiste en Arthur
ging woedend naar binnen.
U wenst mU te spreken? vroeg
Georqe. verbaasd opkUkend en zich
afvragend, wat Arthur bU hem
kwam doen
Ja. het gaat over die winkel
vjn Bac. zei Arthur. U bent er
eigenaar van en moeder ls bereid
hem. met de hele inventaris er bl},
tc kopen.
Glimlachend schudde George het
hoofd.
Het spijt me. maar die winkel
Is niet te koop. antwoordde hU be-
1daard.
Arthur trok een zuur gezicht HU
was niet gewend door mensen als
George Callon gedwarsboomd te
worden, want hij beschouwde hem.
ondanks al zUn rl"
minder dan zichzell
Wat bejtoelt u daarmee, dat
die wlnkaï niet te koop ls? vroeg
hij brutaal, dat moet toch? HU staat
immers leeg?
Die winkel Is al vergeven, ant
woordde George ongeduldig Mor
gen beginnen ze aan de Inrichting
en over een week of twee wordt hU
geopend'
Zeker door een anderen krui
denier gekocht! zei Arthur. Ietwat
smalend.
U hebt hef mis. antwoordde
George Ik bet) niet gerechtigd u
In te wUden ln het geheim, maar
u zult het spoedig ftenocg zelf ont
dekken
Wilt u me ook niet ^crtellen.
wl. er ln komt?
Neen. Ik heb geheimhouding
moeten beloven
Maar als het geen andere krui
denierswinkel wordt, wat komt er
dan ln? drong Arthur aan.
George stond op.
Het spUt me. dat Ik geen ver
dere Inlichtingen kan geven. mUn
heer Prltèrc. zei hij beslist. U zult
alles over den nieuwen eigenaar
binnen zeer korte tUd te weten
komen.
Zo'n verwaande aap! dacht
Arthur woedend, toen hU door het
kantoor Idngs de glimlachende ty
piste kwam. die zijn ontstemming
met genoegen bfeujerkte
HIJ eing regelrecEt naar zUn moe
der toe I
Wat' Heeft iemand anders ons
die winkel vooj^bnze neus wegge
kaapt' stoof rpevrouw Prltère op.
alsof het de schuld van Arthur was
Hij kroop ln zlln schulp voor haar
woede
-s Ik begrtjp niet gwaarom u zo
opgewonden bent. mompelde hij-
Vermoedelijk zal er wel een meu
belzaak In komen of iets dergelijks
In elk gival zal het wel geen ma
nufacturenwinkel- zUn WU hebben
hier het monopolie'
Mevrouw Prltère keek woedend
naar de overkant van de straat
Ik zal het mezelf nooit verge
ven. dat Ik te laat ben gewèest
bromde zU ontstemd
Arthur wilde het gesprek op een
ander onderwerp brengen en ver
telde daarom, dat hU Anne op het
kantoor van Callon had ontmoet
Zeker om een baantje wezen
vragen, zei hU en denkpnd aan de
wUze„ waarop ze hemhad laten
staan, voegde hU er BBn toe: Ik
hoop. dat ze het niet krijgt Het zal
haar goed doen. een poosje zonder
werk te zUn!
ZUn moeder .cheen niet naar hem
te luisteren. Ze dacht aén de win
kel van Bac en vroeg zich af. wie
die wel gehuurd of gekocht kon
hebben Datzelfde vroeg ze zich
herhaaldelijk In d« komende we
ken af Ze zag mooie mahoniehouten
toonbanken, uitstalkasten en meu
belen In de winkel brengén en ten
slotte kwam er een naambord
met een naam. die haar Inlets zei
Hébier? riep ze uit. Hèbler en
Co Wie zUn dat .ln vredesnaam'
Nooit van gehoord Bepaald een of
andere zwendelaarsfirma i
De volgende morgen kWam Ar
thur. die na zUn ontbijt een eindje
was gaan wandelen, haaij kantoor
blnnengehold. waar zU biezig was
haar oost ln te kUken
Moeder! Hebt u het nieuws al.
gehoord? riep hl), met Oün* vit
zUn hoofd puilenle ogen.
Neen- Wat Is er ln vredesnaam
gebeurd?
Maar h
Maa/ hU wilde geen woord zeg
gen. voordat ze mee .inaf boven
was ger-aan en voor hel raam der
zitkamer, die uitzicht gaf op da
Hoofdstraat stond.
KUk eens' riep hU dramatisch
uit naaf de overzijde "wijzend
Mevrouw Prltère keek met bon
zend hart naar dc overkant waar
het bord hing met dc naam Hèbler
Co
Op de winkelramen waa een groot
plakkaat bevestigd Oe Firma Héb-
Ier 8t Co ma kt bekend dat ln
dezè winkel'op VrUdag 10 Juni as.
een eerste klas manufacturen-,
mantel- en laponnenzaak zal wor
den geopend
ParUst. modellen voor de laagst
mogelijke prllzen Alleeneerste-klas
goederen
Mevrouw Prltère voelde zich plot
seling duizelig worden en zlf greep
de arm van haar zoon
Arthur, wat heeft dat te be-
tekènen' Wat kan dat te betekenen
hebben' kreun Je ze
Het betekent, dat Iemand wil
proberen ons 'e verdringen als de
enige confectiezaak in Dammeville.
zei Arthur loom Ala u mUn rand
volgt, moeder dan verknopt u da
delUk uit. nu de prUzet nog hoog
staan Wc hebben lang genoeg h"'
monopolie hier gehad We moeten
zien te redden, wat er noa 'e red
den valt.
(Worat ve» voizd>>
Waar de grote weg naar At)eh
de rivier kruist, ligt rechta, waar
een «malle grindweg naar zee
voert, het huls van mUn vrleqd
Brulnsma. Steeds wanneer mijn
werk me ln deze streken bracht,
legde Ik In het voorbUgaan even bU
h hem aan. om een praatje te maken
Oen zUn nieuwe aanwinsten te be
wonderen. Kaslm. de oude chau'f-:
feur, wist dit reeds. Als de auto de
brug oyer%de rl*ier was gepasseerd,
keelt hij even tuigend om. en als
ik dan knikte, sloeg hij de èmalle
grindweg ln en stopte voor'Bruins-
ma's woning die op een heuvel, te
midden van een grote klappertuin
was gelegen Deze tuin Jwjis. met
zijn menagerie, de voornaamste
bron voor Brulnsma en lk geloof niet
dat hU daar slecht mee boerde. Met
de leverantie van herten- en zwij
nenvlees aart de naburige plaatsen
en van levende dieren aan de In-
dische en Europèse dierentuinen
verdiende hU een boterham mèt
■wat er op!
Brulnsma was een echte natuur
liefhebber. hU kende de dieren en
hun gewoonten. In vrijheid en ge
vangenschap had hU ze bestudeerd.
Al zUn beesten hadden een naam.
hij kende ze, zoals ze hem kenden
en vertrouwden; hU was aan zUn
logé's gehecht en telkens als er
één verkochfr werd en zUn bestem
ming volgde, ging hem dat aan het
hart. In het bUzondter was hij ge
steld op Daoep. de olifant, en op
Pongo de orang-oetan Ik weet.
dat hij herhaalde malen een goed
bod op deze dieren heeft gekregen,
maar Brulnsma verkocht ze niet!
De kinderen zijn zo aan hen
gehecht, placht hU te zeggen, maar
de hoofdzaak was. dat de baas zelf
hen niet wilde missen!
Daoep was als baby van onge
veer een jaar ln een valkuil ge
vangen. Nu was hU een flinke
knaap van een jaar of zes. die rusr
tig op een nfgepRggerd (omheind)
veld 1e.. wnnrop z'n open stal stond
een herenleven leidde HIJ werd
door Brulnsma zowel als door de
Hinderen gruwelijk verwend Een
goedkope kostganger was Daoep
niet en de enige verdienste, d e hU
wel eens Hlbracht. was de huur.
die Brulnsma voor hem kreeg, wan
neer hU aan een nabUgelegen hout-
aankop werd uitgeleend om balken
te slepen. t
Pongo. de orang-oetan. behoorde
geheel tot het gezin HU liep vrij
rond door huls en erf. ét aan tafel
en sliep bij de kinderen. In eigen
bed met klamboe. Van alle apen
ls de orang-oetan wel de meest
menselijke. Jong gevangen wordt
het dier weldra tam en vertrouwe-
lUk, het neemt allerlei mensclUke
gewoonten tover Er ls veel jacht
op den orang-oetan gemaakt. hU ls
dan.ook vrij zeldzaam tegenwoor
dig. Het gouvernement had maat
regelen genomen om hem te be
schermen.-
De orang-oetan heeft een lange
roodbruine tot- zwartbruine vacht,
de ogen zUn bruin en hebben een
bijna menselUke blik. zacht en me
lancholiek. Het volwassen exem
plaar bezit een geweldige kracht,
volgens den Inlander waagt Reen
enkel beest den orang-oetan aan te
vallen, uitgezonderd de krokodil en
de python.
Zijn bewegingen zUn langzaam en
rustig, maar toch beweegt de orang
zich vlugger in de, bomen dan een
mens op de grond, 's Avonds trek
ken zij zich terug In een slaapncst.
dat zij op eer) geschikte plaats in
cën hoge boom maken door een
j. platform van afgebroken takken te
"v construeren, dat zU met dunnere
tw-Ugen en bladerenv bekleden. De
ontgroeiende takkerT buigen en
vlechten zU er bU wUze^ van dak
overheen.
Pongo was niet te koop. dat was
één van Brulnsma's kinderen! Het
wa» eén buitengewoon «rapplg en.
schrander dier; hU had oa. de ge
woonte bij de bezoekers om geld te
bedelen, vooral op gobangs (2'
centstukken) was hl) verzot Met
het gebedelde geld ging hU dan
naar de dlchtstbUzljnde warong
(eetstalletje) waar men hém kende,
en waar hij zUn koperstukken in
wisselde voor pisangs'
Achter het huls stonden de hok
ken waarin de andere pensionnal-
i*s verblUf hielden, een bonte ver-
lamellng vogels Mnlelse beerttes
■langen en apen De laatst genoemde
het "meest want Brulnsma's grootste
liefhebberij was het opkweken en
■frichten van apen Het waa zUn
vaste regel slechts jonge apen in
*Un collectie op te nemen, want
oude apen wennen niet meer In
gevangenschap tij blUven wild
wantrouWlR en vala.
V Met onultputtelUk geduld kon
Brulnsma uren hU een nieuwe aan
winst zitten lokkend en pratend
hem langzaam wennend aan zUn
nabUheld, met zachtheid en lekkere
hapjes het wantrouwen van het dier
overwinnend. Vele soorten apen be
volkten de logeerkamers achter
Brulnsma's woning. Men vond er
den gewonen grijzen Lamponger.
den bruinen klapperaap. de siamang
en zUn qeefje de wau-wau.
Een grijsgebaarde
patriarch
De grijze Lamponger. de gewone
monjet is een over geheel Indië veel
voorkomende soort. Zij blijven ol-
tUd wantrouwend, een enkele on
verwachte beweging is voldoende
om hen krijsend en tanderiblikke-
rend op de vlucht te doen slBan.
'Bovendien zUn zij wraakzuchtig,
een egnmaal ondergane straf ver
geten zU nooi,t. Op vele Indische
erven zie( men den monjet, een
riem om het middel, met een ket
ting met ring bevestigd aan een
lange barnboestaak. aan welks bo
veneinde een kistje is bevestigd,
dat hem tot hok dient.
Een grote troep monjets staat
meest onder leiding van eer> oud,
sterk mannetje, dat de discipline
onder de troep streng handhaaft.
Bekend is de kolonie monjets te
Blauwwater. een badplaats bij Pas-
soeroean. waar zU In een reusach
tige waringln huizen. Wanneer er
bezoekers kwamen, bestormden de
apen gewoonweg de auto cn om
ringden de bezoekers ln: dfchte
drommen. Als er dan pisangs wer
den uitgedeeld, was de aanvoerder,
een eerbiedwaardige, grijsgpbaarde
patriarch, er als de kippen bij. De
jongere, die het waagde zUn handen
naar dtp Igltkernljen iRt te steken,
vóór Oaa het züne had gehad, werd
meV«*ff.wèlgemikte oorveeg tot de
orde geroepen.
De klapperaap ls minder kwajon
gen. rystlger en waardiger dan de
brutale monjet Hij is bruin tot
bruinzwart van kleur, de kop heeft
een donkerbruine kap. een band
van dezelfde kleur loopt over de
rug. Vooral ln Dell Is. of liever ge
zegd. was. de klappcraap een veel
voorkomende verschUnmg: nu het
paard plaats heeft moeten maken
voor de autd. heeft ook de klapper-
a5p het veld geruimd. Want Kees
(alle Delische klapperapen heten
Kees) was de trouwe kameraad van
het paard, ln do meeste paarden
stallen trof men hem aan „om te
zorgen, dat de paarden zich niet
verveelden", volgens den inlander.
Paard en aap waren spoedig aan
elkaar gewend. dikwUls zag men
Kees op de paardenrug zitten, krab
belend in de manen en de vliegen
verjagend. Ook hield hU de kippen
uit den stal, wat ook een voor
deel was. want kippenmest Is. vol
gens den Inlander, slecht voor
paarden.
De inlanders richten de klapper
aap af op het plukken van klapr
pers. hoog ln de kruinen der palmen
draaien zU de rijpe vruchten van
de stelen en werpen z6e qpor bene
den Iedere derde vrucht ls voor
Kees. dat ls volgens den Inlander
zUn recht, een recht, dat hij kent,
en waar hij op staat'.
WerkelUk. men moet méér van
hen weten, om te begrUpen. dat
ïnUn vriend Brulnsma veel van
apen hield!"
"BRIEVEN VAN
EEN MILITAIR
Toen wU 2S Maart 'aan boord va*fi
bat s.i. „tyvaia" waren gekomen,
hoorden wU reed» varende van
den Commandant X-Brlgade, dat wU
naar Soerabaya zouden gaan. Door
mUn hoofd gingen toen allerlei ge
dachten en beelden, die zich aan de
lland van berichten der Hollandse
bladen en de schaarse verhalen van
„mensen - dle-het-weer-van-anderen-
gehoord-hadden". gevormd hadden.
Soerabaya. de door artillerie-be
schietingen gehavende stad. de stad.
waarvan we zelfs vlak voor ona ver
trek van Singapore lazen, dat ze her-
haaldelljk onder vijandelUk mortier
vuur Mg (wU peraoonlUk hebben er.
zolang wU hier zUn, nleta vaq ge
merkt), de stad vanUe hoge tempera
turen. Verdere gegevens: vaag tot
ontbrekend.
Men kan zich dan ook vooratellen,
dat Ik met gespannen verwachting
over de railing van on» oude troe
pentransportschip hing, toen na v,vljf
dagen da kade van Soerabaya einde
lijk ln zicht kwam. Veel mooi» kreeg
ik niet te zien. helaas. GedeeltelUk
verwoeste havenloodsen, alles ttfest en
verwaarloosd. Geen havenbedrUvlg-
held. «Jgsr Inlandse havenarbeiders
ontbraken (werkwllllgheidl). Wat er
geladen en gelost moest worden, ge
beurde door een aantal Jappen. Op de
kade grote Mariniers-trucks, geen
burger-auto's. Zag Ik op de kade te
Prlok nog sporadisch een Inlander,
hier kon Ik er, hoe ik ook keek.
geen enkele ontdekken.
Na de ontscheping, op 29 Maart,
maakten we In trucks een rit. dwars
door de stad. na9r de in het Zuiden
van de stad gelegen wijk Goebeng,
eertUds een der grote Europese woon
wijken. Hotsend en botsend, zoveel
mogelijk ,de menigte '■kulleh ontwij
kend (ondoenlijk overigens) reden we
langs de hoofdverk,eer*ader naar het
Zuiden. Wat Ik zag was wel een
heel triest beeld: stukgeschoten en
verwaarloosde hulzen, plaveisel niet
of nauwelijks weer vlpObaav. onkruid,
welig tierende In tuinen en langs
wegen, vuilnisbelten als wegberm-
versiering. defecte? straatverlichting,
afgeknapte stroonylraden van de elec-
trlsche tram.
Wij werden gelegend in grote Rui
zen langs de Goebeng^boulevard.
Een brede. eertUds geasphatteerde
- weg. tramlijnen, machtige bomen,
grote, met tuinen omringde hulzen.
Eertijds een schetterende woonwijk,
was onze verzachting De hulzen
waarin we gelegerd werden waren
alle voikonfen leeggeplunderd. Alle
meubilair óf „gemllikt" óf kort en
klein geslagen. In vele hulzen waad
de men door de kapok, afkomstig
uit stukgesneden bultzakken. In het
huls, dat mij en enkele collega's tot
verblijfplaats werd aangewezen, trof
Ik zowaar een prachtig gebeeld
houwde' kast. doch een der deuren
was er gedeeltelijk uitgebroken In
èllnde vernielzucht; de ftukken la
gen ernaast. Ruiten waren uiter
aard practlach In geen enkel huls te
vlrfden. Alles het resultaat van de
vernielzucht van de horden, die In
de beruchte Merkeda-tljd (October-
November 1948) plunderend. ro
vend en moordend, allea op hun
weg vernielend, door de stad trok
ken.
De Goebeng-wljk was. evenals de
Darmo-wljk, vrijwel onbewoond; en
kele hulzen waren In gebruik bij
Chinezen en enkele Indische families.
De Indruk welke de bevolking maakte,
was armoedig en schuw, VrUwel
pver de gehele Unie vas de .kleding
erbarmelijk slecht. terwUl dragen
van .gonje vrU veel geconstateerd
werd. Nadere aanraking met de bevol
king gaf het volgende beeld: arbeid»-
lust vrUwel nihil, schuw, over het
algemeen een afwachtende houding
aannemend Openlijke blUken van
vijandschap nam Ik niet waar.
„Katoentjes" waren op de zwarte
markt (die la er overigens nog) wel
verkrUgbaar. maar alles tegen prUzen
die voor den gemiddelden Inlander
onbetaalbaar waren. Toko's waren er
sporadisch, en dan nog vrUwel uit
sluitend op het gebied van anoepe-
rUen, als nevenbedrljf van de Chi
nese restaurants. Electrtach licht was
er wel. doch ln verschillende wUken
waren er op de meest vervelende
tijden stroomloze uren. Zo ging In de
GoebengwIJk prompt om kwart over
zes. soms een kwartiertje later, het
licht uit, soms tot half Hen. ook wel
tot half elf. De beschadigde Nood-cen
trale kon nog niet In de behoeften
vgn de militaire en de burgerlUke In
stanties volledig voorzien. waarom
dan ook die stadsgedeelten doorlopend
stroorfT kregen, waar Instellingen ge
vestigd waren die beslist niet zonder
een doorlopende stroomleverlnR kon
den. Dc grote centrale, welke Soera
baya van stroom voorzag, was ultge-
vnllen. aangezien deze centrale in niet
dooi ons gecontroleerd gebied ligt. en
de „Republiek" er blUkbaar nog niet
voor voelt om ons In de stroomleée-
rantle te betrekken.
Met man en macht werd cr gewerkt
aan de nood-centrale, om deze weer
Hel ei/nfidje Onrust, ongeveer 15 kilometer van de haven van Batavia.
Tandjong Prtok gelegen, doet dienst als mterneiingsoord Er zyn thans
200 Duitse krijgsgevangenen en ongeveer 100 Indonesische krijgsgevangenen
ondergebracht Indonesiërs onder beuaklng aan het werk
Wat geeft Hilversum?
I September
Hllv I (KRO) 7 en I Nieuws: I IS
Pluk de dag; (NCRV) 10 Bsch: 10 15
Morgendienst: 10 45 Viool; (KRO) II
Zonnebloem; 1143 Famber lndlfc:
12 30 Continental Quintet; 1 Nieuws;
I 15 KI v Beeck: (NCRV) 2 Rhapsodle.
sextet: OmroeD ork 4 BUbellez
4 48 Plano, viool, hoorn: 5.15 Knapen-
kooi 5 45 Celesla en»610 Ned
Sir Kr 7 Nieuws: 7 28 Vaart der Vol
ken: Nieuws: 8 09 Twente; 10
Nieuws; 10.48 Avondoverdenking; 11
orgel: U.is Schaak: 11.30 Avondcon-
Hllv. II: (AVRO) 7 en I Nieuws: 1.45
Plano: 9.15 MorgenwUd.; 9 30 Arbelds-
vlt: loss Schubert. Chopin: tl 10 Or
gel: 11 45 Ens Jettv Cantor; 13 35 Ball
room ork 1 Nieuws 119 Musette ork.:
2 Literatuur; 2 70 Kwintetspeler»; 3 20
Lei joveux Bohemlëns: 4 Plano hobo.
faaol; 4 20 Italiaans Operaconcert: I
Kaleldoscoop: 5 30 Orgel: fl Nieuws-
«15 Romancers: 7 piano; 7 30 Wil stel
len u voor l I Nieuws: 105 Con
cert: 9 13 Hnormei: 9 43 Orgel, zang;
10 30 Skvmsslers: li Nieuws; 11.l»
Beethoven. Brahms. HMndel
zover te krUgen. dat er In de normale
behoeften zou kunnen worden voor
zien. Wat hier door die enkele ge
schoolde. hoofdzakelijk Europese
werkkrachten, gepresteerd Is ln die
begln-tUd. Is enorm, daar materiaal
gebrek en onvoldoende geschoold
personeel remmend werkten.
Over de gehele lUn was er geen
of weinig arbeldalust, waardoor het
zeer moeilijk was om selfs ongeschool
de Inlandse arbeidskrachten te krU
gen. En éls ze al kwamen, dan kon
je eron rekenen, dat de volgende
dag hef aantal, dat op het werk ver
scheen. drastisch verminderd was.
Passer-gelegenheid was er slechts
weinig; de bevolking uit de kam
pongs om de stad waagde zich niet
dan met schroom op de vaak lange
weg van de kampong naar de stad.
waarbij af te Jeggen afsUnden van
12 kilometer mét een last van dertig
kg. niet eens tot de grootste behoor
den.
Toen wU ons begin April in de rand-
kapnpongs vertoonden tijdens patrouil
les (terrein-verkenning), verdween al
les snel In de hulzen, zodat alles ver
laten ieek. Zelfs het vee werd
Uiligs opgeborgen 1
Soerabaya thans
Wat Is nu het beeld van Soerabaya
en omgeving?
Soerabaya: atraten hersteld, vuilnis
belten verdwenen. onkruid uitge
roeid. verreweg de meeste Europese
hulzen weer bewoond (teruggekeerde
evacué'*), terwijl allerwegen het
uiterlijk en Innerlijk vafi hulzen, kan
toren en toko's óf opgeknapt Is. óf
men la er druk aan bezig. Er ver-
achUnen dan ook weer blinkend-,
witte hulzen en toko's. Gaten, ont
staan door granaattreffers ln muren
en daken worden of zijn gedicht,
alles door Inlands personeel, dat In
de loop der weken meer en meer
weikwllllgheld aan de dag ging leg-
gen.'De oorzaak hiervan kan niet ge
zocht worden ln de lonen, welke In
het begin even hoog waren al* nu.
Neen. de oorzaak ligt op ander ter
rein. Daarover In een volgende brief.
Reeds la de capaciteit van de
Nood-centrale dermate opgevoerd,
dat twee lUnen van de stidstram
weef bereden worden. dat de
stugatvei lichting weer werkt ln
4R hoofdstraten") en dat er geen
stroomloze uren meer zijn. Natuur
lijk moet er apaarzaamheld be
tracht worden, doch „de zaak
draalt. Weer"'. Zelfs het Phillpsbe-
drUf gaat zU het op bescheiden
schaal weer draaien: ook andere
- fabrieken, bedrijven en be^rüfjes
werken weer.
Passer-gelegenheid Is erjiu In vrij
ruime mate; reeds vóói vUven. In het
donker, trekken eindeloze rijen man
nen en vrouwen, hun landbouw-pro-
ducten per plkoel .vervoerende, of,
zoals bU.de vrouwen )n manden, ge-
diagen In de aelendang of op het
hoofd, naar de verschillende siads-
passers. En dit aantal groeit -nog
steeds. waardoor de voedsel-posltle
in de stad gunstig wordt beinvFoed
Auto's, volgeladen met koellés, ko
men uit de kampongs bulten de sfad
en voeren de arbeiders aan welke
zich storten In de langzaam op gang
komende opbouwmachlne.
Het straatbeeld wordt nu weer ver
levendigd door de vele Europeanen,
die uit de kampen naar hier terugge
voerd zijn. zodat winkelende dames
•I geen zeldzaamheid meer zijn.
In het verkeer per as Is de leger
truck uiteraard wel het sterkst ver
tegenwoordigd. om nog niet eens te
spreken van de bekende Jeep*. Lif
ten 1* hier nog de wUze van perso
nen-vervoer, al moet worden toege
geven. dat de tram In deze teeds ont
lastend werkt. Voorioplg zal het lif
ten wel mode blijven, gezien ook de
enorme afstanden In deze langge
rekte slad
De laatste tijd verschijnen er meer
en meer „burger-auto's". ..Sleeën"
zijn al géén zeldzaamheid méér Et
heerst een gezellige verkeersdrukte,
waardoorheen zich al tingelend, de
tram een weg zoekt.
Toendloengan. de hoofdstraat van
Roernbava. vier maanden geleden en
nu. geeft een beeld dat enorm veel
levendiger en prettiger is. Ik stel me
voor als de Coolslnael te Rotterdam
In 1944 In verg*!Uklng met nu. voör
zover Ik me op zo'n grote afstand
aan een dergelUke vergelUklng mag
wagen
In de kampongi binnen het door
de militairen gecontroleerde gebied
wordt weer hard gewerjet. ondanks
allerlei moeilijkheden als onvoldoen
de Irrigatie (water-toevoer wordt
gecontroleerd door de tegenpartij),
geen of weinig en dan nog hoogst
gebrekkige landbouwwerktuigen,
onvoldoende trekkrachten (karbou-
wen en sapl's). En er wordt ge
werkt. niet onder dwang van
welke zijde ook. doch uit de over-
tulglng dat de landbouw weer over
eind moet en de voedselpositie ver
beterd moet worden.
Ik rfn ervan overtuigd, dat vele
mensen In Holland deze ommekees
In levenshouding van de bevolking
ongeloofwaardig of op zijn minst on-
beurUpeltlk zal lijken. Het ..waarom-
zal lk ln m'n volgende bvlef behande
len. opdat men In Holland wele hoe
hel hier Is en wat er gepresteerd Is
en wordt
Tóch Cold-Wave
Cold wave js het onderwerp van
geaprek van alle dames, die met
belangstelling de gebeurtenissen
op mode- en coiffure-gebied vol
gen. Bij de thee wordt er over ge
praat. manlief krUgt te horen, dal
er iets nieuws is ontdekt, dnt een
revolutie |n yje kapperswercld met
zich belooft te brengen en natuur-
tUk wordt er In kapperssalonr over
bUna niets anders gesproken Vóór
en nadelen worden gewikt en ge
wogen De voordelen» hebben wU
enkc e dagen geleden al genoemd
ze zUn vele en daaraan kunnen wij
nog toevoegen, ter geruststelling
van sommige «ceotlsch ge-Hemde
dames, dat hel haaf niet wordt aan
getast door de verschillende che
mische vloeistoffen welke bil de
cold wave worden gebruikt Ook
de handen van den kapper, die er
mee werkt, worden er nlei door
aangetast en ze hebben niet zulk
een onaangename geur als de pre
paraten. welke bU de stöompeihTiB-
neni te pas komen De diepe krul
en de brede golf zUp watervast, zo
dat men mei een cnld-wsve gekepl
hoofd rustig kan gaan zwemmen
De nadelen wel vt.|en hebben
gemeend, dal de grondstoffen h!er
ontbraken en van deviezen om ze In
het buitenland te kopen spreken wij
maar helemaal niet Gelukkig de
materlsalschaarste valt mee Het
blUkt. dal er In Nederland een on-
dornerriende firma la. die al Jaren
lang met de nieuwe chemische
vloeistoffen proeven heeft genomen
en onlanga heeft zU de tuiste éamen-
stelling gevonden Er Is dus alle
hoop. dat binnenkort opk In de Ne
derlandse kapperszaken de cold
wave zal kunnen worden toegepast.
-L.
Het eerste beeld, een houten,
werd geplaatst ter ere van het
bezoek van den Spaansen erf
prins Philips II. Het blad. dat
het in de hand hield, bevatte
de welkomstgroet.
Erasmus, de geleer^éTlotter^
dammer, moge zeil in de è$raïe
helft zUns levens een zware
strijd te strijden hebben ge
had, ook zUn be«ld heeft vael
leed ondervonden, Zoals nwn
weet. stgauhet thans op een.
geheel nieuwe plaats, bU telJ
Erssmushuis. Geen standbeeld
hier ta lande ls meer genoemn
dan dat van Erasmus. Elk aardf-
rijkskundtg woordenboek je
leerde ona „Rotterdam met
standbeeld van Erasmus" kan
nen. zeer waarschUnlUk omiat
yrocger atapdbeelden Her/te
lati'de nog tot"üe zeldzaamheden
behoorden. De aardigheid, dat
telkenmale als Erasmus dertdok
hoort slaan, hU een blad/ van
zyn boek omslaat, hoord» elke
Rotterdammer in zUn Jeuaa met
verwonfiering aan. 7
Onze grote Rottèrdammer Ia
waarschUnlijk de eerste rpan ge
weest. voor wien bU ons een stand
beeld werd opgericht.warrt reeds
ln 1549, toen Rotterdam de hoge eer
mocht genieten den later/zo zeer
gehstcn Philips II, die ziln rond
reis- deed om zich als gehuldigd
erfprins aan zUn toekomstige on
derdanen te laten zien, tè ontvan-1
gen. hqdden de Rotterdarhmcri' een
houten beeld doen vervaardigen,
voorstellende Erasmus. dan man.
op wien de stad zo met /recht trots
mocht zUn. Het beeld mpest als het
ware de stad vertegenwoordigen cn
hel blad dat .hét ln de/hand hield,
bevatte de welkomstgrbot aan den
zoon van den bemiryien Keizer
•Karei V, den Hollandsen Graaf.
Na de feestviering
zonde en jammer het/beeld west le
Hff huls tn de Wijde Kerkstraat,
waar Erasnlus 28 October 1467
werd geboren.
nemen; het waa te fraai om slechts
voor epige ogenblikken gediend ta
hebbert. En geen wonder, de beeld
houwkunst en vooral het beitelen
en snUden ln hout had hier een
buitengewone hoogte bereikt. Het
beeld, bleef alzo staan. Wel was het
dus bij, toeval, dat Rotterdam een
standbeeld bekwam. Ongelukkig
bood het hout niet lang stand aan
weer en wind- Doch. eens aan een
standbeeld gewoon, besloten de
Rotterdammers ln 1557 een nieuw
\»n arduinsteen te doen vervaardi
gen, hetvyelk gedurende 15 jaren
ongestqord mocht staan. Toen In
1372 de Spaanse soldaten in Rotter
dam meester waren en daar vrU
ruw huis hielden, wreekten zij zich
echter ook aan het standbeeld van
Erasmus. Aangehitst door een voor
vechter werd het beeld belegerd
en aangevallen met een kogelregen
besphoten. overwonnen en tenslotte
in het water geworpen. De Rot
terdammers hadden allea lUdeiljk
moeten aanzién en niet voordat de
Spaanse helden vertrokken waren,
kon er aan worden gedacht. Eras
mus weer op te vissen. Maar hoe
deerlijk gehavend kwém hij uit het
water te voorschUn!
Ontdaan van modder en vuil,
bleek het. dat hij zó door de kogels
verminkt was. dat het beeld, of
schoon zoveel mogclUk hersteld, en
weer geplaatst toch niet geschikt
was om tot glorie van de stad te
strekken. De toenmalige minder
gunstige toestand der geldmiddelen
ten gevolge van de voortdurende
oorlogen maakte echter, dat men
voor het ogenblik wel aan Iets an
ders dan aan een standbeeld kon
depken.
In 1621 word besloten een nieuw j
beeld te doen vervaardigen. Niet
uit afgebedelde bijdragen van par
ticulieren. maar op kosten dpr stad
werd een derde beeld besteld aan
Hcndrick de Keyzer, .den beroehi-
den beeldhouwer, nu niet van hout
of steen, doch van metaal. Maar
nauwelijks was het In 1622 geplaatst
of het beeld ondervond geweldige
crltlek van de zijde der Rotterdam
se Protestantse geestclUkheld.
waarbij zelfs de kerkelijke Synode
van Zuid-Holland betrokken werd.
Het bei;ld bleef staan, waar h«t
stond en kon zich in een vUfl!g-
jarige rust verheugen, tot In 1672
Toen ontgloeide hei vuur. dat nooit
geheel gédoord schUnt te zijn ge
weest, opnieuw cn wel zo sterk,
dat dc regering besloot den meta
len Erasmus in veiligheid te bren-
gen en op, te bergen juist honderd
jaren nadat de stenen was verdron
ken. ZU wilde echter de schUn ver
mijden. aMof vrees haar daartoe
noopte en zij deed het voorkomen,
dat de bouwvallige staat van het
voetstuk en het gewelf dit wegne
men nodig maakte.
Toen het zover gekomen was.
vond, men op een morgen het vol
gende versje bU het beeld:
Jerassemus. Jcrassemus. gij
moet rerfrecfcen.
Het land is overal vol
6 geckcn
Wij zeilen trecken of lujjcn,
Of u»U lullen Burgemeester
Harfmans glasen ultbrugen.
Het volk had echter hieraan niet
genoeg; het \verd naarmatsa men
toegaf brutaler en wilde nu van
de Raad een besluit, dat het beeld
nooit meer geplaatst zou worden.
Het standbeeld van Eraftttui tn da
17de eeuw.
Dit gelukte in zoverre, dat men
reeds ln de Raad er over begon te
praten het beeld te zullen vorko
pen of versmelten. 'De stad Bazel,
waar Erasmus vele jaren geleefd,
had, schUnt van dat plan bericht te
hebben ontvangen, tenminste zU gaf
last om het beeld tegen elke prtjs
te kopen. Gelukkig echter voor de
eer van Rotterdam nam de rege
ring met een meerderheid van
slechts twee stemmen het besluit,
het beeld zelf te houden en de met
Bazel gevoerde onderhandelingen
af te breken. Desniettemin duurde
het. tot ln 1677 voor het weer goed
en wel op een nieuw' en mooier
voetstuk op de Markt werd ge
plaatst
Na die tijd schUnt het nogmaals
Ran een groot gevaar te hebben
blootgestaan. Men beweert name-
lUk. dat toen Napoleon behoefte
had aan metaal voor zUn vuurmon
den. hU Erasmus wilde doen smel
ten. VermoedeiUk had Napoleon
ofchter te veel eerbied voor Eras
mus om zulk een heiligschennis te
begaan Hel beeld werd dus ge
spaard. migschlen ook wel, omdat
men. zoal/ gezegd wordt, den Kei
zer met/kostbaarder metaal vlat
tevreden te stellen.
féh kwam het bombardement
dé grote brand van 14 Mei 1940,
.rasmus eveneens heeft „over-
leef$"
•tUd tot tijd heeft men Eras
mus AfMotk doen zUn van de depk-
beeldeil vRn het volk over gebeur
tenissen. waarin het belang stelt.
Zo dro^g het beeld in 1747-48«en ln
1785-95 de onderscheidingstekenen
van dc bovendrijvende staatkundige
partUen. Misschien heeft men het
ook wel /eens de vrUheldshoed op
gezet.
In 1813 legde men het deze woor
den in de- mond:
Durft niemand nog oranje draoen.
Ik durf tnljn otide kop wel wagen.
Zo ook had men het, toen het
zeker was. dat het niet door Napo
leon zou worden gesmolten, de vol
gende woorden doen spreken:
Hier sta ik nog gelijk voor
deren
Aandachtig in m<jn boek te
lezen;
Maar had mij eens
Zoals hif had gedreigd, ge
goten tot kanon.
Napoleon.
Peter de Grote bezocht ln 161-7
en In 1717 Holland en o a Zaan
dam waar hij een kleine wo
ning op de scheepswerf betrok
WaarschUnlUk door de omgang
van zijn prille Jeugd af. met
- Hollanders, legde hU een grote
belangstelling voor scheep -
bouw aan de dag HU werkte
op de werf. precies eender als
de anderen gekleed als scheeps
timmerman en verkoos Picler
Timmerman van Zaandam ge
noemd te worden Wie ^em
met „Uwe Majesteit' of g.Mijn-
heer" aansprak draalde hU Je
rug toe. althans wanneer hij
als scheepstimmerman gekleed
was In een bUzonder goede
luim bracht men hem. wan
néér men hem eenvoudig I lc-
terbaas noemde
Een aanzienlijke Hollander die
hem eens wilde zien werken bc-
zocht op oen morgen de werl ver
gezeld van den ban*, die hem had
beloofd hem den Czaai te z-illen
aanwijzen Nauwelijks hadden Ml
de werf betreden of enige w-rklul
passeerden hen,*dle een zwaar rtuk
hout droegen TegelUkerMJd ging
een andere gróte rwanr 'gebouwde
man hen voorbU
Pleter Timmerman von Zaan
dam. sprak de baas hem aan - cn
de bezoeker wist .hierdoor dai het
de "keizer van Rusland was - wsnr
om helpl gU die mannen nte*'
Peter gehoorzaamde ogot r.likke-
lljk. zette er mede zUn scho'.rter»
onder en bracht het stuk hout
waar het wezen moest
Lui was hij geenszins Kwam er
Iemand om hem le «preken oan
ging hU wel. met de bij! tussen de
benen op de kromhou'en uiten
maar lang moest het niet duren
want dan maakte hU et een eind
aan. om zich weer aan hei wevk
tc begeven Den patrlarrh van Rus
land «ch'reef hij dat hU In Holland
hei woord Gods. lot Vader A-Mm
gesproken opvolgde .In hei zweel
uw» anngezlchts zuil aU uw orond
eten"
HU was een zeer Uv-erig leerling
en ook de termen van scheepstouw
cn acheepvaart - in zUn je-go na-
hU van Hollanders ln Rusland r.-rd»
onze taal geleerd - kende hU wel
dra
Een trekking mei hei hoofd en
met de rechterzUde van hc
lichaam vooral als de keizer on:-
roerd was of zich over lel» veront
waardigd of boo» toonde viel ook
velen In ons land op De omgeving
van den ezaar weel. deze zenuw
trek aan het volgende voorval BI'
een opstand van het corp» Streilt-
zen, de lUfwacht van den czaar. 1i#
toen nog slechts een kind was
zij vcrlangdten meer geld en sterka
drank had het hof zich veilig
heidshalve uN Moskou naar het
klooster der Drleëenheld In de na
bijheid van deze stad begeven doch
ook dll wqyd spoedig overweldigd.
De keizerin, weduwe Natalia.
Petera moeder, vluchtte met haar
zoontje naar het hoogaltaar, waar
zij de armen beschermend om haar
kind heen sloeg Fen woedende
Strelitz rukte den Jongen niet een
hand van haar los en zette niet de
andere hel blote zwaard op zijn
keel Een andcrcimuiter werd ech
ter getroffen door de heiligheid
van de plaats en hU riep zlln ka
meraad toe
- Houd op» Niet bij hel altaar
HM kan ons niet ontkomenl
Dit uitstel redde den kleinen
Peter het leven, v^nt Inmiddels
deed dc aankomst van een bende
ruiterll de knns keren en de op
roermakers gaven zich over De
■schrik hnd echter Rrolr Invloed op
Peter» gestel, trekkingen van het
hoofd en de rechterMIde van het
Uchafcm woede-aanvallen en ïcUs
toevallen waren er hel gevolg var
De Renceshrrcn schreven bew<
en arbeid voor en wellicht ,m*e
ook hieraan Peters bel«M#UiJln>
voor lichaamsbeweging en llclw»-
me'lllve arbeid worden toegesihte-
Hoofdzaak was cchfet zijn ver
langen om zlln rlllt de zegeningen]
van hel Westen deelachtig te doen
worden en zlln land mel allerlei in
dustrieën als gevolg dnnrvan han
del lol ^grotere bloei te brengen
De gouden jubilaris met
„atoomenergie"
Aan de arm van Marie van Evs-
den—Vink verscheen de gouden 'o-
neeljubllarls Charlc« Braakcnsiek
In de Koninklijke Schouwburg te
Gravenhage na de eerste voor
stelling van Waarheen als men
oud word»?" van Van Daelcn wanr
mee hlj>op tournée gaat voor het
voetlicht Eerst sprnk zU hem »oe
en daarna de heer H A van EIU-
aen penningmeester van h«t hul-
dlgingsrnmlté die een krans van
BiT.n?PPn,cbes,m'r flinóroeg en
een album mei namen van degenen
die tot het hu'dcbMjk hadden Hjge-
aragen De echtgenotp van den lu-
sPral< ooh en verzekerde Ijet
publiek dat ha»r man over .atoom-
enerulp" hes-hikt Nnmcns het ge
zelschap sprak Paul Meyer die boe
Icèn aanbood.
VLIEGTUIGEN VOOR DB WALVIi-
VAART.
De le Nederlandse Wslvisvsart MU
in Engeland heeft twe# walrusamphl-
htetoestellen aangekocht Dez# «ul'en
d-enen voor het opsporen van wal
russen en als hulp bij de navigatie
in de poolUsstreken Hlerbt] Is dg
medewerking verkregen van het mi
nisterie van Marine, dat ervaren per
soneel voor dit doel heeft afgestaan.
Hel Voorlichtingsbureau van'da
Voedingsraad schrUft ona:
Haring is gezond. zU is een elwl»-
bron bij uitnemendheid, bevat veel
vch waardevolle zouten, zoals kalk.
phosphor en Uzer en niet te ver
gelen de vitaminen A en D die
rcspectievelUk tegen Infectieziek
ten on Engelse ziekte beschermen.
Daarbij is dc prijs niet hoog.
Op het ogenblik komt er vtij veel
verse haring (haring, die niet ge
kaakt en niet gezouten ta) tn de
handel Op de Juiste wijze bereid,
levert ze een heeriUk gerecht, ook
voor de warme maaltijd waarvoor
onderstaande bcrcldlngswUzen kun
nen dienen: -
Gekookt-*
5 Haringen. V» eetlepel (0 gzout.
11 liter water
Dc haring schubben, aan de bulk-
*ifde opensnijden, de Ingewanden
cn hel zwarte vllesje eruit neintn
ue kop verwijderen en de vis goed
wissen evenals de hom en de Wuu
Dc haring opzetten, met water er
zou! en ca 10 minuten laten ko
ken Het vocht verdunnen met cent
/over! water en er een mosterd
pciciselle- of zure saus van maker
Hom cn k-ui meekoken en met d«
haring opdienen
Gest ni'r
5 Haringen konle dl v..
1 kleine ui. peleraelle. scheut-
Iiziir 7 Ihne'nnp'" ir« 4 B i
1 theelepel mosterd
Dc haring schubben Rehce> or-»'
*nlid«n aan de bulkaUde le w-gr
war.den. het zwarte vllesie e- r
kop verwijderen, de graat cm-
haien en de vis wassen eveu-.L ri.
bon. en de kuit Vervn'nens dt ha a
nng inwrijven met wat ••,- rn
dicht of opengeslagen 'n een t-sr
of vuurvaste schaal lengen wa
ter de azUn. de mosterd de klein
gesneden vl en de (Ungehak e ue-
tmelle toevoegen en de vs bo
venop" of In dc oven ganr i'oven
reaped Ie vel ujt men I5minu-»i. RH
hel bereiden In de oven kan men
ot vis met paneermeel heslr«»M«-n
Peterselie- tomaten- of mosterd
saus Is heel smakelUk bij gldt»» be
reide haring
Gebakkon
5 Haringen, bloem of par-eeirreel.
botet of margarine zout
De haringen schubben ««jhe»!-'
aan de buikzijde opensnijden »n 'n-
giwanden, vllesje en graat -»»rwj-
oetcn De haring van 1e kop ont
doen wassen (ook hom en_Vu1t' en
opfenvouwen De vis inwrijven met
jvai tout en door biorm of panecr-
rncfi wentelen Boter of maraa'-'p®
smelten en hierin de haring br-iln
en gaar hakken (ca 7 min i BIJ voor
keur wordt nldua gebakken hiru-g
gegeven bU kropsla rode kooi jt
appelmoes
DOOR MILITAIRE AUTO OrnnoT»
larendalseweg te Arnhem door
een militaire suto gegrepen -fltl
slachtoffer overleed r-
dingen.
