w
H
De keerzijde vün de
glasactie
Speelgoedfabricage in Nederland
Monumenlenherstel in Gouda
en Oudewater
FEEST TUUR TJES
Ingezonden stukken
Roman van de
wederopbouw
UITKOMST
De kansen zijn gunstig
Hoe BERLIJN ZICH AMUSEERT
Een bevolking, die onder zware zorgen
gebukt gaal, zoekt verstrooiing
hU
el Avontuur
begon
te Cairlo
STADSNIEUWS
Gouda's stenen h#rt
tot nieuwe schoonheid
Gedeputeerde Staten vap Zuid-
Holland hebben aan de Provinciale
Staten het voorstel gedaan een sub
sidie le verlenen in de kosten van
herstel van het raadhuis te Gouda
..In Gouda heelt reeds vele tien
talled jaren de wens geleefd", zo
sohreven Burgemeester en Wethou
ders aan Gedeputeerde Staten, „om
het bU een verbouwing aun het ein
de der 17e eëtiw zo deerlijk ge
schonden Gothische stadhuis voor
zoveel mogelijk ln do oude schoon
heid te herstelletr. I^joral de ver-
minkle zijgevels en achtergevel,
waar nog do overblijfselen dor oude
boogvensters te zien aljn. doch wcl-
kcoverlgens in hun plompheid zo-
seer bij de sierlijke voorgevel af
steken, hebben bij vele generaties
en daarbuiten het verlangen leven
dig gehpuden. dat het nog eens mo
egelijk zou zijn dit stenen hart van
Gouda tot nieuwe schoonheid te
wekken Deze wens heeft er toe ge
leid, dat in 1940 door het gemeen
tebestuur in- overleg met den direc
teur van het Rijksbureau voor de
monumentenzorg aan ir. A. van der
Steur te Rotterdam opdracht ge
geven werd een ontwerp voor de
restauratie van de drie bedoelde
gevels te maken"
Verder berichten B en W.» dot
de sedertdien gemaakte studied tot
de conclusie hebben geleid, dat her
stel inderdaad mogelijk zal zijn./
doch tevens, dat de fundamenten
van het stadhuis in een* zeer ge
brekkige toestand verkerei). Blij
kens het terzake uitgebracht* rap
port is het houten vlot. waarop het
stadhuis in 1447—1430 gebouwd
werd op het midden van het markt-
w veledat dis 'Stad irj 1395 als een
-moe-as had aangekocht, geheel ver-
mol ad. De zijmuren, zijn uitgezakt
en i aan „plooien"; het gebouw is
bovi ndich naac de zijde van de
vooi gevel (de toren) weggezakt en
'vert >ont verder ongeveer alle af
wijk ngen. welke zich denken laten.
Ver« er toont het rapport aan, dat
de thans beoogde herstelwerken
wellkwaar vöor een restauratie, van
de aijgeycls en de achtergevel In
«esthetisch opzicht een voorwaar
de 'ormiyi en als een onderdeef^
daarvan kunnen worden beschouwd,
maa anderzijds ook geheel los
'daarvan noodzakelijk zijn, zodat,
wan leer uit een financieel 'oogpunt
de c genlijke restauratie vooralsnog
niet mogelijk $ou zijn, toch herstcl-
werl zaunheden moeten geschieden
De fersTe maatregel zal bestaan in
het overbrengen van het onder het
stadhuis gevestigde transformator
huls. hetgeen met het oog op brand
gevaar toch reeds gewenst is Dpnr-
na zal de secretarie tijdelijk naar
een ander gebouw overgebracht
moeten worden Eerst dan kan met
het eigenlijke werk worden aange
vangen
"Burgemeester ,en Wethouders ver
zoeken In de kosten, die in totaal op
305 000 worden geraamd, een pro
vinciaal subsidje te verlenen
Qe Rijkscommissie voor de mo
numentenzorg ken -zich geheel met
•de plann/n verenigen „Het histo
risch zp/melnngrljke, raadhuisal
dus dcA/Commissie. „zou hiermede
binnen# afzienbare fijd weër fn dc
oude ^gister rijn hersteld, zoals het
doorJie bouwmeesters Hendrik Acl-
breentsz, .Louis Gerbrandsz en Klaas
Huygensz bij de bouw was gedacht.
Er mo'ge hteraan worden toege
voegd., dat dit raadhuis het enige
soortgelijke gebouw uit'de Gothi-
•clte tijd is. -dat ln „Holland" ge-
«paard is gebleven,, weliswaar ver
minkt door de veranderingen der
zijgevels en achtergevel in de ja
ren 168>01698. doch altijd nog In
teressant geapbg om" dit wederom
fn oude vorm ff* herstellen Aan
het slot .van haaf advlep schrijft de
Commissie, dat de door ir.'van der
Steur voorgestelde paalfundering de
enig juiste is om het gebouw voor
ondergang te behoeden
De Minister heeft reeds steun uit
- 's Rijkskas toegezegd De door den
Minister aanvankelijk gedachte re
geling tot dekking der kosten luidt:
Rijk 50* Provincie 15*!*, Gemeente
33' De zeer Ongunstige financiële
positie van de gemfeente Gocfda laat
échter niet toe. dat zij zelve een
grofer aandeel dan ten bedrage van
15'-'« der kosten te haren laste neemt
in verband waarmede de Minister
gaarne zou zién. flat. in dit géval
behalve het Rijk ook de Provincie
tot een hoger percentage subsidieert
dan gebruikelijk Is
Gedeputeerde Staten kunnen even
wel geen vrijheid vinden-voor te
stellen het door de Provincie toe te
kennen subsidie op hoger dan 13'
te bepalen te yerdeleo over de Ja
ren 1948 tot en met 195Ö ln bedra
gen van télkens 9150. Gedeputeer
de Staten vertrouwen, dat dan de
Minister et ln zal bewlmgcn. dat
de ontbrekende gelden geheel voot
rekening.van het Rijk worden ge
bracht. t
Restauratie van gevel
op Oudewater's Markt
ln een ln 1942 met befrekking tot
•de-toén voorgenomen restauratie
van de .voorgevel van het .përceel
Markl B 214 le Oudewater uitge
bracht rapport schreer dc Rijks-V
commissie voor de monumenten
zorg het volgende:
„Het stadje Oudewater behoort
tot de boeiendste, kleine steden van
ons land vanwege het \rote aantal
huizen met opmcrkplijke oude ge-
Veis. meeat uit de zeventiende eeuw
dat daar bewaard bleef. Eén der
mooiste gedeelten is de Wand van"de
Markt, waarvan bovenvermelde ge
vel deel uithiaokt. omdat daar een
reeks van oude huizen een zeer bij
zonder geheel vormt. Reeds.vroeger
zijn verschillende gevels lh OUde-
Water hersteld'ën de In de laatste
Jaren ontstane verlevendigde be
langstelling Is "de gelukkige aanlei
ding geworden van nieuwe onder
nemingen tot restauratie De in
hoofdzaak nog goed bewaarde gevel
van het perceel Markt B 214 Is. ver
moedelijk in dc jaren van tafhtlg.
geschonden door een nieuwe onder-
Ïiul, die, hoewel kennelijk bedoeld
n rennissancevormcn. onmiddellijk
zijn dubieuze herkomst verraadt
De top la bouwvallig geworden en
dc put. „versierd" met stuc-lmlta-
ties van renaUsanee-motievcn. be
gint deze aangeplakte onderdelen,
te verliezen. Het ogenblik voor een
restauratie is daarom gekomen en
het is een heugelijk verschijnsel, dat
de eigenaar zich daarvoor1 lot „Mo
numentenzorg" heeft gewénd. Bij
gaand ontwerp ontslaat .on* van
plicht de gevel te beschrijven; de
fraaie tympan-vulllngen boven de
vensters met hvin geprofileerde neg
gen en de getorste makelaar in de
top treden onmiddellijk de aan-
dacht. -s
Dc restauratie Is van des te groter
belang, omdat tegelijkertijd het her
stel aanhangig is gemaakt \pin de
belendende gevel, eveneens in de
vormefi -van de eerste helft der ze
ventiende eeuw. zodat de gehele
plelnwand hierdoor, voorzover dat
mogelijk is. zijn oude aanülen her
krijgt.
De kosten van herstel van de ge
vel van het pand Markt B 214 wer
den ln 1942 geraamd op 2250
Voor de restauratie van de gevel
van het belendende perceel B 213
bedroe'* de raming der kosten 1200
In beide gevallen-hebben Rijk, Pro
vincie en Gemeente In deze Kosten,
met genoétnde bedragen ^ls maxima
sifbsidie verleend onderscheidenlijk
van 30. 10 en 10' Pc betrokken
eigenaren. Goedhart en A. B. Hoe-
hoer. namen zelf 50*/* der kosten
voor hun- rekening.
Intussen zijn. als gevolg van dc
aanzienlijke kostenstijging, die in
de jaren na 1942 is opgetreden, de
ramingen met 890: resp. '48?.23'
overschreden Het Rijk en de rc-
meenfe Oudcwatc* hebben reeds
besloten hun bijdragen naar even
redigheid te verhpgen.- de eigena
ren hebben zich ook tot de Provin
cie gewend met verzoek een aanvul
lend subsidie van 10' te verlenen
Gedep'uteerde Staten stellen aan de
Provinciale Staten voor aan de ver
zoeken te voldoen
Kweken van kleinfruit
en steenvfuchten
De heer Slager geeft rpad
Onder leiding var/den heer.W". N.
van Elk. hield de afdeling Gouda
en omstreken van de Kon. Mnai-
schappij voor Tuinbouw en PJant-
kunde gisteravond in Central een
vergadering, waar de heer J. H.
Slager, leraar san dé Tuinbouw
school voor meisjes 1e Rijswijk, eert
lezing hteldover „Het kweken van
kfein-fruit en steenvruchten". Met
de laatste beginnende behandelde
spr. eerst *ie perzik, een moeilijk
te kweken luxe vrucht, zonder re
gelmatige opbrengst en liber onder
hevig aan ongedierte Gekweekt op
de gole kroos als onderstam, komt
hU het 'meest voor als leiboom in
de kas. Bij een kweker staat hij
nooit buiten. Als raad bij het dun
nen zei spreker: Kijk duarbi] nooit
naar beneden, naar wat u uitdunt,
maar naar boven, naar wat u over-
hoi/bt. Rode spin en luis worden
bestreden door spuiten met lauw
water. Vlug opdrogen daarna, voor
komt meeldauw. De pruim, gemak
kelijker te kweken, komt meer bui
ten voor. verdraagt geen lage veen-
bodem en heeft graag veel stalmest.
De moeilijkheid bij 't buitenkweken
schuilt dikwijls in het feit. dat er.
geen bestuiving plaats heeft. Een
plumeau kun dan goedé diensten
verrichten De kers verlangt een
kalkrijke kleigrond. Voorts besprak
de inleider de kriek, de morel en
de meikers, waarbij telkens naar
voren kwam: snoeien Is een kwes
tie van durf. De vrU zeldzame abri
koos werd slechts volledigheids
halve genoemd: kweken werd plet
aanbevolen.
Van het klein-fruit behandelde
de heer Slager de bes t»n de fram
boos. De zwarte bes. heeft veel te
lijden van de rondknop. de inoei
is eenvoudig ruim houden De
kruisbes wordt ln onrijpe toestand
veel uitgevoerd naar Engeland, waar
men er wijn en Jam van maakt
Tot slot «kreeg het frambozenke-
vertje een beurt
In de pauze vertelde de heer Bar-
mentlo, ieti over een collectie Co-
tone-asters erf de heer Meyer over
het kweken en verzorgen van een
zestal variteiten Begonia's, die aan
wezig waren en verloot werden.
Aan hy einÖ van deze zeer ge
animeerde'' vergadering kon men
den heer Slager vragen stellen.
VOOR BEROEP BEDANKT.
Onze oud-stadgenoot ds. R Kok.,
predikant der' Gcref. Gemeente te
Veencndaal. bedankte voor het be
roep naar Kampen
HERMAN DE MAN
RUST IN ZIJN
POLDERLAND
Begrafenis te Oudewatcr
Herman de Man, de bij dc'vlieg
ramp op Schiphol omgekomen
schrijver, rust in de landstreek, die
hem lief is geweest en die als het
ware zijn werkplaats Is geweest. In
Oudewatcr. waar gistermiddag, na
dut des ochtends in zijn woonpluats
Eindhoven in de parochiekerk van
St. Catharina door deken Hczc-
mans een solemnele uitvaartdienst
was opgedragen en enige honderden
personen, onder wie verschillende
letterkundigen, langs de bnnr had
den gedefileerd, zijn stoffelijk hul-#
sel op het R K 'Kerkhof is bijgezet,
uitgeleide gedaan, behglve door fa
milie cn vrienden, door de mensen.
\yier karnkters en gewoonten,
vrgugde en leed. Hij in zijn werken
beschreven heeft.
Somber en grauw overwelfde de
herfstlucht het polderland, zo vaak
door de auteur gekozen tot het to
neel van zijn boeiende verhalen.
Droef dreunde de zware eentonige
galm van de klok in de stadstoren,
over het stadje, waar de schrijver
als knnnp In dc Lcpuwcringerstraat
woonde, schoolging-en later, nis hel
per van zijn vader, met het pak
pian de ellcmaat op 'de ruj zijn
koopwaar aunbood. het stadje, dat,
torn de koopman Salomon Hambur
ger tot den schrijver Herman de
Man geworden was. steeds hët cen
trale plint was op zijn zwerftoch
ten door het Zuid-Hollandse pol-
dctUnd, waar hij zijn (n^ffutfes op
deed en zijn, werken schiep.
Acht auto s volgden de lijkwagen
op zijn tocht van Eindhoven naar
Oudewatcr, waar velen bijeengekoj.
men waren om de laatste eejr te be
wijzen Aan de grens van de stad
formeerden d? wachtenden zich tot
een lange stoet die de auto met het
stoffelijk overschot naar de pqro-
thiekérk volgden.
Vele Inwoners hadden zich langs
dc strrien opgesteld. In tfe stoot be
vonden zich de dochter en
v»n den overledene, Maria E.
Man en Jozcph C. hf de Man. zijn
zuster mevrouw L- de Vrics-Ham-
bffrger en haar echtgenoot, de
kunstschilder Joh. de Vries, uit
Wassenaar, de heer B. Hamburger
uit Bentveld, de enige nog in lev^en
zijnde neef van Hefmap de Man,
vertegenwoordigers van dc lite
raire wereld, de priester-schrijver
Wouter Lutkie en onze ouq-stadfce-
noot de heer W Hoffman, voorts
de heren .1 W. kebon van de VARA
en H. Rprman van de KRO. <je
heer H. M C. Duymaer van Twist,
hoofd van dc Zuid-Atlantische
dienst van de KLM. de heer J. van
der Mculen. directeur van de auto-
en motoren importondcrncming
A R.b te Eindhoven, waarvan de
heer De M»n directeur was en een
delegatie vap het personeel van die
zaak.
Onder >de aanwezigen waren
voorts: burgermesters 'J M *van
Doornjpck, gemeente-secretaris,
de heer A.- W. den Boer. kapelaan
Thapnasscn. vrlënden uit kunstkrin
gen. medewerkers van Radlo-Oran-
<je en de heer C H. Koemans. oud-
wethpuder en ambtnaar v a bur
gerlijke stand te Gouda, die destijds
het huwelijk vah Hermaii" de Man
heeft voltrokken*
In de parochiekerk v d. rf. Fran-
ciscus yan Assisië vorfd eerst de
absoute' plaats door pastoor J. A^,
v d. Snoek. D F M met assistentie
van pater G- A. Bannier, diaken en
pater A. v. d. Swelm>*ubdiaken
Hei kerkkoor ..St. CaeciHé" voerde
o.l v den heer S Nota het ..Libra
me Domine" uit. N» deze plechtig
heid begaf de stoet zich naar de
R.K. begraafplaats. voorafgegaan
door de geestelijkheid en misdie
naars Bij het betreden Van het
-kerkhof voerde het kerkkoor het
„In Paradisum" op Nadat dc kist
i^as neergelaten werd nog gezongen
het „Beneflictus". Vier bloemstuk
ken. van de kinderen, de K L M. en
dc A R.O., werden rond de groeve
gelegd
De heer Duymaer van Twist sprak
uit naam van de directie van de
K L M woorden van deelneming
tot de nagelaten betrekkingen. De
zoon van den overledene, de heer
Jozcph de Man. dankte voor de be
langstelling
*t Was eerst zo heerlijk rustig In
do rechtszaal te Rotterdam, met
geen andére geluiden dan het
monotoon vragen van den poli
tierechter. het geritsel van een blad
papier en het getik vanv regendrup
pels tegen dc hoge ramen, waar
door een vaal-grauw daglicht naar
binnen viel
ErtSnu. bij het zo juist begonnen
zaakje-van mishandeling, waarbij,
een eerzaam, goedig uitziend ban
ketbakker uit een der omliggende
gemeenten van Gouda had plaats ge
nomen ln de verdachtenbank. -een
schelle verbeten vrouwestem. di?
den getabberdpn rechter 'achter® dg
groene tafejs«(vllde overtuigen.
'k hier nou tachtig
jaar. rausde haar felle stem en al
moet ik fcr 25 jaar dc gevingepis
voor In. nan zal 'k vólhoiiien, dat
hij me e\n schop heeft fcegeven
waarvan 'l^yrtién dagenlang pijn
heb gehad
Zie zo! HetSgas D'e rech
ter had onderwijl zrjnogen gesloten
Maar de advocaat, die de vriend
vin den banketbakker was. vroeg
uiterst beminnelijk de nog van emo
tie hijgende juffrouw, of zij momen
teel éók boos was.
Dat ontkende {ij prompt en toen
had de. rechtsgeleerde vriendelijk
geglimlacht tegen den rechter en
laconiek opgemerkt:
D4n weet Ik genoeg. ZIJ Is ny
niet woedend, maar toen wel
't Was voor de Noordsingel een
simpele geschiedenis. Op Koningin
nedag was er natuurlijk feest In het
dorp geweest, en tie schoolkinderen
zouden gctracteerd worden op ge
bakjes. De bakker als d.-nkbaar en
oprecht Nederlander had iet feest
comité aangeboden 1200 gebakjes
gratis te leveren ter verhoging van
dc feestvreugde. Immers ln geen
vijf jafen was de verjaardag van de
Koningin herdacht.
Een bakker la echter ook maar
een mens met één lléhaanj en dus
had hij de hulp van *Un knechtje
ingeschakeld om op tijd klaar te
zijn. De gehele nacht had hij zelf
alleert* doorgebakken.
Zijn knechtje had hij 's avonds
iets ianger gehouden. Op de middag
van Koninginnedag waren alle ge-«
bakjes echter nog niet gereed en
begrijpelijk was. dat de bakker zijn
knechtje nog niet vrij kon geven.
Maar de moeder van het knechtje
had zich daarover trfuis zitten op
winden. Overal wapperden de vlag
gen en klonk muziek en haar kind
héér kind moest werken
Steeds meer had zij zich opge
wonden. tot het haar te machtig
waj, geworden en zij naar den pa*
talon gerend was. de deur open-
geploft had en dc bakkerij inge
stormd was. waar de bakker Juist
de heerlijkheden met zoete room
bespoot.
Me kind me kind! had ze
diiar geschreeuwd.
Waar is me kind! Ik neem mijn
kind direct mee. 't Is nóu weiitctjes
En of.de bakker de vrouw nu aan
het verstand trachtte te brengen,
dot haar kind momenteel niet ge
mist kon worden, ze had niet wil
den lülstercn. Ze had haar Zoontje
bij zijn witte kiel gegrepen en hem
naar buiten willen brengen.ïSwoar-
dp de anders zo goedige bakker
deze ontvoering bad willen voorko
men. door zijn geklompte voet
tegen haar op te heffen en haar een
trap te geven.
Maar als een tijgerin, die hnar
welp verdédigt, had zif voor hem
gestaan en dc bakker had zijn actie
zien mislukken. Mot haar zoon was
ze vol furie de bakkerij uitgelopen,
regelrecht naar het bevlagdc poli
tiebureau waar ze verbaal tegen
den bakker Het opmaken.
Zo was het gegaan. De bakker
was het al bijna vergeten. Maar
de Juffrouw heeft er da* en nacht
aan gedacht. Thans stond ze voor
den rechter.... eindelijk kon *1)
haar gemoed luchten, eindelijk kon
zij haar aanvaller In het ware licht
stellen, temeer omdat hij ln het
dorp had rondgebazuind, daj alles
zU gelogen had.
De officier eiste, twee tientjes
boete, waarvan de rechter na
dat de advocaat met klem eV op ge
wezen had. dat de bakker geen cent
aan die 1200 gebakjes had willen
verdienen nog een tientje af
deed.
En met haar zoon-halfwas ban
ketbakker. verliet de «trildvaaVdige
vrouw'de zaal.
De deur viel met een smak achter
haar dicht vóór de neus van den
banketbakker.
Toen werd het weldadig stil.
Ep tegen de ramen tikten de re
gendruppels uit een mistroostige
lucht.
OOK EEN WEQSTMJD! By pen dezer dagen te Stockholm gehouden
militaire zwemdemonstratle zag men ren wedstrijd in rubberrrddinpboten,
die in oorlogstijd nlttfd nan boord ran perechfsrlicptiilgcn aanwezig uaren
voor 't geval het toestel boren zee zou u-ordën afgeschoten.4r
'AT
AAR
ANNEER
It Nov. 1—1 uur Crabethstraat S:
Spreekuur p'.aalselUk comité ..Ne
derland helpt Indie voor Indische gc-
repatrieerden
zt Nov. 7.3» uur neursklok: Open
bare veigaderlng Kenheldsvakcentjale.
spreke. B Blokzijl over Prijsverla
ging en loonsverhoging
its Nov. 7.3# uur vremarktrrstaurant:
Bijeenkomst Ned <3v Viouwenbond^
vertoning film vgn Chr Blindentehuis
„Sonneheerdt".
zt Nov. 7.31 uur Catvlln: Spreek-
beurt ds L VroegipdeweU
Zl Nov. 7.3S uur Oud-Geref. Gemeen
te: Spreekbeurt- ds Joh van Weizen.
Zt .Nov. S uur Daniël: Evarfgellsatle-
ftlmavond Evangelisatie Centrale
Geref Kerk
Zt Now. t uur Nieuwe Schouwburg:
OpvoerliR ..De Rozenkrans" door Ned
Volkstoneel
Zt NoV. t uur rtir. lagere landbouw-
school: BUeenkpmat Bhr Jonge Boe
ren en Tuinder», sprekef Ir C P
SchÜepers óver Bodemeer tering"
Z# Nov. I uur Rrjinle: Spreekbeurt
da. J.,Börger vdipr 4.ogos,verband
Zt-Nóv. I is u*r spaardersbad: Wafer
Vdlowedstrljd GZC—Y.
Zl ?4ov. f uur Concordia: Optreden
Duo Mart roti bij'«O-Jarig artlatenju-
zVnqv. I Stir Kleine Kerkt Bllbelle-
xlng ds J J Koning
Orkest, dirigent Hein Jordan*
Zl Nov. I uur Het Blauwe «mui»;
Eerste voordracht cursus J B Bake-
ma voor Volksuniversiteit over „Nieu
we architectuur als levenszaak"
iï Nov 7.3# uur Blauwe Kruis: Le
zing dr Jop Pollman over ..Volkszang
vqoi school en Jeugdbeweging een na
tionaal belang"
ZZ Nov. I uur Het Blauwe Kruis: BU-
pelbe«nreklng F NlemeUer
ZZ Nov S uur Daniël:1 Blleenkomst
Cht Jongemannen vejeniglng .-Da
niel". spreker P v d
deren van 't Heelal'
Zï Nov. i uur Kui
kapitein ter zee J
beelden over „Enige
Hr Ms Tromp ln oc
Z3 Nov. s uur Cpn<
..Kinderen van ons
flout over Vton
In: Causerie
met ltcht-
trvarlngen met
igsttjd"
dia: Opvoering
jlk" door Gouds
Tonee'gezelschap te^Tgelegenheid tO-
jarlg bestaan
Bioscopen
Reünie Bioscoop: 'n BrUg over de
Atlantic (Met ,Anna Neagle en Rex
Harrlsson).
Thalia Theater: De zevende sluier
(met James Mason en Ann Todd)
Aanvang 7 en 115 uur
Uitreiking
schoenenbonnen
Uitreiking1 van scboenenbonnen aan
houders van tweede distributiestam
kaarten te Gouda en StolwIJkersluls.
wier atamkaarlnummers opi het cijfer
7 eindigen, voor zover zi] na 1 Ja-
runrt 1145 geen schoenenbon 'hebben
ontvangen. In gebouw DlstribuGe-
dlcnst. wegthafren 33 van 9—IJ en 2—
3 30 uur:
ïl November: M. N. O. P
23 November: Q. R. S. T U
23 November: V. W. X. Y. Z fsJlrtn
9—11 30 uur)
Apothekersdienst
Steeds geopend (des nachts alléén
voor recepten): Apotheek Dee. West
haven 14.
Geslaagde scoutshow
De Goudse padvinders-hadden
'■Maandag een genoeglijke avond,
toen Groep I van Die Impcesa's „De
Zwervende wolven "met verken
ners. welpen en voortrekkers voor
een overvolle Concordla-zaal een
zeer geslaagde „Scoutshow" op
voerde. Hopman P de jong opende
de avond met cei\ kort vioord. ge
volgd door de openingsceremonie
(vlagbreken én dd wet) >(on het
programma, dat nu volgde\ mag
vooral genoemd worden het évelpen-
spcl „Dc Zeerovers'1, waarmede
Akccln Stalcnberg alle eer inlegde
De Singing Scouts zongen er vrolijk
en lustig op los. terwijl ook het
propagandnschefcje „Scouting voor
jong en oud" het wel deed. Het
kampvuur met reqreatlc vormde
een mooi en indrukwekkend slot
van de avond. Kees Pijpers Irad op
vlotte wijze op dis conferencier, dc
neefjes Lafeber hadden Ruccés met
hun voordrachten, térwijl vaandrig
Haaksman dc regió voerde en In
verschillende rolfen meespeelde. De
jongelui hadden zelf dc toneelBa'n-
kleding verzorgd.
GEVONDEN VOORWERPEN
Gevonden voorwerpen: rozenkrans,
.enkele sleutel*, vulpen, enkele celn-
tuurii enkele portemonnales met Inh
zangbundel, kinderwantje, bril. pakje
met.trvh - horloge, vulpotlood, heren-
handschoen sehakeltlem. regenjas,
handschoen.' katje, zakdoek, hondje,
wanten, mof, zwempak, armbandje,
mula, enkele muntbiljetten kinder
hoedje. autowlel. bril in koktr. kin
dek-sokjes us met fnh.
Prijswinnaars in
stempcltocht
De prijswinnaars zijn thans be
kend geworden van de stempcltocht
„Zuid-Holland aan de opbouw", die
dc Stichting „Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer Zuid-Hol
land" in samenwerking met de
plaatselijke V.V.V deze zomer heeft
georganiseerd. Uit Gouda en om-
geving hebben een prijs gewonnen:
Plant, uitgeloofd door VVV, Bos
koop voor hen. die Boskoop bezocht
hebben: J. A, M. Mullink te Oude
water (Er waren drie planten uit-
Mfoofd, de twee andere behaalden
C7 Vogelzang de Jong te Krimpen
a. d U$el en J. F. M Bellemare
te Schevcningén)
Prijs voor het bezoeken van al'c
Dclftsc stempelplaatsen: J. Nflo-
men te Stolwijk (tegel).
Platelen bordje voor het behalep
van alle stempels te Gouda: A. van
Lange te Kïoo'rdrecht, W. v. d. Plaat
te Boskoop. C. Bosch te Gouda (Er
waren vi?r bordjes uitgeloofd, het
vierde behaalde C. van Wljkhuyzen
te Ter Aar.)
Prijs uitgeloofd door VVV Lcidert
voor het behalen van alle Leldsé
«tcmpelV H. Toflw le Gouda (Kunst
plaat), H. Loef -te Boskoop (bakjë).
Nieuwe brochure van Rotterdam,
uitgeloofd door kVVV Rotterdam
voor het bezoeken van alle sU:mpel-
plaateen in Rotterdam: A. Schouten
en B Schouten te Bergambacht. H.
Jongejan. C den Besten. D Groo-
tendorsty E. Hoogevccn ep E. C. C.
Middelkoop te Boskoop.^JC. Stras-
Iers. L. Ramsolaar. R- Jaskc cn H.
Touw te Gouda. J. de Vries te Gou-
dcralt. J. A. Noopten te Stolwijk..
Prijs uitgeloofd door VVV Recu-
wijk voor hen. die itecuwijk hebben
bezocht: L. Timmerman te Oudor-
kj*rk a. d. IJssel. boeje. (Er waren
drie prijzen uitgeloofd, de twee an
dere behaalden T. A. Uden van
Droogen te Dordrecht, bonbonstel.
cn G v. d. Pijl te Goïinchem. boek)
Boek uitgcfoofd door V.V.V
's-Gravenhage voor hen. die deze
gemeente bezocht hebben: D. Groo-
tendorst te Boskoop. -
Boek uitgehoofd door de Stightlng
VVV. Zuid-Holland: G. C. Lcydek-
kere (e Gouda, Hoogeveen te
Boskoop. J. van Zwietén te Ouder
kerk a. d. IJssel.
Prijs uitgeloofd door gemeente
Voorschoten voor hén. die alle atém-
pelplaatscn in Voorschoten bezocht:
A. Hollander te Gouda (vulpotlood).
K. dc Jong te Ouderkerk a. d. IJs
sel (zijvc-rcn lepeltje). E. C. C. Mid
delkoop te Boskoop (vaas).
Extra prijs van Stichting VVV
Zuid-Holland voor bijzonder in
zendingen: JK de Grcef te Ouder
kerk a. d. IJssel. troostprijs.
Exlra-prlj« van Bergambacht: H.
Touw tc Gouda (Er waren twee ex
tra-prijzen. de andere behaalde M.
P. A. Verkerk te Voorburg).
Extra-prlja van Nieuwkoop: J.
Mullink to Oudewater, vierde prijs.
Bijzondere onderscheiding (een
diplorpn) voor hen. die alle ge
meenten hebben bezocht: A. Hollan
der, te Gouda. L„ Timmerman te
Ouderkerk a. d. IJssel. J. A. Noomen
te Stolwijk.
Voor de beste beschrijving van
Gouda zijn de .prijzen van de VVV
Gouda toegekend aan E. W. van
Kopenhagen te Voorschoten en L.
Speel te Dpn Haag.
Nieuwe bedrijven
Op de Secretarie z#n ter visie ge
legd een verzoek van P. H o r t e n-
slus. alhier, om vergunning tot
het oprichten van een aardewerkfa
briek mtl èen oven, alsmede 3 elcc-
tromotoren van p.k. voor- het
drijven fan enige machines ln de
percelen Groenéndaal 62 cn Looiers
poort 1 en J:
een verzoek van de fa. Gebrs
Schouten, alhier, om vergunning*
tot het oprichten van een meubel
makerij cn het hebben daarin van
1 electromotor vnn 2 110 p.H. in de
percelen Komijnsteeg 15—21;
eén verzoek van de f a. P. G.
Schouten &.Zn., alhier, om
vergunning tot het oprichten van
een houtzagerij cn het hebben
daarin van 1 electromotor van 5 p.k.
voor het drijven van een zaagma
chine ln het perceel Zwaf.teweg.
hoek Willens; l
een verzoek van de N V. pyt ro-
leum Majitschapp „T h e
Texas Company" jé Gra-
vj;nhage,.om vergunning tot het op
richten van een petroleum-pompln-
stallatle met een tank van 2000 L.
en een aftappomp. op en voor het
perceel IJssellann 29—31.
DRIETAL.
Dl. J. J. Siemon. predikant bij de
Evangelisch Lutherse Gemeente al
hier. staat op het drietal te Weetp.
V.V.V. HERLEEFT
Tentoonstellingsplannen
bij Gouda's 675-jarjfe
bestaan
Voor de eerste maal sinds de .be
vrijding kwam gisteravond de Ver
eniging voor Vreemdelingenverkeer
In ..De Zalm" In algemene vergade
ring bijeen.
ln zijn openingswoord zette de
voorzitter, de heer C. H. Hagodorn
Jn 't'kort uiteen, hoe de V.V.V. ge
durende de Hczettihgstljd tot stil
stand was gedwongen, doch niette
min haar bestaan heeft weten te
handhaven.
Uit het verslag over de Jaren
1943—1944 en 1945. dat uiteraard
zeer sober was, bleek, dat ten be
hoeve van de A.N.V.V. tc 's Gra-
venhag* voor de olgemene Infor
matiedienst voor binnen- cn bui-
tenland> een uitvoerige documenta
tie over Gouda Is samengesteld. In
1945 zijn de voorbereidingen getrof
fen voor grote plannen in J94B pn
194"#, welke een levende propaganda
voor Gouda en brede omgeving
moeten worden.
Bleef het, ledental gedurende de
bezettingsperiode constant, thans Is
dairln eep beduidende stijging ge
komen.
Het' financieel overzicht over de
Jaren 1943—1945 wijst een totnfl
Han Inkomsten en uitgaven aan van
820.88 met een -nadelig saldo van
f 505 03. Gedurende 1943—1945 Is
.geen contributie ontvangen om de
mogelijkheid van Inbeslagneming
door dc bezettende macht te oht-
gaan. Bovertdten zUn er een propa-
gandafonds van 443.29 en cen»re-
servdfonds van f 1609.51. De begro
ting Voor 1947 wfjst cerf totaal aan
'van 950 waaronder een gemeente
lijk subsidie van 350
In plaats van den heer A. C. Cos-
ter. die wegens vertrek uit Gouda
als bestuurslid heeft bedankt, li
als penningmeester opgetreden d<
beer T. van Heuvelu. Als bcstuurs
'lid Is gekozen mej. H. Frets, terwijl
herkozen zijn dc aftredende be
stuursleden. -de heren A. Boer en
C. H. Hagedorn. Het mede aftreden
de bestuurslid.'de heer F. Ticter. die
zijn functie fis secretaris „heeft
neergelegd, werd op voorstel van
den voorzijter als erkénnlng voor
de wijge, waarop hij gedurende 20
jaar het secretariaat heeft vervuld,
tot ere-lld benoemd, waarbij hem
onder waarderende woorden een
gccalllgrafeerd crc-dlploma werd
aangeboden, lnplaats van den heer
Tleter werd gekozen mr. J. W. Rut
gers. die het secretariaat op zich
heeft genomen.
Omtrent »n wording zijnde plan
nen voor 1JJ47 deelde de voorzitter
mede. dat getracht wordt ln de
tweede helft van Juni ter gelegen
heid van het 875-iarig bestaan var,
Gouda, de*openstelling van het ge
restaureerde museum, dat ln het
gebouw van het voormalig St. Ca
tharina Gasthuis wordt gevestigd
en het gereedkomen van de gla
zen der St. Janskerk een tentoon
stelling te organiseren, die,In rui
me zin de ontwikkeling van han
del en industrie van Gouda en brede
omgeving zal demonstreren, waarbij
pok aan hét culturele grote aan
dacht zal wordpn geschonken. F.en
voorlopig cqmlté ls gevormd, waar
van als secretafls optreedt de heer
M W G M. van Loon.
ONTSLAG VERLEEND.
BIJ beschikking van Oen minister
van OnderwUi. Kunsten en Weten-
schspoen is. op grond van'de desbe
treffende'bepalingen van het Zutve-
rtns»be»1nlt/ontslag uit zttn functie
verleend aan A. A J Dokter, onder-
wllrer aan een openbare lagere sohool
alhier.
Bij beschikking van den minister
van Binnenlandse Zaken ls ontslag
uit zijn functie bij de Slaat-sbrand-
wcorpolUie verleend, gerekend met
ingang van 5 Mej 1945. aan P. J.
Broekhulzen, alhier.
N.R.V.-AFDELING 25 JAAR.
Op 23 November zal het 25 Jaar
geleden zijn dat de afdeling Gouda
van de Nederlandse Reisverenielng
werd opgericht. Dc afdeling, die
vooral in de bezettingatijd zovele
goede cn druk bezochte lezingen op
rcisgebled heeft gegeven, zal Maan
dag djt jubileum op bescheiden
wijze herdenken.
(bulten verantwoordelijkheid der
redactie).
Herleving van volkszang
"Zoals men tijdens de bevrijding
zonder onderscheid van rang en
stand gezamenlijk danste en zong.
was dit vroeger een vaste gewoon-
té, bij feestelijkheden. Tengevolge
van allerlei oorzaken verdween op
jle duur dit min of meer geïsoleerd
gemeenschapsbesef en het volks
lied ondervond er de demoralise
rende Invloed van. Dc algemene
decadentie„ln moraal en cultureel
levep sinds dc eerste wereldoorlog
deed er het zijne toe om het gees
telijk leven op een lager peil te
brengen.
Gelukkig beseft de jeugdbeweging
haar taak. Is ztj zich evenwel be
wust. welk een veredelende Invloed
er kan uitgaan van volkslied en
volksdans? Het volkslied, dat ovar
het tijdelijke en persoonlijke heen
naar het algemeen menselijke grijpt
dat daarom ondBnks zijn ouderdom
nog steeds urgent ls: de volksdans,
bij uitstek hét middel tot verster
king van het saamhorigheidsgevoel.
Het doel der volkszang ls niet
het zingen voor een publiek/ ftiaar
de vreugde van het zélf zingen, om
de eenheid van ons \colk te bevor*
deren, niét door do z.g. massazang
feesten. maar na grondige voorbe
reiding. Heeft ook de school hier
geen taak ter verfrissing van de
smaak van-het opgroeiend geslacht
als reactie op dc zovele maar al
te zoetelijke liederen uit het gang
bare rcpertolre7
Vrijdag zal nu dr. Jop Pollmann.
dc leider der wck/HUksa zangcur
sussen van 't „Nationaal Instituut"
hier een lezing houden over „Volks
zang voor school en Jeugdbeweging
een nationaal belang", waarvoor wij
dc belangstelling vragen.
Comité van aanbefrcllng: G.
J. Sllgler. PhTV. Art»; H. J. Bullen.
P. J. BIJlo, F. v Gideonse. C. M.
Kamphuysen, J. J. van Lambalgen.
J. v. Doyen, dr. G. Swart. G. Zanen.
Plaatselijk Nieuws
Boskoop <****--
Polltltrtchtsr. De boomkweker
A, O J v O. te Boskoop, heeft In be
gin van dit jaar terecht gestaan In
verband met een hellngeaffalre De
zaak werd aangehouden voor nader
onderzoek en diende thans opnieuw
voor den politierechter ln Den Hakg
Ns het pleidooi van mr. "^ast. werd
Gouderak
In
Aankoop van trekauto voor
brandspuit,
n de gemeenteraadsvergadering
werd na langdurige besprekingen b«-
snafr'
«nu jib imkxuui ïgc ucsprexingen b«.
sloten tot aanschaffing van een zo
genaamde „1500 Weight" vrachtauto
al» trekker van de motorbrandspuit
De kusten van deze auto, waarmede
tevens de bedtenlngsmtnschappen zul
len kunnen worden vervoerd.«worden
door den hoofdinspecteur van het
Bi andweerwezen geraamd op f 2500
Op de verzoeken tot beschikbaar
stelling van een lokgat van de open-
bare lagere school aan de Jongeren-
Rioep van de Bond van Kaasprodu-
centen voor het houden van een
fruttteeltcuisua en voor een paarden-
cursus. van een aantal ingezetenen
ten behoeve van een esperantocursus
en Van het bestuur van de Damclub
werd gunstig beschikt. 7
Met algemene stemmen werd beslo
ten tot aansluiting aan dc gemeante-
lljke watei leiding van een vijftal "hul
zen aan het Beljerse Weegje. waar-
voor de kosten op f 3400.- geraamd
werden. Met 4 tegen 3 atejnmen be-
■loo de Raad aan den heer J. van der
Vllst een vergoeding vanv.f7.4o pér
Jaar te geven voor het legftn van de
waterleidingbuizen" door diens 'wel
land.
Naar aanleiding vasreen vraag van
den heer Vleggeert betreffende de in
stelling van een prijzencommlssie
deed dn, voorzitter de toezegging de
aangelegenheid In de vergadering van
burgemeester en wethouders te be
spreken. Een onderzoek ut worden
Ingesteld met betrekking tot de door
de heren van Roo'ljen, Molenaar en
Vleggeert geuite klachten betreffen
de "Het veer Gouderak-Moordrecht.
Bedankt. - Ook ds. J. van Wijnma
len t$ Leerbroek heeft voor het be
roep naar de Ned. Harv. Gemeente
hier ter plaatse. In de vacature we
gens vertrek van ds. J. v. Vliet, be
dankt.
Nieuwerkerk a. d. IJssel
Het Groene Kruis.
„Het Gioene Kruis" hield d« nt-
Jatrsleden vei gade ring. De commissie
van controle over de materialen
bracht een gunktlg rapport ulf. De af
tredende bestuursleden, de henen W.
van Cappelen. C M Ohrfstlaanse en
J Sterk werden herkozen De voor-
fitter deelde medei dat het de bedoe
ling is. de leden te verzoeken hun eon
tributle Vrijwillig te verhogen M*t
algemene stemmen werd mevr J. de
WH—Rol loos. de afgetreden wijkver
pleegster. benoemd tot erelid der ver
eniging.
Geref. Kerk. Als ouderling van
Geref. Keilt werden gekozen d« heren
Veil Mazfjn en C. Maaskant
Retuwijk
ContrAle op plaasen. De wacht-
meesteiDe jong en Van der Aa. dtè
belast waren met (oez.'chl en confrdle
op de Reeuwljkse p'.assen. zijn van de
ze speciale taak ontheven en oefenen
door de rlvleipoUtle te Gouda
Overplaatilng. Na ruim 12 Jaren
atandblaats In deze gemeente te heb
ben gehad, is de wachtmeester der
Rijkspolitie j F v Dalen ln gelUke
functie overgeplaatst naar StolwU-
kersluis.
Glasbeitemmlng. -5 Het In deze ge
meente Ingezamelde glas. dat oor-
sprorvjcelllk bestemd wat voor de ge
meente Vlodrop In Limburg. Is nader
loegewezen aan Hlniffam bU Roimslen
In Noord-B: abant. Aan de ongeveer
loo M2. afkomstig uit deze gemeenuu
werd ter verwerking toegevoegd 104
m2 glas. afkomstig uH Voorburg.
Uitvoering „D.E.S."
feest van de Kath Arb Bew
geven Een klucht Jn tWee bedrijven
De hulatyren" werd opgeroerd pas
toor G. F. L. Schneiders sprak een pro.
paganda-woord voor toetreding alt lid
tot een plaatselijke woningbouwver
eniging of aansluiting bij een districts
vereniging, omdat aan d< oprichting
ener plaatselijke vereniging vele moet-
ltjkheden zijn vetbonden Een 55-tal
personen gaven zich op als Md-aan
deelhouder. Later zal een vergadering
gehouden worden teneinde te komëu
tot aansluiting bij een streekwonlng-
bouwverenlglng-
Stolwijk
Bespreking van veehoUdera-
problemen.
•fe dezer plaatse' ls een gecombi
neerde druk bezochte vamfaderlng
gehouden, ultgerchrevenydoor de
plaatselijke afdelingen dó Hoirand-
*e Maatachappij van JLandbouw.
C B.T.B.. Bond van\l<aflr,producen
ten en de Jongerengroep.
Spreker was de heer A. van der
Hoek. voodselcommlssarit van Zuid-
i Holland, over „Vcehouderaproble-
men". Achtereenvolgens behandelde
spreker de moeilijkheden, dc moge
lijkheden en de plagen met de land
bouw, met daaraan verbonden de
vrhag: „heeft de veehouderij nog
toekomst?" Als grootste moeilijk
heden noemde de heer v d. Hoek
de. breuk tussen consumptie- en
productieprijs en hel vaak moeilijk
te bereiken verband tussen het loon
peil ln landbouw en Industrie.
Tot de plagen werden de holdlge
regelingen gerekend, met betrqk-
•klng tot veeleygrlng en fokreygen-
toewijzlng. Als mogelijkheden om
voor de veehouderij een zekere toe
komst te verkrijgen wees spr. voor
al op een ver doorgevoerde coöpe
ratie. met daarnaast een sterke
landbouw-organisatle. In de vorm
van de Stichting voor de Land
bouw. In dit verband .schetste spr.
ook het werk van de Wereldvocd-
aelraad. de F.A.O., het lichaam, dat
een regelende' functie heeft ln
Internationale agrarische zaken De
heer v. d. Hoek bealoot met een
beroep op alle boeren om zoveel
mogelijk mede en samen te werken
ln het belang van een leder.
Er werden vele'vragen gesteld, die
de «preker beantwoordde.
Stolwijk
Woningbouwvereniging in oprichting
Het voorlopig bestuur van d« wo
ningbouwvereniging In oprlehtlng on
der voorzitterschap van den heer J.
Verdoold, heeft zijn eerste vergade
ring belegd om belanghebbenden een
en ander omtrent woningbouwver
enigingen te vertellen Ala adviseur
wes aanwezig de heer P A. van 't
Hout. secretaris van de Nationale Wo
ningraad Dez.e besprak met de onge
veer 33 aanwezigen de mogelijkheid
en de gang van raken tot oprtohMnS
van een woningbouwvereniging. Dat
de toehoorders er van overtuigd wa
ren dat ook voor Stolwijk ëen wo-
- nlngbouwverenlglng onmisbaar t«.
bleek uit het feit. dat allen tonder
uitzondering zich opgaven als lid van)
op te richten vereniging Tevens werd
besloten op lt December een tweede
vergadering je beleggen, waarin de
vereniging definitief zal worden op-
gerlcHt en het bestuur zal worden ge
kozen Hei voorlopig bestuur bestaat
uit de heren Jac. Vendoold. voorzitter:
ter: A. F Kool. C G. van den Berg.
J. A. de Vrij. a»
M Nleuwpoort. 1
Scheer.
Nlwtn-comlté. Ook ln deze ge
meente Is een N I>W.I.N.-cmité (Nat.
Inspanning Welzijnsverzorglng Indlë)
opgericht. Het besiaet uit mevr. de
wed. O. van Dockum—de Koning,
mevr B Verdoold—van Kik en mevr.
D de Vtf— Anker
Raadsvergadering. Hedenavond
uur komt de raad In openbare verga
dering bijeen Op de agenda aitai on
der meer beëdiging A Verkerk als
Wnd. secretaris, definitieve vaststel
ling uitbreidingsplan on vooratel van
B an w. tot aansluiting bij het Tecn-
rWach Bureau „De Krtmpenerwaard
II
DE MOLENS van de wederop
bouw draaien langzaam. Te
langtsam- En toch la er een reus
achtige organisatie, die In alle' on
derdelen op veranelling van het
tempo werkt. Maar overal waar
draaiende delen «iln treedt weer
stand op en al die weeratanden b(J
elkaar vrrtragen het apparaat.
8 We hebben het gezien; cbn over
belaste réparateur vnn schrijf
machines ergenijn Nederland kan
ten bepaalde machine niet gauw
genoeg aflgverwv Gevolg: de helft
van het WoningWotprogramma. van
Oostburg ln West Zocuws-Vlnande-
ren kan niet worden» uitgevoerd.
Natuurlijk had dc architect het bë-
stek ln veelvoud ook zonder die
machine kunnen aflcvcrcq. De"ty-
plste had net zo goed kunnen schrij
ven. Maar de architect had ver
moedelijk Interessanter werk ondfer
handen. Hij heeft zich niet druk
willen maken. En de Iburgemeestej
van Oostburg is een goede, brave
matwmaar kij ls er, niet zo één
als de vërwoede burgemeester vart'-'
Westkapelle op Walcheren, Jhr. mr.
A. F. C. de Casemjj^oot. die den
architect de plhnnen, wel uit de
vingers zou hebben gcbraijd. maar
die met dat al toch ook pas 12 van
t de 40 Woningwethulzén voor 1946
heeft aanbesteed, of als Jet van
Dongen, u weet wel, die met zijn
hondenslee aan dc reddTng van
Noblle in het poolgebied heeft deel
genomen cn nu burkemeester la
van Aardenburg. enkele kilometer»
ten gulden van Oostburg. maar die
net zo goed pat 37 van de 60 Wo-
ftingwathulzen voor 1946 ln aan
bouw heeft gekregen. ',t Gaat alle
maal niet zo gemakkelijk. Men moet
ook niej vergelen, dat |dc Woning-
wethuizen pas lm Februari worden
tocgéwezen. Het zijn permanente
woningen, dua er moet|een defini
tief stadsplan zijn, waarin de plaats
Het glazen muiltje van Assepoester
heeft in de loop der eeuw én kinde
ren en taalkundigen bezig gehouden.
Kinderen aantaardèn grgag, dat
een sprook jetprinses tn| glazen
muiltjes naar een bal tijgt, maar
taalkundigen hebben aan die illusie
een eind gemaakt door tc ontdek
ken. dat er een phoncffsché vergis
sing is begaan. Wanl het (muiltje,
dat via Assepoester de poorten
tan het hutveiüksgelute opende, is
nief t an glas, het Franse verre, ge
weest. maar van bont: vair Maar
hoe dan ook. het sprookje, zpals het
lot op deze dag. letterkundige mug-
genzi/tcry ten spUl. aan kinderen is
en uiordt verteld, is bezig zijn
sprookjeiachfigheid te vörliezen,
leant dank zij het nieuwe mhteriaal
"f plastic worden, tn Engeland ,avond-
schoenfjes gemaakt, die inderdaad
doorschijnend zijn als glas.
Wat geeft Hilversum?
ï0 November.
AVONDPROGRAMMA.
Hllv I: 6 Nieuw»: 6.15 Gr pi 6 30
Ned Strkr: 7 Piano; (VPRO)- 7 30
Lezing: (VARA): 8 Nieuws: 5 30 Ono-
zoep-Ork 9 )0 Hoorspel: 10 0.1 Ork
Carlo Carcassola: 10 30 Heropvoeding
der mensheid: tl Nieuw»: 11 23 Bova
Bschman.
*Hllv II: 6 Nieuw»; 0 30 Vrij en blij:
7 Nieuws: 7.30 Ent les: 6 Nieuws: S 05
Hlndel-concert: 10 Nieuws: 10 30 Mo
zart: 10 45 Avondoverdenking: II Pla
no. 11.30 Concert
tl November.
DAGPROGRAMMA.
Hllv I: (AVRO): 1 en 6 Nleuwi: 6.15
Mozart: 9j5 Morgenwlld 9 30 Arttelds-
vlt.: to^5 piano: 11 Jetty Cantor: 12
Vrouwenkoor: 12 33 Papavers; 1
Nieuws; 114 Renova-scptet: 2 20 Cello.
x plano: 330 Reprises: 4 15 Camefa: 6
Kaieldoscoop: 5130 Musettc-ork
Hllv H (KRO): 7 en 6 Nleuwa; 8 15
Phik den dag; 8 50 Or.pl (NCRV):
1915 Morgendienst; 10 93 Vloot: (KRO):
11 Zonnebloem; 12 03 Fluit, plano: 12 30
Metropole-Ork 1 Nieuws: 1.15 Hart-
velt kwartet: (NCRV): 2 Molto Can
tabile: 3 Musando Arlo: 3.30 Zang. pla-
^no: 4 BUbellez 4 45 Omroepkamer-
voor do woningen precies la aan
gegeven. Zo'n stadsplan dient door
een Kicdcbouwkundige uitgekiend
•tg zijn. Er bestaan nog niet po veel
slodebouwkundiierj, dus in menige
gemeénte. die door het oorlogsge
weld zwaar is geteisterd, is het
basisplan voor .de wederopbouw pas
laat klaar gekomen. En dan kon
het plan ma$r niet één twee drie
aangenomen worden, want de be
volking. die langzamerhand In de
gemeente terug druppelde., wi|dc
er ook een woordjq ln meespreken.
Terecht. Daardoor*kwam dat van
Oostburg dezer dflacn pas ln dc
raad. En todh waa.'de burgemeester
ao vrij géiweegt onr» al 40 Woning
wethulzen te laten bouwenl Een
bewijs dat hij tóch Wel voortvarend
was. En dan moesten da Regerlngs-
bureaux de materialen toewijzen /en
Oostburg zelf Had natuurlijk maar
een gering aantal bouwvakarbei
ders, dus de aannemers moesten
metselaars en timmerlieden uit dc
grote steden naar West Zecuws-
Vlaandcrcn lokken eri die arbeiders
moesten ln de rimboe worden on
dergebracht. Overal draaiende ma-
chlpcdelen, dus overal weerstand,
overal onvermijdelijke vertraging
van het tempo
Maar dan ls er plotseling een en
thousiaste man, die niet onmiddel
lijk bij de wederopbouw betrokken
ls. doch die met; een bloedend hart
ziet. hoeveel nood er In de geteis
terde 'gebieden nog wordt geleden
Harten troef
Hij hoort en ziet zelf, dat duizen
den mensen In Limburg, Brabant,
Gelderland en Zeeland ln tochtige
hulzen bijeen hokken,* achter pro
visorisch dichtgetinynerdj: ramen,
zonder Daglicht of met een hécl
klein beetje dagjicht. Het bordpa
pieren surrogaat voor glas trekt
krom en lekt en als het «straks gaat
vriezen zal het in die tochtige hul
zen niet tc harden rijn. Twee jaar
na de bevrijding! Een schandaal.
De man met het warme hart voor
zijn medemensen, imponerend rede
naar. begint een actie. Het gaat om
glas voor de npodgebieden. Ruiten
is troef. De actie van pater De
Qreeve slaagt, slaagt ln zover, dat
er kisten vol glas. vensterglas,
broelkasscnglas en schllderljenglas
naar de flórpen en stadjes worden
vervoerd waar de mensen rillend
dc winter afwachten Met die geest
driftig opgezette actie van een niet
onmiddellijk bij de wederopbouw
betrokkene wor,dt dus getracht,
door een radéxtra de machine
sneller te laten draalen. Het parti
culiere Initiatief krijgt een kans om
Ingeschakeld te worden. Auto's vol
Ingezameld glas vertrekken uit de
grote steden naar de noodgebicdcn.
Er wordt hoog opgegeven over de
blijdschap, waarmee het glas»- ln
sommige gemeenten ontvangen
wordt. Met vlaggetjes moeten de
mensen aan de weg hebben staan
zwaaien toen de auto's aankwamen.
Het ls. gebeurd, het is beslist zo
gebeurd. Maarhet is soms ook
anders gebeurd. De journalisten,
dlc een wederopbouwexcurslc door
dc meest geteisterde 'gebieden
maakten, hebben het ln de Over;
Bei uwe ondervonden. Want daflr
vcrklaarderir. J. van Zon. hoofd van
het streekburcau van de Weder
opbouw. dal de glasactie voor zijn
rayon tot zijn spijt net leta te laat
was geweest, want een lcvferlng van
Belgisch glas. die al In 1945 nnd
moeten geschieden, kwam nu pns
dóór en de huizen waren Juist glas-
dicht loep pater De Greeve „ruiten
troef" riep.
We vernamen van een ander ge
val ln de Brabantse gemeente Ze
venbergen. dat dc burgemeester
glas van. dp ruiten troef-actle wei
gerde. niettegenstaande men ln de
gemeente 6900 m.2 glas nodig had
HIJ weigerde, omdat het glas van
officiële zijde was toegezegd, y/ant
het wó» er. het moost ajlcrfn wor
den vèrvoord. en de burgemeester
had met alle schilders afgesproken,
dat ze op de dag van aankomst van
het glas alle andere werk zouden
laten rusten om met man en macht
ruiten In'te zetten. In'een bijeen
komst op het raadhui* was dé be
lofte plechtig afgelegd en toen wil
de de burgemeester het prachtige
resultaat van zijn "opbouw-organi-
satle niet bederven door tweede
rangs oplossingen met kleine ruitjes
HIJ wachtte liever een paar dagen
op de definitieve voorziening.
Ruïne-geheim
In Oostburg wandelden we dé
ruïne van het oude erkgebouw tn
en daar atleten we weer op een
dubieus aspect van de gUMctle.
Eerst leta over die kerk Hij Is
onherstelbaar, maar de ruïne slaak
er nog. Ook al stagnatie? Neen.
want het oudste gedeelte van de
ruïne bestaat uit Zeeuwse moppen
of „kloostermdbpen". dat zijn vroeg
middeleeuwse bakstenen van onge
woon groot formaat en die moeten
zorgvuldig worden afgcblkt. want
Monumentenzorg gebruikt
herètolbBre "J*
restaureren.
We staan
het vraagstuk
bouwen in het
Ier zou kunnen gasn sis de met
selaars wéér mtt die grote bak
stenen werkten I het bleek van
niet. want de tegenwoordige met
selsteen ls met één hand te plaatsen
en de grote niet. dus de metselaar
kan de kleine rAct de'linker hand
grijpen, terwijl hU met de rechter
hand de troffel hanteert en dat
gaat veel sneller dan wanneer het
gereedschap telkens moet worden
neergelegd dus we hingen daarv
in dp ruïne om. toen onze blik viel
op een aantal kisten met glas. klei
ne ruiten, meest van schilderijen
en portretten, gedeeltelijk» gebro
ken. open en. {jloot wie tn Oost
burg een stuk'fffas had willen heb-
ben. had zijn gang'kunnen gaan.
„Van de glssactle". lichtte de
burgemeester toe.
„En wordt dot niet gebruikt?"
(het was ongeveer 300 m.2).
„Neen. Er wahen wel mooié, flin
ke ruiten bij. en die zijn natuv\rlljk
gebfuikt. ma$r noodoplossingen met
klein$. ruiten hidden twe al. Het
weed eindelijk tijd om weer een»
echte ruiten te hebben".
We moesten even denken aan dc
tientallen families, die grootvader
en grootmoeder uit do lijst hadden
genomen, omdat rultgn troef Was
Zullen die oude mensen, nu zc niet
meer achter^glas glimlachend op
de familiekring kunnen neerzien,
naar de zolder venhuizen - m
En wc tooestcn 'denken aan de
honderden kunstenaars, die maar
niet aan glas kunnen kohicn om
hun werk. verkoopbaar tc maken
„Ja.'maar er wordt hier nog wel
wat weggehaald door naburige ge
meenten". vgrzekcrde de burge
meester.
Intussen had Oostburg dit niet
nodig.
Zo gaat het nu. als men de ma
chine van dc Wederopbouw met
nóg eén rad tot sneller draalen wil
aanzetten. Hier en daar lijkt er
meer schot ln te komen, maar als
men naar de machinisten gaat. er
vaart men. dat de raderen en ron-
sels goed In elkaar zitten, dat de
drijfriemen nergens fe slap hangen
en dat de molens draaien, lang
zaam. te langzaam, maar weest
voorzichtig met crltlek cn wil niet
zelf dokteren, want het machine-
personeel ls best en het doét z'n
besLDat het glas van Be Regerlngs
bureaux niet eerder daar kwam,
het dringend nodig was, maar
ln de grote steden bleef hangen,
kwam. doordaft de glashandelaren
bevoorraad werden naar normen
van voor de oorlog, maar het ge
volg was. dat de grote firma's ln
de grote steden met de grootste
omzet van vroeger het meest kre
gen, en zo moesten de schilders
van Oostburg het gla» tn Dordt
helen, terwijl ze geen vervoersmid
delen hadden. Ze liepen met de
bonnep In hun zak en konden de
mensen, niet helpen. Twéé depar
tementen hebben de koppen bij
elkaar moeten steken om gedaan
te krijgen, dat de' vakgroep van
de glashandclaars ruimer bevoor
rading van de vakgenoten ln het
meest geteisterde gebied gedoog
de Het glas wis er. Dc molens
konden draaien, en ze draalden.
Maar o. die weerstand in de rade-
De gAuftactlo was zeer Idealistisch
Harten was troef. Maar duizenden
ruiten gaan nu in diggelen
Zonde.
De politieke commissie der Ver
enigde Naties heeft met 18 tegen 6
stemman. bU 5 onthoudingen. een
FranB voorstel aangenomen om ver
dere bespreking van de veto-kweatte
enkele dagen uit te stellen. Ook de
„grote 5" hebben over de kwestie ge-
Permanente Woningwet-hulzen in
^aanbouw in da Over-Betuwe.
Maar goed, papt. dat je geen
tandarts b&ntl vond mfn goon.
Dat is te zeggen f zei Ik
weifelend, me de 'laatste rekening
van 'm'n pebit#pewteraar memo
rerend.
Ik hoorde, paps, dat 'n Oosten-
rijkst tandarts in Amerika een
vloeistof heeft uitgevonden en als
daarmee je gebit ièn keer wordt
ingesmeerd, krijg je nooit ban je
leuen 'n slecht gebit meer...
Kiespijn joftsle l Is dat efje wat
'Dit imponeerde me toch' wal.
Sfel je voor
Maar daafam juist, zie je.
paps'.Voor de mensheid zou 't
een uitkomst zijn, snaar de tand
artsen zullen wel op d'r neus kijken!
Tja
•e- Npu, paps, ikjxoop. da't die iijt-
vinding maar Oauto in de handel
komt. dan hoef 'R nooit meer
aaaaa auw I f te zeggerjt Alleen,
jammer
Nou. wat jammer
M'n zoon keek .me meewarig aan.
blon ja. ik fivou maar zeggen:
jij zult er niet weel meer aan heb
ben
Vlegelzei ik nijdig, en knar
setandde op m'n peperdure kunst
gebit
Duitsers in Engeland
CINT NICOLAA8 la ln aantocht en vol verwachting
kloppen de kinderharten. Vgder en moeder ataan
peinzend gebogen over de verlanglijstjes, die de onge
duldige jeugd reeds heeft aamenfeat'eld. Zullen »U aan
al die kleine en grote verlangen! kunnen voldoen?
Beziet men de étalageï. dan kai> wel worden
atatcerd. dat er al weer een aardige verscheidenheid Is
•en dat ook de kwaliteit cr in vergelijking met de
oorlogsjaren weer enigszins op vooruitgegaan la. maar
men kan tocly niet zeggen, dat alle» wol le koop U. aan
dc hoogste eisen voldoet..
Er Is nog heel wat speelgoed aan de markt, dat net
Otempel draagt van de moeilijkheden en het gebrek aan
goede grondstoffen, - waarmede de Nederlandse spéel-
goedlndustrle op het ogenblik nog te kampen heeft. Het
houten speelgoed ifcordt nog in hoofJzask gefabriceerd
van afvalhout en de poppenf«brle|*en zijn gehandicapt
door de schaarste aan textiel.
Ondanks deze moeilijkheden ls onze eigen Industrie
er toch grotendeels ln geslaagd de behoefte ln Neder
land te dekken
Eens was Duitsland Je grote speel- constructie-dozen, wasdoeken dieren
goedlcverancler; Neurenburg lever- enz
de "het rqcchanlach speelgoed, hël v°or mechanisch speelgoed van
Thüringérwoud dc poppen en hel blik zijn te kostbare Installaties
Erts-gebergte dc houten spullett. nodig en is het afzetgebied te kleth.
Voor dc oorlog was 90 procent van ^maar de vervaardiging van het z.g.
dc Dyltic speelgoedindustrie voor grafisch spcclgócd. spellen, prenten-
export bestemd cn Japan heeft
lange lijd dc markt gedumpt. Toch
hebben vele Nederlandse fabrieken,
onJanks deze zware concurrentie,
zich nu reeds meer dan vijftig jaar.
stkande kunnen houden.
Nederland kan het
Gedurende dc oorlog verrezen er
hier heel wat speelgoedfabplekje».
bóekep. enz heeft hier een grote
ontwikkeling bereikt, zodat zelfs
Engeland vpor de oorlog ln on» land
zijn drukorders plaatste.
De Nederlandse gpeelgoedlndus-
Irlg heeft zichzelf beschermd door
,de stichting van een EXportorganl-
NA Rotterdam zijn marinebasia heeft, kurmen desa
miniatuur Jantjes, voortgekomen uit een Rotter
damse poppen/abrlek, zeker populair worden. Niet
alteen de vrouwelijke jeugd, maar ook tfe zeelleden
zelf hebben er belangstelling voor. Op vele schepen
gaat *o"n charmante matrooi als talisman mfe da
wijde seeën op.
s»Ue, iic er voor heeft te waken,
dat al het speelgoed, dat de gr«ns
overgaat, aan de hpogate eisen vol
doet
Goed speelgoed ls een belangrijke
factor bij dé opvoeding en lichame
lijke en- geestelijke ontwikkeling
van de jeugd. Menig kind heeft al
spelende zijn toekomstig ambacht
reeds gekozen.
Daarom ls het te hopen, dat Sint
Nicolaai dit jaar weer vele wenaen
zal kurtnen vervullen-
- Op het ogenblik zijn 25 Duttsb
academisch gevormde technici
werkzaam in het Engelse labora
torium voor onderzoek naar be
stuurbare projectielen, dat te West-
cott is gevestigd. Zij hebben een
vrijwillige arbeidsovereenkomst af
gesloten. doch staan als onderda
nen van een vijandelijke staat on
der toezicht, ln het luchtvaartkun
dige laboratorium te Farnborough
werkpn reeds 26 Duitse specialis
ten. Zij houden zich bezig met
aërodynamica, straalbulsvoortstu-
wing. metallurgie, thermodynamlpft
enz. El- worden onderhandelingen
gevoerd om nog 15 Duitsers te
werk te stellen, onder wie vier ra-
dlo-dcskundigen. tc Farnborough.
Bil dc firma C. en A. Parsons' tur
bine-specialisten te NeWtastlc-on-
Tync. zijn thans vijf Duits? turbi
ne-ingenieur» werkzaam.
- Een Curtl» militair transport
vliegtuig met 23 militairen aan
boord is. aldus wordt jilt Tokio ge
meld. 24 km. van Iwojima in-zee
gevallen. Het ongeluk kostte alle
Inzittenden het leven.
Clandestiene
correspondentie
Het Tsjechische blad Svobodne
S 1 0 v o (Vrij Slavlë) meldt, dat
Amerikaanse geheime politie Zon
dag een razzia heeft gehouden ln
het Beierse grensplaatsje Ostry. In
een bul», midden in het bos gelegen,
werd een clandestien Duits post
kantoor ontdekt, waar bïJeven van
cn naar Duitsers in Tsjecho-Slowa-
kijc bleken te worden1 bezorgd
Vijfentwintig mensen. Duitsers zo
wel als "Tsjechen, werden gearres
teerd. wgaronder twee leden van
dc Tsjechische grenswacht.
Klederdrachtpoppen zyVi zeer tn
trek tn Amerika. Zo'n Markervisser
me z'n wooden shoes" maakt al»
exportartikel een goede kans.
BEZOEK AAN DUITSLAND t
1 a 1
die de markt met waardeloze prul
len hebben overstroomd, maar de
fabrieken met een gevestigde repu
tatie hcb&i aan deze practijken niet
.meegedaan. Zodra de materiaal
positie beter wordt, zullen zij weer
kunncp tonen, dal zij tn staat zijn
een degelijk en fraai stuk speelgoed
tc fabriceren.
Door het uitvijlen van Duitsland
cn Japan bestaat' et voor de Neder
landse Industrie een goede kana een
markt in het buitenland te ver
overen
Reeds voor de oorlog w*s er een
bescheiden fexport, maar op het
ogenblik lopen er reeds voor drie
millloen gulden «an buitenlandse
orders.
Voor elke 1000 deviezen, besteed
voor dc aankoop van goede hout
soorten. zo redeneren de fabrikan
ten. zou bij export "van het afge
werkte artikel f 5000 ngar Neder-
lsnd terugkómen.
Talrijke moeilijkheden houden de
volledige ontplooiing van de speel
goedfabricage ln ons land nog tegen,
maar niettemin'wordt er ln de fa
brieken te Ulst, Bilthoven. Wad
dingsveen. Alphen a.d„Rljn. Oldcn-
zaal, Halfweg, Rijswijk, te Rotter
dam en, elders hard gewerkt aan de
vervaardiging van hötïten treintjes
en auto's, stenen bouwdozen, pop
pen. clectrlsche treinen, metalen
DE HELDENDADEN VAN VALENTIJN DE VEROVERAAR
Op zekere dag werd Valeniljn dooi
zUn heer. Koning Karolua XXXV van
Melkanle. dp het palert' ontboden.
ValentUn begreep direct, dat zijn
meester hem voor een nieuwe, gevaar
lijke opdracht nodig had Hij poetste
dus zijn laarzen een* extra op en*
smeerde pepermunt-olie In zijn snor
(dat Is erg goed vpor gnonren) Na de
ze hulsel like beslommeringen stapte
leilixe Dniummc>in*cn h«hi«
t bet verblijf vsp den koning.
Koning Ksroiu» was juist verdiep*
ln een H%el spannend partijtje ganzen
bord met zijn gemalin, de schone ko
ningin Elvira Maar toen onxe held
aan de bel trok Hel hU ztjn staatsza
ken direct rusten HU nam zUrr plaats
op zijn troon en bromde vrlendeltlk tn
tljn baardi „Ga zitten, heer ValentUn.
maak het Je gemakkelijk".
Valejityji wa». als een echte krilgs-
een» ruatlg op een atoel te gaan
en du* voegde Karolus er aan-toe:
Blief ie thee mét of zónder melk.
heer ValentUnT
wetni# aulker als de vorige keerl
Ja. hU wa« een dapper man. odte
ValentUn!
(Vart onzen eigen verilaggever).
■yEVENTIEN maanden lang zwij-
gen de kanonnen ln Berlijn. De
groft» verkeerawegen zijn op een
enkele ultzondenng na, pulnvrlj.
Dc S - en U-Bahn rijden weer met
vrij grote regelmaat, evenals dó
trams. Langzamerhand keren de
vluchtelingen terug, om tot de ont
dekking te komen, dat hun huis
totaal la verwoeit. Berlijn is Berlijn
niet meer. Collega's verklaarden
me. dat het,wonen tuaaen deze
ruïnes, op de duur op» Je zenuwen
gaat werken. Ik heb het me kunnen
indenken. Er la al heel veel ge
schreven en gesproken over het
verwoeste Berlijn. Ik zou in her
haling treden om er uitvoerig over
tc verhalen.' Maar het ia ongeloof
lijk.
OERLIJN moet naar schatting
'een millloen mensen tellen, die
óf dak lobs zijn óf die geen mens
waardig onderkomen- hebben. Er
zijnikcldcrs onder de voormalige
grote hotel», bankgebouwen, e.d..
welke door tienduizenden als „wo
ning" worden 'gebruikt. Overdag
zoekt men zijn heil op straat, drijft
zwarte handel of werkt ergens. Nu
is deze laatste categorie Duitsers
niet groot. Het 1» gemakkelijker
wat sigaretten bij elkaar te bedelen:
een leverancier la eerrfer tot afle
veren "tegen sigaretten geneigd dan
tegen marken.In het grootste zwarte
handelaren-restaurant van Berlijn.
„Café Wien" op de Kurfilraten-
damm, heb ik vrij behoorlijk kun-^
nen eten voor 5 sigaretten.
Is,het begrijpelijk, dat op de Ber-
lijners een zekere drul^ ligt? Zij
leven bij de dag. bij het uur. Men
kan ongehinderd vv1 dc ene sector
in de andere komen, al zijn de con-
tróles ln de Russische sector veel-
vuldige* en Intensiever. Bit een
wandeling door de stad krijgt men
allerminst de idee. zich tussen aen
millioenenbcvolklng te bevinden.
Alleen tegen de avond wordt het
wat drukkèr. Dan gaat de Berlljner
uit. Zó slecht kan hij hét niet
hebben, of hij heeft altijd nog wel
een paar marken om naar schouw
burg. cabaret of bioscoop te gaan.
Dagenlang tevoren staat hij daar
voor op een matineus uur ln de rij.
In dc bioscopen worden meestal 4
voorstellingen per dag gegeven; en
zë zijn alle uitverkocht. Het amuse-
mentslcven beleeft een gulden tijd.
11/TEN gaat uit, al Is men helemaal'
niet vrolUk. alleen maar om
even de zorgen te vergeteh. Bij ge
brek aan beter, worden films ge
draald. waarvan de spelers nog niet
zijn gedenazlflceerd. Zarah Lean-
der is buitengewoon populair en de
filrp „Es war elne rauschende Bsl-
nachl" wordt In vier RertHn«e hin«-
copen tegelijkertijd ^vertoond. De
Joumaèls zijn van Engels- en
Amerikaans makelij en ran de
zijde der Berlljners wordt op het
vertoonde niet gereageerd. Voor de
bioscopen geldt hetzelfde als voor
de theaters: de meubilering is
kaaltjes en ongezellig.
Hot eertijds beroemde BerHJnse
Philharmonisehe Orkest telt door
de zuivering vrijwel geen één van
zijn vrpegere leden meer Daurdoor
heeft het aan kwaliteit ingeboet. ,In
de „Stüdtische Oper" heb ik een
verzorgde opvoering gezien van
„Die verkaufte Braut" van Sme-
tana. Men staat verbaasd over de
vierkeiyk attractjeve décors, al kan
er door gebrek aan materiaal wei
nig gechangeerd worden. Solisten,
koor en orkest waren uitstekend
/~\Ok ln de cabarets moet ln ver-
band met de dcnaztficerlng-met
syrrogaatkrachten gewerkt worden.
Toch moet men deze zuivering met
een korreltje zout nemen, want niet
alle partijleden blijven verstoken
van een wer kvcrgurtnlng. Van
overheidswege wil men zoveel mo
gelijk voldoen aan de zucht naar
verstrooiing onder de Berlljners.
De zeer vele strijkjes in de café's,
waar slecht bier. slechte surrogaat
koffie en „zwarte" gla ls te krljgeh,
hebben een sterke afkeer froor
Jazz. Er wordt veel uit de oude
doos gespeeld en Strauss- cn Léhar-
muziek is sterk favoriet. Natuurlijk
dat in allp amusementsgelegenhe
den het vrouwelijke element over
heerst. Voor mij ja hët echter een
grote vraag, óf het bezoeken van
al deze gelegenheden voor de Ber
HJnse bevolking Inderdaad Het
vermaak of de ontspanning schenkt,
die zij zoekt. Dc zorgen, welke op
'deze wereldstad drukken. zUn daar
voor te groot. Heel veel van dia
vrouwen in de leeftijd van 18—60
jaar, die ik 's avond» in bioscoop,
theater, cabaret of opera heb zien
zitten, hadden van 6 uur in de
ochtend tot laBt In de middag, tus
sen de puinhopen gezeten, om ste-t
nen te bikken, waardoor zij ln het"
bezit van toeslagkaarten konden
komen
Gezondheidstoestand
der Duitse bevolking
Afgezien van het aantfil gevallen
van lnfectle-zlektcn. dat na da
oorlog verocgenvoudigd ls, en da
toename der tuberculose. Is de ge
zondheidstoestand van de bevolking
irt de Amerikaanse zóne van Duits
land. waar een deel van Berlijn en
de haven vart Bremen onder valtL
veel bevredigender dan men ver
wacht zou hebben, ondanks onvol
doende voedsel, overbevolking «n
morele depressie. In de Ameri
kaanse zóne' z(jn op het ogenblik
100.000 gevallen van besmettelijke
tuberculose bekend.' terwijl het aan
tal beschikbare bedden slechts on
geveer 15.000 bdraagti,
De Duitse bevolklhg g»at nog
steeds ln gewicht achteruit.Het
aantal kinderen, dat ar«
ziekte lijdt, blijft hoog.
Met de „Stba/ak" gaat de bekende
„Soldatenmoeder" mevrouw A. Hid-
dink naarIrulii Zi) zal daar alle
militalre-onderdelen bezoeken tot
in de verste buitenposten toe Ook
zal zjj rusthuizen voor militairen
stichten o.a. in Bandótng
(Nadruk verboden)
dooi
Percy
King
S3)
Inderdaad. En Ik heb zo mjjn
Idee. waarom hij werd doodgescho
ten. Het was me evenwel heel v(at
meer waard den dader te kennen.
Waarom werd hij uit de weg
geruimd?
Ik houd het voorlopig voor mie.
Wanneer de dokter mot zijn onder-
wek gereed ls. wil ik*een minuut'
of wat in de hut alleen zijn-
U liever dan ik.
Och. ik heb al zoveel doden
In mijn leven gezien, dat één mè|r
•f minder geeh verschil maakt.
I Kapitein Cooper verscheen ter
plaatse, juist toen Jacqülnard de
vtufcftwas binnengetreden. Terwijl
administrateur lh»e hem het geval
uitlegde, ondosvroeg de eerate-of-
firierÜe saamflèdronden passagiers
Hf), trachtte uit te vinden, of
iemand den Ittllncr kon beschrijven,
die -wegholde onmiddellijk nadat
de twèe schoten waren gelost. Vijf.
zes heren deelden mede hem vluch-
iig te hebben gezien: geen van hen
%as echter in staat een signalement
te geven.
Dames en heren! riep de admi
nistrateur. Wees zo vriendelijk en
keert tn uw hutten terug! U helpt
ongewild den moordenaar door in
de gang samen te scholen. De
eerste-offlcier zal voor afdoendfc be
waking zorgen; u behoeft u dus
nergens ongerust over te maken.
Order van den kapitein!
Met tegenzin voldeden de passa
giers aan het verzoek, dat al» een
bevel had geklopken. Behalve de
kapitein, de eerste-offlcier en de
administrateur bleef niemand in de
omgeving van hut 40.
Ondervrang alle nachtwaker»,
meneer Browning, gelastte Cooper
den eerste-offlcier. Eén van hen zal
allicht een Vreemde eend ln de byt,
hebben opgemerkt. Tot Ihle roaade
hij: Twee moorden achter elkaar op
de ..Glasgow"! Daar zal de nodige
herrie van komenI En dat zolet# me
Juist op een van mijn laatste rei
zen moet gebeuren!
opgejaagde kellner was de
gang afgesnela tot hij een heren toi-
Jet bereikte, dat zowal aan bak
boord- als aan stuurboordzijde een
ingang bezat Hij ontdqed zich van
het wit ie Jasje en van de uniform
pet. hing de voorwerpen aan een
haak. nam zijn donkere badmantel,
die hl] een paar minuten te voren In
het tollet had achtergelaten, sloeg
hem om de schouders cn verlie: de
gelegenheid aan de tegenoverge
stelde kant. Na zich een ogenblik
bij dc saamgedrongen passagiers
te hebben gevoegd, wandelde hij
naar zijn hut. Hij sloot de deur. nam
de patronen uit do revolver cn
wierp ze door de patrljepoort in zee.
Vervolgens borg hij het zorgvuldig
schoongemaakte wapen in een va
lles, veegde een rode substantie van
zijn neuspunt cn verzuimde niet de
zandkleurige wenkbrauwen te rei
nigen vnn het zwart, dat er met
ccn kurk op was gebrand. Toen
waste hij gezicht en handen met een
Saar zakdoeken die. nadat zU dienst
adden gedagn. de weg van de re
volverpatronen volgden. Met een
zucht van verlichting kVoop hU in
zijn kook doch zat na een É|enblik
weer rechtop, greep zijn plhtplon.
haalde uit ae rechterzak de sma
ragd te voorschijn en bekeek hém
met weggevallen.
Ik vermoed, dat Je »1 heel wat
slachtoffers hebt gemaakt, mom
pelde hij. Maar Je bent het waard!
Svengrun waa tevreden over het
verloop van zUn onderneming, hij
had een gewaagd plan uitgedacht
en volvoëlrd binnen het uur. nadat
hij Sürensen op het sloependek ver
liet. Sörensen mocht een bruikbare
baas zijn, die vroeger een paar
zaakjes zeer verdienstelijk voor
hem had opgeknapt en van wlen
hU ook In de toekomst nog wel eena
profijt hoopte te trekken, het was
zijn noodlot geworden, dat hij do
neus stak in zaken, die hem niets
aangingen. Op dat punt verstond)
Svengrun geen gekscheren«pndanks
alles bleef het riajfco echter yroot.
Iemand kon hem met Sörensen op
hrt sloependek in gesprek hebben
gezien. Jaculnard bijvoorbeeld had
den Deen kunnen doen schaduwen.
Maar cr was hem een andere keus
Sclaten. Tenzij hij SÖrensen's con-
ittes aanvaardde, zou deze hem
hebben aangebracht "eer de ..Glas
gow" Hamburg bereikte. Derhalve
bleek de* enige oplossing te zijn
den afperser uit de weg te ruimen
Svengrun had nu verder alleen met
Jacqülnard te doen. 8laagde deze
cr niet in hem ala Sörensen'* moor
denaar te ontmaskeren, dan was er
alle kans dat dt*>smaragd in zijn
bezit bleef. -
TT
De laatste uren hadden Sven
grun'* gedachten zich zozeer bezig
gehouden met de dubbele bedrei
ging. welke werd gevormd door
Jacqülnard en SörenBen. dat hij den
saxophonist glad was vergeten. Nu
moest hij opeens weer aan hem
denken en hU deed het met een
grijns. Neen, voor Tom Tlllson be
hoefde hij waarlijk niet in zorg to
zitten! Vermoedelijk had de knaap
maar wat opgesneden, om zich
Interessant voor te doen In de ogen
van «en meisje, op wie hij verliefd
was Een Jeugdige dwaas, tot dia
slotsom kwam Jörgen F. Svengrun.
HIJ vergiste zich. Tlllson was
Jong. maar een rfwaaa was hU niet.
Behalve dat ht) jong waa. zeer
verliefd en een instrument be
speelde. waarmee hij menigeen
tegen zich ln het harnas Joeg. waren
er van Tom Tillson nog \ycl enkele
andere dingen te zeggen. In bijna
iedere tak van sport blonk hij uit.
Er zat een uitstekende kop op hem
en hoewel zijn moeder van een klein
pensioentje moest rondkomen, had
zij kana gezien hem het gymnaltum
te doen aflopen, waarna nil aan de
hogeschool rechten studeerde. In
het tweede studiejaar stierf zijn
moeder en dat haalde een streep
door TUlaon'a grootse plannen.
Denemarken maakte toen Juiat de
economlache wereldcrlaia door. wel
ke haar begrijpelijke terugslag op
de arbeidsmarkt vond. Voor elk
vacant baantje, hoe bescheiden ook.
boden zich een paar honderd solli
citanten aan. pe Jongeman door
leefde moeilijke tUden en was den
prina te rijk, toen hij. na een pooa
zwerven, werd ingedeeld bij t^et
orkest van de „Glasgow", die een
kruistocht ondernam.
Tillson begreep zeer goed. dat de
tijdelijkheid van deze positie hem
had moeten weerhouden verliefd te
worden en zich zelfs in stUtè te
verloven. Wanneer hU ln Denémar-
ken terugkeerde, zouden de baan
tjes cr vermoedelijk evenmin voor
hot grijpen liggen als toen hij ver
trok. Reglna Steinlen was ln zijn
ogen een schal', maar zij was zeer
jong, en hij betwijfelde of *U zich
wel ten volle rekenschap had ge
geven van het feit, dat zU haar hart
schonk aan een saxophonist zonder
vooruitzichten. ïn ieder geval zou
haar vader er niets van willen
weten. En Tom geloofde niet, dat
Reglna Steinlen er het melaje naar
was om lang op hem te wachten.
Toch. zo bemoedigde hij zleh na
zulk* ogenblikken van sombere
overpeinzing, konden de dingen w«l
eens heel anders lopen dan zij zich
nu lieten aanzien. HU zou een rUk
man zijn, indien hU er in, slaagde
het Oog van ïsia te bemachtigen.
Afgezien van de twee avonturier»,
wier onderhoud hij op het sloepen
dek ongewild had afgeluisterd, was
hU de enige op het schip, die mat
zekerheid wist dat de smaragd zich
aan boord bevond. HU moest hem
te pakken krUftcn vóór de „Glas
gow"; LondWi .bereikte, en dit be
tekende. dat het kort dag was.
De twee hadden over een Jacqül
nard gesproken. Op de passagiers-
lijst kwam niemand voor, die zo
heette. Naar alle waarschUnlUkheld
dus een detective, dlc onder een
schuilnaam werkte. Tlllson diende
te weten, wie hU was. De weten
schap. dat nóg Iemand en een
man van het vakl achter da
smaragd aan zat/atemde niet hoof-
vol, maar hU troostte zich met aa
overweging, dat hU den detective
enige punten vóór waa: van dan
énen avontier kende hU dq naam an
van den ander had hit de stem ont
houden.
(wordt vervolgd)
