c
I
I
I
1
GOUD5CUE COURANT
waarjn opcenomen
GROOT GOUDA
De Politieke Delinquenten
I
•"Til
iwSïï SS3S
terwijl de eerde daar beneden don alom rich sens even wtr
ker ligt De passagiers slapen dan op
hun gemakkeltjke stoelen, ‘s Morgens
brengt de bediende dan ‘n lekker ont
bijt, hij zorgt ook voor de andere
maal daalt hot vliegtuig
TWEEDE verjaardag
VAN „DOLLE DINSDAG”
In het Brandpunt
0 HEB8EH
De beheerste chaos der kampen
worde geen onbeheerste daarbuiten I
Helden en heldinnen
zonder uniform
denBouw
25260
v-
ïïïïtëS
IN STRIJD MET
DE GRONDWET
Prins Bomhard
ongedeerd
bij motorongeval
Nieuwe bonnen
DE FAVORITEN WEER GELIJK
lafskiej remise. Kottnauer wint vzn
Denker, Christoffel verliest van Bot-
wlnnik. Guimard—Steiner remise.
EERLIJK
.IS EERLIJK
Onthullingen
EEN ONFRISSE GESCHIEDENIS
NATIONALE VEILIGHEID IN OPSPRAAK
Rechtsgelijkheid
Een sociaal probleem
Hulp der Stichting
ioïSl t»
Donderdag 5 Sept. 1946
Prij» 10 cent per'nummer
85ste Jaargang No. 21847
M«b ij/
IN.
IV.
iaru
trel
it In
mlta
Iden
ilsatl
2'h*h.
1
Jooke Folmer, uit Amsterdam,
Iroogde
uchten.
ien.
it kratsen.
dla-
DE LOTGEVALLEN VAN TRIPJE EN L1ZEBERTHA
Bureau: Markt SI. tel 2748
Pootrekeninig 48400
De vereorgater van
de prinsesjes
hen gaat
dan aan e
r worden
■nen mag
itember zonaei
ott
'rles.
122gb
131b
dagen
een
om
__j-ver-
t BJÏ.V.
itograte-
taf de me-
-j was van
Ik. niet ver-
hlj en koe
eigen informatiebronnen had be
reikt. Deao dienst had er echter
op vertrouwd, dat de censor even
tueel het bericht aou tegenhouden
op grond van a Un-Informaties. Zo
werd Maandagavond 4 September
Breda „bevrijd". De B.B.C. ver
spreidde pet bericht in twee doi(jn
talen. „Dolle Dinsdag** brak uit.
ren
*.M,len
dlalve
.Haten
waarlt
itlng
toe
egens
>ende.
«ring.
der
toezicht
dat de
en zUn
ver uit
i ro goed
SPOED v
leraar wil mij enkele
modelenen geven 7
spiling S.O.). Bleven
io. 3033. Bureau van dit
281gb
IHV.gb
écht „Duitse"
irmee men bij de
van huisraad-kwestles
.leerden zelfs zeer per-
igen als kinderfoto’s en
a weigert terug te ge-
'-rin moeten wij terug
er. Hoofdred. Led
jf. mr. c. W. de Vi
O
PCB ASPtSA
\r> ASTOX
De Commissie-generaal
Tot leden van de commisale-
generaal voor Nederlands-Indlë
zullen naar alle waarschijnlijk
heid worden benoemd prof Ir.
W. Schermerhorn, de oud-waar-
nemend burgemeester van Am
sterdam F. de Boer en het
Tweede Kamerlid Max van Poll.
Natuurlijk
aimige Vim
verwijderd.
Toen de Prins hedenmorgen
in geselschap van sQn adjudant
en twee Nederlandse officieren,
per auto van het vliegveld
„Hendon" b(j Londen kwam,
geraakt* de auto in botsing met
een Nederlandse leger-vraeht-
auto. De auto van den Prins
werd geer awaar beschadigd,
doch sowel Prins Bernhard ala
de officieren, die hem verge-
selden, bleven geheel ongedeerd.
Toen Prins Bernhard bQ het
hotel ..Brawn" ‘aankwam, was
hy vroolQk on glimlachte
aldus seint een varslaggeverjvan
het AJ4.P.
g Cr.dl»l
dam
Voor de eerste helft van de 10e
periode, 1 t.m. 14 September, zijn
de volgende bonnen geldig ver
klaard:
BONKAARTEN KA. KB en KC 818:
554 Algem. 100 gram bloem.
555 Algem. 100 gram gedroogde
zuidvruchten.
558 Algem. 100 gram koffie.
BONKAARTEN LA. LB en LC 818:
A n 2 liter melk.
B 62. C 62 3'/i liter melk.
510 Aardappelen 3 kg
naar de rechtsstaat en het gaat niet
aan. dat ambtenaren zich over voor
/-oorlogsslachtoffers bestemde NSB-
goederen „ontfermen” onder het
motto, dat ook zij oorlogsslachtof
fers zijn, „omdat ieder het Isl"
Om te vermijden, dat losgelaten
delinquenten’op drift en^ï/ervend
raken, heeft men doorgangshui
zen gesticht. Deze zijn nu vol
strekt te klein om de vele ge
vallen van thans op te nemen,
maar er worden met spoed meer
huizen Ingericht, men brengt de
mensen nu in gezinsverband tn
om benzine
-J aware me»
--junnen de paase-
- eens even vertreden op de
variu grond Maar lang duurt da»
niet, want spoedig act bet vllagr*-
de reis ween-voort. Dan gaan de t
toren weer daveren en stijgt de t
chine weer op tot boven te
vreemd, dat velen\
dat het opperbe-
Ings ten .aanzien van
sgebled niet kan wor
1 en beperkt door den
Prijs abonnement:
per kwartaal. 3.30
per maand 1.10
4 per week..,. /OJB
Amerikaanse schoenen
zonder boft
Het restant van de uit Amerika
geïmporteerd* schoenen mag met
Ingang van 5 September zonder bon
worden verkocht.
HET WEER--
Mesr sonnsschlj^.
Weerverwachttng, meegedeeld
door het K.N.MX In De Bilt,
geldig van Donderdagavond tot
vrijdagavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt
met vooral In het Oosten van het
land tijdelijk regen Morgen wie-
selende bewolking met langere
perioden van zonneschijn. Hier
en daar echter enkele buien.
Meest matige wind tussen Z.O-
en Z.W. Iets minder koel.
Zon op J»; onder 19.1»
Maan op 1T.M: onder
Wassende maan
De regeringsvoorlichtingsdienst
deelt mede:
„Met ingang van 1 Augustus J.L
werd de heer W. E. Sanders b(J het
Bureau Nationale Veiligheid ont
slagen.
Spoedig bleek, dat er zeer vele
dossiers en andere documenten uit
de administratie van dit bureau
verdwenen waren. De heet' San
ders bood den minister-president
aan, deze stukken terug te ’bezor
gen. Toen deze teruggave op 2 Sep
tember J.l. zou volgen en de heer
Sanders, mét honderden dossiers en
duizenden kaarten betreffende ver
dachte personen, rich bij het ka
binet van den minister-president
vervoegde, bleken verscheidene
stukken alsnog te ontbreken.
Bovendien was bekend geworden,
dat de heèr Sanders enige
tevoren opdracht had gegeven
een particulieren fotograaf,
grote hoeveelheden processen
baai betreffende door het
gehoorde verdachten te fot
ren. Aangezien de fotograi
dedellng, dat hier sprake
een opdracht van het Rij)
trouwde, waarschuwde L_
de afgifte van de film aan den heer
Sanders, die zich reeds In het ste
ller van den fotograaf bevond, om
het bestelde In ontvangst te qemen.
worden voorkomen.
Aan den fotograaf was meege
deeld. dat er grote haast was bij de
aflevering, aangezien déze fotoco-
pieën met een vliegtuig naar het
buitenland zouden worden gezon
den.
Najdorf—Smyslof afgebr. en Szabo
verliest van Lundin.
De Stand na de 17de ronde luidt:
Euwe en BOtwinnlk leder 11‘Za punt;
Smyslof 11 p. en t afgebr. partij;
Szabo 10 p.; Stoltz en Flohr ieder
p. en 1 afgebr. partij; Lundin t'h p.;
Najdorf O'p. en 1 afgebr. partyKo
tov »V« p. en 1 afgebr. partij; Denker
p.; Tartakower S p. en 2 afgebr.
partijen: Kottnauer I p. en 1 afgebr.
partij; Boleslafsklej Th p. en 2 af
gebr partijen; Yanofsky Th p’.; Gui
mard S’/t p.: Steiner p. en 1 af
gebr. partijBernstein 4'h p. en 2 af
gebr partijen: Vldnfar 4*/» p. en 1 af
gebr. partij: Christoffel 4'h p.^ O’Kelly
4 punten
Het is nooit goed om de dingen van
een star standpunt te bekijken. Wan
neer men feiten of gebeurtenissen in
hun samenhang wil zien, moet men
enige afstand neme* en zich liefst
in de gedachtengang, van anderen
verplaatsen. Op die manier komt men
ook tot verzoenende gevoelens, die
In deze tijd zeer noodzakelijk zijn.
Er is tegenwoordig vrijwel over de
gehele wereld een actie gaande
bepaalde groepen spreken van ..reac
tie", maar het Is lastig redetwisten
over de kwestie wie er eerder wee:
kip of elT een sctle dus, die kenne
lijk ten doel heeft, alles .at Russisch
Is. te wantrouwen. De schitterende
bijdrage die het volk van de Sowtet-
Unie leverde tot de overwinning,
wordt vergeten en men verkijkt zich
op Russische uitingen, die ..duis
tere redenen" schijnen te verbergen.
Algemeen wordt esngenomen, dst de
Sowjet-Unia zich op ten expansie-
oorlog voorbereid; en als bewijzen
voert men dan aan de mysterieuze
vliegende bommen boven Zweden, de
toUitalre opvoeding van de Russische
jeugd, politieke beïnvloeding vsn
buurlanden en allerlei andere onge
oorloofde politieke manipulatie», het
eanleggen van sterke vlootbases en
voorts allerlei Interne gebeur*eniaaen.
zoals het afzetten van Litwlnof (om
dat hij te westers georiënteerd zou
tljnT). Het wantrouwen wordt hoe
langer hoe aterker en het kan niet
anders of Rualand stelt rich daar
tegen te waar matwantrouwen.
Green bonnen voor'
babypakketten meer
Het Cent
deelt mee. t
bonnen v'
zullen wo.
Zij. die 1
een bon v<
nen deze nog
ber bli
Blnnenkt
delingen
nleur -
itraal Distributiekantoor
dat na 8 September geen
voor babypakketten meer
'orden uitgereikt
nog In het bezit zijn van
roor een babypakket, kun-
tot en met 14 Sept'em-
een winkelier Inleveren.
tort zullen nadere mede-
volgen betreffende een
iwe regeling krachtena welke
men de artikelen, welke In het
babypakket worden verstrekt kan
verkrijgen.
Gisterochtend heeft de Ameri
kaanse militaire attaché kolonel
Frank M. S. Johnson op het Bin
nenhof hoge Amerikaanse onder
scheidingen uitgereikt asn 20 Ne
derlandse „pilotenhelpers", wsih
van één posthuum.
Met enkelen had het A.N.P. na de
plechtigheid een onderhoud en uit
de bijzonderheden, die verteld wer
den, blijkt wel, dat de twintig pllo-
tenhelperé de hoogste onderschei
dingen, die Amerika aan buiten
landse staatsburgers kan verlenen
(n.}. de „rnedala of freedom", resp.
met gouden en zilveren palm) ten
volle hebben verdiend..
De heer J. H. Weitner is in de
oorlog de „contactman" te Parijs
geweest. Circa 100 gealliëerde pilo
ten zijn door hem als „psssanten"
doorgestuurd. Ook vele Nederlandse
militairen en burgers, die naar En
geland wilden ontsnappen, zijn door
hem geholpen. Hij beschikte over
nauwe contacten met Spanje en
Zwitserland, waar ds. Visser ‘t
Hooft een verdere schakel was.
De heer A. L. Poels, landbouwer
te America (Limburg), wist niet
eens te vertellen, hoeveel piloten
hij wel geholpen had. Het waren
er naar zijn oordeel nog veel te
weinig geweest. Velen van zijn me
dewerkers zijn bij het werk omge
komen, onder wie zijn vader.
Mej. T. Muljer, uit Drachten, ver
tegenwoordigster van het Frlesch
Dagblad, heeft ongeveer zeventig
piloten, die met de parachute in
Friesland een noodlanding hadden
moeten maken, verzorgd en na*r
België doorgezonden. „Zij reisden
natuurlijk als doofstommen".
Mej. J. Folmer, uit Amsterdam,
is als gevolg van haar hulp aan ge
allieerde piloten in April 1944 ge
arresteerd, ter dood veroordeeld en
in Duitsland van. 1 achthui» naar
tuchthuis gesleept. Tenslotte la zij
In Mei 1045 door dé Rusten be
vrijd. Het terrein van haar activi
teit heeft voornamelijk in Brabant
eft Limburg gelegen en 320 Ame
rikaanse piloten hebben aan haar
te’ danken, dat zij de strijd tegen
den vijand weer hebben kunnen
opnemen.
Het te vandaag twee jaar ge
leden. dat vriend en vUand zich Het
misleiden «oor geruchten over een
onweerstaanbare opmars van de
geallieerde: legers uit het zuiden.
Mussert pakte zijn koffers en „ver
plaatste ztfn hoofdkwartier” naar
Almelo. En tal van andere N.8.B.-
functlonartesen vluchtten mee naa»
het oosten. Dn. L. de Jong, eens
omroepq^ van „Radio Oranje”,
thkns chef van het RUkslnstituut
voer Oorlogsdocumentatie te Am
sterdam, onthult nu het volgende
omtrant d. ooruuk v«n it lr.fl- voorlkhtln„dl,™i h«J>ertehl uil
comedle.
Is hst wa aagten nog eens: eerlijk
is eerlijk zo onbegrijpelijk, dat
RUsland deze mschtsdemonstratte niet
wkardeertT Hoe zouden Amerika en
Engeland reageren. Indien een gewel
dige Russische vloot „voor de aar
digheid” oefeningen bij Gibraltar of
panama ging houden?
*Kort geleden sloot de Sowjet-ünie
een handelaverdrag met Zweden af.
Onmiddellijk protesteerde Amerika
omdat Zweden daarmee buiten zijn
Amerikaanse handelaboekje ging. In
derdaad, niets kan Rusland doen of
het ondervindt crltiek on protesten
En wanneer Rualand iets terug
doet .T Dat was verleden week,
toen Gromyko de Veiligheidsraad te
New-York de schrik op het lijf joeg
door een paar vragen te stellen. „Mag
ik eens weten" vroeg hij kalm. ..hoe
veel Amerikaanse en Britse troepen
er nog zijn In niet-vljandelijke staten
en hoeveel vloot- en luchtbases nog
steeds in gebruik rijn?" Het was als
of er een bom in de vergadering viel
De aanwezigen, -aldus seinde een cor
respondent, schenen een electrische
schok te krijgen, toen zij dit hoorden
Toch was dje vraag van Gromyko
niet zo verbazingwekkend. Het was
een vraag, die voortsproot uit wan
trouwen een wantrouwen, dat ze
ker niet kleiner is dan dat vsn ,de
andere zijde en zeker ook niet min
der gefundeerd. Msar de wereld van
baarniet meer met één maat Het
ware te hopen, dat er nog eens een
macht kwart), die daarin verandering
bracht, een macht van wijsheid eri
verzoening Jtou het niet Iets rijn
voor „de kleine staten" om rich, on
der het motto, „eendracht maakt
macht” samen te voegen tot een vaste
betrouwbare brug, die oost en west
kon verblndenT
HET BEOORDELfcN Van
gediend, wordt een enkele maal, zo
wel (n de pers als in de parlemen
taire stukken, de klacht vernomen,
dat enige bepaling uit een wetsont
werp wordt geacht te zijn „in strijd
met de Grondwet”. Daar dezn
klacht in de regel van de tegen
standers van de voorgenomen wet
telijke regeling uitgaat, wordt na
tuurlijk gemakkelijk verondersteld,
dat het grond wettel Uk bezwaar
slechts wordt gebezigd als de
kende stok, welke wel altijd w>
gevonden, wanneer men een l
wil slaan. Is dus dit aan
wet ontleende bezwaar t
gemeend? Op deze vrar*
tos vaji een voor-
een t
De ministerpresident vond In\|t
alles aanleiding om de politie eto
justitie in de ^ak te kennen, dia
nog bezig zUn met het verhoor vsnl
den heer Sandeka. Aangezlbn deze)
zich vrtTwUlig hlèrvoer ter beschik/
Icing heeft gesteld, is er van arres
tatie geen spraketgeweest.
Na het verhootA hetwtllc' op 2
September door dun officier van
Juatltle is afgenomen, werden de
volgende dag weert grote hoeveel
heden nieuwe stukwen. welke aan
het B.N.V. toebehoorden, door den
heer Sanden ingeleverd.
Het juatltleel onderzoek zal
nen te worden afgewacht.
EEN MISVERSTAND
Eerst later is gebleken, dat niet
het Engelae leger Breda genaderd
had. maar een lichte gemotoriseer
de verkenningseenheid, die zeer
snel teruggekeerd was. Meegesleurd
door het optimisme sprak men dus
blijkbaar op de geallieerde stat-
kwartieren reeds van de hoofd
macht. wanneer het slechts verken-
ningseenheden betrof. - Maandag
avond 4 September wist de Neder
landse regeringsvoorlichtingsdienst
hiervan niets af en prepareerde
dus een bericht, als zou Breda doof
de Engelsen zijn bereikt.
Dit bericht werd voorgelegd aan
den eensor, die het Het passeren,
omdat hU meende, dat de regerings
kampen onder, kortom, men
tracht te v/trmijden dat de be
heerste chaos der kampen wordt
tot een onbeheerste daarbuitent
Men is er niet mee af, als men
zegt: laat ze maar men mag
deze lieden, uit welbegrepen na
tionaal eigenbelang, niet tot nieuw
extremisme laten vervallen, zij
moeten de kans krijgen een plaats
in de samenleving te herwinnen,
aldus mr. Le Poole.
Aan het slot-yan de conferentie
werden nog ipnkele mededelingen
verstrekt. De eerste was aangaande
de rechtsgelijkheid, waaruit blijkt,
dat er nivellerlngsmiddelen zijn, en.
vrU probate, want telkens als een
gedetineerde één jaar heeft uitge
zeten, kan de mtftlrtér van Justitie
op advies van den kampcomman
dant dc internering doen eindigen.
Er is dus nog hoop voor de pech
vogels. die door een of ander Tri
bunaal reeds tot 20 jast veroor
deeld zUn. terwUl veel zwaarder
zondaars binnenkort vrij rondlopen
Het gerucht, dat de politieke de
linquenten inzake huisraad, woning-
ruimte enz. voorrang hebben op
bijv, oorlogsslachtoffers, werd te
gengesproken.
Inzake de terugkeer tot het nor
male arbeidsproces werd verklaard,
dat dit in de practijk nogal mee
valt, mits men de ex-N.S.B.-ers
maar niet op leidend t posities
plaatst.
van
•verking
Hoever gaat nu~_„
den wetgever om
binden? De Gronf
punt telkens
n artikel onzer
ming heeft het
?- en landmat;
icieret worder
ir de regeri.._,
'orden door hem
EIGHT
ER DAM, 3 September,
indel was ook heden
sprake. Daar ér wel
en weinig vraag te-
zlch plotseling mar-
erschillen voordoen,
ie zich ervoor daaruit
conclusies te trek-
mlng was heden iets
teren.
Olies echter stelden
erden 395 (o.k. 400'/i),
van f795.— terug op
andelen der cUltuur-
o waren bijzonder
Van de rubberwaar-
:n A dam Rubbers van
landars van 108 tot
ivla’s van 109'/» tot
sbakken was er even-
eze Batavla’s 123'/«
Senembah'» 125 (v.k.
suikerwaarden verbe-
.'s zich met S*h tot
t. MU 118 (v.k.' 112),
i (v.k. 114). De Banken
tick of wisten zich te
>als Holl Bank Unie
1, claims deden f 170.-.
/arren gedrukt. Unile-
terug tot 262,
;en koerswinst ea
i koers van 123. Phl-
jshoudend. De beleg-
acht^geen verrassin-
jbligatles Nederland
prijsgeven, de gestaf-
'10 De noterlhgep
101'/, en 103 1'18. Ne-
ke Schuld noteerde
85. Pandbrieven wa-
Igemeen Iets beter ge-
ciale- en Gemeente-
Weven vrijwel on-
TWEE LITER PETROLEUM.
Het centraal distributiekantoor
deelt mee. dat voor het tUdvak van
8 September t^tn 5 October de bon
nen 053 en 553 algemeen zUn aan
gewezen voor het kopen van twee
liter petroleum per bon.
Goerings galgenhumor
Volgens dè Sunday Picto
rial maakte Goering zich, toen hij
na de laatste zitting van het ge
rechtshof te Neurenberg terugge
leid werd naar zijn cel. blUkbaar
weinig illusies over de uitspraak.
Met galgenhumor merkte hij'op
- zijn medegevangenen: „Ze
i ons allemaal ophangen, be-
Speer. Dien zullen ze vrU-
om het gebouw op te trekken,
In wij worden gehangen”.
Eerlijk is eerlijk. Men behoeft geen
communist te zijn om toe te geven,
dst het Russische tegenwantroutoen
zeker ook grand van bestaan heeft
Rusland ziet, hoe Engeland en Ame
rika alles in het werk stellen om
hun posities in de wereld te verste
vigen. Het riet hoe Amerika overal
steunpunten zoekt, vooral ook in de
Stille Zuidzee, hoe Ame-ika*s macht
zich nestelt tn het‘Verre Oosten en
In de ollegebleden van het zuidwes
ten van Azië- Hpt ziet hoe Amerika
met de atoombom speelt en hoe En
geland samen met Australië bezig is
een reusachtig oefenterrein te be
stemmen voor het oefenen met raket-
wapenen, nt ziet ook hoe Amerika
eh Engeland met groot machtsvertoon
vlak onder rijn vensters langs/trek-
ken, langs ztjn hoofddeur do/r zijn
straat De Dardanellen en de Bos
porus vormen, naar men wfet, een
Russisch levensbelang van de eerste
orde. Engeland en Amerikefbesetfen
het volkomen en daarom mist ver
zetten rij zich ertegen, dat laeze zee-
engten te vee) onder Russt»che In
vloed kotnert Dah Is er de kwestie
Griekenland. Engeland en Amerika
oefenen sinds laósr en dag sterke druk
op dit zo strategisch gelegen Balkan
tend uit, opdat dit toch alsjeblieft
niet In de Russische machtszöne zotA
vallen Thans heeft het Griekse volkX
onder Anglo-Amerikaans toezicht
voor terugkeer van zijn koning ge
stemd: konlng George H. vah Duitse
afkomst, «pen nauw aan Engeland
verbonden Meteen vaart eeh sterke
Amerikaanse vloot met 's werelds
grootste vliegdekschip vóórop naar
het oosten van de Middellandse Zee
en over enkele dagen zal een niet
minder sterke Britse vloot Malta ver
laten om zich btj de Amerikanen te
voegen teneinde een „kruistocht des
vredes” naar de Griekse wateren én
naar de Dardanellen te houden.
trie In stand gehouden
den en dat hierin ten
k ligt, dat niet San het
lederen roker voldaan
p een wijze Zoals men
willen, maar dat dient,
luldelijk en klaar naar
te worderï. de rokers
it op de oorzaken van
k terugkerende teleur-
rnnen. evengoed als In-
ot- en kleinhandel er
,dat eindelijk eens kla-
geschonken, zodat niet
g van hei publiek op
wordt gelucht, en aan
;n tussen klant en wln-
laatste tijd schering en
i einde komt
i momenteel zo, dat de
deze week bun bonnen
jen perlodtf moeten In-
veten hoe en waar tij
le zij ontvangen, moe
ien. de leverlngen van
jures zijn nog groten
ge gebleven, de tabak-
brleken kunnen slechts
<t aantal coupures aan-
ssen hebben de meeste
en rookwaren ontvan-
ige bon en prijken de
le reeds beleende aan-
s geen shag geen al-
zerkocht
g en het daarop volgen-*
nzake de beschikbaar-
ïmporieerde sigaretten
als wij In het bewuste
inden beluisteren, zul-
maar niet hebben; de
indelaar en consument f
wel enigszins af van
les. die hierover te be-
WU echter vragen ons
eviezen-ppsltie en ons
niet beter gediend zou-
i bevredigende voorzle-
ale wijze dan met de
iglng van het rookge-
Ische shag en Engelse
s sigaretten. Opk hier-
adio-Vraaggesprek niet
gers der grossiers en
i duidelijk beeld -er-
r—p -
De heer A. J. Allly, directeur
van de Nederlandse Bank, die be
noemd ia tot burgemeester van
Amsterdam.
Gistermiddag Is het eerste Lockheed ConsteHatlon-vHeptuIg van de K L M.,
dat bestemd is v oor transatlantisch luchtverkeer, op Schiphol aangekomen.
De aankomst van het grote viermotorige verkeersvliegtuig, dat door een
Amerlkaame bemanning uit de Ver. Staten is overgevlogen, trok heel veel
belangstelling.
Vliegongeluk bij Parijs
Hedenochtend la eén machine van
de luohtlijn Parijs—Londen, kort na
de start van het vliegveld Le Bour
get, verongelukt. Er waren 21 pas
sagiers aan boord en vijf koppen
bemanning. Twintig personen kwa
men om het leven.
BU het vliegongeluk tn Frank
rijk. Woensdag, zijn 18 personen om
het leven gekomen; 10 werden
zwaar gewond. Een der passagiers
was mevr. Klepper—Van Hoorn,
een grijzq dame van middelbare
leeftijd, uit Amsterdam. Zij werd
uit het vallende vliegtuig geslln*
gerd. Zij kreeg een zenuwschok én
liep kneuzingen op. doch verkeert
niet in levensgevaar.
„BREDA BEVRIJD"
De grondoorzaak voor de geruch^
ten. zo méént drs. De Jong, was
gelegen in de overstelpende vreug
de. die voorUproot uit de weer
galoos snelle opmars door België,
waardoor bijna iedereen het weer-
standvermogen van de Duitsers be
gon te onderschatten. Ook In de
hoogste geallieerde militaire krin
gen werd de situatie onjuist beoor
deeld. Door een samenloop van om
standigheden kwam daar boven
op het volkopien onjuiste bericht,
dat Breda zou zijn bevrijd. Dit be
richt, dat door de Nederlandse sec
tie van de B.B.C. Maandagavond.
4 September, om kwart voor twaalf
werd omgerMpen, wakkerde de
reeds vonkende genicbtenhaard tot
eén laaiende en enthousiaste
menzee op. Had de toch altijd zo
betrouwbare nieuwsdienst der
B B.C. gefaald, of was hier sprake
van bewuste misleiding van de
vijand?
Drs. De Jong, die aan de uitzen
ding van 'dle'tijd actief heeft deel
genomen. meent, dat van het laat
ste geen sprake is geweest, al voegt
hij daaraan toe, dat de B.B.C. in
deze weinig schuld treft, omdat de
nieuwsberichten gedeeltelijk af
komstig waren van het War-OfHcé
en bovendien de censuur van Jiet
Political Intelligence Department
van het Foreign Office waren ge
passeerd. Oker het algemeen hield
de Engelse nieuwsdienst zich aan
de stelregel, xkh voornamelijk op
de officiële mededelingen van het
geallieerde hoofdkwartier te base
ren bU ‘t samenstellen der nieuws
bulletins.
De Nederlandse regering en met
haar de nieuwsdienst bevond rich
echter in een moeilijk parket. Ener
zijds moest zij ernstig rekening
houden met een spoedige bevrljding
en daarvoor maatregelen treffen,
anderzijds had zij over deze be-
vrijdlng geen zekerheid. Pfof. Ger-
brandy hield een toespraak, waar
bij hij voorzichtigheidshalve geen
plaatsnamen noemde, hoewel het op
de bevolking Van een reeds bevrijd W|
gebied natuurlijk een allerdwaaste te-e
Indruk zou maken, wahnecr de mi- zu]je
nister met geen woord over' die - -
bevrljding repte.
De verleiding verder te gaan tn
de berichten werd nog groter, door
dat het de regering bekend was,
dat drie luchtlandingsdivisies voor
Eindhoven, Arnhem en Rotterdam
gereed stonden In te grijpen en er
slechts op goed weer werd gewscht
om de operatie nlt te voeren. Dsar-
voor moesten toch Instructie» wor
den uilgesonden.
TR ONDKRN
A 103 123gb
A 102 Itt
CA 148 gb’ 148
CA 268 gl 282
I A 295 gb 205
L ONDEHN
A 400 'h 395gb
KB-ONÜKRN
A 184 l?8gl
A 108 b 113gb
A 109 lljgb
A 83 r-~-
A 82 l
VAART M1JKN.
a iso*/, r
A 157'/.
A 129
A 120
A 130
KRONDERN
A 348 gb
A 112 b
A 114
KS-ONDLRN
A 122 '.'4
A 139 “s 143
A 121 123
Jkvr. Felth, de verzorgster van de
prinsesjes Beatrix, Irene en Mar
griet, is verloofd en hoopt eerlang
in het huwelUk te treden. Haar
verloofde is jhr. ir. J. Koëll.
Jkvr. Feit!» la van het begin af
de verzorgster van de prinsesjes
geweest. Tijdens de oorlog was zij
met Prinses Juliana in Canada.
Het zal de prinsesjes, die xeer
gehecht zijn aan jkvr. Felth, wel
spijten, dat zij hen gaat verlaten,
waqt zij zullen dan aan een nieu
we verzorgster worden toever
trouwd.
aardappelen.
BONKAARTEN KD en KE 818:
654 Algem. 100 gram bloem.
055 Algem. 100 gram gedroogde
I zuidvruchten.
B 14 Rei. 200 gram bloem.
BONKAARTEN en LE 818:
D lï en Bli 8'liter melk.
818 Aardappelen 1 kg.
aardappelen.
TABAK en VKHSNAPERlNOENi
T 48 2 rants, tabaksartikelen.
V 48 100 gram choc, of
suikerwerk.
X 48 100 gram choc of
suikerwerk.
f Het Nederlandse volk zit met
een onterteerbaar brok, dat dan
ook swur op de maag ligt: de
politieke delinquenten. Ze sljn
er eenmaal, het probleem Is ge
schapen, èn door henzelf èn
door de fouten, die vooral in
Londen bij de voorbereiding
zijn gemaakt, en wij kunnen het
niet oplossen op de manier,
waarop de door henzelf so be
wonderde Duitsers het met hud
„moeilijke gevallen" deden,
door gaskamers, uithongering
en andere moordmlddelen.
Als Nederland tegenwoordig een
probleem bezit en het heeft er
vele belegt men een persconfe
rentie. en dat zün er eveneens vele.
Een schare geduldige journalisten
Boort de betogen aan. zeer lange
i betogen, zoals in het onderhavige
geval, en ditmaal werd er voorna-
melijk gesproken vanwege de stich
ting Toezicht Politieke .Delinquen
ten. die de zaak der «gedwaalde
schapen niet ziet als het probleem
van: hoe bergen wij Idle mensen
op? maar als éen probleem van:
hoe maken wU er w^er Nederlan
der» van?
WU staan hier voor een sociaal
probleem, aldus mr. J. le Poole. De
„kampbehandellng” heeft volkomen
gefaald.l,p'ant wü hadden mensen,
middelertr noch organisaties om
honderdduizend gevallen te behan
delen volgens ons gaarne naar per
fectie strevend systeem.
WU moeten het gros loslaten
maar tevens voorkomen, dat er
een laag van a-sociale elementen
wordt gevormd of dat deze lieden
weer naar elkaar worden to»^e-
drevén, met niets dan onrust als
geyolg
WU mogen niet vergeten, dat
crisis en werkloosheid vóór 1940
het nationaal socialisme een kans
hadden gegeven, wü moeten ook
bedenken, dat in de oorlog, toen
de steunverlening alweer door
laksheid van Londen nog niet
georganiseerd was, velen om de uit
zending naar Duitsland te ontgaan,
of om de broodvraag N.S.B.-er zUn
geworden, op zichzelf fout, maar dit
houdt niet in. dat deze mensen be
paald misdadiger» waren.' Het Ne
derlandse volk, dat in eerste in
stantie zUn onvermogen heeft ge
toond bü de berechting, zal moe
ten berusten in een afdoening van
de lichte gevallen, die snel, simpel
én goedkoop Is. -.
DaarbU verleent de Stichting
T.P.D. haar hulp. Tot nog toa
zUn haar njiddelen hiertoe wegens
te beperkte subsidie» onvoldoe
doch ook hierin komt verbetei
De 25 plaatselUke bureaux
Stichting regelen de onder to<
•telling, en zorgen ervoor, g—
vrijwillige toezichthouder
..pupil" gesstelük niet te
elkaar liggen. ZU verzorgen
en kwaad het kan de andere pro
blemen, nJ. die Inzake onderdak-
kleding en huisraad, want zonder
deze dingen is een .mens weinig vat
baar voor politieke genezing.
in dat verband werd gememo
reerd, hoe er met het meubilair van
N£.B.-era vreemde dingen zUn ge
beurd.* en dat ambtenaren, bewa
kers, P.O.D.-lleden en buren de
aport der wederrechtelijke toeëlge-
ning (dit is een aardig woord voor
stelen) hebben beoefend op eén
wüze. die erger is dan men had
«bt „DUB..-
mentaliteit, waarmee men bij de
afwikkeling v
de ex-gedetln<
sponlijke ding:
familiebijbels
ven- Ook hierin
EUWE SPEELDE
REMISE f*
Hans Kmocb schrijft on»:
Gelijk men kon verwachten hee«
Botwjnnik gisteren gewonnen en
Euwe slechts remise gemaakt Bei
den hebben thans een gelijk aantal
punten, hetgeen aan de twee laatste
ronden van dit wereldtoumool een
bUsondere spanning verleent Bpt-
wlnnik moet nog tegen de Argen
tijnse afdeling spelen, Guimard en
Najdorf. Euwe heeft als tegenstanders
Tartakower en KotoV- De kansen
moeten als volkomen open worden
beschouwd. Najdorf moge Iets ster
ker zijn dan Kotov, tjaarvopr tz Tar
takower sterker dan Guimard. Uit
zuiver schaaktechnisch oogpunt be
keken in aanmerking nemend wat
BotwinntW en Euwe tot nu toe in
deze wedstrijd hebben gepresteerd,
aqu het bijna Jammer zijn, tndlen ze
da eerste en de tweede prijs niet
zouden delen. Want men kan waar
achtig niet beweren, dat een van
belden de beste Is geweest.
Na 30 zetten eindigde de ontmoeting
Flohr—Euwe, welke een zeer rustig
verloop had. in remise.
Een Slavische ruilvariant met sym
metrische ontwikkeling van belde
damelopers. Deze variant is degelijk,
biedt echter wit weinig kans op inl-
tistlef. Er gebeurde dan ook niet veel
in deze partij. Reeds op de ISde zet
waren er ongelljke lopers op het
bord, en In het vervolg werden alle
andere stukken geruild. In een dood
se remlsestelllng werd op de 30ste zet
de vrede getekend.
Christoffel—Botwlnnilc. Franse ver
dediging' Nimzowitsch-variant. Deze
variant behoort tot de speciale wa
pens vsn Botwlnnlk. Dst bleek ook
vandaag. Wit kreeg In de gehele par
tij geen kans op aanval te spelen
Christoffel offerde zijn dameplon.
Slechts tijdelijk zoals hU dacht, doch
hij kréég later geep goede gelegen
heid meer de pion te heroveren. Zijn
trots was een pion op e5. die hij
dan ook met alle mjddelen trachtte
te handhaven. Botwlnnlk won echter
de strijd ook In dit opzicht. HU of
ferde plotseling twee pionnen, elimi
neerde daardoor wit's opgerukte ko-
nlngspion en forceerde de overgang
tot het elndsQel, waarbU tevens wit’s
loper en paard zeer ongelukkig kwa
men te staan. Twee verbonden vrij
pionnen maakten aan Chrlstoffel'a
tegenstande spoedig een eind.
De uitslagen van de 17de ronde van
het Staunton-tournooi zijn: Stoltz—
Vidmar afgebr., Flohr-Euwe remise,
Tartakower—Bernstein remise, Kotov
wint van O’Kelly, Yanofsky—Boles-
.waar
j hond
de Grond-
wel ernstig
gemeend? Op deze vraag moet ook
los van een voorgenomen wettelUke
regeling een behoorlUk antwoord
zün te formuleren. Daartoe wordt
hier een poging gedaan, juist omdat
wellicht in de eerstvolgende maan
den nog wel méér wetsontwerpen
zullen worden ingediend, waartegen
éen grondwettelük bezwaar Is te
maken.
De Grondwet brengt o.a. In be
ginsel een algemeen geldende rege
ling van de verhouding tussen re-
geringsbevoegdheld en de bevoegd
heid van den wetgever (als samen
werking van regering en parlement).
Hoever gaat nu de bevoegdheid van
de regering ta
--idwet laat zich over
dit punt telken» uit. Zo zegt hüv.
een artikel onzer Grondwet:. ..De
Koning heeft het oppergezag over
zee- en landmacht. De militaire
officiereg worden door hem (d.l.
door de regering) benoemd. Zij
worden door hem
slagen of op penale
gen» de regels door
len.” Uit deze duidelijk»
blUkt dus. dat het de bedoeling Is
van de Grondwet, dat de wetgever
zich niet bemoeit mei de benoeming
zelve en daaromtrent derhalve door
den wetgever generlei regels wor
den gestéld.
get la dus Jn strijd met de
Grondwet", wanneer de wetgever
toch ook omtrent deze benoeming
voorschriften geeft, welkë de rege
ring moet nakomen
ixAN nu ech*er de wetgever elka.
in de Grondwet geregelde be
voegdheid der regering, rege
len en dus Inperken? Die vraag
deed zich voor bU het wetsontwerp
tot het instellen van de eofitmlasie-
generaal. Want de Grondwet zegt:
„De Koning heeft het opperbestuur
over Nederlands-Indië. Suriname
en Curacao" En de Grondwet voegt
daaraan nu niets toe tn de geest all
bovenbeschreven tot regeling en
beperking van de reterlngsbe-
vuegdheld. 4
Maar nauwelüks heeft de Grond
wet het niet meer over dit xeet
algemene ..opperbestuur” der rege
ring tep aanzlen van het overzees-,
gebied, maar over het „wlgemeen -
bestuur van het overzeesgebied in
de verre landep zelf, uit te oefenen
in peginsel door den gouvemeur-
generaal In de Oost en den gouver-
geerudie bU de openbare en bil de/'
ncuiWn de West, of de GrondweV
geeft aan dea wetgever de bevoegd^
held dit ..algemeen bestuur” te ter
gden en te beperken.
Is het dus zo i
van mening zijn,
stuür des Konlr"
het overzeesg
dén geregeld
Wetgever?
||ÏT ARGUMENT'tegen het ont-
werp van wet. houdende in
stelling van een commissle-
geperaal voor Nederlands-Indië. ais
zoude dit ontwerp „In strijd met da
Grondwet" zijn, moest dus met ernst
worden onderzocht
Het bezwaar was kort ge
zegd dat de wet de bevoegdheid
der regering zoude inperken <jen dat
dus de wet deze regerlngsbevoegd-
he/d voor een deel, als een zelfstan
dige taak, zoude opdragen aan een
zelfstandige commissie, die als ver
lengstuk' <ier regering. In IndlM
z-elfstandig regerlngsbevoegdheid I
(of n.éèr dan regerlngsbevoegdheid!
zoude uitoefenen.
Dit bezwaar komt natuurlijk-ta
vervullen, wanneer blijkt, dat de
reuring alle opperbestuur In eigen
hand houdt, wanneer blUkt dat de
commissie-generaal(anders dan
vroeger geschiedde voor 1848)
slechte binnen ambtsverband haar
functie zél uitoefenen/: wanneer
blUkt, dat de commissie-generaal
niet andere of méér bevoegdhodcd
heeft dan een Nederlandse deldga- i
tie. gezonden naar een internatte-
nale conferentie of naar een „vre- j
descongres" De commissie-generaal
heeft dan dus niet de bevoegdheid a
om zelfstandig, namens Nederland,
onverwacht in Indië over to gaan
tot het stichten van „De Verenigde X
Staten van Indonesië" waartoe ook 1
dr. Van Mook generlei zelfstandig»
bevoegdheid had of heeft
Het maakt thans de indruk, dat
de regering inderdaad alle opper
bestuur aan zich houdt Dit moet
ult de instructie blUken. En daar
om Is er over die Instructie nog
al wat te doenl Om de inhoud van
(dle instructie draaide elgenlUk het
parlementair debat, maar juist daar
over zwjjgt tot nu toe de regering
C. W.
(d.l.
benoemd. ZU
i bevorderd, ont-
loen gesteld, vol
de wet te stel-
ildelijke tekst
de
dat