P
\s
Secretarie-ambtenaar van
verraad beschuldigd
f
Het
1
AASCHEILAND
5ÏmeÏpVaART
EEN DAG IN DE KLAS
Spelenderwijs leren
I
P \SJEN
Inbreker schiet
burger dood
Ijacob roggeveens ontdekking
Riinvaarl
KAASJE VOOR DEN
RECHTER
Schelcievaart
HET WEER OP DE PAASDAGEN
Wisselend
karakter
Betrokkene in vrijheid gesteld
Wat geeft Hilversum met Pasen
Zaterdag 5 april ie<7
GOUDSCHE COURANT!
TWEEDE BL'AD PAGINA' 2
DAAR galnil ccn jubel door dc
luchten en ovqr do velden
De Lente zegeviert over*de don
kerheid van de winter de groei
wordt bevrijd uit de kluisters van
4e achlinbare dood
Het lfltnkt alommc Pasen! Over
winning van het Leven!
In de barre bitterheid van het
heden denken velen, onder hun
sorgen en spanningen zo menigmaal,
dat het leven alleen maar is te
leurstelling na idealisme, trooste
loosheid na bliide verwachting, veel
smart na weinig vreugde.
En nu komt Pasen ons zeggen-
Deen. duizendmaal neen'
Zie hot toch. mertSenkind wil het
horen kind van deze aarde het
waarachtige goede schone, edele en
guivcre zal zegevieren, ook al
ach het van niet.
Wat er aan edels was in mensen-
Blannen en gcdaihten wat er aan
cht en warmte was in daden, kan
dóór niets en niemand worden te
gengehouden ot blijvend vernietigd
Het zal groeien in bloesemende
overvloed omd-it dit de roeping
Vin een mensenleven is: het offer
van zichzelf te brengen voor de an
der tot bevrijding en verhecrln-
king van de Grote Gedachte, die
s allbs en allen doorstuwt
Tot bevrijding, pmdat die Ge
dachte in allen vrij zal ziln.
Tot verheerlijking omdat het die
Gedachte tot blijvende ere is.
En nu kan de wereld komen met
lijn duisternis haat en leugen.'oijr,
barmhartigheid en onrecht de stre
vende mens zegt
En toch de Liefde zal hetf
winnen van de haat. de waarheid
van de leugen, de barmhartigheid
van dc onbarmhartigheid en het
recht van de onrechtvaardigheid
Ook al geeft de werela dikwijls.
vooral nu. een énder beeld
Maar het eeuwighcidsleven wil
geen blijvende duisternis. Jaar kómt
Licht, dat schijnt óók in de don
kerheid
Zoals Faust in zijn worsteling
dreigt te bezwijken en tóch het
wonder der overwinning beleeft, zo
gal Iedere waarlijk ttritdendc mens
naar Hoger de overwinning erva-
En hij weet en spreekt het woord/T op "J'*"
van sterk geloven
En tóch. de lichte lente komt na
Idortk're winternachten.
versmelt de haat onder
Izachte krachten;
f stuwend woord van
lzuiver diep geloven.
'Het heft ons uit de donk're orgen-
ftijd naar boven
Zbals het stralend zonlicht schijnt
lachter roetzwarte wolken.
Komt geve klaarheid uit de warre-
Ihng der ko"-en
Zó staan de Trouw en Liefde achter
ft kruis
En lepenrn uw hart. uw leren en
Iuw hu**.
Pasen!
Overwinningsdag van leven op
dood voor ieder'
En tóel
En tóch.
Idoit*
■hS. versn
luS{s 'f *i
Gevaarlijk individu
na vechtpartij gegrepen
Donderdagavond omstreeks half
négen kwam de hoofdagent van po
litie Van E te Arnhem thuis Zijn
vrouw maakte hem er op attent,
dat bij de tataren gestommel in huis
merkbaar^waa. tei*wyi zij de zeker
heid, had. Jat de familie.-uit was
Van E ging eens even kijken en
ontmoette een man. die in grote
haast via de keukendeur probeerde
te ontsnappen Er ontstond een he
vige worsteling, waarbij de Intjje-
keA een automatisch p stool tevoor
schijn haalde en daarmee al rollen
de over de gronJ met den agetft.
den laatste ren schot in de buik en
h«' bovendijbeen gaf De agent
riep om hulp omdat hij voelde den
inbreker alleen niet te kunnen hou
den wnarop een andere buurman
op het terrein van de «Tijd kwam.
de 47-jarige H J van Dijk. die on
middellijk assistentie verleenJe.
maar eveneens door den Inbreker
neergeschoten werd De man werd
In de hartstreek getroffen Ooft nog
een andere buurman kwam op het
lawaai af. de heer V die grote per
soonlijke moed aan de Jag legde,
door in wèerwil van het Kthieien
een stok te grijpen en daarmee den
Inbreker te lijf 'e gaan Mef een
harde klap kliefde hij hem bijkans
de schedel Dc inbreker was daar
mee onschadelijk gemaakt
De heer van Dijk die vader Is van
•cht kinderen. Is tijdens het ver
voer naar een ziekenhuis overleden
De Inbreker is de 3t-Jarige F. J-
G die als handelsreiziger Ie boek
•taat. doch zich In feite met aller
lei ongure zaken schijnt bezig te
houden Het pistool was afkomstig
van een op 25 Januari J l- bU een in
specteur van politie gepleegde In
braak.
G. heeft vromer ook al eens een
Jaar ln voorarrest gezeten, verdacht
van moord met beroving, maar hij
werd toen vrijgesproken
Veelzeggende maatregel
Het Franse kabinet heeft het bij
wonen van offlcieó-ze plechtigheden
door Frafcse troepen verboden.
Men is algemeen van mening, dat
dit besluit in verband stpat met de
rede welke generaal de Gaulle a s.
Maandag te Straatsburg wil hou
den. Het is het gevolg van zijn rede
te Bruneval. v s
Toeristenverkeer
NederlandBelgië
10 April zal te Brussel een ver
gadering gehouden worden van ver
tegenwoordigers van de Nederland-
m Bank. de Nationale Bank van
Belgié en van het Nederlands en
Belgische comihissariaat voor toe
risme. tijdens welke het vraagstuk
van de deviezen-toewijzing voor
het wederzijds toerisme, een on
derwerp van bespreking zal uit
maken.
MOSKOV, de stad die wegens de
conferentie ran de Grote Vier. op
het ogenblik in hef brandpunt der
belangstelling staat, vierde Vrijdag
Zijn 1100ste verjaardag Wie de naam
Moskou hoort, denkt in de eerste
plaats aan het Kremlin, de burchL» A
tri het hart Van de sjad. met zijn
slanke klokketorens zgn uivor
mige koepels en zgn schitterende
paleizen Maar er is ook nog een
ander Moskou met nieuwe door
braken. druk verkeer, hoge moderne
huuen De Ochotng Riad /vertaald
Jachfgalerg i is een Van de drukste
punten van de Sou jet-Russische
hoofdstad Daarlaat ook het hotel
Mosku il met :yn dertien verdiepin
gen. Het dient het merendeel van
de buitenlandse afgevaardigden ter
conferentie tot verblilfplaats Overi
gens lelt Moskou ±\j lange na niet
andere wereld-
zoveel hotels
steden Wie e
logeert, behoeft om zo te zeggen
de straat niet op. want er is ran
alles te vinden kapsalons, winkels.
postkantoor, bioscoop enz Boven
dien heeft men tan hono gelegen
verdiepingen een prachtig uifzich!
op het Rode Plein, het grontsteplem
ropa en misschien wel'
van de wereld.
EngelsBelgische
handelsbesprekingen
April zullen te Brussel de on-
lanrlclingcn worden hervat tus
sen België en Luxemburg cnrrz.ijds
en Groot-Brittannië anderzijds In-
zBke het sluiten san een nieuw
handel saccoord
OFFICIËLE PUBLICATIE,
loor detaillisten in te lexeren bonnen
nor de week wn t t m ir April 1147.
Suiker 65-2 \l IJ rl« I 86-J W-S
klg 65-4 suiker (1 ris 1 Vei «natie n-
en 64-1 versnai), (OS rt») 65-3 vèr-
nao (0 4 i v i.. week 9-15 Maart
947 Brood 67-n re* 1 67-K
S R 'M 87-1 67-4 66-I (6 r(«
«6-7 66-S
Beurs van Amsterdam
Officiële noteringen v. d Ver v. d.
Effectenhandel
DONDERDAG 3 APRIL.
OBLIGATIES.
VK.
HEDEN
A dam '37 I 3' i 100 100'
Grav 37 II 3'100'100'4
N.-H. '38 (3' t) 3 100' «1 100'
R dam '37 1-3 3 100' 100'
Fr Gr H DaVa 3' t 100' ioo'
Holl Hp K 3 100' 100'
Nat Hvp B 3'. 100'/,, 100'.
Rolt Hyp 3'i »8'.gb 98'.
Nw N 'Am afg.5 340.50 ƒ355.—
Rott. Sch. hvp 3". 100'100'
Borgh ft'Jurg 3'<i IOI'/i 102
Bat Petr Mij 3". 101" «gb 101'.gb
N.-I.Sp. *37 2-4 .V/s 60' 59
W. Kruis 1880 130 130
3'/» 102'102'
AANDELEN.
67-7 brood N rl.l 4
me;k tl» rtsl. 65-J «5-
S3-4 m# k IS ris I 65-
Aflps« week f-15 Ma:
- k tl its
55-3
Iv SIS. tot t
IVRM B
•druk
Kerknieuws
Herv Kerk Beroepen te Poor-
tugaal A Donker t» Moordrecht.
- Geref Kerken Aangenomen
naar I.Isseln*>nde A L Bos te
Ooltgensplaat. die bedankte voor
Gent (België).
tabak '7 A-- week 4-15 Maar'
•147 Tex'lr: Toew *»*i goederen
Toewlisrraen D:«'e* MD «5 1 tm 75
•40 VA VB vc vn
D E F (5 onll 101 1 m
605 BS3 CSJ Keukengerei
onderin ond, met zwart op-
anie ondergrond m^t groe
ne opdruk Li'.a ondergrond met
Zwarte opdruk LI a ondeigroftd met
rode opdruk SM 006 Alg v d bon
kaart KM» (J pnt l Petroleum; 61-3
«3-3 ft
tl!2 <7 rjs
Voor hen waarVoor deie week la
aangewezen
Brandatoffen. ndiisirieko en coke*
Commies B C D E verbr Geen ver-
Hngingnoewui - gen Brandstoffen
«3 BV (7 rt* 1 W\ SM 1-12 per (1 rts), Jd'
WB 606 Idem (5 rts)
pnt l Petroleum'
ts All t m A74 BO» m
C05 C06 Dll 17 rts i. D10
Amst Bank
A
135'
137','t
Holl Bank U
A
179
179'
Ine-Bank
A
147
148
Rotterd Bank
A
142'
144
Slavcnb. Bk N
A
125gb
125gb
Tweptsu- Bank
A
159
159
Rott Bel Cons
A
169gb
169' «gb
N W H. A-B-D A
79'
79'
A N I.E M N B *A
105'. 1
108
Ned. Ind Gas
A
105
108
Int Cr H
A
141
142' 1
Linde Tcves
A
122
120
Billitnn 2 rubr
A
3301
335
O Borneo pr
A
163g
164
Sedep
A
142b
145b
Amst. Ballast
A
153
154
Gouda Kaash
A
121gl
1218b
Houth Pont
A
125
125
ThomsenH bedr
A
157
156
Zceh Ks Sab.
A
7flgl
7figh
De li Spoor
A
39'
41' .gb
N.-l Spoor
A
28'
30
MijFNatHrec pr B
103'
103'
ACTIEVE FONDSEN.
OBLIGATIE^.
Nederland
1000 38 (3' i) 3 »H' .gb
1000 47 (3' 3 90 9»
1000 37 3 98'98
1000 NWS 2' i
100 Sp c 2'i
N.-I. 1000 37 A3
100' «gb 100' .gb
94: .gb 94' igb
AANDELEN.
Hoofdkocrsen
N Hand Mij cA 123
A.K.U A 144 i
Bmk Pat. A 124'
C'aW* Delft CA 162'
Ccntr Suiker A 21H' i
Lever Bros cA 254
Ford Autof 348
Philips G bez
A
347
380
A
39»"i
406
A'dam Rubb.
A
144
146'
Band Rubb
A
981
99
96b 1001
98 1
O.-Java Rubb
A
76
75b91
Rerbadjadl
A
78
78b
Holl. Am LUn
A
177'
KNSM NB
A
195'
Ned Sch U.
A
160gl
164'
Rott Lloyd
A
152'
158
St. Mti Ned
A
165
171'
IIVA
A
217
219
Javaso Cult.
A
114
114
N.-I Suiker U
A
114
114
Dell Bat Mij
A
122't
124
Dell Mlj
A
137
139
Sencmbah
A
135
135' 1
CERTIFICATEN VAN
AMERIKAANSE AANDELEN.
Am Hide 8c L. cA fi,«g 7b
Am. Smelt R cA 58' .gb 59| .b
Anac Copp cA 41'.gb 41' «gb
Bethleh Steel cA 95' .gb 'gb
Gen. Motors cA 62' «gb 61" ..gb
Int. Nick of C. cA 33'
Kenncc Copp cA
Republ Steel cA
49' «b
33' «gb
49' «gb
29r
Un St. Steel cA 70'-gb 78'.gb
Am Waterw cA 17' .gb 17' «gb
Cit Serv C cA 31' ,.gt 30" ,.gb
Int T en T. cA 14 13:
Mid C Petr cA 36''.gb 37gb
Shell, Union cA 28' .gb 28' 'gb
Tide Water cA 20' 20' .gb
Balt en Ohio cA 14' ,.gt 14gb
Chic Rock lal. cA lh 1'
Miss K T cA
N -Y Centr cA
Pennsylv Rr
South Par
Canad Pac
Sludebaker
17'«b 17 «Rb
22' «gb 22
cA 42 43gb
cA 12" .gb »12" ,.gb
cA 22'«gb 22gb
nr.
Prolongatte 2'
BEURS VAN AMSTEBDAM.
De laatste beursdag voor de vacan-
ttedagen was de markt zeer vast ln
vergelitktng met de slotnoterlngen
fcvan gisteren konden de meeste honfd-
tondsen flinke koerswinsten behalen
Men vergete Intussen niet. dat In een
betrekkelllk dunne markt enige vraag
reeds een goede koersstijging kan ver-
noi raken De grootste verschillen be-
t'often weer de Internationale waar
den Na een hoofdkoers voor Kon
Olie van 4M tins' werd ln de vrije
handel al spoedig 410 beFelkt Unilever
was b i de vaststelling van de hoofd-
koeis direct al tien punten beter en
kon In de vrhe markt nog oplopen tot
784 En dan was het vooral Philips
waarvnoV goede vraag bestnnd De
hnofdkoets was dertien punten hoger
waarna er nog vlij punten bil kwa
men Van de Induürlële waarden was
verder Var Berkel va«t /eerst op 131
1177 en dan op 114 Indische waar
den waren wel beter doch volgden
de vaste tendens slechts In beschei
den mate H V A kon met drie pun
ten vesbeteren tot 719 Scheepvaart
waarden vast met koersverschillen
van drie A zes punten.
Nederland 1947 evenals de overige
ohllgatlemarkt. iets lager De note
ring was 96" tot 99
|JA-C<
KORTE KRONIEK
P
Ta Vellen met antwoorden op
▼ragen van commissieleden inzake
de Amerikaanse hulp aan Grieken
land en Turkije zijn ontvreemd,
vermoedelijk door een parlementai
ren verslaggever
Op Madagascar, waar opstand
heerst, zijn Frapse vliegtuigen ln de
atrtjd geworpen. In 10 districten ts de
•taat van beleg afgekondigd
De Amerikaanse senator Robert
Ta/t. een vooraanstaand republikeins
strateeg, heef» er op aangedrongen
het plan-Baruch betreffende de con-
tróle op de atoom-energie tn te
M^ksn
In Warschau la een geheime wa
genfabriek ontdekt. I7t machinege
weren en een grote hoeveelheltl
munitie werden gevonden.
Een verdwenei
beschaving
Ver van de routes der scheep
vaartlijnen verhpft zich in de
Stille Oceaan, op grote afstand van
dc Polynesische eilandcn-wcrcld.
het I'aascheiland. ook wel Waikoe
of Rapanoci genaamd Het eiland
heeft zijn naam gekregen van den
Nederlandsen zecvaR/der V* °"tm
dek tingsreiziger Jacob' Roggeveen,
die het op 6 A*pril 1672. op de eerste
Paasdag ontdekte. Het eiland is
heuvelachtig en men vindt er ge-
OP 6 APRIL 1672
..BU
daarover in Gaa Sophia oa
de oude Lemuriers en de bewo
ners van A:lantis hadden de lede
maten een geheel andere verhou
ding dan bij dc mensen van th4ns
7. waren hovendicn helderziende
De stenen kronen nu brengen dit
in bceld"%
Forster. die tn 1774 met Cook het
eiland bezocht, kreeg van de be
woner* ie horen dat dez* stenen,
gedcnklekenpn. d£ overleden heer-
döofdè vulkanen. De bodem is po- eer* of Har.ki ,woor«telden. Volgen.i
reus, men vindt er echter nergens Thomson, die in 1886 e.f dagen
stromend water Een bijzonderheid lang het eland heeft doorkruist,
van dit eiland viel reedJ onmid- zijn er.vcle overleveringen ;en uan-
deze wonderlijke beelden
in omloop en 'cennen de bewoners
ze geheimzinnige krachten toe
I In het journaal van Roggeveens
expeditie lezen we ..Wat de gods-
I dienst van deze mensen betreft.
hebben wij door ons te kort ver-
I blijf, niet voldoende gegevens kur\-
nen verzarpclen Wij hebben slechts
bemerk- dat zij voor enige zeer
«rotc stenen beelden vuren ontsta
ken dan met gebogen hoofd cr
voor neerhurkten en de handbal-
men tegen elkaar brachten, ze
voortdurend op en neer bewegend".
Ook Roggeveens reisgenoot Beh-
rens s hruft in zijn boek: ..Bij huh
goden staken zij - vaak vuren aan
om te offeren of te aanbidden.
Vroeg in de morgen, tegen zons-
I opgang, kon men zien. dat zij zich
ter aarde wierpen na enige hon
derden vuren te hehben ontstoken,
hetgeen ongetwijfeld een morgen-
o/fcr voor1 de goden moest voorstei
len. De m?ns<en waren steeds
ongewapend, zij vertrouwden vol
komen op burj goden of afgodsbeel-
welke daar ln grote getalen
het strand waren opgericht, en
«rvoor zij neervielen orn ze te
bidden Deze afgodsbeelden
steen gehouwen en ver-
gestalte van een mëns.
ofen. op het hoofd rustte
alles was kunstig ge-
waarover Vij ons niet wel-
c g Verwonderden Bij en om deze
afgoorn waren over een afstand
van 29 a 30 passen witte stcnerf op
de grorid gelegd F.cn deel der bc-
woners\ beschouwde Ik als pries-,
tors. omdat zU de goden meer eer
hcwezcnVdan dc gnderen Deze
:priesters\ hadden de hoofden ge
heel kaalWeschoren Zij droegen
een muts wari witte en zwarte
veren".
Volgens sV Boutlcdge woedde er
in»het midden van dc 18de eeuw
een hevige Ajrljd op het "eiland,
tlléens welke de hec'.den omverge
worpen werdcry en de godsdienst
n het frcrgec'.bpok raakte Een
halve eeuw, na dc ontdekking van
het eiland constateerde Cook reeds,
dat een deel van do beelden omver
lag en dijt de inwonefa zich"niet
in het minst inspanden om de
schade te herstellen.
Het materiaal, waarvan de beel
den zijn gemaakt, is afkomstig uit
ae steengroeven van dc Rana Rara-
koe. een berg in het Zuid-Ooste-
iijke deel van het eiland Deze
leeds lang gedoofde vulkaan be-
- .ut uit samengeperste lava-as fn
het midden bevindt zich een kra-
termecr In de groeven werden
ie heelden geheel afgewerkt Men
ndt cr nu nog wel 150. die nog
met geheel gereed zijn
Deze beelden liggen op elkaar
gestapeld Men kan hier zien hoe
de beeldhouwers te werk gingen
Kerst Werden de kop en de voor-
ae van het beeld gehouwen
daarna de zijkanten, tenslotte werd
•het beeld losgemaakt van de sten-
massa waaruit het waS gehouwen
De kunstenaars gebruikten stenen
beltels. gemaakt van «en ateen-
dclluk den ontdekker op machtige j
lianen beelden, die met hun reus-
aenti^; koppen op bepaalde piaat-
sen uit de bodem oprijzen, elders
gebroken op geweldige, half In
puin liggende terrassen zich be-
vinden
Het Paascheiland heeft steeds
weer de aandacht getrokken van
Europese reizigers, die er echter
helaas te kort vertoefden om dc ge
heimen van^het eiland te kunnen
doorvorsen Eerst in de Jaren 1914
-1915 heeft het Engelse echtpaar
Sr. Routlcdgc cr anderhalf jaar
vertoefd en 'de laatste herin-nerin
gen der eilandbewoners aan de
vroeger daar bestaande beschaving
te boek gesteld. Want de oude be
schaving was vrijwel geheel ver
loren gegaan in 1862. toen Peruaan
se slavenjagers het grootste ge
deelte van de mannelijke bevol
king wegvoerden om ze te Werk ta
stellen in de guano-vindplaatscn op
dc Chintha-eilanden Aan het
crachtig optreden van Frankrijk is
het te danken, dat korte tijd later
een deel van dez^ ongelukkig*^
naar hun vaderland konden terug-"
keren.
De ongelukkigen brachten ech
ter de pokken mee. welke ziekte
met de tuberculose een grote op
ruiming., hield onder de volwassen
nlahdbewoners Het was dus nog
net bijtijds toen de Engelse expe
ditie op het eiland kwam om nog
ren beeld te kunnen geven van da^
zeer oude beschaving Geleerdej
na dr Rudolf Sterner, houden
eiland voor een overblijfsel
het verdwenen continent Lei
Terrasvormige
bouwwerken
Op de kust van het eiland vindt
men evenwijdiglopend met de kust
lijn de overblijfselen van terras
vormige bouwwerken, waarop eer
tijds de ilenen beelden de rug
naar de zee gekeerd gestaan
hebben Deze beelden met de reus
achtige koppen, lage voorhoofden,
lange oren. grote gebogen neuzen
en vast op elkaar gedrukte lippen.
staarden met hun diepe donkere
oogkassen over het eiland Op de
hoofden rustten vroeger grote
stenen cylinders, die van een an
dere steensoort waren gemaakt dan
de beelden. De vyllndera waren
rood gekleurd De Europeanen die
in de tweede helft van de 18de
eeuw het Paascheiland bezochten,
hebben de thans geheel in puin
liggende beelden nog in hun oor- i
spronkelijke staat gez en en heb-
ben ze nagetekend, welke tekenin- I
gen het ons than* mogelijk maken
ons een voorstelling te vormen van
deie merkwaardige beeldhouw-
werten Voor de beeldhouwers
waren dc hoofden het belangrijk
ste van hun werk. de lichamen
lieten zij vrijwel onbewerkt De
vraag rijst Wat betekenen deze
beelden, die we bij geen ander volk
ter wereld aantreffen? Moeten de
■tenen kronen slechts een haar-
SMn. I H« MM»* Op
pere zin? Dt. Hani Schmidt achrijft I vernielde beelden, daarachter nog een rfj staande beelden.
BOTTERDAM aangek t April Weit-
pleln. Antw MUUngen. boe! 5. ledig;
F.emdUk. Philadelphia. Holt Am. Lijn.
Lekh. Oz stukg Helfrld. Qothen-
burg. Ned Bevr Kani IJaelh Wz
colluloise: John L. Manson. Havre.
Hudlg en Veder. Waalh. S. hooi.
Stephen W Kearnv. Bremen Vtnke.
Meiweh. C. Sw stukg Gudrun. Ant-
weipen. Herfurth. Merweh. Q D..
stukg
3 April Prima. King s Lynn. Furnesi.
Merweh C. Sw ledig; Bacchus,
Affl'l Hudlg cn Veder. Lekh stukg.;
üklrner, Hclalnfborg. Burger. IJselh.,
stukg.. Van Oelder. Grangemouth.
Vermaas, 7e Katendr hav. V K M,
pek Lynn Trader. Londen, v Es. Mer-
wehaven K V ledig Oglethorpe Vic
tory. Antw.. v Nlevelt Goudvtaan.
Lekh stukg Hasewtnt, Amai.. Fur-
nr'- Merweh C Sw ledig; Cltv of
Wafertord, Antw Hudig cn Veder.
Merweh K V stukg Zuiderkruis.
N Yórk Rolt Lloyd Lloydkade. le
dig. Ondlna. Las P edra». v Omme
ren n P M st 3 olie
ROTTERDAM aangek 3 April Na-
cella. Antaictic Vlnke. N Malex,
Vlaai dingen, tiaan. Olse, ParUs,
Mullet parkh .stukg Nassa, Aruba,
v. Ommeren B P M st 10 olie
ROTTERDAM vertr I April Tarem-
pa. Tandjong Prlok. cokes. Tallwang,
Tandjong Prlok. cokes; Halvella,
Tandjong Priok. ledig. Bataan, Port
Said, stukg Stefanos S.. Huil. stukg.;
Hertha. Emden ledig; Export. Lon
den. stukg Marehcape. Montreal,
stukg Gudrld. Gt Yarmouth, ledig.
Mellto. Newpoit stukg Skjold,
Antw stukg Keizersgracht. Gt Yar
mouth hout> Vesta. Odda. ledig; Ino.
Bristol stukg Sambre, Amst stukg.;
Prins Alexander. Montreal stukg
Verti 3 April Blyth. Goole. stukg.;
Omlandla. Antw sjukg Reiger.
Rochester, hout. Nornes». Trinidad,
ledig: Rurklaw. Grangemouth stukg.
en hout: Thompson Lykea. Jackaon-
'vll'.e. ledig: Stephen Beaiiey. Hamp
ton Roads, ledig: Farmium. Philadel
phia stukg.
AMSTERDAM aangek April Ary
Srhefrer, GOtHbnburg: Plover. Lon
den. Zaanstroom. Rott. 3 April Sam-
bre. Rott Aardenburg. Alexandrlë
Vertr 7 April Oreste*. Esbjerg; Sur»
te. Londen: Bacchus. Tanuer
GEREGELDE LIJNEN
Delta 31 v A-.1 wei pen te Londen
Deneb 30 v Middlesbro te Rouaan
Depa l v Ttlfnmouth n Rouaan
Diana V I v Delfzijl n Huil
Hrbe Nobel p 3! Dungeness
Eban 31 v Grangemouth te Londen
Expres* t v Boaton n Dordrecht
Flducla 3 v Huil te Antwerpen
Flval so v Kllkeel te Exnjouth
Fredertk J v Londen n Rochpjner
Holland 31 v Rort te tanden
Insp. Mellema 7 v Delfzijl n Letth
Jans 30 v Plymouth n Par
Ingeborg 36 v Sandeftord n
Zwtjndrecht
Kleldlep 2 v Delfzijl n Goole
KUkduIn t v Delfzijl n Bo nese
Maartje I v Londen n Rotterdam
MUar st v Kllkeel te Exmouth
Nettle 2 v Delfzijl n Grangemouth
otw* 3 v Antwerpen te Vlissingen
Patrla 30 v Amst te Londen
Pinguïn 30 v Hartlepool te Goole
quo Vadls M v Shorehem te Rouaan
Ransdarp 31 v Middlesbro n Rouaan
Rapid 2 v Londen n Rotterdam
Risico 2 V Delfzijl n Emden
Rottum 21 te Kopenhagen
nambre 1 v Rotterdam te Amsterdam
Servus 2 v Middlesbro n Londen
Trompenhurgh 1 v Rott te Londen
Trude 2 v Delfzijl n Frederlkahaven
Twente v Plymouth p 3* Prawle Point
Veenenbnrgh 2 v Middlesbro n Roti
Voorwaarts 31 v Mllford Haven n
Runcorn
Zeeland 2 v Vllss n Methll
Zeemeeuw 31 v Rott te Londen
Zuldland 30 v Antw te Mllford Haven
Zwaantlena 2 v Delfzijl n K Lynn
Zwerver 2 v Vllss n Harwich
LEEPBEDRIjr.
De Poolzee met baggermolen en bak
2 April van Falmouth naar Snerat»aya.
De Blankenburg 2 April van Maaaelult
naar Hamburg.
Aardenburg 3 v Antw te Amsterdam
Abbekerk Rott-Sydney p 31 Aden
AbbedUk Tacbma-Rott 3 te San
n Frandeco
Ariadne 1 v Lissabon n Tanger
Arv Scheffer 2 v Oothenbuia ie Amit
Bacchus 3 v Amst te Rotterdam
Baltic Rott-Tandjong Priok 2 v Glbc
Bengkalls Seattle-Madras 2 te Bat
Bentenan en Betana 7 te La Coruna
Boerhaave 5 of v N Orleans te Rott
verwacht
rolytto 3t v Duala te Lagos
ongostroom 1 v Amst te Dakar
onstantla 7 v Lissabon n La Gualra
Een der reusachtige stenen koppen.
De ruiter te paard er naast maakt
het mtfgelgk zich een t-oorafcWinp
te vormen tan de grootte.
soort, welke harder was dan die.
waarvan men de beelden maakte.
Jacob Roggeveen
Jacob Roggeveen, van 1693 tot
1708 notaris te Middelburg, was de
zoon van ccn bekenden Nederland
sen zeevaurikundige. die bovendien
vermaard was als proever van wij
nen en sterke dranken Zijn zoon
Jacob was een rp«tlg mens met
een Echerpe geest WaarschUnlUk
was de lust tot zwerven in hem
wa «ket geworden dank zij de ver
halen van zijn vader want in 1706
fit Jacob het notarisambt eraan en
trok naar Oost-Indië om daar lid
van de Raad van Justitie te wor
den Ook daar hield hU het echter
niet lang uit en in 1715 keerde hU
naar het moederland terug Door
zijn vrijzinnige denkbeelden, welke
"hij op ruime schaal ptppageerde.
werd hem het'verblijf in zijn ge
boortestad ontzegd HU besloot toen
weer het ruime sop te kiezen en
probeerde de nodige gelden bUeen
te brengen, tcjieindc een ontdek
kingsreis op zee te kunnen onder
nemen Het vlotte niet zo bijster
hard en eerst na vier jaren kreeg
hij van de West-Indische Compag
nie drie schepen, waarmede hU 16
Juli 1721 Amsterdam verliet' Vol
goede moed ging hij op weg en na
eerst om Kaap Hom te zijn gezeild,
ontdekte hij het wonderlijke eiland
waarvan men hierboven enige bij
zonderheden heeft kunnen lezen
Mr J. J Piugge rechter aan de
arrondissementsrechtbank te
Utrecht, moest in November 1944
een landbouwer berechten wegen*
het ongeoorloofd vervoer van big
gen. De broer van de/cn landbou
wer. de 41-jarige J. C de J uit
Polsbroek, meende zoals hij het
uitdrukte ..een prettige gfeer" te
kunnen scheppen door den rechter
voor de zitting een kaasje te zen
den Beschuldigd van poging tot be
ïnvloeden van een rechterlUke be
slissing werd hU te Utrecht veroor
deeld tot 4 maanden gevangen-s-
straf De officier had zes maanden
geëlscht en ging evenals de ver
dachte zelf in hoger beroep.
Voor het hof te Amsterdam
eiste de procureur-generaal, mr.
A. A. L. F. van Dulleman, zes
maanden Uitspraak doende veroor
deelde het-hof J. C. de J. tot een
gevangenisstraf van 1 maand.
4tÊ0*s 7 V Amst te Antwerpen
Del?» Am.t-Madeira p 31 Ouetsam
Dldo 2 vrpsremanbo n Nickerle
noorman 26 v Sete n Oran
Dundee 2 v Alg er» te Cadlx
FemdUk 2 v Philadelphia te Rott
Euterpe Antw-Oporto p 2 W.ght
Gaasterkerk t v Adelaide n Melbourne
Galllea 1 v Konakry te Duala
Ganymedes Barianqutlla-Valparaieo
31 v Antofagasta
Gerard Ooi 2 v Am»t te Batavia
Halllngdayi v Curacao n Paramaribo
Hedel 2 Bilbao n Rotterdam
llelvetlaao v Rott n Tartf Jong Priok
Henk^ott-Tandlong Priok KwGtbr
de Groot 30 v SingapoiVln
Soera baya
Joh/de Wltt Sydney-Amst 2 te Balavie
Jajist MarsetUe-Casablanca 1 te Glbr
rkplrtn Rott-Calcutta 2 v Colombo
ih v Oldenbarnevelt p 2 Glbr S te
IJmulden en I v Bat te Amst
eerwacht
Klipfontein 3 v Port Elizabeth m
Kaapstad
>ta Agneng Rott-Bat 3 te l.ondei)
Ba rot 2 v Ratav.a n Rotterdam
>b*rg Australie-Rou 2 v p Said
MaaskerK 2 v Dakèr n Amsterdam
Mrolaas Wltsen 1 v B Ayres n Amst
Nnordwtjk 7 v Pnri of Spain n Guanta
Oranje p 2 Glbr 3 v Bat ie Amst verw
Orestes 2 v Amst n Esbjerg
Polvdoru* 1 v Batavia n Amsterdam
Polyphemus M v Amst te Batavia
Prins Alexander 2 v Rott n Montreal
Pygmalion 30 v Maracaibo te La
Gualra
Randfonteln Amst Betra t te Durban
stad Arnhrcn 2 v Hott te Genua
straal Soenda 1 v B Ayres te Santo*
Tallwang 2 v Rott n Tandlong Prlok
Tapatoean en Tabnelan I te La Coruna
Tarempa 2 v notv n Tartdlong Prlok
TJibadak 29 v Batavia te Hongkong
(verb)
Van der Velde Lega*pi-Engel p 3 Glbr
Van Hoff Char1e«ton-Ro(» 1 te
Galveston
Westerdam 4 om 19 u v N York te
H v Holland verw
Westplein 2 v Antw te Rotterdam
Tjikampek Amst-Bat 2 v d Down*
Zuiderkruis 3 v N York te Rotterdam
Zuyderburgh 2 v Tunis n Ceuta
TANKVAART KON SHELL.
igatha M v Singapore n Hongkong
Barkhuysen 30 v Hongkong n Man 1*
Ondlna 3 v La* Pledras te Rotte dam
Saldja 30 v Hongkong n Tarakan
NEDERLANDSE SCHEPEN.
Klein* Vaart.
Abro 30 v Dundee te King a Lyrtn
A dm de Ruyter 30 v Dieppe te Weston
Point
Aeglr 2 v Delfzijl n Emden
Albatros 2 v Antw n Favertham
Alk 2 v Delfzijl n Bo net*
Angeja 31 v Antweipen te Londen
Att s TS v Kopenh te Helstngborg
Bellatrlx 30 v King s Lynn te Goole
Birmingham t v Harltngen te poole
Boreui jo v Penzance n Par
Rrandarls 31 v Amst te l.onden
Coeta 31 v K Lynn te Middlesbro
DelftUI 7 v Rotte: dam te Delfzijl
LOBITH. i April. Gepataeerd met
bestemming naar-
Rotterdam: Hendrik Aaltje. Warva
Pianto. Tradl Allegro, riat Vol tl
alle stslbtn. Carolina. De Bol Jo
hanna. De Bot; St Antonlus Hubert
Frtka. Donck. Sanara HS. v. Lent
Klbo. Zwets: Santls. De Gelder; Adolf
Johsnne» I. Bosser* Cod am 95 Kroos,
l.obllhi Lisa. st slü Den Haag: Anjma
Janten Arnhem: Franatka Bull AK
hlaiterdam: toga Stegus Amsterdam:
Glan. Veenma: Wijkdienst .Staal
Haarlem: Allda Johanna. Pe'iman
Tilburg: Wijkdienst 30. Staal Zwolle
Tltlla. Spek Veghel: Vertrouwen
Oosten Hoorn: Emfa Smlti Lockenx
Greppa. v d Berg.
HANS WEERT. 2 April Gepasteers
met bestemming vtaar:
Rotterdam: Lucia. Stoop; Johannf
Maria. Draayer Maarten: charle»
Van Wijngaarden 's llertogenbotrlw
Mathllde Verdoodt Werkendam-1 An>
bulant De Waal Res Nova Vorthorn
Dordrecht: Geraid Wouter Bourfltn;
Serpen' Vl*»er Stampertgat: Anns
Pallnckx Beunlngen; Franslacui
Krlesels
3 April.
Rotterdam: Ouderzorg Verhey; Obl.
Lenaerts Dordrecht: Vit fi Theunt;
F deli'as. Lu'dewig* Middelburg: Suzy,
l.eeuwenatein HarderwUk: Geertje.
Hollabrandse Oud Karspel: Excelsior.
Leek Delfl: Hendrlka Kramer Neen
Dacapo Stevense IJmulden: Si Fran-
*.acus. Standaart Beupingen: Selve.
Ven Oeenen Lelden: Irene 2. De Pot-
Kampeerdersrally
Dc International Federation ol
Camping Club* (I.FC.C.) organi
seert leder jaar In een van de bij
deze federatie aangesloten landen
een internationale kampeerders-
rallv. waar kampeerders uit ver
schillende landen enige tijd tezamen
komen. Dit Jaar zal de rally in ons
land worden gehouden en wel te
Heemstede van I tot 10 Augustus
De organisatie van deze rally is in
handen van de Nederlandse Toeris
ten Kampeerclub (N T K C t, dis
daartoe ,de beschikking heeft we
ten te verkrijgen over dc landgoe
deren Groenendaal en Meer en
Berg. Met dpzet heeft men de om
geving van flecmstcde gekozen, om
dat de bezoekers hier een typisch
Nederlands landschap wordt ge
boden. tussen zee. duinen, meren
cn polders Men verwacht ongeveer
5000 deelnemers, onder wie onge
veer 1500 Fransen. 400 Engelsen. 400
Zwitsers, enige honderden Belgen
cn Luxemburgers, alsmede Denen.
Zweden. Noren en Italianen Voorts
rijn er nog besprekingen gasnde
met Amerika en Rusland, welke
landen evenwel niet zijn aangeslo
ten bij de I F C C
Sport
Voethal
Re Qojck—Norrkoplng 6—3
De Vrijdagavond te Groningen
gespeelde voetbalwedstrijd tussen
Be Quick en de Zweedse ploeg
Norrkoping Is in een overwinning
van 3—0 voor de Scandinaviërs ge
ëindigd.
Wielrennen.
Bijster derde te Herne Hill
Dc Britse kampioen Reg Hsrris
is Vrijdag op dc wielerbaan te Her
ne Hill geslagen door den Belg
Pauwels. die met 7 punten triom
feerde voor den Engelsman en den
Nederlander Cor Bijster, die resp.
i en 5 punten verwierven
Het K.N M1 in De
Bilt deelt mede
Donderdagmidda-g be
gon zich ten Westen
van dc Azoren een
nieuwe* depressie te
ontwikkelen Deze trok
snel in diepte toene
mend in oost-noord-
oostelUke richting naar
het Engelse Kanaal en
veroorzaakte een zeer
zware storm over de
Golf van Biscaje en de
westkust van Frank
rijk. In de loop van
Vrijdag trok het cen
trum van deze depres
sie In diepte afnemend
over Brabant de Be
tuwe en de Achterhoek
naar Duitsland Aan de
vporzijde van het mi
nimum werd de koude
polaire lucht, die de
vorige dagen over ons
land was gestroomd,
i door w^at warmere zui
delijke winden ver
dreven. Aan de ach
terzijde van de kern
bliezen echter krach
tige noordelijke win
den Vrijdag in de na
middag cn bvond, de
koude lucht, die recht
streeks uit het poolge
bied werd aangevoerd,
wederom over ons ge
hele land. zodat de
temperatuur op ver
schillende plaatsen on
geveer tot het nulpunt
daalde
Inmiddels naderde
nu óver ons land aan-
wezfge koude lucht
door de warmere zal
echter gepaard moeien
gaan aan tijdelijk toe-
vrij zuidelijk over de
Atlantische Oceaan een
krachtige luchtdruk-
stijging, waardoor
vooral over Spanje.
Portugal, de» Golf vanL
Biscaje en Frankrijk
de luchtdruk veel ho
ger werd. terwijl ook
in onze omgeving de
barometers begonnen
te stijgen. Verder
noordelijk op de
Oceaan ontwikkelde
zich opnieuw een ge
compliceerd en zeer
diep depressie-sys
teem. waardoor over
grote gebieden weder
om zware stormen op
staken.
Deze nieuwe depres
sie tast nu het koude
Grocnlandse hogedruk-
gebied, dat zich zuid
waarts uitstrekt tot
over IJsland. aan.
waardoor de koude
luchtstroming uit het
poolgebied zal worden
afgesneden. De oceaan
depressie stuwt tevens
grote hoeveelheden
warmere lucht naar
het noordoosten ln de
richting van Frank
rijk. de Britse eilan
den cn onze omgeving.
Het verdrijven van de
enige rFgen hoewel de
hoeveelheden ni«*
groot behoeven te zijn.
Dc daarna volgende
fronten van de oceaan-
depreasle zullen hst
weer gedurende de
Paasdagen een enigs
zins wisselend karak
ter geven. Voor zover
de toestand op het mo
ment dat wij dit schrij
ven (Vrijdagavond) ta
beoordelen is. zal het
geleidelijk minder
koud worden, er zul
len vrij veel wolken
velden overdrijven
af en toe zal er wat
'regen vallen, maar ook
zal nu en dan de zon
schijnen. De wind x«
hoofdzakelijk waaien
uit richtingen tussen
zuid en west en enlft-
tins wisselen in kracht
De vooruitzichten *«n
dus niet ongungtlfc
maar ook niet gunstig.
Bij de heersend»
luchtdrukverdeling
over Europa en de At-
lantische Oceaan, aaa
snelle wijzigingen on
derhevig, is .het «wet
mogelUk een gedetail
leerde verwachting
voor een dergelijk*
lange termen te gevtfc
ZATERDAG 5 APRIL 1947.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD, PAGINA S
TRIBUNAAL
Drie weken geleden is te dezer
stede opzien gebaard door de arres
tatie van den ambtenaar ter ge
meentesecretarie A. C. Boot. die op
een morgen door de, P R A werd
aangehouden en sindsdien op het
politiebureau alhier was gedeti
neerd Donderdagmiddag heeft het
Gouds Tribunaal deze zank'behan
deld. Er bestond grote belangstel
ling voor dc zitting, dfe o m als
toehoorders werd bijgewoond door.
burgemeester James en de wcthouT
ders Hcerkcns en Polet.
Aan den 3d-jarigen commies A.
C Boot waren twee feiten tenlaste-
gclcgd ten eerste, dat hij in 1943
voordeel heeft getrokken, althans
getracht heeft te trekken van dc
door de vijandelijke bezetting ge
schapen toestand door zich te wen
den tot de plaatselijke leiding van
de N,S D A P. en via deze dienst te
bewerkstelligen, dat mevr dr M
B W. Lehmann een gedeelte van
het door haar bewoond perceel aan
dc Graaf Rlortsweg 28a heeft moe
ten ontruimen on ten tweede, dat
hij tn 1943 by den politieman A
Oudenaarden een schrfrtelOke
klacht heeft ingediend tegen dr
Lehmann om inhoudende, dat
hij. beschuldigde, last van mevr
Lehmann ondervond met het
doel, dat. althans ten gevolge waar-
Van mevr I.chmann. die Joodse,
althans half Joodse was. met haar
dochtertje Is gearresteerd en gedu
rende enige weken door de S D. te
Rotterdam is gevangen gehouden.
Kwestie om huis
De achtergrond vBn deze zaak
vormt, zoals uit het verhoor door
den voorzRter. mr. C Jonker, van
beschuldigde blepk He huur van
het pand Graaf Florisweg 28a Be
schuldigde wilde gaan trouwen en
hoorde in Augustus 1942 dat het
bewuste t^uis wegens vertrek van
dc vorige huurster te huur was
Met den eigenaar, den heer Van
Dcth. kwam hij tot een accoord. het
huis werd hem verhuurd als hoofd
huurder onder voorwaarde, dat
mevr. Lehmann. die een deel «fan
het pand in gebruik had, eV mocht
blijven wonen Beschuldigde is toen
met mevr Lehmann. die hij te
voren niet kende, gaan praten,
maar de onderhandelingen hadden
geen resultaat, mevr. Lehmann wil
de geen ruimte beschikbaar stel
len In die tijd hoorde beschuldigde,
dat er over mevr. Lehmann geprant
werd De heer v. d Hoeden, de
voorzanger der Joodse Gemeente
en ltd van de Jo'odse Raad. kwam
naar hem toe en vertelde hem. dat
mevr Lehmann a^s hoogst onbe
trouwbaar beschouwd werd en dat
hij zich voor haar ln acht moest
nemen ..Dal u niet met haar kunt
opschieten, kan ik", aldus had de
heer v d Hoeven volgens beschul
digde gezegd. ..goed bcgrUpen. want
als alles normaal gaat beschouw ik
10 u abnormaal
Het huis werd middelerwijl door dc
Duitsers gevorderd en in December
1942 weer ontruimd. Beschuldigde
heeft zich toen naar de Orts-
kommandantur begeven met de
vraag, wanneer het huls vrij ge
geven werd.»Hij ging naar de Orts-
kommandantur omdat hem mede
gedeeld werd. dat vrijkomende, door
Duitsers bewoond geweest zijnde
huizen automatisch aan deze in
stantie vielen. Daar zal de
N.S.D A P. wel over beslissen, werd
hem ten antwoord gegeven Daarop
heeft beschuldigde zich naar de
N.S.D A P begeven en met Roper
over deze zaak gesproken Aan
Roper stelde hij dc vraag waaraan
dc N S.D.A.P. hét recht ontleende
om huizen weg te geven Omdat het
huis als een Jodenwoning be
schouwd werd. daar mevr Leh
mann een Joodse was. aldus het
antwoord. Beschuldigde heeft toen
opgemerkt, dat hij hoofdhuurder en
geen Jood is en dat het huis dus
niet als Jodenwoning te beschou
wen vlei Een paar dagen later
kreeg hij een briefje van dc
N.S.D A P. de verdediger, jhr.
mr C H Bcelaerts van Blokland
uit Den Haag. legde dit briefje aan
het Tribunaal over waarin hem
medegedeeld werd. dat hem het ge
deelte vari het huis. dat dc Wehr-
macht in gebruik had gehad, werd
loegewezen Daarmede ging be
schuldigde naar mevr Lehmann,
maar die weigerde elke medewer
king. waarop de verstandhouding
met haar zeer onprettig werd
Verplaatsing gevraagd
Mevr. Lehmann z9t op de boven
verdieping en beschuldigde liVt voor
haar de badkamer tot keuken in
richten. Daarop begon hij het be
nedengedeelte te installeren, doch
toen zijn meubilair tien of twaalf
dagen in het huls stonden, kwam
cr weer een Duitser in zijn gedeelte
cn hoesten de spullen van beschul
digde er uit. Toen de Duitser na
korte tijd vertrok en beschuldigde
weer in het huis „kwam. gifcs hij
mevr Lehmann niet alleen are een
onaangenaam en lastig, maar ook
als een onbetrouwbaar mens be
schouwen. De wtjzc. waarop zij was
opgetreden toen beschuldigde uit
het huis moest, haar vriendschap
pelijke omgang met den Duitsen
officier, die er toen woonde en met
wien zij naar beschuldigde zeidc. be
hoorlijk aanpapte, waren voor hem
reden haar als een verraadster te
gaan beschouwen Hij stelde pogin
gen in het werk haar ergens anders
ondergebracht te krijgen en wendde
zich tot den politieman Oudenaar
den omdat, zo reide beschuldigde,
dit dc enige man in Gouda was. die
Joodse mensen verplaatsen kon.
Een ander kon haar geen woning
geven, omdat dit niet mocht, daar
mevr Lehmann onder de Joodse
bepalingen viel. Hij vroeg aan
Oudenaarden haar een andere wo
ning toe te wijzen, doch deze zeide
dat hij dit alleen doen kon op een
schriftelijke klacht, dat er onaan
genaamheden waren. Beschuldigde
heeft toen een briefje aan
Oudenaarden getypt. Het was ccn
briefje van enkele regels cn er
stond in. dat cr onaangenaamheden
waren en of Oudenaarden bereid
was voor mevr. Lehmann een an
dere woning aan te wijzen. Van het
briefje heeft beschuldigde geen
copy gehouden
Voorzitter: Dat i.» erg jammer,
want als u copy had. 6tond u niet
kier
„Geen klacht ingediend"
De voorzitter zeide, dat deze zaak
aan het rollen is gebracht door
Oudenaarden, die ccn klacht heeft
Ingediend, dat beschuldigde hem
had gevraagd mevr Lehmann en
haar dochter vla Amsterdam naar
Polen te deporteren
Beschuldigde ontkende dit perti
nent en zeide. dat hU ook niet over
dc twee mensen geklaagd of over
haar Joodse afstamming geschreven
had Het briefje heeft hU »»n nie
mand laten lezen
De voorzitter bracht vervolgers
ter sprake, dat dc politieman v a
Vlies heeft verklaard, dat beschul
digde cr herhaaldelijk bij Oudenaar
den op heeft aangedrongen twee
Joodse vrouwen weg tc halen Be
schuldigde zeide. dat dit beslist on
waar wa* Hij verklaarde ook. dat
dc toenmalige burgemfcstcr Liera
hem geen andere hulzen heeft aan
geboden.
Op 20 Februari 1942 zijn. zo
bleek verder uit de behandeling
der zaak. mevrouw Lehmann cn
haór dochter door Oudenaar
den en v d Vlies gearresteerd en
naar de S.D te Rotterdam gebracht
Na enige weken keerden zij terug
en iij zijn toen In pension gegaan
bij mevr Van Dantzig—Melles. dat
haar door Oudenaarden was aan
gewezen. Nadien kwam zij ln gezel
schap van v. d Vlies nog herhaalde
lijk in de woning van beschuldigde,
naar deze mededeelde, waar tot No
vember 1943 haar inöóede! in een
afeosloten kamer heeft gestaan
Het Tribunaal-lid T van Vliet,
maakte de opmerking, dat hij niet
kun begrUpen. >yaarom beschuldig
de zo stond op die woning en zich
wendde tot Oudenaarden, die toch
een vijand vjm het volk was Hij
vroeg jA-aarom beschuldigde dit
deed cn geen andere woning pro
beerde te krijgen
Beschuldigd», antwoordde, dat hU"
dit had gedaan, omdat hij het huis
had gehuurd van den heer Van Deth
en dat hU zijn rechten toen verde
digd heeft
Op een vraag van den voorzitter
antwoordde beschuldigde' nog. dat
de verhouding tussen mevr. Leh»-
mann cn Oudenaarden zeer vriend
schappelijk was en da» Oudenaar
den tegen haar hoffelijk optrad
Wat Oudenaarden zegt
Als getuige werd vervolgens ge
hoord dc gewezen onderluitenant
van politie tc dezer stede A.
Oudenaarden, thans gedetineerd te
Schevenlngen Hij verklaarde, dat
beschuldigde bij hem in het Waag
gebouw was gekomen, verteld had.
dat hij moeilijkheden had met mev;,
I.ehmann en gevraagd had of ge
tuige de dames niet kon weghalen.
Getuige ontkende, dat beschuldigde
gevraagd had een andere woning
voor hen aan te wijzen en hij zeidc.
dat hij wel belast was met de con-
tróle over de Joden, maar over de
huizen niets te zeggen had. daarover
ging de burgemeester. Getuigd zei
de beschuldigde te hebben geant-
woopj! dat er tegen mevr. Lehmann
geen maatregelen genomen kondpn
worden, omdat zij bezig was haar
arische afstamming te bewijzen en
een vfrblijfsv(*rgunning b^zat Hij
had er aan toegevoegd. dat be
schuldigde. als mevr Lehmann en
haar dochter Iets deden, wat niet In
de haak was. daarover rapport kon
uitbrengen Beschuldigde was daar
op bij getuige thuis gekomen en
had hem in kennis gesteld van een
uitlating door mevr Lehmann
Maak er een rapport van op. dan
zal ik het de S.D laten zien. had
getuige toen geantwoord Daarop
had verklaarde getuige, beschuldig
de aan getuige een rapport gezon
den dat getuige medenam naar de
S D tc Rotterdam. Waar hij het liet
lezen en waar hem op grond van dat
rapport opdracht werd gegcyen
moeder en dochter te arresteren.
Het was een getypt rapport van drie
kwart foliovel. Wat erin stond,
weet getuige niet meer
Opgemerkt zij hierbU. dat zowel
het briefje, dat beschuldigde ver
klaarde aan Oudenaarden te heb
ben gezonden. al\ het rapport, dat
Oudenaarden zegt te hebben ont
vangen. er niet meer ?nri.
Op een vraag van den Voorzitter
of hem bekend is. dat mevr Leh
mann met de S.D was bevriend,
antwoordde getuige Er wordt zo
veel gezegd Hij zeide. dat hem cr
niets van bekend was. dat mevr
Lehmann voor de S.D, vertaal
werk deed Hij heeft haar nooit bij
de S.D. ontmoet.
Waarom
Op een vraag van het Tribunaal-
lid dr Vixseboxe, waarom getuige
er toe is gekomen thans na twee
Jaar een klacht ln te dienen, zeide
getuige, dat dc P R A. herhaaldelijk
bij hem Is geweest met de vraag
meniën te noemen, die deatijds ver
raad hebben gepleegd. In gevallen,
dat leed berokkend was. had ge
tuige medegewerkt, maar in ge
vallen zonder gevolgen weigerde
getuige wat tc zoggen. De P R A
bleef zeuren, aldu* getuige, of hij
wat wilde vertellen over hem be
kende feiten. Men had hem gezegd,
dat men zou zorgen, dat zijn zoon
zou loskomen als hij wat wilde
zeggen. Toen heeft hq gezegd hier
heb je ccn geval, die persoon is cr
dc schuld van. dat die dames zes
weken zijn weggevoerd. Getuige
zeide. dat hU hoopt, dat de P.R.A.
niet meer voor pietluttigheden, die
niets om het lijf hebben. bU hem
zal komen. want. zeide hij, dacht u.
dat ik het zo leuk vind, dat be
schuldigde gearresteerd is
Voorzitter Dat hebt u niet te be
oordelen. Als u hier wat gevraagd
wordt, hebt u te antwoorden
De voorzitter vroeg wat getuige
herhaaldelijk bij mevr Lehmann
moest doen
Getuige Dat weet ik niet Wegens
de kwestie met beschuldigde zal cr
wel geklaagd zijn cn dan moest ik
een onderzoek instellen.
Dc voorzitter vroeg vervolgens.
Wat er bij dc arrestatie van mevr.
Lehmann gebeurd was
Getuige Ze had een hekel om
mede te gaan
Voorzitter Dat kan ik me voor
stellen. Hebt gezegd aan wien ze
de arrestatie te danken had'
Getuige Neen Ik heb gezegd, dat
ze naar de S.D tc Rotterdam moest.
Voorzitter Hebt u bij de S D ccn
goed woordje voor haar gedaan'
Getuige Neen. ik heb haar alleen
bij dc S D. gebracht en meer niet.
Voorzitter: In de geest van hier
heb je zc U was dienstwillige
dienaar.
Getuige Ambtenaar.
Voorzitter: Töon u rpevr Leh
mann bij mevr. Van Dantzig hebt
gebpeht, hebt u opdracht gegeven,
dat "tiaar kamer verwarmd moc.-d
worden, omdat zij vertaalwerk
moest verrichten. 4Voor wie'
Getuige Dat weet Ik niet
Voorzitter: Waarvoor moest mevr
Lehmann een verwarmde kamer
hebben
Getuige Ik kreeg de boodschap
mede van de S.D
Verdediger: jicht u nooit andere
Joodse mensen weggehaald, die be
zig waren huh arische afstamming
tc bewijzen'
Getuige Neen
Verdediger Ik zal het tegendeel
bewijzen
Als getuige was voorts opgeroe-v
pen mevr Lehmann. die echter niet
verschenen was De voorzitter deel
de mede. dat zij weigerde te komen,
^let Tribunaal gelastte haar voor
geleiding. waarop de P.R.A per
auto naar Utrecht vertrok om haar
te halen.
Getuigen a decharge
Eerst werden nu zes door de ver
dediging opgeroepen getuigen ge
hoord.
Mr J. W. Blankcrt bevestigde, dat
beschuldigde het pand Graaf Floris
weg 28a. nadat de vorige huurster
had opgezëgd. van den eigenaar ge
huurd had. Over de persoon van
mevr Lehmann verklaarde getui
ge. dat de heer I.eljscr hem eens ge
zegd had: Ik schaam me. dat deze
vrouw ook Jood is, zij Is niet te ver
trouwen. zij heult met den vijand
Dr Falck had gcuige over haar ge
zegd Zij is niet tc vertrouwen,
waërschuw alle mbnsen. die met
haar omgaan Get. had deze waar
schuwing aan een zuster van be
schuldigde doorgegeven. Getuige
zeide. dat mevr. Lehmann altijd op
trad met een zelfvcrzekerhcitl alsof
zij niets te vrezen had cn brutaal
was Ulf zijn firaktljk is getuige be
kend. dat indertijd' mej Pierot is
gearresteerd en naar Wcsterbork
gebracht, hoewel zij bezig was haar
arische afstamming tc bewijzen en
dit aan Oudenaarden mcdegedecjd
was Het heeft grote mpeite gekost
haar vrij te krijgen Over beschul
digde zeide getuige, dat hij hem in
de bezettingstijd had leren kennen
als een goed vaderlander, die voor
getuige en diens buurman dc per
soonsbewijzen had veranderd cn
hun kaarten uit het bevolkingsre
gister gelicht
Mevr. J. N. van Dantzig—Melles
Hedenavond
5 APRIL
Hil'v ÏI (VARA): s Nieuws: l IS Gr
Dl 8 30 Ned Str kr 7 Cello, plano:
(VPRO): 7 30 Causerie: (VARA):
Nieuw». 115 Metro po le Ork 9 15 Wim
lbo: 9.49 Dodenhuis: 10 10 Gevarieerd
progr 11 Nieuws: 1130 Nachivoor-
stelflni
HUv II (KRO): 6 Plano; 6 20 Buf
falo Bill: 7 Nieuws. 7 1$ Vaudeville
Ork Nieuws; 120 Ork Zonder
Naam: 130 Lichtbaken: 9 Negen hei»
de klok: 10 Tombola: 10 25 Reportage:
10 45 Avondgebed: tl Nieuws: 10 20
Concyrt
Eerste Paasdag
6 april.
Hllv I (I.K O RI 7 Domklokken
lulden het Paasfeest tn; (VARA)
l Nieuws. I tl Grpl 9 15 Orgel. 10
Omroep Kamerork 10 45 Ppezle. II IS
Triangel. (AVRO) 12 Belaardcon-
cert 12 15 Grpl. 12.40 Mannenkoor.
I Nieuw*; I 15 Gr.pl 2 95 Boeken
halfuur: 1.30 Radio Phllh. Ork; 3 45.
Film 4 Skymasters: 4 40 Sport;
(VARA) 5 G O Cabaret. 5 30
Ome Keesje. 8 Nieuws, sport; 6 30
Ned Str.kr.: (I K.O R.I 1 Kerkdienst:
(AVRO) Nieuws: «1» waltztlme:
145 Hoorspel. 9 20 Orgel: 9 55 Hersen-
gym 10 25 Muzlekmpzalek11
Nieuws: 11.15 Cr pl 4
Hllv II (N C.R.V.) 7 30 Paaszang;
9 30 Kerkdienst; IKRO.I 9 30 Nieuws;
9 45 Hoogmis. U 30 Sweellnck kwar
tet: 12 30 KI. v Beek; 1 Nieuw*. 145
Apologie; 2.05 Kamerork 3 Vrou
wenkoor. 3 25 Kamerork.. 4 10 Zang:
4 31 Vespers; (N C.R.V.) 5 Kerkdienst;
6 30 Kerklied en orgel: 7J9 Nieuws.
(KRO) «13 Zilvervloot: 9 13 Hoor
spel: 10 Nleuwaï- 59.20 Avondgebed;
10 40 Kareol Septet: tl 15 Concert.
Tweede fcasdag
1 APRIL.
Hllv. I (VARA) I Nieuws; 1.19 No-
tenkrakeri-sulte; (IKOR) 145 Kerk
dienst: (VPRO) 10 Paasdlenst: (VARA)
10.45 Gr.pl 11 40 Don Korakkenkoor;
12 01 Stafmuziekcorps: I. Nieuws; 11$
Metro pole Ork.. 1 4$ Harp; 2 1$ Ne
derland—België; 4 30 Orgel: Kinder
koor; $30 AJC: 6 Nieuws; 6 30 Ned
Str.kr 7 Attenta: 7 Gr.pl.; 191
Nieuw*; 915 Opera; 915 Paashoor
spel: 10 V;oo! 10 30 Ramblers: II
Nieuws; II 15 Or pl
Hllv II (KRO) Nieuws; 1.1$ Hoog
mis: (NCRV) 9 30 Nieuws: 9 45 Grpl..
10 Gewijde muziek: 19 30 Kerkdienst.
1140 Fighting Faith; t2 30 Concertge
bouw Koperkwartet: 1 Nieuws t 15
Sangh en spel: 2 Orgel; 145 Kinder
koor. 3.15 Kamermuziek; ,4 Voor
dracht; 4Jfl Kleuteruitzending; 5 Kon.
Mil Kapel: 5 30 Kamerkoor; I Decla
matie; 6 30 Concert 1 Nteuwa; 7.30
The Messiah: 10 Nieuws: 10 30 Orgel:
10.45 Avondoverdenking: 11 Concert
Dinsdag
8 APRIL.
Dagprogramma.
Hllv I (AVRO) 7 en I Nieuws:
115 Grpl.: 145 Plano: 9.IS Morgen
wijding. 130 Arbeldsvlt; 10.55 Gr.pl.;
11 Peer Gynt Suite; n.jo Or.pl.; 13
Metro pole Ork.: 12*0 Orgel; l
Nteuws: 115 Romancen: 2 20 Aeolian
Sextet: 3 15 RajJlo Matlnée; 4 40
Schoolbel: 5 Skymasters; 3 30 Or pl.
Hllv II (K R O 7 en I Nieuws. 15
Pluk de dag: 9 Lichtbaken: 9 50
Gr.pl: 10 15 Grpl. 10 «0 Voordracht;
1130 Ais de ziele luistert. 13 03 Clave-
cimbel. viool. 12 30 Ork. zonder naam.
2 Sir Adrian Boult;.| Onder Ons; 1.30
Koorzang: 4 Zonnebloem4 43 Opera;
3 Amsterdams Kamerork 5 30 Gr pl
Avondprogramasa.
HilV. I (A V R.O Nteuwa; 0.13
Piano; 6J0 Ned. Str.kr.; 7 03 flip
staal. 7.15 Viool, plano: 0 Nteuws:
1.15 Bont* trein; 9 30 Contact; 1030
Zang. plano. 11 Nieuws; II 13 Orgel
Hllv. II (KRO) 0 Plano, orgel; 0.20
KI. v Beek; 7 Nteuwa: 7.45 NJ.G-; 0
Nieuws; 0 30 Radla-Phllh Ork.; 10
Nlauwa; 10.30 Avondgebed; 10.40
Gr.pl,
verklaarde. dat J Oudennaarden
mevr Lehmann bij] haar had inge
kwartierd en dat hen herhaaldelijk
bij haar kwam. Toen er geen ver
warming wat. had Oudenaarden ge
tuige gelast extra electricitett aan
tc vragen. Als U hét niet doet. had
hij gezegd, kunt u gevolgen ver
wachten. went mevi Lehmann moet
vcVtaalwerk voor jdc S.D.- maken.
Mevr. Lehmann wms buitengewoon
onbehoorlijk in haar optreden Als
ik eens in die kastlzou kijken' had
zij tegen getuige gezegd, doelende
op een kast. waailn zij verborgen
Joodse goederen vermoedde en die
daar inderdaad o<^k in verborgen
wifren. ..kan ik je er wel bijlappen
Op een vraag of m^vr. Lehmann in
het pension ook dcjkamcrs van an
deren binnendrong, {antwoordde ge
tuige. dat dit ln de kamer van ds.
Thomsen gebeurd was en 8at mevr.
Lehmann herhaaldelijk, had gepro
beerd bij getuige pp visite door te
dringen, maar getuige had haar ge
weigerd.
Radio op stadhuis-
De getuige J V d Schans, com
mies -ter secretarie, vprklaardo. dat
mevr Lehmann /zeer ongunstig he
kend stond en niet vertrouwd werd.
Er werd beweerd, dat zij met dc
Duitsers heulde fen met de S D in
contact stond He.*chuldigde is een
zeer goed vaderlander, die behoorde
tot de zeer klein» kring van het se
cretarie-personeel. dat cr mede be
kend was. dat eV beneden ln het
stadhuis een radiptoestel Was ver
borgen en medehmlp d«- berichten
rond te brengen Getuige luisterde
meestal, maar als pij er niet was.
deed beschuldigde net en verspreid
de de berichten HiAdced ook aller
lei werk met dc bcvVolkingsregisters
en voor de afgifte v*i fietsbewUzen.
Dc gemeente-secretaris, de heer C.
J van As. legde eaencens gunstige
verklaringen af over. beschadigde
als een goed Nederlander cn zeide.
dat op het stadhuis met grote ont
steltenis diens arrestatie is verno
men Getuige betreurde het. dat op
een klacht van
door ziln houding
tijd huiten ons
beschuldigde Is g<
dat. eerst bij het gi
bij getuige is gei
betrokken ambter
en zich tijdens
gedragen.
Dc heer H, C
dat hij tijdens
vriend I P."iKal
schuwd vóór mei
het huis. waar z
kwam telefonen i
bracht de WBar 1
vyerd. toen dit ui
ontboden en daa
tuigc is toen 00
die gelegenheid
hoofd Van de S.
medegedeeld, dat
mand de zich
de be/etting*-
k geplaatst heeft,
rresteerd zonder
meentehestuur of
formcerd hoe de
aar bekend staat
bezetting heeft
in Balen zeide,
e bezetting zijn
had gewaar-
Lehmann. die in
vriend woonde.
De heer Kahlc
Thuwlng over en
kwam. hij dc S.D.
mishandeld. Ge-
ontboden cn bij
iceft Renner, het
Gouda, hem
een klacht tegen
Leh-
was. r r een
Duitse schcr-
den heer Kahle w is ingediend door
mevr. Lehmann e
mnnn geen Jodir
Duitse. <?ic onder
ming stonde Geti ge deel
mede. dat mevr.
familie Van Zutph
g^r woonde, altljr
Op lkst ian S.D.
Als la»tslo Keauige. a décharge
Lehmann hij de
zij vroe
rondsnuffelde
Werd gehoord de
van Loon. die mi
Lehmann bij hem
maar dat hij dit
de sfeer, waarin
welgprd. Na drie
zij met iemand
zleh als zodanig
•er/M W C
ieelde. dat r
heer,
mevr.
wilde telefoneren.
irV verband met
ij/atond. had ge
weigeringen was
van de S D die
legitimeerde, ge
komen die had gplast haar te laten
wiet weet getuige
ann had hem gc-
bcpaalde instan-
id en dat aan die
kosten verbonden
fonéren Mp|
niei Mevr I.ehn
zogd dai zij^jru
ties gesproken h
gesprakken geen
waren
De getuige Qudrnaarden werd
hierna, nog een! keer voorgeroe
pen Van de arrestatie van mej Plc-
fot verklaarde Hij niets te weten.
Hij ging zeif nnplt mede om te ar-
tratic Gevraagd naar zijn medede
ling aan mevr Van Dantzig, zeide
hii ni<*t gezegd te hehben dat mevr
Lehmann vertaalwerk voor de S D
moest verrichten, maar dat. zij op
last van de S.D. vertaalwerk moest
doen
Daar getuige Lehmann nog met
wa* verschenen, wérd de zitting
geschorst. Nadat nog enige tild ge
wacht was en .1" gctuig'e niet 'vis
gekomen d.-e!dc de voorzl'te nv d.\
dat het Tribunaal besloten had Je
verdere bch indeling van dc zaak
aan tc houden tpt een nade- i« be
palen dag De voorgeleidt*'! van
mevr. Lehmann zal dan worden ge
last en als getuigen zullen nog wor
den opgeroepen de gedetineerden
Roper en' v d Vlies De voorzitter
deelde voorts mede. dat het Tribu
naal termen aanwezig achtte be
schuldigde in vrijheid tc stellen cn
dat diens ïnvruheidstclling werd ge
last. omdat geen bezwaar wordt
aanwezig geacht voor vlucht, her
haling en bewerking van getuigen.
Het onderzoek zal. besloot dc voor
zitter, met kracht worden voortge
zet.
Uitspraken
Het'Tribunaal deed de volgende
uitspraken
de 4l-'ar)ge bankbewerker D
Ceelen te Ouderkerk a d IJssel. ge
detineerd, wegens lidmaatschap
N S B. en W A Indiensttreding als
werknemer bij den Wehrmachts-
aannemer H Rook. omdraaien te
Ouderkerk a d IJssel als W A -man
bl) een demonstratie van dc Natio
nale Jenedstorm van R de Hoop.
die de N J S. de rug toekeerde, ver
richten ten dienste van het Duitse
leger van opruimingswerkzaamhe
den In Frankriik. dienst doen bij dc
Landwacht Nederland, internering
voor twee Jaar en tien daeen met
aftrek van preventief, eindigend 15
Mei a ontzetting uit dc belde
kiesrechten 'cn het recht openbare
ambten tc bekleden en verbeurd
verklaring van het radiotoestel
dc 35-iarige schilder J van Duu-
ren te Haastrecht, niet gedetineerd,
wegens lidmaatschhp N S Btoe
treding en dienst doen bij de hulp-
landwacht en bedreiging vnn I
Gravciand, internering voor de tijd
reeds in bewaring doorgebracht van
7 Mei 1945 tot 24 Maart 1947 en ont
zetting uit de beide kiesrechten en
het recht openbare ambten te be
kleden Van de beschuldiging werd
dr bedreiging van L Groenendiik
niet bewezen geacht en vervallen
verklaard.
Yehudi Menuhin Maandag
in Nederland
Yehudi Menuhin. die 31 Maart j.l.
in de Albert Hall voor een uitver
kocht^. zaal een sonatenavond met
zUn zuster Hephzibab heeft gege
ven. zal voor zijn concerttournee
op de tweede Paasdag In Nederland
aankomen.
Sommen maken. Negen dopjes, in twee kleuren, worden felkens ln ander®
hoeveelheden gesplitst. Telkens legt het kind de som op het latje er onder
cn schryfi die dan over in het rekenichn/fje
Onderwijsvernieuwing in de practijk III (slot)
^l'HANS wil ik'trachten, tot slot,
van mijn artikelen over de on
derwijsvernieuwing defl lezer een
Idee te geven van dc gnrtg van za
ken in de klas in de nieuwe school
gedurende ren bepaalde dag Ik
moet hierbij echter aanstonas op
merken d.it ik een gefingeerde toe
stand zal moeten besdirijvon. om
een zo algemeen mogelijke indruk
ie geven.
We veronderstellen, d it de onder
wijzeres in de eerste klas aan de
orde wil stellen het belangstellings-
punt de lente Zij heeft bij haar
leerlingen belangstelling ontdekt»
voor de bloeiende bloembollen in
de klas cn buitel! is alles ook zo
gunstig mogelijk voor de behande
ling van dit onderwerp Een enkele
opmerking van haar aan het begin
van de schooltijd y vaak voldoen-
do de opmerkzaamheid van dc
leerlingen te richten. Op het bord
sLint ccn fleurige tekening cn
waaischUniljk al ccn zplf ontwor
pen leeslesje De kleuters wier
psycljc we al hebben aangeduid,
moeten uiting geven aan datgene
wat in hen tot leven is gebracht.
Re gelegenheid daartoe krijgen ze
leder die daar lust in heeft mag
op zijn beurt wat over de lente
vertellen, terwijl dc anderen luis
teren Dc bedoeling van dit klasse-
gesprek is het kind gelegenheid ge
ven tot mondeling taalgebruik,
waaraan wc in dc nieuwe school
veel waarde hechten Vooral in den
beginne is de onderwUzcrcs zeer
s.iaarzaam met correrfles en cri-
tiek Alles wordt goed gevonden
Vóór alles geldt n 1. het kind ann
te moedigen cn het In geen geval
zijn durf te ontnemen. Het klasse-
gesprek aan een belangrijke bij
drage vormen tot de ontwikkeling
van de kindertaal en dc uitbreiding
van cic woordenschat. Over de be
langrijkheid van het taalonderwijs
in zijn geheel, a'h-cven we reeó«
eerder.
Na het klassegcsprek wordt heel
vaak gezongen en wannéér het tno-
gelijk Is en dat is het bijna utijd
een liedje over het onderwerp,
waarover ook het* klassegcsprek
liep.
Dan komt de leeslas Ook die
hanbeit in dit geval over de lente
Niet meer aap-noot-mies
Alvorens verder te gaan. dien ik
nu eerst iets te vertellen over het
lezen leren, zoals dat in de nieuwe
school heel vaak gebeurt. Niet lan
ger is daar dc den lezer wel be
kende lcesplank met aap. noot,
mie», enz 111 gebruik Gewoonlijk
wordt bij het lezen t Ieren in de
r.icuw chool uitgegaan can cm
hele zin. wa.{rin men pas na enige
tijd de aTzonderlUke woorden laat
opmerken Dóór veelvuldige her
haling prenten dc kinderen zich die
w oorden in h,.t r, heugen en néi>
kennen r.ij ze later vaak weer <»p
het eerste gezicht. In dit stadium kan
de kleuter dus ullcen bekende
woorden lezen Na enige tijd echter
komt het moment, dat enkele lécr-
iingen een bepaalde letter gaan op
merken. Speciale oefeningen zijn er
op gericht ook bu dc anutre kinac-
om deze ontdekking tc doen ge
schieden, zonder dal «r eihicr van
dwang sprake is. Het kind mort
rijp zijn. om deze ontdekking te
doen Voortdurende herhaling van
deze oefeningen schept de mogelijk
heid. dat ook zij. bij wie do rijp
heid later komt torh ook hun mo
ment kunnen grijpen. Zo ontleden
de kinderen dc woorden in hun
samenstellende letters. Nog een
lapje vciucr. waannc ook weer
speciale oefeningen worden gege
ven cn het kind kan woorden sa
menstellen uit de afzonderlijke let
ters Hei leest.
Dc hierboven aangeduid-' proce»-
sen verlopen bij het ene kind viug-
r i. -n hij liet arul». zonder d-,1
wij het laatste nog dom mogen noe
men. Het L daarom, dat in dc
nieuwe school vaak uren van in
dividueel werk worden ingevoerd,
waarbij ieder k'ind dc stof kan le
zen. die hij zUn ontwikkeling past. In
dc klassikale les worden dan steeds
weer oefeningen gehouden, die ten
doel hebben het kind- verder te
ontwikkejen. of hem het gebruik
van het materiaal te leren, waar
mee het telf zijn kunnen kan ont
wikkelen. In deze lessen worden
ook steeds weer nieuwe woorden
geleerd Zo komt eens het moment,
dat vrijwel ieder kind uit de eerstó
klas zelfstandig leest.
Direct schrijven
In ons bordlesje over de lente
komen enkele woorden voor. die
lang niet alle kinderen lezen kun
nen Gezamenlijk komt dc klas cr
echter wel uit cn anders helpt juf.
Enige herhalingen zUn zeker nodig
om dc woorden eigendom der kin
deren te maken Dan gaat de klas
aan het werk Zc mogen het bord
lesje over schrijven in een schrift
je, dat hun leesboekje ia. want
hieruit lezen zc later vaak weer en
ook by het keuzewerk. Wie klaar
is mag het lesje vertieren met
eigen tekeningetjes en randjes.
De opmerkzame lezer zal zich af
vragen. hoe het mogelijk is. dat nu
•1 een lesje wordt nageschreven.
Ook het schrijfonderwijs is veran
derd Niet langer vangen we aan
met een letterelcment. cn ophaal,
een neerhaal, of een poot. maar als
het kind begint te «ihrijven en dat
is reeds op de eerste dag dat het
op school 1*. schrijft het een hele
zin. w z. het trekt die over op
doorschijnend papier. En dit over
trekken (1 t hot zo lang. dal net
de vojmrn begint te heneirsen en*
gaat naschrijven In het begin is
het vaik niet veel meer dan ge
krabbel maar al spoedig worden
dc result «ten aanmerkelijk beier.
Alweer by dc een gaat het vlugger
dan bij de ander, vandaar h! weer
pnzc individuele oefeningen
De lente geeft onderwerpen te
over. die we bij de nu volgen-ie
„rekehlëskunnen gebruiken Dit
rekenles tussen aanhalingstekens,
omdat 4*r van cigeniyk rekenen in
de eerste kla* beier nog maar geen
sprake kan zUn. De lengte van de
bloembollen In dc vensterbank
wordt gemeten en genoteerd ln dc
komende dagen zullen wc dit her
halen Hurmcc'hopen we werkelijk/
inzicht bij te brengen in onze ma
ten Meten en wegen dienen in het
eerste leerjaar veelvuldig tc wor
den gedaan cn dan natuurlijk 4por
de kinderen zelf. Voorts kunnen de
bloempotten worden geteld, het
aantal tulpen per pot Rckenspelle-
tjes zijn cr te bedenken. Er groeien
tieh sneeuwklokjes in de tuin. Ma-
rictje plukt er drie af Nu staan cr
nog Waar dc gelegenheid zich
voordoet, wordt gedramatiseerd.
Tien kinderen kunnen dc sneeuw
klokjes voorstellen. Een ander kind
komt en neemt cr drie weg
Getalbegrip
Aan dit dcci van het rckcnondcr-
wijs besteedt dc nieuwe school bui
tengewoon -veel zorg cn tijd. omdat
we hier dé grote moeilijkheid heb
ben het getalbegrip. Cijfers zijh
waarneembare dingen en dus ge
makkelijk te leren, maar doordrin
gen lot het begrip, tot de inhoud
daarvan. Is heel wat anders.
Bij het getal is niets waarneem
baars Vijf appels kan ik zien. maar
wat met ..vijf wordt aangeduid
kan ik niet zien dat is alleen met
het verstand te. ..begrijpen ..Vijf"
is niets andera dan een bepaalde
betrokking of verhouding tussen
een hoeveelheid (de gezamenlijke
appel») en een eenheid (.-én appel)
En elk van deze eindeloze rij ge
tallen. die cr zijn. duldt een eigen,
v an hIIc andere onderscheiden be
trekking aan Al die begrippen, al
thans van de meest voorkomende
getallen moet het kind zich eigen
maken Want zonder juiste cn hel
dere getalbegrippen kan geen eigen
lijk rekenen bestaan
Als trn kind dus telkens vijf din
gen appels, knikkers, enz waar
neemt. telt en behandelt cn daar
bij steeds hel woord vijf hoort
noemen, moet het eindelijk wel tot
,i]n verstand dooifcringcn, wat met
vijf bedoeld is. En wFtcn wat met
vijf bedoeld Is. is het begrip vijf"
bezitten
Tot dit begrip, tpt dit'wcrkelUk
welen tracht de nieuwe school het
kind tc brengen door doen, door
zrlfstnndlg oefenen met dc leer
middelen. ren oefenen, dat om zo
veel mogelijk verzekerd te zijn van
dr Intense belangstelling van het
kind. het karakter van ccn spel
draagt En dan mag het ons volko
men onverschillig laten, dat het
kind nog grep? erhte sommen
maBkt .Dtt leidt ol heel gauw tot
onbegrepen, mechanisch gegoochel
met cijfers en dan niet tot werkt»
lijk rekenen. Deze schijnbare ach»
terstand van het rekeponderwije UI
dc nieuwe school wordt, naar op
scholen, waar men over een lang
jarige ervaring besthikt. bleek, la
ter gewoonlijk een voorsprong.
Keuzewerk
Na dc klassikale lessen krijgen
de kinderen gelegenheid tot keuaa-
werk Ik meen in een vorig artikel
de keuzewerkjes voldoende te heb
ben beschreven. Tot juist begrip
wil ik échter nog opmerken, dat
het kind wel vrij wordt gelaten, dia
oefeningen'te kiezen, die het graag
wil doen. maar de onderwijzeres
oefent contróle uit en zonodig
zachte dwang, want het mag niet
voorkomen, dat een kind nooit leti
anders zou doen dan alleen maar
lezen. Bepaalde werkjes zoals te
kenen mogen tydens de keuze-urea
niet worden gedaan.
Het is uitermate moeilijk over
zoveel leermiddelen te beschikken,
dat ieder kind ook werkelijk zUn
werkje kan kiezen. Verreweg het
grootste deel der leermiddelen
moet n.l. door dc leerkracht nog
zelf worden gemaakt en by dc hui
dige materiaalschaarste zal het nog
wei even duren, alvorens het ideaal
is bereikt
De middaguren zullen wc beste
den aan een schrijfles. oefeningen
nu in het methodisch schrijven, op
dat na enige tyd de leerlingen uni
forme lettervormen gebruiken Ook
hier bieden we gelegenheid tot in
dividueel werk Een kind. dat van
nature vlugger werkt, mag in'een
speciaal daarvoor bestemd schrift
doorschrijven als de andere nog niet
klaar zyn fnet hun regel
De nu volgende les in handen
arbeid zullen we besteden aan h»t
knippen van bloembollen uit gep
kleurd papier, die op een contras
terende ondergrond worden ge
plakt Zo mogelijk wordt er een
kleine tekst bijgeschreven.
Tpt slot van de middag volgt nog
ccn lés in lichamelijke opvoeding
Irvmmntiek). waarbij ook al weer
de lente te pas komt Eerst zijn dt
kinderen crocussen. die nog maar
even boven de grond komen. Z»
niaken zfch heel "klein. Dan begin
nen zc te groeien, tot ze tenslotte
zo groot mogelijk zijn geworden.
We kunnen bloerffen gaan plukktn"
en plukbcweglngen nabootsen Dat
er met entge fantasie zo tal van
<&rHjk'ngen Ztl" tC bedcnken' ,s dul*
Hoe lang wc het hier besproken
onderwerp by ons onderwijs zul
len benutten, hangt geheel van da
belangstelling der kinderen af.
Het spreekt vanzelf, dat lang nlat
altijd dc hierboven geschetste gang
van zaken wórdt gevolgd. Dat hangt
geheel af van het onderwerp en de
omstandigheden. Ik heb deze vorm
slechts gekozen, om den lezer e«n
idee te geven van de geest waarin
dc nieuwe school zou kunnen wer
ken cn ,in vele gevallan ook werkt.
Dat In dc loop van de jaren één
cn .ander zich zal wUglgen. met be
houd van erkende hcglnaelen. kan.
gezien het feit. dat we ons in een
overgangsstadium bevinderf, m.L
met uitblijven.
B Swanenburg
Mochten er lezers zdn, die den
heer Swanenbltrg -naar aanleiding
t an zyn drie artikelen wat trillen
1 rapen over de onderu>(j*eemte*-
"'tig. dan is hij gaarne bereid tn
dit blad te antwoorden Vragen
rTchte meri aan de redactie.
SPORTNIEUWS
Dammen
KAMfrOENSTOURNOOI.
Persoonlijk kampioenschap dis
trict Gpuda H. TenwoldeF Jacob!
1—1: C MolënaarN W Veer af-
gebroken: P. TwigtN. Anker 1—tj
C Kramp—A. Burger 1—1; J. Ver
hoef—P Schouten 0—2. Schrooder—
A Ncsker afgebroken: N.N.—P.
Honkoop 2—0; J. v Wensveen—M.
Tcrlouw 2—0.
Schaken
Arbelderaachaakclub „Ctouéa".
Dc arbeldersschaakclub „Gouda"
speelde voor de competitie van db
Rotterdamse schaakbond een wed
strijd legen de ..Ivoren Toren". Da
Gouwenaars verloren met 4'
De resultaten waren: A. v. d.
Berg—J Denlasen 10: N. de Groot
1 Nijhuis 0—1, A dc VriesW.
Suvker 0—1 A M Nicveld—O.
Beve O—1 J v EngelenC. Greeve
1—0 K de Jong—H. Keukens 0—1;
P. J Revet—F Simons 1—0. G. den
Broeder—P Stigter 1—0, M Lug-
lonbuig—R. Alders 0—1; A Kok—
A v d Plas 1 1—
«Voor dc huishoudelijke bekercom
petitie werd gespeeld J den Haag
W A C Nieuwveld 1—0. A. Ver
meerC. J v Waas afgebr.. J. F.
Engelen—W. G Nieuwveld. afgebr.
cn A dc Jong—B Oppelaar 1—0.
ten tio.dui.jc uit net eerste leerjaar naar aanleiding van het
belanpitcilinpspunt Kepen. De tekening ontwierp de leerling telf.
