WAT1946] ™Bi3S
Bouwen -aan de Vrede
RAMPEN IN 1946
I'Sl
Nieuw jaarsgebruiken
j.; Oudejaarsavond
Vooruitgang op velerlei
gebied, naast tegenslagen
Kop op
NIEUWJAARSWENSEN
Koningin schenkt
kinderkleertjes
i'
DL'
JDe wereld
in 1946
VOLGENDE ETAPPE...'
Oudejaarsavond
GROTE DODEN
in het buitenland
ONZE NIEUWJAARSPUZZLE
4 nni.PHiis
Wenst u aoor 19Ï7:
- tlibt u wel eens opgemerkt' hoe
de meeite mensen ilch moei
lijk kunnen losmaken ven wet ÏVJ
nu eenmaal als een bestanddeel van
hun leven beschouwen? Heel dik
wijls is dat te hegrijpea: mensen,
die wU zeer liefhebben. Iemand die
In vreugde of leed zich een vriend
betoond heeft, een plaats waar wij
veel geluk gekend hebben, onze
Jeugd, aan dat alles zjjn we na
tuurlijk gehecht. Maar het is dik
wijls bevreemdend te zien hoe er
ook een band komt, die wij moei
lijk losmaken van leed, zorg, ellen
de of* moeite. Niet in onze woor
den! „Weg daarmee zeggen we.
„hoe eerder voorbij of vergeten,
hoe beter". In werkelijkheid onder
vinden we het vaak anders en geeft
het Ons een zekere pijn. te moeten
achterlaten waar we zo mee ge
streden of geworsteld hebben. Toch
Is dit ook weer niet zo verbazing
wekkend als het op het eerste ge
zicht lijkt* Immers in tegenspoed
leven we uit het diepste van ons
hart; waar moeite is en zorg moeten
.We onze meest verborgen bronnen
.aanboren, als we het zéraar te ver
antwoorden hebben, kunnen we niet
volstaan met het van ons te laten
afglijden, maar worden we geraakt
In ons meest wezenlijke bestaan
Terugdenkend aan de moeilijke
Oorlogsjaren horen we mhnlgeen
zeggen: „Wat hadden we het, in
alle narigheid, toch dikwijls goed".
Dat komt. omdat we toen het beste
gaven wat we hadden en al het
andere bijkomstig werd. Een twist
kan ons zo gegriefd, een onrecht
so i>Un gedaan hVbben, dat we al
Onze krachten moesten bijeenbren
gen om er niet aan ten onder te
gaan. Een gemis kan ons zo smar
telijk zijn, dat we jde tijd zouden
willen vasthouden om niet verder
af te drijven van degenen, naar wie
onze verlangens uitgaan. Want meer
dan vreugde en voorspoetf groeit
dit allea tot een deel van ons zelf.
De plek. waar we gewond werden,
kunnen we niet verlaten, zonder
nog telkena om te zien. Die banden
zijn niet steeds mooi of goed, ze
kunnen scherp of bitter of vol af-
keer zijn. Niet zonder dat onze ge
voelens aangedaan worden, kunnen
die banden doorgesneden worden.
Zou dit niet de oorzaak zijn van de
weemoed, die in zovele gevallen
gepaard gaat met de Oudejaars
avond? Op die avond beseffen we,
dat de ttjd" telkens van ons doet
afdrijven al datgene, dat bij ons
hoort en dat we zelf willen vast
houden. De tegenstrijdigheid ls er.
dat we verder willen'en naar beter
verlangen en Instinctmatig bijna,
>ch zo moeilijk prijsgeven. Na een
blij Jaar is de laatste avond dikwijls
niet zo zwaar als na een tijd van
düistemls. Maar wij moeten toch
verder, de gang der 'geschiedenis
voert ons mee. Naast de sfreemoed
kan er ook zijn het vertrouwen, dat
"W één verbondenheid is, die nooit
"Verbroken hoeft te worden, omdat
Wij zelf en al wat met ons ver-
gro' 'J ls en wee. wegvloeit toch sa
mengevat ls in de onvergankelijke
Diefde, die ons leidt.
Oppervlakkig beschouwd, valt er van het afgelopen
jaar weinig gordt te vertellen. I)a| komt echter vooral
hierdoor, dat wij er in ons optimisme van 1945 tr hoge
verwachtingen van koesterden, teel verwachtingen
sljn sekv niet vervuld, het herstel heeft niet de voor
uitgang gemaakt, die wij een Jaar geleden voor moge
lijk durfden Ie Jiouden. maar*achteraf blijkt er toch
wel een en ander te sijn gebeurd, dat tot tevredenheid
mag stemman.
In de loop ran
dit jaar is de Ne
derlandse «loot uit
gebreid met het
vliegkampschip
„Karei Doorman",
dat alt oefentchip
van de Engelse ma
rine in bruikleen
it ontvangen. Het
werd te Schiedam
voor z|in nteuu-e
functie in gereed
heid gebracht.
DE VERKIEZINGEN
Tot de „allerbelangrljk-
ste feiten \an dit jaar de-
horen w-cl de verkiezin
gen. Daardoor werd een
eind gemaakt aan het
noodpariement en aan al
die voorlopige construc
ties. die in een normaar
werkende democratische
staat niet passen Op 1?
Mei. voor het eerst na
lange jaren, weiden cc
verkiezingen voor l de
Tweede Kamer gehou
den. Op 29 Mei volgde
de verkiezing voor de Pro
vinciale Staten. In die
dagen ging de staatkun
dige machine weer draai
en in de oude trant: na
het aftreden Vun hel ku-
binet-Schermerhorn gaf
H. M. de Koningin aan dr
L. J. M Beel opdracht
een kabinet te formeren,
welke opdracht Op 2 Juli
vervuld bleek te zijn.
In de gemeenten kwa
men. dank zij de verkIe-
zingen van 26 Juli de
„echte" gemeenteraden
weer.
Een belangrijke poli
tieke gebeurtenis was op
10 Januari de oplichting
van de Partij van de Ar
beid. waarin verschillen
de groeperingen onder
leiding van de Nederland
se Volksbeweging opgin
gen. Wel hebben de ver
kiezingen bewezen. dst
het geheel niet altijd meer
is dan de' som der delen,
maar de nieuwe Partl)
heeft de eerste stormen
doorstaan, evenals het
kabinet-Beol. steunend op
de P.v.d.A en de K V P..
Juist dezer dagen de stor
men rondom Cheribon
heeft getrotseerd.
DE INDISCHE
KWESTIE
Het jaar 1946 zal waar
schijnlijk in de geschie
denis van het Rijk wor
den aangemerkt als dat.
waarin de basis werd ge
legd van het nieuwe staat
kundig bestel, dat de ver
houdingen tussen Neder
land en het ri)k overzee
zou bepalen. De politiek
van het kabinet-Scher-
merhorn had zeer bewust
aangestuurd op het schep
pen van nieuwe toestan
den. Reeds in Januari had
dit geleid tot de ontslag
aanvrage van luit, gene
raal L. H. van Oyen. com
mandant van het leger in
Indiè. Begin February
Juist nadat dr. Van Mook
te Batavia voet aan wal
|jad gezet, had de Engelse
In Augustus aanvaard
de de Tweede Kamer het
wetsontwerp inzake de
vorming van q,cn Comnus-
sie-Gtinraal. De Britse
bemiddelaar, ditmaal lord
KilJearn. kwam naar Ba-
.tavia, half September ar
riveerden daar de heren
Schermerhorn. De Hoeft*
en Van Poll. Een maand
later werd oen wapenstil
stand geslofcn, van welks
gebleken, beide partucn
voerden zeer langdurige
onderhandelingen, die ten
slotte tot de op 15 Novein
ber geparafeerde ontwerp
overeenkomst van Chen
bon leidden.
Werd de Indische kwes
tie. ondanks het^ vertrek
van vele troepch naar In
donesië. door het Neder
landse volk over het al
gemeen vrij kalm uptfft-
nomen. naar aanleiding
van het gepubliceerde ont
werp ontstond een heftige
agitatie, die steeds scher
per vormen aannam De
uitvoerige debatten in de
Het bezoek van Churchill aan Nederland behoorde tot
de grote gebeurtenissen van het afgelopet} jaar. De
staatsman, reien» woord nop steeds de aandacht der
volkeren-afdwingt, bezocht ook Paleit Soestdijk, waar
hij uitstekend oteruiep kon met de drie prinsesjet.
Dit is wel «en der voor
waarden voor hV,t herstel
van het industriel'ê appa
raat. Mensen en goederen
moeten op grote schgnl
veKoerd kunnen word&i.
en wie het huidige spoor
boekje vergelijkt met een
der vouw bladen uit het
begin van dit Jaar. ziet
dat Nederland toch wel
van tempo weet.
Ons volk moet nieuwe
wegen naur de welvaart
zoeken. Een daarvan.
Projetsor Schermerhorn en Soetan Sjahrir onder
tekenen ten huize £an den heer Sjahrir de
oniwerp-auereerikornst van Linggadjati.
Tweede Kamer hebben
echter tot een voorlopiRe*
overwinning van het door
velen verafschuwde on
door anderen geprezen
tr^ctaat geleid.
ECONOMISCH
HERSTEL
Het economisch herstel
verloopt met hit tempo
van de vertraagde film.
Het is waarschijnlijk on
rechtvaardig daarover het
Nederlandse volk of»zijn
overheid een verwijt te
maken. In een ontredder
de wereld, waarin op en
kele kilometers van onze
grens de chaos der Duit
se pulnsteden heerst.
Weet jJ nog pop», die laatsie
Quvoejaartavond van de oorlog?
En of, boy.' Mamt ergens In
Overijssel met de fieti, om eten. wij
bij 'n smeulend noodkacheltje «n
lader drie kleiboterHammetjei, In
de olie gebakkenOns Outoe-
Jaarsmaalj*
Ja, papt. Dat vergeet ik niet
gouwZeg, papt. afgezien van de
narigheden en onrust en toeder-
afbramk egt ptpierenromptlomp. en
telfs de Zuid-Amerikaantjes,
hebben we nou toch 'n heel ander
Oud-Nieuw, hi 7
Juist, zoon. Daar moeten we
«ven bij stilstaan.
De volgende Heer weer 'n
etukkie beterpaps
Laten we dat hopen, joch
-Net leek, of m'n pijpje Belgische
«op?, to kwaad niet smaakte, terwijl
fk'peinzend In de lamp staarde...
Ir. Hupkes onderscheiden
Ie» stoet van ongeveer 3500 leden
van het personeel van de Neder-
IuuUe Spoorwegen heeft Maandag
genomen van lr. W. Hupkes
r T*n bordes ven een van d«
gebouwen te Utrecht
«et défilé gadesloeg Met een
t*le zwaarl van de hoed be-
sroordde }r. Hupkes telkenmale
gejuich, dat uif de.stoet van
en goudgebiesde petten op-
B. werd de scheldende
*ur van de spoor-
1 tot grootofficier ln
-da Orenje-Nassau.
bemiddelaar' Clark Kerr
zijn eerste bespaeking
met Sjahrir. Sjahrir
vormde hi Maart een
nieuw kabinet, en weer
ongeveer een maand later
kwamen dr. Van Mook.
Clark Kerr en een Indo
nesische delegatie in ons
land, om de befaamde gc
hetmzinnige besprekingen
op de Hoge Veluwe te
voeren.
Hoe verward de toe
standen in het rUk over
zee nog waren, bleek wel
in Juni. toen de massa
moord op Chinezen in
Tangerang de wereld deed
opschrikken. De conferen
tie van Mallno in Juli
bracht enkele partijen na
der tot elkapder. maar er
zat weinig voortgang in
de onderhandelingen met
de Indonesische Repu
bliek.
waar de schaarste troef
is en door allerlei sociale
conflicten als de mijnwer-
kersslaking in Amerika
weer verscherpt wordt, is
Nederland niet als bij to
verslag in een welvarend
gebied te herscheppen.
En toch is soms in
zeker opzicht ijzer met
haqden gebroken "Wij
noemen de herbouw '-an
vele bruggen als bewijs.
Op de eerste dag van dit
jaar werd de brug over
de Moerdijk weer officieel
.n gebruik gesield -oor
het wegverkeer. Op 26
Augustus volgde de we-
deringebruikstelllng van
de spoorbrug, en het zou
te ver voeren alle. brug
gen op te noemen, die ln
de loop van dit jaar her
steld wérden. zodat het
spoorwegverkeer steeds
in normaler banen kwunv
Nederland gaat weer ter walvisvaart. Te Amsterdam
werd de Willem Barendsz voor de walvisvangst
Ingericht. Door de grote „poort" ra» het achterschip
sjjn de eersta «ongsfen al binnengehaald.
eigenlijk een heel oude
weg. leidde in Maart tot
het besluit om de Neder
landse Maatschappij voor
Walvisvaart op te rich
ten. Thans dobbert, dq
Willem Barendsz in het
Zuidpoolgebied. De KLM
vloot is over de gehele
wereld druk in de weer
om het devies van*den
Vliegenden Hollander
hoog te houden, en ock
het droevig ongeluk van
de Dakota op Schiphol,
dat 14 November zoveel
rouw in Nederland bracht
heeft daaraan niets ver
anderd. Nieuwe in
dustrieën zoeken tastend
een weg. Een der grete
hulpmiddelen van in
dustrieel Nederland, de
Jaarbeurs, is in oude
luister herrezen. Utrecht
was in April weer voor
het eerst in vrijheid. Jaar
beursstad. in het najaar
werd zelfs alle drukte.van
vroeger in de schaduw
gesteld, en dat met zo
veel platonisch aanbod!
De productie van do Lim
burgse mijnen is aanzien
lijk gestegen Men hoort
niet meer het kolenge-
brek als oorzaak van alle
schaarste noemen. Tegen
woordig is er een andere
toverformule, waarmede
men veel schaarste-rnHd-
sels poogt op te lossen:
deviezen!
Het probleem, dat de
laatste Mjd steeds meer
de aandacht vraagt, is de
opvoering van de arbeids
productiviteit. Het hangt
samen met grondstoffen,
en met sociéle omstandig
heden, die heden vooral
gekenmerkt worden door
de spanning tussen Jonen
en prijzen. De prijsbeheer
sing hééft een geweldige
activiteit tentoongespreid.
Men kan voor ons land
slechts hopen, dat haar
actie succes heeft. Ge
durende dit jaar zijn de
4 prijzen ai meer op hol ge
slagen, dan menigeen
heeft gevreesd.
Zwarte markt. taW-
srhaarstc. textielnood, het
zijrijalle nog angels, die
in het humeur van ons
volk prikken. Daarbij
komt het verontrustend
gevoel, dat in sqmmige
artikelen de toestand eer
slechter dan beter wordt.
Wie de beloften inzake
de vleesvoorziening uJt
een ministriële mond in
het najaar van 1945 ver
gelijkt met de werkelijk
heid van thans en de on
middellijke vooruitzich
ten. zal dit begrijpen.
Ook de schaarste in de
rijwielbanden wekt ont
moediging bij hen, die zo
gaarne het nationale ver
voermiddel bij uitstek in
ere willen houden. Wie
op de wegen eens de
voorbijsnellende auto's he
kijkt, ziet echter dat er
aan de vernieuwing van
het wagenpark wei een
en ander wordt geduan.
Daarenboven heeft de
jeep dit Jaar burgerrecht
cn burgerdienst gekregen.
F.n dan één lichtpuntje ln
het wegverkeer: dit jaar
heeft de A.N.W.B. zijn
onvolprezen wegenwacht
Ingesteld.
AFREKENING MET
DE OORLOGSJAREN
Ook dit jaar heeft ons
volk .geworsteld met d«»
problemen, die saipeninin
gen met de oorlogsjaren.
„waarvan in de eerste
plaats het afrekenen met
een verkeerde gezindheid
moeten worden genocind.'
De berechting van de
politieke delincjuenteh
heeft naar alle zijdëh.veel
misnoegen gewekt en ver
schillende voorvallen, zo
als de bdmaunslag op St.
Nicolaasavond In Den
Haag. getuigen er van.
hoe hook de ..pandingen
om deze kwesties zijn op
gelopen. M<t twee Neder
landers, die ln de oorlog3
jaren al te veel ergernis
hadden verwekt, heeft de
staat afgerekend; Max
Blokzijl werd 161 Maart
terechtgesteld, Anton.
Mussert boetic op 7 Mei
voor het executiepeloton
zijn misdaad tegen voik
en vaderland.
De zuivering brengt nog
steeds gemoederen in be
roering. De op z n zachtst
gezegd soms wonderlijke
uitspraken van de erera
den op het gebied der
kunst leidden lot de in
stelling tan een Centrale
ereraad voor de kunst, die
tot dusverre al heel wat
opheü heeft kunnen be-
zwer.en. doch die tevens
heeft geleid tot 't aftreden
van de zich gede.sa.vou-
ccrd achtende colleges |n
eerste instantie. De mis
standen in de perseve
ring. die maar al te dui
delijk aanwijsbaar zijn
worden door het uitblij
ven van een beroepsin
stantie, nog maar steeds
gehandhaafd.
Tot de erfenissen van de
bezetting bchooft ook de
radiokwestic. Misschien
is het juister te spreken
van een erfenis van Mili
tair Gezag, de organisatie,
verbonden aan de bijzon
dere staat van beleg, die
eerst begin Maart werd
opgeheven. De door M G.
ingestelde radioregeling.
die verschillende malen
is herzieh. heeft een con
trpverse 'geschapen tussen
de voorstanders van de
eenheidsomroep cn die
van de oude. omroepver
enigingen. Ook de instel
ling van de Radioraad op
21 Maart bracht ondanks
de nieuwe lente geen
nieu pc. -id. Deze strijd,
die vooral achter de
schermen wordt gevoerd,
doch waarvan de echo's
noodzakelijkerwijs ook
door de microfoon te be
speuren zijn. zoals o.a. bij
de staking der omroep-
musici bleek, heeft wel
eens tot zeer onverkwik
kelijke uitwassen geleid,
getuige de arrestatie van
den heer W. Vogt. direc
teur van.de A.V.R.O.. op
23 Augustus. Een poging
van de regering om de
partijen door zachte
dwang tot elkaar te bren
gen is onlangs mislukt, en
de zoveelste voorlopige
regeling stagt voor de
deur
Do opbouw van de ver
woeste gebieden is ook
een vorm van afrekening
met de oorlogsjaren. Dat
de plannen voor 1946 op
geen stukken na zijn uit
gevoerd, zai niemand ver
wonderen. Men mikt bij
zulke dingen gewoonlijk
hoger dan eigenlijk mo
gelijk ls. Er is echtér in
sommige gebieden veel
hersteld, streken al» de
Betuwe en het eiland Wal
.cheren hebben getoond
wat men ondanks gebrek
aan materiaal en arbeids
krachten kan bereiken,
in de zogenaamde cre-
pecrgevallen is vrijwel
voorzien, cn een groot
scheepse glasactie, aan
welker practische waarde
op grond van sommige
berichten wel eens twijfel
is gerezen, heeft aan het
licht gebracht, dat cr nog
altijd een zekere hulp
vaardigheid bij ons volk
bestaat.
In het herstel van de
door de vijand aangórich-
te schade aan het In
dustrieel apparaat is men
door de terugvoering van
machinerieën hier cn daar
het gaat daarbij hoogstens
om fracties van deze
schade, zodat men naar
compensatie heeft ge
zocht.
In een uitvoerig memo
randum per 5 'November
NEDERLANDERS
die ons dit jaar ontvielen
5 Januari: D. Hans. oud-voorzitter
van de Nederlandse Journalisten
Kring, 64 j.
28 Februari: De actrice Marie van
Westerhoven, 89 J
14 Manrt Dr. A. Bredius, kunst
lier, 89 j
18 Maart: Prof. jhr. mr. B. C. dc
Savornln Lohman, lid van de
Eerste Kamer. 62 j.
26 Maart: Mr. dr F,, van Dorp.
strijdster voor vrije handel, oud-
lid der Tweede Kamer. 73 J.
3 April: Jhr. mr. dr. "J. H. D. de
Beaufort, oud-secretaris van de
Rgad van State, staatsraad l.b.'d.
66 jaar,
April: Prof. mr. J Oranje, hoog
leraar aan de Vrije Universiteit?
lid van heUCollcge \»n Vertrou
wensmannen. 48 j.
10 April: K. M. Broekhoff, waar
nemend Hoofdcommissaris to
Amsterdam. 60 j.
27 April: Prof. mr. P. Scholtcn,
Jurist, oud-hoogleraar aan de
Gemeentelijke Universiteit van
Amsterdam, lid van het Collége
van Vertrouwensmannen. 71 j.
24 JüniR. A baron van Harden-
broek van Hardenbroek. opper-
ceremoniemeester van H M. de
Koningin, 72 j.
29 Juni: De auteur Eduard Veter
man, 44 j.
26 Juli: Bouwe Vlas. oud-comman
dant van het Legaawdes Heiig,
68 jaar.
13 September: De schrijver Arthur
van Schendel. 72 j.
9 October Dr. G Nolst Trenité
(Charivarius) 76 j
7 October: Mr dr. E J Beumer,
lid Van de Eerste Kamer. 66 j
23 October- lr. J. van den Broek,
directeur van dc Biiliton Mij
oud-minister van Financiën cn
oud-minister van Handel, Nij
verheid en Landbouw ai. 64 i
14 November Herman do Man (S.
A Hamburger), schrijver. 46 j.
14 November Dr J Ridder, the
saurier generaal. 36 j.
12 December- Prof. dr. .1. L. Walch.
oud-hoogleraar aan dc Sorbonne.
directeur .van de Toneelschool, te
Amsterdam. 67 j.
Talrijke moeders en kin
deren zlin tussen Kerstmis
en Nieuwjaar verblijd met
aan hun via de herstelln-
richtingen In de getroffen
gebieden van Gelderland.
N'oord-Iirabant. Zeeland en
Limburg verstrekte pakket
ten met baby- en klndyr-
kleren, die II. M. de Ko
ningin beschikbaar heeft
gesteld.
Pt OP80UW W VfKLt GA Nd
T\.MUU*
tmwMwiia.
ONMZCK^GPfc LBVIN5AVONP
AlLtNAAL V/EEH. EiETjMHPtN
KPOilETtPE aCMOORSTIENtN
PE UATJTt ZVA^Tt HANDELAAR
T^venals Kerstmis kent Nieuwjaar.
H verschillende gebruiken. In ons
iartd zijn er niet veel meer over. ten-j
minste niet in de grote steden waar
men ten hoogste allerlei bezoeken
afsteekt om elkaar geluk te wensen.
Op sommige plaatsen op het plat
teland zijn nog wel andére gebrui
ken in ere gehouden, welke meest
symbolische betekenis hebben.
Trouwens, dot hebben alle Niouw-
jaarsgebruiken door alle eeuwen
iieen al gehad. Zij symboliseerden
de vreugde over het nieuwe jaar
dat begonnen was en zij trachtten
op allerlei manieren 'n invloed ttfn
goede op dat jaar uit te oefenen. Dat
daar veel bijgeloof bijkwam, spreekt
vanzelf, maar mogen wij dat eigen
lijk wel veroordelen in een tijd.
dat een groot gedeelte van de
mensheid nog weigert .om onder een
ladder door te lopen, omdat dat
ongeluk.met zich zou brengen?l
Nieuwjaar in November
De 'meeste feesten, zowel met
Kerstmis als met Nieuwjaar, stam
men af van oude winterfeesten, die
hij dlGermanen en andere volken
in de oertijden werden gevierd.
Men betoonde dan zijn vreugde om
*de zonnewende in het hart van de
winter. In de Romeinse tijd schijnt
Nieuwjaar half November te zijn
gevierd. Omstreeks die tijd viel In
centraal-Europa dc eerste zware
sneeuw, dc weiden waren ontoe
gankelijk voor het vee en daar hel
onmogelijk was het vee de gehele
winter op stal (c houden, werd een
gedeelte geslacht, wat gedbard
ging met feesten, offerandes cn re
ligieuze handelingen.
Ook het Keltische jaar blijkt
omstreeks dezelfde tijd begonnen
te zijn. Daar vierde men in Novem
ber het feest van ,.Samhaln een
woord, dat óf het einde van de z.o-
mer. óf ..vergadering", ..bijeen
komst". kan betekenen. Het was
één feest van landbouwers èn vee
houders. dat bedoelde steun te ver
lenen aan de krachten van de groei
in haar strijd tegen de .krachten
van de verdelging en de ondergang.
Het Keltische feest vertoonde veel
overeenkomst met het Germaanse
bijvoorbeeld wat betreft het offeren
van dieren, het herdenken van de
doden, cn de voortekenen en de
toverformules voor het nieuwe
jaar.
Ook het nieuwjaar van dc Sla
vische volkeren werd in de herfst
gevierd de meeste gebruiken daar
van zijn ln later tijden door de
zelfde volken overgebracht naar
Kerstmis. 4
Andere data
Al de oude Nieuwjaarsfeesten zijn
van hun oude data in November
getransporteerd naar andera chris
telijke feestdagen, bijvoorbeeld Al
lerzielen en Allerheiligen. Kerst
mis. Nieuwjaar. Driekoningen, enz.
De voortuitgang van de landbouw
maakte een eind aan de feesten in
midden-November. In dc Karolin
gische periode ging de landbouw-
kennis vooruit, waardoor het mo
gelijk werd meer hooi te krijgen en
het vee de winter door in de stal
te houden.
Het spreekwoord, dat bij sommige
Germaanse volken bestaat zegt. dat.
als het begin goed is. alles goed is,
cn op dit beginsel is ook het Nieuw
jaarsfeest gebaseerd. Vandaar dat
men elkaar cadeautjes gaf cn lek-
ker at en dronk, want dat was een
soort van betoveringsformu'? om
zich te verzekeren van overvloed.
Wie genoeg te eten wilde hebben
gedurende het gehele jaar. moest
flink eten met Nieuwjaar; wie rijk
wilde zijn. moest zorgen, dat hij op
die dag niet platzak was: wie ge
lukkig wilde worden moest op die
dag alles vermijden, wat maar kon
lijken op een slecht voorteken.
In Frankrijk en Frans Zwitser
land geeft men elkaar op Nieuw
jaarsdag nog steeds geschenken, de
z.g. „étrennes".
Deze soort gebruiken zijn niet be
perkt tot Europa: ook bij de Hin
does vindt men iets dergelijks. Zij
zijn eveneens van mening, dat dat
gene. naar wien iemand op Nieuw-
TWEE HANDEN
houden een glas.
de twee glazen
klinken met een
vrolijk „ping" tegen
elkaar, luiden het
Nieuwjaar in. Wat
zal dit brengen?
Dat de twee handen
elkaar vinden en
voor goed in elkaar
worden gelegd?
jaarsdag kijkt of wat hem onder
de ogen komt bij toeval, van be
slissende invloed is op het "gehele
jaar.
De Zuidslaven kennen op Kerst
mis den „polaznik". een man. die
min of meer afgehuurd is. om zich
met Kerstmis het eerst bij sommige
families te vertonen, want. het
zou een zeer slecht voorteken zijn.
ais men op die dag ais eerste men
selijk wezen een vrouw ontmoette!
Met Nieuwjaar kent men dezelfde
gewoonte in het Engelse graafschap
Shropshire. Daar. en ook op som
mige plaatsen in Duitsland, is dit
bijgeloof trouwens niet eens be
perkt tot Nieuwjaarsdag: op iedere
andere dag van het jaar kan men
ongeluk verwachten, als men het
eerst ,een vrouw ziet.'.Of dit te wij
len is aan het feit. dat men vroeger
de vrouw als een minderwaardig
wezen beschouwde, of dat de man
toch. door dc aantrekkingskracht,
die dc vrouw op hem uitoefent, een
beetje bang van haar ls. is niet te
zeggen.
In Roemenië gaan op Oudejaars
avond jongens en mannen de huizen
langs, met luidende bellen en zwie
pende zwepen en zij wenspn leder
op een zeer lange manier een ge
lukkig uiteinde. Op Nieuwjaars
morgen bestrooien de Roemenen
elkaar met handenvol rijst, onder
hot uitspreken van bloemrijke ze
genwensen.
In Athene draagt men modellen
van óorlogsschepen rond. waarmee
men geld ophaalt. Deze schepen he
ten St. Basillusschcpen. en zij wor
den verondersteld het schip voor te
stellen, waarop St. Basllius. wiens
feest op de 1ste Januari wordt ge
vierd. van Caesarea afvoer. Ver
moedelijk ls dit een overblijfsel van
oen oude gewoonte, waarbij men
ter ere van Dlonysos een schip
ronddroeg.
Op sommige Griekse ellnnden4n
de Aegcische Zee raapt de vader,
als het gezin uit de kerk thuiskomt,
een steen op en laat hem op het
erf achter, met de wens. dat het
nieuwe jaar zoveel goud moge
brengen als de steen weegt. En in
Rusland worden .korenschoven op
tafel gelegd. De vader gaat er ach
ter zitten en vraagt zijn kinderen of
zij hem kunnen zien.
J Wij kunnen u niet zien. antwoord
den zij. Waarop hij de hoop uit
spreekt, dat het koren dit jaar zo
Hoog moge groeien dat zijn kindé
ren hem er niet ln kunnen zien....
Willy Corsari naar Brussel
Per K-L.M.-toestel vertrok de Ne-
"derlandae schrijfster Willy Corsari
Maandag naar Brussel. Haar laat
ste boek. dat zij dezer dagen hééft
voltooid en ln Noorwegen be«on. zal
in het voorjaar van 1947 uitgegeven
worden. De titel luidt: „de min, dié
niet mocht terugkeren"
heeft de Nederlandse re
gering aan de regeringen
der Verenigde Staten, van
Groot Brittannië. Sowjet
Rusland en Frankrijk de
Nederlandse territoriale
en economische eisen icn
aanzien van Duitsland
geformuleerd, waarbij
bleek, dat de annexaties
tot grenscorrecties zijn in
gekrompen.
T\
PERSOONLIJKHEDEN
Als steeds nam het Vor-
sfelljk Huis ten volle deel
icninericen nier co uu«s ln Hef en leed van het
igszins gevorderd, dochfl Nederlandse volk. ZcUs
-'-"rfvan
de rusteloze werkzaam
heden van H./M. Konin
gin Wilhelmlna. waaruit
haar medeleven spreek
en het verlangen haar aan
deel.tot de wederopbouw
van het land bij te dra
gen, zou onder de huidige
verhoudingen onmogelijk
zijn. Op 9 Februari, de
eerste dies natalis na de
bevrijding van dc Leidsa
Universiteit, heeft Ko
ningin Wilhelmlna in een
rede de strijd -van hoog
leraren cn studenten tij
dens de bczcttjng her
dacht. In het najaar
bracht Hare Majesteit
een officieus bezoek aan
België. Prinses Juliana
deed al wat in haar ver
mogen Is tot leniging van
vele noden en wekte na
een bezoek aan de ge
teisterde gebieden in een
radiorede op 17 Juni het
Nederlandse volk op zo
veel mogelijk hulp te bie
den. Prins Bernhard gaf
het fonds, dat zijn naam
draagt, een andere be
stemming. waardoor voor
al culturele belangen zul
len worden gediend.
Te vermelden is nog de
uitreiking van het Groot
kruis van de Orde van de
Nederlandse Leeuw aan
prof. dr. P. S. Gerbrandy
cn aarf den oud-opperbe
velhebber generaal Win
kelman. Een andere on
derscheiding. die even
eens samenhing met het
gedrag tijdens de oorlog,
verleende de Utrechtse
Universiteit ter gelegen
heid van haar 320e dies
in de vorm van eré-doc-
toraten aan kardinaal J.
dc Jong. ds. K. H. F..
Gravemeyer en den heer
A. van Luyk.
Een der hoogtepunten
van dit jaar vormde wel
het bezoek van den gro
ten Engelaman Winston
Churchill aan ons land,
die eveneens met een
eredoctoraat werd geëerd,
cn wel te Lolden. Het Ne
dcrlandse volk heeft hem
er niet over ln twijfel ge
laten, dat het zijn aandeel
In de geallieerde ofer-
wlnnlpg, die Nederland
weer de vrijheid bracht,
op de volle waarde wist
te schatten. En ten slotte
brengen wU het bezoek
van Lord Beverldge ln
herinnering, den man. die
het Engelse volk in de
zwaie Jaren steun gaf
met de hoop op eeo
betere toekomst door een
wetenschappelijk gefun
deerd sociaal plan. en die
aan de Economische Ho
geschool te Rotterdam da
hulde van het ere-docto-
raat in ontvangst kwam
nemen.
I GROTE VRAAG, die de mensheid in 1946 heeft besig geheuden, was
dese: Zouden we blnnea afzienbare ttjd weer een oorlog, maar nn een
aJJcs verdelgende atoomoorlog, beleven? li er enige redelijke hoop op een
duursame of tenminste "rlIkeHJk-lange vrede? Zeer vaak moest het ant
woord op belde vragen weinig geruststellend sljn, maar telkena toeh mocht
men ogenblikken 'Van ontspanning constateren en dan voelde men als 't
ware: Ja. er moeten weliswaar nog ontsaglijk veel moeilijkheden overwon
nen worden, doeh het materiaal, nodig om het grootse bouwwerk van de
vrede op hef puinveid onter oude illusies op te rfehten. wordt van alle
konteiy bijeengebracht en wanneer alle mensen van goeden wille sljn, sal
heï, (net Godëa hulp. „waerngtlg^el gaan".
Éen „rond" jaar
Wanneer men het afgelopen jaar
Overziet, valt het op. dat dit jaar
.rond" is. In oorlogstijd ovaron wc
er zo gewend aan geraakt., dat leder
jaar op niets uitliep on zicM verloor
ln duisternis en mtaèrc. maar 1946
was als een goed ln elkaar gezet
toneelstuk met vele spannende mo
menten. belangrijke gesprekken en
monologen (denk aan de gerucht
makende redevoeringen van Chur
chill in Fulton, vnn Byrnes in Stutt
gart en van Wallace, die dwars
tegen Churchill en Byrnes Inging!).
Voorts behelsde hft stuk sensatio
nele effecten (Bikini), dramatische
ontknopingen (Goerings zelfmoord
tc elfder ure), schelmenstreken (de
roof van Mussolini's lijk), politieke
tournooien (Veiligheidsraad), schit
terende scènes (de Londcnse Vic-
.tory-parade). afscheid cn vcrwcl-
"koiping van koningen (resp. Italië
en Griekenland) en daneen
magistraal slot in de vorm varf een
vrijwel eensgezinde algemene ver
gadering van de Verenigde Naties,
die bij acclamatie de ontwapenlngs-
rcsolutlc (feitelijk door den stug-
gen Molotof aan 't rollen gcbrach't)
aannam en dusdoende de 14de De
cember tot een dag van wereld
historische betekenis maakte.
De eigenlijke naam ran den proten
Sówjct-Russischen staatsmanis
Skriabin, maar in zjjn illegale
tijd (vóór de Russische revolutie)
trerd hU Molotof genoemd, d.w.z.
„Hahier" At sedertdien hegft hij
onder deze schuilnaam jen be
kendheid vcrworbcn, die de ware
naam in de schadtito heeft gesteld.
Geven en nemen
Diezelfde 14de December verliet
Molotof. de meest besproken man
van 't jaa'r, New York met eert te
reden glimlach; cn volkomen te
recht tevredeo. want wat hij en dc
ndcre ministers van buitenlandse
zaken der ..grote 4" tbt stand had
den gebracht, na veie maanden van
ploeterende, puzzlen, piekeren, ge
ven en nemen, was lang niet mia. n.l.
de definitieve opstellingen van de
vredesverdragen met Italië en de zg.
satellieten" van dc gebroken as:
Hongarije. Roemenië. Bulgarije en
Finland; benevens de oplossing van
eèn aantal andere problemen.
In het begin 'van het jaar had
het ér met die vredesverdragen
«omber uitgezien en togn de vier
grote heren op 25 April te Parijs
bijeenkwamen, leek het ook nog
naar niets. In gemelijke stemmkig
werd de conferentie tot half Jinl
verdaagd; en ziet. opeens keerde
hot tij, er ontsiorid qn „hartelijke
sfeer". Zo nu en'dan vernam men
nog van onenigheid en allerle*
beuzelarijen, maar stukje bij
beeljé kwam het eerefê ontwerp
van de vredesverdragen voor dc
dag en ot> 12 Juli gingen Bcvln.
Byrnes. Molotof en Bidauit uiteen
mét het voldane gevoel, dat de pa
pieren klaar lagen om door de
vredesconferentie te worden beoor
deeld.
Conférentie van Parijs
•ptEZE VREDESCONFERENTIE -
in de annalen als „conferentie
van Parijs" te boek gestela ving
op 29 Juli in het Luxembourg-pa-
lois aan. Het begin was zeer hoop
vol. maar het duurde geen twee.
drie dagen of de procedure-com
missie raakte verward in een schier
onontwarbaar netwerk van proble
men en listigheden, vooral wat be
treft de wijze van stemmen. Dit net
werk was vöoral ontstaan door de
steeds toenemende samenvalling
van tegenstrijdige belangen van
„Oost" en ..West". Wantrouwen
speelde daarbij een belangrijke rol;
en achter dit wantrouwen stak na
tuurlijk een aan beiae kanten diep
gevoelde behoefte aan veiligheid
Het moet op deze Parijse confe
rentie niet zo gezellig zijn geweest
ais in 1815 te Wenen, toen „het con
gres danste.". Niettemin was het
einde bevredigend. Iedereen (ook
lqder land. met-wie de vreae geslo
ten moest en nóg moet wor
den) heeft zijn mening kenbaar kun
nen maken. Achteraf is echter ge
bleken, dat. wit er ook gezegd of
hoe er ook geprotesteerd cn ge-
critiseerd is. de „grote 4" het laat
ste woord hadden. Zij zijn het, die
alles bedisteld hebben, o.a. dat
Triest (een van de neteligste kwes
ties) een vrijhaven zal wordën cn
dat Griekenland ge?n aanspraak zal
mogen maken op Bulgaars grondgo
bied (iets wat de Grieken dipp be
treuren).
Het atoomspook
Op 29 October kwam Molotof. die
zich bij vorige gelegenheden vaak
zo koppig en(het moge vreemd
klinken) zo conservatief had
toond. plotseling met het opzien
barende voorstel tot ontwapening,
althans vermindering van bewape
ning, voor dc dag Sedert dit moment
heeft het vraagstuk, vrijwel steeds
verbonden met het A^nerif
voorstel tot telling van -
hoofden, en harten der
Naties vervuld en daarbi.
gehele wereld de hoojj geschonken,
dat. waar zóveel goede wil wqrdt
getoond om de vrede vorm te ge
ven. een oorlog niet mogelijk is.
Die 'goede wil dit moet eerlijk
heidshalve worden vastgegteld
wordt overigens niet weinig gesti
muleerd door de algemeen heer
sende vrees (lees: gloeiende angst)
voor het atoomspook en „nog
schrikwekkender wapenen" (om een
woord van Sir Hartley Shawcros*
•te herhalen) Tot nu toe zijn de
Verenigde Staten, voor -zover be
kend maar daar gaat het .nu
juist om de enige bezitters van
het monsterachtigste aller monster
achtigheden. waarmee men op 30
Juni en op 24 Juli proeven in en
om de Bikini-atol in de Stille Zuid
zee nam: proeven, die het mensdom
met gevoelens van ontzag tot en met
hysterie en van walging tot en met
verrukking vervulden. Over de
atoombom is men echter nog lang
niet uitgepraat; het. is een van de
kwesties, die ln 1946 miet tot een
oplossing zijn gekomen (ondank*
de voorlopige goedkeuring van Ba-
nichs mooi bedachte contróle-
plan) cn die we dus ajs een erfeni»
meenemen ln het nieuwe jaar.
„Schaakproblemen"
Er zijn nog meer van zulke las
tige vraagstukken. Denk aan de
Palestijnse affaire, die zich meer
cn meer tot een strijd van het Jo
dendom tegen Groot-Brittannië ls
gaan toespitsen: aan de kwestie van
de Dardanelles die zo nauw ver
band houdt met de toekomst van de
«•Só'wjet-Urflc; aan Franco's fascis
tische regime, dat maar niet, weg
wil en dat toch weg móét omdat het
"een lelijke wrat is op het gezicht
van een „betere wereld" (maar
krabbelen is verkeerd, want het
kan tot Infectie leiden!). Denk
voorts aan handelsbelangen, aan
petroleum, uranium (daar Is het
spook weer!),' aan steenkolen, aan
voedsel, aan walvissen. Vergeet
niet dc z.g. „veilige steunpunten!',
een kwestie die hoge militairen
voortdurend in actie houdt en der
halve andere„hoge' militairen tegen
maatregelen doet nemen o na
tuurlijk steeds ln het belang van
de vrede! Kortom, er zijn talloze
moeilijke schaakproblemen: Het
vetorecht behoort cr ook nog bij-
Maar een van de allermoeilijksta
is toch de toekomst van Duitsland;
het wordt het „pièce de réslstance"
van 1947. Hiermee staat en valt (le
toekomst van Europa.
Duitsland
Heel het Jaar door heeft Duits
land de aandacht op zich gevestigd.
Het proces tegen de nazileiders te
Neurenberg, dat begin Octqber
werd besloten mot 12 doodvonnis
sen (slechts 10 konden worden vol
trokken, doordat Goering den beul
te vlug af was en Martin Bormann
bij verstek werd veroordeeld) cii
met 3 vrijspraken (Von Papen.
Schacht en Frltzsche) bracht be
trekkelijk weinig onthullingen,
maar bevestigde wat men al wist:
dat het Derde Rijk van „Herr
Adolf oen broeinest van onmense
lijk kwaad is geweest, uiterlijk
sterk cn machtig, doch. van binnen
voos, vies, vunzig: een hel zo hels
als de fantftale van 'n Dantp zelfs
niet vermocht te'schilderen. Naast
dit grote internationale proces,
voor het nageslacht van de grootste
historische waarde, hebben zich in
het afgelopen Jaar op. verschillen
de plaatsen ln Duitsland proces
sen vnn geringer omvang ontwik
keld. maar die niet mjnder gruwe
len aan het Ifcht brachten. De mas
samoorden van Neuengamme,
Mauthausen. Stutthof. Dachau.
Ravensbrück we zijn verre van
volledig zijn. in plechtige recht-
ba»k*fcer. aan het Duitse vojk
voorgehouden als evenzovele voor
beelden van z'n collectieve schuld.
Men tracht den Duitsers steeds bij
te brengen, dat zij de ruines van
hun steden, de ellende van ar
moede. honger en kou volkomen
aan zichzelf te wijten hebben. He
laas kan men deze pogingen niet
bijzonder geslaagd noemen. Daar
toe gaf de viervoudige en verre van
gelijkgestemde politiek van de be
zetters te weinig opvoedkundige
kracht. De bepalingen van Potsdam
wérden op vier verschillende wij
zen in de practijk omgezet en de
bezettlngsmethoden leken maar tl
te dikwijls op echte moffenmetho-
den. Bovendien gaf de tegenstelling
tussen Oost en West den Duitsers
steeds het gevoel, dat ze de inzat
vormden van een nieuw groot cor^-
flict. Dat van „opvoeding tot d^
vrede" onder die omstandigheden
niet veel féreght kon komen, is dui
delijk.
Tegen het eind van het Jaar werd
de toestand in West-Duitsland ten
gevolge van wanbeheer zó kritiek,
dat er in allerijl iets moest gebeu
ren om een catastrofe te voorko
men Zo werd het besluit genomen,
de Britse en Amerikaanse zönfcs
economisch te doen samensmelten.
Maar daarmee zijn de moeilijkhe
den nog lang niet opgeheven. Duits
lands naaste buren zlcn.de trage
die met lede ogen aah: niet uit
liefde voor de Duitsers maar uit
ten belang, dat altijd het zwaar-
weegt.
Grote mannen
'OL VERWACHTING kijkt de
•wereld thans uit naar wat de
„grote 4" in Maart a.s. te Moskou ten
>AC
- Ziezo knaap, jouw beurtMaar wees wat voorzichtig,
want het ouwe mens is bij lange na nog niet in orde
ZIJN GOEDE VOORNEMEN.
In 1947 doe ik vast elke morgen de ochtendgymnastiek «an
4c radioIk vind het heus /Ijni Kijk maar: Handen achter het
hoojd,knieën buiyen
James F. Byrnes, de joviale Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, heeft dit jaar ook veel van
zich doen spreken als een van dg
meest markante figuren
van de „grote 4".
aanzien van Duitslands toekomst znl
len besluiten. Men is cr. door de
gebeurtenissen in het afgelopen
jaar, meer en rhecr van overtuigd
geraakt, dat het lot der wereld van
de grote mqnncn afhangt.
Wie diftvgrote mannen van 1943
waren?'Molotof. de strenge, die tot
zoveel oohcessies bereid bleek in 't
belang van de vrede. Byrnes, die
met breed gebaar de wereld over
tuigde van Amerika's streven naar
m&èr veiligheid voor de democra
tie. Wallace, die krachtig pleitte
voor nauwer samenwerking met dc
Sowjct-Unie. Churchill en Smuts
voorvechters voor 'n vast-verentgd
Europa Men kan het al of ni.t
eens zijn met hun theorieën cn
zienswijzen, maar toegeven moet
men. dat ai de/e mannen in het
jaar. dat achter ons ligt. van grote
betekenis zijn geweest voor het
geven van richting aan de na-oor-
logse stromingen onder de volke
ren der aarde. Zij hebben. In hun
verscheidenheid, belangrijke ge
dachten tot uiting gebracht, die
veel bijdroegen tot hgt wekken van
hoop in de harten der ménsen: hoop
op een betere samenleving, vrij van
vrbep en van nood. In dit laatste
opzicht hebben ook mannen als de
Amerikaan Laguardia cn de Engels
man Sir John Boyd Orr voortref
felijk werk gedaun. want zij hlel-
dén zich onvermoeid bezig met het
nemep van maatregelen om de we
reld voor hongersnood te bewarenh
de tegenwerking, die 2ij ondervon
den. was vaak ontmoedigend, doch
zij gaven geen kafnp en vooral
Laguardia ls éen man gebleken,
die in de geschiedenis zal voort
leven als een figuur van uitzon;
derlijke kjacht en rechtschapenheid.
De „gewone" mensen
De ,jfewon«" menserv hebben dit
jaar ook vele moeilijke dagen ge
kend. Het zou te Ver voeren om van
leder volk. dat ln 1946 bijzondere
lasten te dragen had dc lotgevallen
te vermelden. Met een korte opsom
ming mogen we voletaan. In ver
schillende delen van de wereld
heerste onrust. Het Franse volk
had grote moeite, zijn politieke
draal te vinden. Het Engelse zag
zich voor lastige en ondankbare
taken gesteld, vooral ook in Indie
waar bloedige onluaten voorkwa
men. die aan tienduizenden het
leven kostten. Het Joodje volk had
bittere teleurstellingen te verwer
ken. te bitterder na wat liet jaren
lang in Europa heeft moeten door
staan. In het uit zijn evenwicht ge
trokken Polen kwamen Rogroms
voor. Honderdduizenden vluchtelln
gen van velerlei nationaliteit over
stroomden ons werelddeel en vorm
den daar een probleem, dat bij
lange na nog niet ls opgelost, ln
Griekenland woedt een lelie gue
rilla om tegenstellingen van zowel
binnen- als buitenlandse draagwijdte
Groeiende ontevredenheid heerst
onder de Italianen. De Spanjaarden
verkeren in onzekerheid. Egypte
leeft ln koortsachtig verlangen
naar de dag. waarop het volkomen
baas in eigen huis kan zijn. Perzië
gaf aanleiding tot allerlei verwik
kelingen. nationale zowel ais inter
nationale. China kwam niet tot rust
en na iedere poging tot wapenstil
stand barstte dc burgeroorlog he
viger los. Ook ln Frans Indo-China
bulderden de kanonnen. Dc Japan
ners kregen voortdurend lessen in
democratie van hun strengen leer
meester McArthur. De Phlllppljner.
ondernamen de eerste onzekere
schreden op het pad der onafhan
kelijkheid.
De mensen ln de Verenlgdo Sta
ten eindelijk hadden het hele Jaar
door veel met sociale conflicten te
maken en er ging geen week voor
bij of zij werden getroffen- door de
een of. andere staking, die het eco
nomische, leven min of meer ernstig
verstoorde. Maar ln dit land. wclka
inwendige politiek In de herfst eén
ingrijpende verandering onderging
toen bij dc verkiezingen de republi
keinen de democraten versloegen,
bleef de hoop op een „betere we
reld" le\fen zoals wellicht nergens
elders; en nergens ook werd meer
geestdriftgetêond voor het werk
van de Verenigde Naties, wier zetel
thans voorgoed te New York ls ge
vestigd.
Na 1300 uren
Tenslotte nog iets over deze be
langrijkste van alle' organisaties.
Aan het eind van dit jaar waren 55
stalen -lid ervan; Siam is het iaalst
toegetreden.
Op lftJan. werd de eerste alg ver
gadering te Londen geopend. Het
tweede gedeelte van deze zitting
werd op 23 October te New York
voortgezet. In totaal hebben de
leden 53 dagen vergaderd Op de
aganda kwamen niet minder dan 73
puntert voor, die in 392 bijeenkom
sten werden behandeld. Hiervan
waren 35 algemene- en 357 com
missie-vergaderingen. Het aantal
uren. dat men nodig heeft gehad
om het over alle kwesties eeris !e
worden» bedroeg 1300. Na deze 1300
ufen is het vertrouwen in de orga
nisatie der Verenigde Naties einde
lijk gevestigd. n:et alleen ln Amerika
maar overal trr wereld; cn al heeft
men soms crjtlek pp de wijze. wa#r
op beslissingen werdcti genom. n
(of niet genomen!) toeh is i eé
heden ten dage. ultimo 1946. geen
mens meer of hij is ervan over
tuigd. dat algehele samenwer
king van alle volkeren dc c n i g o
voorwaarde is om do kathedratil.
waarin het geloof in een veiliger
wereld en een gelukkiger mensdom
kan Worden beleden, te voltooffcn;
Js het niet het volgend jaar. dan
een jaar later. De mens heeft 'ge
leerd. geduldig te zijn.
Als {verscheiden is genaderd
Zittcn-^wij stil b(j elkaar
En we denken vol ontroeren
Aan het stervend oude J dar.
Weer doorleven wij zijn dagen.
Nu eens droevig, dan weer biy,"
Ai het leed en alle vrfuyden
Trekken aan ons oog voorbij.
■Alles' stil; de straat verlaten;
Nergens horen toy gerucht:
Slechts het trage klokketikken
En het slaken van een zucht.
Straks, trls hij is ingeslapen.
Laten wij den vriend alleen;
•I Nieuwe jaar geleidt ons verder,
Alsmaar verder, ja waarheen
■Plots het loeien van sirenen
Poor de stilte van de nacht
En toeemoediy wiepen klokken,
Beierend hun dodenklacht. I
Langzaam in dc ziet peboren.
Welt een traan, die «luiers weeft;
ln die stondfn j-oelt een ieder,
Dut ht' leven diepte heeft.
Door het u-ans voor ,onze open
Kijken u>y elkander aan
En we zeggen zonder woordfn:
Laat ons moedig verder gaan
En niet pozrn by den dode,
Zeker niet bij het verdriet.
Dat hij vaak ons heeft gegeven;
Zie niet om cn wanhoop niet.
JAN ONKEL.
De naam Triest is xlif jaar op
reler lippen geweest De i raag
was: zou de stad Italiaans blijven
of jpegoslavisch u-orden? Het ant
woord werd: peen van beide.
Triest wvrdtjj- een eigen staatje,
ren vrijstad 'onder een eigen gou
verneur. Het Italiaanse karakter
vnn de stad is overigens onbr-
tfrisfbanr. geiyk ook deze joto aan
toont: dit is een kykje op het
kasteel vun Triest met oud-Ro
meinse ruines ln de onmiddellijke
nabyhrid hiervan bevindt zich de
eerwaarde domkerk. pei«yd aan
Sint Justus en gebouwd op
fundamenten van Ro
meinse tcrflpels.
In het afgelopen jnar werden
weer tal van vooraanstaande we
reldburgers in het buitenland door
dc dood weggenomen. Het waren:
Harry Hopkins, intiem vriend.en
medewerker van wijlen president
Roosevelt, 29 Januari.
Maryse HJJsz. de bekende Franse
avlatrice. die bij een vliegongeluk
om het leven kwam! 1 Febfuarl.
Largo Caballero. ex-premler van
dc Spaanse republiek, te ParfJ»
overleden. 23 Maart.
Lord Gort. Brits veldmaarschalk.
31 Maart.
Lord Keynes. Brits econoom. 21
Graaf Hermann von Keyserllng.
Dutts filosoof. 29 April.
Kolonel F. dc le Roque. oprichter
van de Franse (vooroorlogse) recht
se beweging „Crolx de Feu. even
eens op 28 April.
Kardinaal Enrico Gasparrl. ba-
langrijke figuur te Rome. 20 Mei.
Michall Kalinin, oud-president
van de Opperste Sovjet. 3 Juni.
Koning Ananda Mahidol van Siam
door een ongeluk in zijn paleis
tc Bangkok om het leven gekomen.
8 Juni.
Gcrhardt Hauptmann, Duits schrij
ver. 10 Juni.
Maurice Koechlin. ontwerper van
de Eiffeltoren te Parijs. 11 Juni.
Sir Frank Swettenham. de 96-ja-
rige Britse kolonisator. )2 Juni.
Louis Martin, ontdekker van se
rum tegen diphtherie. 13 Juni.
John Baird. Engels uitvinder van
televisie. 14 Junf.
Prinses Nadejda van Braganza.
te Londen overleden na een val uit
het venstier, 16 Juni.
Mevrouw Carnegie, weduwe van
den stichter van het Haagse Vre
despaleis. 25 Juni.
President Rios van Chili. 28 Juni.
Sidney Hillman. Amerikaans La-
bourleider. 10 Juli.
President Villarroel van Bolivia
door het gepeupel vermoord. 30
Juli.
Dr. Wilhelm Marx. gewezen
Duits kanselter. te Bonn overleden.
6 Augustus.
Eulogios Georglefski. aartsbis
schop der Russische orthodox# kerk
in West-Europa, te Parijs. 8 Au
gustus.
Léon Gaumont. Frans filmpionier.
12 Augustus.
H. G. Wells. Engels schrijver van
fantastische boeken. 13 Augustus.
Sir James Jeans, beroemd Engels
sterrenkundige. 1,6 September.
Generaal Gouraud. ..de leeuw* van
de Argonnen". 16 September
Sir William Tritton. uttv.nder
van de tank ais oorlogswapen. 25
September.
Geoffrey de Havllland, Brits
vlicgtuigconstructeur. verongelukt,
27 Septpmber.
Per Hansson, Zweeds premier. 6
October. «L
Generaal Joseph Stillwell. bevel
hebber van het 6e Amerikaanse le
ger. tc San Francisco overleden. 12
October.
Heinrlch George. Duits film- en
toneelspeler. II November.
Manuel de Falla. Spaans compo
nist. te Buenos Aires overleden. 14
November.
Prof. Paul Langevln. Frans na
tuurkundige. 19 December.
zo vers In het geheugen liggen,
hebben zoveel ontzettende rampen
opgeleverd en Iedereen met het le
zen van hoge getallen van verloren
tegane mensenlevens dermate ver
trouwd gemaakt, dgt het geen ver
wondering zou wekken, wanneer
men bij het vernemen van onge
lukken. zoals die fn vredestijd ple
gen voor te komen, minder ge
schokt werd dan voorheen, toen
grote welvarende steden nog niet
waren gewarschaud. gerotterdamd,
gccoventryd, gedresdend of rc-
hlrosjimead. Het ls echter een
feit. dat de mens betrekkelijk spoe
dig van oorlogs- op vredesziens-
wijze kan worden omgeschakeld en
zo heeft menigeen in het afgelopen
vredesjaar met afgrijzen in ge
dachten stilgestaan bij rampzalige
gebeurtenissen, waarbij mensenle
vens zij het dan dat bun aan
tal een fractie bedroeg van de ge
tallen in oorlogstijd verloren
gingen.
Een beknopt overzicht, ln chrono
logisch* volgorde, mog* hier vol
gen.
Op 23 Januari liep het Japanse
schip „Enosjima Maroe" met 4300
repatricrqnde Japanners aan boord
nabij de monding van de Jangtze
(China) op een mijn en zonk bin
nen enkele minuten; 600 mannen,
vrouwen cn kinderen vonden ~d®
dood In dc golven. Dc volgende
maand werd het westen van Duits
land, als ware het in dc oorlog niet
genoeg geteisterd, door een hevige
watersnood getroffen, die tallozen
van have en goed beroofde. Hon
gersnood was hiervan het directe
gevolg. In het begin van Maart
paarde zich aan deze rump een
mijnongeluk in de buurt vun Dort
mund dat aan 425 mijnwerkers het
leven kostte. Op 3 Muart had Ame
rika een droevig ongeluk te mel
den een vliegramp bij San Dicgo
in California vergde 27 mensenle
vens. Het was het eerste grote
vliegongeluk van een jaar. dat dit
soort gebeurtenissen in series op
leverde. hetgeen bij het enorm toe
genomen luchtverkeer niet zo ver
wonderlijk is. Een zeer sterke
zeebeving In dc Stille Oceaan
.bracht een vloedgolf met zich mee,
die op de Hawail-eilanden hon
derden slachtoffers maakte, dit ge
schiedde op 1 April. Acht dagen
later verloren meer dan tweehon
derd reizigers het leven bij een
door een ohtplofflng veroorzaakt
spoorwegongeluk in het noorden
van China Oh 25 April werden 50
mensen gedood bij een treinbotsing
in de buurt yan Chicago. In dq
tweede helft vun Mei deden twee
vliegtuigongelukken van zich spre
ken: het eerste had dc dood vun
slechts vier inzittenden tengevolge
en zou ook niet tot de spectaculaire
rampen gerekend worden als het
feit zich niet had voorgedaan, dat
dit ongeluk In het hartje van rte
wereldstad New York geschiedde,
want do vliegmachine botste tegen
een wolkenkrabber; het tweede on
geluk gebeurde nabij Oslo. in
Noorwegen; 13 passagiers kwamen
erbij om het leveh. Op 2 Juni viel
een Amerikaans vcrkecrstoestel bij
Salerno (Zuid-ltalië) in see, 30 rei
zigers verdronken. Drie dagen la
ter stond het reusachtige Lasallc-
hotel te Chicago In vuur cn vlam
60 gasten ®inden. als zij niet
verbrandden, dc dood op'het pla-»
veisel veie tientallen meters onder
dc vensterkozijnen van hun lo
geerkamers Op 18 Juni eiste een
munitie-explosie ln een zoutmijn bij
Hannover meer dan honderd men
senlevens. Een maand later vloog
een Amerikaans vliegtuig tegen een
„berg in Ecuador; hierbij werden 3o
"mensen gedood. Op 20 Juli haalde
men te Jeruzalem onder de puin
hopen van het Koning David-hotel,
dat door Joodse anti-Britse extrc--
mlsten was opgeblazen, honderd
doden tevoorschijn. In zekere zin
zou men hier echter eerder van een
oorlogsdaad dan van een ongeluk
kunnen spreken. Van 4 tot 10 Aug.
werd Santo Domingo (Mldden-Ame-
rika) en het gehele gebied van de
Caralblsche Zee door sterko aard
bevingen bezocht; ook hier vonden
zeer velen de dood pnder neerstor
tende gebouwen en ln het water
van een ontzaglijke vloedgolf.
September was de maand van de
grote vliegrampen. Er deden er
zich tien voor. Op de 3de werden
22 personen gedood bij een ongeluk
met een Dakota In dc omgeving
van Kopenhagen; de dag daarop
kwamen 21' passagiers om het le
ven in eenzelfde toestel bij Parijs,,
en weer «en dag later vloog een
Dakota met 23 mensgn te pletter
in de Amerikaanse staat Nevada;
nóg een dag later werden 24 rei
zigers het slachtoffer vnn een
vliegtuigongeluk bij Gambia (West-
Afrika). Ongeveer een week lang
gebeurde cr niets, maar op 15 Sept.
verloren 21 mensen het leven bu
een Dakota-ongeluk in Esteven
(Canada) en op 18 September moest
de Skymaster. die van België op
weg was'naar New York, een nood
landing op New Foundland ultvoe-»
ren, waarbij 27 passagiers een
smartelijke dood stierven. Vóórdat
de maand toen ten einde was, de-«
den zich nog drie ongevallen Voor,
Een Lancaster stortte ln Tripolita»
nle neer (25 doden), een Dakota
vloog ln brand op het vliegveld van
Hongkong (19 doden) en nóg een
Dbkota ging in vlammen op bij RIo
de Janeiro (25 doden). De reeks
werd ln het begin van October
voortgezet en bereikte zelfs een cli
max, toen een Amerikaanse Sky
master op New Foundland kwam
tc vallen en 39 mensen in het ver
derf stortte. Nadien kwamen de
vliegrampen met steeds groter tus
senpozen voor. o.a. in Rabat
(N. Afrika). Wyoming (V.S.) en M
Voor-Indiër het aantal doden bleef
onder de 20; een vliegongeluk in
Midden-Frankrijk op 1 Novemqgf
eiste echter weer 23 mensenlevens.
Wat een ramp dreigde te zullen
worden dc noodlanding van de
Amerikaanse Dakota op een gletsjer
van de Wetterhorn in Zwitserland
(20 November) werd door het op
treden van dappere en onversaag
de mannen een redding, die men
niet gauw zal vergeten.
Op 13 November werd Peru door
een ongewoon sterke aardbeving
getroffen, die tennaaste bij duU
zend mensenlevens kostte. Daags
daarop werden 50 mensen gedood
bij een brand in het beursgebouw
van Columbia in de Amerikaanse
staat Carolina; cn diezelfde dag
deed zich een mijnramp In Tsjecho-
Slowakij«s,voor. waarbij «52 arbel-
ders^Wet-Teven verloren.
De 7de December, daags nadat een
Franse duikboot met 23 opvarenden
verloren was gegaan, kwam het
ontstellende bericht uit Amerika
van een hotelbrand, die de cata
strofe van 5 Juni te Chicago in om-
tang en verschrikking verre ovèr-
tror. Het hotel Winecoff te At
lanta (Georgia) ging in vlammen op
cn 127 mensen, een derde gedeelte
van de logeergasten, vonden een
afschuwelijke dood in rook cn
vlammen en bij wanhoopssprongen
om aan die hel to ontkomen. En
kele dagen n« deze ramp stortte te
New York een kazërnewoning by
een brand ln. tengevolge waarvan
tientallen bqwonors werden gedood.
Op 17 December kwamen 25 mensert
om het ldVcn bij een spoorwegon
geluk ten Zuiden van Madrid.
.Even voor Kerstmis werd het zui
delijk deel van Japan door een zeer
sterke aardbeving, gevolgd door
een vloedgolf, getroffen. Het aantal
dnden ts nog steeds niet- nauwkeu-
rig vastgesteld, maar het loopt in
de honderden (waarschijnlijk 1500)
cn de schade tn dit'gebied moet
enorm zUn. Nog een ander rampbo-
richt kwam die dagen uit het Vcrra
Oosten: nabij Sjanghai veronge
lukten drie vliegtuigen ln de mist,
er kwamen 62 mensen bij om hst
leven. Een vliegongeluk In Braziltl
leverde 19 slachtoffers op.
En dit is dan dc trieste opsom
ming van wat 1946 aan rampzalig*,
gebeurtenissen aan de wereld bul
ten Nederland, heeft gebracht. Eén
troost is erbij: het haalt niet btj
een oorltjg. waarin de mensen el-"
kander aandoen wat hun nu, door
buiten hun wil optredende omstan
digheden. heeft getroffen; twee jaar
geleden vonden wij hel -niet eens
veel, wanneer wij hoorden, dat op
één nacht „slechts" dertlg vlieg
tuigen verongelukten; en we kon
den 'nog glimlachen bij het verne
men. dut een stad val) een half
millloen inwonerser dertigdui
zend verlóren had, ln twee uren
tUds.
Beperking zuiveringsraden
De Minister van Verkeer helift
bepaald, dat de bedrijfszulverlngl-
raden voor wegvervoer en tramwe
gen en die voor de binnenacheap-
vaart en havenbedrijven ln ornvsnf
beperkt zullen worden.
Oplossing Kerstpuzzlé.
Onlosslna: 1 Wel-leL, 2 l.)z«r-
ropIJ. 3 Wals-slaK, 4 .EUt-tolK, I
Nagel-llniË, 6 Sambre-eerdeR, T
Etalon-NapelS. 8 Niagara-amusanJ,
9 Unlform-massleF. 10 Vaaelln*-
epIdemlE. 11, Reglster-rcvelUE. 13
Oratorlum-mercurluS, 13 T
WIJ WENSEN U VROLIJK KERST
FEEST
3. 14 44..20. 51. gemeente
55.16 27.50.21.41.24. g
46.31.57.23.11. BtBd in L
OP REIS DOOR NEDERLAND.
Tijdens de Kerst-Nieuwjaarzvacantie maken wy een rela door Nederland
en bezoeken daarbij de volgende ateden:
15.4.18.60 1. 03.19. 54 7, 35. atad ln het noorden van one land met sen
bekende veemarkt.
51. gemeente in Noord Holland met cacaofabrieken,
gemeente In Zeeland met oesterteelt.
Limburg bekend om de carnttvajafeeaten. r
61 9. 43 28. 45 58. 32. .56 26 8. gemeente In Gelderland heeft een landboifR*
hogeschool.
13. 61 52.10. 38. 33. stad ln Overljsel, die herinnert aan Thomaa Kempto.
62. 47. 39. 85. 53. gemeente In Friesland tussen Akkrum. en Lemmar. n
25. 42 59 49 58. 40. 17. 34. 37 stadje ln Zeeland, eiland Sjouwen op de gr*n*
vnn Duivelend.
36.10. 48 5. 55 22 43. 21.12. stad ln het nQorden met een universiteit.
49. 2.30- 6. 59 12. gemeente ln Overljsel aan de Regge met Jutefabrlehen,
04 29. 50. 31. 5. stad In Djente aan de lijn Zwolle-Gronlngen.
Het geheel bestaat uit 85 letters, die tezamen een wens vormen voor 1047.
IJ is één letter.
Oplossingen van deze puzzle kunnen vóór Zaterdag a.a. worden inge
zonden aan het bureau van ons blad. Voor goeda oplossingen worden twea
prijzen van 2.50 en vijf van 1.- beschikbaar gestyld. Op het adrag
vermelden: Puzzle-rubriek.
prijzen.
ermeldcu. ru»Mc-iuuiicn,
De uitslag wordt Zaterdag a.a. bekend gemaakt. Over deze rubriek ka»
niet worden gecorreapondeerd. j
T"