J
Een treinreis door Duitsland
De Zuidpool trekt
Gouda herstelt zich
langzaam
De róde
nevel
Jeugdstorm als ideaal
-ï
Komt bijzonder
soort woningen
Door onverlichte tunnels op
zoek naar een spooktrein
I*
üt-deze
H'
-
Medische proeven-op mensen
Voor de
Jeugd
DE TREURIGE HARLEKIJN
GEMEENTERAAD
Nieuws jaarsrede van
burgemeester James»
I» Gouda 'flen, op grote
ach zal id^Wdykt terugkeer tof
normale levensvoorwaarde»,
ara nieuwe lente." een nieuw
(•luid la het niet ccworden. De
fcoocgeapannen verwachtingen,
geknetterd onder de druk der
besetting, rijn veelal 'niet In
vervmlling gegaan. Toch Hen
wij.enk veel. dal lot, verheuging
strekt, an Comtateerde burge
meester nr. dr. K. F. O. James
In een rede. die hij in de eerste
vergadering van de raad 1647.
gisteravond gehouden, uitsprak.
AU verheugend feit ïioemdc de
burgemeester de vitaliteit der be-
volkmg. zich uitende in een groot
aantal huwelijken en een bijzonder
groot aantal geboorten Zo bedroeg
het aantal huwelijken in deze ge
meente in 1846 493 tegenover 231 In
1845 en b v 330 in 1939. terwijl het
aantal geboorten opliep tot 1239
tegenover 703 in 1943 en "621 ln
b v 1939
Deze huwelijksfrequentie kan he
laas niet los gezien worden van het
eveneens zozeer gestegen aantal
echtscheidingen In het afgelopen
Jaar werden nier ter stede 53' echt
scheidingen Ingeschreven, een aan
tal. even groot als dat ln de vijf
vooroorlogse jaren tezamen. In ftoe-
veel gevallen bleek de huwelijks
trouw niet tegen druk en lang
durige scheiding, tegen verblijf in
het buitenland tegen de na-oorlog*e
zucht naar afwisseling en vermaak
bestand.
Dezelfde drang naar vermaak
weerspiegelt tieh In de feno
menale stijging van de op
brengst der vermakelijkheids
belasting. Bedroeg dese vóór de
oorlog /«.Ml.- 23.6M.
thans werd het ejjfer van
ia.Ntoverschreden en dat
In een tijd, dat ons volk in feite
van sQn achulden leeft.
Kon men althans maar zeggen, dat
de uitgegeven ƒ600 000 aan echte
ontwikkeling aan werkelijk geéonde
ontspanning waren besteed, maar
helaas moet men goeddeels het om
gekeerde constateren. Intussen ls ln
de laatste tijd de lijn omgebqfen, té
oordelen naar het vloeien van de
bron der vermakelijkheidsbelasting
Het geld werd schaars en het her
krijgt reèele betekenis, de dor«t
natr Jolijt U goeddeels gelest, de vtn
boven aangelegde remming werkt
door Dit geldt nog weinig echter
voor het bioscoopbezoek, waaraan
de Jongeren, die blijkbaar over ab
normaal grote Inkomsten nog be
schikken. zich te goed doen of. al
dus de burgemeester te buiten gaan.
37.(TOO inwoners
Tegenovelr een vestiging ld» deze
gemeente van 2033 personen, stond
een vertrek van 2284 personen, een
beeld gevende van de inmiddels wel
grotendeels afgesloten terugvloeiing
der in de oorlog van elder hierheen
geévacueerden. Het totaal der be
volking bedroeg, aangezien het
sterftecijfer slechts 316 beliep, zo
doende 36.992 zielen Terwijl ver
leden jaar de bevolking vooral door
de reëvacuatie verminderde, boek
ten wij nu een vermeerdering met
672 personen.
Uit h?t genoemde lagesterfte
cijfer blijkt reeds, dat de volksge
zondheid niet ongunstig was.
In het 120 000 zielen tellende dis
trict van het te Gouda gevestigde
Consultatie-bureau voor t b c.-be-
strijding daalde tegen de vcrwach-
ting ln het aantal zieken niet; in
tegendeel. dit steeg van 1945 op 1946
met 25 Gelet op de betrekkelijk
kleine omvang van het district is
het niet uitgesloten, dat hier van
een zekere tijdelijke toevalligheid
sprake is. 1
De bezettihg deed ook de scabips
tot een volksplaag juitgroeien De
gemeente en de artsen in de stad
bonden een systematischen strijd
hiertegen aan 2368 Patiënten uit
463 gezinrten werden behandeld
Kortgeleden kon de strijd gestaakj
worden, de plaajf was bedwongen
Het aantal patiënten aan besmet
telijke ziekten bedroeg ln totaal
245, waarvan 192 lijders aan diphthe-
rfe. een aanmerkelijke aantal welis
waar. maar toch heel wat minder
dan b.v. ln 1944. toen er 633 geval
len vap besmettelijke ziekten in de
stad vóórkwamen.
De bevredigende volksgezondheid
ln onze gemeente ls ook te danken
aan het feit. dat vele honderden,
die het het meest van node hadden,
'precies gezegd 465. liefderijk in het
bevriende buitenland werden opge
nomen.
Met voldoening constateerde de
burgemeester, dat Gouda van de
plaag der werkloosheid is bevrijd.
Er zijn hier nog werklozen, maar
niet veel meer dan wat normaal ge
acht kan worden Zo stonden aan
het einde van het Jaar bij het Ar
beidsbureau 176 mannen en 13
vrouwen als werkloos te boek.
waarnaast 110 manqen In D U W -
verbat}cLaan het werk waren. Hier
bij moer ook bedacht worden, dat
een betrekkelijk groot aantal onzer
jonge mannen onder de wapenen is.
Van de lichtingen 1945. 1946 en 1947
dienen er thans 287. terwijl Gouda
248 oorlogsvrijwilligers uitzónd.
Tekort aan
arbeidskrachten
Er bestaat ook hier aan geschool
de arbeiders een groot tekort. Zo
bedroeg het aantal arbeiders bij de
Kaarsenfabriek thans 233 tegenover
393'in 1939 en bij de Garenspinnerij
295 tegenover 383 vóór de oorlog.
Slechts bij de Plateelbakkerij steeg
het aantal werknemers dank zij de
tewerkstelling van 50 gedetineerden
tot 350 tegenover 343 ln het laatste
voorooVlogse Jaar. Het aantal arbei
ders bij Goedewaagen kon niet bo
ven 120 worden opgevoerd: speciaal
dit bedrijf lijdt zeer onder de nei-
kjm-
da.lX,
ging tot oprichting Van kleine soma
clandestiene aardewerkbedrijfjes
Het Goudse aannem^ngsbedrr' N>-
derhorat «heeft h;er lajarvde 350
werknemers, in dienst zij h.n?
niet alle Gouwenaren
Een speciale facet van het vraag-
s&ik der arbeidskrachten is de
schaarste aan ^v/ouwe!ijkpersoneel
voor» de "beSrijven In een kiemt
stadfals Gouds met geen zware in
dustrie en veel bedrijven welke op
de arbeid van vrouwen en meisjes
rijn ^pgesteld was dit reeds vroe
ger een zwak punt Thans word-n
vele bedrijven daardoor tjs het
ware !«m gelegd ln dit verband
r teerde de burgemeester uit een
overzicht van de Kamer van Koop-
hanv 1 I aat men toch bedenken,
dat Nederland ei onomisrh s'erJits
gered kan worden door Vererot ng
der productie van kwaliteitsproduc
ten omMeze te exporteren,.Dakraan
moet ook de Goudse industrie haar
bijdrage leveren en daaraan*mogrti
ook de vrouwelijke j/rbeidskra< hten
zich niet onttrekken
Het bedrijfsleven "toonU vervolgde
spreker een beeld van langzaam
herstel, van moeirame «erugkeer
naar meer normale toestanden On
danks beperkte productie- kent het
bedrijfsleven veel beh efte san be
drijfsruimte en ook daarvan heeft
de productie stllf-sti'an /o'ang het
gemeenteliike l-td'istrfe-'érr-"- op
het Gouwe-ciland, een instelling
van uitzonderlijk en blijvend be
lang voor onze stad nog niet - ge
reed Is. ral aan de vraag niet k
nen worden voldaan
Onge'wijfeld zal vo'le aanda
gegeven moeten worden aan ftet
denkbeeld %om collectieve huisv es
ting voor kleine bedrijven te be
vorderen
Opleving van Markt
Fen a-iderc maatstaf van He be
drijvigheid in onze stad is d» om
vang van He merkten want Gouda
mag zichzelf ook zien als centrum
voor een groot landbouwgebied Het
beeft daarvoor aok ,het een en an
der over getuige de opheffing ln
het afgelopen laar van de roem
ruchte» Haastrechtse tol cn de on
vermoeide poging van p en W om
ook de tollen aan de Podegraafse
kant ooeeheven te krtigen
De aanvoer van bieten, magere
en vette varkens bleef beneden He
verwachtingen tengevolge van de
onvoldoende beschikbaarstelling
van veevoer
Behalve de voor de hande' aange
voerde en eeregisteerde 12 900 big
gen en 519 varkens, kwamen gro«e
aantallen biggen en varkens voor
levering aan de regering naar Gou
da Op ócn dag alleen reeds 3000
varkens
De runderaanvoer bedroeg, inclu
sief dp in te leveren beesten. 4120.
Er was sti'ging ln de afvoer van
nuchtere kalveren, waarvoor Go.uda
steeds een ma.kt was
De Bandrang van overheidswege
op het houden van schapen wlero
ook voor onze rriwrkt vruchten af
het aantal aange-oerde diereo ver
drievoudigde tot 3QJI3
De aanvoer van paarden op de
voor- en 'Viajaarsmarkten bleef
daarentegen beneden de verwach-
tin*cn ,1.1
Verheugender was dc ontwikke
ling op de voor Gouda zo belang-^
rijke kaasmarkt Tegen 59 partiien
kaas in 1945. kwamen dit. jaar 3620
partijen ter markt
De ontwikkeling van één tak van
bedrijf liet ln deze gemeente wel
bijkans alles te wensen over. dc wo
ningbouw. De verwachtingen voor
het Ingetreden jaar zijn uiterst be
scheiden.
Zouden Burgemeester en Wethou
ders niet hun hoop gévestigd hou
den op de totstandkoming alhier
van een bijronder soort woningen,
waarheen zij met kraeht atreveó.
doch waarover de burgemeester nog
geen. mededelingen kan doen. dan
zou 1947 er al zeer «omber op dit'
punt uitzien
Van sanering eh krotopruiming is
voorshands gpen sprafte.
Het gemeentelijk woningbureau
en de betreffende commissie van
adviesMrachten de ergste Tioden te
verliJBen. Aannemende, dat in
ruirmHoO huizen hier ter stede sa-
mprBnlnt plaats heeft, isjiet toch
nicJyWin belang ontbloot, dat in 213
gevallen toewijzing van woonruimte
kon plaats vindra en in ongeveer 200
ruilingon met andere gemeenten be
middeld kon worden. Niettemin
stonden aan het einde van het jaar
nog 885 aanvragen om hicuwe of*
betere woonruimte geboekt.
Bouwwérken
Al was dc woningbouw teleurstel
lend.. toch is er wel iets gebouwd
ln Gouda. Het station vond een
voorlopig herstel, dc herbouw van
het St. Josef Paviljoen kon prac-
tisch beëindigd worden, de vuur-
vasté steenfabriek van de Getfr,
Nagtegaal onderging uitbreiding, de
M.U Z. kon haar kantoorruimte ver
groten. enkele nog zwaar beschadig
de woningen werden hersteld cn
een inwendige verbouwing van het
pand Westhaven 42 zal dc opening
ener kraaminrichting zeer binnen
kort mogelijk maken.
I.aat ons hopen, dat 1947 d£ vol
tooiing zal zien van dc belangrijke
aangevangen werken bij de Produ
cent enidc Kaarsenfabriek, van de
bouw ener nieqwe mAibelfabriek
van Gcbr. Steenland Jfn de bouw
van t fe c.-barakkcrwfchter het St.
Josef Pavilj«fS»«f*dat ook het sta
tion en oingeving, gelijk thans voor
bereid Is.ftot verdere voltooiing zul
len geraken.
In het vdor jaar zal het herwonnen
kunstbezit Van de Goudse VG1 azen.
wellicht reeds met een herdenkjngs-
raam verrijkt\met enig vlagvertoon
gevierd wordeh»>_sV>r^'acht mag
worden, dat dan öb^ns nieuwe
museum geopend kan garden om
zijn culturele taak temfffden onzer
gemeente in schone omgeving te
gaan vervullen.
Het Goudse Tribunaal handelde
70 gevallen af en 109 personen wer
den hier ter stede onder toezicht
van de Stichting voor Politieke De
linquenten gesteld, waarbij 61 toe
zichthouders werden ingeschakeld^
Van de oorspronkelijke bijna 400
Goudse gedetineerden bevinden zich
thans nog slechts ruim 100 ln ver
zekerde bewaring.
Duurte.
Wanneer de cijfers leren. dat
reeds in Augustus 1.1. de kosten van
het levensonderhoud gemiddeld ga-
stegen waren met 81 sedert vóór
de oorlog, de lonen der werknemers
In de Industrie met gemiddeld 64
omhoog gingen en dlje_der ambtena-
ren en werklieden onzer gemeente
na de laatste tijdelijke maatregel
met 40 5 60. resp 41 a 53 dan zegt
dit toch wel iets over de verarming
van ons land. en over de span
ning tussen lonen en prijzen, d.w t:
over het moeizame dagelijkse in-
Jtb ïrvjmenig niet door zwarte in
komsten verrijkt -gezin om- de
touwtjes aan elkaar te knopen dan
zeggen deze cijfers vooral ook voel
►.over de onbevredigende toestand
voor het personeel onzer gemeente
I-ijdende onder de onjuist gewor-
4 dm financiële verhouding tussen
Ruk en gemeenten, in hei bijzonder
gehandicapt tevens door haar on
gunstige bodemgesteldheid, welke
tal van gemeentelijke Uitgaven om
hoog drijft, ziet ook onze gemeente
in haar he'groting weerspiegel^ de
agmoede van het gehele volk Een
tekort van 1 500 000- op een
-totaal van ruim f6 000 000— is
s. hrïkwekkend Toch besloot de
h irgemeester zal het ons niet mo
gen weerhouden van het beramen
en zo mogéiijk hef uitvoeren van
.maatregelen, welke het welzijn der
bevolking 'vereist en van werken,
welke onzf stad nodig heeft om er
in de toekomst mét, vreugde en pr
int in te kunnen wonen en werk,
en er zich te
erkeren
ontspanne'n
Namens de raad heeft wethouder
Heerkens den burgemeester dar
gezegd voor "diens in de aanva-ig
'zijner rede uitgesproken goe-lc
wensen en hem deze wederker.g
aangeboden
Geen' wederoprichting
tweede bewaarschool
De agenda voor deze vergadering
w aarin ,ie h^r Fennct (KA* P w e
gens ziekte afwezig was. was. niet
groot
Ingekomen was een mededeling
van Gedeputeerde'Staten dat de
uitgaven die financieel van het
Rijk afhankelijke gemeenten zich
getroosten voor het voorbereidend
lager onderwijs, vêoralsnog dienen
te blijven beperkt tot de .bedragen,
die nodig zijn om de beslaande
scholep iri stand Je houden In ver*
band hiermede ontmoet het bezwaarf
iitgav en'toe te laten, welke zouden
voortvloeien uit de wederoprichting
van de voormalige tweede bewaar
school
Een' andere rpedédeling was. dat
bij den minister van Binnenland
se Zaken bezwaar bestaat tegen
hat bra luit tot toekenning van ïn-
vasiegeld aan hen. die gedurende
dc maand Sêptember 1945 bij enige
Uk van dienst der gemeente werk
zaam waren en tussen 1 October
1944 en 15 October 1945 de pensioen
gerechtigde leeftijd hebben bereikt
omdat daarbij wordt afgeweken van
de gedragslijn, welke ten aandien
van het rijkspersoneel is gevolgd
Ingekomen was een besluit van
Gedeputeerde SUten tot nadere re
geling van de jaarwedde van de
wethouders dezer gemeente Naar
aanleiding van een mededeling van
Gedeputeerd» Staten, dat zij een
herziening in overweging hebben
genomen van de weddercgeling
voor de secretarissen en ontvangers
en voornemens zijn in afwachting
van de totstandkoming daarvan een
overgangsregeling vast te stellen,
besloot de raad ten aanzien van dc
overgangsregeling gunstig te ad
viseren
Ingekomen waren een medede
ling van Ir A L. de Vos tot Ne-
derveen Cappel. dat hij rijn bgjioe-
méfv Van .oordeel, dat het bij da
woningbouw niet zozeer schort door
materualscharstr. dan wel door
een iakort aan gcsch^Ue arbeiders,
had de heer Styke}^^^: d VI in
overweging gegeveiv^P m de motie
tot uitdrukking (e brengen doch
wethouder PoleV(A Rwas van
oordeel. dat het momenteel niet
aan geschoolde arbeiders ontbreekt
en de voorzitter voegde hieraan
toe. dat het vooral het gebrek aan
hout is. daf de woningbouw stag
neert.
Weer muntgas
Een ander punt van discussie
was het voorstel van B en W om
met ingang vart de verbruiksmaand
Februari 1947 tot wederinvoering
van hef gispennningensysteem over
te gaan en daarmed/ de lcVering
varf muntgas te herstellen. Drs.
Nederhorit IP v d A wees er op
dat Het regeringsbeleid kich richt
enerzijds Vlop een loonstop, ander
zijds op dbri streven naar prijsver
laging |?r dient een sfeer van
prijsveclaging te'ontstasn. het pu
bliek dient prijsverlaging te zien en
dit geldt ook voor de gasprijs Er
van uitgaande, dat de opbrengst
voor het gasbedrijf dezelfde moet
blijven vroeg spr de gedachte te
en «overwegen een prijzensysteem naar
draagkracht te ontwerpen en dc
differentiatie te baseren op de
huurwaarde -^waardoor de minder
draagkrachtig™ een lagere gai-
prtjs zullen betalen dan beter ge-
MiueeAte, arbeiders Daarnaast,
vroeg ophangende dit onderzoek
*de pms voor bet muntgas niet op
13 cent te brengen, maar op 10 cent
te handhaven De voorzitter deed de
toezegging, dat B en W de moge
lijkheid van tarlefs-differentiatie z.ul
len overwegen rpaar ontraadde de
vaststelling van het muntgas op 10
cent. daar dtt betekent de heer
Van Wijk (A R had hierop al ge
wezen dat de minstdraagkrachtl-
ge verbruikers. voor wie juist
het muntgas weer ingevoerd wordt,
omdat het voor hen bezwaarlijk is
de gasrekening ineens te betalen,
aan het einde van de verbrulkspe-
riode zullen moeten bijbetalen Het
voorstel van B en W werd daar
op aangenomen
Eveneens verenigde de vergade
ring rich met het voorstel om een
overgangsregeling te treffen voor
de erbetcring van de financiële
positie van het overheidspersoneel
en een voorschot uit te keren B en
W achten de getroffen maatregel
onvoldoende met het oog op de hui
dige economische omstandigheden
en hebben daarom in een schrij
ven aan den minister op een ver
der gaande positieverbetering san-
gedrongen. De heer Snel (Comm.)
achtte het gewenst, dat de raad in
een motie dit schrijven aan den
minister ondersteunt maar de
meerderheid van de raad vond de
door B en W gedane stap vol
doende Na uitvoerige discussie
werd de motie met 14 tegen 9 stem
men verworpen
De overige agenda-punten gingen
onder dc hamer door Aangenomen
werden het^oorstel om te bepalen,
dat een hcrflenlng voor het lande
lijk gebied wordt voorbereid van
het uitbreidingsplan het voorstel
tot wijziging der bcdrijfsverordenin-
gen. het voorstel om het. toege
staan bedrag voor het aangaan van
kasgeldleningen gedurende heLeer
ste halfjaar 1947 met 1.000 0#0 tot
2 750 000 te vemogen en het voor-
5tel tot verlaging van de rente van
en met de Levensverzekering-
Maatschappij ..Oude Haagsche van
1836" te 's Gravenhage gesloten geld
lening pro resto ƒ92 000 van 3'
TRIBUNA'AL
ming tot directeur van gemeente
werken aanneemt en een medede- j op 3' -
ling van tien heer G. J J". Pot. dat De om 8 uur begonnen
hij ontslag neemt „als lid en voor
zitter van de Monumentencontmis-
sie dezer gemeente.
In handen van B. en W om prae-
advies werd gesteld een voorstel
van de faadsfractle van de Partij
van de Arbeid tot het doen ont
werpen van een basisplan voor dc
sanering en uitbreiding van de ge
meente
Als Ud. raadslid in de commissies
van overleg voor de ambtenaren en
de werklieden in de vacature, ont
staan door het overlijden van den
hcqr J K Begeer, werd de heer A^.l.
van Vliet, diens opvolger in dc
raad. benoemd.
Vervolgens werd de nieuwbe
noemde Ecmeente-sntuanger, de-
heer J Blokland, betdigd
Motje tan de regering
Bij de behandeling vap het zon
der hoofdelijke stemming aangeno
men. voorstel tot overplaatsing van
den onderwijzer D. Bakker van de
openbare lagere school voor voort
gezet gewoon lager onderwijs naar
de openbare lagere school no. 1.
stelde de heer'De Jóng (Comm.)
naar aanleiding van de mededeling
in het voorstel, dat door daling van
het leerlingenaantal de vijfde jeerr
kracht van de Kopschool ontsla
gen dient te wordA. de vraag wat
do oorzaak van de terugloop was.
Mevr. van Dantzig (P. v d A.)
antwoordde, dat er geen jfrtkclc an-
dqre reden is. dan dat het nodige
aantal leerlingen er niet is. Intus
sen is aan deze sshool het aantal
laerlingen gestegen, waardoor de
vijfde leerkracht behouden blijft.
Naar aanleiding van een in de
vorige vergadering door den heer
J. Snel c.s ingediende motie om er
bij de regering op aan te dringen
Gouda een groter aantal woningen
toe te wijzen, gezien het hier heer
send woningtekort, hadden B. en W.
een gewijzigde tekst in overweging
gegeven, waarmede de vergadering^
zich zonper stemming verenigde."
zodat dc raad er bij dc regering op
aandringt de politiek ten aanzien
van dc bouwnijverheid, in het bij
zonder dgor vereenvoudiging van
de administratieve behandeling, zo
danig te doen zijn. dat de woning
bouw binnen het kader van een zo
mogelijk op tfe voeren grondstoffen-
voorziening. sneller en op ruimer
schaal kan worden ter hand geno-
•rgade-
ring wtrd te half elf. gesloten
CONGRES IN GOUDA.
De 39e algemene vergadering van
de Prot Chr Bond van Spoor-,
Traip- en ander Vervoerspersoneei
zal Woensdag 21 en Doffderdag 29
Mel a s. hier ter stede worden- ge
houden
OMDAT HET ZO KOUD IS.
Uit de kolenbergplaats van de
Openbare Lagere School no 4 aan
de Gouwe zijn tien mud kolen ge
stolen
Vier moltondekens en vier
slaapzakken werden gestolen uit
een kast in de schuilkelder op het
ierre;n van de Gemeente Lichtfa
brieken.
Burgerlijke Stand
Geboren 17 Januari Nicolaas
Louis, z v L. H van den Heuvel
en M C. He Bruin. P C Bothstraat
80: Marianne Josephina Marga-
retha. d. v L. H. Prins en A J. J
Schrover. Joubertstraat 21118 Jan
Margaretha Wtlhelmina Adriana. ti
van P J de Jong en W. Ooslerwijk
Goejanverwelledijk 79, Willem
Alexander, z van C S van Loon
en H. M Doyle, IJssellaan *21Hen-
drika Mar:a d van A Th. Faoij
en A W Koolmees, C. Huygensst.
85; Franclsoa Johanna, d v M.
Vermeulen en A. M Dlependaal,
Gouwe 43; Jacoba Emerentla, d. van
J. D Blommen.Haal en J. L. de
Vries. Gr." Florisweg 41; 19 Jan
Willem Cornells, z van M A. Ver
boom en L P van Wclzenls. Vla-
mingstr. 21; Arie Antoon, z van N.
Pols eri I Verboom, Spoorwegs*r.
7; Laura Geertrui, d. v R. Hogen-
bérk en J. G L. Blljham, Oost
haven 57.*20 Jan Catharina Ale'ta
Amalia Maria, d v H. A M. V.
Duijnstcc en C A. Spruijt, Gr
Florisweg 53
Overleden: 14 Januari Willem
den Jlartog. 57 j 13 Jan Hendrikje
Loenóersloot, wed. C. tBrocre. 79 j
16 Jan Willem Fredrik Willemsc,
61 j 18 Jan.; Johanha Elizabeth
Verkerk, geh met A. Blanken. 67 J.;
Albertus Vuijk, 64 j 16 Jan.; Pieter
van d'en T,oorn, 62 J.
DE LOTGEVALLEN VAN TRIPJE EN LIZEBERTHA
231—232 De Zwartjes zijn ijverig
bezig, oip alle schilden en speren
van de Wahlmokoeloe's, die op de
grond verspreid liggen, bij elkaar
te zoeken en op te rapen. Dat is de
oorlogsbuit!
En terwijl ze /lkarmee bezig zijn
en de wapens een veilig plaatsje ge
ven. schepen de Wahlmokoeloe's
zich zwijgend en terneergeilage.n
op hun oorlogskano's in. Ze zullen
straks voor hun koning moeten
verschijnen, zonder wapens en over
wonnenDaar zal 'n lelijk
woordje op vallen!
Daar varen de kano'i weg,- de
baal uit. nagekeken door de ver
heugde Zwartjes. En ze zulletf wel
niet meer terugkomen ook. Dit
avontuur la gelukkig goed afge
lopen!
GESTREDEN EN
GEVALLEN
Het Goudse Tribunaal heeft gis
termiddag de zaak behandeld tegen
den 46-jafigen s countant H. T.
Arend* te Gouda, gedetineerd in
Dufndorp. Deze w"rd beschuldigd
van lidmaatschap N S.B.. van lid
maatschap NationalJeugdstorm'en
ifungerervals leider in Gouda en als
streeklelOTr. vrijwillig in dienst tre
den bij de Ned. Arbeidsdienst en net
vervullen van een administratieve
functie in öeze diensO toelaten, dat
zijn beide toen minderjarige kin
deren lid werden van de Nat. Jeugd
storm, verstrekken van gilten aan
..Frontzorg" geabonneerd zijn op het
Nationale Dagblad en Volk en Va
derland en gebruik maken van de
vrijstelling van de verplichting tot
inlevering van zijn radiotoestel.
Voorts werd hij er van beschuldigd,
dat hij ter gelegenheid van marsen
van de Nat. Jeugdstorm door Gouda
m 1943 en 1944 voorbijganger», die
al dan niet opzettelijk zich van deze
optochten afwendden, dwong naar
de voorbijtrekkende colonnes te kij
ken en een* een meisje, dat voor
een wilkfl stond te ..kijken een
klap heefKaegeven Tenslotte ver
meldde .dwTenlastelegging. dat be
schuldigde zich in 1941 schriftelijk
bu den Ortskommandant van Gouda
beklaagd heeft over zekeren P.
Berkouwer die bij het passeren van
een N J.S -groep het V-teken,maak
ie cnllch ln 1941 schriftelijk bij den
burgemeester van Krimpen a d.
Lek heeft beklaagd over het feit,
dat de NJ.S aldaar werd nage
jouwd. aan zijn beklag kracht bij
zettend door te wijzen op een even
tueel ingrijpen van de Duitse auto-r
riteiten
Beschuldigde zeidc in 1938 streek-
ieidcr van de Nat. Jeugdstorm ge
worden te zijn. omdat hij zeer veel
van het jeugdwerk hield; hij wa»
in zijn Jonge Jaren leider van ue
padvinders geweest De verbrokkc-,
•ling A-an het jeugdwerk ln kleine
groepjes stond hem tegen, hij zag
ln de NJ.S een mogelijkheid .^en
grote Jeugdvereniging le vormen
zonder onderlinge bestrijding. Aan
vankelijk slond de N J.S. los van ce
NSB. later ls dc^ieugdstorm m dev
sfeer van de NS betrokken in
beschuldigde 11 ,toen\n 1940 ook lid
van de beweging géworden, omdat
hij altud al mm of meer er mede te
maken had en omdat hij veel voelde
voor het sociaal programma dat hij
verheffing en waardering van
de arbeid noemde. Dc jeugd heeft
hij steeds huiten de politiek gehóu
den en dat is hem gelukt tot 1943.
toen de aandrang te sterk werd.
Toen hij begreep, dat het er om te
doen was dt jongens van 17 en 18
jaar in militaire dienst .te krijgen,
heeft hij bedankt om daarop een
administratieve functie in de Ned.
Arbeidsdienst, waarin 75' niet
N.S B -ers waren, te aanvaarden
Beschuldigde erkende, dat het fout
is geweest aan de N J.S. te blijven
vasthouden, hij was koppig, ornaat
hij niet wilde laten glippen, wat hij
opgebouwd had. Zolang hij leider
was. ls er geen opleiding voor mili
taire dienst geschied
Ten aanzien van het punt der be
schuldiging. dat hij mensen by het
passeren van N J S -colonnes zou
hebben gedwongen te kijken en een
meisje een klap had gegeven, zc.ae
beschuldigde, dat hU zich hiervan
niets kon herinneren Wel zUn er
eens moeilijkheden geweest, tóen
de W.A. escorteerde, maar beschul
digde wilde dj W A. er niet bij heb
ben en dit is toen ook niet meer
gebeurd
Als getuige werd gehoord mevr.
C M van Vlaardlngen—Roodbol,
die verklaarde uit haar woning aan
de Hoogstraat te hebben gezien, dat
beschuldigde op een Zaterdagmid
dag in 1943 een meisje, dat by het
passeren van de NJ.S voor de win
kel van Vprhoeff stond, een kiap
had gegeven en dat hy een jongen,
die voor de winkel van Quant stond*
had omgedraaid.
Beschuldigde zeide dit optreden,
ro het gebeurd ls. ten sterkste af
te keuren Hij kon er zich niets vin
herinneren, doch achtte het niet
uitgesloten, dat hij zo zou zijn op
getreden.
Inzake de brief aan Óen Ortskom
mandant tegen P. Berkouwer, ver
klaarde beschuldigde, dat de ion
gen. toen deze voorbijreed, een V-
teken had gemaakt, wat beschuldig
de als het teken voor verradgf op
vatte. Hij had aan den Ortskomman
dant geschreven, omdat van dezen
bekend was. dat hü wel een grote
mond had. maar verder niet optrad.
President, mr. J A. van Bronk-
borst: Kon u het zelf niet met dien
Jongen afdoen?
Beschuldigde; Ik geef tbe. dat bet
verkeerd is geweest
President: Overigens heeft de
Ortskommandant geantwoord, dat
hij er niets mee te maken had en
daar mede meer gevoel en versland
voor de juiste verhoudingen ge
toond.
De brief aan den burgemeester
van Krimpen a d Lek had be
schuldigde geschreven, omdat - een
jongen van de N.J.S mishandeld
>ras Het was de bedoeling de zaak
in der minne te regelen cn dit ls
ook gebeurd.
Voorzitter: Op zichzelf Is deze
manier misschien wel goed ge
weest. maar u wordt kwalUk ie-
nomen. dat u de brief begon met:
Alvorens mij eventueel tot de Duit
se autoriteiten te wenden.
Beschuldigde Dat is niet goed ge
weest.
Het financieel rapport vermeldde,
dat beschuldigde geen bezittingen
heeftv
Beheerder, die niet nam
De raadsman, mr. H. P. C. M. de
Wltt wUnen alhier, wag vin me
ning. dat diverse punten van de ten
lastelegging een uitvloeisel zijn van
het leiderschap van de Jeugdstorm.
Als %gn vloek van de boze daad is
van het een^— de fout van beschul
digde was aan de Jeugdstorm vast
te houden het ander gevolgd. Het
is zeer wel mogelijk, dat deze man.
dio'streed voor het ideaal van zijn
jeugdvereniging, een keer uit de
plooi is geschoten, toen men hem op
de Hoogstraat met grappen hoonde
en ook het heibeltje met Berkouwer
moet men zien in het licht van de
tijd. Beschuldigde heeft den jongen
een schrobbering willen laten
geven en is het niet sympathiek, dat
hl) hem dat niet In zijn gezicht heeft
gezegd, liet ls psychologisch ver-
Uadrbaar. Toen beschuldigde uit de
Jeugdstorm trad. wilde hij geen
Dults^MntJe en het is hem niet
euvel te dulden, dat hij toen een
zuiver administratieve functl$ asn-
vaardde in de Arbeidsdienst, waait
in vele nlet-N.S.B.-ers waren,
majoor Breunese, onlangs gezui
verd. was het hoofd. Wat de Jeugd
storm betreft, wees Pleiter op de
afgelegde verklaringen, dat beschul
digde elke politiek verboden had en
er op tegen was. dat do leden toe
traden tot S S of Wehrmacht. De
Jeugdstorm in Gouda was een oase
ln dè woestijn van al dit vreemde
gedoe, overgang naar W.A. en Land
wacht werd tegengewerkt.
Waarom bleef beschuldigde hoe
wel hU het jnet de dingen niet eens
was* Pleiter gaf als antwoord een
karakterschets van beschuldigde cn
tekende zijn cliënt als iemand, die
koppig van karakter was. die vast
houdend een strakke lün volgde.
Dat deed hU ook in zijn prlvé-lcven,
hU weigerde in de zaak van zUn
vader te gaan. begon. nad?t het
hem niet gelukt was officier (pleiter
wees op de militaire inslag) te wor
den. een bockhoudige studie, hield
vol en verwierf zich door zijn be
trouwbaarheid en accuratesse een
zeer behoorlüke praktijk. Zijn
cliënten, hoewel niet behorend tot
de NSB ble„ven hem vertrouwen.
Mr de Wltt Wijnen zeide. dat be
schuldigde nooit iemand verraden
heeft en zo aan zyn zaak geen lo
cale kleur had gebeten, zou deze
als een zeer licht geval door dei
procureur-fiscaal, zijn „afgedaa:
7-ijn opvolger in de
W A -ers en Landwachtefs
thuis. Pleiter legde over een en
twintiRagunstige verklaringen over
beschuldigde van diverse mensen
en hij noemde hiervan met name
'notaris Van Kranenburg, en be
schuldigde iemand met een ^eriyk
karakter noem^. wien verrawl
vreemd was. die lid was uit over
tuiging en niet om er' beter van :e
worden Pleiter verzocht beschul
digde. die zich heeft vastgeklampt
aan het ideaal van dc Jeugdstorm,
die er mede gestreden heeft en er
mede gevallen t* die 6091 gevaar-
HUke N S B -er was. zo spoedig mogp
lijk naar huis te jenden Hij voegde
aan zijn pleidooi/ dc persoonlijke
verklaring toe. dót beschuldigde a'.s
beheerder der sociëteit ..Ons Ge
noegen" zich geen cent heeft toe
geëigend en de sociëteit in uitste
kende financiële toestand heeft
achtergelaten "'in tegenstelling met
tal van andRre beheerders ln ae
bezettingstijd Daardoor kwam de
sociëteit beter uit de oorlog, dan
zij er ln geggan was
Uitspraak over veertien dagen.
Bij fa. Koole en Vis
Tégen den 47-jarigen boekhouder
C. Vis te Gouda gedéfincerd te
Laren, vermeldde 'de beschuldiging,
lidmaatschap NSB. Ncd Voiks-
dienst cn Ned Duitse Kuituurge
meenschap. optreden als Kringfcd-
mtnistrateur der NSB. geabon
neerd zyn op het Nationale Dag
blad cn Volk en Vaderland, toela
ten dat zyn twee toen minderjarige
kinderen lid warden van de Nat.
Jeugdstorm, en gebruik maken van'
de vrijstelling tot inlevering van
zijn radiotoestel. Verder werd hU
er van beschuldigd, dat hy uit
hoofde van zijn dienstbetrekking bij
de firma Koole A Vis te Gouda
voor 15' i particiecrde ln de Jaar
lijkse winst dezer firma en belang
rijke levcrarttleu verrichtte aan den
vijand, althans Duitse firmaa en
dat hd op een voor de werkne
mers van de firma Koole A Vts
bestemd publicatiebord heeff kennis
gegeven van feestavonden of bijeen
komsten van de organisatie Vreugde
en Arbeid en van dc Ned Duitse
Kultuurgemeenschap. subsidiair op
wekktngen tot bijwoning van deze
feestavonden of bijeenkomsten
heeft geplaatst.
Beschuldigde bekende de hem
ten laste gelegde feiten Hij was in
1»38 Ud vari dc N S B grwprticn.
omdat hij van die beweging fen j
verbetering van maatschappelijke I
toestandèn verwachttf ^anleld.ng
was de tqestand. waarirwzijn ouders
na een arbeidzaam levPn op dc
oude dag 'financieel gerkeerden
Het sociaal economistjL^rogram-
ma van dé NSB hacwhern zeer
aangetrokken ln ffèt fijzondcr de t
hoge waardering van ée arbeid. Dp
de firma Kdple en VB, waarbij hy
i als boekhoucfer werkfcam Was. had
beschuldigde \een vordering van
ruim f 26 5001 zijnde zijd "indeel
\an 15'in de winst:' HU erkende,
dat dc firma leveranties deed aan
de Duitsers De firma was daartoe
gedwongen, omdat zU anders geen
materialen toegewezen zou krUgen
De leveranties beperkten zich niet
uitsluitend tot transacties met de
Duitsers, maar ook met Nederlandse
firma 1 werden zaxan gedaan, aldus
beschuldigde
HU erkende. 4n dp vorm van aan
kondigingen op het publicattebord
der firma onder de werknemers
"bropaganda te hebben gemaakt
voor de feestavonden van de orga
nisatie Vreugde en ^Arbeid", doch
ontkende daarbij door, inhouden van
extra toelagen pressie op dp arbei
ders uitgeoefend te hebben.
Volgens opgave van den beheer
der bedraagt het vermógen van be
schuldigde ƒ41 760.
Dc verdediger, mr J W. Burgers,
schetste zijn cliënt als iemand, oie
door de omstandigheden in de
N S B was gekomen en zijn hou
ding niet wist te bepalen omdat hU
geen houvast had HU, voelde zléh
aangetrokken door het programma
punt van de arbeid, zonder *lch
enige rekenschap ta geven van de
verdere inhoud van hot nattonaal-
sociallsme. HU werd ln deze r/ch-
ting voortbewogen door zUn sociaal
gevoel, door zün dorst naar socla 1
gerechtigheid, die hU alleen meen-
dp te kunnen laven In een nationaal
socialistische maatschappij, waarin
de gemeenschap zorgt voor een re
delijke bestaansmogelUkheid op de
oude 3ag HU heeft ih de NSB
een goede houding aangenomen Hij
is er mens gebleven, heeft nimmer
aan excessen deelgenomen. was
weliswaar kringleider, doch be
dankte voor deze functie na een
jaar Voor het personeel der f.rma
Kooit en Vis had beschuldfgde
veel gedaan. Hij had de onderge
doken personeelslede^ hun salaris,
gegeven en wist dat een personeel*^
lid lid was van de B S
Pleiter gaf vier verklaringen vap
andersdenkende personeelsleden,
die met beschuldigde hadden gede
batteerd. maar nooit bang behoef
den te zijn. Over het aankondigen
van feestavonden van Vreugde en
Arbeid ln bedrijven .zeide pleiter,
dat men dit beschuldigde, als men
bedenkt, dat orkesten en artisten,
die aan dergelijke feestavonden me
degewerkt hebben, al meer dan een
jaar gezuióerd zUn en weer voor
bet voetlicht treden, niet zwaar kan
aanrekenen. In zijn pleidooi richtte
mr. Rutgers zich In het bUzonder
tegen het onderdeel van de ten- i
lastelegging. dat zijn cliënt van col- i
laboratie beschuldigt. ZUn cliënt is f
boekhouder van de firma Koole en f
Vis. die reeds voor de oorlog uitge-
breide zaken deed met Duitsland/
Na de Inval In Nederland werden
deze zaken voortgezet doch be
schuldigde kan als boekhouder met
leiding van deze gang van zaken
niet verantwoordelUk worden ge
steld. Juridisch bezien was hij een
arbeider en naar de maatstaf, welke
men van collaboratie gevallen aan
legt. worden uitsluitend de leider»,
en nie/ de arbeiders vervolgd. Als
werkrfemer had hij bij de firma H
Koole\ en Vis recht op een zeker 1
percentace van de wlr.st. Dit ls ze
ker gerechtvaardigd, aldus mr. Rut
gers: 'ooft politieke partijen be
schouwen ran dergelijke aanspraak
als een sociaal recht voor den ar
beider.
Het vermogen van beschuldigd»
achtte pleiter met ruim ƒ41.000 ta
hoog getaxeerd. Een motorboot. Jie
beschuldigde voor 1250 had ge
kocht. staat gonoteerd voor ƒ3000.
een zeilbobt van 750 voor 2000.
Mr Rutgers noëmdc dit zwarte
taxaties, die het vermogen onjuist
opvoeren. Er op wUzendc, dat zijn
client geen kwade daden als ver
raad e.d. had gedaan, vroeg da
raadsman de directe invrUheidstel-
ling van beschuldigde.
Beschuldigde zeide nog. dat hij
wett dat hij wat goed te maken
heeft en verzocht hem de gelegen
heid te geven dit door arbeid ta
doen.
Na in raadskairfcr te zUn geweest,
gelastte het Tribunaal de onmiddel
lijke invrijheidstelling van beschul
digde en verwees de zaak naar het
vooronderzoek om een nader onder
zoek ln te stellen naar het punt vary
vxordeel trekken uit de vUandeiyke
bezetting.
Dreigementen
Voorts stoi\d terecht de 50-jarig»
huisvrouw" A M Rook—Speksnij
der te Ouderkerk a d. IJssel. gede
tineerd te Delft. ZU werd beschul
digd van lidmaatschap NSB iid-
msalschap en optreden als leidster
van de N S V O te Ouderkerk a d.
IJssel en toelaten, dat haar minder
jarige kinderen toetraden tot N S B..
W A Jeugdstorm of Landwacht De
beschuldiging vermeldde voorts, dat
zij in Mn 1944 voor een radio-uit
zending Mustftrt heeft gefeliciteerd,
nndat zij hem in September 1941
een foto had aangeboden, dat rij
correspondentie met soldaten van
de Wehrmarht aan het Oostfront
onderhield, dat zij vriendschappe
lijke omgang had in haar woning
met leden van het Duitse leger,
W A en Landwacht en dat zij ook
geschenken Van hen accepteerde,
dat zij, sprekende met C. C den
Bokx, wachtmeester (Ier RUkspo-
litie. in het begin der bezetting
heeft gezegd De vorige oorlog
19141918 hebben de Nederlanders
Duitsland leeggestolen, ik vind. dat
de Duitsers nu Nederland maar le«g
moesten halen en dat zij bij ren
Woordenwisseling tussen A. Houwe-
hng en J. C den Butter te Ouder
kerk n d IJssel den eerstg»no^md»
toevoegde .Het wordt wel door de
SD. uitgezocht en „Je zult er wel
""m'tr van horen"
Beschuldigde zeide ln 1936 lid van
de N S B te zijn geworden in de
hoop. dat deze beweging verbete
ring in dc sociale toestand zou
brengen De N S.V.O. »had zU be
schouwd als een gezellig kransje
dat uitsluitend tan doel had kleding
stukken te breien en kleren t»
naaien voor behoeftige mensen ln
Ouderkerk ZU erkende dat zU Mus-
sert In Mei 194! ln Utrecht met
diens verjaardag had gefeliciteerd
en dat zij hem ln 1944 op wens van
een buurman een oude foto had ge
geven. waarop Musiert met twea
schooljuffrouwen ln een roeiboot
stond afgebeeld Ze had met Duit
sers omgegaan, toen deze bij haar
waren Ingekwartierd of by haar
man. In verband met werkzaamhe
den kwamen Geschenken had rt
nimmer ontvangen. Van de uitla
tingen tegenover wachtmeester
Bokx en haar opmerking bij de
woordenwisseling tussen A Houwe-
ling en J. C den Butter, zeide zij
zi»h niets te herinneren
De president naar aanleiding van
deze in de beschuldiging opgenomen
uitlatingen Dat waren nu de prin-
cipes van de»N S B-. dreigen en ter
reur uitoefenen De gebroeders Van
Houwelingen zijn niet uit gevangen
schap teruggekomen. Weer twee
slachtoffers Men noemde de-a
vrouw tijden* ,de bezetting ..De
heks van puderkerk".
Het vermogun van het echtpaar
Rook bedraagt 36.441.
De verdediger mr J van Duv-
vendiik. te Rotterdam, noemde het
lidmaatschap van de NSVO en
het toetreden van de minderjarige
kindereu tot de W.A Jeugdstorm
N.S B en Landwacht een gévolg
van de geestesgesteldheid, waarin
beschuldigde verkeerde De uitla
ting tegenover wachtmë'eater Den
Bokx heeft geen effect gesorteerd
en kan haar dus niet zwaar wor
den aangerekend. Pleiter zeide
voorts, dat zijn cliënte alleen zijn
tenlaste gelegd de uitlatingen bij de
woordenwisseling tussen Houwelhg
én Den Butter, doch niet stelt, dat
zij de schuld draagt van de arresta
tie van de gebrs Houwcling Hij
verzocht daarom dit niet in fiet ge
ding te brengen en zich zuiver te
bepalen tot de beschuldiging. Er ia
een getuigenverklaring m het djtf-
sier. dat beschuldigde nogal MU
dreigde, maar er nooit gevolg aa\
gaf De omgang met Duitse soldaten
vond de raadsman beg7UpelUk om
dat er voortdurend by haar waren
Ingekwartierd en anderen doofde
werkzaamheden van haar echtge
noot voor de Wehrmacht aan hui»
kwamen.
In aanmerking nemende cfcU be
schuldigde reeds 21 maanden ln de-
tentl had doorgebracht, vroeg plel-
I ter het Tribunaal bij het bepalen
I van de strafmaat rekening te hou-
I den met haar' zev/n minderjarige
kinderen en aijn cliente bU de uit
spraak in vrijheid te ftellen.
Het Tribunaal bepaalde de uit
spraak over veertien dagen.
Uitspraken
Het Tribunaal deed bfi de aan
vang der zitting uitspraak in de
zaak tegen den 54-jatlgen tekenle
raar H. van Kempen uit Woerden.
Het Tribunaal legde Internering
van 1 Jaar. 7 méanden en 29 dagen,
ggiyk aan de tUd ln detenti doorge
bracht tot 6 Januari J.l en ontzet
ting uit de belde kiesrechten.
De zaken togen den 38-jarlge"
vertpgenwoordiger A. Treels ta
Gouda en de 39-jarlge winkelierster
Th. D. Hoogendoorn—Albers uil
Nleuwerkerk a d. IJssel. belden ge
detineerd. werden naar de Instruc
tie verwezen om een pader onder
zoek naar hun gedragingen ln te
stellen. Ten aanzien van de vrouw
gelastte het Tribunaal de onm-d-
dtllijke Invrijheidstelling.
4
3CJ^ 1
•Éii
tnhc t
In een belangwekkend artikel
doet de Zwitserse journal'st
Manuel Gasser in Die Weit-
woche een relaas over een
treinreis, die hU in de Kerst
week maakte van BerlUn naar
Bazel. DuidelUk laat hij uitko
men. hoe slecht het op het
ogenblik ln Duitsland is ge-
G steld met hetwqpoorwegvcrvoer.
Voordien, zo schrijft hij. ging het
altud goed. Men stapte om 18.20 uur
ln de Amerikaanse militaire train
en arriveerde de volgende morgen
precies om 8.40 uur te-Frankfort.
Daar wachtte de Frans^trein naar
Baden-Baden, waar men nogmaals
overstapte om over Freiburg recht
streeks naar Bazel te reizen.
Dit keer echtqr. aldus Gasser,
voelde men onmiddcllUk. dat alles
verkeerd zou gaan. Toen ik tegen
vijf uur 's middags ln Wannsco was
gekomen, waren In de grote beton
nen hal. die de Amerikanen als
wachtkamer dient, driemaal zoveel
reizigers als géwoonlUk. Het was
buiten bitter koud en de kleine
fe Ijzeren kachel voor de krantenkiosk
was roodgloejend opgestookt.
Het publiek was talrUker en van
bonter verscheidenheid dan ooit te
voren. Alleen dc hoofdpersoon ont-,
brak. n.l. dc Amerikaanse officier,
die de papieren mocgt controleren
en die coupé's en plaatsen had te
vergeven. Men wachtte een uur.
men wachtte twee uur en tenslotte
bleek het. dat de trein uit Frankfort
nog niet was gearriveerd. Eindelijk
kwam" hU binnengestoomd met een
vertraging van precieself Uur.
De officier van dienst installeerde
zich achter zijn lessenaar. Et deden
zich nog enige kleine strubbelin
gen voor. Enkele Duitsip reizigers
haÓden hun papieren niet tot in ae
puntjes in orde èn een Amerikaan
se dame jammerde, dat men haar
handtas had gestolen Spoedig
kwam zU tot de ontdekking/dat (ie
tas aan haar arm bengelde
Amerikaanse mening
Ik deelde, zo vervolgt Gasser zijn
verhaal, mUn coupe met een Ameri-
kaanscn officier, die zUn sombi
bul trachtte ta verdrinken met
mengsel van coca-cola en cogifl
rn die overigèns van zün hart geen
moordkuil maakte.
De politiek, die wij lq Duitsland
volgen, is catastrophaal, begon hij
f zonder Inleiding, en vooral daarom.
0/ omdat wU de Duitsers veel te vroeg
weer aan partU-politiek laten doen.
Men zou ze hard moeten aanpak
ken cn aanmanen hun land ln ge-
meenschappelUke arbeid weer op *.e
houwen En wat geheurt er nu?
Wü. de Amerikanen en de fngelscn
zórgen voor de opbouw met onze
dollars en ponden; de Duitse poli
tieke leiders zoeken alleen hun
eigen voordeel cn wakkeren de on
enigheid tussen de geallieerden aan
KUk nu een* naar dien nieuwen
„Fühfëf. «.dlert Joseph Müller. die
de eerzucht heeft dc eerste kanse
lier van het ..Vierde RUk" te wor
den Hij reist heel Duitsland door
en vertelt ontroerende verhalen
over verhoren door de Gestapo en
over concentratiekampen, maar het
moet eerst nog bewezen worden of
hij. al die kampen als..tegenstflnder
of gewoon als onbeminde concur
rent van de Hltler-kliek ljeeft Ieren
kennen
Dathij een aarts-reactionnalr ts.
staat in ieder geval %1»st en dat
generaal Clay hem met een extra-
vliegtuig naar BerlUn liet komen
was pp zyn minst onnodig
En dan Kurt Schumacher' De En
gelsen zijn dol op hem cn hebben
hem te Londen gehuldigd als een
bevriend, staatshoofd F.n dat alleen
omdat leden van de Labour-partiJ
hun solidariteit met de Duitse so-
ciaal-democ^alfn wilden «demon
streren Schumacher maakt er in
tussen geen geheim van. dat hU een
nationalist van het zuiverste wa
ter is en dat hij de sympathie van
de Engelsen alleen gebruikt als
rijn doel te bereiken"
,deze toon ging het voort.
De met ondeugdelijke
middelen begonnen en weer vër-
\vorped«her-opvoedingsp!amten der
Amerikanen, "de kansloze poging
van de Russen om totalitaire maat
regelen met democratische midde
len te verwezenUJken de vee! te
omslachtige bestuursmethoden van
de Engelsen, da dwarsdrijverijen
van de zich benadeeld voelende
Fransen alles,wat op het ogen
blik In Duitsland verkeerd gaat.
bracht mijn medereiziger, te berde
en toen wU lan6 rik het mlddernach-
telyk uur de lampjes boven onp bed
uitknipten hadden wij ons zwaar
pessimistisch' gepraat, resp. ge
luisterd.
Sigaretten vdor een
locomotief*.
WU ontwaakten t* Kassei. De
trein had vier uur vertraging
Maar dat namen wU op de koop
to». Bovendien was het tUd voor
het ontbUt. het beroemde ontbUt
ln de Berijjnse trein, die zich
nr r.iiavi»!
middel om
.umlang..
trots ..one of the finest trains of
Europe" noemt. Het ontbUt was
niet zo overdadig als géwoonlUk,
want door de haast, waarmee men
de vorige dag had geproviandeerd,
was men het een en ander verge
ten.
Te Marburg kwamen wU niet van
onze plaats. Wij stonden een
half uur. een uur op het station
en ontdekten tenslotte, dat men
had vergeten een locomotief klaar
te zetten. De Amerikaanse reizi
gers najpen het oponthoud met
een bewonderenswaardige kalmte
op. Geen woord van critlek, van
misnoegen werd gehoord. Een half
uur later vond men. dat er iels
moest gebeuren en er werd krijgs
raad gehouden. Het plan werd ge
opperd om sigaretten te verzame
len en deze tegen een locomotief
ln te ruilen. Het voorstel mag een
slechte mop worden genoemd, maar
in het Duitsland van heden lag
het in het kader van de mogelük-
heden. Het kwam intussen niet zo
ver want van een binnenkomende
personentrein werd n.l. in zeer
korte tijd de locomotief afgehaakt.
Toen reden wU verder het be
gon reeds te schemeren met
rammelende magen naaf Frankfort
Onbeschrijfelijke chaos
De verwarring op het Zuider-
station was onbeschrijfelUk. Het
bleek n. 1 dat de treinen uit
Hamburg, Bremen. Münchcn. Pa
rijs even grote of nog grotere ver
traging hadden dan de onze. F.cn
kleine Francalse. die uil het
Oosten kwam en zes dagen en zes
nachten ononderbroken op «rel*
was. kreeg last van haar zenuwen,
tden zij vernam, dat zU pas na
twee dagen naar PafU» zou kun
nen doorreizen. Een goedharVge
neger nam hel hevig snikkende
dametje in zUn arm cn droogde
de met roet en rouge vermengde
tranen.
Amerikaanse verlofgangers, Fran
se officieren, Duitse' witkielen,
militaire politie. Russische ver
bindingsofficieren met firaehtlge
bonten mutsen Iedereen drong,
schreeuwde en gesticuleerde. Sta
pels koffers en tassen versperden
eg. een postzak aeheurde; een
hond. die onder de voet werd ge
lopen. Jankte, een kleine Ameri
kaanse jongen zocht «Un ouders
de chaos was volkomen.
In de drukte trof ik een ouden
hekende. een Nederlander, die ge-
lijk met mij naar Zwitserland reis
de. HU had gehoord, dat 's nari\ts
.de internationale trein Ncderland-
Bazel het hoofdstation van Frank
fort zou passeren. WU naar het
hoofdstation!
Een geweldig grote legerauto
stond bulten. Ja. de chóulfeur
moest eveneens naar het hoofdsta
tion De Nederlander en lk stegen
als enige passagiers ln Wij consta
teerden al spoedig, dat de chauffeur
plaatselijk niet bekend was Wij
rgüen drie. vier -maal verkeerd,
wonden tenslotte de enige brug over
'de Main, die nog in tact is en kwa
men eindelijk gelukkig op de plaats
van bestemming
Nieuwe tegenslag: dc trein Ne
derland-Bazel was voor legerper-
soneel niet toegankelijk ep werd
daarom door het Amerikaanse stn-
tionspersoncel onbelangrUk geacht.
Omdat ook de Duitse buyers van
dc trein geen gebruik mochten ma
ken. waren de tijden van aankomst
en vertrek niet bekend Wij begon
nen nerveus en gejaagd te dwalen
door de half ingestorte gangen van
het station. Een paar hei-verlichte
rrmen van een Mitropa-wagon de
den onze hoop herleven. Toen wij
de deur openden stonden wij te
genover een jongedame in pyama
en wij werden gewaar, dat wij'in
een soort hotel waren beland. Dan
maar naar d® stationspolitie
Opnieuw zochten wij ons een
weg dridf donkere gangen en kwa
men eindelijk in een wachtkamer,
waar een zestien-jarige knaap hui-
lerfl voor een politie-beambte zat.
De jongen was zo juist bij een
overval van een bende op een goe
derentrein als enige gegrepen. Wij
vergaten onze zorgen voor een
ggenblik en probeerden den poli
ticman tot een soort Kcrst-amnes-
tie te vermurwen. Hij ging ermee
accoord onder voorwaarde, dat wij
hom een patroon voor zUn revolver
verschaften. Hij had n.l. Jten ■waar
schuwingsschot gelost en moest de
ontbrekende patroon verantwoor
den. Over de ..spooktrein" (zo had-,
den wij de trein Nederland-Bazel
Intussen gedoopt) wist hU niets te
vertellen.
De spooktrein
WU troffen op het station een
paar Engelse soldaten aan. die
eveneens naar dc ..wondertrein"
uitzagen En eindelijk kwam hij
binnengerold. Inderdaad was hier
sprake van een spooktrein. Geen
inducteur was te zien. spoorkaart-
nimi
en plaats ln een eerste-klasse
co.upé, wikkelden ons ln onza jas
sen en sliepen in
ln Baden stapten de Nederlander
en ik uit. Belden hadden wU in de
hoofdstad van de Franse zóne za
ken te doen en wij besloten dezelf
de trein vier en twintig uur later
te nemen voor de reis naar Bazel.
Toen wij elkander weer op het
station ontmoetten werd Juist af
geroepen, dat de trein twee en een
half uur vertraging zou hebben.
Ons werd aangeraden zolang een
leegstaande wagon als wachtkamer
te gebruiken.
De wagoa was niet verlicht of
verwarmd. Toen wij de deur open
den riep een stem in het donker:
„pas op mijn geween". Het was een
jachtgeweer cn de eigenaar, dien
wij wel horen konden, maar niet
zien, had het plan, naar St. Anton
in Arlberg te gaan om daar gem
zen te schieten. HU was. evenals
wij, hier gestrand en wachtte op
de trein Nederland-Bazel. Wij
raakten ln gesprek- De hachelUke
positie van de Fransen in Indo-
China werd aangeroerd, en het
bleek, dat de onbekende ln de oer
wouden van Angkor Vat tygers
had geschoten. Hij kende ook de
Poolsq bossen, dc Oekrainse cn de
wouden in Bohemen. HU gpraft
vloeiend Pools en Russisch en was
verwant met Georgische vorsten.
Toen wij ons enige tyd hadden
verdiept in gissingen omtrent de
persoon van onzen onzichtbaren
buurman, ontdekten wU. met wie
wU- spraken. De' gemsenjager was
niemand anders dan <je achter
kleinzoon vanden vroegeren
koning van Napels: prios Murat
Uit de richting Karlsruhe nader
de de „spooktrein", met donderend
lawaai reed hU het lege perron
langs, overgoot ons met een regen
van vonken en spuwde witte damp
In dichte wolken uit. Wij zagen
niet om naar een conducteur, maar
stapten Inleen wagon eerste-klasse
zonder kaartje, maakten het ons
gemakkelijk ert toen wU tegen acht
uur uit eey diepe\slaap ontwaak
ten, waren al in Bazel.*
DE ZU1DPOOLTOCHTEN
l
Er is een modern toverwoord. Dl?
woord ls uranium. Zodra het Zuid
poolgebied werd genoemd als vind
plaats van uraftlura, bracht dit to
verwoord velen ertoe, zich te haas
ten naar dè 'Zuidpool, teneinde te
trachten iets van deze verborgen
schatten te bemaahtigen
Men leest van de grote Ameri
kaanse expedltje Byrd, waaraan
door ongeveer 5Ó00 man wordt deel-
genpmen; van ae i s. expedities van
Rusland. Australië. Noorwegen.
Crtli. Argentinië of van de sedert
1943 aan de Marguerite baal verblij
vende Engelse expeditie
Maar het werk van de pioniert,
die reeds Jaren en jaren geleden
trachtten, de geheimen van dit zes
de werelddeel, de AntarctfB,-te door
gronden. wordt zo spoedig vergeten.
En toch hebben deze mensen de we
gen gevonden, waarlangs de modern
uitgeruste expedities gaan.
Men denke aan de merkwaardige
tocht van den Engelken ontdek
kingsreiziger James Cook, die reeds
Medische proeven op mensen! Dat
doet denken aan een Duits concen
tratiekamp. Maar zo erg 1* het
niet •*- deze menselijke proefkonij
nen wordt geen erger ziekte b«-
zorgd dan een verkoudheid en ze
onderwerpen zich daaraan vrUwil-
Jig, teneinde de wetenschap ln
staat te stellen oorzaak en genees
wijze van verkoudheid te ontdek
ken. In rufl voor hun medewerking
krUgen de proefpersonen een pret
tige vacantia, tijdens welke zU zich
echter verre moeten houden van
„gewone mensen". Daarom leek het
de Britse onderzoekers, dat dit ex
periment uitermate geschikt is voor
pasgehuwden, die tijdens de wltte-
Nieuwe Amerikaanse
ambassadeur
De Nederlandse regering heeft
haar bewilliging verleend-ten aan
zien van de benoeming van den
héér H. B Baruch tot feuitengc-
woon en gevolmachtigd ambassa
deur der Verenigde Staten in Ne
derland De heer Baruch. die dr.
Stanley K. Hornbeck zal vervan
gen. is thans fn Portugal geaccredi
teerd. HU was aanvankelijk arts cn
verbonden aan een grote Ameri
kaanse makclaarsfirma te Amster
dam. In 1942 trad hij ln regerlnj,.-.-
dienst en een jaar later vertegen
woordigd» hU dp Verenigde Stalen
in de economist he oorlogsraad In
Brazilië, waar hij tevens optrad als
adviseur van den Amerikaansen am
bassadaur aldaar. In Februari 1945
werd de heer Baruch ambassadeur
in Portugal.
De foto toont een jong stelletje,
een 24-jarige medische student en
zijn twintigjarige echtgenote in hun
bungalow te Salisbury. Bij uitzonde
ring ontvangen ze bezoek, maar dit
mag hen niet naderen dan onder
een doorzichtige huif. zodat geen
gevaar voor besmetting bestaat.
Blijkens het verslag van 1945 van de
Mij van Levensvei7.ekcring „Vesta" le
Arnhem, waarvan alle aandelen in het
bezit zijn van de Nationale Levens-
vei z Bank. alhier bedraagt de •■•inst
over dat jaar f 1J7 642.20 (v.). I 9 26» 49)
hetgeen al» volgt windt bestemd.
Winstaandeel verzekerden I 277.
serve voor
dend
rescr
Ondanks de moellllkheden
Vesta In staat gebleken het bediljf
niet alleen gaande le houden, doch
- - un
lanncui vei
voor belastingen 14 1 000; divl-
I'. 1 41)000 en toevoeging extra
e J 76 365 06
zelfs 1
doen vooruitgaan
broodsweken immers helemaal niet
gesteld zUn op bezoeken van familie
'en andere belangstellenden. BU het
Engelse plaatsje Salisbury ls een
kamp ingericht voor jonggehuwden,
die daar een gezellig ingerichte
bungalow met radio en telefoon
vinden, mitsgaders goede voeding
(drie eieren per dag), en elke dig
drie shilling zakgeld. Op het terre.n
van het kamp is gelegenheid tot
vissen, golf en tennis spélen. Het
Jonge paartje moet echter zelf de
huishoudelijke bezigheden verrich
ten en. zich verplichten verkou
den te worden. Maar zelfs dit wordt
hun niet moeilijk gemaakt, want
een virus, waarvan de medici
menen, dat het de verwekken van
verkoudheid ls, wordt hun lit de
neus gedruppeld en dan paaf hun
slechts afwachten.
Wanneer men bedenkt, hoeveel
ernstige ziekten het gevolg zUn van
een onschuldig ïykende verkoud
heid, dat ziet men in, dat deze proe
ven. waaraan elka tien dagen 24
Een meuielijk proefkonijn wordt tt
.Salisbury een virus in de neus ye-
brarhf. waarvan geleerden ver
onderstellen, daf her de vr-wekket
tan verkoudheid is
mensen in de kracht van het leven
(tussen 18 en 40 jaar) zich onder
werpen, van het grootste belang
zUn.
A, o. waarom keelt Bob's moedor
me nu juist voor die spiegel
neergezet? Of ik toch al niet weet,
hoe oud ik ben.
Daar zit jc nu, Harlckün! De
pluim van je muts is verschoten, je
ogen staan dof. de glimlach om je
mond is stroef, je varfpak is dun en
Daar xit je ml, Harlekijn.
DE HELDENDADEN VAN VALENTIJN DE VEROVERAAR
Valentijn begreep, dat hij thans spijkers met koppen
moest siaan: hier was hU aaji het einde van zijn tocht
nu moest hij het levenswater hebben'
Nu. daar hoefde hij niet zochecj lang naar te zoeken,
want op een kast stond een grote fles met oen etiket.
Daar stonp op Aqua Vitaen dat belekent al zo veel
als levenswater. Voorzichtig bevestigde Valentijn.de
fles op de rug van Rossie-Nancy. Ook de toverboeken
die hij zag liggen kreeg de viervoeter te dragen. Toen
klopte hij zijn trouwe kameraad op de hals cn zei:
Kom maar. paardje, lu gaan we hu.stoo De móel-
lijkstc helft hebben w| erop zilten. Koning Korolus
krijgt zUn medicijntje!
In dc maag van Rossie-Nancy klonk ren luid gerommel.
Was dat. omdat Rossie zo lang geen lUnkoekcn had ge.
had. of was het een laatste verwensing van den reeds
verterenden Ormclijn
Valentyn noch zijn paard maakten zich daarover echter
zorgen. Welgemoed wandelden zU het paleis uit en vin
gen de teugweg aan.
kaal en Je ledematen kraken. Nee,
dan de tijd, toen je nog jong was!
Harlekijn, toen je zelf nog plezier
had ln de dolle kapriolen, die je
maakte, fis .Bof"Ran dc touwtjes
trok Dat was ean leuke tijd. Je
lachte zelf mee ch^dat werkte aan
stekelijk.
Bob Is nu groot,
le groot óm nog met
een Harlekijn te
spelen. Toch heeft
hij je nog niet hele
maal vergeten.
Bob is een echte
wildebras. Ver
leden week heeft
hij zUn beeh ge
broken. Nu moet
hy in bed blijven.
Dat is nogal iets
voor Bob! Kun je
net denken,hy ver
veelt zich toch al zo
gauw.
Daarom ben je
weer te voorschijn
,1 gehaald. Harlekijn.
Je danste weer en
jc sprong, maar het
ging niet van harte.
Als je. je armen en
benen bewoog,
piepten de schar
nieren. Nee. er was
geen aardigheid aan.
Toen kwam er een draaiorgel in
de straat, zo n ouderwets pierement.
Hel ene wysje na het andere werd
de kamer ingedraaid. Bob trok aan
de touwtjes en zomaar van zeif-
danstb je op de maat van de mu
ziek.
Met armen en benen sprong en
zwaaide dat het een lust was
Zelfs de pluim VBn Je muts danste
mee Je wfas vergeten, dat je al zo
oud bent én jé hud aamen met Bob
dc grootste pret. HU voelde de pijn
in zijfll been niet meer Na een poos
je ging het orgel weer verder. Je
was moe.Harlekijn» Erg moe zelfs.
Maar. Bob was opgevrolijkt en als
het pierement morgen weer komt.
dan dans je immers weer Zo is Je
leven nu eenmaal. Harlekijn, steeds
anderen vr|b!Uk maken ook. zonder
dat je zelf plezier hebt. Maar. als,
het lukt. daivis het toch wel prettig
Per maRnd duizend stuks
vee naar België
Het aantal stuks vee. dat per
maand frauduleus over dc Ne
derlandse grens, naar België
wordt gesmokkeld, wordt te
Brussel op ten minste duizend
geschat.
Een verheel uil
ae slovenoorlog.
si
Neem J» mannen mee terug
naar da hall. sergeant, beval de lui
tenant. en 'doorzoek alle kamers
waar we nog niet. geweest zijn.
Vraag ook aan kapitein Whltlock
of htj zo goed wil zUn hierheen te
komen.
We wachten bewegingloos de lui
tenant roet de hand op zUn revol
ver. alsof hU verraad vermoedde
HU stond reéht tegenover m'J.
een grote, goed geproportionneerde
kerel met een klein snorretje, dat
aan de punten wat omgekruld was.
een tamelUk lang gezicht en ernsti
ge ogen Hij had iets krachtigs over
zich lets van een stier, zou ik
haast zeggen en zijn uniform was
nog nieuw an paste precies.
Nu stond er iemand ln dc deur,
die een buiging maakte en ons met
zijn zachtmoedige ogen een beetje
zenuwachtig aankeek. Hij droeg een
baardje, zorgvudlg geknipt en hij
raakte met zijn hoofd nauweliiks
aan de schouders van den luitenant.
Miss Noreen groette hem met een
glimlach van welkom en hij stapte
naar voren en boog galant over
haar hand.
Blij. erg blij. u veilig en wel
hier te vinden, miss Harwood. We
zaten werkelijk erg ln de put. toen
wc dachten dat u hier alleen waart,
riep hU uit cn ik merkte dat hij een
beetje lispelde, u hebt toch niets on
aangenaams ondervonden, hoop lk?
Niets ernstigs, kapitein. we
zUn de bende te slim af geweest.
O. u behoeft alles niet uit te
leggen. wU begrUpen heel goed «vat
u doorgemaakt moet hebben, want
we hebben twee van de schurken
gevangen genomen. U hebt naar
me gevraagd, luitenant Raymond'
Jawel, kapitein, en uit de uit
drukking op zijn gezicht van den
jongen officier bleek duldelUk de
m nachtlng. die hU voelde voor zijn
superieur. Ik vond het beter, dat u
zelf beslist, wat er met dezen kerel
gebeuren moet, en hU wees op mU»
miss Harwood. staat voor hem-ln.
maar ik begrijp niet hoe hij aan die
uniform van mijn regiment komt.
De kapitein haalde een bril V*
voorschijnen keck me onderzoe
kend
WaarachtlgNljjt heeft hij. riep hij
uit. en u heeft Rëtrrziog^noolt ee-
zien?
Nee. en er is geen enkele of
ficier van het derde ten Westen van
dc AUcghanies.
Het meisje lachte en lel haar
hand op de arm van Whltlock. Ik
heb luitenant Raymond beloofd, al
les uit te zullen leggen, zei ze quasi
geamuseerd, maar ik begreep toen
nog niet. wat nu eigenlUk zijn ach
terdocht opgewekt had. Dus de uni
form van mijn vriend, dat is de re
de?
Rivmohd gaf geen antwoord,
maar de kapitein maakte een toe-
stemr -de -beweging.
Nu daarvoor ben lk verant-
wooröelljk ging ze snel verder.
Want die heb ik hem geibven.
Er klonk een üfon van sas-
casme ln die ultroep/ran den lui
tenant.
Hoe komt u aqn een uniform
van het derde V. S.?
't ls niet van mU. antwoordde
ze liefjes. terwnLze Jrhitloc k aan
keek Die unlfornrra^an mitn neef,
die officier is In hef derde Kcntu :K
regiment.
RJvmond mompcldk Iets binnens
monds. kecK een ogenblik naar haar
gezicht, diy van hem afgewend was
en trok my toen plotseling met een
ruk midden ln het laiSplicht.
Kijk. kapitein, riep hij veront
waardigd uit. ik weet niet welke
bcdoëling miss Harwood heeft, met
te proberen deze man in bescher
ming te nemen, maar dit is geen
uhiform vap een rlgemcnt vrijwil
ligers.
Dus als ik u goed begrijp, ge
looft u mU niet, luitenant' vroeg ik
trots, terwyi ze hem strak aankeek.
Ik ben een dergelijke twijfel niet
gewend. mUnhecr.
Een ogenblik. Raymond, viel
de kapitein nu in. Er ls geen twUfcl
aan dc eerlUkc bedoelingen van
miss Harwood. Laten we eerst eens
horen hoe zij de zaak kan verkla
ren. U zegt dat u«dexe man icent.
miss Harwood. dat hU een' vriend
van u is. Mag ik zijn naam ook we
ten?
Maar natuurlijk, lk wil u elke
yi-aag beantwoorden. Het ls Tom
Wyatt, dc zoon van wUlen rechter
Wyatt, hij woonde vroeger gipds
beneden aan de heuvel. We zijn
oude speelkameraden.
Is hij een opstandellngj^-^^
Ja. ik heb er werkelijk nog
niet aan gedacM. hem dat te vra
gen, zej ze losjes, ik was veel te blij
dut hij me beschcrmdé. We we
hebben alleen maar over onze jeugd
herinneringen gesproken, maar ik
kreeg zo 't idee dat mijnheir Wy
att tot geen enkele partij behoorde,
en alleen maar hierheen kwam om
naar zijn bezittingen te komen kij
ken. Manr dht kan hij natuurlijk
zelf allemaal uitleggen.
Maar hoe komt hij dan ln Mie
uniform? barstte Raymondjweer los
Wilt u zo beleeft zijn om me
gelegenheid Jfi geven, dat te vertel
len? Ik heb®|twee keer gepro
beerd om Alk alles te verklaren.
Meneer Wyat^wam hier gisteren
avond aan. midden onder de storm.
Hij had gemerkt, dat zijn eigen huis
vernield was. cn .dlt was de dichts-
byzijndc schuilplaats. HU docht dat
het huis leeg stond en zocht onder
dak tot de volgende morgen. Hoe
het kwam. dat ik hier was. weten
de heren, dus dat hóef Ik niet meer
te vertellen. Meneer Wyatt kwam
hier aan, vol modder en doornat Ik
heb hem toen het enige pak kleren
gegeven, dat in huls was een uni
form. dat eigenlijk van een neef
van me was. lOitenant Anton Har-
ÉMaar dit is geen uniform Wat
vrijwilligers wordt gedragen,
lijf er bij kapitein, om
Heus. luitenant, zei het meisje,
ijl haar ogen hem boos aan
keken. u wordt veryelend. Wat kan
mij dat schelen, wat voor uniform
dat lf, ik heb u verteld, waar het
vandaan kwam. hoe het daar toe
vallig gekomen is én waarom het
door deze heer hier gedragen wordt
U.verwacht toch niet dat ik alle on
derscheidingstekens ken van het
hele leger.
Maar. zei de kapitein, die nog
al verbaasd scheen, het costuum dat
hij droeg toen hij aankwam, kunt u
toch zeker nog laten zien.
Ik weet wel waar het hing,
antwoordde Ik koeltjes. Het hing
in de eetkamer bij dc haard. Manr
lk kan er niet voor Instaan, dat het
nog daar is het huis Is door de
bende van Cowan overhoop rc-
baald en naar het lawaai te oorde
len zijn uw eigen mannen ook niet
erg kieskeurig geweest.
In 177373 met twee schepen, de Ad
venture en de Resolution (elk 400
ton metende), een tocht om het
Zuidpoolgebied maakte. Dit was hqt
begin van e?n vrijwel ononderbro*
ken reeks ontdekkingstochten,
waarvan de voornaamste hierna
worden genoemd.
Na de ontdekking van de Zuid-
Shetland-eilanden. Alexander 1-land
en het eiland Peter I ln 1819. volgt
in 1823 de tocht van den Eng. rob-
benjager James Weddell. waarbij
de naar hem genoemde Weddellzea
werd ontdekt John Biscoe vond in
1832 Grahams Land
Het oostelijk deel van de Antarc-
tis was van 1831-1839 het doel van
verscheiden expedities. Hierbij
ontdekte men om. Victorialand en
Enderbvland. Deze tochten werden
voornamelijk ondernomen ten be
hoeve van de walvisvaart.
De Fransman Dumont d'Urville
ontdekte in 1840 Adelieland. Het
jaar 1840 is zeer belangrijk geweest
in de geschiedenis van de Zuidpool
tochten. De Amerikaan Charles
Wilkes ontdekte in dat jaar'Wilkes-
land met een kustlün Tan'mim 2000
km. terwUl de Engelsman Clark
Ross door de ontdekking van da
Rosszee, de weg naar de Zuidpool
opende.
Tot het einde der 19e eeuw komt*
een plotselinge stilstand ln de veel«
vuldlge ontdekkingsreizen. In 1896
volgt dan weer een belangrijke ge
beurtenis. Kapitein Kristensen cn
Carsten Borgchrevink betraden kis
eersten het Antarctische vasteland
nabij Kaap Adare. Een Befgischa
expeditie onder leldlnftvan de Ger-
lach, doet eveneens in 1895 onder
zoekingen op de Westkust van An- 4
tarctis.
Gebruik makend van de ervarin
gen van zijn voorgangers tracht Sir
Ernest Shackleton in 1908 de Zuid
pool te bereiken- HU bleef echter
nog 180 km van zUn doel verwij
derd. In 1911 werd de poging her
haald door den EngeUflfnan Scott en
den Noor Amundsen. Beiden wis
ten de Zuidpool te bereiden, doch
Amundsen was 'Scott éea maand
voor. Op zijn terugtocht ls Scott
met vier van zijn metgezellen ten
gevolge van de slechte weersom
standigheden om het leven geko
men. Hierna heeft Shackleton nog
maals getracht de "Zuidpool tot be
reiken. doch ook zijn tweede Vpcht
kwam' niet tot het einddoel. Ben
derde tocht van Shackleton naar
het Zuidpoolgebied eindigde in 1822
op Zuid Georgia mét de plotseling»
dood van dezen bekenden Znidpool-
onderzocker. die ondanks vele te
genslagen wist door ta zc.tten cn da
■wetenschap vele belangrUke dien
sten heeft bewezen.
Na de eerste wereldoorlog worden
de Zuidpooltochten sterk bevorderd
ten behoeve van de walvisvaart. In
het bijzonder in de Australische
sector. Een Noorse expeditie trok
rond het gehele vasteland en bracht
een schat van gegevens mee voor de
Noorse rederUen.
Een nieuw hulpmiddel het
vliegtuig bewUst dan de ontdek
kingsreizigers haar grote waarde. Ill
1928 verkende Wükins per vliegtuig
C.rahamland. terwUl Wilkins cn
.Ellsworth van 1933-1835 vliegtoch
ten ondernamen van Grahamsland
over het vastclandgeblcd naar Littla
America. Admiraal Byrd maakte be
langrijke "tochten naar de O.-An-
tarctis in 1828 30- en 1833/35 Gedu
rende dc eerste tocht ging hU over
de Zuidpool.
Door de velé Zuidpooltochten ta
komen vast te staan, dat dit gebied
een vasteland ls. Zoals de kaart
aangeeft, maken verschillende sta
ten aanspraak op dit gebied, doch
men verwacht, dat de V N. zich zal
moeten uitspreken aleer deze toe
stand wordt bestendigd.
Immers voor de verdoling van
cnbewoende <*n practlsch ontoegan
kelijke ijsmassa's bestond weinig be
langstelling. maar als er on4er da
Ijsmassa's uranium wordt gevpnden,
dan verandert er veel. heel veel....
Wat geeft Hi^rtum?
Avondprogramma,
tl Januari
Hllv. I tK.R.O.) 6.30 Ned. Str. Kr.:
7.0(LNleuws. 7.30 Cr. p|.; I Nltuws; 4.11
Kon Zangver Maastrechter Staar;
153 Kamermuziek: 10.00 Nieuws; 10 20
Avondgebed: 10 33 Vrolijke melod.;
11.10 KI v ,»oeck; 1113 Gr pl
HllV. II (A.V.R.O.) «00 Nlcifws; 6 10
Schilderkunst. 7.13 Klankbeeld; 7.30
Viool, plano: «00 Nieuws; «.18 Bonta
trein; 9 30 Contact; 10.30 Koorultwlsse-
Itng; 11.30 Ork Bed Debroy.
Dagprogramma,
u'jamiarl.
Hllv. (NCRV) 7 en I Nieuw»; 110
Concert; 0 30 Wle*badener Collegium
Muftlcum; 10 .Plano; 10 30 Morgen
dienst; 11 15 Vragen aan voorbligan-
gcisi 13 Zang; 12 15 Orgel: 1 13 Metro-
pole-Ork 2 Plano: 2 3| Sweelinck
kwartel; 3 Badio Phllh Oik 4 15
Meislei klasse. 4 45 Jeugd; 5 33 Ernanl.
Hllv. II. (VARA) 7 en t Nieuws; 0.15
Or.pl Gr.pl (VPRO): 10 Morgen
wijd (VARA); 10 3» Zang. plano; li l»
Gr pl 11 Atttentia. 12 35 100* Neder
lands; l Nieuw*. 1 20 Orgel; 2 15 Rönt
gen kwartet; 3 Jeugd. 3 45 Voor zie
ken; 4 15 Jeugd: 3 15 Gr pl
«•Avondprogramma.
22 Januari
Hilv I (NCRV) B Plano; 6 30 Ned.
Stik'; 7 Nieuw»; 7 30 Eng las; t
Nieuws: 106 Concert Zangvereniging
Excelsior; 10 45 AVondoverdenklng;
II Nieuw»; 11 15 Gr.pl
Hllv II 5 Nieuw» 5 15 Milier-sexlet;
6 45 Lezing; 7 Gr.pl.; (VPRO) 7 30 Ll-
lurgie: (VARA) l Nieuws; *1» Om-
roep-ork 9 15 Hoorspel. 10 Stradlva-
*extet; 10 30 Ramb:eis; 11 Nieuws;
11 25 Gr.pr
Whltlock speelde mat de kwait
van jijn sabel. schUnbaar nog niet
overtuigd, maar toch niet van plan
om zelf alleen te beslissen.
Ik weet werkeiyk niet goed,
wat ik daarvan moet zeggen, beken
dc hij weifelend, gewoonlijk is i\ct
woord van een dame voldoende,
maar nu. ik enfin, er zit iets
vreemds in die zaak. Wot dunkt u,
luitenant?
MU dunkt, dat de kerel naar
majoor Haw* s gebracht moet wor
den om hem te laten vertellen, mat
welk doel hij hierheen la gekomen.
Ik. twijfel geen ogenblik aan miaa
Hirwood. integendeel, ik acqppteer
haar verklaring volkomen, maar
déze man is geert burger, dat is een
militair, hij heeft absoluut een «nl-
litalr voorkomen. HU moest zelf
maar eens een verklaring afeggen,
kapitein. Daarbij viel zUn blik op
den koster die in een hoek zat, diep
in elkaar gedoken cn door het
grauwe daglicht dat door de ramen
viel. beachenen werd.
Hela, er schUnt^ nog iemand
te zUn, die we nog niet gezien heb
ben. Wie ben jij?
(wordt vervolgd!
