Trots en tranen
O; Nederland Iet op uw saeck
STRUMA
Waar Nieuwe treinen ingelegd
DÉ MOORDAANSLAG
IN EÉN ROEIBOOT
e
i
Indrukken uit d§ praktijk
van een Volkshogéschool
De nieuwste vindingen
bij de behandeliiïg van
Vroeger naar de
grote -steden
Scheepvaartberichten
NU HET ZOOLLEER VRIJ KOMT
om the bpttle of Arnhem
|)e helden-herdenking
n? Kf*
NIEUWE VERDELING VAN GLAS
Het Zuiden gaat
nu voor
STADSNIEUWS
Zaterdag
Emmabloemcollecte
A.i. Zaterdag cal de Emmnbloem-
«ollecte worden gehouden.
Voor de tuberculose-bestrUding la
Veel geld nodig. Daar de plaatsing
van patiënten in sanatoria lang-
gaam gaat. moeten velen langer
thuis verpleegd worden dan voor
heen. Dit betekent versterkende
middelen geven. De vereniging doet
wat si] kan. maar zU moet op die
weg kunnen voortgaan en dit kan
slechts ala de Emmabloemcollecte
slaagt.
Er rijn vele collectanten nodig.
EU kunnen zich aanmelden bU het
secretariaat der vereniging. Van
Swletenstraat W
Concerten „De. Pionier"
De harmonl^ ..De Pionier" zal a.s.
Donderdagavond 8 uur en a.s.
Maandagavond 8 uur onder leiding
van den heer C. v. d. Knaap con
certen ln het Houtmansplantsoen
geven.
Het programma voor Donderdag
luidt:
Mars. Elnzug der Gladiatoren.
Fuclk.
Ouverture. Lelchte Cavalerie.
Suppé.
Wal*. Wiener Burger. C M Zlehrer.
De Molen In het Zwarte Woud.
R Ellerberg arr C. v d Knaap.
Mars. Blaze Away Holzman.
Lied van Nevln arr. C. v. d. Knaap.
Oostersche Suite F. Popy.
(1 Les Bayardères. 2 Rêverie. 3
Danse. 4 Patrouille.
Mar* Hands across the Sea Souaa.
Het programma voor Maandag ls:
Mars. Alte Kameraden. Telke.
Ouverture. Dichter und Bauer.
F. v. Suppê. arr. C. v. d. Knaap.
Wals. Rozen uit het Zuiden,
Joh. Strauss.
Huldigingsmars uit Sigurd Golaalfar
E. Grieg.
Wals, VerschTOëchte Liebe.
Paul Llncke
Fantasie uit de Op. Faust. Gounod
arr. C. v. d. Knaap.
Mars. Hail to the Spirit of Liberty.
Sousa.
lt-JARIG BESTAAN.
De reisvereniging ..Kort Haarlem"
bestaat morgen tien jaar.
ANNEER Vrnnorpr naar dp uimsi-om^
Sport
tl «n tl Saptsmbsr uur Markti
Voorstelling Circus Salt art no.
II gapt. 7—1 uur Crabcthitraat Si
Spreekuur plaatselijk comité „Neder
land helpt lndlë" voor Indische gere-
patrleerden.
U Bspt. 7.N uur glut JinWrki Or-
ta: Spreekbeurt da. Joh. van Walsen.
II Sept. I uur Kleins Kerk: Bijeen
komst groep oudere lidmaten Ned.
Herv. Kerk. spreker ds. A. J. Bronk-
horst over „Een Jaar Generale Sy
node". a
tr Sept. I uur Baunla: Spreekbeurt
ds. J. Börger voor Logos-verband over
„Leven en denken"
ll lapt. I.M uur Danlllt Ledenver
gadering Alg. Nad Invalldenbond.
aprcker R v. d. Zee
11 Sept. 7.J0 uur Chr. Garef. Kerk:
Spreekbeurt da. P. H. Seggellnk.
II Sept. I uur Nieuwe Schouwburg)
Opvoering „Spookbrulloft" met Slem
Nleuwenhuyzen.
tl Sept. I uur HoutmanaplanUoen:
Concert „De Pionier". 1
Zé Sept. II uur Stadhuis: Ontvangst
door gemeentebestuur deelnemers en
t uur De Beursklok algemene verga
dering van de Bond Heemschut.
si Sept. 3 uur Central: Vergadering
tot oprichting kring van gettenfok-
verenlgingen. spreker S. de Jong,
hoofdassistent lUJksveeteeltconsulenL
Bioscopen
Voetbal
Afdeling Gouda
Het programma voor Zondag, luidt:
le Klasse: GSV S— Haastrecht2.
Moordrecht Moerkapelle 1: UNIO 1
—VEP I. 2.M uur. ONA i-Zwervera 1.
11.30 uur: Lekkerkcrk S—Gouda 4. 11.JS
uur: Nieuwkoop l—Nieuwerkerk l
3e Klasse A: Ammerst. SV 3—Olym-
pla 4: stolwuk I—Schoonhoven 3. U.so
uur. GSV iOudewater 2. lt uur;
Bergambacht 2—Gouderak 2: Nieuwer
kerk 2—Waddinxveen 2. Groeneweg 1
—Boskoop 2.
2e Klasse B- Boskoop 1—DONK 2.
1.30 uur: NSV 1-ESTO t. 2 30 uur:
VEP 2—Bodegraven 2. 2 30 uur: Olym-
Kla 3—ONA 9. 11 uur: Waddinxveen 3—
VC 1. li uur.
3e Klasse A: Orooi-Ammers 2— \mm
SV 3: Haastrecht 3—Oudewater 3. 12
uur; Bergambacht S-Lekkerkerk. 11.30
Se Klasse B DONK 3—Moordrecht
8: Gouderak 3—Nieuwerkerk 3. 11.30
uur; Moerkapelle 2—Groeneweg 2
3e Klasse C: Bpdegravcn 3—ESTO 2.
li» uur: RVC 2—GSV 3; VEP 3—NSV
1. 13.» uur: Nieuwkoop 2—DONK 4.
11 uur.
3e Klasse D: NSV 3—Nieuwkoop 3.
12 uur: UNIO tVEP 4. 13 uur: RVC
g—Boskoop 4. 13 uur
Juniorencompetitie.
Programma voor a.s. Zaterdag:
Afdeling A.
Groep 1: Bodegidven l
Gouda a—GSV a: ONA a—Wal
VQro*p 3: DONK b— Bodegraven a;
Gouda b—Jordan Boya a. 3 uur:lONA
b—Olympla a. 3 uur t
Groep 3: Groot-Ammers aLCkker-
kerk Ji^hoonhoven aAmmerst. SV
Oudewater a—UNIO a
Groep 4 RVO a—ESTO s; NSV a—
Boskoop b
Afdaling B.
Groep 1: Waddinxv b-ONA d: GDS
b—Boakooo c: Olympla b—Gouda c.
Groep l Haastrecht aStolwijk
GSV b-UNIO b. DONK c—ONA C.
Voor zover niet anders vermeld,
aanvang 4 uur.
VeteranencompeUtle.
Boakoop-ONA. Zaterdag 4 uur.
Wijzigingen-Indeling.
Gewone competitie 3e klasse D bij
voegen GSV I.
Juniorencompetitie Afdeling A:
Groep 1: vervalt Boakoop a.
Groep 3: Boskoop b wordt Boskoop
a. GSV b en Waddinxveen b ver
vallen.
Groep 3: vervalt Haastrecht a; bij
voegen Ammerst 8V a.
Afdeling B.
Groep 4 Boakoop c wordt Boakoop
b. vervallen CDS b en ONA c.
Groep 1 wordt ala volgt: Oouderak
a. Gouda c. ONA d. Olympla b. Wad
dinxveen b. GDS b. Boskoop c.
Groep 3 wordt ais volgt: Gouda d.
ONA c. UNIO b. Haastrecht a. Stol
wijk a. DONK c. GSV b
NAGEKOMEN UITSLAGEN.
Se Klasse A: Boskoop 3—Ammerst.
SV 2 l-é gestaakt.
3c Klasse B: UNIO 3—Waddinxveen 4
1—3.
3e Klaaae C: .VER 3—ESTO 3 5-8.
Bodegraven 3—Boskoop 3 6—1.
3e Klaaae D: NSV 3—UNIO 4 0—7.
- Gouda c
Biljarten.
COMPETITIE-INDELING.
't Westen 3b. WBC Ib. Sportvrienden
Reünie Bioscoop: Het onzichtbare
front (met Erich Von Strohelm en Ed-
wlge Feulllère).
Hobson)
Thalia Theater: Karavaan (met Ste
wart Granger ent Jean Kent).
Aanvang 7 en I IS uur.
Apothekersdienst
Steeds geopend (des nachta alléén
voor recepten): Apotheek P. Weljer.
Gouwe IJl
Het huis met de drie kolen
Gevelsteen „De drie Kolen".
Jaagpad 41.
Het is heel begrijpelijk, dat aan
de buitepkapt van de stad, waar
de tuinderijen beginnen, in een ge
velsteen' kool wordt afgebeeld. Het
verhaal. d§t dit huls eens in hon
gersnood voor drie kolen is ver
kocht. berust geheel op fantasie.
Dergelijke verhalen vertelt- men
graag, maar bij navraag blijken de
jaartallen nooit te kloppen. Franse
tijd en, Spaanse tijd worden door
elkaar 'gehaald en niemand weet er
het rechte van. Zo wordt een der
gelijk verzinsel ook verteld van de
Ganzenburcht in Haastrecht cn
van de Hammenwoning bij Delft.
De kwestie li eenvoudig, dat men
graag in zijn gevel of bij zijn huja
een teken aanbracht, waaruit meh
het beroep van den bewoner kou
zien Dit zal ook het geval geweest
zijn met de gevelsteen het Schaapje
«op het Rotterdamse Veer. Daar zal
de oudste bewoner wel lets te ma-
k*n< hebben gehad met de laken
weverij.
ZILVEREN JUBILEUM TER
GEMEENTESECRETARIE.
De heer W. C. van Hacften, com
mies le klasse, heeft Maandag zijn
25-jarig jubileum als amhtenaar ter
gemeentesecretarie herdacht. De ju
bilaris is al die jaren op de afdelihg
algemene en socialezaken Wqrifc-
zaam geweest.
ZILVEREN JUBILEUM TER
GEMEENTESECRETARIE.
De heer W C. van Haeften. com
mies eerste klasse, heeft Maandag
zijn zilveren Jubileum als ambte
naar ter gemeentesecretarie her
dacht De jubilaris is al die jaren
op de afdeling Alg. en Sociale Zaken
werkzaam geweest.
KUNSTN1EVWS
Geen theaterdan
op 't water
Nederland heeft zijp eerste
„showboat" Bij gebrek aan schouw
burgruimte heeft Paul Ostra een
dubbelschroef motorschip gechar
terd en er naar Amerikaans voor
beeld een „showboat" van gemaakt.
Op 21 September zal de „Showboat
Ottawa" voor het eerst 's avonds
van de De Ruytcrkade te Amster
dam het Noordzeckanaal op varen
om tegen 11 uur terug te keren. In
die tussentijd kunnen 600 passa
giers. verdeeld ln twee groepen van
300. zich vermaken met een caba
retprogramma. Terwijl de ene groep
zich met cabaret vermaakt, danst
de andere groep ln de neus van
het schip.
Na Amsterdam krijgen andere
plaatsen in Nederland, voorzover
te water bereikbaar, een beurt.
O
Maandag ls weer een nieuwe
dienstregeling van de Nederlandse
Spoorwegen Ingegaan, die ln da
treinenloop van en naar Gouda eeh
aantal wijzigingen brengt.
Op de baanvakken Utrecht—
Gouda—Rotterdam en Den Haagrii
nieuw een vroegere eerste trein
alleen op werkdagen, die 5.42 uit
Utrecht gaat en 6 25 hier aankomt.
De trein gaat om 6.28 naar Rotter
dam en 6.33 naar Den'Haag. De,
trein Gou(W--Rotterdam reed al.
maar het stuk naar Den Haag (aan
komit 7.11) ls nieuw. De trein van
half elf naar Rotterdam en Den
Haag rUdt niet meer op Zondag,
maar het publiek heeft" toch al
spoedig weer een verbinding om
10.35 naar Rotterdam en 10.58 naar
Den Haag. Dit ia een nieuwe trein,
dagelijks rijdend, komend van Gro
ningen en Leeuwarden, waardoor
men 65 minuten vroeger uit het
Noorden hier kan zUn. Er ls nog
een nieuwe trelif'uit Gron^jjgen en
Leeuwarden, alléén op Zondag, die
hier 22.50 aankofnt. een uur later
dan de laatste od werkdagen. Deze
trein gaat van Gouda door naar
Rotterdam onv 22.53 en naar Den
Haag om 22.58.?ln verband hiermede
rijden de treinen, die op werkdagen
vUf minuten later gaan. niet meer
op Zondag. De Diesel, die de laatste
verbinding uit Utrecht vormt cn
van Nijmegen—Arnhem komt. gaat
op werkdagen óngewUzigd. maar
des Zondags faat hU twintig minu
ten eerder uit Utrecht (22.52) en
bijgevolg ook twintig minuten vroe-
Sr naar Rotterdam (23.25) en Den
ag (23.29). Alleen op Zondag rijdt
nog een latere trein uit Utrecht om
23.32. aankomst Gouda 0.15. vertrek
naar Rotterdam 0.M (aankomst 0 43?
en naar Den Haag 0 23 (aankomst
I.01). Met deze trein krijgt Gouda
nog een verbinding 'om 22.25 uit
Amsterdam en 22.50 uit Amersfoort.
Ook -op de lUnen Rotterdam en
Den Haag-Gouda-Utrecht 1» een
nieuwe vroege ochtendtrein allcqp
op werkdagen ingelegd, die 6.2* uit
Gouda vertrekt en doorgaat naar
Arnhem. De Diesel, die te ruim 1
«uur van Rotterdam en Den Haag»,
gaat loopt zee minuten later, nu uit
Rotterdam 13.19. uit Den Haag 13.13.
uit Gouda 13.45. Et rijn twee
nieuwe treinen naar Groningen en
Leeuwarden, vertrek uit Gouda
15 58 alleen op werkdagen en 18 58
«Heen op Zondag, waarmede ook
nieuwe verbindingen uit Rotterdam
(resp. 14 23 en 18.23) en Den Haag
(resp. 14.20 en 18.20. belde niet stop
pend te Voorburg) zUn ontstaan. De
laatste trein alleen op Zondag rijdt
tien minuten vroeger, nu verrek
Rotterdam 22:39. Den Haag 22 31.
Gouda 23.14.
Naar en van Amsterdam zijn cr
weer een groot aanjal verbindin
gen via Utrecht—Nieuweraluia en
Utrecht—Hilversum.
Op het baanvak GoudaAlphen
a. d Rijn—Lelden is er in belde
richtingen één wijziging. De trein
van 16.51 gaat riu door naar Leiden,
waardoor dc aankomst (17.33) 27
minuten eerder ls. In omgekeerde
richting gaat de trein .van 17.02 uit
Leiden thans om 17.43 *n nu recht-,
streeks naar Gouda, aankomst 18.25
(was 1749).
De treinenloop
Ten gerieve vaq onze lezers, die
geen dienstregeling machtig kun
nen worden, laten wü de nieuwe
treinenloop van en naar Gouda hier
volgen:
Gouda—Rotterdam.
6.28 NZ. 7.M'NZ. 8.12 NZ. 8 58.
9.28. 1028 NZ. 1033. 11.13. 1158.
13.28. 13.58. 14.58. 16.42 NZ. 17.58.
18.58, 19.58, 20 32. 21.58. 22 53 AZ.
22.58 NZ. 23.25 AZ. 23.45 NZ. 0.18 AZ
Rotterdam—Gouda.
4.52 NZ. !5.49 NZ. 6.59 NZ. 7.19.
8.19. 9.12 NZ. 9.19 AZ. 10.19 NZ.
II.19. 12.19. 13 19, 14.23 NZ. 14 '9.
15.39, 16.49 NZ. 17.19. 17.49. 18 22 NZ.
18.23 AZ. 19.49. 20.39. 22.14. 22.39 AZ.
Gouda—Den Haag.
6 33 NZ. 7.33 NZ. 8.16 NZ. 9.03.
9.33, 10.33 NZ. 10.58 (stopt niet te
Voorburg). 11 16. 12.03. 13:33. 14.03.
15.03. 16.46 Nfc. 18.03. 19.03. 20.C3.
20.36. 22.03. 22.58 AZ (stopt niet te
Voorburg). 23.03 NZ. 23.29 AZ. 23.49
NZ. 0.23 AZ Behoudens die. waar
bij het tegendeel Is vermeld, stop
pen alle treinen te Voorburg.
Den HaagGouda.
4.46 NZ. 5.41 NZ. 6.51 NZ. 7.11.
8.11. 9.06 NZ. 9.11 AZ. 10.11 NZ.
11.11. 12.11. 13-13. 14.20 NZ («topt
niet te Voorburg). 14.41. 15.31. 16.41
NZ. 17.11. 17.41. 18.16 NZ. 18.20 AZ
(stopt niet te Voorburg). 1R41. 2JL31.
22.08. 22.31 AZ. Behoudens die. waar
bij het tegendeel ls vermeld. Jtop'
pen alle treinen te VoorbuiJ.
Gouda—Utrecht.
5.19 NZ. 6.24 NZ. 7.34 NZ. 7.54.
8.54. 9.39 NZ («topt niet te Woer
den). 9.54 AZ. 10.54 NZ. 11.54. 12 54.
13.45 (stopt niet te Woerden). 14 58
NZ (stopt niet te Woerden). 15.24.
16.14, 17.24 NZ. 17.54, 18.24. 18.49 NZ
(stopt niet te Woerden). 18.58 AZ
(stopt niet te Woerden). 20.24. 21.14.
22 41, 23.14 AZ. Behoudens die, waar
bU het tegendeel la vermeld, stop
pen alle treinen te Woerden.
Utrecht—Gouda.
5.42 NZ. 6.42 NZ. 7.38 «Z. 8.12.
842. 9.42 NZ. 10.12 (stopt alleen op
Zondag te Woerden). 10 42 <«top\
niet te Woerden). 11.12. 1242. 13.12.
14.Ï2. 16.12 NZ (stopt niet ie Woer
den). 17.12. 18.12. 19.12. 20.02 ïitopt
niet te Woerden). 21.12. 22.12 AZ
(stopt niet te 'Woerden), 22.12 NZ.
22 52 AZ. 23.12 NZ. 23 32 AZ. Be
houden* die waarbij het tegendeel
la vermeld, stoppen alle treinen tt
Veerden.
Gouda—Lelden.
7.35" NZ. 9.08. 10II. 12.20. 14.18,
15.38, 16.51, 18.34. 20.23. Vertrek
Waddinxveen W minuten later. Bos
koop 17 minuten later.
Lelden—Gouda.
6 20 NZ/ 7.30. 9.05 NZ. H.08. 13.10,
14.32. 15.00. 17.43. 19.32. Vertrek'
Alphen a d. RUn 8 38- NZ. 8.07. 9 42.
11.16, 13.28. 14.5*. 15.13. 18.01. 19.50.
Vertrek Boskoop 8 minuten later,
vertrek Waddinxveen 15 minuten
later.
NZ niet op Zon- en feestdagen.
AZ alleen op Zon- en feestdagen.
ZIJ WILDE HAAR MAN
UIT qE WEG RUIMEN
Het was sinds lange tijd in Nieuw
Lekkerland geen geheim meer. dat
het huwelijk van den thane 31-Jarl-
gen gymnaetiekonderwljzer P. de
Jong en rijn thans 24-jarige vrouw.
Claalna H. verre van Ideaal was.
De echteliedenhaatten elkaar,
dc man omdat hU niet accoord ging
met de levenswijze van zijn vrouw
en de vrouw omdat zij op haar
beurt haar echtgenoot weer andere
dingen meende te moeten' verwijten.
In den 21-Jarigen arbeider Johan
nes S.. die geen schoon strafblad
heeft, was de Jonge vrouw haar
Ideaal gaan zien. Met hem wilde zU
verder leven, na zich eerst van
haar echtgenoot te hebben ontdaan.
Ze had "reeds een poging aangewend
om hem te vergiftigen, doch het
was mislukt
Er was weer enige tijd veratre
ken. toen kij met S. opnieuw1 be
sprak-om-De Jong uit de weg te
ruimen. En hij móest* haar helpen.
Afgesproken werd om De Jong op
een avond te vermoorden. HU sou
het huis uitgelokt worden b.v. door
hem te komen mededelen, dat er.
wat dames- of herenstof te koop
was bij èen schipper die ergené bul
ten op de Lek op stroom lag. De
Jqng zou er dan met een roeibootje
heen geroeid worden.
Als men op een eenzame plek zou
zUn. zou men hem wel overboord
smijten, na hem bewusteloos te
hebben geslagen. Dat kon één man
echter niet doen. had S. overdacht.
Er moest een hulp bU komen.
HU sprak er met den 20-Jarigen.
arbeider Arie den H., evenéeng?
in het dorp woonachtig, over.
Hem werd 500 beloofd.
Op 24 April kwamen S. en Den
H. aan de woning van het echtpaar
De Jong. S. vertelde, dat or; cou-
ponstof te koop was. De Jong had
nadat zijn vrouw do wens te
kennen had gegeven, dat hU maar
mee moest gaan in toege
stemd. HU was met beide Jongelui
naar de rivier-oever gelopen, waar
S. een roeiboot had gemeerd. Daar-
twee zware
in had %U te voren
Uzeren hWfers gelégc
Geen kwaad vermoedende nam De
Jong in de boot plaats. Zoals af
gesproken, ^vielen beiden hem plot
seling tnet de hamers aan. toen«zU
op een stil gedeelte van de Lek wa
ren gekomen. De Jong raakte ech
ter niet bewusteloos door deze ha
merslagen op zUn hoofd. Niettemin
stond hU in de boot tegenover twee
dreigende kerels. Wéér trof een
hamerslag zUn achterhoofde De
Jong viel Toen had S. tegen zUn
helper gezegd: „Laten we hem over
boord gooien". Dat hadden ze ge
daan. In 't water herkreeg hU het
bewuatzUn. HU was met haastige
slagen gaan zwemmen. ZUn aan
vallers dit ziende, hadden hem een
der Hamers nageworpen. En De
Jong waf aan bet achterhoofd ge
raakt. Magr hU zwom door tot hU
de Lekopver had bereikt.
Gistermorgen toen deze moordzaak
voor de Rotterdamse Rechtbank
.werd behandeld, vertelde 't slacht
offer Ydit varhaal. terwUl de vrouw,
van wie hU thans wettelUk geschei
den ls. met haar medeplichtigen in
de verdachtenbank onbewogen toe
luisterde. i
Getuige gaf op desbetreffende
vragen toe<,dat hU geweten hgd, dat
zUn vrouw hem telkens bedroog.
En hoeffcvaairaar verhouding tot
het kind? vrpeg fye president, mr. J.
van Vofienhoveto' a
Het kind taalde niet naar de
moeder, zei getuige. Zé verwaar
loosde het menigmaal ZU waste het
6oms niet eens.
Vleugenaar, schreeuwde
de vrouvf plotseling verontwaardigd
De verdachten bekenden hun mis
drijf. Verd S zelde berouw te heb
ben over zUn daad Ook verd Den
H. gaf toe. thans in te zien. dat hU
zwaar misdreven had. door enkel
om financieel gewin zich bereid te
verklaren een medemens te helpen
vermoorden.
De vrouw gaf toe/dat zU op deze
wUze van haar man had willen af
komen. Ze had de besprekingen in
de ec'JielUke wofiing met S gehou
den, met wien ze na de dood van
haar man had willen trouwen.
President: En zoudt ge dan uw
kind recht in de o'gen hebben dur
ven zien?
Onbewogen stond de Jonge
vrouw voor de groene tafel. Ze
hield haar ogen op de grond ge
richt qn gaf geen antwoord
Na voorlezing van de over de
drie verdachten uitgebrachte psy
chiatrische rapporten, waarin ala
conclusie wordt gezegd, dat ellen
volkomen verantwoordelUk zUn
voor hun daden, verkreeg het O M
het woord. Het wees er op, dé: het
bU de wet vereiste rijp beraad en
kalm overleg dat een misdrijf af»
dit moet trooraf gaan. aanwezig Is.
Voor de Hielde mannelUke ver
dachten betekende dit poging tot
moord. Voor de vroüw met wie
beiden te voren overlegden, doch
die zelf aan de gewelddaad geen
deel rtbm, betekent dit medeplich
tigheid aan poging tot moord. Het
ls een vorm van medeplichtigheid
die niet vaak voorkomt. Het laat
ste geval Is bekend uUnde moord
op den KatendrechtselFKastelein,
die In zUn bed vermoord werd.
Deze verdachte, hepft haar man
niet teruggehouden, toen haar helde
medeverdachten op die avond hem
uit huls lokten
Er waren talrUke huwelUksmoei-
lUkheden. Het moet aan belde echt
genoten hebben gelegen. De straf
zou voor leder der herdachten ge-
lUk moeten rijn. meende het O.M.
cn concludeerde tot oplegging van
10 Jaar gevangenisstraf met eftre*
der preventieve hechtenis voor elk
der verdachten. r
Mr. J. J. Kaullngreks voor verd.
S. pleitend, schetste het huwelUki-
levcn van het echtpaar. Pl.'s cliënt
ls In de netten van dc'vrotfw ver
strikt geraakt. HU stond geheel
onder haar slechte Invloed. PI
meende, dat hier geen gelijke straf
mocht worden opgelegd.
De verdediger van verd. Den H.
vond het uiterst VTeemd. dat zUn
cliënt, die nimmer Iets te vorerf
misdeed, plotseling overging tot
een poging tot moord. PI. zag ln de
handelingen van zUn cliënt on^
danks de atogen die hij met de ha
mer het slachtoffer toebracht
toch geen poging om den man te
vermoorden. De jongen heeft zich
onbezonnen gedragen en daarom
vroeg pl. de uiterste clementie.
Mr A. Janaen. voor de vrouw op
tredend. wees er op. dat zUn
cliënte kennelUk erfelUk belast ls.
Volgens het over haar uitgebrachte
psychiatrisch rapport was haar
grbotvader alcoholist. Pl. gaf toe,
dot haar verhouding tot haar man
fout was, doch meende, volgens de
bestaande Juris-prudentle. dat het
niet beletten van een strafbaar feit,
waarvan men de wetenschap heeft
dat het zal geechleden. in het straf
recht nog geen medeplichtigheid
oplegt Het Is wel bewezen, doch
volgens pl. niet strafbaar, zodat hU
meende» tot ontslag van rechtsver
volging te mogen concluderea HU
verzocht de onmiddellUke invrij-
hëldsstqlllng van zUn cliënte.
Ne raadkamer werd dit laatste
verzoek geweigerd en de uitspraak
bepaald op 1 October, a.s.
Koninklijke ondereoheldlpg
BU Kon. Besluit is benoemd tot
Ridder In de Orde van Oranje-
Nassaü, Mère Clementine (In de
wereld mej. M. E. van Rqermund)
van dc Orde van Jezus, Maria, Jo
seph. te Berkel en RodenrUs.
BELANCRIJ
OPDRACHT VOdR
MARINE-SLEEPjpO'ijEN
Da belda sleepboten der
nlnklUke Marine. Hr. Ma. Blfar
trlx en Hr. M>. Margriet, rail
▼ermoedelUk op 18 Septeml
met de 268-tons bok Vélk, evei
eena eigendom van de K<
nlnklUke Marine, nlt Vlmardln)
gen ntfar Nederlands-|ndie v:
trekken. De rela gaat v!» Cn-'
racao. waar In de aleep sal
worden opgenomen het 48M-
toni dok Juliana van 4o Bataaf
se Petroleum MaaUohappU. De
bok tal daar In het dék worden
vaatgeseL De B.P.M.j staat le-
verfa een barer sleepboten, de
Empire Betnr taf. J
Vervolgens tal de laleep xUn
route klesen vla het Panama
kanaal over de Grolg Ooeaan
naar Ballk Papan, waar hei dok
sal worden ^fgeleverd. I)e bok
Is bestemd Voor bet MÏrine-
etabllssement to 8oer'abaya.
Dp dour van dese reis wordt
gescbst op uiterlUk negen maan
den.
Aan de voorbereiding en Je uit
voering verleepl het Bureau WUs-
muller medewerking Twee ervaren
sleepbootkapiteins, de heren J Van
den Burg en B. Weltevreden, reap
aan boord van de Beatrix en de
Margriet. zUn belast met de leiding
van de sleep. De bemanning bestaat
voor een vierde gedeelte uit run
ners van het Bureau WUsmullpr en
voor de rest uit marinepersoneel,
dat on Jer commando staat van twee
-.marine-officieren, die do positie
hebben van detochefnentscomman-
danten. Aan boord van de Beatrix
voert de l.t.x. II J Suermond het
commando, aan boord van' do Mar-
Elet de l.t.z. II W P. Jansen. Do
nplre Betry wordt volledig be
mand door de B PM.
De definitieve datum van vertrek
hangt af van de weerberichten. De
route voor het eerste gedeelte ven
ie reis Is als volgt: Falmouth, Ma
deira, St. Vincent, Kaap Verdlsche
Eilanden. Barbadis, Curacao.
ROTTERDAM Mngek. 16 Sept. Ca-
lumba. Bergen Burger, UeeUi., etukg
Stad Maaaalula, Gelveeton. Halcyon
LVJn. Mnaeh. 1. graan; Stage Door Can
taan. BaMJmore. Buys, Waalh. S, ko
len: Durward, Amst. Burger. IJa«U\.
-hav. VKM. kolen: I. S. Green met ma.
Mildred, Cherbourg, rurneaa, Parkka
de. ledig: Mara worth. Antwerpen.
Ruye, IJ»e)h W.Z.. atukg.: Heron,
Londen. Holeeher. n. TMvm Parkka
de cement.
ROTTERDAM aangek. 17 Septembrr.
Theems. Londen. Anthony Veder.
IJaeih.. atukg.; Mangalora. Calcutta.
Cornelder, Lekh.. atukg.: 8an Antonio
Noorwegen. Mauritz. n. Dordrecht,
hout.
ROTTERDAM vertr.. II Sept. Mar-
«•ca. Ilelaingfore. atukg.: Brunhild,
Antwm-pen atukg-: Sberingham, Har
wich. atukg.; Sanga, Suaak. kolen:
Keizersgracht, Antwerpen, ledig,
yertra 17 September. Carlbla, Kal-
mar. zand: Gapern, Trelleborg. kolen;
Marchdale. Hamburg, stnkg.: Scheldt,
\Londen. atukg.
AMSTERDAM, aangek. IS Sépt. Ma-
rla. Delfzijl: Bonn. Skiën IT Sept.
Ariadne, Genua; kWllda. Alien a. <L
RUn: Blrka. Norrkoplng; Irli, Gothen
burg; Hilda. Alfen a. d. RUn. Lechla-
1. W-Indië: Kit)ah Cobb. Baltimore,
/ertr. IS Sept- Durward. Rott.; Llllle
Matthlcisen. Antwerpen: Rsgaja,
IJnjulden. 17 sept. Baltic, Trelleborg.
MUIDEN aangek, ll Sept. Regeji,
IT Sept. Graslln, Caen n VeTeen.
II Sept. Magdalend, Antw
.Nederlanders worden
gemiddeld 62 jaqr
De levensduur, die ln ons
lapi In de Jaren 1890—1899 ge
middeld 47 Jaar per Inwoner
was. Is In de periode van 1921
—1930 tot 62 jear gestegen. AI-
dusfc een mededeling op het
T nationaal congres volksgezond
heid 1946 te Amsterdam.
EDBRLANDSK SCHEPEN.
jlet II v Km den te Mlddlesbro
BoreUl ll v Stockholm te Böderhamn
Beta p u Lizard
Eben Haezer IS v Blyth n Oweek
Eamstrëom Plymouth-Bristol p is
Lizard
HaikerUnd tl Blyth te Londen
Heartngraeht p 10 Cuxhaven
Hoop oplegen II v Gent n Oothenb
■elvatla r« v Portsmouth te Antw
Helvetia Antw-PorUmouth p li
Y Splthead
Jaba u v Maassluis te Londen
Jupltef 11 Rouaan te Immlngham
June 11 v Maenedeund n Borg*
Kaap ralga IT v Rott te Antw
Kwiek IJ v Kopenh n Hamburg
Kellehaven Rntt-Cardlff p ls
Prawtepotnt
Mr. Harm Smeenga M v Shoreham te
Treport
NauUlue D v Rott te Londen
Naitauhav.en 10 Kotka n Ilelaingfore
Ofeitee Amst-Dunlln p il Lizard
Porta 17 v Hamburg n Rotterdam
Reiger IJ v WaricWprth n Par
Strijd Delfzijl—Hogènaa p 10 Cuxhaven
Tim 12 v Warkworth n Fremlngton
Tempo IJ v Aabenraa te Nykjoblóg
Taurui is v Antw n\ Londen
Viking 11 v sundavatl.te Brusaal
Vllaitroom Amat-Lelth\p tJ
Bt Abb a Head
Warjo IJ v Amsterdam te Londen
Zuldland lt v Antw to Hkrtlepool
Zaan IJ v Kopenh n Haparanda
Zetland II v Vlleelngen n\ Boeton
TANKVAAJIT KON. SHELL.
BackhuUaen 14 v Bott te Atvadan.
Cortlla 14 v Botany Bay te Abadan
Malvlna IS v Abadan te Bombay
Saroena 14 v Abadan n Bombay
Taria 18 v Abadan te Singapore
Sleepbedrijf.
De alb. Witte Zee arrtv. 'tl\sept
van Maassluis te Appledore.
Politieke gevangenen
op de Iodp
Dezer dagen *Un weer een vier
tal politieke gevangenen afkomstig
van het Kamp Hoogfcrheide ont-
'vlucht. Hét waren er vier tegelijk
t.w.t. W. A. Haltere geboren té
Oosterhout, kapper van beroep en
wonende te Lage Zwaluwe; J F
Hellngs geboren te 's Hertogen
bosch. uitvoerder en wonende WUk
en Aalsburg; C. J. M v d Made
geboren te Zevenbergen, steno
typist en wonende te Breda; M
Schnltzmunni geboren te Prlncen-
hage, verpleger van beroep en wo
nende te Breda.
Slaan Dus gaat aut
matlsch de verzuchting
dpor Nederland: Dan
zullen we onze schoenen
wel helemiè! niet meer
-kuqnen laten reparerenI
Geheel ongegrond I*
die verzuchting niet.
Het verschUnael heef»
zich Inderdaad voorge
daan bU dlvéree artike
len die „van de bpn"
Ringen Ook In vak
kringen met name de
leerhandel, acht men d«
mogelijkheid niet uit
gesloten. dat een (waar-
schUnllJk klein) gedeel
te van het leer. nu nlle
contröle la opgeheven.
In de rivarte handel zal
verdwijnen De wcR van
leerlooier tot consument
Is lang en ook langs
dié weg loeren de pa
rasieten
Men had wellicht het
kwaad dat door deze
lieden gesticht kén wor
den. kunnen beperken
door de leerhandel te
verplichten alleen te
verkopen aan Ingeschre
ven schoenreparateura.
Zoals de toestand nu Is
kan ledereen (theore
tisch) onbeperkt kopen,
hetgeen de zwarte han
del natuurlUk ln de
hand werkt, tenzij de
leerhandelaren zelf zo
verstandig zijn een ze
kere contröle te blUven
uitoefenen
Het la overigens een
merkwaardige en pie
man te optmoeten. die
In waarderende termen
spreekt over een RUka-
buneau.-Wie dit wonder
ook eens wil beleven.
moet eens -gaan praten
met een groothandelaar
in leeren hU zal ln
negen van de tien ge-
vallen,, te horen krijgen,
dat net RUkabureau
voor Hulden ef> Leder
onder de voortreffelijke
en deskundige leiding
van zUn directeur, den
heer Verwoerd. gedu
rende de bezettingsjaren
en daarna uitstekend
werk heeft gedaan
Hoe zUn nu onze voor-,
uitzichten? Zolang Ar-
fentlnlë genoeg hulden
evert (en dat I» op het
ogenblik het geval), la
dc Nederlandse leer
industrie. die voorna-
melUk ln de omgeving
van GIlze-RUen Ta ge-
veatlgd. zeer wel In
ataat het land van-vol
doende reparatie-leer te
voorzien. De prijs ia
rédeiUk Voor een paar
herenzolen, die Inkoop
ongeveer 11.— koaten.
mag de schoenmaker
12.79 rekenen, hetgeen
volgens het oordeel
isku
n repa
raties desondanks alk-
v-nlet te veel
het telt
PrUscontröle het zoge
naamde ..bUwerk" veel
te hoog heeft geschat
Voor kopapUkera-Uzer-
bealag mag bUv 10.90
per paar worden ge
rekend Wanneer men
nu weet. dat het be
slaan van een paar
schoenen misschien tien
minuten vergt en dat
een pond kopspUkers.
waarmee men qalnstens
0 paar schoenen kan
beslaan, f 0.60 koat, dan
is het wel duldelUk. dat
de winstmarge hier on
evenredig hoog ligt Zo
la het ook met het ovë-
rtge „bUwerk". dat bo
venalen voor een leek
moellUk te controleren
en nog veel moellUker
te taxeren ts.
Is de leerpoeltle op
het 'genbltk dus niet
onbevredigend. men
mag daaruit niet de
conclusie trekken, dat
nu ook) weldra de schoe
nen van de bon zullen
gaan De grote handi
cap voor de schoenen-
yfabrleken Is de schaars
te aan „overleer", door
het publiek gewoonlUk
bovenleer genoemd Dit
overleer, dat van de
hulden van jonge die
ren wordt gemaakt, la
vrijwel nergens op de
wereld"' In voldoende
mate voorhanden Het
geen begriJpelUk wordt
wanneer men bedenkt,
dat de huidige voedsel
positie het op grote
schaal slachten van jong
veg onmogelijk maakt
DaarbU komt dat voor
dc oorlog Dultaland on
ze voornaamste leveran
cier waa van fijne leer
soorten Nu deze In
dustrie geheel Is uitge
vallen, ls het materiaal
voor fljn damesschoen-
werk vrijwel onbetaal
baar geworden
AI met al ts de toe
stand dui nog niet to
rooskleurig aiï het b«-
richt van de opheffing
der leerdlatrtbutle sou
doen vermoeden Het
geen niet wegneemt
dat het een teken van
vooruitgang ta. waar
over men zich mag ver
heugen
Rijnvaart
Rotterdam: Ban Antonl Sancta-M«\
nia. Willem-Marie. Arthur. Herman,)
Exvoto. Msfra Ideaal, alle atalb.A
Edelweiss 19. Zaal; Edelweiss 9. v
Aalst; ESao Schwelz J. Kranendonk)
RUnzeevaart 7. De Bont; Zembla Den
Boer; Trio, Stoik: Dilmatla. We«h:
Tunisia, v d. Stroom. Macedonia.
Feenstra: 9hell 24. Scholten: Zee'an-
dia. Muldersr'Palatlh» Baumetsterj
Peruvia. Wegenhauaeu; Haasia Paral:
Damco 49. AuguMinua: Clmbrla. HuU-
bracht Amsterdam: Margarant Dt
Bot: Anna. Stegera: Rail monde Los*
ala Zaandam: Secunda Klop NUma-
gen: Clterna. v Houweitngen Sulphur
Dunt Rotterdam: Baan: Nasaovter
14 Septembar
Rotterdam: Kara ~BaatUan. Irm-
gard. San Antonio. LIna. alle at al b.
Italia, v d Beemt Drie Gezuatera,
Wigman: Leemans, v Eek: Johan-Theo
Leende rs; Adolf-Johanna. Botsen:
Dordt: Piejo. Anvor 'stal b; Expres* 21
v d Vlies; Jura. Huvzer: Tonale RU-
ken: Rawlel Mlchlels Weurt: Alpha,
tt.sl.b Arnhem: Repoa-Allaun. Hof
man Mlddelharnla: Safl Bastlaana.
Alblaaserdam: Pteternella De Haas.
Groningen: Joh Petronella v d Ela-
hout.
U September.
Rotterdam: Flat Vol Cornelia.
Schulp, 'a Bosch 1. Beyo. Herdl. at sl b
Tilly, v Lent; Hendrik WestdUk: An
dalusia. Emana: Valencia v d ouden:
Sicllla. v d. Berg: Johanna 2 Boa
man: Express 20 De Rover: Mönch.
Kempen: Stedo Stegen: Krtemhllde.
Schreudera: Htspahla. Bill Amster
dam: Fraplna Cruca: KatwUk Ver-
brugge Dordrecht: Andu LaroU:
Urk: Desio. Suttkerbulk: Johan en
VEEMARKT TE.ROTTERDAM.
17 September
Veeaanvoer tn totaal 2917 stuk»,
waarvan 730 vette koeion en Oaéen.
414 gebrulksvee. 280 graskalveren 154
nuchtere kalveren. SJ0 biggen. (00
paarden M veulens (M «chapep 144
bokken en gelten
Melkkoeien te a 700 2c s 879 Je a.
428; Vare koelen te 400. 2e a 200 la
s 250. Vaarzen Ie a 450 2e s 128. Je a
2». Pinken le a JJ0. I« a 280 »e a
200: Oraskalveren le a 150 2e s 120. Ja
a 80, Biggen le s II. Se a 14. Jf a 10
Kalf- en Melkkoeien aanvoer iet»
kleiner, handel traag prijzen onver-
anjlerd: Vare koelen aanvoe: teti
korter handel slepend prijzen alt vo
rige week. Vaarzen en Pinken aan
voer let» minder, handel stroef prij
zen stabiel: oraskalveren aanvoer let»
kleiner, handel stug. prijzen ala vori
ge week: Biggen aanvoer matig, «jrü*
wel geen handel
Chef-redacteur S
Nadruk verboden.
door A. Dunkél
HU maakt* Mn afwUzend gebaar.
Ik ben bang, dat ze niet naar
me zou luisteren, ala ik dat deed.
i»l by. ik heb haar mUn hulp be
loofd. En Ik heb u verteld, hoe
u hét beat uw doel kunt bereiken,
mevi'ouw Pritére. Ala u het zo niet
wilt doen. dan kan ik u tot mUn
niet helpen Goedendag, me-
•PUI. nie
vronw^
HU loosde een zucht, toen ze de
deur dtbter ticb dlchtzmekte. Niet
het geldelijk verllea haarde hem
en. hl) had meer dan geld genoeg
r de verandering, die In Anne
ilaate greep, maakte hem verdrte-
1g. Ze was ao'n lief. aardig meiaje
geweest en nu Was ze een door haat
en wraakzucht bezeten vrouw ge
worden. HU wist maar al ta goed.
dat mevrouw Prltère nooit vergiffe-
Rla aan Anne zou gaan vragen. Daar
waa ze veel te hooghartig voor. Ze
aoti Hover roet open ogen haar on
dergang tegemoet gaan.
HU kwam tot het bealult. dat hij
zelf beter nog eens een keer een
roep kon doen op de betere natuui
van Anne. HU kon mevrouw Pritére
niet uitstaan, haar winkel zou leeg
komen te staan en haar personeel
zou werkloos worden, als ze gestraft
werd. zoals Anne haar atraffen wil-,
de Ter wille van die onschuldige
mensen, die niets met de ruzie te
maken hadden, verliet hU zUn kan
toor en ging nog eenmaal naar Anne.
om met haar te praten.
HOOFD8TUK XIII
Ik wil niet veralagen worden!
Er heerste zulk een drukte en
levendigheid In de winkel van
Hébier Co. dat George ogenblikke
lijk Inzag, hoe olecht Anne hem
op dat ogenblik zou kunnen gebrui
ken. HU zag haar achter ln de win
kel met een groepje kjanten In ge
sprek en keerde zich om. toen hU
Mn ander Idee kre*g.
In de namiddag belde hU haar
op uit zUn woning. In een bulten-
wUk van Dammevllle.
- Ben JU het. Anne? vroeg MJ.
toen hU haar «tem herkende, Ik ben
vanmorgen aan de zaaki4 geweest
om Je te «preken, maar Je waa zo
druk bezig, dat lk bealoot Je maar
liever later op de dag eena op te
beUen. Luister eena, Anne, zou
me Mn plezier willen doen? WH
Je morgen mee naar bulten gaan?
we zoudadT de wagen kunnen
nemen ./ka wat eten Inpakken
Wil je 1/. 7 Heerlijk.
De volgende morgen vroeg kwam
hij tiaar ln de Statlonaatraat afhalen.
HU had een mandje met lekkernijen
en broodjes bU zich en de Anne.
die naar bulten kvyam, om hem te
begroeten, leek weer wat op' de
Anne van vroeger, zodat zUn hart
■neller klopte
Wat 'n heerlijk Idee van Je.
Georgel riep ze uit. toen de wagen
wegreed, er Is in de laatste weken
zó veel gebeurd, dat fk bUna ver
geten ben, hoe de r,on en de bo
men en de velden er uit zien!
Dan zul je ze vandaag te zien
krijgen, zei hU 'glimlachend, het
weer is zo mooi ala het maar «Un
kan!
Anne leunde achterover ln 0e
zachte kussens en de snelle wagen
bracht hen spoedig bulten Damme
vllle. In de prachtige omstreken der
stad Anne droeg een keurig grije
mantclcostuum en een groen vilt»
hoedje, met een rood veertjft er op
George, die haar nu en dan van
terzijde opnam, vond haar er ver-
rukkelljk uitzien.
Waar gaan we heen? vroeg za
en haar ogen twinkelden, toen ze
de'zijne ontmoetten, lk ik heb
net zo'n gevoel, alsof lk geschaakt
word.
Ik had gedacht naar de bos
sen van Sur bols te gaan, zei hU.
daar zUn plekjes te over voor Mn
picnic.
Ze maakte geen bezwaar en al
spoedig reden ze onder een- groen
bladerendak, waardoor de zon gril
lige lichtplekken op de bemoste bo
dem wierp.
George reed de wagen van de weg
af en maakte op een open„plek een
vuurtje. Anne moest lachen om de
zwarte roetveeg, die hU daarbU over
zUn gezicht kreeg
Je gaat er hoe langpr hoe min
der als Mn groot zakenman ultïlen
lachte ze en hU was het daarmee
volkomen Mna.
Zo zie Ik er het liefst uit. tel
hij bedaard.
Ze aten al liet lekker* door Geor
ge mMgenomen. op gingen daar
na wat dieper het bos In. omdat
Anne anemonen wilde plukken J
Geboeid kMk George toe Wat wa>
ze vandaag Hef en aardig en
morgen, als hU er tenminste niet
iets tegen kon doen, 'zou ze weer
net <Un ala gisteren, bitter gestemd
en wraakgierig.
Anne. tel hU zachtjes. Voel Je
je niet gelukkig, nu je zo ver af
bent van allea en iedereen? Ia het
niet heerlUk. zo gelukkig Sn tevre
den te kunnen zijn?
Ja. natuurlUk- George dat
li zo. fluisterde ze terug.
Zo heb ik me ook zo vaak ge
voeld. toen Ik nog ver weg waa.
in het buitenland, zei hU 'k dwaal
de soms helo dagen In dt. botsen
rond Ik had nleij>and andera no
dig was liefst alleen.
Ik gevoelde me dan zo vredig
Hij'begreep, dat hU nu nog niet
met hoar praten kón Het zou zo
Jammer zUn. als deze heerlUke vre
de. dezé rust werd veratoord
Tegen de middag keerden ze
naar de auto terug en reden naar
een herbergje aan de rivier, wgar
ze thee dronken In de avondsche
mering reden ze naar de stad terug
George, die besefte, dat hU nu van
avond nog met Anne moest spreken
begreep, dat hU nu de gelegenheid
moest aanvatten
Hoe denk Je er over. met me
ipte naar huls te gaan? vroeg hU
MUn huighoudster zal wel een kop
koffie voor ons zetten. Ik Ik
heb lets met Je te bepraten
Ee nam hem «cherp op en haar
gezicht begon te trekken. MogelUk
had ze enig vermoeden van wot
hU met haar bespreken wilde.
Heel goed. was haar antwoord
HU reed een zUstraat ln en hield
even later stil voor een onaanzlen-
lUk huisje, dat niemand voor de
woning van Mn. schatrUken man
zou hebben aangezien.
Ik woon niet al te fleftlg. zei
George, toen ze het kofte paadje
naar de voordeur opliepen. Maar
ik ben volkomen tevreden, ala ik
maar een gemakkeJUke stoel en een
brandende haard heb
HU draaide de huissleutel om en
toen ze naar binnen gingen, kregen
belden het gevoel, dat er niemand
thuis was.
Juffrouw Barrotl riep George
luid door de gang. maar nU kreeg
geen antwoord HJJ keek Anne ver
ontschuldigend aan. MUn buishoud
ster schUnt uit te zUn, zei hU Den-
kelUk heeft ze m« niet thula ver
wacht vóór vanavond laat.
Anne glimlachte
Laat mU dan maar voor huis
houdster apelen, zal ae. met Mn
vrolUk lachje Wilt u thee of koffie
hebben, mijnheer? En zoudt u me
Willen vertenpn. waar Ik alles kan
vinden?.
ZU volgde htfa naar de keuken
en terwUl hU het vuur ln de klein*
zitkamer aanmaakte, zette zU koffie
en sneed boterhammen, die ze. toen
alles klaar waa. naar de zitkamer
bracht
Je huishoudster schUnt van de
week Je sokken niet gestopt té heb
ben. zal ze. Ik ben tenmlijate een
hele stapel tegen gekomen.
HU tfok zijn neus op
Zo 'liggen se allemaal In
de keuken? riep hU uit Geen
wonder, dat lk de laatste dagen geen
enkel paar kon vinden
Ze keok naar het stof op ds
schoorsteen, naar Se haard vol a».
naar Mn plekje van «IJlt over)»»,
waar een knoop behoorde te zitten
en voelde opeena een groot mede
lijden met George Cation HU was
zo allMn Het waa zo duldelUk dat
hU de zorg van Mn vrquw hard
nodig had Die huishoudster maakte-
vast en zeker misbruik van zijn
goedheid, door haar taak slecht en
slordig te vervullen
Ze aten boterhammen me' koffie
en hij zat naa* haar te kUken
Ik heb gisterochtend bp/nck ee-
had van mevrouw Pritére rei hij
rustig, maar bU zag oganbllkkeltia
de verandering, die er oJ> haar «e
zicht en In haar houding kwam
(Wordt vervolgd).
ZU waren soldaten tot lit de dood,
want In lange rU*n liggen hdn gra-
ytn in het gelid, onder bloemen,
in elk met een wit kruis. De lsat-
ile parade. Op de kruisen etaan
gnfelee namen,van minderen en
effleieren. «onder militaire opvol
ging. want rangen worden doer de
dood niet erkend. Het zUn de namen
Tl« de mannen, die tussen 17 en 85
September 1944 tn de heroïsche
,tr(jd om Arnhem en Oosterlieék
hei leven lieten.
Het adembenemend élan had de
eerste luchtlandingsdivisie onder
dW» onverschrokken major-general
r E.JJrquhart zich over de RUn
géWoJpen om voor het tweede
lelsr van Montgomery een corrlJor
mar het hart van Nederland open
te breken. De stoutmoedige poging
faalde. Maaj; het heldenfeit zal in
krijgsgeschiedenis als „the
hittic of Arnhem" eerbiedig te
boek blUven «teen.
Sommige kruisen op het helden-
kerkhof ln Oosterbeek drager) géén
naam. „R-A/«taaieivdan ver-
drletlg-eenvoudlg .op rusten
•ven een piloot de resten, die niet
èhneer geïdentificeerd konJen wor-
iden. Op andere kruisén staat
„unknown". Men had dan zelfs het
iwapen van den gesneuvelde niet
Sneer ktinnen bepalen. Maar achter
cn zo n kruis staat tóch nog ten
naam, met potlood door een kinder
hand geschreven: „Dit graf wordt
verzorgd door "Marletje Lansingh",
Of eenvoudig: „Olga^Baan".
De bloemen zeggen de rest.
En nu, op de dBg van de herden-
Mng. bewegen zich tussen de graven
llrgelse moedera. verloofdtn en we-
«Ciwen en krUgsmakkcTs van de ge-
Nicuvelden met de wUnrode baret
wan Airborne en de blauwe ge
vleugelde amazone op de mouw ln
hattledress- Er worden weer bloe-
rïen neergelegd^ Er wordt gesnikt.
ORde vaders met kromme rug, de
taed In de hpnd geklemd, vertel
len elkaar over een gangpad heen
van hun Jongen. £en captain van
d» groep, die de heldenstrUd over-
le«fde. staat voor een ouderpaar
uib Sussex, pf ls het Yorkshire?, en
vnrhaalt van John. die onvergete
lijk zal «Un. HU heeft hem goed ge-
ketad en ziet hem nog voor zich....
D» oude mensjes horen den cap-
taka praten, maar alles hier ver-
wuft hen zo.... Ze kunnen de
wijorden niet goed ln zich opnemen.
HiSn ogen glinsteren van trots en
vap tranen, want de captain zegt
zulké mooie dingen van John. Dut
ls «fles wat zU weten. En wU wil
len. niet méér horen dan zU- De
onlwscheidenheld van een Journalist
moM ergens eindigen. Laat het hier
zij tv ln de stromende regen op de
plants waar de Jongens rusten, die
voor ons acht dagen in de hel heb
ber: relec
geteBjk.
Bidstond
De bedevaart gaat over ln een
kerkdienst. Een kerkdienst in de
open lucht. Eerst Is al een mis ge
celebreerd Nu volgt een Angli-
caande dienst. Met drie Ooster-
beekaH predikanten treden vier
Engeke aalmoezeniers naar voren.
Op Nbn priestergewaad dragep zU
'de e Betekenen van vele veldtoch
ten, tfie zU met Gods woord volgden.
Onder hun stoja ziet men nog een
«tukje van hun ^attledress.
F.en»paar gewonde Alrborncs wor
den pp hun krukken voorzichtig
taar voren gedrongen Ze staan
licht bU den major-generalLUrqu-
rt. een man in de kracht van
zijh Beven met een Wilskrachtige
kod aristocraat, typisch [Engels,
setede blik, snor boven 'n n*>nd
die btlvelen kan, maar soms ook
gevoelitf vertrekt. Een eenvoudige^
wandé Stok van bamboe hangt aan
zUn airm. In zijn handen heeft hU
gezangenboekje. De re-
de nagedachtenis van de doden der
eerste Airborne DIVUIon heeft ge-
w|Jd en aan da herinnering van het
heldenfeit..
Een bataljon Nederlandse lucht
strijdkrachten, gehelmd, in bleuw-
grUa uniform, ataat „en hele".
Lenga, de rUen vlaagt het com
mando „geeft ech^' en de geweren
gaen in één ruk voor de bocgt. De
bajonetten staan zuiver loodrecht.
Geen kop beweegt. Geen ooglid
trUt.
De Koningin.
In zwarte mantel, een donkere
voa om de schouders, het grijze
haer gedekt door een eVhvoudlge
zwarte castoren hoed met groen
koord, schrijdt de Vorstin, ala het
Wllhelmue heeft geklonken, naar het
gereserveerde gedeelte, waar ZU
temidden van staf-officieren en
civiele autoriteiten plaats neemt.
De eerste «preker ls de heer S.
Maas, vodrzttter van het Airborne
Comité Ooeterbeek. die van boven
menselijk werk van de heiden van
Arnhem en van eerbied en dank
getuigt, om dan het monument
over t« dragen aan major-general
Urquhart en het in de goede zorgen
aan te bevelen van den burgemees
ter van Renkum.
Tot hOog lnyfle eikenbomen rond
om het vela ziet men luisterende
gestalten. De hiidéprekera dragen
de woorden tot op de daken van
verre villa's, waar kUkero dicht
opeen gepakt ataan. Ooeterbeekae
oorlogelnvallden burgera ver
minkt ln de «trUd hebben elkaar
op een Engels kanon geholpen om
beter te kunnen zien. En driehon
derd Engelse meisjes van het World
Training Corps staan ln dichte ge-
ledereh bijeen.
Nu spreekt de heer J. Talima,
burgemeester van Renkum. die de
vraag opwerpt, of de heldenstrUd,
die men herdenkt, tevergeefs ls ge
weest en die vraag beantwoordt met
de wedervraag, of de slag bU Hel-
llgerlel ln onze vrijheidsstrijd tegen
Spanje ook tevergeefs ls geweest.
Hij dankt de Koningin voor Haar
tegenwoordigheid bU de herden
king. den vcrtegertwoordlger van
den Engelsen Koning mr. Paul
Gray, chargé d'affaires,, voor zijn
aanwezigheid en ook dé ministers
van Buitenlandse Zaken en Oorlog
voor hun belangstelling.
Waarqp de Koningin. daarbU Be
holpen door Haar adjudant, een
grote lauwerkraRs met® rood-wit-
blauw lint aan de voet van het
monument legt.
De major-general van de First
Airborne Division houdt vervolgens
een toespraak, waarin hU verklaart,
trots te zijn op het bezoek van de
«Koningin en als herinnering een
vaandel met het embleem van zUn
divisie, de blauwe gevleugelde ama
zone op wUnrood veld, gebondeil
aan een speer, symbolisch wapen
jr de Airbornes. "aan den burge-
iter van Renkum overhandigt,
de voet van het monument
U een rode krans neer, om
woeld met het koord van een para
chute.
Lult.-admlraal Helffrich legt een
anker van witte dahlia's neer. de
voorzitter van het Airborne Comité
een krans van oranje bloemen met
witte rozetten. Meer kransen vol
gen. oia. van den tolnlster van Oor
log. waarop de beide volksliederen
klinken en de «fConingin op den
major-general toeschrUdt en, hoe
wel de regen, die gedurende, de
plechtigheid was opgehouden, nu
zwaar neervalt, zich langdurig met
hem onderhoudt. ZU laat zich ver
volgens de hoofdofficieren met,d.e
rode baret voorstellen, den ontwer
per van het monument en mevrouw
Urquhart. die slerUjk haar.buiging
maakt, om tenslotte generaal Kruis
en zUn ethtgenote de hand te druk
ken.
Een dicht regengordUn sluit zich
voor dit tweede bedrUf van de her
denking.
Achter het scherm Myordt major-
general Urquhart be^rongen door
I» de ruïne van
tan LoNdente
kerk, St. Gillet In
Crtppiepate, werd
onlange «en mid
dag - goddienet-
oc/cning gehou
den. Op deze fo
to slgt men de
samenkomst. Dt
bitechop van Lon
den leidde dc in
drukwekkende
dienif. Hij stond
onder een teht-
zetl, dat beicher-
mlng bood tegen
de iregen buien,
die ook in Lon
den deze zomer
schering cn in
slag ztyn.
een klein gezangenboekje. De re-
jgenjas heeft hU voor rich op de
▼grond (gelegd, de irond die hU eens
gcilagqn) moest verlaten. Aan zijB;
zUde stMëi oen jonge, elegante Ar*
- - - iii4h H unuu
I(Uak*»che*Zt)n vrouw. HU vouwt
een hoornen bril open als de me
nigte. met muziek bcgêleid. ..Abide
with mtf' ringt, het beroemde En
gels* geoang De tekst leest hij mee.
tot hU WJ de laatste regel de bril
slplt cr% opgericht, meezingt ,.In
life. In death, o Lord, abide wjtn
me". Dun wordt het Onze Vader
gezefd. in het Engels en ln het
Nederlands. geUjktUdig. waarop de
generaal als senior officer In com
mand de. lesson-'leest: uit het Boek
der Oppnbaringcn Vil 9-17
„Daarna zag lk. gl«- ecn 1?horu Z0
talrijk dat niematjd ze tellen kon.
uit alle \rolken. stammen, natiën en
talen, stctnd voor d^ troon Ooda en
voor het Lam. bekleed met Witte
gewaden, palmtakken tn de han
denGod zal alle tranen van hun
ogen afwtasen".
En dan volgt de predlcatle door
deo senior chaplain of the forces
rev. A. 'N. H. Harlow, eindigend
met de Maststelllng. «Jut z^, die
hun leven voor het vadtrland heb
ben gegeven, dit bewus^ of onbe
wust hebfeen gedaan In de geest
van Hem. Dte Zelf ZUn kruis op
nam om de wereld te verlossen.
Als tennlotte het gebedLvvan de
Airbornes ls gezegd, brengt een
-eenzame trompetter «Un Instrument
"naar de mond en onder de diepst
denkbare stilte, die als een te
wUde mantel om de klanken plooit,
blaast hU 'fle taptoe, „the last post
en de reveille over het graf van
fathor Bên«>n. een van de aalmoe
zeniers. dl» ln de battle het leven
JiïK, en own- de 1800 ahdtre graven.
Dan wordfcn er kransen onder de
Engelse vlitg gelegd, die hoog aan
een mast aaappert. De Mrste krans
ls van den. soldaat, die dé lesaop
las
Oosterbeekse kinderen, die een
graf hebbcjn geadopteerd, komen
met armen vol bloemen. Elk kind
zoekt rijn gqaf èn legt er de bloe
men op.
De Koninsiill
Twaalf ac|r-
Op de groene Vlakt* voor het ho
tel Hartenateln. waar major-gene-
ral Urquhaiat ln de dagen van de
hel siJn hoofdkwartier had. dromt
een ontsayllfce menigte samen om
een obelisk van metselstenen, die
gedragen wagrdt door r*H8fs van
dan NUmeegtgen beridhonwer Maria,
parachntlsten voorstellend, die In
hanghondlnr daar de aarde dalen.
Het monumuat dat Oosterbeek aan
handtekeningjagers en -jageressen.
HU brengt het tot een vUftal signe
turen. maar ontvlucht dan de storm
Een golf van auto's rolt over de
Arnhemse Streetweg voort. Aan de
kanten ontstaan brede beken. De
regen gutst.
Derde bedrijf
Om 4 nnr Is H. M. de Koningin
weer present. Nu bU de beroemde
brug van Arnhem, op dé grondves
ten van de totaal vernielde Van
Limburg Stlrumsohool, waar tal van
AIrbornea bet leven lieten.
Jhr. C. Queries van Ufford. com
missaris van de Koningin in Gel
derland herdenkt in woorden de
doden en vraagt stilte om hen in
gedachten dankend dc hand te
drukken.
Major-General Urquhart deelt
dan mee, dat hU ontroerd Is en
det Oosterbeek de bedevaartplaats
van Engeland, zal zUn, waarop hU
ook aan den burgemeester van Arn
hem het vaandel van de Airbornes
uitreikt.
Waarop allen zich naar de RUn-
brug begeven. BU de splitsing van
de wegen tot de oprit ataat een ge
deelte van een zuil. die he^ ver
woeste paleis -van Justitie ge
schraagd heeft. Aan de voet van dit
sobere monument legt H. M. de
Koningin Haar krans.
Van vele zijden worden meer
kraneen aangedragen. Zl) hopen
zich op tot een woordenloze hulde
van leger en vloot, van civiele or
ganisaties, de Arnhemse Illegaliteit
en van het World Training Corp#
for Girls:
En voor ZU vertrekt praat H.M.
met Alrbom-offlcieren en met na
bestaanden van velen, dl* de helden
dood vondan.
Toen zijn de autoriteiten uiteen
gegaan om ln het begin van de
avond weer 6amen te komen ln
Luxor, waar de film „H:elra la the
Glory", die Mn reconstructie van
dc slag om Arnhem geeft, het hart
naar de keel deed rijzen.
Onder het tragisch Ineenstorten
van een illuale die te vroeg ont
stond, en waarvan de film beklem
mend gewaagt, nUgde een dag van
trots en tranen ten einde.
Twee volkeren iUgt diepe wonden
^hebben zich verbonden gevoeld ln
„tbelr glory"
Aan de voorzUde van de hals
vóór de luchtpUP ligt de schildklier.
ZU bestaat uit vele microscopisch
kleine blaasjes, die een, door de
wand afgescheiden eiwlthoudendc
stof bevatten, het ..colloid'' ge
naamd. De schildklier ls zeer bloed
rijk; zij geeft het colloid direct aan
het bloed of en deze afscheiding
wordt interne secretie genoemd.
Verschillende werkzame «toffen
(„hormonen") zUn in het colloid
gevonden, die de stofwisseling van
de lichaamscellen verhogen.
Door deze Inwerking op de stof
wisseling f der cellen van ons li
chaam, beïnvloedt de schildklier
ook het tempo van de groei, in
nauwe samenwerking met andere
klieren met Interne secretie, waar
van de voornaamste de hypophysis
is, die onder tegen de hersenen ligt.
Van groot belang ls Jodium, dat
voor de opbouw van het ^chlld-
kllerhormoon noodzakelUk is. en
door zUn" meer of minder aanwezig
zUn dc werking ook beïnvloedt. Af
wijkingen ontstaan zowel tengevol
ge van een' te kleine, alsook van
een te grote afscheiding van het
hormoon ln het bloed; (Jlt laatste
vindt men bU:
De ziekte van BasedQW
In 1840 beschreef Basedow het
ziektebeeld dat sindsdien naa» bem
ls genoemd: een zwelling van de
schildklier, «truma of krop ge
noemd. uitpuilende ogen, en eén
versnelde werking van het hart. De
patiënten tonen een blUvend zeer
verschrikte gelaatsuitdrukking, de
z.g. krlatallUne schrik en ze leggen
een opvallend verhoogde activiteit
aan de dag. Ze vermageren ondanks
goed eten .en hebben het voort
durend warm. slapen alecht, zU
zUn onrustig en prikkelbaar.. Het
lichaam zet veel meer energie om
dan normaal notjig ls. In het da-
gelUkse Werk Wbrden de patiënten
zeef gehinderd door hun totaal ge-
wUzlgde persoonlUkheld, en niet
het minst door hun angstaanjagend
uiterlUk.
De behandeling
Men ia begonnen met absolute
rust te geven, semen met dleet-
voorschrlften, die het dlerlUk eiwit
uit rie voeding weglaten. Het hart.
dat door de verhoogde activiteit
dreigt uitgeput te raken, wordt on
dersteund door medicamenten. Het
resultaat was een tUdelUke verbete
ring.
Toen de chirurgie grote sprongen
vooruit méakte door haar moderne
methoden, hebben ook de chirur
gen de behandeling van de ziekte
van Basedow op ziëh genomen. Im
mers door een groot gedeelte van
het klierweefsel te verwUderen zal
het- resterende kleine stukje Juist
zoveel hormoon leveren als het
lichaam voor zUn normale functie
nodig heeft. Vót^r de operatie moet
de patient eeiat op'krachten komen
door bovengenoemde kuur; op deze
manier voorbereid levert de ope
ratieve methode goede reiultatgn
op. Maar een operatie blijft «en
operatie en een goede niet-opera-
tieve behandeling zei een grote
aanwinst zUn.
Nieuwe \^efeen
\n
ORANJE EN INDRAPOERA
DBBARKEREN
verband met het feit. dat de
repatriëringsschepen Oranje en In-
drapoera belde Donderdag 19 Sep
tember ln Nederland aankomen', ls
besloten, dat de Oranje niet te Am
sterdam, doch evenals de Indra-
poera te Rotterdam zal worden ga-
debarkeerd. De deberkatle van de
Ot.nl» vindt vrijdtgmórgen pliat».
die vat» de Indrapoera VrUdagratd-
dag. r
Bevordering van
kunstbegrip
De ernstige verzwakking van h«»
crltlsche vermogen van d» hedendaag
se jeugd, waarneembaar door leder
een. die zich voor opvoeding interea-
aeert. wekt tnonderwtjakrlngen de
overtuiging, dat het een dringende
noodzakelijkheid Rr. de Jeugd la per
soonlijk contact met goede kunstuitin
gen te brerïen. Tot dat doel ta een
stichting ln het leven geroepen, zich
noemend „Instituut ter bevordering
van kunatbfegrip bU Jongeren". Dtt
Inatltuut organiseert al dan niet ln
schoolverband voor lager en middel
baar onderwijs aelecte uitvoeringen
door kunstenaar», die ervaring hebben
met schoolgaande Jeugd. Het secreta
riaat ls gevestigd aan de Van Eeghen-
straat 127. te Amsterdam. Algemeen
leider la Albert Sluyter. die zel^ con
certen organiseer», waaraan de Jeugd
kan mee doen en dte roet den ptantat
Kerel ven Hltaum aamen werkt. Ver-'
der doen mee het Scaplno-gezelschap.
dat onder leiding van Hana snoek
choreografische sprookjesvertoningen
«eeft. „De Meskerspelers". o.l.v. Bert
rugman het Schimmenspel van Hans
de musicoloog Caspar Höweler
lezingen met demonstratie». Llea
wilde en Tlacco Troelatra—Ro-
Jelle Troelstra voor opvoeding In
de beeldende kunst
RUMOER OM SERGE LIFAR.
Serge Llfar, de bekende danser.
Is ln een door de Frense natlonele
bevrUdingsbeweglng uitgegeven
communiqué hevig aangevallen. Cr
was namelUk geafficheerd, dat Llfar
met zUn groep onder auepiclën van
den Sowjet-ambaasadeur voor het
oerat sinas de Duitse bezetting een
galavoorstelling- zou geven, ten be
hoeve van de oprichting van een
gedenkteken voor de bevrijders v«n
Parijs.
De Franse pers Is het nationale
bevrUdlngscomlté bijgevallen, dat ln
haar communiqué zegt: „WU v«rr
bieden Serge Llfar. welke talenten
hU ook moge hebben. Parijs te be
ledigen Wij wensen geen monument
]a zelfs geen stMn aan hem ver
schuldigd te «Un".
Serge Llfar werd beauldlgd van
collaboratie met- de Duitsers, doch
werd gezuiverd door Mn speciaal
hof.
In 1941 zUn de eerste proefnemin
gen in deze richting .gedaan met
stoffen, die direct op het schlld-
kllerweefsel Inwerken. Slnsdlen
zUn goede ervaringen opgedaan in
meerdere Amerikaanse en Engelse
ziekenhuizen. Men gebruikt hierbU
enige van het ureum (d.l. een via
de urlrie uitgescheiden eiwit-at-
braakproduct) afgeleide verbindin
gen. waarvan thio-uraci? het beste
werkzaam blUkt met de minste bU-'
verschUnselen. Een tUdens ae be
handeling voortdurende cpntróle
t.a.v. het aantal witte bloed
lichaampjes blijft noodzakelUk. De
resultaten zUn'verbluffend: dehln-
dcrlijke verschUnselen verdwUnen,
cn blUven ook weg. Alleen de zwel
ling verdwUnt niet. Daarom zal bU
klachten over benauwdheid door
druk op de luchtpUp een operatie
nodig blUven. Ook bU de rustkuur
vóór de operatie ip met succes van
dit nieuwe geneesmiddel gébruik
gemaakt.
Het tekort aan Jociium
In ons land komt op verschillen
de plaatsen, zoals te Breda en
Utrecht een krop-vorm voor, meelb
al bU jonge vrouwen. waarbU do
schildklier te weinig hormoon aan
het bloed afstaat. In deze streken
zUn het drinkwater en Het voedsel
dat er verbouwd wordt, arm aan
jodium. Hier verergert een
operatief wegnemen van de gezwol
len schildklier Juist het tekort. In
Utrecht voegt men aan het drink
water jodium toe. waardoor deze
soort struma grotendeela verdwe
nen Is. Op oudere leeftUd verdwUnt
dit beeld echter ook spontaan. Bij
duidelijke zlekteverschunaelenrf die
Juist tegengesteld zijn aen.dfe bij
de Basedow'se ziekte, nl. truwheld.
droge huid. Soms opgezet, lanzame
pols en kouwelUkheld goeujde be
handeling met het schilJklierex-
tract goede resultaten.
Hei mffnaelUk type kan zo sterk
erdoor veranderd worden, dat bijv-
ln streken van de Alpen door ge
brek aan Jodtuip achterlUke dwerg
typen opgroeien, de z.g. cretin's.
Door van de geboorte af meer Jo
dium toe te dienen la het aantal
van deze cretin's sterk afgenomen.
MEDICUS
Er gebeurt ln ons land lets, waar
niets op af te dingen ia. Op zlrhzflf
is dit eigenlUk al het meest sen
sationele en meest verblUdende
nieuwtje dat wU slnda lang hebben
kunnen brengen.
Wat het dan wel Is, dat „Iets"?
Wel het la het werk van onze Volks
Hogescholen.
Een nieuw begrip is dat: Volks-
Hogeschool. Want het heeft niet*
te maken .met jie wel bekende
Volks Universiteit, dip slechts de al
gemene Intellectuele ontwikkeling
wil bevorderen. En evenmin ls het
te yergelUken met de verschillende
Hogescholen, die ons land,rijk Is.
De Volkshogeschool brengt man
nen en vrouwen vtn. velerlei rang
en stand uit de meest verschillen
de werkkringen en alle delen des
lands voor korte tUd ln een cur
sus bUeen'om ^gezamenlUk onder
werpen en vraagstukken, die vqpr
onze samenleving van groot belang
zUn, te Bestuderen.
Deskundigen geven Mn inleiding,
die verder in werkgroepen even
eens onder deskundige leiding
door de deelnemers zelf ver
werkt en besproken wordt.
Hier wordt dus-geleerd. Maar het
meesttypische verschil met het
andere schoolwerk van hoog tot
laag, is wel dat *fle deskundigen
hier zelf "ook wUzer worden.
Het is geen deren van boven af.
maar een boeiende wisseling van
gedachten, van bezielde uitingen,
die telkens uit een ander geestelUke
en maatschappelijke hoek komen.
En juist deze „veelkleurige wU«-
heid" .boeit en sticht tot een hiéu-
we gemeenschap.
Een Nederlandse
gemeenschap
BU het Volkshogeschoolwerk on
dergaan wU het wonder van een le
vende gemeenschap, dip ongemerkt
uit verscheidenheid ontstaat, omdat
die velen ieder niet zijn eigen
taal en overtuiging door' één en
dezelfde geest bezield worden: een
warme belangstelling, voor de le-
vensvragel van ons volfc en de wil
hierin een taak op zich te nemen.
Het is een nationale gemeenschap in
alle Zuiverheid, die de Volkshoge
school op ongedwongen wUze tot
stand brengt en door haar cursis
ten In ons volk verder doet groeien.
Een verzamelplaats van Nederlan
ders. die jong van hart en sterk van
geest elkaar opzoeken, en bezielen
om. doof wederzUds begrip gesterkt,
vooraan te gaan in onze maat-
schappU. leder op zUn plaats. Want,
door het nieuwe inzicht in het ge
heel van onze samenleving, wordt
ieder zich Juist de waarde en be
tekenis van de eigen plaats beter
bewust.
soonlUk kennis te komen maken met
dit werk. En dat hebben wU gedaan
op „de Eandhoeve". De cursus wsJ
inspannender dan wU hadden ge
dacht, dat moet gezegd worden.
Meer hU overtrof ook onze beste
verwachtingen.
Van morgens zpven tot 't avonds
bij twaalven waren wU ln actie,
beurtelings met hoofd en spieren.
Om de toekomst van
ons volk
Deze korte cursus was zeer be
langrijk. Het ging over de toekomst,
van ons bedrUfsleven. maar wU
allen gevoelden dat het hier ook
ging om de toekomst» van ons ge
hele bestaan zelfs.
Alle mogelUkhcden. moellUk-
heden. en wenaelUkheden In dit
grote verband van sociaal cn eco-
nomtach leven werden besproken en
overwogen. Een leder gevoelde rich
als Nederlander hierbU betrokken
en tot laat ln de avond duurden
de besprekingen voort, ja zelfs tot
op de harde strozak werd nog de
discussie voortgezet.
Martha en Maria
De organisatie en verzorging was
echter voortreffclUk. Tot de vaste
bewoners van „de Zandhoeve"
een grote en schitterend gelegen
duin-villa behoorden ook enige,
jonge dochteren deels as. sociale
werksters, deels vaste assistenten
van het Volkshogeschoolwerk. die
met bekwame en zorgzame hand
kookten, thee schonken voor de
velen en met-vastc) hand het corvee
wisten te leiden, terwijl sommigen
oojc het huqnc weten bU te dragen,
tot de eigenlUk* cursus.
Verfrissing
Er werd hard gewerkt, het wji-
ren dagen van Inspanning Voor
geMt en lichaam, maar ook van
ontspanning en geestelijke ver-
frlssing.tpmdat alles hier «o an
dera la dan de sleur vah het da- -
geiyka leven, dat al te vaak de
bezieling en de gemeenschap
mist, die ons hier tot uiterste in
spanning wist aan te zetten.
Het overtrof de beste verwachtin
gen, want al spoedig was het ons
duldelUk hoe moelUJk het is ln
woord of geschrift Iets mee te de
len v#n wat hier eigenlUk leeft«en
wat de grote waarde van dit werk,
-ia-
Een Uitweg
De bewering det Denemarken,
waar de Volkshogeschool reeds
een eeuw bestaat, «Un nationaal
herstel aan dit werk te danken
heeft, kwam ons na dese kennis
making niet overdreven voor.
Hn ook voor ons land openbaart
zich hier een uitweg uit de chaos
van deze tUd.
De Volkshogeschool wil joerel-
ken een versterking van onze
volksgemeenschap, een vernieu
wing van onze volkscultuur en
een vorming tot persoonlijkheid.
Wie enkele dagen meedoet be
merkt tot «Un grote vreugde, dat dit
geen schone leuzen rijn. geen ver-
verwUderde idealen. Maar het ge
beurt! Het gebeurt hier, waar de
arbeider naast den student zit, de
boer naast den onderwUw. de
overtuigde Roomp-Kathollck naast
den Protestant. Hier wordt inde^-
daad gewerkt aan nationale opvoe
ding en hoe U»rd is die nodig
hier wordt een volk gevormd.
Nederland let op «Un aaeek.
Meer la* er niet over te zeggen,
alleen dit misschien nog: wie „dét
wil weten, wat nlet»te beschrUven
ls. ga zelf kennismaken. Van het
18e Jaar af tot zolang er leven is ln
een vaderlandlievend hart, ls hier
plaats voor lederen vaderlander.
Nieuwe plaatsnamen
ook in Amerika
Dat straten van naam veranderen,
la een lq West-Europa veel voorko
mend verschijnsel. WU hebben het
in de bezettinqstUd en daarna me
nigmaal meegemaakt. In Duitsland
werd menige Heupt- of Herren-
strasse door de machthebbers van
het derde rUk omgedoopt in Adolf
Hitler- eq Herman GoerlngetraMe;
en die heten thans veelal Churfhill-
en Stallnatrasse, tot ze op zekere dag
weer Haupt- en HerrenstrasM zul
len heten Het veranderen van na
men van steden komt In Europa
echter weinig of niet voor. Wél
doen de Rössen er veel een. Men
denke aan Petersburg-Leningrad.
Tsarytsin-Stallngrad. Twer-Kallnln-
Niajnl Nowgorod Gorki. Konings
bergen Kaliningrad enz.
Thans la men ook in de Verenigde
Staten begonnen met het verende
ren van plaatsnamen. In Virginia
heeft men nu een^lacArthur erf een
Nimltz. In Nebraska en Oregon
een Halsey (de admiraal van BI»,
klnl). Maar de naam Elsenhower
komt nog niet op de kaart voor. De
Amerikaanse steden, die Berlin of
Tokio heten, hebben hun oude
naam nog gehouden, er zUn 13 Ber-
lln'e en 4 Toklo'e.
Geen loudspeaker-
chauuinisme
Een van de meest opmerkelUk*
kanten vari het Volkshogeschool
werk ls wel het ontbreken van
Iedere opzettelUkheld of gewilde
eigen stijl. Het gezonde nationale
karakter openbaart zich hier van
nature, er over spreken doet men
niet. Een zekere stijl ls er; wordt
niet gezocht, niet opgelegd, maar
gevonden ln het werk en ln de ge
meenschap van deze van nature ge
selecteerde en toch 2o bonte groep
Nederlanders.
Het is dus een Nederlandse stijl;
rustig, iets gereserveerd en toch
welwillend belangstellend en toch
principieel, soma „lollig" maar
doorgaans erns|lg" vertoont zich
hier de cursist. En Nederlands
zUn ook de Hedêten die gezongen
worden. Er wordt veel gezongen
engoed. Hier blUkt dat wij Ne
derlanders graag zingen, cn heus
niet zo kwaad, wanneer wU »"a"r
goede en echt Nederlandse liederen
(van Fries tot Vlaams) voor ons
hebben. De bundel die hier ge
bruikt word), „De stem van Allard
.ls een bron. waaruit vele liederen
kunnen worden geput. Pittig en rUk
yan inhoud ls het Nederlandse lied.
dat hier de geest ontspant en de
gemeenschap verstevigt.
WU «Un" hier wel ver. heel ver.
van de „Ouwe Tael#"-culttiur en
de national# onverschilligheid,
maar ook van het goedkope cn Op
geblazen luldspreker-enthouslaa-
me uit de tUd van Parmentler en
Bakhuis met alle respect ove
rigens voor de prfptatles van een
man ala Parmentler„ een al te
goedkoop massa surtogaat voor
het ontbrekende jnatlonale ge
meenscha psbewustzUn, dat Juist
gekend woÉdt aan rustige Inspan
ning en spontane offervaardig
heid.
„D, Zondhoeve" bt) Beroeo IK. H.) Op eet, hope. beproelde dufiltop lipt
deze ruime villa, eerttfdi het domein tan een Enpeljen «Uiker/abrtkant,
tijdens de oorlog bewoond door eert bunker-boutocr en thans door net
Beheers-lnittyiut verhuurd aan de Noord-Hollandse VolJahopescnoolj
Tragedie „im weissen
Röss'l"
De eigenaar van „lm weissen
RöasT" aan het Wolfgengmeer, de
uit de gelUknamlge operette beken
de herberg ln de Amerikaanse zóne
van OostenrUk, Hermann Peter en
zUn echtgenote. Frau Grete. hebben
naar aanleiding van beschuldigingen
van collaboratie, belden een grote
dosis verdovende mldleien inge
nomen. Frau Grete ia aan de ge
volgen ^verleden. H6ar echtgenoot
ls ernstig ziek: TUdens de nazl-
overheerslng was „Het Witte
Paard" ln gebruik ala exclusief
luxe-hotel voor de neri's Goebbela,
von Rtbbentrop en Funk behoor
den tot de geregelde gasten.
De Zandhoeve
Deze lndrukkjn deden wU op
bU de korte cursus, die wU volgden
ln een der Jongste van de Neder
landse Volkshogescholen, de Zand
hoeve bU Bergen (N.H.).
In de brochures, die' over de
Volkshogeschool te krUgen zUn,
ataat veel lezenswaardigs. Zo lezen.
wU. dat in 1931 te LMUwarden de
Vereniging tot stichting van Volks
hogescholen werd opgericht, hoe
kort daarop ondef leiding van Dr
J. van der Wielen weldra „Oom
Jarich" geheten met Inspanning
van alle krachten de eerste Volks
hogeschool „Ailandsoog" groeide,
uit een oude afgelegen boerderij bU
Bakkeveen. Oom Jarich, de nieuwe
eigenaar bouwde hierbij voort op
'een oude Drentse buurtgemeen-
schap. welke daar nog ln ere waa.
De curalaten hadden de handen
vol met de opbouw van hun te-
huls en de ontginning van het
woeste land rondom. Zo deed de
productieve handenarbeid, die thans
Saast de geestelUke ontwikkeling,
e lichamelUke oefeningen en het
zingen, zo'n belangrijke rol «peelt
ln de curaue der Volkshogescholen,
al teratond baar Intrede. BU „Al-
lardsoog" blMf het echter niet.
Thans zUn er de Volkahogeacholen
„Dlependaal" bij Markelo. „Over-
clnge" bU Havelte (Dr.) en „de
Zandhoeve" bU Bergen om van een
gezonde groei te getuigen. Werd het
bezoek der cursisten aanvankelUk
met tientallen en honderdon getold,
na de bevrijding d!e het tVjdellJK
gestaakte werk opnieuw mogelUk
maakte kwamen de cursisten met
duizenden.
BIJ al dit wetenswaardigs, vonden
wU eehter nog één belangrijk dtng
een oproep om vooral ook eena per-
Toen op Nieuwjaarsdag 1946 een
ontploffing In de Schevenlngse dui
nen er oorzaak van 'was, dat ln een
deel van D n Kaag ettelUke hon
derden ruiten aneuvelden. zaten die
ruiten er een paar weken later weer -
ln. En mensen uit bUv. Limburg, die
'dit zagen of vernamen, keerde ver
bitterd naar hun ZuldelUke haard
steden terug en hadden weer een
reden méés-om stellig te weten, dat
het Westen des lands sterk boven
het Zuiden bevoordeeld werd.
Inderdaad-aldua Commentaar, het
het orgaan van de RUksvéor-
Ilchtlngsdlenst zelfa als men in de
gaten houdtc dat Zuid-Holland,
met Den Haag en Rotterdam, in
de oqrlog veel meer hulzen totaal
heeft verloren dan Limburg, kan
tot voor kort( worden gesegjj. dat
het met de glasvoorziening van
dat Westen «o slecht nog niet ge
steld was en dat het Zuiden bUv-
minder grlss ln een aanzienlijk
.langzamer tempo kreeg toegewe
zen. Dat ls echter than» radicaal
veranderd en het Is de moeite
-s^Jraard. even na te jaan hoe de
~%ude toestand Is gegroeid en de
nlenwe la ontstaan.
Zoals bekend, komt een zeer groot
deel van het vele vensterglas, dat
wij nodig hebben, uit België, dat ln
het kader van de handelsovereen
komst een ruime glasloverlng heelt
toegezegd. Tot voor enige tijd was
de gang van zaken als volgt: van
wege het Ministerie «van Openbare
Werken en Wederopbouw werden
voor de getroffen gebieden glaa-
bonnen uitgegeven. Die moesteti
door de handelaren in die gebie
den gëhonoreerd worden. Echter, ln
bijv. Limburg en Noord-Brabant
haddch die handelaren dlkwUls
geen qf weinig glaa ln Voorraad
Wtfnt de Belgische glasfabrikanten
zoqdeil hun glas rechtstreeks naar
Nederlpnd en het la natuurlUk. dat
zU dit Ideden naar hun belangrijk
ste alnëmcrs van voor de oorlog. En
die zaten in het Westen des lands...
TegelUk met het glaa werd dan een
brief afgezondeh naar het RUkabu
reau vóór Keramische producten,
dat in de practUk eerat wiat, (fat er
glas wag aangekomen, éls de wagon
al gelost was. En eer het Ministerie
van Openbare Werken en Weder
opbouw [dan «rist. dat er glaa was.
was hetl gewoonlUk al over de
klein handel (en weer vooral ln het
Westen des lands) verdeeld.
De nieuwe regeling
Thans Is dat anders. Het RUksbu-
rean voor Keramische producten Is
onlangs opgeheven. En de Belgische
fabrikanten moeten nu, voordat sU
glas naar Nederland afsendqn.
daarvan bericht senden aan net
Ministerie, dat dan MJtfJds kan sor-
gen vooq, een goede verdeling van
het glaa over de getroffen gebieden
Slnda enige t(|d Is bet dan ook so.
dat 85'/. van het uit BëlglB btnoRn-
komende glas naar de getroffen
provinciën halten de béide Hollan
den gaat. Met het gevolr. dat er nu
nsbU Den Haag weer mensen zUn,
die al wekenlang op glaa wachten
sinds de zware hagelbui ln tfeae
soipcr sovele ruiten vernielde.
Maar de klaehten uit Limburg en
Noord-Brabant «Un alnds die nleo-
Ve regeling veel minder geworden.
Echter blijft het nqg voorjeomen.
dat men een ruit Van een be
paald formaat nodig heeft, daar
voor een bon heeft,1 maar dat glaa
nlet^bU den kleinhandelaar kan
betrekken, hoewel hU glas vol
doende ln huls heeft. Dat^ lo:
de handelaren hebben een marge
vat) 15 voor versnUden en bre
ken. Vroeger was het -dat een
glashandelaar er weinig aandacht
aan besteedde of hU een ruit van
Kft, gewenste formaat nu heel erg
voordelig afsneed.of.niet. Er waa
immers glas genoeg' en het wa.-
goedkoop. Tegenwoordig echter
willen de handelaren zo zuinig
mogelUk met hun glaa omsprin
gen omdat die marfe van 15
-• mits met uiterste zuinigheid ge-
hanteer^ een overschot kan op
leveren. En daarom kan men niet
altUd precies bU zUn handelaar
slagen. Dat ala gevolg hiervan een
gedeelte van het overschot der
handelaren ln de zwarte handel
verdwUnt, la Jammer, maar alleen
te wUten aan bepaalde handela
ren. De verheid noet nu een
maal bij een zo rftoellUk artlke"
ala gl#i enig overachot toewUzi
Over dit zwarte handel gesproken:
zwart glaa ls ln Limburg »mi goed
koper dan glas op de bon. Dat komt
zo: smokkelaars kopen bU de fabrl-
kanteqf ln België wat gla^ op (over
het algemeen van zeer inferieure
kwaliteit, want alleen wat goed la
wordt geëxporteerd door onze Zui
derburen). en doen dat ln Limburg
van de hand. ZU berekdpen daar
voor één keer winst, terwijl voor
het glas op dc bon de winst van
groothandel en tussenhandel be-
rekendjnoet worden. Zwart glas ln
„Holland" kost echter veel meer,
omdat er weer enige schakels In-de
zwarte handel tussen Limburg en
bijv. Den Haag zUn.
Vttrite Works jubileert
De N.V. The" Vltrlte Worka te
Middelburg, de enige fabriek, die
hulzen voor gloeilampen fabriceert
ln Nederland en de grootste In haar
soort op het veiteland van Europa,
zal Maandag, aa. haar 50-Jarlg be
staan vieren. Deze fabriek, die door
de oorlog, vooral ln 1940 en 1944
Srote schade heeft geleden, heeft
e fabricage thana opgevoerd tót
3.3 mlllloen hulzen per week en
men hoopt ln 'anuart van het vol
gend Jaar de drie mlllloen te be
reiken. De voornaamste afnemer is
Philips en daarnaast wordt geleverd
aan Zweden. Zwitserland België er
Zuld-Amerllca
PassazleMitl*- m Orsn'e
In onze bureaux ligt 'er Ullage da
psesagterslUst van het m Oranje ttai
t» September tC Amsterdam wordt
verwacht
