w De Nederlandse nota aan Djokja *465.- KOOPTNU :r* a Bevolkingscijfers in de loop der eeuwen Stand der gewassen Nederlands voorstellen Antwoord verlangd kinnen 14 dagen KOGELS ADOLPHUS Verstoorde idylle i De Coloradokever bedreigt de aardappelteelt van West-Europa Een bejaarde vliegenthousiaste met KERSTMIS ymjDAG 30 MEI 1941 GOUDSCHE COURANT EERSTE BtAD PAGINA 1 P.R.A. GAAT BIJ POLITIE INWONEN Buitenlandse Joodse kinderen naar Gouda Nu de werkzaamheden allengs Verminderen, gaat de Politieke Re cherche Afdeling het gebouw van h*t vroegere Centraal Tehuis voor Israëlieten in Nederlapd op de Oost haven. waar de dienst sinds zijn in stelling in 1945 gevestigd was. met Ingang van 1 Juni verlaten. Een op heffing van de PRJ is dit niet. het Is een verhuizlndHfcpr de gebou wen van de stedeltwfcolltie ln af wachting"'van de opheffing, en le geleidelijke texugvloeüng van het personeel ln de gewone politic, waaruit een deel van de ambtena ren ia gerecruteerd. Met ingang van 1 Januari as gaat het instituut van de P R A geheel verdwijnen, de concentratie van thana ia er de voorloper van. Het Is verwach ten. dat de werkzaamheden te dezer «ede reeds over enkele maanden goeddeels beëindigd zul len zijn De Goudse P R A., die op het hoogtepunt van het opsporingswerk honderd peésonen in dienst had. telt thans nog negen en dertig man per soneel. Negen hunner onder leiding van het hoofd, inspecteur J. P Wepster 'de uit het politiekorps ge- recruteerdc fcfachten. blijven san de dienst verbanden om het lopende werk af te hendelen, de overigen gaan naar andere P.R.A. a of ko men in het particuliere bedrijf De P.R.A.wl»lkervgebled Gouda ep 29 omliggend? gemeenten omvat, heeft in de bijna twee Jaar van haar bestaan bijna twqejluizend dossiers ter berechting doorgegeven en ruim duizend andere politieke zaken on derzocht. Het gebouw san de Oosthaven komt nu weer ter beschikking van de eigenaar het Ned. Israëlitisch Armbestuur te dezer stbde Het is de bedoeling tn het huls te zijner tijd weer het landelijke tehuis voor Israëlieten te vestigen, maar eerst krijgt het tijdelijk een andere be stemming De Stichting Joodse Jeugdzorg is voornemens het voor buitenlandse Joodse kinderen, die ln de oorlogsjaren door het Duitse optreden hun ouders hebben verlo ren en die thans in kampen in ver schillende landen verblijven. In te richten als vakschool met een Inter naat voor de opleiding voor het keramische vak. Er «ordeh vijftig Jongen* van vijftien en zestien Jaar verwacht De opleiding zei drie Jaar duren Het gebouw zal aanstonds na de vrijgeving worden in orde ge bracht en gehoopt wordt, dat het over enige maanden voor zUn nieu we bestemming kan worden ln ge bruik genomen. KAASMARKT GOUDA 39 Mei. Aangevoerd 156 partijen kaas extra kwaliteit f 1.56. eerste kwaliteit met Rijksmerk f 1J0- 1.83. tweede kwaliteit met Rijks mark f 1.42—1.49 per kg. exclusief 8 cent toeslag per kg. Handel kalm. EIND Mil EN VOLOP ZOMER. Snel slijpende fewiperaluur. rept De BUt en hü. vindt hét best. Met een tl«Jc kom jt een heel eind Uit vroeger tijden DE „GOUDSCHE COURANT" MELDDE! 78 Jaar geleden: Uit het verslag van de toestand ln Gouda In I87I: De straatverlich ting heeft plaats door middel van gas. dat geleverdk wordt door dc Maatschappij van nieuwe geoc trooieerde gas bereiding. Het getal lantaarns bedraagt 259. Aan ver meerdering er van wordt op ver- a-heidene plaatsen behoefte gevoeld De prijs voor particulieren is 18 cent per kubieke meter. De kosten bedragen voor de po- lftle ƒ4823. voor de nachtwacht 2490, voor de brandweer ƒ3100 en voor de straatverlichting 10.049. De dienstdoende schutterij be staat uit drie compagnieën. De wer kelijke ittrkte was 507 manschap pen. waarvan actief 292 en reser ve 318. De bij de wet gevorderde actieve sterkte der schutterij la 398. De eerste ban bestond uit 4 officieren. 4 onder-officieren, 10 korporaals, 0 tamboers. 152 actieve schutters en 93 reserve-schutters De acherpschmtcrsverenlging. waarvan de Prins van Oranje het beschermheerschap op zich heeft ge nomen. heeft zich 38 malen In het schijfschieten gepefend. Deze oefe ningen hebben gunstige uitkomsten gegeven. Het muziekkorps is na de benoe ming van een kapelmeester, ln ge talsterkte toegenomen, zodat het nu veertig leden telt M Jaar geleden. Op initiatief van eijlge heren hier ter stede werd een vergadering ge houden tot 'het oprichten van «en kegelclub ln het café „De Harmo nie". Deze bijeenkomst is in alle opzichten geslaagd. De vereniging verkreeg de naam „Alle Negen". JU Boekoop: BIJ de gehouden sfcsstedlng voor de bouw van 33 jningen door de woningbouwver eniging „Onze woning"/ alhier was Hoopte lnoctirijver. de heer IP_Boe- man te Boekoop voor 1 t».sn en hipte de heer C. veo Wi«rioi«n |e Alpino e-d. Rijn voor 1 UIT GOUDA'S VERLEDEN INWONERTAL SINDS FRANSE TIJD VERDRIEVOUDIGD Op Zaterdag 28 Juli a s. zal Gouda de dag herdenken, dat Graaf Florls V van Holland het 675 jaren gele den ..up Dinxedaghes na Sinte Mar- grictendaghe" stedelijke rechten verleende. De oorspronkelijke oor konde is verloren gegaan, mia- een vidimus daarvan door de B:s- schop van Utrecht op St. Pieter en Paulusdag 1333 gegeven, heeft dc inhoud bewaard doen blijven Men dient er evenwel rekening mede t* houden, dat de nederzet ting ter plaatse, waar de Gouwe in de IJssel uitwondde. bij het ver lenen vtn de stadsbrief in 1272 reeds van vrij grote omvang wa«. op handels- en scheepvaartgebied .haar naam reeds had gevestigd en het stedelijk karakter haar niet vreemd.meer was. Immers ir. de stadsbrief wordt reeds gesproken vin de poorters van der Goude. wat er op wijst dat er toen een belangrijke, geordende gemeenschap bestond. Hieruit Weft zich. gebruik ma kende van de gunstige situatie gelegen als de nederzetting was san de belangrijkste waterverbinding van Zuid naar Noord in betrek kelijk korte tijd een machtige 'Stad ontwikkeld, die in land* vergaderzaal de vijfde, na de snelle opkomst van Amsterdam, de zesde plaats innam Over de ontwikkeling der bevol kingssterkte van Gouds zijn uiter aard betrouwbare gegevens Jil de eerste honderd Jaren van haa<- be staan niet aanwezig. Volkstellingen in de vorm als wij deze thans ken nen. werden niet. althans niet re gelmatig. gehouden Bevolkingsad ministraties in de perfecte zoim ban tegenwoordig, bestonden niet De bevolkingssterkte moet afge leid worden uit andere beschikbare gegevens, als aantekeningen om trent geheven belastingen, hulzen- tellingen en gegevens uit kerkelijke administraties. Omtrent de bevolking van onze stad in het tijdvak 1272—1382 staan ons dus geen gegevens ter beschik king. Na honderd jaar Ruim honderd Jaren na de ver heffing tot stad ln 1382. waren er evenwel te Gouda volgens de stsdshlstorieschrijver Walvis (deel I. pag. 30). 888 hulzen, waarvan aan de graaf van Blois hofstedegeld werd betaald, terwijl de Lange van Wijngaerden (deel II. pag. 40) het aantal huizen. waarvan deze ..eeuwige pacht" niet verschuldigd was. In dat Jaar becijfert op*243. In totaal telde de stad dus in 1382 minstens 1100 huizen. Is het gemiddelde (normale) aan tal bewoners per hqjs thans zeker niet Hoger dan vier te stellen, des tijds was de gezinssterktq talrijker en een gemiddelde van zes zeker niet te hoog. W Kersaeboom deelt in zUn „Proeve van Politique Re kenkunde over de meenlgte des Volks" (1748) op pag. 13 mede. dat Isaak Vosaius bij de berekening van het aantal Inwoners van Londen en Parijs ln 1684 of 1683. uitging van een gemiddeld ssntal bewoners van reap. 6 en 12 per huls. Volgens de „Informacie van 1814". de resulta ten vart een onderzoek vanwege de landsregering ingesteld in verband met een nieuwe „verponding" (be lastingheffing) in Holland en Zee land. was het aantal Inwoners van Gouda te stellen op rond 11000 en het aantal huizen op ongeveer 1800 een gemiddelde gezinssterkte van zes. Volgens de Kroniek van Rotterdam (1938) bedroeg de bevol king/dier stad omstreeks 1620 on geveer 28000 zielen, het aantal hui zen 4300. dus een gemiddelde van zes personen per gezin. J. C. Ra- maer becijfert in zijn studie „De middelpunten van beiAning in Nederland, voorheen en thans" (T A G. 1921) de Goudse bevolking in 1632,. op 13.300 zielen, op grond van een in dat Jaar gehouden wo ningtelling. In dat jaar waren er in Gouda ongeveer 2450 bewoonde hulzen, dus gemiddeld per woning 5.5 bewoners. Op grond van dez» gegevens meen ik voor dé gezins sterkte in 1382 zeker wel van een gemiddelde van-zes te mogen uit gaan. Zelfs in de „Grondslagen voor de «tedebouwkundige ontwik keling van Amsterdam", een nota van toelichting op, het algemeen uitbreidingsplan dier gemeente van 1934, worden voor gemiddelde ge- zlnssterkten nog getallen genoemd van 5. 4.5 en 4 (pag. 73). Voor het Jaar 1382 kom ik dus op een bevolking van Gouda yan rond 6800 zielen. Boven tienduizend In de Jaren 1490 en 1492 bedroeg, volgens de hlervoren reeds ge noemde „Informacie", het aantal hulzen reap. 1684 en 1827; een be volking dus van ongeveer 10200 en 10900 personen. De „Informacie" geeft voor 1511 aan zoals reeds hlervoren opge merkt een totaal van ongeveer 1800 Huizen. Verder wordt in dit stuk, volgens verklaringen van de 'toenmalige priesters der St. Jans- kerk, het aantal communicanten op 9000 geschat, exclusief de varende bevolking, waarvan het aantal coifi- muniofnten op meer dan 1000 wordt getaxeerd. De eerate H. Communu werd in die tijd gewoonlijk niel vroeger gedaan dan op een leeftijd van 12 Jaar. Hef bevolkingsdeel beneden die leeftijd ia is mede op grond van becijferingen in Kersse- boom's Proeve vermeld omtrent de bevolking ln Holland en West- Friesland in 1749 te bepalen op ongeveer 26 pCt van de totale be volking (pag. 5). Op frond van deze gegevens is voor het Jaer 1814 voor Gouda een bevolking van: a. volgent het aantal huizen, bij een gemiddelde gezinsaterkte van zés, te becijferen van 1100x6 10.900 zielen u b. volgens het aantal ooramunl- canten op 9000 en (38 pCt. van 9000 Inwoners beneden de leeftijd vsn 13 Jaren - 2380) - 11330 zielen. Voegt men hierbU de varende be volking van 1000 communicanten en 28 pCt. vsn 1000 inwoners beneden de leeftijd van 13 Jaren (280), dan komt men naar de ondericheidin- gen a en b tot een totale bevolking van resp. 12000 en 12500. In deze becijferingen zijn de be woners van kloosters en godshui zen niet opgenomen ln de in 1938 door mij bewerkte Kroninek van Gouda is, ln navol ging van gegevens door wijlen den stadsarchivaris dr L. A Kesper ln het' Bulletin van de Nederlandse Oudheidkundige Bond van 1910 (pag 80) opgenomen, voor 1514 een bevolkingssterkte genoemd vsn meer dan 20.000 zielen. Ik maak van de gelegenheid gebruik dit hier te rectificeren; dit cijfer is te hoog. Hlervoren werd reeds het tevo.- kingscijfcr. af te leiden uit de wo ningtelling in 1632 te Gouda gehou den. genoemd, n 1 2432 woningen met een gemiddelde van zes perso nen of in totaal 14.800 zielen. Kentering in bloei ln 1732 bedroeg het aantal be woonde huizen volgen* De Lang* van Wijngaerden* stadsgeschiede nis (deel II. pag 80) ongeveer 3800. Bij een gemiddelde bewoning an zes personen per huis geeft dit een iotale bevolking van 22 800 Kersseboom komt in zijn „Pruf- ve." waarin hij ook Goudse bevol kingscijfers uit dc achttiende eeuw de revue laat passeren, tot de con- ilusie. dat het bevolkingstotaal is te becijferen uit het aantal gehoor':n per jaar Het aantal geboorten staat tot de totale bevolking als 1 V> (pag. 5 6). In het Goudse Archief bevindt rich een zeer interesasnt, geschre ven. boekwerk uit de Achttiende eeuw. getiteld „Gouda's Schatkamer ofte verzameling -van alle boeken, charters, papieren en documenten, rakende de Stad Gouds en aldaar ter Secretarije te vindén". O m. bevat dit register statistisch? gege vens omtrent de geboorten binnen dc stad over de periode 17001759 Hieruit blijkt, dat in het tijdvak 1720-1739 het totaal aantal geboor ten per Jaar gemiddeld 570 bedroog, waaruit voor 1732 dus een bevol king van 35 x 570 19950 zielen mag worden berekend. Dit cijfer vergelijkende-met d*t. verkregen uit het aantal bewoonde hulzen, bevestigt, dat In dat Jaar de bevolking minstens 30.000 zielen be liep. WedeTom een bewijs; dat een gemiddelde van zes bewoners per woning voor die tijd nog als juist kan worden aanvaard. Ook het tijdvak 1700—1719 geeft een gemiddeld bevolkingscijfer vsn 20 000. het tijdvak 1740—1789 even wel vsn flechts 17.500. Omstreeks 1750 kwam er een ken tering in Gouda's bloeiperlod- en daalde het bevolkingscijfer geleide lijk. vooral mede in verband met de achteruitgang in de tabakspij penindustrie. De in 1795 gehouden ..Volkstel- llnge In "de Nederlandse Republiek" gaf als uitkomst voor Gouda eert bevolking van 11.715 zielen; plaat selijke tellingen in 1805, 1809. 1810. 1811 en 1812 gehouden gaven als resultaat resp. 10963, 11371, 11555. 11379 en 11419 inwoners binnen Ter Gouw's muren. Nadat ons vaderland zich van de Franse overheersing had bevrijd, nam met het herstel in nering en bedrijf ook de bevolking weer geleidelijk toe. In 1819 telde Gouds 11980 inwoners. Bij de volkstellingen Vanaf 1830 kunnen wij gebruik maken van de uitslagen der alge mene volkstellingen in ons land om de tien jaren gehouden. Op 31 De cember 1829 telde Gouda 12873 inwoners. Op 31 December 183V 14481; einde 1849 Is er een terug gang tot 13788 Inwoners, maar daarna treedt een geregelde voor uitgang ln: 1859 14679; 1869 18108. 1879 18118; 1889 19704; 18?9 2208'; 1909 24574; 1919 28564; 1929 38612: 1939 33527. terwijl op 31 December 1946 de Goudse bevolking tot 36992 zielen was gestegen. Ik zou aan mijn bronvermeldin gen te kort doen, Indien ik mede ten nutte van de lezer die een diep gaander studie vsn dit onderwerp wil maken niet verwees naar het proefschrift van dr H. F. Wessels. ..Gouda, proeve ener stadsmono- graphle" (1938) en de verslagen van dc gemeente Gouda van lekl af tot heden. Wat de bevolkingscijfers door dr Wessels voor 1400 en 1514 aangege ven betreft welke hij uit Ramaer's „de Middelpunten van bewoning in Nederland, voorheen en thans" overnam moet lk even- wel een paar opmerkingen maken, daar deze cijfers m.i. niet juist zijn. Ramaer baseert zijn bevolkings cijfer voor 1400 op het ssntal weer bare mannen, dat Gouda de Graaf in de oorlog tegen dc Friezen le verde, n.l. 400 en komt dan tot een totale bevolking in dat jaar ven 4300 zielen. Zoals lk hiervJpn 'AT O AAR f ANN EER SS Mel s aur Masoll: BUbelbeipre- king Jb Klein Haneveld 31 Met y~* uur Daniël: Receotle be stuur kerkkoor „Vredeter gelegen heid vsn 1>-Jarig bestsan koor. SI Mei 3S uur Kantoor Westhaven 21—It: Receptie bestuur Goudse Vei- entging voor genees-, heel- kunekge hulp ter gelegenheid M-Jarlg verenlgingsbestssn. 31 Met S uur Concordia: Feestavond gymnastiek-, athletiek- en handbal vereniging „Krachtsport 31 Mel S uur Kunstmin: Uitvoering leërllngen muziekschool^ De Beun Bioscopen Reünie Bioscoop: De Koning vsn de renbaan (met Adolpht Menjou en Ro ger Daniel). Schouwburg Bloecoop: Les enfants du Paradia (met Arlatty en Jean- Louis Barrault). Thalia Tbtater: Piraten vsn Key- wtit (met Ray Mtlland en John Wayne) Aanvang J. 7 en 15 uur Zondag 3 5. 7 en S.lS uur. Schouwburg Bio scoop l my 7» uur Thalia Theater: Dintdag geen middagvoorstelling. Apothekersdienst steeds seopend (des nachts alléén voor receoten) Apotheek P WeUer. Gouwe lit - Zwemmen in het stroomkanaal Evenals vorige jajen is van ge meentewege In het stroomkanaal nabij het Rusthuis „Huize Juliana", een zwemgelegenheld gemaakt, wel ke met ingang van morgen ln ge bruik wordt genomen. Alleen geoefende zwemmer* wor den toegelaten. Het zwemmen ge schiedt geheel voor eigen risico. Voor algemeen toezicht zal als re gel een badmeester aanwezig zijn. Het zwemmen geschiedt koste loos Klecdgelegenheid voor mannen en vrouwen is aanwezig. ar ven ervJpn de lie- reeds aantoonde, bedroeg - volking van Gouda in 1382 minstens 6800 zielen. Lelden moest voor deze oorlog de Graaf eveneens 400 man schappen leveren, hoewel het aan merkelijk groter waa dan Gouda, het veel kleinere Schoonhoven 250 man. Ook mag men niet aannemen, dat in die onrustigè tijdéh een stad van de belangrijkheid van Gouda geheel ontbloot werd van haar weerbare bevolking. Bovendien gaf Gouda steun in de vorm van «chc- pen en geld. Dit alles doet mij in twijfel trekken of deze maatstaf wel aangelegd kan worden voor een berekening van de bevolkings sterkte. Voor 1514 neemt Ramaer als be volking aan het aantal communi canten ln de Informacie genoemd, n.l. 9000 en wel zonder de «chippers. Ik toonde reeds dan. dat hierbij geteld moeten worden de kinderen beneden de leeftijd van 13 jaren, die nog niet aan de H. Communie konden deelnemen en kwam voor dat jaar op een bevolkingscijfer van 10 A 11 duizend zielen. Ondanks de slagen van de tijd, die niet altijd gunstig voor sljn bloei waren, ja Gouda in de loop der eeuwen gebleven het belang rijke centrum van Zuid-Hollands' Oosthoek; steeds heeft het rich hersteld vsn de tegenslagen, die het 1 troffen en la het voortgegaan op da weg naar ateeda grotere bloei. G. J. J. POT. Moilerne tUnpksmtr bttunndt nit 2-deurt knit met jr^ogr* panelen, i -pertoont ledikent, nerhtkétljt, Ié/el en 2 tioelen 2-pertoont uatKsni, KLEIWEG 25 GOUDA I.M. Bijzonder Gerechtshof De schoenmaker K. A. F. Plok- haar uit Gouda wat In Dec. 1943 bij de WaTfen SS gegaan. Hij werd in gedeeld bij het regiment des Ftlhrers. Volgens verdachte had hij ln dronkenschap voor de SS gete kend. De proc. fiscaal bij het Haag se Bijzonder Gerechtshof vorderde tegen hem vijf Jaar gevangenisstraf met aftrek vsn preventief en ont zetting uit de kiesrechten. Het Hof heeft hem overeenkomstig die eis veroordeeld. SCHILDERWERKZAAMHEDEN AANBESTEED Het bestuur van de woningbouw vereniging „Ons Volksbelang" heeft gisteravond ln „Het Blauwe Kruis' aanbesteed het verrichten vsn di verse schilderwerkzaamheden san de 79 panden van de vereni ging aan de Willem Tombergstraat, van Peraijnstraat en Noothoven van Goorstraat. Er waren drie inschrij vers. te weten de heer G. v.d. Heu vel te Gouda voor f 1146 (voor een gedeelte van het bestek), de heer J Beekman te Reeuwtjk voor f 4250 en de heer R. Oosterling te Gouda voor f 4500. De gunning Is aange houden. PLUIMVEETENTOONSTELLING Voor de tentoonstelling vsn Pluimvee, konijnen en duiven, die de Pluimvee en Konijnenhouders- vereniging „Gouda en Omstreken In het kader van de streektentoon- stelling ..Hart van Holland" organi seert. he?ft het gemeentebestuur drie platelen wandborden uitge loofd. De tentoonstellingscommissie „Hart van Holland" heeft vijf pla telen wandborden beachlKbaar ge steld. ONTSLAG VERLEEND Bij beschikking van de minister van Justitie la op grond vsn de des betreffende bepalingen van het Zui veringsbesluit 1945, met ingang van 1 April 1945 san P. Oudenaarden, geboren te Gouda, onderwachtmees ter der Staatspolitie ter standplaats Amsterdam, ontslag uit zijn functie verleend. 1 VEEMARKT GOUDA 29 Mei. Aangevoerd 348 biggen, t 2538. 13 runderen f 450—800, 388 lammeren f 3045. 16 bokken en geiten f 25—45 en 5 honden. Over genomen door Bedrijfschap voor Vee en Vlees 78 nuchtere kalveren Handel matig. Plaatselijk nieuws ZONDAGSDIENST ARTSEN. Van Zaterdagmiddag 2 tot Maan dagochtend 8 uur zijn aanwezig de artsen: Krlmpenerwaard: H. F Adam te Stolwijk (telefoon K 1824-327); J. N B. van der Griet te Bergambacht (telefoon K 1825-216); C. G A. von l.lndern te Krimpen a d Lek (tele foon K 1895-451) en W J Leeuwen burg te Ouderkerk a d. IJssel (tele foon K 1894-288). Moordrecht ra Nieuwerkerk a.d. IJssel: dr. S J. Hage te Nieuwer kerk i.d. IJssel (telef K 1803-305). Haastrecht. Polsbroek en Oude- water: T S. J. A Bongs te Haas trecht (telefoon K 1821-303). Boskoop Hulpprediker N. H. Gem. Daar ds S. Ybema te Doorn voor een be noeming heeft bedankt, heeft de kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente tot hulpprediker benoemd de heer J. de Hars. csndidaat te Zeist. Gouderak Sehsdepost. Een paard van een landbouwer is in een moddersloot geraakt. Nadat men het dier er uit geholpen had. is het ddod In de wei neergevallen. Beroepen. - Onze oud-plaatsge noot ds J. van Vliet, predikant der Ned. Herv Kerk ta Heilouw. heeft een beroep ontvangen naar Oude- Tonge. Haastrecht Niet onder moeders paraplul- Wandclen in een doolhof Is een prettige bezigheid zo lang Je maar geen. haast hebt. Zo dachten twee meisjes van veertien Jaar er over. toen ze Tweede Pinksterdag rustig tussen de heggetjes liepen. Doch t het onweer kwam cn de.regen en dus werd het verblijf in de dool hof minder plezierig. Hoe -ze ook zochten naar een uitweg, steeds liep hun pad dood op zo'n nare heg F.n de regen plensde maar door, op hun frisse zomerjurkje* en hun blonde kopjes. Tot dat de zon weer scheen en de twee druipnatte meisje* thuis konden zeggen: „Hier zijn we". Moordrecht Gebouw voor Chr. belangen. In het vroegere lokaal van de Ned. Herv. Evangelisatie op Geref. grondslag, dat door de ingebruik neming van het nieuwe kerkgebouw is vrijgekomen, ia een gebouw voor Chr. belangen gevestigd, dat in een feestelijke bijeenkomst is geopend. Coloradokever. Ook ln deze gemeente doet zich het gevaar voor dat de coloradokever zich zal ves tigen. In verband hiermede moeten alle met aardappelen beteelde per celen bespoten worden. Deze be spuiting zal in deze gemeente ge schieden In het tijdvak van 2 tot en met 12 Juni. Nieuwerkerk a. d. IJssel In de Waffen-S.S. - De tuin dersknecht Willem den Outer ie Nieuwerkerk a. d. XJs»el heeft zich voor het Bijzonder Gerechtshof te Gravenhage te verantwoorden gehad wegens lidmaatschap der S.S.. waarvoor de proc. fiscaal vijf jsar gevangenisstraf met aftrek van preventief, en ontzetting uit de kiesrechten had geëist. Het Hof heeft verdachte overeenkomstig die eis veroordeeld. ReentDijk Commissaris ep besoek. Woensdagmiddag bracht de Com missaris der Koningin ln de provin cie Zuid-Holland, mr L. A Kesper, vergezeld van de chef van de Prov. Griffie, mr Dingen, een officieel bezoek aan Reeuwijk. Burgemeester L. J. Lucasse verwelkomde het ge zelschap aan de grens van de ge meente aan het eind vsn de Mid- dclburgseweg (Reijerskoop). De familie Ballerlng-van der Hoorn, wonende in de afdeling Randenburg, bood de commissaris bloemen aan. terwijl de veehouder A. de Jong, ln boerencostuum. de bezoeker een kaasje overhandigde. Op het dorp ReeuwUk zongen de schoolkinderen van de R.K. school en de kinderen vtn de eerste klas vsn de openbare school het> Wilhel mus. Op het gemeentehuis werden# de beide wethouders en enkele gemeenteraadsleden voorgesteld. De commissaris verleende audiën tie aan pastoor Schneiders, kape laan Middelhof en ds P Warmen- hoven Van het gemeentehuis werd naar het clubgebouw vsn de roei en zeilvereniging „Gouds" gereden, waar de thee werd gebruikt en waar het gezelschap door de voor zitter van de roei- en zeilvereniging Gouda, mr C. Jonker en de secreta ris mr. J. A van Bronkhorst, werd ontvangen. Vervolgens maakte men een tocht over de plas 's-Gravép- brock. naar Elfhoeven. Van vér- schillende gebouwen was de vlag uitgestoken, terwijl het gemeente huis was versierd. De'Hoacer-bibliotheek is door Herbert Hoover, een der oud-prestden- ten van de Ver Staten, gesticht Z\j bevat boekwerken, brochure, en vlugschriften over oorlog, revolutie en vrede en i» ondergebrocht bjj de Stanford-unweriiteit Het fraaie gebouto heeft een slanke tuitte toren Huwelijksfeest. Woensdag vierde het echtpaar Maarten de RoolJ Cornelia Lammens zijn 55-jarige echtvereniging. Het wijd en zijd bekende bruidspaar heeft veel bloematukkcn en felicitaties ontvangen. De plaatselijke muziek vereniging „Crescendo" bracht des avonds onder grote belangstelling een serenade. Herstel. B. en W. hebben aan dc heer T. C. v. d. Berg te Schwe ninger) vergunning verleend tot het vernieuwen van de voor- en achter gevel van pvrttci ov u.„. 's-Gravenbroekscwcg Uitbreiding. De heer G. A Nobel heeft vergunning gevraagd tot het veranderen van de bestaan de bakkerij, het plaatsen van een 2 p.k. electrlsche kneedmachine en het plaatsen van een oven ln het pand aan de Reeuwal D 104. Eerste prfjs. Op het concours, dat Tweede Pinksterdag te Lekker- kerk werd gehouden, behaalde het gemengd koor „Volksonderwijs", directeur de heer J. P. Oskam te Gouda, met 329 punten de eerste prijs ln cfë eerste afdeling. Eerste prijs. De gemengde zang vereniging „Volksonderwijs", diri gent de heer J P. Oskam te Gouda. behaalde op het concours te Leh- kerkerk. dat Tweede Pinksterdag gehouden werd, met 329 punten een eerste prijs. Schoonhoven Verhoging veergelden. Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland hebben aan de Staten voor gesteld. in afwachting van de vast stelling van een nieuw tarief met ingang van 1 Januari a.s., voor dc duur van het thans lopende tarief voor het veerrecht vsn Schoonho ven op Gelkenes erf in omgekeerde richting en verhoging van het veergeld voor de zwaardere vracht auto's in te voeren. Door de grotere afmetingen van de thans in gebruik zijnde vrachtauto's nemen de/.e voertuigen meer dekruimte In. met het gevolg, dat per overtocht thans minder voertuigen kunnen worden overgezet, waardoor bij ongewijzigd behoud van de bestaande tarieven de inkomsten van het veer zouden dalen, terwijl de exploitatiekosten over de gehele lijn belangrijk hoger zijn dan voorheen. Blijkens het voorstel blijft het minimum-tarief onveranderd ƒ0.60, het maximum, thans 1 bedragend, wordt ƒ2.40 met een toeslag van 10 cent voor elke meter lengte meer dan 9 meter en van 30 cent voor elke 1000 k.g. gewicht boven 8000 k.g. Stolwijk Soldaat Burggraaf verdronken. Woensdagavond ontving de fa milie Burggraaf, wonende in het buurtschap Koolwijk ln deze ge meente bericht, dat de enige zoon. die als dienstplichtig soldaat in Ncd. Indië verbleef, op 27 Mei nabij Buitenzorg is verdronken. Dirk Burggraaf, die 22 jaar Was. was sinds 7 November J.l. In militaire I dienst. Omtrent de toedracht van het gebeurde la nog niets bekend. Sport Voetbal. LES IN VOETBAL Engelse voetbalfilm vertoond" Het was geen amusante of on spannende kost. die O.N.A. haar leden en andere belangstellenden gisteravond in de Reünie Bioscoop met de vertoning-van de Engelse voetbalfilm voorzette. Deze film is zuiver en uitsluitend een trainings- film en met die bedoeling ook, op order van de Engelse voetbalbond, kort voor het uitbreken van de oorlog vervaardigd. De clubs in Engeland, die er gebruik van maak ten vertoonden op de trainings bijeenkomsten van deze film tel kens slechts een bepauld onderdeel, waarbij en waarna de trainer de nodige toelichtingen gaf. om ver volgens het behandelde door de spelers op het veld te laten oefe nen. Hier werd de gehele film in eens gedraaid, waardoor de toe schouwers van het goede wellicht -cn beetje te veel kregen. Dat neemt echter niet weg. dat het voor voetbalbeoefenaars. die serieus naar beter kunnen streven, een in teressante aanschouwelijke les was. die als ze de kunst hebben verstaan er het hunne uit te halen en op te nemen ook een nuttig effect kan hebben. De onderscheiden delen van at rolprent behandelen de traptech- niek. de balc'ontrftle, met stoppen, koppen, dribbejen cn shortpassing, de tactiek, waarbij o.m. het Swit chen toen nog niet zo ontwikkeld I als nu aan de orde kwam. het I verdedigen, met o.m. het balaf- nemen en dekken, het aanvallen, waarbij naar Hollandse opvatting wel een beetje te veel kort spel werd gepropageerd, al legde de film wel de nadruk op het nut vsn het direct doorgeven van de bal en tenslotte het doelverdedigcn en in gooien. Men zag o.m. op het witte doek vele beroemdheden, sis Mals, Hapgood. Drake, Cartner. Hlbbs, Mors en Wilson aan het werk. De film werd ingeleid en toege licht door de heer M. Groenteman uit Amsterdam, die dit op een vlotte, geestige wUze deed en het droog technische karakter daardoor voor een belangrijk deel wegnam. Men moet niet verwachten, merkte hij echter op, dat een voet baller. na het zien van deze film meteen beter zal «pelen, want voet ballen leert men uitsluitend op het veld. OLYMPIA-JUNIORES OP TOURNOOl. De Olympia-Junlores hebben deelgenomen aan een tournool. dat „Het Noorden" te Rotterdam Tweede Pinksterdag heeft gehoi- den. De Olympianen verloren hun eerste wedstrijd tegen Merwede met 1—0. doch wonnen ln de ver liezersronde van D.J.S. met gelijke cijfers. Zij-plaatsten zich door deze overwinning In de finale tegen R F C Deze wedstrijd werd met 1—0 verloren, zodat Olympis de tweede psUs in de verllezersronde behaalde. KIND GERED Bij het spelen aan de waterkant Is gistermiddag op de Fluwelen- singel bij de Doelbruf het 2'/»-Jarlg jongetje van de familie Van der fcStar. wonende aan de Karnemelk- sloot ln de gracht geraakt. Op het hulpgeroep van zUn 16-jarige zus ter. sprong de heer J. van Schep uit de Emmastraat te water. Hij wist het ventje, dat reeds vsn de kant was afgedreven, op het droge te brengen. EEN. TWEE FOETSIE Gistermiddag werd een voor het postkantoor onbeheerd neergezette herenfiets gestolen. Aardbeien sleeht De temperatuursstijflng tn Mei versnelde de bloei der vruchtbomen peren, pruimen en kersen stonden ln korte tijd In volle en gelijktij dige bloei; doch het waren vooral ■de appelen, welke tijdens zeer gun- stig weer bloeiden, de afwezigheid van nachtvorsten is van grote In vloed op de vruchtzetting geweest Hoewel uiteraard thsns nog niet* met zekerheid over de komende fruitoogst kan worden gezegd. m«I toch worden opgemerkt dat vooruitzichten tot nu toe gunstig zijn. Sla. bloemkool en aardbeien vor men als gevolg van de atrenge win ter een uitzondering op de meeste groenteteeltgewaasen eveneens gun stige vooruitzichten Het gewas der vroege aardappelen vertoont zonder uitzondering een goede ontwikkeling Het blijkt thans wel. dat de langdurige w ti ter aan de aardbeiplanten ernstig schade heeft toegebracht In de meeste teeltgebieden Is de «tand dan ook matig tot slecht Een uitzondering vormen Zeeland, nei Zuid Hollands glasdistrict en het land van Maas en Waal. waar men een goede oogst verwacht Door- eengenomen verwacht men n>« veel meer dan een halve oog«t Vrljwel alle'belangrtjke appelraasen vertonen een teer goede ontwik keling: ook voor peren lu den an berichten over de ontwikkeling ton der uitzondering «eer goed Evenels bij pruimen wsa a« weersgesteldheid tijdens de bloei der kersen minder gunstig Toe wordt de stand van het 6**1* het algemeen als goed tot gunstig beoordeeld slleen ln -* Utrechtse fruitteeltgebied schtmen de vooruitzichten mstig tot goeo- Perziken vertonerl slechts een m» ugt ontwikkeling. .VRIJDAG 30 MEI 1047 EERSTE BLAD PAGINA S De Cemmissle-Generssl heeft op fl Mei ssn de republikeinse delega tie een nota overhandigd waarom trent van officiële zijde wordt me degedeeld. dal dese aen slckt bevat van haar denkbeelden en votrsiellen betreffende^e uitvoe ring van de overeenkomst vsn Llnggsdjsti. ZU gast er vai( uit. dat de Nederlandse regering dese over eenkomst beschouwt sis de vaste grondslag van haar beleid met be trekking tot Indonesië, op wellce grondslag s(J ssn dat beleid een ruime en voortvarende uitvoering wenst de geven. Dit sluit echter te vens in «ieh. dat sfj meent te mo gen verlangen, dat de regering der republiek slch eveneens aan deze prondslag houdt en daarom strijdi ge maatregelen achterwege laat of ongedaan msskt. Voorts acht de C°mmissje-Gene- gial door de ondertekening vsn de overeenkomst dc bestaansreden voor een bestand, zoals dat op 14 October 1946 is gesloten, ln feite vervallen, aangezien het aangaan van zulk een overeenkomst niat in overeenstemming is te brengen met de toestand, -waarin vijandelijkhe den alleen maar zijn opgeschort. Zij acht het daarom een onmis baar onderdeel van de uitwerking vsn de overeenkomst, dat gesamen- lUk maatregelen worden genomen om een élnde te maken san de nog steeds voorkomende gewelddadige handelingen tegen de besette delen vsn Jsvs en 8umstrs en tegen de Mallno-gebleden en dat in onder lings samenwerking de voor de toe passing van de overeenkomst nood- sakelUke Inwendige veiligheid werdt verzekerd. Op die grondslag kan het snelst de door beide par tijen nagestreefde vermindering vsn de troepensterkte worden verwe- scaltJkt. Trage gang van zaken In het hieronder volgend over zicht van de voorstellingen der Commissie-Generaal gaat zij er van uit, dat de overeenkomst van Llng- g^djati tot doel heeft de vorming, zo spoedig mogelijk, vsn de Ver enigde Statpn- v«n Indonesië als souvcrclne democratische staat in samenwerking verbonden met het Koninkrijk der Nederlanden door de op te richten Nederlands-Indone sische Unie.- Met betrekking tat het tempo van uitvoering wordt opgemerkt, dat de trage gang van saken tot 'dnaverre niet ln overeenstemming is inel de urgentie vsn het probleem. ledera verdere vertraging maakt de econo mische en maatschappelijke recon structie van Indonesië moeilijker en veroorzaakt achteruitgang van de productiebronnen, die voor de wel vaart en de toekomst vsn dit land fataal kan s|jn. ZU doet een toestand voortduren, die van belde partijen te grote offers vergt en vermindert de mogeltJkheden tot verkrijging van do so noodsakeI(Jlfe eredleten voor de wederopbouw van Indo nesië. Zij veroorzaakt ook in en ten opzichte van het buitenland span ningen. die de goede naam van Indonesië slecht* kunnen aantasten en die op korte termijn dienen té worden opgeheven, wil ditland straks in staatTzlJn de volkerenge meenschap binnen te treden als een volwaardig lid. Zij doet een on zekerheid naar binnen en naar bui ten voortduren, die slechts voedsel geeft aan het wantrouwen over en weer en die de vreedzame oplos sing van de hangende vraagstukken steeds moeilijker maakt. Tenslotte is het van het grootste belang, dat op zo kort mogelijke termijn niet alleen het gebied van de republiek voor het algemeen verkeer met de overige delen van Indonesië, met Nederland en met het buitenland recht en veiligheid worden hersteld, die onmisbaar zijn voor een gezonde economische, maatschappelijke en culturele ontwikkeling. Ook op. dit gebied is de Nederlandse regering tot volledige samenwerking bereid cn meent zij te mogen verlangen, dat die samenwerking in het belang van het land en zijn bewoners zal worden aanvaard. Dé bij de nota overgelegde voor- itellen omvatten: 1. De eerate «Itvaerlng van artikel U van de overeenkomit'vsn Llng- Itdjati met betrekking tot de her- rarmlng van de Indische regering tel 'en centraal apparaat van de toekomstige federatie en de oprleh- llng van organen voor samenwer king met het opperbestuur in Ne derland. 2. De regeling van de buitenland se betrekkingen en ée voorberei ding van de vorming van een bui tenlandse dienst voor de toekomsti ge Verenigde Staten van Indonesië. 1 De militaire aamenwerking met betrekking tot het volledig staken van de vijandelijkheden, het her- •tel van recht en veiligheid, de op bouw van de defensie voor Indo nesië en de vermindering van de troepensterkten. 4LDe regeling van de belangrijk- ■te eeonomiaehe vraagstukken, met name die, welke betrekking heb ben op het buitenlands handelsver keer, de devlesencontrOIe, de voed- lelvooraienlng en het herstel van recht voor niet-lndoneslërs ten aan- den van hun bedrUven en beslltln- gen In republikeins gebied. I De regeling van de verhouding tot en de samenwerking met de niet tot de republiek behorende delen wn Indonesië en van de Inpassing 'ia de besette gebieden op Java en Sumatra in het republikeins terri toir, een en ander met inaehtne- "lag van art. 3 en 5 van de over- tenkomst van Linggadjati. Toelichting Ten aanzien van deze 5 punten *ordt het volgende toegelicht: Het ware rechtstreeks in strijd biet de artikelen 2, 5. 4 en 15 van de overeenkomst, wanneer men zo- Hl de republikeinse delegatie in Wmmigc besprekingen en de repu- I. elrifcbvautoritelten SOmmige uitspraken hebben gesteld, gedu rende de overgangstijd de eenheid vin Indonesië zou verbreken door de republiek te plaatsen naast cn van dp overige delen van dit '•na. De overeenkomst gaat inte gendeel ervan uit, dat samenge- "l worden aan bouw en uit rusting van een federale staat cn v h de" bouw nog niet ia door hervorming van de Indische regering ln het central# •i ,W|' **1 worden voorzien. Op hun clge/t terrein blijved de staten zelfstandig en kunqen de.be staande of ln het leven te roepen staatsregelingen, waar nodig, met Nederlandse bijstand, verder wor den uitgebouw cn georganiseerd. Teneinde zorg te kunnen dragen, dat bij de tot standkoming van de Verenigde Staten van Indonesië dit land over het apparaat beschikt, dat het dan voor zijn buitenlandse be trekkingen nodig zal hebben, zijn ruime voorstellen gedaan tot de op neming van Indónesiëra in de bui tenlandse dienst en tot de opleiding van Indonesisch personeel voor die dienst. Bovendien is een organisatie voorgesteld, die het van de aan vang af mogelijk maakt, dat ver tegenwoordigers van dc verschillen de staten in commissoriaal verband betrokken worden bij de behande ling van de buitenlandse genheden, zowel in IndonesieSjelf oqder leiding van de chef der Dl (Directe Verre Oosten) als in Neder land onder de minister van Buiten landse Zaken. Daardoor zal tevens een einde komen aan de hoogst on bevredigende toestand van het ogenblik, waardoor bij de elkaar voortdurend opvolgende interna tionale conferenties de Indonesische delegatieleden ontbreken en de be handeling van voor dit land dik wijls vitale aangelegenheden zonder hun medewerking moet geschieden. Het is noodzakelijk, dat de taak van de strijdkrachten tot haar nor male omvang wordt teruggebracht en dat derhalve het overleg wordt geopend omtrent de samenwerking ten behoeve van de defensie. Daar toe zal het nodig zijn. dat een deel der Nederlandse strijdkrachten te land. ter zee en in de lucht voor lopig ter beschikking van Indone sië blijft, omdat de opbouw van een moderne weermacht een proces van jaren ia. In verband hiermee dient het vraagstuk von de vermindering van de Nederlandse strijdkrachten tenslotte te worden getoetst aan da defenslcbchocftcn van dit land en dient een deskundig overleg te worden geopend omtrent de om vang van de Nederlandse bijstand, die men nodig heeft cn omtrent de strategische dislocatie van de hier gedetacheerde Nederlandse strijd krachten. die door die defensie worden geëist. Voorts is het dringend nodig, dat het proces van herstel van de bin nenlandse veiligheid aoveel moge lijk werdt bespeedlgd. epdat de ontwikkeling van Indsnegië alt de revolntloniwire ln de constructieve fase kan overgaan. In verband met de verantwoor delijkheid, die Nederland op dit ge bied nationaal en Internationaal draagt, dient ook politioneel een samenwerking tussen Nederland en Indonesië te worden georganiseerd, die op de kortst mogelijke termijn de vorming waarborgt van een po- litie-apparaat. dat zowel aan bin nenlandse als aan buitenlandse be langen de bescherming kan ver lenen, waarop zij voor een vreed zame -verdere ontwikkeling aan spraak mogen en zuilen maken. Economisch belang Het is dringend nood- zakelijk, dat de eeanomliehe werk zaamheid ln Indanesië over het ge hele gebied wordt hervat en dat overeenkomstig artikel 14 van de overeenkamst. de nlet-lndoneslsehe rechten en bezittingen aan de recht hebbenden worden terifggegeven. Dat daarbU de In- en uitvoer en de devlezeneontrAle behoren te wojden verzorgd onder leiding vaa het cen trale (het toekomstige federale) ge zag. ligt voor de hand. daar een splitsing van dese taak over de verschillende staten de econonue van Indonesië ernstig sou verzwak ken en zUn credietwaardigheid ln het buitenland blUyend en onher stelbaar zou doen achteruitgaan. De tot dusverre bestaande onre gelmatige toestanden leiden tot ern stige verliezen voor de volksge meenschap en geven aanleiding tot smokkelarij en andere frauduleuze handelingen, die tenslotte het volk benadelen Het herstel van recht voor niet-lndoneslërs in het repu blikeinse gebied is daarnaast nood zakelijk. om de productie weer op volle gang te krijgen en het vertrou wen te herstellen van het Neder landse en buitenlandse kapitaal zon der hetwelk dit zijn werkzaamheid in deze landen niet zal willen of kunnen hervatten. Dat daarbij vol ledige aartdacht wordt besteed aan de deelneming van de Indonesiërs zelf In de kapitaalvorming en aan de sociale verzorging van de bij deze bedrijven betrokken werkne mers. spreekt vanzelf en is een zaak. zowel van de centrale rege ring als van de regering der staten. Iedere vertraging en bemoel- ltjklng ln dit reconstructieproces tal ook In het buitenland repercussies opwekkeu. die zowel voor de naam, als voor de toekonfst van Indonesië uitermatfc schadelijk kunnen zijn. VoortSjls het dringend noodzakelijk, dat de in het republikeins gebied vaor nltvoer beschikbaar zijnde ondernemingsproducten aak werke lijk direct tot uityoer worden ge bracht. Daardoor kan In 'de eerste deviesenbehoefte van dit land war den voorzien en wordt tevenz vol daan aan een éis, die het buitenland steeds dringender stelt. Daartpe ia een organisatie voorgesteld, waarin vertegenwoordigers van da ondër- nemers naait dia van de republiek en van de centrale overheid zitting zullen hebben teneinde deze uitvoer zo snel mogelijk te bewerkstelligen. De daarbij rijzende vraagatukken omtrent de verdeling en toewijzing van dc opbrengst kunnen verdsr worden behandeld, zonder dat daar- doo- de uitvoer wordt vertraagl .omdat deze organisatie de opbreng- ïfeil' voorlopig kan beheren totdat bedoelde vraagstukken zijn opge lost. Zodra de hierboven genoemde punten zijn geregeld en aan dio regeling uitvoering kan worden ge geven. waartoe ook de vornjlng van één jouane-stelzel noodzakelijk zal zijn, kan de bestaande in- en uit voerregeling en de daaraan verbon den marine-contrAle worden ver vangen door de normale contrrtle van het civiele apparaat der cen trale regering. Malino-gebieden Wanneer de regering der repu bliek Inderdaad de overéénkomst' van Linggadjati aanvaardt, dan la het een consequentie van artikel 4 der overeenkomst, dat ln het ver dere ^verleg omtrent de uitvoering ook de georganiseerde delen van de Mallno-gebleden reehtstreoks wor den Ingeschakeld. Dit kan gemak kelijk geschieden door de vertegen woordigers van die gebieden btJ dc ^bespreklifgen tussen dc belde dele gaties te betrekken. Daartoe ts noodzakelijk, dat de republiek dot- dellfk uitdrukking geeft aan da erkenning van die gebledan door 4a organisaties en functionarissen, die de sehUu handhaven, als sau de re publiek haar gesag oak over die gebieden uitstrekken. openlijk te ontbinden of nit hun functies te ontheffen. Met het vorenstaande is voor de Commissie-Generaal ten aanzien van de hier behandelde onlerwer- pen het eindstadium van haar on derhandeling betreffende de uitvoe ring van de overeenkomst bereikt. Zij is van oordcel. dat de aldus door haar. na het voorafgaande overleg met Je republikeinse delê>- ga.tie, ontworpen voorstellen een samenhangend geheel vormen w^aarii* 'essentiële wijzigingen niet mogelijk zijn zonder de uitvoering van de overeenkomst in gevaar te brengen of practlsch onmogelijk te maken. In verband met de dringende noodzaak om op korte termUu tot een begin van uitvoering te geraken, meent z(J te moeten verlangen, dat een antwoerd ep deze voorstellen deer de republikeinse delegatie binnen 14 dagen zal wardep ge geven. Mocht dit'antwoord afwij zend of onbevredigend sUn. dat alet s(J tot haar leedwezen geen moge lijkheid om de beeprekingen voort te zetten en sal sk de vraag, wat verder te gebeoren ataat rnaeten voorleggen aan de Nederlandse regering. De bovenstaande nota van Je Cornmissie-Generaul ia door dr Idqnburg op 28. Mei J.l. te Djocja aan Soeksrno en Hatts overhandigd en op 27 Mei J.L dbor de aecretaris- generaal van de Commissie-Gene raal aan Sjahrlr. IUKI TAN Offleltle noteringen van de Ver. V. d. Effectenhandel Donderdag IS Met. OB fed. an Med. GL ged en laten. "Meden. L latrn ACTIEVE FONDIKN OBLIGATIE* T.K. Heden i'sst 19a* l{ I l l'Wt 19*7 g] s WXWAV*. I'TO U*T s |5L stOfL mm s.va u m, lot» rtpasre. al li»jf •V LlOOftlïr Al 9l" AANDELEN Hoofdkoersen Hand. M|. eA 1»V4 12*1. A]f.Kun*ts.U.A 147 |«t' RerksJnPstssi A IS* 1MV. ratte Delft aA léOU l«|i, l^tar Rros aA *71) ttu h. Ford Autof. A «SS iftft Philips ...bas. A Sr S« Eno Patrol. A SM *Wy4 A met Rubhor A lltU 191 Bandar Ruhh. AM 91 sg 7X K.RAM. Km. A ITS 177 Nad. gr.hr. U. A tibi lm Rorterd. Lloyd A MUI iw *t. Mg.Kerterl. A Ml ]|9 Hands Am*. A 21* its 'avaaeCnh. a 1OT ioai, KJ.Mker U. A II* IIP. Dali Bat. Mg. A ll*y4 li* STILLE MAEKT. Het verloop van de effectenbeurs t? Amsterdam was vandaag bepaald onbelangwekkend. Van de zijde van- het publiek beatond heel weinig animo. Er zat vrijwel geen tekening in de markt. De stemming was on geveer prijshoudend. OBLIGATIES Ameter4.19t7 IH torA lui* NH. 19«H SI S Hl) KottardluR7]Ji:u n»A io>A HOtt NEW ri/4 U* Mi 'n udKMdUflL MKh 1«:, l.«*4 lOt heJl Mk b7ftA5VdR l»'A lik TbMOaan Hb A )M Deli Hpoor A f" Ked. fod.Spoar A L Ham Gbeneea A 7% MüFXatH recpA H»l% 141% CERTIFICATEN VAN AMBRIK. AANDELEN rr.-Gr.H.DaYaS Hell.Nyp.aKS Xat.Hrp.Baak* 1'<>V4 WK. Sou. Hyp. R a ré Alg. Kunst*. (J.l 71 Bar gli A Jurg. S Lerara Zaan S Bat. Fatr. Hg. S N.L Sp. 1947 «41 A-Olymp. f 1P0S 1»M* Warkapoor K MP, AANDELEN A mar ard. Bank A 1SOW 134%, Hoil. Bank U* A )P»V4 lacaaao Baak A )S*U IS7 N'sd. Hldd. B. A 1», IML Rorterd. Baak A Htaranb. Baak X 1«»%4 lil f^atarwórt» TwsateeBaakaA M» IM Rou.Bal.Oona. A K.W. 1L A-B-D A «al dar Zn. a lm Halnakaaa B. A 1*4 HaruConaarr. A IW l«L He». Bat. A IM K.V'. Hoogor. rA 1*8 Maalf.N.SikkaA PI Kader I. Gist A MUU JHgr, Nynaa stork MachJ. A MB Wilton I» When lad. A MS aJJJULK.KA 91 Nad. Jnd. Use A 91R Int. Cr. A H, A IF) lands Tares A 111 BUllteaderubr.A I Haaioewaagi A M Sadap Calflm A Ml A mat. Ballast A 1«H Int. Eiakol af (X ULBarv. Oautlaeutt. MiiOtat. ra«r. t Shall OuMuOflO Tida Water Aaa (atari-oar. Rahb. Bait.* Ohio 8pv. South.PaeJloma Xfy a Canadian Pnelfio M I BtudabakarOeep 11%% •Vi VERBETERINGEN mutton Me Rubriek A and m.s. v% MB Gom. Elf and Woon- Wh Asuid m z. vjR 1JS". Openluchtconcert Bij een boerderij op de Diefdijk te Leerdam i* een nachtegaal waar genomen; een zeldzaamheid, want het 1> meer dan 50 jaar geleden, dat in deze streken een nachtegaal werd gehoord. Omstreeks half elf begint de vogel zijn concert en het gebeurt, dat zich meer dan 100 luisteraars verzamelen, hoofdzakelijk Leer dammers. die tot diep ln de nanht van dit zeldzame geluid blijven ge nieten onder een bijna pieuze stilte. Zelfs een critisch verslag over dit concert ontbrak niet. Een deskun dige medewerker van een plaatse lijk blad schreef: „Hij heeft een mooie, zuivere, kristalheldere stem, draagt zijn zeer verscheiden strofen foutloos voor en weet daarbij alle overgangen met uiterst fijne pre- veltjes te nuanceren, wat de mees ter kenmerkt. Holrol, kllngelrol, kloekrol en beléol worden onberis pelijk voortgebracht, de knor. de koller, alsmede de waterslag en de rammelslag enz. zelfs voortreffelijk. Uithoudingsvermogen en klnnkge- halte, stemming en rhythme zijn bij deze vogel zeer goed; zonder merk bare verflauwing zingt hij uren lang. zuiver van toon en technisch tot in de puntjes verzorgd". Aan boord.nan -Con stellations, die vorige week naar New York is vertrokken, bevond zich mevr. Dorothea van LIerop-Bartela. die op 6/ Maqrt J.l. 85 jaar iz geworden. „Ik stap in een vliegtuig als in een auto verklaarde de oude dame. Vorig jaar was ze per K.L.M. naar Parijs gevlo gen. een proefvlucht noemde ze het, want het was eens om tekijken hoe het beviel. Het ging ïo prachtig, dat ze gauw weqr ging vliegen en nu naar Amerika, waar haar vier zoons en haar dochter wonen. Haar jongste zoon is gesneuveld in het Amerikaanse leger en de anderen had ze in geen jaren gezien, één van hen zelf* 25 Jaar geleden. Mevrouw van Lierop zal 10 dagen in New York bij haar dochter zijn. gaat dan naar haar zoon in Minneapolis om vervolgen* een nieuwe grote aprong dwara over het vasteland naar de Westkust te maken, wiar in Bothwcl haar dria andere zoons wonen. De VERSPREIDING VAN DE COLORADOKEVER OVER EUROf* LARVE ■h SRIOOCLSM OOAMMftOod Zoals dc naam reeds aanduidt, werd de Coloradokever oorspron kelijk waargenomen ln de staat Colorado in West Amerika. Het in sect. dat leefde op de aan de aard appel verwante gewassen ging doch dank zij de van meet af aan gevoelde intensieve bestrljdlngs- campagne kan men niet zeggen, dat do coloradokever in ons land een va*te vestigingsplaats heeft. De In Nederland voorkomende insecten Yuwiinr gewassen K'"K HO i de invoering van de aardappelplant worden als regel door de wind aan- hlerop over. Sedert 1859 is de colo radokever berucht als zéér schade lijk insect. De kever en de larven voeden zich met de bladeren van de aardappelplant. ZIJ richten hier bij een zodanige schade aan. dat de planten afsterven en geen knollen meer vormen. In 1874 werd hej diertje voor het eerst waargenomen aah de Atlan tische kust van Amerika. Onmid dellijk volgde hierop In Europa dc reactie Op grote schaal» werden onder de aardappelkwekers bijzon derheden over het insect verspreid, terwijl verschillende landen de in voer van Amerikaanse aardappelen verboden. Qndanka deze maatregelen, kreeg het diertje toch vaste voet ln Z.W. Frankrijk (1919) van waaruit de verspreiding over West Europa een aanvang nam. Al spoedig werd het onheilabeestje waargenomen in ge heel Frankrijk. België. Zwitser land. Duitsland cn Nederland. Ook Engeland en ijjpanje ontkwamen niet aan de besmetting Dc Pvre- neën en het Kanaal waren dus geen onoverkomelijke hindernis geweest voor het insect. In Nederland wordt het diertje wel hier en daar waargenomen. DOKIE DURF IN: DE SCHADUW VAN DJENCHIS KHAN 62 Enige dagen later zat Dokic In de trein van Karatsjl naar Lahore en las de Daily MiMp. Zijn oog viel op een beriyht: „Armeens koopman ontkent dat graf van Djenchis Khan zou zijn gevonien", stond erboven. De bekende Armeenss koopman MarsianDokie knoopte de naam Maraian in zijn oor. Hoe ter wereld kan iemand ontkennen, dat op 3000 kilometer afstand een waardevolle vondst is gedaan?, vroeg de detective zich af. Met andere wporden, rcdencerJe Dokte, deze heer Marsian is etf heilig v«n overtuigd, dat het graf'bestaat. En hij Wil niet dat anderen ook weten wat hij weet. Van Lahore trok Dokle dwars door de bergen naar Leh in Kashmir. Hier sloot hU zich bij een karavaan aan, die zich de volgende morgen op weg zou be geven naar Kerla, ln het Zuidelijke deel,ven bet Tarlm-bekken. gevoerd uit de «terk besmette ge bieden in Frankrijk. België en Duitsland. Na de bijzonderheden over de ver spreiding geven wij nog enkeje bij zonderheden over het ultgrot scha delijke insect en zijn leefwU«. De lengte van de kever is ongeveer 1 centimeter De kleur van het diertje Is heldergeel, met vijf over- langse zwarte atrepen op led gr dek schild. De larve Ja oranjerood ge tint. met een typisch stomp en ge zwollen achterlijf. TVgen de winter kruipt de kever ln dc grond en overwintert op een diepte van 20 tol 50 cm. In het voor- Jaar vertoont het insect een sterke neiging tot vliegen en wordt dan dikwijls door windstromingen over grote afstanden meegevoerd Wanneer de dieren eenmaal neer strijken. pan is het zaak voor de aardappelteler de bestrijding met kracht ter hand té nemen, daar de kevers zich door de grote vrucht baarheid varf de wijfjea zeer sne! vermenigvuldigen. Eem wijfje legt ala regel 500-800 eieren, doch aan tallen van 1000-2000 zijn ook geen uitsondering. Funest is echter, dat het wijfje zich tijdens de periode van het eieren leggen ovor min of meer grote afstanden verplaatst, zodat één wijfje aanleiding kan geven tot het ontstaan van ver scheidene besmette aardappelvel den De bestrijding vsn de colorado kever Is In ons land wettelijk ver plicht. Het grote belang van een afdoende bestrijding wordt wel bewezeq door het nog onlangs door Engeland uit gevaardigde verbod van groente import. in verband met het optre den van de coloradokever. HUIDVERZORGING Tegon zonnebrand, «tuklopen, door zitten. icht Unen. smetten, ad ter ver betering der huid; Purol of Puroltn. Door t crème-karakter Is Puroltn geliefd door de vrouw yoor zichzelf en de baby I.M. Redding uit de nood De Noord- en Zuid-Hollandse Redding-Maatschappij Is een dezer - dagen door de Bredaae Asphalt Fabriek te hulp geroepen voor een bijzonder karweitje. De Bredase Asphalt Fabriek moest een 55 ipeter hoge luchttoren vsn de staatsmijn Wilhelmina te Heerlen vsn binnen Asphalteren en zag geen kfcni do toren te beklimmen omdat zich daarin geen klimhaken bevonden. De vuurpeilrlchter van station Sche- veningen vin de N.Z.H.R.M. vertrok naar Heerlen met een Schermuly- pistool en schoot, ln de toren staan de, een lijnvuurpljl naar boven. De lijn schoot in een grote boog over de rand van de toren naar bulten en kwam daar op de begane grond neer. Men bevestigde er een staal draad aan. die op deze wijze ovor de rand getrokken werd. De werk lieden waren nu ln ataat ln da to ren omhoog te klimmen. Toen was het mogelijk de stellingen to bou wen en met het asphalteren te be ginnen. Duitse tribunalen krijgen het druk De berechting der leden ven Duitse organisaties, die door het lntergealUe.erde gerechtshof te Neu renberg misdadig zijn verklaard - le weten: het .corpsieiderschap der N.S.D.A.P.. de Gestapo en S.D., da S.S. en de S.A. - zal volgende maand beginnen. Lojd Jowltt zei, dat er lp de Britse zóne 20.000 verdeebtep In aanmer king komen voor berefchtlng welke door 80 100 Duitse tribunalen zal geschieden. Wat feeft Hilveraum? Vrijdag 36 MaL Avondprogramma. I (Vara): Nieuws; f.M Nod. "lteat;X- (Cl 7.11 Orksst; (VPRO): T.M Our- i; 7.M VrUz. Prot. Nieuws: S. Nieuwe Veilig spionneren in Rusland In een ladlo-commentaar heeft Moskou verklaard, dat de Sowjet- Unle zich ervan bewust is. dat buitenlandse r«pionnagedicn*ten spionnen en agenten nsar de Sow- Jet-Unle blijven zenden. De Sowjet-staat zal over zijn be langen waken als tevoren, maar zelfs met betrekking tot spionnage ziet hij thans geen noodzaak de doodstraf toe te passen Str. VrU*.-Prot. Nieuw»; S. Nieuwe SM Sonato; S.3S ..Delfts Marktspel '47" (Vara): I „Man vraagt....": IJl Rikt. Weekoverzicht; I.U. Sextet;11.11 Jess; (VPRO): 11.41 Avondwljd rvara): tl. Nleuwf; 11.11 Concert. HJIv. II (KRO): Am.-ork T. Nieuws; T.ll Lezing; T.M Bruce Lowe zingt; 7.M Alg. Hulpactie; g. Nieuws; I.M Opera-concert I.M Kwintat; t.M Klankbeeld: If IS Avond«ebed en Ut. Kal.: to 30 Nieuw»; i«j| „Vaders Dat- boek"; 11 >0 DanamuMek. 11 Mol. pagprograBUM. Hilv. I (VARA): 7 en I Nieuws; I.M en MS Or.pl.: (VPRO): 14 Morgenwijd (VARA): 14.M „De Vrijster"; 11 Ar- heldonultstnding: lt 48 Pam-bor.; II Vaudevlllo-ork 1 Ned. StT.kr.: LM Mtltcr-eextet; MS Sportpr.; I.M Con cert: 3 45 Koor 4 *S Metropole-Ork.: 3 M Cr.pl.I.M Om- en nsbU de twin- Ms. Hilv. II. (KRO): 7 en Nieuw»; 11» en I.M Gr pl M IS Oporétte; 11 Zon nebloem: 11 Armelui; IJ M Danaorkeat; 1 Nieuw»; 1 «I Toneelkijker; 1 Marta- liederen en poëtle; 1M Tllmkwartler; 3 15 Concert; 4 Qr.pl.: IJS Lezing; S Wigwam Avondprogramma Hilv. 1 (VARA): S Nieuws: I.M Nod Str kr.; 7 Vocaal-ensemble; 7.M Din gen van de Dag: (VPRO); M De rij pere jeugd: (VARA): 7 41 Le» ln t VolksteltenS.1S Nieuws: IN Wlm lbo: a 45 Rambler»; MIS „De Ellon- dlgen" (hoorepel): 11.41 .Breng «ons een zonnetje": 11 Nieuws; 11.11 Hob- bv hoek: U.M Nachtvoorstelling Hilv. II 1KRO): I Nabeschouwing hockey: f SF Buffalo BUI; 7 Nieuw»; 710 Vaudevllle-oric T.4I L«a tn 't volkstollen: 1.11 Nlouwa; I.M Licht baken; t ..Negen belt de klok"; 14 Tombola: 14.41 Avondgebed en Ut Kei11 Nieuwa; U.M Koor Dttectivtroman door W. Corry Stoltz-v. d. Kieboom Otn tijd tot nadenken te winnen kUrt» be6°"nen. de vez- *hH?.gen v>n Bo*3 Leydsiu* op miirfii i!e *telien> «en uitstekend ®"«el bovendien om met veel I*™** van „hoe was het ook elm?" "ho° zel u ook Pre" jjTT.PU ««n getuige de indruk het h,er °P eet1 J«?je aankomt en hem zodoen- To wnuwachtlger te maken. opeens overvalt hij Bob Brn ÜtiVr?g' welke ma>t «choe- CLen, die vraag airea? no* verder van èh!ïi.w'nt hi* «i kteH. nu loe be- Bbijzonderheden van de moord ln de kranten kunnen le zen. Maat veertig, zegt Bob en zijrt «tem alaat over van zenuw achtigheid. Maar ik draag nooit overschoenen, probeert hij cr grap pig achteraan te zeggen. De opperwachtmeester gaat er direct op in. Overachoenen? Nee. allicht niet. Data goed voor ouwe heren. Jongelui foals u Van jongelui gesproken.. En dan moet Bob een opsomming ge ven van de jongelui, die het diner op „Elzenrode" hebben bijge woond. En Bob la zo opgelucht, nu hij niet over zijn eigen aan gelegenheden hoeft te praten, dat hU een uitvoerige beschrijving geeft van „Johnny de Wert en zijn club. een stelletje klaplopers, die gewend waren, hU alle moge lijke en onmogelijke gelegenheden op „Elzenrode" te komen binnen vallen en die nu ook weer van de partü waren." En toen ze ge noeg gegeten en gedronken had den. trokken ze er al* gewoonlijk tussenuit. Ze zijn met. twee wa gens doorgereden naar Antwer pen. hoorde lk later. Juist. Om één uur pngevecr, niet? En daarna bent u allemaal ook, vrij gauw naar bed gegaan. hé? Maar tevoren was het toch zeker een vrolijke boel. zo met al die jongelui? Ja., jazeker, beaamt Bob. Heel aardig. Hij ia duidelijk bang. dat de opperwachtmeester nu weer zal beginnen over hemzelf en Jenny Wielanda en dus zucht hij verlicht bij het horen van de vólgende vraag, ook al trekt Relnders er nog zo'n ernatig ge zicht bij. Meneer Lcydslus, hebt u In de doop van dc avond iets ge merkt van een bijzondere eh.... verstan Jhoudlng tussen meneer Hoogkamp enja, ik vind het ook niet prettig om al die dingen uit te rafelen, maar het hoort* nu eenmaal bij het onder zoek dus tueeen meneer Hoog kamp en mevrouw Veraluya? Van louter opluchting praat Bob zijn neu« voorbij: Nou, daar heb tk last genoeg mee ge had, gegt hij volmondig. Mij persoonlijk liet het natuurlijk volmaakt koud, wat die twee uit voerden, maar Jenny maakte zich er vreselijk druk over. Wou mij er telkens op afsturen nota bene.... Juffrouw Wielanda. be doel lk, verbetert hij nog haastig. maar daarmee is het niet meer te redden. De opperwachtmeester knikt. Jui«t, zegt hij. dat waa nu precies wat lk wilde weten. Hij knikt nog eens tevreden. Mooi. Dan zijn we voor van daag wel klaar, meneer Leydsiu* En Bob voelt achter de gemoede lijke woorden en het zelfgenoeg zame gegrinnik van dc opper wachtmeester. het onheilspellen de. het dreigendede verden king. 4 Januari De reserve-eerste-luitenant der infanterie Gerard Konings, in het gewone leven leraar ln de Engelse taal aan de Amsterdamse Handels school. is hoogst verbaasd, als hij In het middaguur op zijn kamera be zoek ontvangt van een militair uit ziende meneer, die zich ontpopt als opperwachtmeester Relnders. bri gade-commandant der Koninklijke Marechaussée te Beukbergen en die bekent, erg nieuwsgierig te zijn naar de lotgevallen van het leger- pitst ooi M 25. nummer 61723. Ja. zegt Konings. dat pistool! Nou. daar heb Ik een lelijke strop aan gehad. Hebt u het verloren? Ik zou haast zeggen: was dat maar waar! Want dan had Ik ten minste nog enigszins het gevoel, dat het mijn eigen achul.1 was en niet meer dan billijk, dat Ik voor de schade opdraaide Maar zoals* het nu gegaan ia..,. Verleden zomer, op de laatste dag van de herhalings oefeningen komt de oppk**er-rust- kamer blfmc en vraagt, of ik mijn pistool wil inleveren. We lagen, tussen twee haakjes. In het tenten kamp op de Leurvoortse Heide Goed. ik haai mijn pistool uit mijn tent en ga near Je grote tent. waai ze bezig zijn. de goederen in te ne men. Ik leg mijn pistool op een rek en zeg tegen de oppasser, die daar bezig ls: „Hier Is mijn pistool". De vent zegt „dank u wel, lult", maar heeft het blijkbaar te druk om van xijn werk op to kijken. Ik ga doodgewoon weg en oen paar minuten later komt de fourior: „luitenant, uw pistool nummer so- veel is er nog niet bij." Ja. toen had Je de poppen aan 't dansen. Enfin, ze hebben toen onmiddellijk op de wapenkamer dc nodige papieren in gevuld en het hele mechanisme In werking gezet de militaire poli tie is er ook nog aan te pas geko men maar het pistool was en bleef zoek. En het eind i* gewe»*t. dat ik ervoor heb moeten opdragien. al was het dan volgens mij wegge raakt. nadftt ik het deugdelijk en wel had ingeleverd Ja. Je moei maar pech hebben Merkwaardig, zegt Relnders En hij vertelt, waar en onder welke omstandigheden het pistool vsn re serve-luitenant Konings werd te ruggevonden En nu hadden we zo'n hoop. dot u ons misschien op het goeie spoor zou kunnen brengen Maar al> het zó grgHan Is. als u me nu ver telt. Hebt u nooit enig vermoe den gehad, wie u die streek gele verd kan hebben Iemand uit uw omgeving misschien Nee, hoegenaamd niet De dief zal vermoedelijk wel onder de troep geschuild hebben; het moet lemend zUn geweest, die er om zo te zeggen met xtjn neus opzet Meer de mili taire politie heeft hem er niet kun nen uithalen, due tk ale leek zeker niet. Nee, maar lk had zo'n flauw* hoopKijkt u eena, meneer Ko nings, kent u een van deze nemen? En Reinders haalt een lijstje te voorschijn, waarop alle nemen ven de bij de raak „Elzenrodc" betrok kenen mannen en vrouwen, logé's en dienstpersoneel, plus de „bui tenstaanders" vermeld staen. Konings begint met aandacht te lezen. Dat zou al heel toevallig aljnwacht eens.... Ven Meer- ten. Ik ken wel een Vsn Meerten. maar dat zal wel niet dezelfde zijn; het ls een naam. die nogal vrij veel voorkomt. De Van Meerten. die ik ken. Is een ontzettend opvliegend mannetje. Iemand, waar Je in een ommezien ruzie mee krijgt. Relnders knikt lachend. Dat kan ln ieder geval uitkomen. Kunt u me nog meer vertellen ven „uw" Van Meerten? Niet veel. Mijn ouders hebben een hotel In Valderen op de Veluwe en verleden zomer waa er een fa milie Van Meerten bij ben ln pen sion Waar ze vandaan kwamen, weet lk niet en wat voor mensen het weren, weet lk ook niet. De naam ls me alleen daarom bijge bleven. omdat die meneer bet ln ie veertien degen, dat se ln bet botel logeerden. Iedere dag met lemend •en de stok bed - met het perso neel vooral, maar ook met de an dere gasten. Zo'n echte driftkop, u kent het soort wel. Ik logeerde toen «elf niet thuis, maar* toen Je her- hsHngsoefenlngen begonnen weren, kon lk wel telkens overwippen, went Valderen ligt, zoals u weet, mear een paar kilometer «van het kamp. (Wordt vervolgd)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1947 | | pagina 2