ROTTERDAM WEER MARINIERSSTAD
*Adm. Helfrich geeft ridderslag
De toelichting van de
Commissie-Generaal
s&tfEK. sv— si
PLECHTIGE INKOMSTE
IN DE MAASSTAD
UIT DE GESCHIEDENIS
van het korps Mariniers
B. en W.: POLITIEBUREAU
WEL OP DE MARKT
De overeenkomst van Cheribon
J-Jet Avontuur
door begon
IZ7 te Cairo
ADOLPHUS
Tambour-maitre
DE STRIJDERS VAN DE WILLEMSBRUG
Gevallen kameraden geëerd
Een Nijmeegse eis:
een Duits paleis
„Hosanna" weer veor
het voetlicht
Een goede uitvoerjng
Als men wanneer kinderkoor
en tussenklasse tezamen optraden
die 85 kinderen, waaronder peu
ters j. an vijf en zes jaar. gister
avond in „Concordia zo keurig
hoorde zingen, zo «clijkmotig. zo
goed op toon en woord voor woord
duidelijk verstaanbaar, kon men het
zich moeilijk voorstellen dat aan
deze uitvoering van het Christelijk
dames- en kinderkoor „Hosanna
slechts twee maanden op 3 Oc
tober werd de eerste repetitie ge
houden voorbereiding was .voor
afgegaan. Wat zongen ze enthousiast
en voluit, jjie kleinen, althans in
koor. want als bij leder nummer
mevr Van Beek-Van Wijk uit
Woerden, die na het overlijden van
haar man de leiding van het koof
op zich genomen heeft er een of
enige naar voren wenkte om alleen
of. met twee- of drieën te zingen,
dan ging het. op een enkele uit
zondering na. wel wat schuchter.
Te begrijpen ot-erigens bij derge
lijke debutWjes. Er waren fijne
stemmetjes bij en hoe aardig Re
egarden die kleinen bij de speel-
liedjes, zondpr desondanks van de
wils te raken
Vulden de kleinen het overgrote
deel van het programma voor dc
pauze, om °pk met een aardig
zanglintcnspel.*oók de dames mnak-
ten een goede beurt met een. teza
men met een kinderkoor, voortref
felijk gezongen ..Gloria in cxcelsis
Deo" van Cath. van Rennes. De
16-jarige Wlm van Beek. leerling
van Theo van der Pas gaf enige
soli aan de vleugel Hij bracht
Balade. opus 10 no 1 van Brahms.
Polonaise Opus <0 no. 2 van Chopin
en%ls toegift „Frühllngs Rnuschen
van Sinding Na eèn wat aarzelend
begin speelde hij goed en zelfbe
wust. met nog een enigszins stroeve
aanslag en zonder iets van zichzelf
in de muziek te leggen, echter zijn
jeugd in aanmerking genomert. heel
verdienstelijk.
Na de pauze voerde het dames- i
koor l!et lckbnspel .-Strijd" van H
j G. Callenbach op Dit indruk
wekkende. inhoudvolle spel. werd
uitstekend gebracht. Slechts een en
kel zwak moment viel zo
dan op de moeder bijvoorbeeld
had met iets meer overtuiging moe
ten optreden en het-vond veel
-waardering.
Aan het eind vwt de eerste pro
gramma-helft werd aan mevr. Van
Beek en hhnr zoon. d-e de verscha
lende nummers nan de vleugel uit
stekend begeleidde, met fruitmand
en fruitschaal, .de dank voor hun
vele en succesvolle werk «verge*
bracht en na afloon kreeg de diri-
gentc een bloemenhulde. De avond
was door ds. .T -I Simon met-gebed
geopend, terwijl ds C. A Korexaar
met gebed sloot.
Uitbreiding kantoor
Gouw- cn Woningtoezicht
B en W VTagen ïe raad een
crediet van f 5600 - voor het bij
bouwen en inrichUn van een loka
liteit op de verdieping in het kan
toor'van Bouw, en Woningtoez.ch
In het kantoor zal het gemeentelijk
woningbureau op de begane 8r°?a
worden ondergebracht. De teke
naars van bouw- en woningtoezicht
zullen dan hun werkplaats vinden
in de nieuwe lokaliteit.
NIEUWE LEERMIDDELEN.
B cry W. stellen de raad voor
medewerking te verlenen voor de
aanschaffing van een n,euw*
kenmethode en een nieuwe taal
methode voor de R K. school aan
de I.ethmaetstraat 45. alhier. De
kosten worden geraamd op resp
480.95 cn 444.25.
Film met werkelijkheid-
In een bioscoop ls tijdens de voor
stelling ten nadele van een bezoek
ster een handtas met een bankbil
jet van f 25. twee gecombineerde ta
baks- en versnaperlngenkaarten cn
een vulpen, welke tas zij naast haar
op de stoel had gelegd, gestolen.
UITKERING -EXThA-PENSIOEN.
B en W. stellen de raad voor
ook aan de gepenslonneerdc wet
houders over de jaren 945 en 1948
een uitkering toe te kennen ten
bedrage van een vierde gedeelte
van het. jaarbedrag van het pen
sioen. De kosten bedragen f 923.40
per jaar.
OVERPLAATSING.
B en W. stellen de raad voor den
heer B. K. Mol. onderwijzer aan
de school voor voortgezet gewoon
lager onderwijs (hoofd de heer J.
Eelkema) met ingang van 1 Januari
as over te plaatsen naar de
I openbare lagere school no. 4 (hoofd
I de heer J. Ringeling).
De regering heeft aan de
Tweede Kamer de toelichting
doen toekomen van de Com
missie-Generaal op de ontwerp
overeenkomst van Cheribon. Op
enkele punten, die alch voor
vastlegging In deie overeen
komst beawaarlUk leenden, wer
den In de loop van de bespre
kingen tussen de delegaties af
spraken gemaakt, die In de no
tulen bindend werden vastge
legd enihans In deae toelichting
volledig *Un verwerkt
De Commissie-Generaal merkt op.
dat zij hafir werkzaamheden In Sep
tember aanving onder 'de dwang
van de datuiti van 30 November,
de dag van de vervanging van Brit
se door Nederlandse militaire ge
zagsdragers. Het verstrijken van
deze datum zonder dat dit tot een
fel cn algemeen opvlammen der
vijandelijkheden heeft geleid, moet
worden toegeschreven aan het feu
dat vóór 30 November een basis
voor overeenstemming was bereikt
Deze bracht een zekere ontspanning
teweeg, daar zij'het vertrouwen op
een uiteindelijk politiek accoord op
steviger grondslag plaatste^ Deze
overwegingen hebben mede het
tempo van de werkzaamheden der
Commissic-Gcnernel bepaald
In een uitermate gevoelige srecr
had de Comgilssie-Generaal de
draad op te vatten van de onder
handelingen. onder erkenning van
de politieke werkelijkheid, die in
het afgelopen jaar in Nedcrlands-
Indië is gegroeid
Dientengevolge moet het ontwerp
niet worden geslen ala een atuk.
dat telf nieuwe staatsrechtelijke
regelingen vaststelt, doch het geeft
aan. In welke richting de maatrege
len. zonder welke een nieuw her
stel niet In het leven kan worden
geroepen, zich zullen moeten be
wegen.
Bovendien bevat het procedure
voorschriften. die beogen de overige
delen van het Koninkr Jk bij de
voorgenomen hervorming in t«
schakelen.
Voordracht directeur van
gemeentewerken
Ter voorziening in de vacature,
ontstaan door het aan den heer Ir.
L Sollewijn Gelpke verleende .«er-
vol ontslag hebben B. en W. de
raad de volgende voordracht aan
geboden ter benoeming van een di-
recteür van gemeentewerken:
1 J Ar. ir. S. Lam an Trip. di
recteur van Gemeentewerken te
Winschoten;
2 i r. A. L. d c» V o s tot Ne der-
veen Cappel. Ingenieur bij de
dienst van weg en werken van de
NV. Semarang-Joana. N.V Sema-
rang-Chcrlbon. N.V Serajocdal cn
N.V. Oost-Java Stoomtram-Maat
schappijen. thans wonende te Haar-
3 ir. M. van dcf Lugt. inge
nieur-plaatsvervangend hoofd ener
afdeling bij de Dienst van Publieke
Werken te Amsterdam.
Benoeming gemeente
ontvanger
Ter voorziening in de vacature,
ontstaan door t aan dhr. A Klomp
verleende eervol ontslag hebben
B cn W. de raad de volgende aan
beveling aangeboden ter benoe
ming van een gemeente-ontvanger
1. J Blokland, boekhouder lc
klasse ten kantore van den ge
meente-ontvanger en waarnemend
gemeente-ontvanger;
2. O. M u u r 1 i n g. hoofdcommies
ter secretarie, chef der afdeling
Financiën en Belastingen.
In trein overleden.
Vlak voor het binnenrijden in sta
tion Gouda is gisterochtend in een
tr?in uit Rotterdam de 58-jarige
heer J P. C. Leeuwenburg, branri-
stoffcnhandelaarte Heerjansdam.
tengevolge van een hartverlamming
overleden De hoer Leeuwenburg
had in Rotterdam hard gelopen om
de trein te halen en was onderweg
onwel geworden. Het lijk is naar
het Van Itcrson-Ziekenhuis ge
bracht.
:Ji-
Het zou een misverstand *Un te
menen, dat enVel door aanvaarding
van deze gemeenschappelijke basis
een nieuwe rechtsorde sou kunnen
Wü.den geschapen. Het ontwerp Is
geen grondwet! maar veeleer een
beginselprogram. Het Is geen Juri
disch. rfiaar een politiek document
Uit sUn karakter volgt «ön onvol
ledigheid en selfa zijn vaagheid als
noodzakelijke beperking.
Er zijn In deze eerste proeve ver
scheidene vragen opengelaten, om
dat op tal van punten de meest be
vredigende regeling pas mag wor
den tegemoetgezlen wanneer de
eerste tastbare vormen van samen
werking de sfeer van onderling ver
trouwen hebben versterkt en uitge
breid
In dit licht moet ook de organi
satie van de Nederlands-Indonesi
sche Unie worden gezien
Verenigde Staten van
Indonesië
De Commissie-Generaal was uit
gegaan van de vorming In samen
werking van „een vrlie. democra
tische staat op federajleve grond
slag" In de loop der discussies
bleek, dat aan Indonesische ziide
bijzondere waarde werd gehecht
ann de vervanging van het woord
„vrü" dpor ..souverein" De Com
missie-Generaal had daartegen geen
overwegend bezwaar, omdat dit
enerziids de logische conseauent'.e
van de gedachte gelijkwaardigheid
vormt en anderzijds het overkoepe
lend verband in de vorm van de
Upie. waarin een beperking van de
soevereiniteit der samenstellende
delen is gelegen, op dat Ogenblik
door dé Indonesische delegatie
rc-Ha w>« aanvinrH
Gebleken is reeds, dal de bevol
king van benaalde eilanden Je
vonriteur geeft ann een hechtere
hann met Nederland Vnof deze ge
bieden kan een bijzondere verhou
ding In het leven worden geroepen
Het kan gèboden zijn In nader over
leg te treden om aan Nleuw-Gulnea
>een bijzondere status te verlenen
BH de vorming van de Verenigde
Statui van Indonesië Is gedacht tan
een Constituerende vergadering,
waarlr naast de toekomstige deel
staten ook de minderheidsgroepen
vertegenwoordigd sullen sljn waar-
bij de Nederlsndse regering mede
voor de laatste een tpeeltle ver
antwoordelijkheid draagt. BH deze
r constituerende vergtderlng tal de
Nederlandse regering niet mee be-
slissen, maar «H zal krachtrns hasr
gehandhaafde aouverelnltelt tolang
de nieuwe souverelne ataat nog niet
gevormd la. Be procedure bepalen
waarbll *11 uiteraard «al «mm-
wrrkenrjmrt de republiek en mrj de
overige belanghebbefden.
Deze basts-overeenkomst was niet
d» plaats om voorschriften op te
nemen over de organisatie van de.
regering der federatie, haar be
voegdheden en haar plaats tegen
over een federaal vertegenwoordigd
lichaam
j De Unie
Hervorming van de structuur van
het Koninkrijk op zodanige wijze.
I dat daarin het volledig deelgenooi-
schap van Neierlands-lndlë op
bBsla van gelijkwaardigheid met
Nederland en van vrijwillige sa
menwerking tot uitdrukking wordt
gebracht sluit onderschikking vnn
Indonesië aan Nederland uit In
haar consequente toepassing, be-e-
kent dsze hervorming, dat de dee -
genoten naast elkaar gesteld worden
tn een gemeenschappelijk verban!
en dat de eenheid Jussen de samen
werkende landen allereerst wordt
gewaarborgd omdat het hoogs'e
gemeenschappelijk gezag In de
Kroon ligt verankerd -
Hoe dat gemeenachappelljk ver
band er In feite «al gaan ultaien.
kan thana nog alechta In voorlopige
lijnen worden getekend, omdat de
overeenkomat met de republiek
niet kan en mag vooruitlopen «o
beslissingen te deze aanzien, die
alleen In volledig overleg met alle
betrokken partijen, dut ook de
andere toekomatlge «taten van In
donesië. alamede Suriname en Cu
racao mogen worden ontworpen en
die de medewerking van de Staten-
Generaal behoeven.
In de wijze waarop de Neder
lands-Indonesische Unie «evormd
wordt, ligt de erkbnnlng. da» zij
door hervorming van het KoninKrtjK
ontstaat En al zal hel resultaat van
deze hervorming neerkomen op de
vereniging in één verband van twee
vrije staten, de wijze waarop dit
resultaat verkregen wordt geeft
aan. dat het proces in tijdsorde niet
gesplitst kan worden In twee delen,
waarbij de vorming van de nieuwe
I souverelne staat vooraf gaat aan
de Intrede van die staat tn de Unie
GEEN DEMPING VAN
ZEUGESTRAAT
tf» hun nader bericht aan de raad.
waarin zij mededelen hun voorstel
tot stichting van een gebouw aan
de Markt voor politiebureau, secre-
tarlc-Rfdellngen en ontvangerskan
toor en tot het uitschrijven van een
prljavraag daarvoor te handhaven,
bespreken B. en W. uitvoerig de
critischc opmerkingen, die over hun
voorstel ijx de jongste raadsverga
dering zijn gemaakt. ZO vatten de
crltiek ala volgt samen
le. De bouw van woningen ls
primair, die van dienstgebouwen
mag daaraan niet in de weg staan,
dit dienstgebouw is niet urgent
2e. Het bureau van politie kan
beter elders aan aan de Markt ge
bouwd worden; In feite wqrdt de
politie trouwens goeddeels aan de
aljde der Zcugestraat ondergebracht.
3d. De combinatie der betreffen
de diensten in één gebouw is niet
gelukkig
4e; Een breed dienstgebouw ron
der winkels denatureert dit deel
van de Marktwand.
5e. Het vervallen van enige
winkels e.d. ter plaatse is bezwaar
lijk. want Gouda komt winkelruimte
tekort, althans in het centrum.
6c. Het dienstgebouw aan de
Markt kan door de strenge voor-
achriften van de Marktbebouwings-
verordenlng nooit een monumentaal,
harmonisch geheel worden.
7e. De Zeugestraat zal door de
atlchting van zulk een gebouw reeds
dadelijk of later gedeeltelijk en
misschien wel geheel overkluisd
moeten worden, hetgeen ontoelaat
baar is.
In hun beschouwingen over deze
punten merken B. en W allereerst
op. dat de bouw van woningen- en
die van dienstgebouwen onafhanke
lijk van elkaar kan en moet worden
gezien. Door de betreffende Rtjks-
inatnntles wordt het woningbouw
programma vastgesteld, door haar
wordt tevens beslist, welk deel der
bouwmaterialen zal worden besteed
voor andere doeleinden, als handel
bankwezen en industrie, bruggen
bouw. openbare diensten, enz. De
bouwmaterialen voor het politiebu
reau zullen dus geput worden uit
het contingent voor publieke ge
bouwen. niet voor wbningbouw
Te zijner tijd zal ons gemeente
bestuur moeten pog^n voor de ver
wezenlijking van de Goudse plan
nen bouwmaterialen te verkrijgen
fiat-dit reeds in het eerste jaar het
geval zal zijn. staat uiteraard
geenszins vast. Daar gaat het nu
ook niet om. De gemeente moet
echter thans haar plannen maken
en uitwerken om als de kansen zich
voordoen paraat te zijn. Hiervoor
wordt in het onderhavige geval uit
schrijving van een prijsvraag wen
selijk geacht. v
Het stichten van het nieuwe poli*
tiebureau en administratiegebouw
is niet urgent in die zin. dat het
geen dag en geen week kan wach
ten. maar wel is er in zoverre ur
gentie. fiat de huisvesting van de
politie al jaar cn dag volstrekt on
voldoende ls. De uitbreiding van
het polltiécorp* heeft deze urgen
tie verhoogd. Daarbij komt. dat de
stichting van een dependance van
de secretarie ook spoedeisend mag
heten.
Plaats van het gebouw
Ten aanzien van de vraag ..poli
tiebureau op de Markt?" zeggen B
en W.. dat in de loop der jaren ook
weieens aan een andere plaats dan
de Markt ls gedacht voor de stich
ting van een nieuw politiebureau
Zo is er een ogenblik sprake van
geweest het nieuwe bureau te stich
ten op de plaats der v.m. Looyhal-
len. Ten slotte werd echter ook deze
plek minder geschikt geacht en het
terrein aan het Rijk voor de bouw
van een nieuw postkantoor ver
kocht. Ofschoon de gemeenteraad
zich bij herhaling voor de bouw
van een nieuw politiebureau aan de
Markt, laatstelijk In 1939. heeft uit
gesproken, hebben P en W. naar
aanleiding van de thana gemaakte
opmerkingen opnieuw dit punt be
keken. maar zijn wederom tot de
zelfde dbnclusie als voorheen ge
komen. Trouwens, zeggen zij. dit
behoeft niet te verwonderen. Niet
voor niet» li de Mille aan de
Markt Bevestigd. Gouda heeft als
kleine stad één druk centrum en
wel de Markt. Hier worden gehou
den alle jaar- cn weekmarkten, alle
openbare feesten, met inbegrip van
vuurwerk, enz. Ook de cir£uaa'"
plegen er te staan Tevens treft men
op en bij dit centrym iedere avond
en vooral des Zaterdags en Zondags
goeddeels de Jeugd van Gbuda en
omgeving. Op de Markt en In
naaste omgeving vindt men net,
stadhuis, het kantoor van den ge
meente-ontvanger de dienst van ge
meentewerken. het kantoornier wa
terleiding en het post-. te'e*™af-
en telefoonkantoor Vrijwel alle ho
tels, vele cpfé's, ijssalons en de
eethuizen zijn daar gelegen De
Markt bevindt zich ongeveer ini het
midden der bioscopen en der ban
ken De meeste kerken, de voor
naamste winkels, alle v-indt men op
of in een krans om do Markt g
troon Na er op gewezen te hebbetv
dat liet politiebureau dicht in
verlenen, concluderen B. en W^°l
hot oolitiebureau zo enigszins mo-
ïrtllk .in de Markt moet. blijven.
ïSïrbU komt. bat dependance
van de gemeente-secretarie zonder
(Nadruk verboden)
ki' Heen. het w.s dacquin.rf
«geven den man te ontdekken die
het Oog van Isis In zijn bezit had
Tijdens zijn tocht naar hct
nadedek werd Svengrun twee- of
driemaal de schim van een matroos
gewaar, maar niemand zag hém. Hex
«chip leek wel uitgestorven.'
Gekomen op de Plekj^"J.
zich had omhooggetllngerd. wikkel
de hij het touw om zijn middel loa
HU legde er een lua in, teh einde
zich op die manier de kabel van
saamgebonden beddelakena. die uit
de patrijspoort van zijn hut hing.
naar zich toe te kunnen halen. Het
ging lang niet zo gemakkelijk ala hij
had gedacht. Verdiept in zijn bezig
heid. achonk hU geen aandacht ain
enige twijfel In de onmiddellijke
nabijheid van het stadhuis moet
komen Waar nu bijzondere voor
delen in de vorm van efficient ge-
bruikv bezuiniging en bewaking
kunnen worden bereikt door beide
takken van dienst, alsmede die van
don ontvanger in één gebouw onder
tc brengen, pleit ook dit voor de
handhaving van de polltic aan de
Markt.
Ondanks dit alles is opnieuw be
keken of de gemeente in de om
geving van het centrum soms de
beschikking over een ander vol
doende groot en geschikt terrein
heeft of binnen afzienbare tijd kan
krijgen om aldaar het politicbureau
tc stichten Daarbij moest wofdé i
in het oog gehouden, dat eep eer
ste vereiste nu eenmaal ls. dat het
gebouw aan de voor- en achterzijde
gemakkelijk ook met motorvoertui
gen bereikt kan worden cn van het
gebouw naar alle zijden, langs ver
schillende wegen, ook met motor
rijtuigen kan worden uitgereden
Zulk een terrein en situatie zijn
niet voorbanden cn kannen ook niet
geschapen worden dan na afbraak
en sanering op ruime schaal. Dit
zou vele jaren cn zeer grote uitga
ven vergen, terwijl Intussen de
plaats nooit ideaal zou zijn en de
kapitalen, welke in de hulzen-aan
kopen aan de Markt zijn gestoken,
voor niets geïnvesteerd zouden zijn.
Voorts beantwoorden B. en W.
de opmerking, dat in feite de loca-
IHeitenJ van de politie goeddeels
aan de Zeugestraat zijn geprojec
teerd. Het antwoord daarop kan
eenvoudig zijn: er is nog niets ge
projecteerd De indelingen van ge
meentewerken zijn niet meer dan
schema's van hoe het kan. zeker
niet van hoe het moét Er zal zeker
de voorkeur aan gegeven moeten
worden om ook op de begane grond
aan de politie een deel der voor
zijde van het gebouw In te ruimen.
De opmerking, dat de drie dien
sten. welke ln het gebouw zullen
ziin gevestigd ln eikaars gezelschap
zich weinig gelukkig zullen gevoe
len. kunnen B. «n W. niet als juist
erkennen.
Al of niet winkels
De kwestie der Invoeging van
winkels in het nieuwe gebouw hqp/t
vervolgen B. en W.. de gemoederen
in en bulten de raad wellicht het
meest bewogen. TerwUl bij vórige
gelegenheden, toen het politiebureau
aan de Markt ter sprake kwam of
daarvoor huizen werden aangekocht
nooit over het behoud van winkels
is gerept, heeft het college dit keer
deze mogelijkheid onder het oog ge
zien en zelfs aanvankelijk de me
ning gehuldigd, dat er naar ge
streefd moeit worden, in het nieuwe,
gebouw enige winkels op te nemen.
Hierbij zat niet in de eerste plaats
voor het behoud van het winkel
karakter van de Marktwand ter
plaatse, doch eerder nog een over
weging van financiële aard.
Daarna Is aan de dienst van ge
meentewerken gevraagd, na te gaan,
.of inderdaad de betreffende dien
sten in het nieuwe gebouw zouden
kunnen worden samengevat. Daar
bij bleken de geprojecteerde win
kels een blok aan het been tc vor
men. temeer nog. omdat de opvat
ting bij B. cn W. en hun adviseurs
heerste en heerst, dat de?e winkels,
waarvan de huur uiteraard niet zeer
laag zal kunnen zijn. aan verhuur
baarheid zouden Inboeten, wanneer
niet tevens in overeenstemming
met het overheersend gebruik al
hier een woning daarbij Xer be
schikking kan worden gesteld
Zo het nu al mogelijk .is winkels
én diensten in het gebouw sampn
te persen, de laatsten dreigen daar-
"door eng behuisd te worden, terwijl
de zo welkqme reserve geheel of
'gedeeltelijk zou moeten worden
prijsgegeven.
B.ten W. hebben nieuwe schema
tekeningen toegevoegd, aangevende
hoe> .de indeling zou kunnen zijn.
wanBecr een gesloten winkelfront
wordt aangebracht.
Deie tekeningen laten duidelijk
zien. zeggen B en W.. dat de dien
sten hierbij de dupe worden, zodat
het juist met dit gebouw beoogde
doel zóu wórden gemist
Daarbij komt, dat de fmantiele
factor niet van zulk een belang
werd bevonden als aanvankelijk
was gedacht, en dat de supervisor
van de Markt, na raadpleging van
dé ontwérpér» dér Marktbébou-
wlngsverordenlnB tn van dé té bé-
noemen lodén der Commissie voor
de Marktbebouwlng. uit aesthett-
sche overwegingen aan een gebouw
zonder winkels de voorkeur gaf.
Evengenoemdc commissie ls sedert
dien (opnieuw) geraadpleegd en
heeft haar aanvankelijke mening
bevestigd.
B en W. hebben intussen ir A.
van der Steur bereid gevonden om
in een inleiding voor do leden van
de raad. te houden vóór de nieuwe
behandeling, dit punt nader toe te
'"wat" betreft de beweerde aantas
ting van het karakter van Markt
wand door een gebouw als'thans
ter sprake is. zeggen B en W dat
kdit gedeelte van de Markt r<?^s
thans weinig winkelend publiek
trekt. Tussen de Kleiweg en de
Tiendeweg is er nu eenmaal niet
veel rechtstreeks verkeer, de win
kels zijn reeds thans °nd,erbJ'okf" -
door drie cafés, een bankgebouw,
de Waag. een hotel-restaurant, een
lunchroom, een krantenbureau.eèn
ziekenfondskantoor. een ijssalon en
nog een café.
Het nieuwe gebouw zou een kran-
een serie elkaar snrt opvolgende,
onheilspellende signalen van de
misthoorn. Op de terugtocht van
Jafqulnard's hut was'Bvengrun het
met zichzelf eens geworden, dat de
veiligheid gebood zijn appartement
via de patrijspoort binnen te gaan;
nu zich zo goed als niemand aan
dek bevond, liep hij grote kans n de
gangen een medereiziger of kellner
te ontmoeten en zijn zonderlinge kle
dij kon allicht argwaan wekken
hem zelfs noodlottig worden als dc
moord op JacquinardI werd ontdekt.
Om niets ter wereld wilde Sven
grun nü dé aandacht op zich geves
tigd zien. Eenmaal veilig en wel in
zijn hut. behoefde hij niet bevreesd
tc ziii» dat de verdenking op hem
zou vallen. Vingerafdrukken waren
niet achtergelaten; hij had
zorg genomen handschoenen te dra
^Eindelijk pakte de lus de kabel
van aaneengebonden lakens. Sven
grun trok hem ijlings nasr zich toe
aarzelde geen ogenbRkcnzw"'^
zich onbevreesd naar omlaag. ier
wHl hij zijn lichaam in schomme
lende beweging bracht, werd hij
niet gewaar, dat twee schepen el
kaar ?n de mist verwoed signalen
gaven. Hij dacht alleen san, eigen
moeilijkheden, want het bleek heel
wat lastiger door de patrijspoort
Trudi Sehoop naar Gouda
Trudi Schoop heeft een nieuw
ballet ..Barbara" gevormd, waarme
de zij volgende week naar Gouda
komt
Trudi Schoop noemt „Barbara
een dunscomedie. In tien taferelen
vertelt zij de geschiedenis van een
meisje, dat tn de oorlog haar ge
liefde verloren heèft en nu alleen
staat. Dan vindt zij een beroep cn
een roeping tegclljkgrtijd. 7.c wordt
danfleres ert hunr roeping geeft haar
zoveel innerlijke kracht, dat zij
zelfs een huwelijk afwijst om xtch
geheel aan huar danskunst tc kun
nen wijden Als dansende clown
gaat Barbara een gelukkige toe
komst tegemoet
In ..Barbara" heeft Trudi Schoop
gelegenheid een bijzonder danspfo-
gramma af te werken, waurln zij
volledig in haar element is. Het
zuiver en alleen dansen wordt nu
aangevuld met toncelspeelkunst
Baba es wil in woordloze luid
ruchtigheid van suggestieve krocht
en onweerstaanbare grappigheid de
spiegel van het boordevolle hart en
het bevrijdende lachen voorhouden.
Trudi Schoap heeft medewerkers
uit alle delen van de wereld bijeen
gebracht Uiteraard zijn de mcesten
Zwitsers. Er is ook een Hollandse
in.haar ensemble: Hannv Bouman,
te Java geboren, die in Parijs haar
dansstudlc voltooide.
Als begeleiders aan de vleugels
treden op Nico Kaufmann en Kurt
Sulger.
Het ballet ..Barbara" wordt gedanst
Op de muziek die Nico Kaufmann
daarvoor heeft gecomponeerd.
BEKROOND HOORSPEL OVER
ERASMUS IN STEYN.
Onze oud-stadgenoot de heer
Willem Hoffman, letterkundige tc
Berlicum (NB.) heeft met zijn
radioluisterspel ..Erasmus in het
Klooster van Stcyn". de eerste prijs
gewonnen in de prijsvraag, die i
Katholieke Radio Omroep heeft uit
geschreven. Het stuk speelt in Gou
da ln 1552. De uitvoering voor de
microfoon moét nog geschieden.
REINIGEN EN VERVEN VAN
HERENHOEDEN
De politie vestigt er de aandacht
op. dat krachtens de Prijzenbeschik-
king Chemisch Wassen ep Verven
1946 aan het publiek de volgende
.prijzen in rekening mogen worden
gebracht; chemisch reinigen heren
hoed. inclusief modelleren 1.75.
nieuw lint 1.50. nieuw leer 1.50.
totaal 4.75.
Voor het verven van herenhoe
den gelden de volgende maximum
prijzen: in donkerblauw of zwart
ƒ3.75, in andere kleuren ƒ4.25.
tenbureau. een lunchroom en een
winkel doen verdwijnen (waarte
genover aan de lange wand een
nieuw winkelpand kan komen),
doch voor de overige winkels on
getwijfeld een drukker verkeer
aantrekken.
De opmerking is maakt, dat Gou
da toch reeds betrekkelijlf weinig
winkels heeft en het derhalve be
zwaarlijk is. er enige daarvan voor
een dienstgebouw op te offeren.
B en W. zijn van oordeel, dat deze
opvatting geen stand kan houden
bij een vergelijking van de aantal
len Winkeliers hier ter stede met
die ln vergelijkbare gemeenten a.s
b.v. Alkmaar. Vlaardingen en Delft
Men ziet dan. dat Gouda één de
taillist (kruideniers. groenten-,
fruit-, tabak- en mclkverkopers.
bakkers, slagersen textielzaken)
per 46 inwoners telt. tegenover 1
per 50 te Alkrqaar, 1 per 58 te
Vlaardingen. 1 per 77 te Delft en
1 per 109 te Enschedé.
Hieruit kan geconcludeerd wor
den. zeggen B cn W.. dat Gouda
uitzonderlijk veel winkels telt.
zij het ook en juist daardoor
/eer vele kleine, om niet te zeggen
nietige winkels.
Het ls ook ons college niet ont
gaan. vervolgen B en W.. dat de
bouw van het politiebureau c.a. aan
de Markt zijn consequenties heeft
voor de Zeugestraat Dat dit ge
bouw echter tot consequentie zou
hebbén. dat de Zcugestraat nu of
later geheel of goeddeels over
kluisd zou moeten worden, ontken
nen B en W
Aan de zijde der Zcugestraat zal
een voetgangers- en een voertu:-
genbrug naar het gebouw moeten
komen, maar dat ls dan ook alles.
Het kan van het college niet ver
wacht worden, besluiten B. en w
dat het de demping van de Zeuge
straat in de hand zou wll|en wer
ken: het onderhavige plan wijst
geenszins in deze richting.
Dlr T Tleter. Hoofdred. Leo Ott.
Staatk red. prof. mr. C W de Vries.
Chef-red. 3. H v. d Kraats. Uitgave
en druk N V R'damsch Nieuwsblad
binnen te komen dan er uitte gaan.
Doch hij gaf geen kamp. Hét- was
de enige weg. die naar de veiligheid
leidde. Daarom m o e s t het hem ge
lukken. hoe dan ook. Tillson was
van later zorg.
HOOFDSTUK XXI
Na het middagmaal te hebben ge
bruikt. begaf Tillson zich naar het
promenadedek. Hij ontmoette Regl-
na Stelnlen in gezelschap van haar
vader, juist toen ilj uit de eerste
klas eetzaal kwasfeen Het meisje
was in "het wit gèltleed. het blonde
haar leek gesponnen goud en de
glanzende ogen kwamen Tillson
voor als sterren - sterren, die haar
schlttertilg verloren, zodra ze hém
gewaar werden.
ik wilde een enkel woordje
met u spreken, meneer Tillson. zei
Regina uit de hoogte. Een minuut.
vaderi
Otto Stelnlen. een klein, keurig
gekleed witharig manneke met hoog
rode gelaatskleur, dikke neua. een
vooruitspringende kin en grijs snor
retje. greep zijn dochter bij een arm
Ik dacht dat je me had be
loofd begon hij.
En ik houd mijn belofte, zei
het meisje. Ik moet meneer Tillson
alleen even spreken over een - eh -
zakelijke kwestie.
Zij ging Tom voor naar de nabij
gelegen leeszaal. dlc> zoal'n??,e u®"'
tljds. verlaten lag. Terwijl hij haar
volgde, overdacht hij. dat zij Pra?b"
tlg haar had en een behoorlijk,
slank figuurtje. Hij werd *bfns
niet door in verrukking gebrafcht.
Hettie Schreuder's haar mocht er
eveneens wezen en. goed beschouwd
was zij niet minder gracieus. Boven
dien had hij Hettie als een trouw
kameraad leren kennen.
Regina zag hem toqmig aan. toen
zij in de leeszaal waren.
Hoe heb ik me ooit met Je kun
nen Inlaten, zei ze bitter. Ik fchaam
me dood. dat ik me door jou Het
kussen! En hoe kon het een ogen
blik in me opkomen, zó iemand ajs
man te willen hebben! Ik
Tillson stond nonchalant tegen
een tafel geleund.
Houdt maar op! stuitte hij de
woordenstroom van het meisje, wij
hebben elkaar niets meer te zeggen.
Goede avond.
Gluiper, siste Regina tussen de
tanden. Bedrieger
Zij hief een hand op en bracht
Tillson een kletsende slag op de lin
kerwang toe.
Bijtijds herinnerde hij zich met
een vrouw te doen te hebben, al
was haar gedrag zo opvrou,^Jyk
mogelijk, en daarom betaalde hij
haar niet met gelijjcc munt Zijn ar
men bleven langs de zjjdcn, maaf
alle kleur ebde uit zijn gezicht weg.
Dol van drift ging Regina voort
Jezelf dekken, dat kun je. hé?
Wat bekommer jij je er om of Ik
vernederd en beschimpt werd?
Ik begrijp u niet. juffrouw
Stelnlen. antwoordde hij bedaard
Waarom zou ik mezelf dekken?
En wanneer anderen u vernederen
cn beschimpen - wat kan i k er aan
doen?
Het meisje stampvoette.
Je was met Hettfc Schreudcr
op het sloependek. hé? Die manicu
re mag voor jou genoegen liegen
ik bedank er feestelijk voor
U bent een te grote egoïste om
iets voor een ander over te hftfben.
juffrouw Stelnlen. zei hij koeltjes.
Wat Hettie Schreufler betreft, zij
ls méér dame dan u. en daarbij een
kameraad, op wie je onder alle om
standigheden kunt rekenen.
Je mag haar van mij hebben!
Liever bijt lk een stuk van mijn
tong af. dan ooit weer een woord
tegen haar te spreken 1 I k heb de
kapitein de .volle waarheid meege
deeld. Ik hoop. dat hij je ln een cel
stopt en je daar laat blijven tot we
in Londen zijn!
Tillson lachte spottend.
Bedankt voor uw goede wen
sen! Ik heb trouwqns reeds eerder
getnerkt. hoe akelig klein van ka
rakter u bentl
Wie zijn BchuldJs het. dat ik
door den kapitein en Jacquinard
werd behandeld als de eerste de
beste misdadigster?
Wanneer die dikke woorden op
ons avontuurtje ln de reddingboot
slaan, vertel dan eerst eens. hoe zij
er achter zijn gekbmen.
Door je vriendin Schreuder
natuurlijk! 34J hebt haar het lesje
geleerd, dat ze opzei!
U bent abuis juffrouw Stqin-
len. Ik heb Hettie geen lesje ge
leerd U fantaseert maar wat. La
ten we bij de feiten blijven. Het ls
meer dan een fraze. als lk u mtjn
spijt betuig, dat
Spaar me je uitvluchten! viel
Regina hem hooghartig in de rede.
Ik heb met je afgedaan!
Zoals ik met u. Het l» echter
geen motief, om deze zaak niet tot
klaarheid te brengen. Vertelde u
den kapit'eln en Jacqlunard. dat u
met m U ln de reddingboot sat?
Wat andera? Ik zei hun, dat JIJ
me er practisch toe had gedwongen
En ln plaats van, zoals een man be-
I taamt. de schuld ruiterlijk op Je te
nemen, beweer je, de hele avond ln
I gezelschap van Hettie Schreuder op
1 het sloependek te zijn geweest.
Dat de Nederlands-Indoneslaeha
Unie gevormd wordt ter beharti
ging van de gemeenschappelijke be
langen van Nederland en Indonesië
drukt duidelijk uit. dat in beginsel
de Unie niet treedt In de sfeer der
Interne aangelegenheden der belde
landen, maar versekert andersljds,
dat elk onderwerp. Indien belda
landen daartoe termen aanwetlg
achten, op het niveau der Unie kan
worden behandeld.
De Kroon
Aan de bepaling van artikel B.
krachtens welke de Koning (ln) der
Nederlanden aan het hoofd der
Unie staat Is uiteraard vastgehou
den ln weerwil va# ernstige be
zwaren van Indonesische zijde dia
hiervan bij hun landgenoten de In
druk vreesden, dat In wezen de
oude verhoudingen niet zouden ver^
anderen
ln de handhaving van het opper
gezag des Konlngs is de meest we
zenlijke waarborg gelegen voor do
bestendiging van de band tussen
beide volkeren
Opengelaten Is de vraag In hoe
verre hel Konlnklllk oppergezag zal
doorwerken In de hoogste leiding
van de Verenigde Staten van Indo-
nest# Waar het onderscheid tus
sen den eonstltutlonelen Koning In
Nederland en den Koning krachtens
hel statuut van de Nederlands-In
donesische Unie gedurende de be
sprekingen san de Indonesischs
zlide nog geen vast omlijnd begrip
was. viel hel voor de Indone
siërs moeilijk met de gelijkwaardig-^
heidsgedachte overeen te brengen
op dit punt reeds thans een regering
te aanvaarden.
Volledigheidshalve moge er op
worden gewezen, dat de hoge com
missarissen. vermeld in artikel 9
van de basisovereenkomst, geen
Unleorganen zijn. doch represen
tanten van de onderschelden be-
langsferen van Nederland en Indo
nesië.
Nederlanders voorrang
BH de onderhandelingen Is ge
bleken. dat de republiek de vrij
heid van handel en beweging wil
waarborgen eit bereid is niet slechta
de Nederlandse ondernemingen,
doch de Nederlanders In het alge
meen In een begunstigde positie la
brengen
De republiek zal haar volle me-
deverkini? verlenen opdat de schul
den en verplichtingen te zijner tlja
door de te vormen verenigde Sta-
tep van Indonesië zullen worden
overgenomen
Tussen de aanvaarding vho deze
basis-overeenkomst en de totstand
koming van* de Verenigde Staten
van Indonesië ligt de periode om
de uitgebreide turidlsche en ad
ministratieve hervormincen te kun
nen voorbereiden Van de zijde der
republiek werd als een
bezwaar inRcbraeht. dat zij ln dte
periode, lurldisrh gezien zou heb
ben terug te treden In de bestaan
de rechtsorde om daaruit eerst l«-
tpr weer tevoorschlln te komen.
Dit z-u voor de reaerlng' der re
publiek onaai vaardhaar, zijn 7U
dacht in het bitzonder aèn de aan
wijzing v?n eigen buitenlandse «{er
tegen woordlgers
Het resultaat van de ultvoerlae
besprekingen over deae aangele
genheid la. dat aan de Indonealaehe
delegatie op 20 Novembei la ge
schreven. dat waar nodig, aller
eerst In de nabuurataten. Indone-
slëra ln de buitenlandse dienst «ui
len worden opgenomen op voor
dracht '-an de republiek Indonealë
Blijvende samenwerking
De Commlaale-Generaal maakt er
nog op attent, dat eeij overgan««-
Hid. na verloop waarvan over het
al of niet verder «amengaan va»
Nrdertaod en Indonesië «ou moeten
worden beallat. In de baata-ever-
eenkomat niet aanwezig la Daar
mee ia de tijdbom weggenomen,
die een blUvend «amengaan be
dreigde en door die bedreiging da
mate van samenwerking In de over
gangsperiode op noodlottige w|}ze
sou hebben beïnvloed
Teneinde alle* wat In de over
gangsperiode in Indonesië moet
worden verricht te lelden en te be
waken acht de /Commissie-Gene
raal het gewenst een daartoe aan
te wijzen instantie met de nodlae
bevoegdheden te bekleden
De Commlaale-Generaal ls van
bordeel, dat aan de ontwerp-over-
eenkomat een recht «eheppende
werking niet kan worden ontzegd
ZIJ bevat aanduidingen omtrent d#
Inhoud van een nieuwe rechtsorde
en zij schrijft op verscheidene
plaatsen voor op welke wijze die
nieuwe rechtsorde moet worden be-
nadercl
Indien de beoogde samenwerking
zal worden volvoerd langa de
tel ijk voorgeschreven wegen, dtent
echter vast-' te staan, dat de juridi
sche structuur van hel Koninkrijk
- niet verandert zolang zij niet langa
wettige weg gewljrigd ls en dat het
staatkundige doel alleen benaderd
zal kunnen worden, wanneer de
Nederlandse wetgever aan de ver
wezenlijking zal willen meewerken.
Tillson bewaarde het zwljfen. HU
kon Regina niet meedelen, "«rom
Hettie zich van dat leugentje om
bestwil had bediend. Regina Ya wil
staat het uit te bazuinen, als nu
haar tnlichtte omtrent de verden
king die op Svengrun rustte
Het meisje legde zijn v"'
keerd uit. Triomfantelijk verklaar
de zij
- Ja. nu sta Je met de mond vol
tanden!
- Ik begrijp niet. hoe zij te wet»
kwamen dat irf 8e reddingboot
hebt gezeten, legde hij u'1- 11W
telde het niet. Evenmin, dat ik da
hele avond met Hettie op het sloe
pendek zou zijn geweest. Met geen
enkel woord heeft de kaplteinnilj
ook' over het gebeurde on^ou
den. Wanneer ze mij hadden ge
vraagd. zou ik vierkant hebben
weigerd te zeggen, w 1 e met mU «J
de boot wil. Geen wonder, dat u
zich gepikeerd gevoeU, ma«
Tillson voltooide de *ln nlet. «r
glna stoof weg. De Jongeman Mét
zich op de lippen: hoe kom dittne£
Je. dat hl] voor een engel had
gezien.-In korte tijd zó veranderd
z\jn?
(wordt vervolgd.)
I
/*\p DE ST. LAURENS stond een vlag. Temidden van de troosteloze
vlakte der binnenstad had de toren h«t gewaagd om zijn gapende
wonden met het rood-wlt en blauw een milder aanschijn te doen geven.
En de St. Lanrens hid een milder aanachljn. Keek de loren niet met wel
gevallen naer op die oude bekenden, die hij na de Franae tijd ala trouwe
vrienden bad leren kennen?
Ze zagen er andera nlt nu. de mariniers, anderl, dan het handjevol man-
gen met hun blauwe uniformen en platte petten. Dat handjevol. In welka
geledèreh gapende wonden waren ontstaan, wonden, die de St. Laurcna
heden nóg torate. maar die wonden schrijnden minder nu. Nu waren ze
weer verenigd, de 8t. Laurens en de mariniers. Rotterdam en zijn zee-
aaldaten ety diirom had de SI. Lanrens sleh met fiér rood wit en blauw
getooid.
Rrtdv vaak la de omgeving van
het Readhuló afgezet geweest Bij
het bezoek van hoge autoriteiten,
die met den Rotterdnmscn burger
vader kennis kwamen maken. Deze
morgen waren het geen beroemde
personen, die op het grauwe pla
veisel de aandacht van het publick
vour zich opeisten Dit keer was
het een stuk Rotterdam, een stuk
heel oud Rotterdam, dat zich aan
diende en daarom zal burgemeester
Oud waarschijnlijk nog nooit met
zulk eeh overtuiging Iemand ln de
stad Ingehaald hebben en waar
schijnlijk nog nooit zo waarlijk u!t
nssm van alle Rotterdammers heb
ben gesproken als juist nu. nu het
korpr Mariniers zijn oude plants
kwam opeisen en verkreeg
Er Is veel veranderd In het Ne
derlsndse leger, ln alle onderdelen,
ook bij tie Mariniers. Maar één ding
-bjeef. en dat Is de korpsgccst; die
sprak uit die duizend Jonge Hol
landse knapen, verenigd ln één
korps met als geestelijk vader Jan
de Wltt. waarmee de benaming ..Jon
gens van Jan de Witt" een eretitel
werd voor den Nederlander, die
tflor.de het oude bloed te bezitten,
dat zich nimmer verloochent He'
bloed, dat stroomde tn Solebay en
op Java. In Atjeh en de Javazce.
het bloed dat stroomde aan de
oevers van de Maas en hierdoor
Rotterdam voor altijd met bet Korps
Mariniers veranigde' En het rijn
deze daden van de Jongens van
Jin de Wltt. die voor H M de Ko
ningin aaplelding waren het Korps
met de hoogste militaire onder
scheiding te vereren die ons land
kent: De Militaire Willemsorde 4e
klasse
De eregasten
Om omstreeks negen, uut arri
veerden de eerste eregasten In het
Stadhuis: de Minister van Marine,
Z.Ex. J. J. L. Schagen van Leeuwen
It gen. mr. H. J Kruis, chef van
de Generale Staf; A H. J Lovink.
voorheen H M.'s ambassadeur t*
Nanking, thans te Moskou» de com-
mlisarh der Koningin ln Zuid-Bol
land mr. L. A. Kesper; «enera.nl
Winkelman'; de gouverneur der Re
sidentie. gen. Van Voorst tot
Voorst en de héér W A Engol-
brccht, drager van de M W O 4e
klasse en oud-voorzitter van de
Kamer van Koophandel te Rotter
dam. d
Om precies kwart over negen
werd het vaandel gepresenteerd
san den hoogsten mantlemen be
velhebber ln Nederland. It.-adml-
raal C. E L. Helfrich. bevelhebber
De nieuwe commandant der
Rotterdtmeje afdeling, overste
J. A. J. de Brugn.
d«r Zeestrljdkrachten. En het was
bij dit presenteren van het Vaan
del. dat Rotterdam opmerkte, dat
er nóg Iets niet veranderd was bU
de Mariniers.
..Zet af. geweece/1 commandeer
de overste Nass. commandant over
de *ljf compagniën vkn duizend
nun. die de afdeling telde en niet
*fn slag stonden -de geweren bij de
voet. waarbij men geen militair tn
Mrt cn nieren behoeft te zijn. om
dit staaltje van discipline van ons
Nederlandse keurkorps te kunnert
•ssrderen.
Me» een kort woord verzocht ver
volgens' de commandant van het
Korps Mariniers, gen majoor H.
J M. A. Von Frljtag Drabbe aan
burgemeester Oud om mat hem de
•epen te Inspecteren, waaraan de
burgemeester gevolg gaf. -
Na de inspectie nam de b u r g e-
8eei te r het woord.
Mr. Oud spreekt
Op deze 10e December, de dag
vin de terugkomst der Marinier» in
■otterdam, stel ik het op hoge prijs
tomens het Gemeentebestuur van
■otterdam en de burgerij een kort
*oord te spreken. Onze gedachten
Don allereerst Jerug naar 10 De-
otmber 1665 de dag, op welke uw
Korps wtrd opgericht. In die dagen
er de Republiek dervVerenig-
o* Nederlanden; ln die dagen was
de Raadpensionaris Johan de
*»t. was er de lult.-admlraal Ml-
de Ruyter. Toen beleefde Ne-
j*mnd belangrijke dagen vol
*b8">lng. Johan de Wltt heeft ft
•Wchting van uw Korps doorge-
*8; uw Korps kreeg daardoor de
van .Jongens van Jan de
mtr. De grote admiraal De Ruy-
tf J* erekapitein van het Korps
ojnnlers geweest In dat jaar 1665
«r da Tweede Engelse Oorlog,
i? Nederlandse Zeemacht en de
iwiT!1?" hefeben daarin lauwaren
Spr. herinnerde aan de
7®njke tocht naar Chettam wel-
fr»2i we,nl* heeft bijgedragen de
"Nf® van Breda eervoller te mi-
dan men oorspronkelijk had
gedacht. Ook memoreerde mr. Oud
de dagen van 1672, toen ln de Slag
bij Solebay de eerste commandant
van het Korps, de overste Van
Ghent, dc heldendood stierf en la
ter de mariniers heldendaden ver
richtten ln de Waterlinie, toen
Willem III op het slagveld van Se-
neffe den luit-kolone] der Mari
niers tot kolonel bevorderde. De
geschiedenis van uw Kórps ls be
langwekkend. Het heeft op- en
neergangen gekend. In de laatste
jaren, met korte onderbrekingen,
vertoefde uw Korps ln Rotterdam.
In 1869 werd de band verstevigd,
doch de sterkste band Is gesmeed
ln dc Meidagen van 1940. toen Ne
derland op de -meest trouweloze
wijze werd overvallen en Rotter
dam onverwacht ln de* gevechts
linie kwam te liggen.
In die vier digen hebben de ma
riniers. klein in aantal, daden ver
richt,» welke nimmer alt onse her
innering sullen gaal. Door het
heldhaftig verset dv mariniers kon-
deh de Duitsers da rechteroever
nie( bereiken.
Spr. herinnerde aan het verloren
gaan van de oude kazerne aan het
Oostplein en hét bombardement van
Rotterdam, toen de stad tot over
gave werd gedwongen. Doch deze
overgave doet niets te kort aan de
toen door de mariniers behaalde
eer Het bewijst alleen, dat de
vijand dit machtmiddel moest aan
grijpen om zijn doel te bereiken!
Het bloed ln de Meidagen gestort
heeft de band tussen de Marinier»
cn Rotterdam voor eeuwig beze
geld!
De burgemeester ierlnnerde
voorts aan de toespraak van H.M.
de Koningin bij het uitreiken van
het vaandel en wees er op. dat het
Korps aan de wens van de Konin
gin trouw ls gebleven. Uw taak. zo
zeide hij, is te zijn een instrument
van de yrede. Zo moge gij uw taak
in de toekomst zien door zorg te
dragen voor uw deel voor de hand
having van de vrede door machts-
forming op de goede manier. Die
aak zult gij met ere vervullen. Wij
heten u van harte welkom in Rot
terdam Spr. eindigde met een drie
werf .Hoezee op h«t Korps.
Gcneraal-majoor Von Prijtag-
Drflbbe nam vervólgens het woord
voor zijn dankwoord.
Generaal Drabbe dankt
In uw toespraak hebt gij. aldus
de generaal, de nadruk gelegd op
de daden van Korps in de Meidagen
van 1940, doch ik wil van deze ge
legenheid gebruik maken om ean
eind te maken aan het gerucht en
de fabels, welke om dat optreden
zijn geweven. De mariniers hebben
toen bij de Maasbruggen uitste
kend gevobhten. doch de dwaze
verhalen, welke daarover de ronde
doen. moeten uit dc wereld. Gene
raal Drabbe verklaarde dat de ma
riniers niets dan hun plicht hebben
gedaan. Hij «prak verder over de
band, welke in tiantallen van jaren
tussen Rotterdam en het Korps was
ontstaan. Steeds heeft het Korps
zich over grote sympathie mogen
verheugen. De mariniers zjn hier.
ook in tijden van neergang van dc
waardering voor onze weermacht,
nimmer bespot en nagejouwd! Men
wist. dat de mariniers doodgewone
mensen waren. die. waar nodig, het
gezag handhaafden en men wist,
dat dit gezagsorgaan betrouwbaar
was! Over belungstelling heeft- het
Korps nooit te klagen gehad, zowel
uit de burgerij, als uit de „Club
Rotterdam".
In 1940, zo vervolgde hij. zijn wij
met stille trom en met een onder
gedoken vaandel verdwenen Nu
komen wij terug met slaande trom
en* vliegend vaandel! Spreker
eindigde met de wens uit te spre
ken. dat de mariniers getuige zou
den mogen zijn An de opbloei van
Rotterdam.
Ridder M.W.O.
Hierna volgde het glanspunt van
de plechtigheid voor het Stadhuis,
n.l. de aanhechting aan het korps-
vaandel van het ridderkruis der
Militaire Willemsorde. Lult. admi
raal C. E. L. Helfrich las de desbe
treffende mutatie voor. waarin
voorkomt, dat het vaandel voortaan
naast de bestaande vermeldingen
mag vermelden: Rotterdam 1940,
Oost-Java 1942 fn Java-Zee 1942.
Terwijl admiraal Helfrich het
kruis aan het vaandel hechtta
speelde de Marinierskapel zacht
het Wilhelmus. Velen konden hun
ontroering nauwelijks bedwingen.
Joen dc hoogste militaire orde (aan
het dundoek werd bevestigd!
Na deze kórte plechtigheid nam
admiraal Helfrich het woord.
Toespraak adm. Helfrich
Zich richtend tot den comman
dant. officieren., onderofficieren en
manschappen van het Korps Ma
riniers. zei admiraal Helfrich: „Dit
is een bijzondere dag. omdat het
H.M. de Koningin heeft behaagd,
U als Korps te onderschelden
met de Militaire Willemsorde, het
hoogste ereteken, dat voor roem
rijke krijgsverrichtingen kan wor
den verleend. Ala hoogste mari
tieme bevelhebber van het Konink
rijk bracht spreker daarvoor Hare
Majesteit namens allen eerbiedige
dank.
Admiraal Helfrich ging de be
langrijke gebeurtenissen na over
de lange periode van $81 jaren,
waarin de mariniers een belang
rijk aandeel hadden gehad, culmi-
nerènd in de tocht naar Chattam en
de verovering van het fort Sheer-
ness. HIJ memoreerde hun heldhaf
tig optreden bij de verdediging van
Rotterdam, de strijd ln de Indi
sche wateren en hun deelname aan
de West-Europese invasie in 1944.
In deze lange reeks van krijgs
verrichtingen Is een Korps ont-
Burgemeester Oud legt een kranj
bö de Wilfemibrug.
staan waarop het Vaderland trots
mpg zijn. filet alleen voor het
Korps Mariniers la deze onder-
schelding cqn grote eer. doch ook
voor hen. die vielen, ls het een post
hume onderscheiding.
Met het presenteren der geweren
cn één minuut stilte werd dez.e
gevallenen een eerbiedige groet ge
bracht.
Admiraal Helfrich vervolgde, dat
de toekenning van de hoge onder
scheiding stemt tot vreugde cn
HU droeg geen goud op de pet, hff
droeg ook geen schuierend donker
blauw met rode bie2«m. Hij was tn
veldtenue, met vier streepjes op de
mouw en de Rotterdammers
vroegen zich a/. wat hij rWel zou
3ün. De burgerij moet giog een
beetje wennen aan de battte-dress
van haar mariniers, c^ie zo afsteekt
bU de donkere kledij ^an jaren her.
Maar, naar hem pinb de aandacht
uit, zoals hy voortstapte, martiaal
met zijn Hercules-figuur, de enorme
tambour-mattrestok ^waaiend als
een Spaans rietje Alleen tuee
dienaren van Hermandad reden
hoog le paard voor hem. maar die
hoorden er eipeniyk niet by HU
was de eerste marinter dien de
luitenant-admiraal beproefte. hem
en zyn pypers het eerst. Keurig
zwaaiden zij af en hef was alsof de
ijle toontje* der pijpers hun deuntje
allien Vpor hem ouer de koud/
Coolsingel uitzongen.
En als in de toekomst de mari
niers, onze mariniers, door onze
stad zullen marcheren, zal hg
voorop lopen, de grote tamboer
majoor. Heinhuis is zijn npam En
u>y kennen hem 'van vroeger De
Rotterdammersdie hem van
ochtend groot en machtig, met de
tambour-maitrestok zagen manipu
leren, weten: Dat is onze njsn
V^or wie gedifileerd werd. Van
rechts naar links: luit.-generaal
mr. H J. Kruis, burgemeester Oud,
It.-admiraal C. L. Helfrich, parade
commandant luit.-kol. Nass. minis
ter J. J. A. Schagen van Leeuwen,
gen.-majoor H. F. J. M. A. von
Frijtag Drabbe, fpeneraal H. J.
Winkelman en It.-peneraal baron
Van Voorst tot Voorst,.
trots, doch het schept ook vele en
grote verplichtingen. Indien gij
wederom geroepen wordt te doen
wat van u* wordt geëist, dan zult
gij die plicht vervullen met de
zelfde moed als waarmede uw
voorgangers dat deden. Moge dit
Koninklijk erkende vaandel, ge
tooid met de hoogste militair^ Ko
ninklijke onderscheiding voor tl
een inspiratie zijn bij de uitoefe
ning van uw moeilijke, verant
woordelijke taak en een leidend
licht bij het vervullen van uw
grootse en eervolle plicht. Leve de
Koningin 1
Het défilé
«et slot van de plechtigheid
vormde een schouwspel, dat immer
zijn aantrekkelijkheid voor jong en
oud behoudt. Zo mogelijk liepen
dc mariniers, als pas gcridderden,
nog een tikkeltje trotser, werden
dc armen nog hoger gezwaaid en
werd er nog meer aandacht be
steed aan het ..hoofden rechts" dan
anders.
Onder de tonen van de Mariniers
kapel nam lt.-admlraal Helfrich het
défilé af. met voorop" de tamboers
en pijpers, vervolgens het vaandel
door een leder eerbiedig gegroet.
Na het défilé werd opgemarcheerd
naar de Willemsbrug voor een
kranslegging.
s
Het onthaal
Een groot bord met het opschrift
..Welkom Zwarte Duivels" begroet
te een gedeelte van de 2e compag
nie mariniers aan de ingang van
de cantine van het Stadhuis, waar
de personeelsvereniging hun de
lunch aanbood. De bekende accor-
deonnisten De Pico's zorgden voor
een gezellige muzikale omlijsting en
onder de tonen van de Hoky Poky
genoten de jongens van hun alaatje.
Zij toonden zich met een en ander
zeer ingenomen.
Ook de personeelsvereniging van
het G E B Sociale zaken, PI. tele
foondiensten, P.T.T. de directie»
va-n de Unielever. Oranjeboom,
Heinekens en Jamln en Openbare
Werken waren dc gastvrouwen van
£en afdeling mariniers.
Tegen de avond werden zij voor
de maaltijd in de Riviera-hal ver
wacht.
Zy die in 1940 bij de brug vochten, staan weer op het perechtsterrytn, its
uni/omi of burgerkleding. Adr^raal Helfrich begroet de „Zwarte duivels
Kransen op Crooswijk en
bij de WillemsbrugJ^,
De plechtigheden op de Coolsin
gel werden gisteren voorafgegaan
en gesloten door twee kransleggin-
gen. eerbetoon aan de kameraden
die sneuvelden.
BIJ de Willemsbrug vielen zij. Op
Crooswijk vonden zij een laatste
rustplaats. Met de kransleggingen
werden alle gevallenen van het
Korps geëerd.
Op Crooswijk kwamen ln het Juist
doorb/ekende. vale. morgenlicht,
bijeen de burgemeester, de Korps-
commandant. generaal-majoor H.
F. J. M. A. von Frijtag Drabbe, lui
tenant-kolonel L. Langcveld, chef
van de Korpsstaf, luitenant-kolonel
J. A. J. de Bruyn. commandant ma-
riniersafdeling Rotterdam en depu
taties vfcn gepenslonneerdc en ac-
tiaf dienende oud-strljdcrs.
Nadat da Marinierskapel koraal-
Het difi.i begint
Op 10 December 1665 beslisten de
Staten van Holland op voorstel
van den lult. admiraal Michiel Ad.
de Ruyter en op advies van den
Raadpensionaris Johan c\o Witt, dat
er- een „Régiment der Marine" zou
worden gevormd. Wol kende men
een soort van zeesoldaten, doch dat
waren geronselde soldaten. d(p voor
bepaalde tochten werden aangewe
zen en nu niet direct tot het puikje
der strijdkrachten behpqrden. Van
genoemde datum af ktccg onze
vloot de beschikking over een goed
afgericht en onder strerii
staand korps, dat onde
kwam te slaan van den
Willem Joseph baron vai
Al dadelijk kwam er v >or
nieuwe korps voldoende werk
Zij Streden mee ln de Vie daa^se-
en Tweedaagse Zeeslag. Bij de
beroemde tocht naar Chatt^n voe
ren zij lml667 de Md
gen door tot Chattam, landdën aan
de oevers van de Theems cn namen
het fort Sheerncss stormenderhand
ln. In het rampjaar 1672, toch „de
Regering radeloos, het Volk rede
loos en het Land" reddeloos" scheen,
werden 60 compagniën mariniers
ijlings van de vloot gehaald ert naar
de door de Fransen meest bedreigde
punten in de Waterlinie gezonden
Oudewat/V en Naarden trokken
zij zo hard van leer. dat de Fran
sen in paniek terugtrokken. In 1673
namen de mariniers deel aan de
zeeslagen bij Schooneveld cn Kijk
duin. waar zij nieuwe lauweren aan
de reeds behaalde "toevoegden. Bij
Naarden en Seneffe streden zij on
der den dapperen kolonel Pels. De
naam Seneffe ls niet voor niets in
hun vaandel geschreven! In het
zelfde jaar heroverden de Mari
niers onder kapitein Colvc de Ne
derlandse kolonie Nicuw-Amster-
dam In 1699 werden dc Mariniers
ln 3 regimenteh verenigd door
Willem III. Samen met de Engel
sen veroverden zij de sterke vest
ting Gibraltar. De Engelse mari
niers dragen van die tijd af op
hun hcltnen, dc naam Gibraltar.
In de 18c eeuw valt er weinig
over hen te vermelden. Zij namen
droq- deel aan de Slag bij Doggersbank
tucht
bevel
kolonel
Ohcnt
De oude kazerne aan het Oostplein, welke tn 1940 door het bombardement
en de brand toerd verwoest.
onderdrukten in 1774 een ne
geropstand in Suriname
Doch een zeer belangrijk aan
deel hebben onze Mariniers geno
men in de vestiging van ons gezag
in Ncd. Indiè. Tussen 1817 en 1908
namen zij met landingsdivisies
deel aan niet minder dan 50 expe
dities. Noemen wij in dit verband
Palembang. Bali, Boni en Bandjcr-
masin Vooral op Atjeh bedreven
zij menig heldenfeit. Hun optreden
was van die aard, dat zij dc lijf
wacht formeerden van den beken
den generaal Pel. De ambassade-
wacht te Peking weTd van 1903 tot
1923 door het Korps geleverd Ook
in Shanghai dienden de Mariniers
ter bescherming van de Hollandse
beljngen.
Na de overval van Urbino in 1929
op Curapao werden er delen van t
Korps onverwijld daarheen gézon-
den. Onderdelen van het Korps na
men deel aan de internationale
troepenmacht ln het Saargebied In
1935.
En wie herinnert zich niet de
taaie verdediging van de Rotter
damse Willemsbrug. Van ltf tot 14
Mei 1940 hebben onze mariniers
$anr een heldenstrijd gestreden,
vaak van man tegen man. Uit dia
dagen is 't woord van den toenma-
ligen Dultsen bevelhebber: „Hoe
veel ven die fwarte duivels heb
ben jullie? Met honderdduizend
van deze kerels verover ik heel
Europa!"
In 1942 nam het Korps deel yan
krijgsverrichtingen op Oost-
Kolónel Willem Joseph baron
van Ghent, de .eerste commandant
van het Marine-Regiment, opgericht
10 December 1665.
Java. ln de Slag op de Javazce
vochten ook mariniers Hierbij
sneuvelden alleen van het Korps
94 officieren, onderofficieren en
manschappen!
Bij dc invasie in Normandië be
stond dc infanterie van een der drie
gevechtsgroepen van de Irenebrl-
gade uit Mariniers Deze groep
vyerd gedurende de gehele veld
tocht gecommandeerd door een of
ficier .der Mariniers! Via Tilburg
kwamen zij naar Walcheren. Aan
de bevrijding van dit plland namen
zijf deel. In April 1945 ging het
Korps voor het grootste deel naar
Amerika, waar het werd gevormd
tot een modern bewapende bri
gade. bestemd om deel te nemen
aan de oorlog tegen Japan. Door de
-nelle beëindiging van de strijd ln
het Oosten verviel dit 'deel van
hun taak, doch In Dcc. 1945 vcr-
tiok de brigade naar Indië, waar
tij In Maart 1946 bij Soerabaja
werd ingezet cn op voortreffelijke
wijze de oude roem handhaafde.
ln de loop de; Jaren hebben niet
minder dan 67 leden van het Korps
de Militaire Willemsorde ontvan
gen H.M. de Koningin heeft nu
den kroon op deze onderscheidingen
gezet door thans het Korps ln zijn
geheel de Militaire Willemsorde
4e klasse Je verlenen, welke door
lult.-admlraal Helfrich aan het
vaandel van het Korpa wenf ge
hecht. Dit vaandel ontving het
Kog>a In 1929 uit handen van de
Koningin. De gelofte, d?>qr de le
den van «het Korps toen afgelegd,
Is steeds "gehoudenl
Rotterdam, dat van 1W9 tot )940
doorlopend giariniers ln garnizoen
heeft gehadr-ls verheugd dat -het
Korps weer de stad van zijn al
oude vestiging, is binnengetrokken.
Wat geeft Hilversum?
ll Dsesmhsr
Avondprogramma
Hllv. I (VARA) Nleuwa. «11
Orgel; S.1B Ned Str.kr 7 IS Lezing.
(V.P.R.O.) 7 J0 Lezing. (VAR A I
Nleyws; 1*0 Metropole-ork ISO
Gr.pl.; I.1S Hoorspel; 10 Ramblers.
10 30* Lezing; 11 Nieuws; tl 30 Operet
te progr.
Hllv. II (N.C.R V.) I Travellers: t
Nieuws; 7 30 Eng les Nieuws 103
Kamerkoor, l.3t Radio Phlth Ork
10 Nieuws. 10 30 Grpl. 10 43 Avond-
overdenking. 11 Avondconcert
II Dreember
Dagprogramma
HDv I (A.V.R O.) 7 en I Nieuws;
8 43 Tranz LJsrt. SIS Morgenwijding,
0 30 Gewijde muziek. 143 Aibeidsvit.
10 33 Piano, n Sollstenconcert 11
Gr.pl.: 13.35 8kymasters: 1.13 Roman
cers 3 30 Kwlntetspeleis 3 30 Repri
ses. 5 Kaleldoscoop. 3.30 Metropole-
ork.
Hllv. II. (K.R O 7 en I Nieuws S 15
Pluk de dag: 9 30 Vlpol: (N.C B.V 10
Gr.pl U 13 Moigrndlcnst. 11 43 pianh
(KRO 1*11 Zonnebloem* 13 03 Haar
lems trio. 13 33 Ens. Willy Bougenot;
1 Nieuws. (J 15 Gr pl (N.t.R.V.) 3
Cinderella: 2 40 Viouw. s" Omroep
koor 3J0 Omroepork 4 Bijbellezing.
4.45 Trio Bressei5 39 Lichte muziek
Avondprogramma
Hllv I |A V HO.) I Nieuws. I$5
Vlooi: «30 Ncd. Str.kr. 7.M Volks
muziekschool. I Nieuws. «15 Omroep
kamerork 9 13 Hoorspel. 10 13 Rozen
in December; 10SS Lezing tl Nieuws:
U 13 Gr.pl 1143 Nocturne.
Hllv. n (NCR V) Orgel: l.«l
Piano. 7 Nieuws. 7 40 Vaart der Vol
ken. I NleuWs: 1.03 Kerstconcert. 10
Nieuws. ïo.io Jthudt Menuhin. 10 41
Avondoverdenking. II, Schubert.
muziek ten gehor« had gebracht,
verklaarde generaal Von Frijtag
Drabbe. dat het Korpi twee bede
vaartplaatsen heeft. n.l. Rotterdam
en Soerabaja. Ieder Jaar op 10
December herdenken wij hter hory
derden van onze beste kameraden.
Enige ogenblikken stilte worden
betracht cn daarna legde de gene
raal een krans ann de voet van
het monument. Burgemeester Oud
legde een krans namens het ge
meentebestuur en de burgerij, van
Rotterdam
Bij de Willemsbrug
Om kwart over elf ls op de Wil
lemsbrug. aan de kant van de G»:-
dersekade. ongeveer op de plaats
dus waar de mariniers In 1940 hun
bijnaam „de zwarte duivelt" ver
wierven. een korte hbrdenkinga-
plcchtigheid gehouden
.Behalve verscheidene burgarlijka
cn militaire autoriteiten, waaronder
gcncmal Von Frijtag Drabbe. was
hier ook een deputatie van mari
niers, die op de Wlflemsbrug ge
vochten hebben, aanwezig Admi
raal Helfrich heette hen in eep kort
woord welkom. Hierop hechtte da
ndmiranl de krans vén het Korpa
Marinier» aan de borstwering van
de brug VervolgenB trad burge
meester Oud naar voren en plaatst#
eerf krans van het gemeentebestuur
onder die van de marinier».
De plechtigheid werd besloten
rfift een défilé door vijf com
pagnieën mariniers, samengesteld
uit deputaties van diverse garni
zoenen
De voetbalwedstrijd
Op "het Spartaterrrin olgde om
2 uur een voetbalwedstrijd tussen
een marinlerselftal en een Rotter
dams politic-elftal Het batig saldo
van deze wedstrijd wordt afgedrtr
gen aan het Comité ..Rotterdam en
de Mariniers". Aan het alot vsh
deze vreedzame atrijd reikte de
korpscommandant, gen -.majoor Vop
Frijtag Drabbe een wisselbeker uit-
Moedwillig hebben de Duitsera
tijdens dc gevechten om Nijmegen
in September 1944 de heie binnen
stad in brand gestoken Niet alleen'
het wink^cepfrum en honderden
pok historische uit
dc Middeleeuwen'daterende gebou
wen werden een prooi der vlammen.
Hel prachtige «taJhuIa werd een
TuThé. waarvan nou slechts de mu
ren staan De hele inventaris met
Gaert van pulrken* monumental#
schepenbank, de „wonderklok". de
wandbedekking In antieke stijl, al
le* ging verloren. Restauratie van
het stadhuis, van Sint Steven, van
de Broërskerk. het Valkhof. La tijm#
school staat op het programma
Maar wat i* het nyt daarvan ala
niet een passend meubilair wordt
k verkregen? Dat zou tonnen kosten,
hetgeen Nijmegen hooit kan betalen.
De VVV Nijmegen Vooruit heeft
daarom een actie op touw gezet on
der het motto: Een Nijmeegse els
Is een Duits palels. In het kader vart
de vergoeding voor oorlogsschade
wil de V V V. het gemeentebestuur
de inventaris van een Duits paleis
in renaissance-, of barokstijl Jatvn
opeisen Om het gemeentebestuur
een ruggesteun te geven, heeft dé
V V V lijsten ftp haar kshtoor ter
lekening gelegd
Voorts wil zij een beroep doen<op
de geallieerde generaals, dia Nij
megen als uitgangspunt kozen van
de slag, die,leidde tot het einde van
de oorlog Hun symnathle kan van
grote betekenis zijn. En dan Schlaff-
hausen werd per ongeluk door d«
Amerikqpen gebombardeerd. De
stad kree® rr'U'oen dollar scha
devergoeding. Nijmegen verkeerde
in hetzelfde geval, maar kreeg nog
niets. Ook daarover moet worden
gesproken.
Gevlogen
In het Oosten van Frankrijk heb
ben Duitse krijgsgevangenen alch
van een vliegtuig rfleester gemaakt,
waarmede zij ln de richting vsn
Duitslanl zijn verdwenen.
HET PROCES TE BRATISLAWA. Het proces tegen den Siouxwkseis
miniatuur-Hitler, Josef Tiso, is nop tn volle gong. Op 4#s« fote Sief ma*
hem (links) op dc beklaagdenbank zitten; cn geheel rechf* zijn „minisftr
win propaganda" Alexander Mach.
