m
J.
l
Gouda's klokken luidden het
eerst in het land
De rode
nevel
Geboorte van de prinses
blij gevierd
De heer A. van Wijnen
NAAR DE MAAN
Vijf geboorten
op 18 Februari
MET OOG EN OOR IN DE STAD
Natte nachtrust
EEN MEISJE
AUOLPHUS
Rare droom
neemt afscheid van „zijn" bond
GEHEIMEN
VAN DE BOERENWAGENCLUB
Misdadige jeugd
Liefde cn afkeer
ontmoeten elkaar
Voor de
Jeugd
DRIE ONTEVREDEN
ESKIMO'TJES
WINTER
Strijd tegen
echtscheidingen
WOENSDAG 19 FEBRUARI 1947
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 2
Met lulde klank kwamch de
klokken van de Sint Jan in de
nachtelijke stilte met hun vreug-
degalm: luistert! Vijf minuten.
Een prinses geboren! De fa-
brieksfluiten namen het blijde
bericht over pn wie het gis
ternacht nog niet gehoord had.
vernam het In de vroege ochiend
wel: er is een raeiske geboren
op SoestdiJk.
Onze klokken waren er vroeg bij.
Om 3.48 uur al klonk de blijmare
«ver Gouda Onze stad was daar
mede de eerste in den lande. Waar
de klokken luidden! De „Goudachc
Courant" had er voor gezorgd, dat
het bericht'bekend werd. hier en
ln de omliggende plautserf.
De stad «was vroeg present. Al
•poedig stonden de vlaggen op de
toren, van de openbare gebouwen
werd de vlag uitgestoken en overal
kwam de vlag aan de particuliere
huizen te hangen Hele ströten wa
ren ln feesttooi, op de Markt kre
ten de bomen een Oranje-jgsje aan.
Er was wel eens gezeul, jammer,
dat het zo wintert, maar van een
belemmering van de feestvreugde
door de koude viel toch niet veel
te merken.
Het programma was eenvoudiger
dan op een zomerdag, maar de
mensen bleven niet thuis.
Al gau^r vulden de straten zich
en er heerste een gezellige drukte in
de stad met al die met oranje ge
tooide mensen en kinderen. En wel
dra klonken de feestklanken met
tromgeroffel, hoorngeschal en har-
moriiemuziek
De eerste muziek was vfoeg in de
ochtend te horen. Om 7 uur had de
•tadsbeiaardierster. mej. M. Blom.
reeds de Sint Janstoren beklommdn
om het carillon zijn feestliederen te
laten zingen over de nauwelijks ont
waakte stad.
Padvindersmars
De eersten, die op deae nationale
feéstdag. waarop de zon zo fleurig
scheen en de vorstkoude verzachtte,
acte de présence gaven, waro»i de
padvinders en padvindsters die met
kleine en grote tamboertjes voorop,
n%ar de Bieekerssingel en Karne-
melksloot trokken, om zich te ver
zamelen voor een gezamenlijke mare
van alle padvindersverenigingen
In eén lange sfoet. voorafgegaan
door de vlaggen van hun verschil
lende groepen, de padvindsters. wel
pen en verkenners 1500 ln getal
door de straten
Terwijl de padvinders hun ronde
maakten, kwamen een zevental
Tuiters op prachtige zwarte paarden
de Markt op.
v Op het bordes van het fctadhuis
beeft burgemeester James afkon
diging gedaan van de geboorte,
waarna viermaal een driewerf hoe
ra. dat alle aanwezigen overnamen,
werd uitgebracht, op de nieuwe
prlnees, de prinselijke ouders. H M.
de Koningin en het Huis van Oranje.
De zeven ruiters, leden van de
landelijke rljverenlging ..Gouda
Vooruit" hebben als herauten deze
proclamatie door de gehele stad
verder uitgedragen.
Bij de plechtige afkondiging op
de Markt zweeg ditmaal Gabriel,
het luidklokjc in de toren van het
stadhuis, dat jcich altijd bij bijzon
dere gelegenheden laat horen. Doch
li) de avonduren verhief ook Ga-
briël zijn stem. ten teken dat hij er
nog was en diet door de koude
verkleumd, of. in beiaardierstermen
gesproken, bevroren was.
Tien minuten na de afkorftllging
verscheen burgemeester James op
nieuw met hoge hoed op en ambts
keten om op het bordes yan het
stadhuis, nu dm de op de Markt
weergekeerde padvinders langs
zich te zien délfileren Na het défilé
waarbij even verder de hoofden ge
richt waren naar het monument
voor de gevallenen, werd het Wil
helmus gezongen.
Middelerwijl trokken muziekkorp
sen door onze stad om in de zie
kenhuizen concerten te geven. De
Chr Muziekvdr. „Per Aspera ad
Astra" maakui onder leiding van
den heer J. v. d. Kemp daarvoor
nog een muzikale omgang.
Beschuit met muisjes
Men kon op deze daotpok be
schuit met Oranjemuisjés eten.
waarvoor de Goudse padvinders in
samenwerking met hpt Niwin-cpmi-
té hadden gezorgd. Een aardige
praalwagen met een wieg met baby
reed door de stad.
Ondertussen was de gramofoon-
installatle, die aan de achterzijde
van het stadhuis was opgesteld, ge
reed gekomen en klonk vrolijke
muzfek-. Het carrillon zong als in
termezzo nog een half uur vader
landse liedjes
Na het middaguur Was het de
beurt aan de kinderen van de buurt
verenigingen vpor een optocht,
waarbij voor het stadhuis aan den
burgemeester oen zanghulde werd
gebracht. De bqrgemeester heeft dp
Uit vroeger tijden
DE „GOUDSCHE COURANT-
MELDDE
75 Jaar gereden.
Uit Zevenhulzen: Het poléerwater
heeft hieixen aanmerkelijke hoofcte
I bereikt, zodat de vele molens ln
dkrtuitgestrekte polders aanhoudend
moeten werken om het water onder
peil te houden. De toestand van
de landerijen is echter uitmuntend
en de veldarbeid druk aan de gang
De weilanden kunnen echter nog
niet door ping lyee bezet worden,
daar de landen te vochtig zijn.
50 Jaar geleden.
Bij de publieke aanbesteding te
Haastrecht voor het maken van een
bazaltmuur en het droog leggen der
sluisdeuren, waren drie biljetten In
geleverd. nJ. -van Th. Hooft 2155.
Joh. van Dam ƒ2143 en C. W. den
Hoéd fm88. Aan den laagsten in
schrijver Is het werk gegund.
25 Jaar geleien.
Uit Schoonhoven: Dr. S. I. M.
Mogendorff. alhier, herdacht de dag.
waarop hij voor 25 "laar tot Rijkt-
veearta werd benoemd.
Gedurende vültJen jkar is dr. Mo
gendorff in deze ^gemeente werk-
jcugd 'toegesproken, waarna de met
vlaggen, sjerpen en fecstmutscn ge
tooide kinderen een rondgang door
de stad maakteh.
In de middag was er weinig te
doen. De kioderen hadden speciale
filmvoorstellingen, die de Centrale
va'n Buurtverenigingen in samen
werking met de directies van de
plaatselijke bioscoop georganiseerd
had Er waren in de drie theaters
twee voorstellingen, d'e «He een
enthousiast publiek trokken.
Fakkeloptocht
Dos avonds heerste de grootste
drukte in de stad Het leek wel of
ondanks de koudd heel Gouda op
de been was Het stadhuis was
sprookjesachtig geijlumincerd. ter
wijl ook de kruin 'van St. Jan in
een weelderig licht prijkte. De be
langstelling ging uit naar de fak
keloptocht. die de commissie voor
Oranje- en andere openbare feesten
georganiseerd had en waaraan pad
vinders. kinderen en volwassenen
dcalnamcn. Met de muziekvereni
gingen ..De Pionier" en „Caecilia"
in dé stoet ging het door de stad.
Ook. zij dieigpen fakkel hadden,
sloten zich aan en hosten er lus
tig op los. waardoor de Kleiweg
een deinende mensenzee leek.
Van het vreugdevuur, dat na de
optocht volgde, kwam niet veel te
recht. omdat maar een enkel fak-
keltje het op de lange weg had Uit
gehouden
Felieitatie-registers
Er bestond de gehele dag op het
stadhuis gelegcnhci*d de fclicitatie-
registers te tekenen, waarvan een
druk gebruik is gemankt.
De burgemeester deelt mede. dat
de gelegenheid tot het tekenen van
het felicitatieregistcr tot 26 Febr.
ten stadhuize is opengesteld. Daarna
zal het register aan Prinses Jüliana
en Prins Bernhard worden aange
boden.
Telegram van gelukwens
De Commissie voor Oranje-* en
andere openbare feesten heeft'aan
het Prinselijk paar met het vol
gend telegram de gelukwensen van
onze stad vertolkt:
De Commissie voor Oranje- en
andere Openbare Feesten te Gouda,
in vergadering bijeen, met vreug
de en dank kennis genomen heb
bende van het heuglijk nieuws,
biedt Uwe Koninklijke Hoogheden
haar hartelijke gelukwensen aan
met de geboorte van de Prinses.
Bijeenkomst in St. Jan
Uitgaande van de Goudse Chris
telijke Oranjevereniging werd gis
teravond in de St. Janskcrk ter ge
legenheid van de blijde gebeurte
nis een samenkomst gehouden, wél
ke werd aangevangen met samen
zang van Ps. 75 I en 4
Na het votum door ds. J. J Si
mon. predikant der Evang. Luth.
Kerk. volgde samenzang, waarna
burgemeester mr. dr K. F O
James de m"t de nationale kleu
ren en oranje getooide preekstoel
betrad.
Wij willen ons aller gedachten
richten naar Soestdiik. ving de bur
gemeester aan. waar een gelukkige
moeder haar dochtertje irj de armen
houdt en in ons "is de wens dat het
haar verder ook wel moge gaan.
GESLAAGD.
Voor het diploma Franse- han
delscorrespondentie van de fied.
Associatie vpor practijkcxamens Is
geslaagd de heer H. Bcydcrweilqn
alhier.
MF.T VUUR GESPEELD.
Op de nationale feestdag heeft
ook do rode haan gekraaid Met
vuur spelende kinderen hebben gis
termiddag brand gesticht in een in
de openlucht onder een afdak ge
vestigde 8t>p-opslagpIaats op het
terrein van het expeditiebedrijf van
den heer J. C Janzweert aan de
Lazaruskade. Het vuur tastte ook
een aangrenzende schuur aan. maar
voor het grote afmetingen kon aan
nemen. had de brandweer het met,
een straal op de waterleiding ge
blust. De schade bepaalt zich tot
enige pakken stro en klein gedefelte
van het dak yan de schuur.
Ter gelegenheid van- de geboorte
van een Oranjetelg, heeft de N V.
Nationale Levensverzekering Bank
een door den heer N M Japikse ge
schreven geïllustreerd boekje ..Op
voeding van prinsessen en prinsen
van de huizen Oranje-Nassau. prins
Willem I tot en met .prinses Ju
liana uitgegeven
NIWIN GAAT TREKfcEN.
De trekking van de Niwlrt-loteriJ,
georganiseerd voor het kopen van
een cantlne\#agen voor de militairen
in Indië als geschenk van Gouda,
zal a.s. Maandagavond geschieden.
COMPOSITIE VAN MOSS WO LIT.
Op de nationale feestdag is over de
zenders Hilversum uitgezonden een
aan H M. de Koningin opgedragen
compositie voor koor en orkest
„Valerius-Triptiquegecomponeerd
door Moss Wolff, dirigent van het
mannenkoor ..Gouda's Liedertafel".
Dir. F. Tleter. Hoofdred. Leo Ott.
Staatk. red. prof. mr. C. W. de Vries.
Chef-red. S. H. v. d Kraats. Uitgave
en druk1 N.V. R'darasch Nieuwsblad.
Ook gaan onze gedachten uit naar
Prins Bernhard en niet minder don
ken wij met warm medegevoel aan
Hare Majesteit de Koningin Dat
God hen behoede. Maar bovenal
richten wij onze aandacht op het
borelingbke zeli,dat ontvangen werd
als hoop voor die, toekomst Die toe
komst is met wolken bedekt, maar
ook achter die donkere wolken zal
de Oranjezon schijnen. Dit is de
grote betekenis op l\£t geboortefeest
van de jonge prinses. God bescher-
me, besloot spreker, het geslacht
van Oranje en behoede dit kind.
Ds. M C. Koole, Ned Herv. pre
dikant. sprak naar aanleiding van
Jer. 12 5. Als Christenen willen
wij, zeide hij, niet verzuimen in de
kerk te komen om God te danken
voor 't jonge leven dat Hij weer aan
't Huis van Oranjé schonk. De predi
kant herdacht de voorbijgegane ja
ren en de taak van Oranj/^daarin.
Nederland en Oranje, zif behoren
bij elkaar, door de loop dé* eéuwen
ontstonden hechte Jicfdesbanden.
Na al wat wij beleefden, is er nu
vreugde in ons hart. over deze ge
boorte aan het begin waarvan God
staat. Die in Jezus Christus zegt.
dat Hij de Vader zal zijn van dit
kind. op wier hoofd straks Zijn ze
gel zal worden gelegd Wij bidden,
eindigde ds. Koole. voor allen die
in hoogheid zijn gezeten, ook voor
dit pas geboren prinsesje, een kml
van Nederland.
De laatste spreker was ds. J. P
C. ten Brink, Geref predikant, die
sprak naar aanleiding van Pji
145 4 en er op wees hoe de klok
ken van de St Jan ondanks wat de
bezetter meende te beletten, weer
hun bronzen stemmen deden horen
om de geboofte van een nieuwe
koningstelg te verkondigen. Dank
baarheid zij er. niet alleen in woor
den,God eist. dat wij als volk van
Nederland met het Huis van Oranje
vooraan ons zullen.buigen voor Zijn
Woord als richtsnoer voor ons le
ven. maatschappelijk gp sociaal.
Staaitde werden o m. gezongen het
Wilhelmus. lied 1 en 6
Het mannenkoor o.l.v. den heer
Willem Hulsmann verleende aan de
ayond medewerking met het zingen
van een viertal liederen. Uit de bij
eenkomst werd een telegrafische ge
lukwens naar Soestdijk gezonden.
Op 18 Februari, de dae van de
geboorte van prinses Maria
Christina, zijn hier ter stede vijf
kinderen gebo-en
Om 0.15 uur Catharina Adriana,
dochter van Johannes Cornells
van Hesse, belastingambtènaar
enMaTui Francina van Waas.
Da Costakade 3. het eerste kind
van het echtpaar.
Om 2.15 uur Mnrllflis Willem,
zoo» van Tcunis KIWS. betonar-
beidcr .en-Maria d Wijde.
Raam 186. het derdl kind van
het tchtpaar.
Om 6 45 uur Albert Bart. zoon
van Adrianus van Maaren. kan
toorbediende en Elizabeth Zwij
gers. Gansstraat 34. fiet tweede
kind van het echtpaar.
Om 8 ilur Wilhelmina Johanna,
dochter, van Klaas Slinger, elec-
trieien en Geertrulda Maria Wil
helmina van Klaveren. Kanaal
straat 8. het vierde kind van het
echtpaar:»
Om 11 30- uur Benjamin, zoon
vpn Benjamin Wceldenburg. ra
dio-technicus en Helena Apolo-
n:a Verbij. Sophiaströat 73. het
dérde kind van het echtpaar.
AT
AAR
ANNEER
15 Febr 131 uur Velltni«ebouw
Bieekerssingel 49: Openbare vetko-
ptng goederen door deurwaarder R
van Blokland.
IS Febr. 7—» uur CrmbeUixtraal 3:
Spieekuur plaatselijke commissie ..Ne
derland helpt Indie" voor Indische ge-
icpati teerden
is Febr 7.3» Ned VolksherstelBij
eenkomst met deelnemers cursus voor
rijpere Jeugd en volwassenen
IS Febr 7 3i uur CalvUn: Spreek
beurt d* L. VroegindeweU.
IS Febr 7.3S uur Ter Gouw: Pro-
aganda
bond A
IS Febr 7.3S uur Veemarktrestau-
rant: Jaarvergadering Ned Chr Vrou
wenbond
IS Febr 7 3S uur Westarkerk: Wiik-
avond wijk II Ned Herv Gemeente
is Febr. I uur Reünie: Spreekbeurt
ds J Börge^voor Logosverband
IS Febr. I uur Nieuwe Schouwburg:
Opvoeung Veigeef ons onze schul
den" door Willem Göossens' Volksto
neel.
IS Febr. I uur Concordlï: Opvoering
De Spin" door Het Ztr.der Toneel
voor Goudse Toneelkring
11 Febr. I uur Central: Bijeenkomst
Kon Nederl. MIJ van Tuinbouw en
Plantkunde, spreker J Zwartendijk
over „Mooi bloelende heesters voor
onze tuinen en parken".
21 Febr. IS uur Kunstmin: Algemene
Bondsdag Bond van Kaasproducenten
ZS Febr. I uur Reunla: Voordracht
mr H. Wtllemse voor Volksuniversi
teit over Nederland als zecvaiende
mogendheid" in cyclus ..Een volk.
dat leeft, bouwt aan zun toekomst"
2# Febr 3 uur Ter Gouw: Bijeen
komst Goudse Winkeliersvereniging,
spreker N Bruynjé. over ..Verplichte
sociale verzekering voor zelfstandi
gen".
20 Febr. I uur Concordia: Toneel
avond mannenkoor Gouda's Lledci la-
fel. opvoering ..Nlcodemus en zijn
schaduw" door amusementsclub „Ons
Genoegen"
2* Febr. uur Westerschopt: Bljbel-
bespreking ds M C. Kooie
2S Febr 8 uur Ilel Rlauwa Kruis:
Blibellezing ds J. J Koning.
21 Febr. I uur Gebouw Magoll: B1J-
belbespreklng Jb Klein Haneveld
22 Febr. 4.45 uur R H B S
Openbaie demonstratie indoortralntng
atletiekvereniging .Ter Oouw" o.l v.
J. Gravesteyn
22 Febr. 7.3S uur Central: Jaarver
gadering atbletiekyereniging ..Ter
Gouw"
22 Febr. I uur Kunstmin: reestavond
athletlek- en handbalvereniging -Vl
ies £t Celerttas opvoering .Kitty
Jokt nooit" door Vlres-toneelaroep
22 Febr 2 uur De Put (Willens):
Schaatswedstrijden De Jodan Boys".
Bioscopen
Reünie Bioscoop: De stenep bloem
Thalla Theater: Going my way (met
Bing Crosby en Risé Stevens)
Aanvang: 3. 7 en 9 15 uur Thalia
Theatei3. 6.45 en «15 uur
vApothekersdienst
Steeds geopend (des nachts alléén
voor recep:en): Apotheek E Grendel,
alleen Lange Tlendeweg 9.
ZAKDOEKNOOD OPGELOST.
Gedurende zijn veVtolijf te Sncst-
clijk- heeft onze speciale verslagge
ver gewaagd van de zakdoeknood
van den cameraman van Polygoon-
Profilti Een abonnee van de Goud
schc Courant, mevr. Hoekstra, Gou
we 51. heeft den filmman naar aan
leiding hiervan met een zakdoek van
enorm formaat vereerd.
Helaas is hij niet langer verkou
den
JNDÓORTRAINING
DEMONSTRATIE
Bljzpndér Interessant voor Athletlck-
bcoefonaars en zij* die het worden
willen, is de demonstratie tndoortral-
nlng. die ..Ter Gouw Zaterd. 22 Febr.
's namidd. 4.45 uur in de gymnastiek
zaal van de H.B.S.. ingang Krgger-
laan. organiseert. Komt ook eens
kijken, de toegang is vrij. I M
Eindelijk weer
eens een keer vroeg
naar bed, mompelt
Frederik als hij met
zi„n ega kans heeft
gezien vroegtijdig van
een vervelende visite
te ontsnappen en de
sleutel in het slot
steekt.
Het tikt. Fré, zegt
zijn vrouw, als ze vol
gens Frederik al en
kele uren onder de
warme wol liggen.
Wie tikt. vraagt
Frederik, slaapdron
ken.
Ik zeg: Hét tikt.
zegt zijn vróuw, die
nooit kan uitstaan, dat
Fré zo snel slaapt.
Maar dan, is Frederik
plotseling klaar wak
ker Indej'daad. het
tikt Op rjjn gezicht
tilft het, refht in zijn
oog en het komt van
het plafond. De water
leiding. dringt het tot
hem dooc en
De watcrWMIng.
zegt ook zijn vrouw.
Ken run naar de
huiskamer. Daar tikt
het niet meer. daar
gutst het: langs het
öeh^ng. van het pla
fond. In de schaaltjes
van de kroon, die
haast vol staan.
Niet hier dus,
constateert Fré. die
altijd erg zeker is met
het stellen van diag
noses
Naar de boven
buren. klinkt de strijd
kreet van zijn ega. Het
portiek opgerend, ge
beld, geen 'gehoor.
Uit de stad?, over
weegt Fré.
Sla dan toch.
man, kreunt zijn
vrouw, op het deur-
luikje doelend. Huis
vredebreuk, dringt het
tot Frederik door.
magr hij slaat en zij
rennen naar binnen,
even agressief als
Duitsers op zoek naar
onderduikers.
Boven onze huis
kamer moet het zijn
stelt Fré vast.
Dacht je soms
boven de tuin, schat,
tergt zijn vrouw.
En boven de huis
kamer is het inder
daad. Met brede gol
ven alort het water
zich over de rand van
de bevroren vaste
wastafel.
De hoofdkraan.
Fré. toe dan toch. we
verdrinken Maar
waar'vind je nu ln een
vreemd huls zo gauw
de hoofdkraan.
Dat die buren nu
Juist niet thuis zijn,
kankert Fré. rond
tastend en geen licht
makend om kort
sluiting te voorkomen.
Daar zal 't zijn
oppert zijn' vrouw, op
een kastje in de gang
wijzend. Het deurtje
wordt uit Vt,verband
gerukt en een achc-, Ie
dobbert de gang In.
Fré uit zacht een on
welluidend woord
Speelgoed van buur-
móns telg. Geen
hoofdkraan Eindelijk
la het object gevonden
en mindert de vloed.
Dah begint de af
braak' In «"s buurmins
huis. Tapijten wornen
opgerold en op^het
balkon gelegd. mcJfce-
len verhulzen nlar
andere kamers \n
teilen en dweilen doen
de rest.
Na nog wat redde
ren. benéden »laat Fré
zich tenslotte om half
drie op het bed neer
vallen. En droomt van
eindelijk weer eens
vroeg naar bed.
'f Werd een meisje.' Goed ger-aden?
Wie van U had het voorspeld?
And'rtn waren daarentegen
Op een jongen meer gesteld.'
Lere lang dit lief Prinsesje.'
Q. tnat zyn tol) biy daarmee
Dooievaar zegt: ..Éérst dit meisje.
'n kroohprin strakst
Je Mairttiendrai.' I
ft. 5.
STRIJDER VOOR DE
BOERENKAAS
Wanneer morgen de heer A van
Wijnen de hamer overgeeft aan zijn
opvolger als voorzitter van de Bond
van Kaasproducenten, den heer A.
C Streefland te Lekkerkerk. dan
sluit een zeer verdienstelijk stad-
Ïenoot een 34-jarig voorzitterschap
f. gedurende welke periode hij
veel belangrijk en baanbrekend
werk heeft verricht ten bate van
de kaasproducerende boeren in
Zuid-Holland.
De thans zes en zestig jarige heer
<Van Wijnen, die de tijd gekomen
acht om de leiding van de door
hem gestichte organisatie aan jon
gere handen over te dragen, mede
omdat zijn functie als voorzitter
van het Bcdrijfsschap voor Zuivel
zeer veel van zijn weliswaar grote
werkkracht blijft eisen, werd in
Stolwijk geboren, waar hij later de
boerderij van zijn ouders ovetnam.
welk bedrijf hij geleid heeft tot zijn
vijf en dertigste jaar. Wat hij aan
schoolontwikkeling te kort kwam.
heeft hji door naarstige zelfstudie
aangevuld. Hij las veel. eerst rijp
en groen, later meer speciaal de
dingen, die hem in het bijzonder
interesseerden. „Van jongs af', ver
telt hij. „had ik veel liefhebberij
voor sociale en economische vraag
stukken Geen wonder, dat deze
intelligente jonge boer vooral zijn
aandacht ging wijden aan de min
der rooskleurige toestand van zijn
eigen bedrijfstak, .de kaasmakerij.
De kaasmakerij op de boerderij is
een huisindustrie, die al eeuwen
oud Is. Archiefstukken bewijzen, dat
reeds in de vijftiende eeuw de boe
renkaas als ruilobject vwcrd ge
bruikt. Er waren echter bij het be
gin dezer eeuw grote moeilijkheden.
De landbouwcrisis, die in 1B80 be
gon als gevolg van de opkomst van
Amerika als graanproducent, had
opk belangrijke gevolgen voor do,
veehouders en vonral het laatste
decennium der negentiende eeuw
was allesbehalve gunstig voor de
boeren. Daardoor waren zeer velen
weinig financieel draagkrachtig en
dit bracht hen sterk in de macht
van de"kaashandelaren Deze lever
den 's winters aan de boeren ook
stro en veevoer en doordat velen
dit niet contant konden voldoen
moesten de kosten van de winter
de volgende zomer betaald worden
met kaaslcveranties. Er ontstonden
toestanden, die niet te tolereren
waren, niet alleen moest het vee
voer duur betaald worden, maar
ook met de kaasprijs was de boer
geheel aan de willekeur van den
handelaar overgeleverd De enkele
pfdelingen van de Raiffaisenbank.
die toen nog maar het begin vorm
den van de latere vlucht, genomen
door de boerenleenbanken, konden
dit euvel nog niet genoeg voor
komen.
Bond gesticht
Reeds lang hield deze kwestie den
heer Van Wijnen bezig, maar tot
actie kwam het niet. In 1913 voer
den eehter de georganiseerde han
delaren een reglement in. waarbij
de boeren ook lange tijd na de af
levering van de kaas verantwoorde
lijk werden gesteld voor de kwali
teit van het product, o.a. wat be
treft het optreden van het z.g
„blauw" in de kaas.
Dit reglement werd de aanleiding
tot het oprichten van de Bond van
Kaasproduceriten te Stolwijk. Sa
men met den heer J. de Groot te
Berkenwoudc. die 36 jaar secretaris
van de organisatie was. trok dc
heer Van Wijnen er bijna avond
aan avond op uit. De ideeën, die
bij de boeren gepropageerd werden,
waren aanvankelijk uiteraard nog
enigszins vaag en kwamen voor
namelijk hierop neer: „De handel
organiseert zich, dat moeten wij
ook doen en dan zal onze afhanke
lijkheid ophouden Dat de tijd hier
voor rijp was. bleek doordat de
zelfde winter reeds in twaalf ge
meenten rond Gouda een afdeling
werd opgericht (later uitgegroeid
tot eeh dertigtal). De propaganda
werd altijd op bezadigdp wijze ge
voerd. geen gi'ote woorden en be
loften. gden scherp gestelde fïrotest-
moties. er werden geen utopleen
nagestreefd en tegenover de over
heid werd nooit onordelijk opge
treden Men nam echter geen -blad
voor de mond. ook nu niet. al be
kleedt voorzitter Van Wijnen dan
een belangrijke regeringsfunctie
..Door dit alles", zegt hij. „is de
vereniging op peil gebleven en daar
ben ik trots op
Het eerste resultaat, dat bereikt
werd. was de intrekking door de
handel van het gewraakte régle^
ment. Verder werd in 1914 een be
ëdigd controleur aangesteld, die
monsters van het geleverde vpo-
voeder onderzocht. Met naam en
toenaam werden regelmatig in het
eigen orgaan de gevallen vermeld,
waarin minder goede kwaliteit werd
geleverd. „Ik snap zelf achteraf
niet", zegt de> heer Van Wijnen,
„dat ik toen nooit éfens tegen de
lamp ben gelopen, want al is iets
waar. dan mag dat nog niet altijd
gepubliceerd gorden. Te begrijpen
is. dat de handelaars aanvankelijk
zeer vijandig tegenover ons stonden
en het is wel gebeurd, dat men mij
waarschuw.de niet ln een bepaalde
streek te gaan sprekèn, want dan
kon ik op weg daarheen wel eens
afgedroogd worden. Daar heb ik me
echter niet aan gestoord en er is
nooit iets dergelijks gebeurd."
Eigen verkoop-
In 1915 bleek echter wel. dat men
er zo niet kwaif). Door dc te ge
ringe financiële draagkracht der
boere'n bleven de handelaren baas
en met krgcht werd daarom de op
richting van boerenleenbanken be
vorderd. Van lieverlede kwamen qr
ook stemmen, die wilden overgaan
tot het zelf verkopen van kaas, zo
doende dus de handel uitschakèlen-
de. De heer Van Wijnen was daar
aanvankelijk wat huiverig voor met
het oog op mogelijke consequenties
bij een eventueel fiasco: de. jonge
bewegirvg zou te gronde kunnen
gaan. als blijken zou. dat de boeren
dé risico's van de handel niet kon
den dragen Toen echter op een
vergadering het bestuur de opdracht
kreeg een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheid van een eigen
verkooporganisatie, liet, men er
geen gras óver groeien. In de na
zomer van 1915 kwam als aparte
organisatie de „Coöperatieve Ver
koopvereniging voor Volvette Boe
renkaas met Rijksmerk" tot stand
met den he# Van Wijnen als voor
zitter. Het Rijksmerk was toen voor
de kaas nog niet verplicht dat
kwam 1'jaar lötqr maar zoals
uit de naam blijkt, dwong de voor
uitstrevende beweging zijn leden
tot aansluiting bij dc Rijkscontrole.
die torn bij vele boeren nog oD te
genstand stuitte. f
Al spoedig werd een pakhuis hier
ter stede aan de Keizerstraat ge
huurd. waar men danig trots op
was een opslagruimte voor JO.OOO
kg. kaas. (Tussen haakjes: de tegen
woordige capaciteit van „De (Pro
ducent" is ongeveer zestig maal zo
groot). Het eerste jaar sukkelde dc
nieuwe coöperatie ten zeerste met
haar directeuren Men had er! drie
in één jaar Het bleek zeer moeilijk
om een geschikt persoon te vipden
De heer Van Wijnen moest er. om
de zaak op gang te houden, bijna
elke dag zijn. Zijn vrouw, die &cm
altijd in zijn streven trouw terzijde
heeft gestaan. Öeheerde intussen
met een ouden daggelder prabtisch
alleen dc boerderij te Stolwijk.
Toen kwamen er veie stemmen
uit de vereniging: „Word lij nu
maar directeur' en na enige harze-
ling het viel niet mee de Ouder
lijke boerderij aan kant te doen
accepteerde dc heer Van Wijnen.
Dat men een gelukkige keuzp heeft
gedaan, heeft de verdere gang van
zaken wel uitgewezen, al stelt de
heer Van Wijnen bescheiden een
goed deel van het succes van de
Coop verkoopvereniging op reke
ning yan het bestuur, dat steeds
blijk gaf van een brede kijk.
„De Producent"
Al heel gauw groeide men uit het
pakhuis aan de Keizerstraat en in
1916 werd het terrein aan dc Wach
telstraat gekocht, waar gedurende
de jaren 1916—1925 ln vier gedeel
ten het tegenwoordige gebouw ver
rees Bij het bouwen van de ver
schillende gedeelten was men ech
ter zo vooruitziend, dat toch een
goed en aaneensluitend aehcel ver
kregen werd
Twee jaar na de oprichting van
de-Cooperatleve verkoopvcreniging.
word als aparte cooper'atie de af
deling Inkoop opgericht, die aan de
boeren veevoeder ging leveren. Dit
bedrijf werd geconcentreerd in een
„vreselijk oude olieslagerij", op de
zelfde plaats, waar nu dc hoge silo
de lucht in priemt. Een bloeiend
bedrijf met eigen koekcrij en male
rij en ongeveer duizend leden
Een derde afdeling werd de eigen
spaarbank, waarvan door dc leden
veel gebruik is gemaakt, hetgeen
tengevolge had. c*t de coöperaties
practisch niet met Vreemd geld
hebben behoeven te werken
Enkele jaren later werd de naam
gewijzigd in Coöperatieve Produ
centen Handelsvereniging „De Pro
ducent
Daarnaast biccf de Bond van
Kaasproducenten bojtaan. Vooral in
dc jaren 1914—1916 werd nuttig
werk gedaan. In die tijd van sterke
prijsschommelingen werden o a. te
legrafisch alle prijsverandcringen
aan dc afdelingen dooqgegeven. op
dat de boeren oven goed als de han
delaren met dc prijs op dc hoogte
zouden zijn.
Dc jaren 192119^4 waren even
eens belangrijk. De neer Van Wij
nen deed zich nu kennen als een
uiterst bekwaam en hartstochtelijk
verdediger van de boerenkaas. De
fabrieken wilden toen komen tot
con eenheidsproduct van 45 f kaas
door afroming van dc melk. Dit
zou de ondergang voor dc boeren
kaas zijn geweest, daar een boer
bij deze manier van werken niet
nauwkeurig genoeg het vetgehalte
kan bepalen Met al zijn kracht,
kennis en toewijding heeft de heer
Van Wijnen, die zich met hart en
nieren verbonden weet aan de kaas
makerij op de boerderij, het goede
recht van de boerenkaas verdedigd,
die. omdat zij zonder vervoer en
zonder verschillende pompen en
andere machines-gepasseerd te zijn.
direct van de verse melk wordt ge
maakt. nooit te evenaren is door
de fabriekskaas Fel is de strijd
geweest, die in 1921 geopend werd
door een inleiding van den heer
Van Wijnen op het Landbouwhuis-
houdkundig Congres te Gouda. w
Boerenkaas in eer
-Tn het over twee dagen verdeel-
dS1 debat, dat op dcj,e inleiding
volgde, stonden dc meningen scherp
tegenover elkaar. Pro~ en contra
vergaderingen volgden en steeds
stond de heer Van Wijnen op.de
bres voor zijn boerenkaas. Het plan
der fabrtckenf dat reeds zijn neer
slag ha4 gevonden in een ontwerp-
wet. strandde Sinsdicn is heti strijd
rumoer geluwd en de waaiidering
voor de tioeröhhaas is steens ge
stegen en ln deze na-oorlogse jaren
groter dan ooit
De Bond van Kaasproducenten
was bij vele instanties vertegen
woordigd. waarvan als belangrijk
ste genoemd moet worden de po
sitie. die dc heer Van Wijnen in
nam ln dé Crisis Zuiveicentrale
Eerst was hij lid van het dagelijks
bestuur, maar in 1931' werd hij voor
zitter van deze belangrijke organi-,
sjatic. Deze functie heeft hij be
houden. ook toen de naam achter
eenvolgens gewijzigd werd in Ne
derlandse Zuivel-Centrale en Be-
drijfsschap voor Zuivel.
In 1937 nam deze stoerq Werker
en strijder voor de zelf-kazers af
scheid als directeur van „De Pro
ducent". Zijh zoon. de heer W van
Wijnen, volgde hem op Onder diens
leiding werd een zuivelfabriek ge
sticht. die boter en melkpoeder fa
briceert en in de toekomst ook kaas
zal gaan maken. Dit. laatste zal wel
licht menigeen bevreemden.maar
men moet nu eenmaal rekening
houden met verschillende factoren
in deze tijd. o.a. het personcclge-
brek. die de tendenz hebben de
zelfkazerij te verminderen De heer
!Van Wijnen zou het zeer betreuren,
indien het kaasmaken op de boer
derij achteruit ging. want op de fa
briek kan nooit zulke kwaliteits
kaas gemaakt worden (bij boter ligt
de zaak anders), het kaasmaken
eist slechts een kleine inventaris en
dc kosten van het kaasmaken kun
nen vooral ln niet te kleine gezin
nen gemakkelijk zelf verdiend wor
den De boeren worden nu door de
handel goed behandeld trouwens
<le verhouding tussen „Producent"
en handel is ook goed, hetgeen de
Plaatselijk Nieuws
Berkeniooude
RingrUderU met arretlkkera.
De uitslag van de ringrijderij met
arretikkers uitgeschreven door de
ijsclub „Nooit Gedacht" in Achter
broek was: 1. W. Kooluit Gouderak
en mej. M. van Schoonhoven Stol-
wijk: 2. L. de Vries en echtgenote
te Stolwijk; 3. D. Verstoep te Gou-
dcrak en mej. C. de Mik alhier; 4.
J. Dekker met mej. T. Gautier bei
den alhier.
Schoonrliders demonstreren.
Dc profesEinal W. de Jong te Am
sterdam vergezeld van mej. D. *in
der Velden, mej. L. Janse en de
heren Charles Vasterman en D. van
den Doel gaf een mooie demonstra
tie schoonrijden. cn walsen op de
IJsbaan.
Na ontvangst ten aaadhuize door
het erelid burgemeester Gautier en
het bestuur der ijsclub ging men
per arreslede naar de baan. waar
een talrijk publick aanwezig was.
Na elk nummer der fraaie demon
stratie klonk een welverdiend ap
plaus.
Boskoop
Heling. De boomkwekersknecht
D K. te Boskoop had in Juli van
het vorig jaar een fiets gekocht,
welke van diefstal afkomstig was.
Van dit laatste zeide hij niets te
hebben geweten, tegen verdachte,
die al eerder moeilijkheden met de
politie heeft gehad, vorderde de Of
ficier bij de Haagse rechtbank acht
maanden gevangenisstraf.
Haastrecht
Burgerlijke 'Stand. Geboren:
Johanna, d. van W. C. Roubos en
H. Vink.
Ondertrouwd: D. J. de Wit 25 j.
(Hekendorp) en A. Blanken 24 J.
Vlist
Wedstrijd met arren. De uit
slag van de hardrijderij met tikkers,
alhier op een baan van 700 meter
was: 1 J Oskam te Polsbroek
(f 100). 2. A de Jong te Lopik (f75);
3. H de Bruin te Vlist (f50); en 4.
A. de Jong te Lopik 25) Er waren
acht deelnemers.
Nieuwerkerk a d IJssel
Burgerlijke Stand Ondertrouwd
J Kraak 39 j. en A van Winden 25 j.
Getrouwd P. van Erk 20 J. en C.
IJsfelstein 21 j. te Gouda.
Dammen en schaken Uitslagen
van dc huishoudelijke competitie
van de Nieuwcrkerkse Schaak- en
damvereniging:
Schaken 1ste klasse:
A Hoogendoorn—A Vente 1
A. J Dijksman—A. Vente 1—0
H. Smets—A de Graaff
C. den Toom—A. Hoogendoorn 1—0
A Vente—S. Koole afgebr.
J. v. GelderenA de Graaff 10
A- Hoogendoorn—T. v. d. Caay
afgebr.
H. Smets—A. J. Dijksman afgebr.
2de Klasse-
H. v. Arnhem—K. Hoogendoorn
401
H v Arnhem—D. Schipper 0—1
J HoogendoornH den Toom 1—0
A. de Koning—C. de-Graaff 1—0
Dammen
L. Nobel—O Marclt 2-0
Ouderkerk a d. IJssel
e
Jaarvergadering „Helpt Elkan
der". De plaatselijke vereniging
voor Ziekenhuisverpleging „Helpt
Elkander hield haar jaarvergade
ring. Uit het jaarverslag bleek dat
dc ontvangsten hadden bedragen
f6515 66. de uitgaven f4370.54. zodat
er een batig saldo was van f 1145.12.
De bezittingen der vereniging be
draden fhant f 30R1 16 7 »elt thins
1176 leden Er werden 56 nieuwe la
den ingeschreven 35 Pat.enten
werden in een ziekenhuis verpleegd.
Voorts bleek, dat het bestuur op
de bres had gestaan om de zelfstan
digheid der vereniging te bewaren.
Of dit in de toekomst mogelijk zal
blijken, zal afhangen van dc bepa
lingen van den Commissaris belast
met het toezicht op de Ziekenfond-
sen. Overheidsbemoeiing wordt
door het bestuur afgewezen.
De aftredende bestuursleden de
heren W van Rijswijk. P. C. de
Ruyter en D. Speksnijder Pz. wer
den herkozen.
Oudewater
25-Jarig bestaan De vereniging
van R. K. bouwpatroons van Gouda
en omstreken heeft op feestelijke
wijze het 25-jnrig bestaan herdacht.
De afdeling bestaat al 27 Jaar. maar
door omstandigheden kon het jubi
leum niet eerder gevierd worden
De voorzlter de heer A. M de Korte
uit Gouda releveerde de geschiede
nis van de vereniging en herinnerde
er aan. dat de heer Peters, die niet
aanwezig kon zijn. reeds van de
oprichting af lid is Na het huis
houdelijk gedeelte volgde een fees
telijk samenziln
Onder de spoorbomen. Toen de
auto die de post van Woerden
naar hier brengt, ae spooroverweg
passeerde, zakten juist de jfaoorbo-
men. omlaag die op de motorkap
terecht kwamen. De auto werd be
schadigd. maar verder liep alles
goed af.
Stolwijk
Chr. Boeren en Tuinders. D«
afdeling Stolwijk van de Chr Boe
ren en Tuindersbond. heeft h»if
iaarvergfdering gehouden De neer
W Bot Hzn. gaf een uiteenzetting
over de werking van de Stichting
voor de Landbouw en hij koppelde
daaraan zijn Inzicht over de hui
dige loon- $n prijzenpolitiek. De
heer N W Streefkerk, hield een
causerie over „Onze grassen in
wei- en hooiland"
Schaatsen
JODAN BOYS GAAN RIJDEN.
Indien de weersomstandigheden
het toelaten zal de Chr sportver
eniging „De Jodan Boys" Zaterdag
middag op de Put in de Willens
schaatswedstrijden voor haar se
nior- en jeugdleden houden.
heer Van Wijnen hogelijk waar
deert en in geval van ziekte of
in de winter kunnen ook dé zelf-
kazers hun melk leveren aan de
eigen zuivelfabriek (met ongeveer
duizend melklevcranciers)
..Men moet cp tijd weten te ver
trekken om de jongeren aan het
roer te laten", zegt dc heer Van
Wijnen. Hij kan terugzien oo veel
arbeid, die rijke vruchten heeft af
geworpen.
Daarnaast la de onderlinge saam-
hörlgheld en de ontwikkeling onder
de boeren bevorderd. Gouda zelve
zij hem vooral dankbaar als de
kloeke verdediger van een product,
dat ,de naam onzer stad lol ver
buiten onze grenzen beroemd heeft
gemaakt.
4, t
IWOENSDAG 19 FEBRUARI 1947
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAGINA 3
Strijders voor verwaar
loosde schoonheid
BILTHOVEN heeft sedert korte
tijd zijn „Boerenwagenclub",
waarvan de leden op de bres staan
voor de verwaarloosde schoonheid
van een oud. welhaast vergeten
vak. Wie de villa van den voorzit
ter. den heer F. Wllkans. betreedt,
hangt zijn hoed aan een kapstok,
die er vreemd uitziethij ont
waart bini en lampen, tafels en tal
van ander zaken, die al dadelijk
op het ee sté gezicht enige over
eenkomst "erraden. Men is name
lijk op bezoek bij een man. die de
schilderachtige onderdelen van
oude boe enwagens zoals deze
eens in grote getale in de strebjf
langs de Lingedijk en in het gehiecf
tussen de grote rivieren der Betuwe
reden op practische wijze heeft
verwerkt Tevens Weeft men het
huis betreden van een verzamelaar,
die bij boeren op zolders snuffelt en
er voor tracht te waken, dat ben
uit pure onwetendheid op het platte
land de kachels stookt met cu
riositeiten. Het is reeds jaren ge
leden. dat hij op dc pdnt bij Culem-
borg ineens een wagen zag. die zijn
belangstelling trok. De decoratieve
t versieringen, de aardige spreuken
en symbolische voorstellingen
maakten hem al spoedig tot een
„jager" op deze primitieve kunst en
thans struikelt men bij hem op zol
der over de voor- en achtcrscha-
mels van boerenwagens met bloem-,
leeuwen- cn zeepaardjesmotieven.
Ook menige zittekist bestemd
voor den vdérman vormt een
fraai voqrbceld van houtstcekwerk.
Ondankbaar vak
Eens namen de versierde boeren
wagens in het leven van dc platte
landsbevolking een bijzondere
plaats in; het waren familiestukken,
die ook bij tal van officiële plech
tigheden dienst deden. Het wagen-
maken was toen een vak waarvoor
een zekere kunstzinnigheid nodig
was. Dc grootmeesters van weleer,
die met eindeloos gcahld en toewij
ding werkten, zijn thans min of
meer vergeten. Tot hen behoorden
ook de gebr. Van Tussenbroek uit
Beesd. wier werkstukken bij verko
pingen altijd het hoogste bod (kre
gen Zij hadden echter niet alleen
oog voor het uiterlijke, doch w sten
ook. wat het betekent, een wilgen
vaktechnisch goed in elkaar tc zet
ten. Toch was het een weinig w nst-
gevend bedrijf, want de bioers
moesten als bijverdienste een ulp-
postkantoor gaan exploiteren
De heer Wilkens
toonde ons een
foto. waarop de
heer D. van Tussen
broek voor dc in
gang van zijn post
kantoor mtt de laat
ste wagen, die hij
vóór zijn dood
maakte, staat afge
beeld.
Maar wanneer
alle curiosa beke
ken moeten wor
den. is men voor
lopig nog niet ge
reed. Want xdo:.r
zijn nog de vele
„schilderijen",
m.a.w. grote houten
borden, die eens de
tchterschamels van
vele wagens vorm
den. Op één hier
van staan vier fi
guren: een krijgs
man een geestelij
ke, een advocaat en
een boer met een
eiermand. Het bij
behorende versje
luidt: I
„Ik vecht voor u.
Ik bid Ivoor u. ik
pleit voor u. of jij
vecht, oftyj bidt. of
jij piëit V- Ik ben
dc boer.\ die de
eieren hcift"
Tussen dp wielen
van de wagen kwam dikwijls h^t.
motief van het zeepaardje voor. liét
is merkwaardig, dat men dikwijls
op de spiegels van 074de .boten
symbolen ziét af^beeld; alc op het'
landleven betrekking hebben ter
wijl de boerenwagens meestul met
zeemoticven versierd aijnmerkt,'
de, heer Wilkens op Hij toont ons
voorts in de sérre een lamp, gel
maakt van een .zeepaardje", nice
mand zon durven bewcron. dat
dezejilet de aanduiding artistiek e<i
smaakvol verdient! Wanneer men
jaren verzamelt en steeds dieper in
de materie doordringt, spreekt het
vanzelf, dat men nog allerlei ont
dekkingen doet.
De wagens, die de oude schilders
in de 17e eeuw op hun werken af
beeldden. zijn van dezelfde con
structie als men thans nog wel eens
een enkele keer aan de Linge ziet.
Gaat u zelf maar eens kijken ln het
Rijksmuseum.
Nuchterheid won het
Dan verhaalt hij ons verder, dat
het „vak" thans nagenoeg verdwe
nen is; de adem van de nuchtere
tijd achterhaalde de romantiek en
met de dag wordt het aantal origi
nele wagens minder. Want de boe
ren voelen meer voor een prac
tische wagen op luchtbanden cn zij
zijn zelf allerminst verrukt van de
primitieve schoonheid van vroeger
dagen Veel sneuvelt er nog onder
de hakbijl al vevmoedt de heer Wil
kens. dat onwetendheid hieraan het
meeste schuld heeft.
We zien nog eens rond: in de
voorkamer ontwaren we naast een
achterschamcl. die de schoorsteen
siert, ook stcek-leren met spreuken
(deze werden op de zijkanten gezet)
voederbakken, lantaarns enz. Ver
der nog een rookstandaard. ver
vaardigd van eén remketting. De
heer Wilkens toont ons Ccn opmer
kelijk specimen uit 1750: gedraaid
handsmeedwerk, dat de primitieve
functie had. het achterwiel met een
haak vast te houden, opdat de wa
gen de dijk af kon „glibberen".
Maar wie achter de schatten van
't verleden aanjaagt, kent maar één
vijand: de tijd Daarom zijn lezin
gen »nz. onder auspiciën van de
Boerenwagenclub door den heer
Wilkens opgericht niet genoeg.
De vereniging wil in de toekomst in
de streek van Meerkerk en Beesd
een streekmuseum openen, terwijl
men tevens door voordrachten de
boeren aldaar wakker Wil schud
den. Overigens vecht de heer Wil
kens zelf. daar hij een functie heeft
in de houthandel, ook met het pro
bleem ..tijd". Want hij moet vol
gens zijn eigen woorden „weer
nodig dig kant uit", ten einde weer
eens bij enkele boeren te snuffelen
en te speuren
De heer F. Wilkens. voorzitter vpn
de Boerenwagencltih te Bilthoven,
bestudeert een remketting uit 1750.
Op de achtergrond ziet men ver
schillende fraaie ornamenten, die
de boerenwagens van weleer een
schilderachtig aanzien gaven.
Europa's hoogste
laboratorium
Het hoogste laboratorium
van Europa (3600 m.) voor
het onderzoek van kosjpische
stralen ligt op de Mont Blanc
Het is een frans laboratorium,
dat het vorige jaar werd 'ge
opend in tegenwoordigheid van
generaal Brisach. leider van
de polytechnische school, en
madame Joliot-Curie. Het ini
tiatief om dit laboratorium op
te richten ging uit van Chan
son. doctor in de phy6ische
wetenschappen aan het Col
lége de France. Het bestude
ren van kosmische stralen
vereist een krachtige electri-
sche installatie. Daartoe is een
transformator voor hoogspan
ning aangebracht, die een
stroom van 15.000 volt ont
vangt.
Dc Amerikaanse mode-ontwerpers
'.eggen zich er op toe alle leeftijden
recht te doen wedervaren. Deze
Amerikaanse blondine draagt een
zwarte deu.r-pièces met koperen
knopen. Zoals men ziet 1» het korte
jasje sterk getailleerd. Het hoofd
deksel. dat het meisje draagt,
houdt het midden tussen ons hoofd
doekje en een verpleegsterskapje.
Het geheel staat bijzonder vlug.
Een ideadl costuumpje voor een
zestienjarige, dat de winters heel
goed in huis kan iPurden gedragen,
maar tfat van het voorjaar ook
goede diensten zal bewijzen als
mantelpalf.
Emigratie naar Venezuela
A
De Venezolaanse ambassadeur li
Londen en het hoofdbureau van d«
lntergeallleerde commissie vooi
vluchtelingen hebben een geznmen
lijke verklaring uitgegeven, dat di
regering van Venezuela in 1947 eer
aantal vluchtelingen in het land za
opnemen tot een totaal van.
men hoopt. 5000 gezinnen of o
veer 15.000 personen. Rcgcrings
functionarissen van Venezuela zul
len dc selectie toepassen De inter-
geallieerde commissie zal voor he
vervoer forgen. De regering vsr
Venezuela zal verantwoordelijl
rijn voor dc ontvangst en de huis-
Vesting.
De selectie-functionarissen wor*
den binnen enkele weken in Europa
verwacht. Vermoedelijk zal hei
eerste contingent immigranten on-l
feveer 1 Mei kunnen vertrekken.
Een viertal Jongens van 16 jaar
,en jonger zal voor den Londensen
(kinderrechter moeten verschijnen
wegens moord op hun onderwijzer
Deze onderwijzer, een 2t^jarige
jongeman, werd ln zijn school te
Stoly-on-Trent in het graafschap
Staffordshire, door dc Jeugdige mis
dadigers met geweren, die zij uit
een magazijn gestolen hadden, neer
geschoten. rf
Eenzelfde gruwelijke geschiede-'
nis «wordt uit de Amerikaanse stad
St. Louis gemeld Een 14-jarig
meisje schoot daar haar vader dood,
omdat deze haar verhinderde, er
met een dertienjarigen jongen van
door te gaan. Het mqfsje bekende
bij het verhoor, dat zij en de jongen
met een taxi naar een kampeerter
rein waren gereden Toen de vader
de twee kinderen uit het kamp had
teruggehaald en met h.en ln zijn
auto op weg was naar hui,s. vroeg
het meisje haar vriendje om zijn
klein-kaliber pistool, door hem voor
schietoefeningen gebruikt, en schoot
dat af in de nek van baar chauf-^
ferenden vfcder. De auto kwam in
de «loot langs ds weg terecht Het
slachtoffer bleek bij aankomst In
het ziekenhuis reeds overleden te
zijn.
NEDERLAND IN
OORLOGSTIJD
Naarmate wij .de afstand nemen
van bepaalde gebeurtenissen, zal dc
herinnering erpan in bete
kenis toenemen. In dit
licht bezien zal de Gedenk
plaat Nederland in oor
logstijd". uitgegeven door
de Stichting 1940—1945
pas na vele jaren ccn
waardevol historisch do
cument blijken tc zijn.
De belangrijkste ge-
-beurtcnisscn. die zich ln
de bezettingstijd in ons
land hebben afgespeeld,
zijn op deze landkaart in
beeld gebracht de inval
der Duitsers, de strijd aan
de Grebbe, het bombarde
ment van Rotterdam, het
wegvoeren van voorraden
en vee. de kampen VughJ-
Amersfoort en 'Wester-
bork. de fusillade^, de
hongertochten. Putten,
maar ook de airdroppings
en de irvtocht der genllicec,
den Twintig prenten, van
gebeurtenissen, die leder
heeft meegemaakt, omlijs
ten deze door Doeve ge
tekende gedenkplaat
Hij is de gulden, die
men er voor moet betalen,
zeker waard cn men
steunt er tevens «en goed
doel mee. want de netto-
opbrengst komt ten goede
aan de SticHting 1940— 45.
r»
Voordrachtskunstenaar: Hé.
stommelingen, de luisteraars hoeven
de stormwind niet te voelen'
YfREEMD. dat gewone, goed Ne-
derlandse namen van natuur-
verschiinselen nis donder en b'ik-
scm voor velen oen zeer bijzondere
gevocLwaarde blijken te bezitten
Ja zelfs zijn ze zoz eer geladen
dat ze va«k als krachttermen wor
den gebruikt Ook „Wal hagel!" is
een (heel tam) bastanrdvlockje en
..Wat DhkjWrt!" wordt door velen
verzacht flwjs „Wat weerlicht!" of
tot „Wa^fWfcrga!"
Het is «hogelijk, .dat de kracht
van deze woorden nog iets te maken
heeft met de vrees, die onze voor
vaderen voor de hevige atmosfe
rische gebeurtenissen koesterden.
Ju. zou nog niet iets van de hei
lige eerbied voor dcïc. immers door
dc ouden direct met de Goden ln
Verband gebrachte krachten, voort
leven. d;e voor het rechtstreeks
noemen hunner namen waarschuwt
als ongepast?
HET was een heel koude v^ihter,
7.0 koud. dat zelfs de Esktoio's
die toch wei tegen de koude gehard,,
zijn een extra pels aantrokken Het
viel niet mee om dc temperatuur
in hun sneeuwhuizen beneden het
vriespunt te houden cn datnvil wat
zeggen. De Eskimo-kinderen von
den het helemaal niet leuk! Het was
1c koyd om bulten te spelen
Asned. Latcho en Kalipoe zaten
met treurige gezichten door dc ijs-
ruit te staren. Veel konden zij er
niet door zien en veel licht viel er
ook niet door naar binnen. Daarom
brandde er dag en nacht een traan-
lamp, dat is net zo iets als bij ons
een olielamp.
De drie jongens verlangden naar
de zomer, dan mochten ze mee uit
vissen en op de
zeehonden- en j I
walrussenjacht.
Ze mochten hel- \u\\
pen, om de huiden1 v"
tot kleding tc J y
verwerken en dan va\.
het traankoken.
dat was pas een
groot feest
Er moest altijd
traan genoeg zijn
voor de hele win
ter want moeder
had het nodig
voor het huis- r
houden.
Deze winter
duurde lang De
jongens verveel
den zich een
beetje en zij von
den het ook niet
prettig iedere dag
steeds hetzelfde te
moeten eten> Zij
mopperden
s Morgens walrusspek met sap
v«Q wilde bessen. middags wal-
russocp met mos cn s avonds wal
russpek mei. mos en bessensap toe
En het duurde nog zo lang. voor de
sneeuw gesmolten zou zijn cn de
•grote jacht veer kon bdginnCn
AI mopperend staken de drie
Eskimo'tji.s hun gepelstqutste
hoofden bij elkaar en maakten een
plannetje. Zij vertikten het langer*
bevroren walrus te eten. Zij zouden
zelf- wel voor verse vis zorgen. Zij
hadden de walrus-maaltijden van
moedor'nlct meer nodig.
Zo trokken Alned, Latcho on
Kalipoe, diep in hun pelsjassen
gedoken cn gewapend met bijl cn
hengel er op uit. Zij stapten flink
door nnYr dc baai.
hakten zij ieder een bijt ln
het ijs cn wachtten of dc vissen
wilden happen. Zo af cn toe haal
den zij er centje op. maar cr walen
Er waait een gure Oostenwind,
op straat zie jr geen enkel kind.
het is zo koud daarbuiten' J
Ik zie de mensen huw'rend gaan.
de sneeuwvlokjes, die plakken nan
de dichtgevroren ruiden
Het vriest af vele 1 utreen Jang,
de vogeltjes zgn koud e\i bang.
zo hong'rig zun die armen.
Ze zitten hun 'rend op 't baleon,
er is zelfs niet één straaltje zon,
om z/ph Wal in te warmen
Ik strooi wat korstjes brood er neer,
o kijk eens, steeds komfn er meer.
*-ze rechte» om een hapje'
M n mammie 'zegt ..Ze hetyci\ dorst,
nu 'f water met rcnl dikke korst
van ijs bedekt is. snap je
Ze drinken-uit een larote schaal
en hebben vast eenjrheerlijk maal.
dat kan je heus gemven'
En als het straks uwer voorjaar is,
dan zingen ze voor mu gewis
hun mooiste lied ran boren
m p. sneleIer-vah RAALT
Toen ze genoeg hadden gevapgen gingen zij weer
naar huis
meer vissen, die niét beten en van
stil staan word jé koud cn zo kwam
het. dal zij maar besloten, weer
na»- hui* te gaan Zij hadden aan
de vijf visjes misschien wel ge
noeg
To, n zij nu t hun buiL thuis
kwamen. maakte moeder juist de
walrus-maaltiid k aar
Moeder Eskimo zei niets Zij liet
dc jongens stilletjes hun gang gBan
Asned maakte de vis schoon Latcho
waste ze en Kalipoe zou ze Pakken
Na ren poosie dachten zij. dal er
iels niet in orde was Het rook zo
raar maai. d t zuu wel zo behoren
cj /.ij draaiden de via om Weer
ging hel een beetje vreemd. Ze
vonden het toen maar beter, het zo
tc laten
's Avonds toen zij om hun
snceuwb'.oktnfel zaten, alen vader
cn moeder walrusspek mot bessen
sap en mos Dc jongens aten hun
visjes Zij keken eens met een
schuin oogje naar do borden van
hun ouders cn namen een extra
»por!
Maar toen zij eert paar uur later
onsier hun r»<fdierhuid lagen, voel-
d' n zij zich'niets prettig Die ge
brande halfgare vis bekwam hun
helemaal niet en hun maagjes
knorden
Het duurde ven hele tijd voordat
zij s iepen
De volgende 'morgen aan het
ontbijt vonden zij, dat er* niets ia
lekker Is als walrusspek
DUNKIE DENK IN BORIS BAAL DUIKT OP
Het was ongeveer half tien In de avonjl toen
Gorgel langshet huts van Dunkle Denk sldop.
Hij zei wel geen ouwe juffrouw zijn] die
'a avords onder z'n bed kijkt, mompelde de boos
doener terwijl hij zich na een paar deskundige
handgrepen aan het venster van den detective
te hebben verricht, de kamer binnenwrong
Ik weer niet of meneer Denk een hoogvlieger
is. maar assie vcnnacht niet hoog de lucht in komt.
is mijn naam ge en Gorgel, zei je gangster, blijk
baar rotsvast overtuigd dat Ijij wel degelijk Gorgel
was Het pakje, of liever gezegd, de bom. werd
voorzichtig onder Dunkies bed geschoven Alsof
het zijn dagelijkse werk was verliet Gorgel, via
de regenpijp de kamer van den detective.
Zo kan het ook zijn. dat de ver
wensing ..loop near de maan!" op
één lijn staat met „loop naar de
bliksem!" Daftr staat tegenover dat
In andere uitdrukkingen aan de
maan liefelijke gevoelens geasso
cieerd zijn Rozengeur en mane
schijn is geen krachtterm Wei Is
maanziek in de betekenis van val
lende ziekte of eptljjpsie weer eén
woord, dat aan bovenaardse In-
Jvloed en werking van kwade gees-
éfv doei denken
Op één lijn met de wens. dat
iemand naar Vrouw Luna zal gaan.
staat het verlangen, dat iemand
naar dc Mokerhei zal evacueren. In
beide oorden zal de lastpost nie
mand hinderen en van geen van
beide zal hij gemakkelijk terug-
kc-«»n
Met ons opschrift hebben we ech
ter geen verwensing bedoeld Hef
behoort letterlijk te worden opge
vat
In letterlijke zin
Het kan u bekend zijn. dat ver
leden jaar uit Amerika op een ge
heel nieuwe wijze contact ts ge
zocht en verkregen met de
maan Men heeft n 1 met behulp
van radar seinen gezonden naar de
maan cn antwoord ontvangen
neen echo vernomen Zeer hoog
frequente radiogolven werden
stootsgewijze de aether ingestuurd,
ze v rka i ten lo -L- maan «hi
werdert prompt op tijd weer op
gevangen in hét ontvangtoestel, n l
omstreeks 2' sec na het vertrek
A!s u nu weet. dal aethergolven
zowel die van de radio a' die van
het licht en tal van andcie fich
met een snelheid van 300 000 km
per sec voortplanten, dan Is gauw
uit te rekenen, dat dc afstand tot
<fe maan gelijk is aan ruim l'/i
maal 300 000 k m De gemiddelde af
stand vun dc aarde tot dc maun Is
dan ook 385 000 k m. De gemiddelde,
want doordat dc maanbaan om dc
aarde niet een cirkel is» maar een
ellips, terwijl dc aarde in een Jer
brandpunten staat, is de maan nu
eens dichterbij, dan weer verder af
dan die 385 00Q k m Eenmaal per
maand is de afstand méér 303000
k m een 14 d luier is die weer
vertrost tot 40G000 km
Als we? het tijdsverloop tussen
afzenden en terug ontvangen van
radarseinen zeer nauwkeurig tot
;n duizendste secpndcn (of nog klei
ner eenheden) kunnen bepalen, dan
hebben we een nieuwe methode om
de afs'and tol de maan le melen
Zijn de zenders zo sterk. Jat ze de
zon bereiken en door deze gnshoi
wnrrigp p,-7„.„«rn - .«p
aarde, dun zal er tweemaal 8 minu
ten mee zijn gemoeid, want de zon
is een 150 millioen km van ons weg.
d l dus circa acht llchtminutcn
Zenden we 'aethergolven naar de
sterren, dan zullen wc ecrsi na
jaien hel Wfdersein ontvangen *1*
we c'- ontvannen IV d'cht«hli ge
legen vaste ster. is Immers omstreeks
4 lichtjaar verwijdend Siriu* gaf
->.« rwm «Dt n '■•■■1 Hei-
woord" en voor RIgrl In "Orion zou»,
dpn we tweemaal 352 trfar moeten
wachten dus tol het laar 2649
Maandelijkse zendinj»
Nu wordt er door de narde heel
d;kwijl» iets naar de maan gestuuid.
zij het ook zonder toed^Vm der men.
sen en wef mogelijk een paar maai
per maand Als we sleehta een klein
dce' van dc vcrl.chte maanhelft
zien due ccn fijn sikkeltje hetzij
in het Westen kort na zonsonrier-
gan of in het Oosten kort voor
7"^«opW|tv 1 ki' n.l en kort
vóór nieuwe maant dan ts soms
de rest van do maai) zwak zicht-
baai Dat asgrauwe licht dai we
meer bij de avonds.kkel zien dan
bij dc morgensikkel. Is zonlicht dat
onze aarde eerst ontvangt van Je
zon. s'üurt naar de maan en dan
weer van de maan teiug krijgt Dat
lu-hf heeft Juf r>|-
maan—aarde afgelegd, terwijl het
licht van dc sikkel allepn maar ge
reisd is van de zon na^r de maan
en torn naar dc aarde A's hel u
lijkt, lat dit bijna donkere deel is
ingekrompen dan Is dal enkel ge
zichtsbedrog 7.0 litkt een gloeiende
vonk veel groter dan het iftot-
deeltje p.'s het donker Is
Wetenschappelijke
Jules Verne
.Doch niet alleen rada./ en licht
wenst ,men de reis naar de maan te
laten maken Ook ernstig? geleer
den bestuderen do mogelijkheid de
maan met een of andere rakelbom
te bereiken En wanneer 3e atoom
energie geheel in onze macht is
gekomen, zullen we mogelijk ook
tot deze reis wel in staal zijn Se
dert lulf. Vcr-w z 1 K.i n «f-
schooi (zij het op papier) zijn we
tenschap en 'echniek al heel wat
gevorderd Toch zal de maan nog wel
ettelijke jaren om Moeder Aarde
heen moeten draaien vóór zit een
stoffelijk blijk van onze belangstel
ling op een van baar doffe vlakten
ziet landen (of is hel nu manen?)
en er vervolgens een paar onder
maanse stervelingen uit ziet stap
pen
Als de bereikte snelheid gemtd-
Je.d lü0(Tkm por uur is (tot nog toe
al een aardige srfelheld voor een
vliegtuig) dan duurt een enkele reis
Bfirde— maan gemiddeld 365 uur of
ruim 1.6 dagen Mogelijk zal er wel
vlugger gereisd worden, toch zien
wc hieraan weer even. dat de droom
nog wel even op de werkelijkheiJ
zal moeten wachten
W L.
Opvoeding voor het
huwelijk
Voor de obrlog had ln de meest*
landen -bet aantal echtscheidingen
al een verontrustend karakter ge
kregen. maar na de oorlog la er
over de Europese en Amerikaans*
wereld een ware echtscheiding*-
golf gegaan. „Kijker" heeft hierop
onlangs reeds gewezen Allerwegen
heeft men het gevoel, dat er Iets
moet worden „gedaan", dat er a*n
huwelijken die dreigen mis te gaan,
moet worden gedokterd, zodat z*
misschien nog te redden zijn.
enkele steden van ons land zUn dan
ook bureaux voor Gezinsmoeilijk
heden gekomen en de psychologen
en sociale werksters, die daaraan
verbonden zijn. hopen er toe te
kunnen bijdragen echtelieden tot
rrtecr begrip van elkaarB moeilijk
heden tc brengen en hen te leren
elkaar beter tc verdragen, zodat z*
niet dc fatale stap van echtschei
ding flocn. een stap. welke vooral
voor dc kinderen noodlottig is
In Engeland heeft éen speciale
commissie, het ztg Denning com-
mittee voor hervorming van echt
scheidingen. bedoeld vraagstuk
grondig bestudeerd en dezer dagen
een rapport uitgebracht Hieruit
blijkt, dat het comité veel heil ver»
wacht van de instelling van een
z.g ..marriage v elfare service", wij
zouden zeggen van een soort van
sociale dienst voor gehuwden en
trouwlustigen, want het comité
meent, dal deze dienst al moet wor
den ingeschakeld vóór man en
vrouw in de huwclijksbool stap
pen Ejjfenlijk moet dc dienst zijn
invloed reeds doen gevoelen, als
er nog helemaal geen sprake Is van
trouwen. Het Denning-comlté is V4in
mening, dal jongens en meisjes
voor huwelijk, ouderschap en ge
zinsleven moeten worden opgevoed
en ouders, leraren en geestelijken
dienen samen tc werken om deze
opvoeding zo doeltreffend mogelijk
te doen z.ijn. Bovendien zouden ver
loofden nog eens extra onderricht
moeten krijgen in wat men „wijs
heid In het huwelijk" zou kunnen
noempn.
Gaat ccn huwelijk, ondanks da
voorlichting, die dc levensgezellen
voor ze In de echt verbonden wer
den. Ij ebben ontvangen, toch scheet,
flan zou volgens bovenbedoeld rap-
poét. ccn maatschappelijke werker
of werkster zich met het geval moe-
ten bemoeien, teneinde te trachten
de partijen tot clkoar te brengen.
Lukt dit niet cn zijr cr kinderen,
dan dient een maatschappelijk*
werker of werkster zich met hun
lot bezig te houden
Verder wordt in het rapport van
het Dunning-comité het verlenen
van staatssteun aan particulier*
verenigingen, die arbeiden In het
belanji van gelukkiger huwelijken,
aanbevolen. Verder verwacht het
ook heil van verhoging van dc uit
kering welke een man zijn vrouw
hangende het cchtschcldlngsproces
en dBarna moet -oven
HANDELSBERICHTEN.
FUna zaden Rniterdam IT Febr.
KarWizaad 75—B2. blauw maanzaad
f to—no uinzaad (zaal f 40--46. allea
oer too k«
GRANEN.
Weekoverzicht van A Makkreal,
makelaar »e Rotterdam
L';t hel ss Beniamtn Waterhouae"
werden partijen gerst voor tnduatrt*
toegewezen De handel in Intend»#
s anen onderging geen verandering.
Kr gaat wai om In Inlandse voer-
haver waarvan de pi Ijzen Iets-optie-
pen tnlandse voergerst blijft scheer».
Goede partijen Tomergerst weten ge
makkelijk te plaatsen Johannta
hroed en ManloeworteIon disponibel
Rotterdam en Amsterdam vinden »o
langzamerhand hun afnemers: zomede
lllnznidschllfers en ronnepitméel uit
de diverse boten Mo'enafvalten voor
directe levering practisch niet t*
koop
7.0I11ISI vernemen wit. dat de han
del over partijen Inlandse gerst vrtj
mag beschikken Er behoeft geen «f-
keininascertlfieaat meer aanwezig
te zijn om In! gersl voor veevoerder
af »e leveren.
Wal geef! Hilversum
is Februari
Avondprogramma
Hiiv t INCRV) I K aVier. 6 30 Ned
Sti kr 7 Nieuws: 7 10 En« les.
Nieuws. 6 0S Merinierskapel S 25 Or-
gei. 10 Nieuws. 10 30 Bach in gs Avond
overdenklna tl Concert
HIIV It fVARAt 6 Nieuws 6 IS Mil
ler 7 Neder'andse Componisten;
(VPRO) 7 30 Kerk In de stad. (VARA):
5 N:euw» 5 15 Verzoekprogr 8 II Mul-
tatull: 10 25 MetroDoie-nrk It Nieuws;
11 25 Gr dI
tt Februari
Diaprogramma
H IV 1 (KRbt 7 en 8 Nieuw»; l.ll
P uk- den dae 9 05 Concert: (NCRV):
10 15 Mot grndicnst(KRO) 11 Zonne
bloem. 1203 Zang plano: 12 30 KI v
Beeck. 1 Nieuws: l li Metropole-ork.;
(NCRV) 2 Travellers: 7 40 Voor de
vroüw! 3 Radio Phllh Ork 4 Bijbel
lezing 445 Concert: 5 30 BBC 'Or
chestra
Hilv II (AVRO): 7 en I Nieuws; lil
Gi pl h 45 Piano 9(5 MorgenwUdlnx;
*50 Arheidavtt 10 35 Gr pl tl Plano;
11 45 Omroep Kamer Ork 12 35 Plano
duo l Nieuws 130 Virtuoso Sextet;
2 Voor de Vrouw: 2 20 Rendez-vous
avec la mélodie francalse: 1 20 Repri
ses 4 30 Spaanse muziek: J Kaleldot-
cooD 5 30 Skvmasters
Avondprogramma.
Jfilv I (NCRV) oraci: «30 Ned.
Str.kr 7 Nieuws: 7 23 Vaart der Vol
ken; 8 Nieuws 10» Steravond: «M
Met band en oiaat; 10 Nieuws: 1SM
Mozart: 10 45 Avondoverdenking: U
Gewijde muziek. II U Concert
Hilv I! (AVRO) 6 Nieuws; 6 if Mu-
set te Ork 7 15 Org»]; 7 30 VoVksmu-
ziekschool: 6 Nieuws: 6.18 Concertge
bouw; 8 23 Hoorspel: 10 tl Confetti;
II Nieuws: tl II Reportage
Nadruk verboden
Een verhaol uil
de slavenoorlog.
De h,uvelru» was steil en hoo,
genoeg om het uitzicht van de kerk
ramen uit te beletten. Maar in de
kerk was blijkbaar intussen licht
■angestoken, want er viel een rood
achtige lichtstreep over de heuvel
top naar de' .andere kant van het
ravijn Van de rotswand liep een
tamelijk goed pad naar rechts en
dit volgde ik voorzichtig, omdat ik
te*n andere uitweg zag Het liep
zachtjes naar beneden tot het over
ling ln een blijkbaar, drukbezocht
ruiterpad, dat recht naar het Zui-
aen liep. dwars door wat kreupél-
nout De weg was ontzettend don
ker. maar niet moëUijk op de tast
••volgen, terwijl het onophoude
lijk geruis van de beek die door het
ravijn liep. alle geluid boven over
stemde. Ik ploeterde verder door
de inktzwarte duisternis tastend.
Honderd meter, twee honderd
en het pad boog naar rechts en be
gon dan te stijgen, zig-nag tussen
de bomen door. Langzaam en voor
zichtig stak ik mijn hoofd boven de
heuvelkruin uit. en de maan, die
juist achter een wolk uitkroop, gaf
me de gelegenheid, het^vlakke pla
teau te overzien.
HOOFD8TUK XXX.
Een gevecht op leven en dooé.
Rechts van me zag ik de omtrek
ken van de kerk, de venstera ver
licht, en toortsen die op en neer
bewogen en gestalten beschenen, al
was het te ver om let geluid van
stemmen te kunnen moren.-
De achterdeur stond echter wijd
open en er stond een grote groep
mannen bij. Recht tegenover ma
draafde een troep ruiters naar het
Noorden en een enkel ruiter gallop-
peerde van hen naar de kerk. De
groep bomen waar ik Nichols en
Noreen zou treffen, stond links. Het
bleef stil en donker en da bossen
van het favijn staken ver genoeg,
boven de rand uit ora ongezien'
dichtar bij t* komen.
Overtuigd dat er geen soldaten
in de buurt waren, liep ik snel.
maar toch voorzichtig, dc kant van
het ravijn uit vlakrbij dc rij bomen.
En dat was maar goed ook. want
plotseling zwenkte de ruiter om en
r.eed recht op mij aan. Ik kroop on
middellijk in de struiken, mijn re
volver in de hand cn wachtte zo af.
Het was geen militair, maar verder
kon ik niet gissen, wie hij was. of
schoon ik vermoedde dat het
iemand van de bende van Cowan
moest zijn. Hij hi,eid een karabijn
gereed om te schieten, zat voorover
in ztjn zadel en keek scherp om
zich heen Een paar meter vóór
ma hield hij plotseling zijn paard
in en riep weer;
Bent u daar, lult?
Tussen de bomen dook eensklaps
een zwijgende, vormloze gestalte
op.
Ja. wie ben Je?
Kelly. Dean zei me da< u
hier was. die spion is 'm gesmeerd
en het meisje ook.
Hoe weet Je dit?
We hebben alle dooien beka
ken. de gevangenen en da gewen
den ondervraagd en elke centime
ter In de kerk afgezocht; maar za
zijn er nieL meer, luit.
Wel heb ik.
Jan naak- toe 1
waar kunnen
ze dan naé toe ztjn! Ze waren er
toch eerst jlwel Hij In elk geval,
want Ik /teb zijn stem hefkend Heb
je met een Ivan de gevangenen ge-
Sproken'
D'r zijn er niet veel overge
bleven De luit van de rebellen zal
er nog wel doorkomen4rrtaar hij is
zo gewond, dat hij niets kan zeg
gen. Trouwens. Fox wou me geen
kans geven om btj 'ni in dc buurt
te komen. Toen heb ik 't aan een
soldaat gevraagd cn die zei dat
Wyatt cn de vrouw cr allebei wa
ren, hij had ze nog samen gezien
voor wij aanvielen, maar ik mag
dood vallen als ze d'r nou nog zijn
Raymond m,ompe!de iets en barst
te dan los:
Ja. maar man. ze zijn toch ook
van vlees cn bloed. Als ze er geen
van beiden meer zijn. dsn moeten
ze een uitgang gevonden hebben
Aan de .Oostkant stonden geen
wachtposten.
Omdat er, geen ruimte was om
er neer te zetten. De muren van de
kerk lopen tot aan het ravijn; Co-
wan zei dat et daar geen nodig
waren
Nou. hield de ander, half
kwaad. vol. dat dacht ik ook. net
zo goed als Ante. maar ik denk dat
wc daar toch verkeerd aan deden
Zc itjn er in elk geval tussen uit
cn ergens anders haddegi ze geen
kantj Da s toch duidelijk, niet? Ik
weel niet wat daar is.» want ik bet»
nooit zo ver langs dat' ravijn ge-
gaari. maar als ze in dat ravijn zijn
gekotnen. dan zijn zc d'r nou, nog.
wan daar ft geen weg naar toe be-
halv daar ginds.
Witt A-oor weg' Waar?
Ginder, honderd meter terug,
denk ik daar loopt een oud gci-
tenptd naar beneden naar dc
kree c Maar er kon niemand langs
komen, qf u moet ze gezien heb
ben.
Dus jij denkt da! ze daar nog
zilteh'
lAbsoluut. als ze geen vleugels
•xiebnen. dan kunnen ze d'r nergens
anders uit.
De luitengnt kwam naar voren en
greep de teugel vast. ik kon hem
duidelijk zien. nu de maan op zijn
gezicht Fcheen
Dan hebben we ze. verzakerde
hij, vol vertrouwen, jij kent da
weg, niet. Kelly?
Reken maar, ik heb er nog eens
zes weken verborgen gezeten.
Ze nrtemen 't de DutvelsvalJel en
da s een goede naam ook.
- Goed, ik heb drie mensen hier.
die met je mee kunnen gaan Dat Is
genoeg
ik zal hlor blijven, dus ais de vent
hier langs komt. zal ik 'm wel snap
pen Joócs. en Jullie andereq ook.
kom eens hier Kelly, daar zit hon
derd dollar.) voor je aan
- Zo. maar da's 't waard ook.
want daar zal iemand van ona aan
n oeten Reioven. Ik. za] maar een
van de soldaten voorop laten gaan.
•zei hii en hij kwam met merkba
re tegenzin van zijn paard, le
schijnt nogal verlegen om dien vent
luit.
- Dat ben ik. antwoordde deze
grimmig, dood of levend. Drie ande
re gedaanten voegden zich bij hen.
ze waren te voet. maar ik zag de
karabijnen die ze droegen en het
glimmen van hun uniformenkno-
pen in het maanlicht. Raymond
sprak snel. maar so zachtjea. dat
ik de woorden niet kon verstaan.
HM vertelde natuurlijk, wat ze
doen moesten - Kelly gromde er
iets tussen door en ze stapten alle
vUf langs me. de lultenent voorop
Kelly kwam zo vlak langs de
plaata waar Ik leg dat Ik hem met
mijn hand had kunnen aanraken Ik
durfde haast geen adem te halen
terwijl te langs de steile kant lie
pen. tot ze stil hielden waar ik op
de weg gekomen waa.
Daar bleven ze een ogenblik staan
praten, dan werden hun gestalten
vager en alleen Raymond en bat
paard waren nog te onderscheiden.
Ik wist-toen. dat de overigen in
het ravijn waren afgedaald en dat
ze dat tevergeefa zouden afzoeken,
want het spoor, dat Ik misschien
achtergelaten had bij het naar bo
ven klimmen, kon In die dulaternia
toch nooit gezien worden Ik wacht
te nog ongevee.* tien minuten zon
der me te bewegen, tot de mannen
ver genoeg weg zouden ztjn ora
niets meer te'horen.
De luitenant leidde zijn paard een
meter terug en bond de teugel to«n
stevig aan een boomtak vaat. ora
daarna weer in de schaduw van e«n
boaie te «aan zitten, waar hU het
pad .1 het oog kon houden.
Van mijn ligplaats uit kon Ik hem
niet meer zien ik dacht er niet aen
verder
laan en hem daar de
ten houden Niet alleen
r erg veel voor om hem
voor rijr. verraad an
irkenstreken maar Ik «Hl-
paard meanemen De kan»
mooi om er geen gebruik
te maken.
(wordt vervolgd).
