5TAD5NIEUW5
De bevrijding van het Bagno
Goudse bergbeklimmers
GEDICHT
Duitse krijgsgevangene
over zijn ervaringen
Gezondheid van geest
'at
VAN DE WEEK
ER VIEL 'NE KEER
Het Wereldfestival voor film en
schone kunsten te Brussel
•V-t vfsfe.
Na een strijd van achttien jaar
ACHTER HET „IJZEREN GORDIJN"
Haat en nijd maakt
kampleven zwaar
Berlitz-methode
DEFINITIES
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG-31 MEI 1847
BATAVIASE BRIEF No. 5!
EERSTE BLAD PAGINA 1
GOUDA VRAAGT DE
1 AANDACHT
Belangrijke
gebeurtenissen op 19 Juni
De 10e Juni zal een belangrijke
dag voor onze ste(tl wqrden. Dan zal
de strcektcntoonstciling ..Hart
van Holland",'* die oó het terrefn
aan dc Graaf Florisweg in oprich
ting is. haar deuren, openen, wit
officieel zal geschieden ln een sa
menkomst in de morgenuren met de»
Commissaris der Koningin in deze
provincie, mr L. A. Kesper. als
^Des middags wordt het nieuwe
gemeente-museum in het voormali
ge Sint Catharina Gasthuis officieel
geopend én aan deze gebeur
tenis zal aansluiten een bijeenkomst
in de Sint Janskerk. die gewijd
wordt aan dc herplaatsing van dc
Goudse Glazen. In het museum cn
in de kerk zal de minister van On
derwijs. Kunsjcn en Wetenschappen,
dr J. J. Gielcq. het jwoord voeren.
Orgelmuziek van Wïllem Hillsman
met werken van Sweblinck cn zang
van het mannenkoor Gouda's Lie
dertafel van liederen van>}. Va
lerius zullen de samenkomst in
dc kerk omlijsten. j
Met de terugkeer van de Goyd-
sofGlazen is samengevallen dc uitj
gïTte van éen nieuwe C.ids voor be
zoekers van de gebrandschilderde
glazen der St. Jansklerk te Goud»,
uitgegeven door het Fonds Goudse
Glazen en geschreven door mr
A Vk. J. Rijksen alhiCr Dit van tal
van a/beeldingen voorziene boekte
geeft een deskundige beschrijving
van Gouda's beroerpde glazen en-
vermeldt-ook de nirjuwe gegevens,
die het onderzoek aan het licht heb
ben gebracht Al bijba acht jaar ge
leden was het zetsellvoor deze gids
gereed, maar dc oorlogsomstandig
heden cn de uitneming van de gla
zen hebben er toe Kcleid. dat het
eerst thans in druk is verschenen
Daar de bcstaatjde beschrijvingen i.l
van veie jaren' her dateren en dc
voorraad er van trouwens uitgeput
Is. is het verheugend, dat een nieu
we gids in het licht w.gcgqven
Nieuw ts ook. dat bet Fonds
Goudse Gkuftft een) speciale rond
leiding in de kérk heeft ge
organiseerd. De neer Th. Alle-
brandi treedt als rolndlcider op. Er
kunnen twee rondleidingen gemaakt
worden, een volledige van ahder-
half uqr en een korte van drie
kwartier lóngs acht van de voor
naamste glazen. In de maanden Juli
en Augustus tijn er drie en in de tijd
vakken 16 Aprll-f-30 Juni en
September—IS October dagelijks
twee rondleidingen I in de winter
maanden een. doch dan alleen na
aanvrage. Toegang! en rondleiding
uitsluitend op werkdagen. De instel
ling van deze rondl.l is zeer te waar
deren. omdat hierdoor de schoon
heid en de beteken|s van de glazen
veel meer tot de bezoekers zullen
spreken. De activiteit van het
fonds door het uitgeven van de
gids en het organiseren van rond
leidingen mankt hét mogelijk, dat
de Goudse Glazen In steeds breder
kring bewondering zullen vinden.
Winkeliers doen mede
De middcnstandsHctie die de sa
menwerkende buurtverenigingen in
het centrum van dc stad tijdens de
komende feestwectó organiseren, be
looft te zullen slagen. Het aantal
winkeliers, dat zjich bereids voor
deelneming meldd<|. bedraagt reeds
tweehonderd.
Telegram van sigaren
fabrikanten
Het Landelijk Vierbond van mid
den- en klcinstgarenfabrikenten.
waarvan de heer P. Kelder, alhier
secretaris is. heelt heden aan de
minlater van Eéonomlsche Zaken
eèn telegram gezohden. waarin het
de toestand in dd sigarenlndustrie
onhoudbaar noemt dn de minlater
verzoekt maatregelert te nemen
door opheffing vin de distributie
van aigaren.
Concert
„De Pionier"
„jle Pionier" geef
De Harmonie ..0e Pionier" geeft
a.B. Donderdagavond 8 uur ln het
Houtmantsplantsoen een concert on
der leiding van haar dirigent dc
heer C. v-.d. Knaaji uit Rijswijk. Het
programma luidt: Marsch Kaiser
Friedrlch. Frlederpapn. Ouvert. De
Kalif van Bagdad. Boieldieu arr.
C. v.d. Knaap; WaJs Espana. Wal-
tufel; Czardas uit de Geest der
Wojwoden. v. Gifossmann arr. C.
v.d. Knaap. Pauze. Ouverture Ray
mond. Thomas arr. C. Wd. Knaap.
De Parade,(Ier Tinnen soldaten, Jes
se!: Fantasie uit; de Opera Drie
Meisjeshuis. Schübert-Berlé; The.
Marj of the Hcrajd. Nicolls.
Comité „Handhaving
Rijkseenheid"
Op initiatief van én ze oud-stdd-
genoot ds A. Dubois fs hier ter stede
opgericht een plaatselijk comité van
het Nationaal comité ..Handhaving
Rijkseenheid" (vöorzitter prof. mr
P S. Gerbrandy) In het plaatselijk
comité hebben zitting de heren mr
H.
Dortland Azn i
J. P. Treub. J.
Witt Wijnen.
J. W. Rutgers, dr
idkhoven. E. A. Po-
let. A. van den Birgc. S. Vingerling.
Ir H. Egetcr. S.
de Ruiter, M. A
Kamphuiacn, J.
Goedcwaagcn. m
smaDahmen y.
Heyningen. G. M
cretaris optreedt de heer A.
Vliet. Steynkade 33
Swaneveld.
de Korte, C. M.
Grpencndljk. A.
:vr. H P. Steen-
Buchholz. M. van
;liys, terwijl als se-
- - Van
Burgerij
Stand
Geboren: Popkje Dina Willemljntje
Maria, d. v. H. Goudkede en A. M.
Rijnhout, Tuinstraat 30: Johanna-
F.waldina Maria. Id. v. A. H. Veelen-
turf en W. J. do Kok. Bosweg 65;
Nanne. z. v. H. Kooistra'en D A
van der Graaf, LSnge NoodgoJsteeg
33; Jacobus Gljsbertus Robert. 7.
v. B. Keijser en D. E. van Erkel,
Baanstraat 29; Maria Elizabeth, d.
v. p. Douma cn W van Arkel, Var-
kensmarkt 23; Christina Wilhelml-
Tia. d. v. H. Sijl en W A. Kling.
Nieuwe Haven 3o2
Ondertrouwd: A. A. de Jong en J.
J. Radder, J Schrijvers en M- J.
Klerks, P J- M. Hoogeboom en A.
A. van Nlekerk. C. A. van EiJk en
3. C. A. de Jong, A. A. de Jong en
A. Ernst, J. Schep en A. dc Bruin,
G. J Ferwgrda en J. Aret, L. J.
•pee en E van der Kleijn.
Overleden: Bastiaan Schinkel, 59 j.
Jbhanna Petrcmella van Benton,
geh. met W. A. Ramberg, 54 j. Wil-
Jemta Sartderina Jongeneel. geh.
met F. H. van Leeuwen, 55 j.
IN AUTOKARAVAAN
NAAR BANDOENG
Vi&FS m'n tweejarig dochtertje
begint dc Gouwenaars al te
onderscheiden van de andere be
zoekers, die Ik krijg. Toen onlangs
op een avond Henny Broekhuisen
en Jan Vergeer de voorgalerli op
stapten, riep zë naar boven, waar
ik zat te werken, dat er ^Goudse
kazen" waren. Dat heeft m'n vrouw
haar geleerd
Alweer een chauffeur. Henny
Broekhuisen. Hij gat met het ant
woord op de vraag, die ik al eerder
ln een brief heb gesteld: ..Hoe ko
men er zoveel-F Gouwenaars als
chauffeurs bij hét leger7" Het ant
woord was simpeler dan ik had gc-
dapht. zoals meestal het geval is.
..Het halve leger", zegt Henny. ..is
op het ogenblik chauffeur, want
'es rijdt". Inderdaad. Zodal ik mc
in de tockorpst ook niet
meer zal^^BMionderen
Henny is birHfc'AA.Tafkorting
voor ..Aan- cn AfvogfcJroepen", de
mannen, die met trucks
land vliegen om soldaten
stemder plaatse af te leverei
mannen, die op deze wijze veel vai
land en volk zien. Meestal ook de
mannen, die juist tengevolge hier
van zich het minst ongelukkig in
Indonesië voelen Iedere dag brengt
voor Henny Broekhuisen wal
nieuws. Voor zijn ouders in dc
IJssellnanr in Gouda zal het niet
gemakkelijk zijn om zich voor te
stellen, hoe hun zoorKjiier in lndic
leeft. Zijn officiële Randplaats is
Batavia, in de kazerne aan het Wa-
terlooplein Maar het merendeel van
zijn diensttijd zit Henny als chauf
feur op een grote truck langs de
weg Met ongeregelde tussenpozen
maakt hij deel uit van een con-
ooizoals er iedere dag van Bata
via. via Buitenzorg naar Bandoeng
rijden met militaire- en burger-
voorraden. Zo'n convool vertrekt
s middags uit Batavia cn gaat tot
Buitenzorg, waar wordt overnacht.
De volgende morgen vroeg gaat het
dooc naar Bandoeng, langs de een
maal zo gevaarlijke copvooiweg
waar Henny in alle ritten'nog nooit
een schot heeft horen vallen. Om
twaalf uur 's middags komt het
convooi in Bandoeng aan, na over,
twee bergruggen gekropen te'aéjn.
Direct wordt gelost. Dc derde d »g
wordt besteed aan het inladen vJn
hetgeen van Bandoeng naar Batjvfa
moet, de vierde dag gaat de toch:
terug tot Buitenzorg en de vijfde
dag komt Henny in Batavia terug*.
Iedere dag. behalve 's Zondags,
gaat zo'n convooi naar Bandoeng.
Het werk ls zwaar, maar afwisse
lend en Henny mag zo'n „klüssle"
wel. Het |s tenminste eens wa; an
ders dan Gouda. ..Als je In dit 'and
kan autorijden, kan je het ovefal
ter wereld", zegt Hënny en je voelt,
dat hij 0enkt aan de haarspeldboch
ten in de bergen.
De verzorging is goed. De jongens
krijgen nog vijfhonderd sigaretten
in de maand. Dit komt uit naar
aanleiding van het feit. dat ik geen
sigaret meer In huis heb. als Tan
Vergeer ep Henny Broekhuisen op
visite komen Dat zeg ik ook cn
Jan staat direct met Engelse siga
retten klaar.
„Geef mij daarboven
maar"
Jan Vergeer heeft het grootste
dcci van zijn zes maanden in Indié
in Tjirangrang niet te verwarren
met Tjirandjang gezeten ook al
'Uit vroeger tijden
DE „GOUD8CHE COURANT'
MELDDE:
75 Jur geleden:
Uit het verslag van de toestand
in Gouda: Er zijn acht kerkelijke
gemeenten: een Nederduitss Her-
vortpdc met twee kerkgebouwen
eft vier lergrcn.' een Evangelisch
Lutherse met een kerkgebouw en
een leraar, een Remonstr. '-Geref.
met een kerkgebouw en twee
leraren, een Chr. Geref. met een
kerkgebouw en een leraar, twee
Rooms-Katholieke met twee kerk
gebouwen en vijf geestelijken, een
Oud-Roomse of van de Bisschoppe
lijke Klerezy met een kerkgebouw
cn een geestelijke, een Israëlitische
met een kerkgebouw zonder leraar.
De openbare dagscholen werden
door 1208 leerlingen bezocht (in
1870: 1251 én ln 1869 1192). Op de
avondscholen waren. 371 leerlingen
tegen 382 in 1870 en 327 (n 1869 De
bijzondere scholen werden bezocht
door 437 leerlingen tegen 426 in
in 1870 en 402 in 1869. Er zijn vijf
openbar? scholen: dc Armenschool,
de Tusscnschool. de Burgerschool
voor jongens, dc Burgerschool voor
meisjes en de Jongejuffrouwen-
schooi. Op alle Scholen werd be
halve in dc gewone vakken, ook
.les gegeven in de gymnastiek.
5# Jaar geleden:
Op uitnodiging van de firma H.
Goebel en Co.' te Bodegraven, zul
len de in ong land vertoevende
Koeteiache prinsen binnenkort een
bezoek aan Bodegraven brengen,
tot het bezichtigen van een en an
der betreffende de zuivelbereiding.
25 Jaar geleden:
Uit Stolwijk: De lang verwachte
kermis is eindelijk aangebroken.
Het ts alleraardigst, paarden,
scheepjes, sleden en bakken zijn
alldrin beweging. Het vele koper
werk is pryhtig gepoetst. Onder de
kermisexploitanten troffen wij in
de eerste plaats aan de hier be»
kende oude Rechter met zijn slag
machine. welke ondernemer ook
een hoeplatent exploiteert.
Henny Broekhuisen.
een desa langs de convooiwe^. H"t
is merkwaardig hoeveel Goudse
geschiedénis met de weg van Ba
tavia naar Bandoeng ts samenge-
vlochtenNu is hij een poosje in
Batavia om opgeleid te worden voor
de verbindings-afdeling vu» het
leger: de telegrafie, de telefonie en
alles, wat daar verband mee houd'.
Jan Vergeer is van beriep timmer
man en het verband tuken dit be
roep en de verbindingsafcjgling van
dc Koninklijke LandmachtTTrIndo
nesië valt misschien niet direct op.
Maa/k juist, omdat Jan zon goed
vakman is. is hij door zijn om-
mandSnt voor dat werk u.tgckozcn.
Jan is dus weer op school, in de
grote stad Batavia. Maar hij moe',
er niets van hebben ..Geef mij
daarboven maar", zegt hij „Daarbo
ven" is Tjirangrang. 1200 meter
hoog in de bergen, waar Jan
's nachts onder twee dekens slaap:,
geen last heeft van muskieten en in
z'n „battiedress" Europesr soi-
datenkledij over z'n tropen..klof
fie" heen op wacht staat. Jan wil
dus weer zo gauw mogelijk terug
naar zijn onderdeel, waar nij het
goed en naar zijn zin heeft. Hij be-
hoort tot'de Prinses Irene Brigade.
Het leven ln Tjirangrang is een
kampeer-tochtje. dat Jan om zo
Ie zeggen niet lang genoeg K in
duren. HeJ is prettig om eens te'
praten met twee Gouwenaars, die
eens niets te klagen hebben. Dat
vindt je niet iedere dag in een
leger, dat zover van huis is onder
zulke eigenaardige omstandigheden.
Intussen hoor ik nieuwe namen.
Toen ik. nadat ze weg waren, dc
namen van Jan Vergeer en Henny
Broekhuisen in mijn klapper op
zocht, bleken ze er al In te staan.
Niet alzo Henny de Langen. Klerks
en Kuilenburg, die met z'n drieën
ook in Batavia zitten. Jan Vergeer
en Hepny Broekhuisen 'komen nog
terug en ze zouden dan de andere
jongelui meebrengen.
Jan en Henny hebben lang ge
aarzeld voor zij bij me kwamen.
Waarom weet (k niet. Ze hebben
het me ook niet verteld. Ik ben
blij. dat ze nu zijn geweest. Ze zul
len. zolang ze nog in Batevia zijn,
v^l terugkomen. En ik hoop. dat ik
dan wel sigaretten voor hen heb.
pe Gouwenaars, die nog in de
buurt zijn, zal ik nu snel moeten af
werken. De tweede divisie is op
komst en dan vindt er natuurlijk
weer een grote verschuiving plaats.
Voor ik het .weet, zit het grootste
deel van de Gouwenaars misschien
weer op Sumatra, net als het vorig
jaar, toen de le Divisie kwam en
de O.V.W.-ers ineens verdwenen.
JAN BOUWER
Feestavond Kerkkoor
„Vrede"
Ter gelegenheid van het I5-jarig
bestaan van het Ncd. Herv Jeugd
dienst-Kerkkoor ..Vrede" had het
bestuur Donderdag ln „Dé Beurs-
klok" een feeRtavond georgani
seerd. De voorzitter, de heer J. de
Mol. vlocht in zijn openingswoord
enkele herinneringen aan de voor
bijgegane periode en memoreerde
hoe dc stoot tot oprichting gaven
de horen de Wilde, Niéuwveld en
van Gent. Begonnen werd met een
twaalftal leden hoofdzakelijk be-
staande uit leden van de familie
v.d. Burg. Thans telt het koor 54
leden Als eerste programma
zong het koor het frisse vrolijke
ii>d „De twee Jagers" van A 3!ati-
ntarhir De avond werd vóór dc
pauze verder gevytld met koot'ong
van Chr. liederen, een humoylisih
scheir'e en muziek van het gezel
schap Stuik j acco:óeon en gitaren.
Mevrouw Scttlp-Stolk, die ven)en
jaar aan he' koor verbonden was.
wertl gehuldigd, terwijl het koer
zelf zijn dirigent, dc heer Ph T.
Tsarin onder aanbieding van bloe
men pesihenken en zang v<n een
'.ccpa^.eüjk lied hulde bracht.
N,i de p-uz: kwam het evene
ment van cie avondopvoer.o? van
een hunor.s'iscltfhneehoel ..De
Aard.nppt ion" van Jac. van Tol.
door rén aantal leerlingen z.-n een
der VLO ïthelen. regie mrj. Lies
van den Ecyg. De medewerkenden
kenden hun rol uitstekend en
maakten van de vertolk'ng c»n
SJfC"«.
Dnder de'aanwezigen war m ds
en mevr. Verheul, ds en mevr. El-
zengs en jp J. Koning. Ds -.'erheul
sprak een slotwoord.
AAR
ANNTSR
31 Mei I uur Concordia: Feestavond
gymnastiek-, athietiek- en handbal^
veienlging ..Krachtsport".
31 Mel s uur Kunstmin: Uitvoering
leerllnaen muziekschool De Beun
Juni uur CatiHC I: Bijeenkomst
Democi. Soc. Jongerenvereniging
„Nieuwe Koers", «preker mi *J W.
I BUnkert over „Christendom en tocla-
1 '.Isme".
3 Juni 7.3* uur Oud-G«rtf. Gemeen
te: Spreekbeurt ds Joh van Weizen
3 Juni 7 3» uur VrUe Evang. Ge
meente: Bijbelbespreking ds J. I.
\lan WIJck.
I Juni en «.Jfuur Veilinggebouw
Bleekeriilngal Openbare verko
ping goederen door deurwaarder R
van Bloklpnd.
Juni ?.3l uur Nieuwe Schouwburg:
Opvoering ktnderoperelte „Assepoes-
tei dooi gezelschap Ctxils Holland.
t Juni 3 uur Vrije Evang. Gemeente:
Bidstond
*r+ Juni 1—s uur CrabaUtitraat 3:
;Spreekuur plaatselijk comité „Neder
land helpt Indië" voor Indische |ge-
repatrieerden.
Juni 7.31 uur CalvUni Spreek
beurt ds J. v. d. Heuvel.
4 Juni I uur Wesurschool: Bijbel
lezing' ds M. C. Koole
4 Juni i uur Reünie: Spreekbeurt
ds J Bttrger voor Lagoaveit>and.
s Juni ia—11 uur Spierlngitraat 113:
Kosteloze In- en herlnentlifg tegen
Splerlngstraat HJt
Spreekuur Kraamcentrum
3 Juni i.M uur Veilinggebouw Blee-
kersslngel Openbare verkoping
Roederen door deurwaarder R. van
Blokland
i Juni S uur - Houtmansplantsoen:
Concert harmonie „De Pionier
.1 Juni I uur Het Blauwe Kruis:
Bijeenkomst De Jonge Kerk spre
ker J Kaptein ov»i ..Onze vrije tijd".
3 4unl I uur Nieuwe Schouwburg:
Opvoeilng „De reiziger zonder ba
gage", door toneelgroep „Comedla"
voor Goudse Toneelkring.
5 Juni I uur Splerlngstraat 115: Ge
legenheid tot kosteloze inenting en
herinenting.
7 Juni: collecte ten bate van Ned.
reclasserlngsverenlgingen
Bioscopen
Reünie Bioscoop: De Koning van de
renbaan (met Adolphe Menjou en Ro
ger Daniel).
Schouwburg Bioscoop: Les enfants
du Paradis (mei Ailetty en Jeanz
Louis Barrault).
Thalla Theater: piraten van Key-
West (met Ray Mllland en John
Wayne).
Aanvnng 3. 7 en 5.15 uur. Zondag
3. 3. 7 en 9.15 uui. Schouwburg Bio
scoop J en 7.30 uur. Thalla Theater:
Dlnzdag geen middagvoorstelling
Sport op Zondüg
Voetbal: GSV—8partaan 10. J uur:
ONA-Velox. 6 uur.
Zondagsdienst doktoren
Bij afwezigheid van de huisarts zijn
van Zaterdagmiddag 3 tot Zondag
avond U uur te consulteren de dok
toren dr Am. Beek. Lange Tlende-
weg 54 (telefoon 3l»t) en N Tom,
Burgem. Martensslngel M (telefoon
2609)
Apothekersdienst
Steeds geopend (desj.nachts alléén
voor rereptcn): Apotheek Dee. West-
haven 14.
Predikbeurten voor
Zondag
Ned. Herv. Gemeente: Sint Jana-
kerk (Achter de Kerk 5) 10 uur
C.A. Kore
bediening
Weaterkèrk (Emmastraat 33) 10 uur
ds J. J. Koning, jeugddienst; 5 uur
ds Gerh. Huls. bediening H. Doop.
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormden
(Peperstraat 122) 10.30 uur ds Joh.
P. van Muliem, Edam.
Remonstr. Geref. Gemeente (Kei
zerstraat 2) 10.30 uur ds N. van Gel
der. Amsterdam.
Vrijzinnige Jeugdkerk (In Remon
str. Kerk, Keizerstr.2) 9 Uur Je
heer H. Gijzenij.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134)
10 uuf ds J. J. Simon.
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107)
10.30 en 6 uur pastoor G. P. Giskes.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 uur
ds J P. C ten Brink, bevestiging ds
W. van.Dijk uit Nijmegen; 5 uur ds
W van Dijk, intrede.
Geref. Kerk art. 31 (In Chr. Gcrcf.
Kerk. Gouwe 141) 8.30 - 330 uur
lccsdienst.
Geref. Gemeente (Stationsweg) 10
en t uur rir C. Steenblok.
Chr Geref. Kejk> (Gouwe 141) 10.15
en 5.15 uur ds FTDijkstra, Broek on.
der Akkerwouden.
Oud Geref.^Jemeente (Turfmarkt
50) 10 en 5 uur ds Joh. van Weizen
Dinsdag 7.30 uur ds Joh. van Wei
zen.
Vrije Eiflïngelischc Gemeente (Vee
marktrestaurant) 10 en 5 uur de
heer J Cappon. In gebouw Zeuge
straat 36: Dinsdag 7.30 uur Bijbel
lezing. Woensdag 3 uur Bidstond.
Leger des Heils (Turfmarkt 11) 10
uur ho'ligingsdlenst. 3.30 uur open
luchtsamenkomst op de Nieuwe
Markt. 7.30 uur verloacingssamen-
komst. Leider majoor G. Jouvenaar
Ncd. Herv. Ver. Calvjjn (Turf
markt 142): Woensdag 7.30 uur ds
J. v. d. Heuvel, Schoonhoven.
Eindexamen Gymnasium
Het mondelinge gedeelte van hét
eindexamen aan het Stedelijk Gym
nasium zal op 10, 11 en 12 Juni wor-
"'"enomen. Als gecommitteeiv-
den zijn aangewezen prof. dr P J
Enk.' hoogleraar aan de Rijksuni
versiteit te Groningen, prof. dr Th.
J. G. Locher, hoogleraar aan de
Rijkaunlversiteit te Leiden en prof.
dr H. R. Woltjer. hoogleraar nan dé
Technische Hogeschool te Ban
doeng wonende te Lelden, aan wie
op 11 en 12 Juni zal wor jen toege
voegd prof. dr C. P. Raven, hoogle
raar aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht. -
OE LOTGEVALLEN van TRIPJE EN LIZEBERTHA
335-36. Zo langzamerhand hebben
je jongens trek gekregenT
rugzakken worden uitgepakt en het
brood kpmt voor de dag. Echt knus
zitten ze daar naast elkaar op het
vloertje tussen dc takken en eten
hun boterhammetjes, een hap, een
slokDat is 'n ongewone plast*
voer een twaalfuurtje, hat lijkt we',
of het hun hier nog eens zo goed
•maakt!
- Maar we moeten eigenlijk op
passen! zegt Oepoetle. Stel Je voor,
dat we overvallen worden door In
boorlingen. We moesten de
touwladder maar inhalen, dan zitten
wfc veilig, vind je niet?
Ja, zegt Pietje. En een leeuw
kan ook niet tegen 'n touwladder
op klimmen!
F.n zo halen ze de ladder ln Nou
zitten ze hoog, droog en veilig!
(Herinncrirjy aan Beethoven's Scptuor)
't Er viel 'ne keer een bladtjen op
het water
't Er lag 'ne keer een bladtjen op
het water
En vloeien op hef bladtje dei
dat water
En vloeien dei het bladtjen op
het water
En wentel-winkelwentelen
in't water
Want 't bladtjen was geworden Ifck
het water
Zo plooibaar en zo vloeibaar gis
het water
Zo lijzig en so lustig als
het loater
Zo rap was 't en gezwindig als
het water
Zo rompelend en zo rimpelend
V als u-ater
Zo lag 't gevallen bladtjen op
het water
En m' ha' gezeid het bladtje ende
'et water
't En was niet 't een een bladtje en 't an
der water
Maar water was het bladtje éh 't blad
tje tuater
En 't.viel 'ne keer een bladtjen op
het wafer
Als 't mater liep het bladtje liep,
als 't water
Bleef slaan het bladtje stond daar op
het ivater
Bioscopen
LES ENFANTS DV PARADIS
Schouwburg Bioscoop. Men
gaat natuurlijk „Les enfants du
Paradis" zien en als men dit doet
uit nieuwsgierigheid of omdat men
ook wel eens „die film van drie en
een half uur" wil kijken, dun mis
kent men de aard van dit filmwerk,
want het ia ongetwijfeld een be
wonderenswaardige kunstuiting, die
ver boven het meeste, wat onder
het begrip film wordt gebracht, uit
steekt en die een genre apart vormt.
En als men een vlotte rol^fWnt. dia
op de keper beschouwd niet meer
is dan een niemendalletje, als uit
stekend kwalificeert, omdat die
toevallig de toeschouwer pakt, darv
is het onbillijk tegen dit ontegen
zeggelijk bijzondere werk met z'n
als film niet minder dan rcvolu-
tionnaire vorm iets ln te brengen.
,En toch. waar het precies zit, valt
niet zo een-twee-dric uit te maken.
En rees het water 't bladtje rees
en 't water
En daalde niet of 't bladtje daalde
en 'i uiater
En dei niet of het bladtje dei 't
in 't water
Zo viel der eens een bladtjen op
het teater
En blauw was 't aan de hemel end'
in 't trater
En blauw en blank en groene blonk
hei trater
En 'i bladtjen loech en lachen dei
dat water
Maar 't bladij' blodtjen neen
•n 't water
En was nie' bladtjen ook
pepn water
Mijn ziele uas dat bladtjen; en
dat water
Het klinken van twee harpen wa'
dat water
En blinkend in de blautrta en in
dat water
Zo lag tk in de Hemel van
dat water
De blauwe bli/de Hemel van
dat water
En 't viel 'ne keer een bladtjen op
hei mater
En 'l l<*0 'ne keer een bladtjen op
het water
Uit GUIDO GEZELLE. Verzamelde Gedichten.
maar er zit iets onbegrepens in
deze film, men heeft aan het
slot
niet zo gauw z'n oordeel klaar, maar
voor een deel zal dat wel hierom
zijn. dat men er de aansluiting rrict
de werkelijkheid ln mlat, dat deze
Franse rolprent misschien een
Frans oog vraagt. Het la toneel op
de film cn als men vraagt of dit
mogelijkheden opent, dan kan het
antwoord volmondig ja lulden,
want juist het toneel geeft menig
maal een diepe expressie aan de
gedachten, de gevoelens en de emo
ties van de figuren, het wordt dan
beleven tegenover het aanduiden in
een film. die zuiver film i». Of
schoon het gevaarlijk is het zo uit
te drukken, want Marcel Carné
wil Juist ln dit werk zeggen, dat
dit de zuivere film is en die andere
niet. Maar een zo strak volgehou
den voortdurend toneel, of dit de
nieuwe filmtdekomst is. Is toch een
tweede. Over het toneel in „Les
enfants du Paradis" Ml overigens
geen verschil van, mening bestaan,
dat is heel knap toneel én door de
enscenering hoe schitterend zijn
de pantomimes èn door het spel.
Want het zijn zeer talentvolle to
neelspelers. Arletty, Jean Louis
Barrault en Pierre Braaseur en
trouwens dit werk vraagt artlsten
van het eerste plan, anders zou de
Rëhcle opzet gevallen zijn. En het
is Juist om dit glorieuse toneel, dat
deze zo merkwaardige jtlm de aan
dacht vraagt.*
DE KONING VAN DE RENBAAN.
Reunle-Bloaeoop. Talloze malen
werd reeds de Wereld der Jockey's
gebruikt als uitgangspunt voor een.
film, doch slechts zelden zag men
de realiteit daarin uitgebeeld. „Ko
ning van de renbaan" geeft een
kijkje in de paardenwcreld. niet
van de komische kant, doch met
een meer ernstige noot. Chantage
cn kuiperijen zijn niet van de lucht.
Daartegenover staat de onschuld
van een jongen, wie het niet in de
eerst plaats gaat om de grove geld
prijzen. maar om zijn genegenheid
voor de „koning van de renbaan
(Adolphe Mlnjou), die met zijn
kennis van paardenrassen voor
twee dollars een „paard zonder
gratie" koopt en daarmede, dank
zii zijn jeugdige bewonderaar, for
midabele successen oogst. Totdat
de donkere wolk boven de hoofden
van het tweetal verschljht door de
komst van een vrouw, die haar
rechten doet gelden en het kind
opeist. Dan wordt het verhaaltje
overgoten met een melancholiek
sausje. Er is een spannende wed
ren te zien, waarin met de jeugdige
jockey de eerlijkheid het wint. En
daarbij behoorlijk spel van Adolphe
Minjou en Roger Daniel.
PIRATEN VAN KAY WE8T.
Thalla Theater. Zo omstreeks
1840 gebeurden er aan de zonnige
kust van Florida zonderlinge din
gen. Vele imposante zeilschepen,
met rijke lading, leden op de ritten
van Key West op zodanige wijze
schlpbrtuk. dat opzet vermbed
moest worden. Een vermoeden! is
echter nog geen bewtja en het a«-
wij» van opzet te leveren blrtik
uiterst moeilijk, daar <fce bende. cr£
rr de hand ln had. geleid werd doof
een sluw voor nleta terugdelnzénd,
persoon. Hoe ten «lotte zekefheid
verkregen wérd. vertelt deze fan
tastische steeds spannende kleuren
film fn talrijke opwindende momen-
teh. En overigens: een twee
tal liefdesgeschiedenissen ls door
het hoofdpatrpon heengevlochten.
De film- en fototechnische kwali
teiten van deze rolprent zijn ver
rassend. Indrukwekkend zijn enige
schipbreuken en eert gevecht vsn
twee duikers met een reuzenpoliep
in het rullh van eeto gezonken schip.
De film biedt goed spel van de
hoofdpersonen. Paulette Goddard
Ray Mllland. John Wayne Susan
Hayword en Raymond Maasey.
-
De ix/lksteiiiny is begonnen en er moeien httl wat vragen worden be
antwoord. De huiselijke kring u hier aan hel werk om de gegevens
op schrift te brengen-
TELLER
U Tot ons groot leedwezen kunnen
wij U heden geen „Passepartout"
voorzetten. De heer P. ts nl. ver-
du-enen.' En dat baart ons zorg.
Hedenmorgen hebben w\j ons da- I
delijk met mevrouw P in verbin
ding gesteld. Zij deelde ons mede.
dat haar man gisteravond de deur is j
uitgegaan om zijn plicht als volks-
teliingteiler te doen. Hi) had een
wijk gekregen ergens in de binnen
landen van de Korte Akkeren. Van
deze opdracht is h\) niet terug
gekeerd.
Vol-bange vermoedens hebben wij
ons tot de politie gewend. Uit het
politierapport bleek, dat hedennacht
te otnsfreeks drie uur een agent in
de buurt van het rusthuis een man
heeft aangetroffen', die op zijn
vraag, waf hij daar op dat ongewone
uur uitvoerde, antwoordde: Ik tel
i Ik tel deurbellen, witfe keeshond-
Jes, pinguins. lantaarnpalen cn
kaketoe s. hoogstwaarschijnlijk was
dat onze'medewerker, dc heer P
's Mans adem rook normaal (wij be-
doeléh: van de heer P.Volgens een
bekend medicus te dezer stede,
ontstaat bij sommige teller,p de z.g.
telmanic. Mocht men vandaag of
morgen in de Korte Akkeren dus
een loslopend heerspersoon aan-
trefftn, die neuzej loopt te furven.
dan trone men hem mee naar on#
bureau. Hij is niet gevaarlijk. Kt#
heeft een zachte inborst. Een be
lening kunpen we niet garahderen,
anders vraagt hif dadelijk om
opslag.
De redactie.
Het r*rlcment v-.»n SkKion-An-
halt In de Britse bezettingszone van
Duitsland heeft een wet aangenomen,
waarbij alle mijnen en delfstoffen
staatseigendom worden.
VOOR DE ZENDING
De met PinksteAn ln de Ned.
Hérv. Kerken gehouden zendings
collecte heeft f 1720.13 opgebracht.
Dir. F. Tieter. Hoofdred. Leo OtL
Staatk. rad prof. mr. C. W. de Vrita
Chef-red. S. H. d. Kraata Uitgave
en druk N.V, R'damach Nieuwsblad.
JUBILARIS BIJ
„DE BLAUWE DUIF".
Gisteren was het vijl en twintig
jaar geleden dat dc heer F. X. v.
d. Post als chauffeur bij de N.V.
StoomwassefiJ „De Blauwe Duif"
in dienst trad. Des avonds Is de
jubilaris in het bedrijf in aanwe
zigheid van het gehele personeel
gehuldigd.
De directeur, de heer Th. Jaspers,
liet de 25 jaar van het dienstver
band de revue passeren en hü her
innerde speciaal aan de tijd van de
vergaésers. waarin de heer v d.
Post heel wat had medegemaakt om
het materiaai- rijdend le houden.
Als blijk van erkentelijkheid voor
de trouwe dienst bood de directeur
een geschenk onder couvert aan.
Vervolgens sprak de heer A.
Bredero. president-commissaris der
vennootschap, die waardering uit
sprak voor de nauwgezette plichts
vervulling van de Jubilaris en deze
als een voorbeeld voor het perso
nae! stelde.
Namens het personeel sprak de
bedrijfsleider, de heer J. Th. de ls
Mar die wees op de prettige si-
menwerklng en als blijk van sym
pathie een vulpotlood en aan mevr.
v. d. Post een ruiker aanbood.
Hierna volgde een gezellig- sa
menzijn.
Voetbal.
Cromvllet 2 kamp/oen.
Daar het de wedstrijd op Hemel
vaartsdag tegen Lugdunnum 3 niet
gelijk speelde, maar won, is Crom-
vliei 2 in de groep van Olympis 2
kampioen geworden. Het twee
staande Olympia maakt dus geen
kans meer.
Nog slechts enkele dagen scheldt
Brussel van het wcreldfeatlval voor
film én achone kunsten, fn tota«l
zuljen 17 landen voor het forum
der internationale critlek verschij
nen met 45 hoof Jfllrna en e»- reeks
documentaires en tekenfiUnpjës
De Verenigde Staten komen b.v
uit met de film. die dit Jaer de
„Oscar-prijs" heeft verworven, n.l.
„The -best years of our Uvea" onder
regie ven William Wyler Groot-
Brlttannlë zendt zijn „Old man out"
van Carol Reed en „Great Expecta
tions" vBn David Lean De Fransen
hebben o.m hun verwachtingen ge
steld op „Le alienee est d'or" van
Bené Clair. terwijl de Italianen, o.a
zullen uitkomen met „Sciuacla". een
film. die reeds ls geprezen als een
Jer beste prestaties van de laatste
tijd. De maker ls VIttorio de Sica
Van Nederlandse zijde zullen de
volgende films worden Ingezonden
j,6 Jaren" (de atudentenverzetafüm)
vanU^M/ Joaephsbn, „Parfteanen-
lled" vïn Paul Schuitema, „De
troon leeft", een PplygoonHfroflItl-
productle en „Het eerste volte j««r
een jaaroverzicht
van Polygoon-Proflltl. Wat de Ne-
van vrijheid".
derlandae onderwljafilm betreft,
worden uitgekomen tnet de filmpjes
•„Hoenderhof". „Giethoorn" en „De
grote kareklet"
Het festival zal een ware sterren
regen veroorzaken zowel ven Ame
rikaanse. Engelse als Franse zijde
Zoals de officiële naam van het
festival reeds aanduidt, zullen niet
alleen films worden vertoond De
directie heeft behalve de filmwed-
strijd een reeks concerten en ten
toonstellingen, folkloristische en
aniere manifestaties georganiseerd
Zo zullen er verschillende concerten
gewijd zijn aan filmmuziek.
Alle kunsten zullen op dit festi
val vertegenwoordigd zijn Can
hoogtepunt zal de opvoering van
bet muziekdrama „Le viol da Lu-
crèce" van Benjamin Britten zijn
Op 1 Juni zal ln de grote zaal van
het paleis voor Schone Kunsten ds
minister van Binnenlandse Zaken.
Pierre Vermeylen, president vsn
het festival, de openingsrede uit
spreken. Bij die gelegenheid zal
première worden gedraald vsn de
Belgische film: „Le Fondsteur
(„De Stichter") van Charles Dekeu»
kelelre.
Gedanst verzet
Aan een internationaal bailet-
concoura, uitgeschreven door „Les
archives Internationales de danse
te Parijs, dat van 1 tot 4 Juni in
de Kon. Schouwburg te Kopenhagen
zal worden gehouden, nemen
balletgroepen uit U verschillende
landen met samen ongeveer 3W
dansers deel, van Nederlandse zijde
de groep Florrle Rodrigo met dc
vaste leden Greetje Donker. Nel
Vreugde en Karei Poons $n als
gasten Mascha ter Weeme. Titis
van Teaseling en Maryska Doom-
De Nederlandse groep zullen een
ballet uitvoeren dat de titel „Vér-
zet" draagt Het bestaat uit elf
scenes, die de meest pregnante ge
beurtenissen uit de bezettingstijd
uitbeelden. De muziek voor twee
piano's werd gecomponeerd door
Lise van der Weerdt, dfe met Ge
rard Bitter de begeleiding zal ver
zorgen.
INDRA KAMADJOJO
De danser Indra Kamadjojo ver-
trekt 1 Juni naar Kopenhagen, otv
daar met zijn /Indonesisch gezel
schap gedurende enige weken op
te treden. Vervolgens gaat hij OP
tournée door Zweden en Noorwegen
DE „NIEUWE" NACHTWACHT.
De gerestaureerde Nachtwacht
van Rembrandt zal omstreeks hsw
Juni voor het publiek te bexichn-
gen zijn ln de Troostzaal van het
Rijksmuseum te Amsterdam
doek moet nog slechts de lea1"*
bewerking van vernissen onder
gaan.
ZATERDAG 31 MEI 1947
twvi
TWEEDE BLAD PAGINA I
OOK DIT is een karakteristiek beeld van het oude
Europa. Nergeng ter wereld zal men dté eiyenaardtye,
oververzadigde" atmosfeer aantreffen als binnen de
muren van zo'n oud Europees kasteel, waar adeltyke
■trots en speelse versieringszin hand in hand yaah. Wat
tnen op deze foto ziet, is het interieur van de jachtzaal
in een Tsjechisch jachtslot. De hoge wanden, de ge
beeldhouwde deurbekroningen, de schoorsteen,- de
omvangrijke schilderstukken t an jachttaferelen, dit
alles spreekt van ridderlijke waardigheid, van tttylpolle
aristocratie uit een tijd, die welhaast voorbU schUnt te
zijn, maar die toch nog steeds z(jn stempel drukt op de
Europese cultuur. De speelse versiéringszin wordt door
de verdere aankleding van de zaal uitgedrukt. De lange
tafel, voor jaehlmaaltijden bestemd, de zetels, de
kroonluchter, de muurversiering, ze z\jn alle van
hertengeweien vervaardigd pn dus geheel ,.tn stijl".
Het kon het jachtslot van*Von Münchhausen z[)n; dódr
laten zich oude Europese fantasieën het best aanvoelen.
Tien maanden «a het-onde'r-
tekenen van hét wapenstil
standsverdrag, dat een einde
maakte aan de eerste wereld
oorlog, waren practlsch alle
Duitse krijgsgevangenen ln hun
vaderland teruggekeerd. Maar
thans, twee jaar na het einde
van de oorlog ia'Európa, bc~
vinden zich nog millioenen
Duitsera als krijgsgevangenen
in handen van de geallieerden.
Van dit enorme aantal* houden
de meesten verblijf in de
Sowjet-Unle. Op de conferentie
te Moskou Is daarop ééns extra
de aandacht gevestigH. '3
Er zijn ln de^qop van de tijd al
lerlei veronderstellingengemaakt
over het leven van de krijgsgevan
genen ln de Sowjet-Unie. «ver hun
Jeven achter het „Ijzeren gordijn
dat het Westen van het Ooiten
scheldt. Die Weltwoche nu
publiceert een brief, ontvanfepn van
een Duitse soldaat, die kortgeleden
uitf- Russische krijgsgevangenschap
is teruggekeerd en zijn ervaringen
over zijn verblijf aldaaf op schrift
heeft gesteld.
De voornaamste vraag, zo zegt
hij, moet zijn: in welk opzicht wa
ren en zijn de krijgsgevangenen er
bewust slechter aan toe dan de
Russische burgerbevolking? Wat
de kleding betreft is dat geenszins
hot geval. Het streven vap de
Sowjet-Russische autoriteiten was
er op gericht de werkploegen, ook
in de afgelopen wintermaanden, zo
goed mogelijk te kleden, dikwijls
ten koste van de burgerbevolking,
pfe krijgsgevangenen, die buiten
werk verrichtten, kregen bont
jassen. gewatteerde kleding en met
bont gevoerde laarzen uit de voor
raden van het leger. Ook de levens
middelenrantsoenen waren enigszins
toereikend; zij kwamen ongeveer
overeen met de rantsoenen ln de
Westelijke bezettingBZÓnes van
Duitsland. En wanneer soms het
volledige rantsoen niet in de kam
pen aankwam, dan was dit te wij
ten aan de algehele voedselpositie
ln de Sowjet-Unle, die het aan
nemelijk maakte, dat tijdens het
vervoer het nodige .aan de strijk
stok bleef hangen. Maar dergelijke
gevallen werden door de autoritei
ten met uiterste gestrengheid ge
straft.
Bovendien werd In de Dnltse
krijgsgevangenkampen door de
Duitsers self meermalen van de
aanwezige voedselvoorraden ge
stolen en de een-benadeelde de an
der ln dia mate, dat zelfs, tenge
volge van dese diefstallen, gevallen
van ondervoeding porkwamen.
Uitzonderingspositie
voor specialisten
En dan waren het weer de Rus-
ètsche autoriteiten die hulp boden
«n paal en perk trachtten te stellen
aan de onderlinge dieverijen. Voor-
alcde kampartsen, merkwaardiger
wijs bijna allen Joodse doktoren,
namen de ondervoede en zieke
Duitse gevangenen in bescherming.
Ook over de werkmethoden Is
niets nadeligs te vertellen. Deze
hebben voor de gevangenen hun
goede zijden gehad, vooral voor
een bepaalde groep, met name de
specialisten. Dit begrip ls in Rus-
lsnd zeer veelomvattend, leder, die
een zeker handwerk of technisch
beroep uitoefent, geldt voor een
specialist. Dat heeft zowel betrek
king op de met machines ver
trouwde arbeiders, op de timmer
man, de electriclen en metselaar,
als op* de wetenschappelijk-onder,-
legde, zoals de Ingenieur en de «rts.
Alle kennif van dit soort wordt
door de Rassen *o hogg aange
slagen, dat bedoelde specialisten
•en, naar on^e Westerse begrippen
over prestaties, kleine hoeveelheid
werk per dag krijgen toegewezen,
waarboven lij zonder veel inspan
ning kannen uitkomen. Maar daar
staat tegenover, dat de nlet-
speelaUstan iwaar Werk moeten
verrichten in da mijnen, In de
hessen, bij stratenaanleg «n ln de
steengroeven. Het komt dos hierop
neer, dat krijgsgevangenen, die
lichamelijke arbeid niet gewend
zijn,, zpals kantoorbedienden, mu
sici. onderwijzers, ambtenaren, tot
het opknappen van de zwaarste
wfrksaamheden sjjn „veroordeeld".
Zij zijn gedwongen hard aan ie
pakken willen zij niet de kans lo
pen. bij wijze van ^straf, jnind"r
levensmiddelen te ontvangen. De
Sowjet-autoriteiten-zijn er echter
too overgegaan met "het oog op dc
gemengde samenstelling van de z.g.
werkcommando's boeren, arbei
ders en houtkappers naast hoog
leraren, hoge regeringsambtenaren
en dirigenten" van naam niet
meer de. nadruk te. leggen op de
prestaties -van de enkeling, maar
op die van het gehele commando.
Deze'gcdachte heeft tot ondergrond
het I*ot van de enkeling te ver
beteren en zijn tekort aan arbeids
prestatie te laten aanvullen door
collega's, die zwaar werk gewend
zijn'en voor wie een extra-inspan
ning niet veel betckpnt. Helaas
heeft deze maatregel» die bedoeld
was de 2wakke te beschermen, een
averechtg uitwerking gehad- Want
daaf grotere prestaties beloond
worden met een grotere toewijzing
van levensmiddelen, zijn alle com
mando's er' op uit op dit gebJed
zoveel mogelijk voordelen te be
halen. Met het gevolg, dat zij hun
rpalén moesten ingrijpen om uit
wassen (e voorkomen.
Als wij eerlijk zijn: onze nationale
ondeugd om in tljdef) vdn anood
slechts dan onszelf Ue denken in
plaats van gezamenlijk te trachten
de moeilijkheden te boven te komen,
heeft ons het leven als krijgsgevan
gene het zwaarst gemaakt. Dit zijn
feiten, die men met schaamte moet
erkennen. En wij moeten ons die
feiten steeds in gedachten houden,
vooral om de voorwaarden tot een
verbetering te scheppen, tot een
geestelijke gesteldheid, die het
medeleven met elkander lot grond
slag van onze toekomstige samen
leving heeft.
SHAW OVERTROEFD
QEORGE SHAW ls bekend om
zijn geestigheid en snedigheid.
Een van de zeer zeldzame koren,
dat hü schaakmat werd gezet was,
toen hij een beroep op zijn vrouw
deed en haar instemming vroeg
met zijn bewering, dat een man
verstandiger oordeelt dan een
vrouw. Daarop verklaarde de echt
genote van de geestige schrijver:
Zeker, mijn bestet je hebt
groot gelijk! Per slot ben Jij met
mij getrouwd en Ik met Jou.
■\7"ELE Jaren geleden, aan het eind
der vorige eeuw. werden de ge
moederen in Frankrijk - en eigen
lijk in de gehele beschaafde wereld
- in opschudding gebracht door de
z.g. Dreyfua-zaak. Een Frana offi
cier was beschuldigd van landver
raad en werd deswege veroordeeld
tot verbanning naar Duivelseiland,
een onderdeel van de grote Franse
I kolonie Guyana. Van de aanvang
af twijfelden velen aan de werke-
lijke schuld van Dreyfus en het
was vooral de bekende sehrürjsr
Emile Zola, die ijverde voor her
ziening van deze zaak - inderdaad
is Dreyfus bij revisie van het von
nis in 1902 onschuldig bevonden en
volkomen gerehabiliteerd.
Al het gepraat en geschrijf over
deze beruchte affaire wierp meteen
een fel licht op het z.g. bagno, de
Franse strafkolonie, die in 1852 was
Ingericht. Ernstige misdadigers
werden veroordeeld lot enige of
vele jaren dwangarbeid, welke ze
Th Guyana moesten verrichten, on
der vrijwel onmenselijke omstan
digheden. Heel veel schrijvers heb
ben in de loop der Jaren getracht
de belangstelling van de openbare
mening voor het bagno te wekken
(Albert Londrea o.a. schreef hl er-
over een boek) en ook de film heeft
er zich van meester gemaskt. Een
ogenblik stak er dan wel een storm
van verontwaardiging op, maar ge
woonlijk luwde die heel spoedig.
Doortastend Heilsoldaat
Ongeveer achttien Jaar geleden
was er echter één man in Frankrijk,
d>e zich niet in slaap liet sussen,
maar die. toen zijn aandacht een
maal op hel bagno gevestigd was.
overging tot de daad. Dc/e man
was een eenvoudig heilsoldaat.
Charles Péan. die. ni»dat hij een en
ander had gelezen over Guyana,
slechts één verlangen kende de
„onverbeterlijken" te helpen. Toen
hij dit voornemen ie kennen gaf,
werd hij aanvankelijk uitgelachen.
Men wees hem op de vele pogingen,
welke reeds waren gedaan om de
strafk(W)nie te hervormen, pogin
gen. \^lke op nleU waren uitge
lopen, maar hierdoor liet hij zich
niet afschrikken. Hij wist van de
autoriteiten een vergunning te krii-
gen persoonlijk ccn ondeszock ie
gaan instellen en van deze vergun
ning maakte hij ëen dankbaar ge
bruik.-
Bij zijn aankomst in Guyana bo
den de ambtenaren, mei het toe
zicht op de gestraften belast, aan.
h-m in de strafkolonie rond te lei-
den. maar hij sjoeg dit aanbod af.
Liever wilde hU alleen rondneuzen.
En dit rondneuzen ging bij hem
heel ver. zegt de „Christian He
rald" 'aan welk blad wij ccn en
ander ontlenen. Hij woonde met de
gestraften samen, praatte met hen.
stelde zich op de hoogte van hun
denkbeelden en levenswijze. HU
ging naar de kampen, waar man
nen, kersvers aangekomen
Frar
krijk met zijn gematigd kli-
naakt. uitgehongerd, moesten
zwakkere medegevangenen Opjagen
en aansporen tot éfn activiteit, die
zij nooit kunnen bereiken.
Zorg voor dè gevangenen
Iedere maand> worden de krUg"-
gevangenen dóór de kampöffs on
derzocht en in vier klassen inge
deeld, afhankelijk van hun gezond
heidstoestand en hun lichannüijke
gesteldheid. ZU. die in klasse 4 ko
men, worden uit het arbeidsproces
„galicht" en krUgon allerlei lichte
werkje In het kamp opgedragen
tót bU oen volgende keuring even
tueel blijkt, dat ZU weer tot werken
in staat zUn.
Ook in een ander opzicht krijgen
de krUgsgevangenen het gevoel on
der bescherming le staan van de
Russische autoriteiten. Burgers b.v.,
die de krijgsgevangenen zouden be
ledigen. worden zwaar Restraft.
Over het algemeen komt dat niet
voor, want de bevolking treedt de
gevangenen vriendelUk tegemoet.
De Duitser, die in de gelegenheid
is een Russische familie te bezoe
ken, wordt buitengewoon gastvrij
onthaald. De verhouding tussen de
Russische soldaat en de Dultae
krijgsgevangene is eveneens het
tegendeel van vijandig. Vooral de
Russische fronitroepen was het met
hun aanspraak „kameraad" ernst.
De ontmoeting tussen de Russische
soldaten, die naar het front gingdh
en de Duitsers, die in krijgsgevan
genschap werden govoerd. nam
dikwijls het karakter aan van een
formele verbroedering-
Het la niet prettig om het te be
kennen. so gaat de brlefaohrjjver
voort, maar de Duitse krtffsgevan-
genen verknoeien het, door hun
(i'aadlng. voor slehseU. Het yeebten
om sigarettenpeukjes, de^lefstal-
kn onder elkaar, het bedelen bU
Russische officieren. tUn allemaal
verschijnselen, die zich niet door
de benaming „prlkkeldraadkolder"
laten rechtvaardigen. De gehele
atmosfeer ls voortdurend geladen
met een apannlqg. die bij het ge
ringste meningsverschil tot uitbar
sting komt. Het ergste la wel dat
men ten koate van an&eren voor
delen tracht te krijgen.
Een gelegenheid daartoe bood
het bestuursstelseJ. De .Russen
namen de moeite onder de krijgs
gevangenen een vérgaand zelfbe
stuur op te bouwen. Maar deze po
ging heeft ernstige gevolgen gehad
Daarbij kwam nog. dat de Russen
voor de functies ln' dat bestuurs
apparaat vanzelfsprekend gebruik
maakten var» soldaten, die naast de
Duitse ook de Slavische talen be
heersten. Hierdoor werd het meren
deel der soldaten in sterke mate
afhankelijk van die eleménten. die
altijd ln het Oostelijk grensgebied
hadden gewoond en geen solidari
teitsgevoel met de elgenlUke Duitse
kameraden hadden. Integendeel:
vaak probeerden zU, om hun
functies te beho-den, bU de Russen
in een go?d blaadje te komen, door
xich van „deze nazi's" te dlstan-
ciëren. In hun uitingen en machts
misbruik ging zij dssrbU zover, dat
de Russische autoriteiten meer
de geestelijke gezondheidszorg
meer speciaal in het middelpunt der
belangstelling te staan en wel zeer
terecht. Immers, Jict Ij hlet gerecht
vaardigd. de geneeskundige Interes-
dos louter op de lichamelijke zijde
van het menselijk bestaan te rich
ten. Goed is het' de mens In zijn
eenheid van geest en lichaam te be
schouwen. Dientengevolge zal de
medicus tegenóver eeri zieke zich
bezinnen op het feit. dat een licha
melijke ziekte geestelijk wordt door
leefd. Aan* de andere kant heeft de
geneesheer te maken met geestes
zieken. wier geestelijk .evenwicht,
tijdelijk of blijvend, in meer of min
dere mate, en in verschillende vor
men. gestooéd is.
Psychische labiliteit
Dc psychische labiliteit Is vooral
een van de meest opvallende ken
merken. van de huidige West-Euro-
pese cultuurmens. Dit licht kwets
baar evenwicht, zich uitend in zgn.
neurotisch-nourasthenische reactie-
vormen. kan gezien worden tegen
de achtergrond van en In verband
met functiestoornissen op elk ter
rein van het Jeven in deze na-oor-
logse periode. Immers huismoeders
kampen met tal van kleine moei
lijkheden, die extra zwaar wegen in
een tijd van materiaal- en perso-
ncelgebrek. En ook huisvaders, op
wie hun beroep volledig beslag legt.
worden bovendien gekweld door dc
onopgeloste, zo zeer alledaagse ge
zinsproblemen. Dit bctrèft niet al
leen genoemde categorieën, maar
iedere klasse, waarin de mensheid
zich Inert'"onderschelden.
Het valt dan ook hiet te ontken
nen, datid'e spreekkamers der dok
toren. speciaal die der zielkundige
artsen, bevolkt worden piet meer of
minder onschuldig geestelijk ge
stoorde patiënten.
HoofdpUnen, gebrek aan eetlust,
lusteloosheid, vermoeidheid, slaap
stoornissen en prikkelbaarheid naast
gebrekkig concentratievermogen
zijn verschijnselen die gezien moe
ten worden els uitingen van een
ovefspannen geest ln een lichaam
waaraan te hoge eisen worden ge
steld. Psychische spankracht en vi
tale energie, onmisbaar ais zU zijn
voor de geestelUk gezonde, zinken
in. en des te sterker naarmate dc
gesteldheid van het individu min
der belasting toelaat. Het zljr» die
patiënten die door menig medicus
als lastig en overbodig wonten ge
voeld. De primair In zUn geilstelUk
bestaan bedreigde mens uit zich in
de zin. welke men aan de reed* ge
noemde neurotische zlekteverschUn-
selen kan toekennen.
Het gevaarlijk conflict
Het is daarom dat dc medicus j
terdege aandacht behoort te schen-
ke-i aan de patient, In wiens zielr-
leven hét-conflict knaagt, een'con
flict. dat de geestelUke. maar ook
de lichamehjke functlea^enadeeli
Het zou fout zUn wantMer de* aj»*
alleen een kalmerend middel zou
voorscbftjven, zonder de oorzaak
van de geestelUke overspanning na
te gaan.'HU zei. moeten trachten zo
danig invloed, te oefenen op de mi-
lieu-voorwaeyaen, dat een waarborg
wordt geschapen, dat de patiënt zich j
geestelijk zal kunnen handhaven.
Allereerst zal hU proberen orde te
scheppen in de leefwijze van de
patiënt dóór: MagefaaUgbald in bei
volbrengen vah dagelijkse plichten.
voor te schrijven. Op vast# tijden
e'en. op tijd naar bed. op tijd op
staan. 's Morgens koude borstwas-
singi-n Zorg voor een geregelde
ontlasting. Matige evenwel zn need
mogelijk gevarieerde maaltijden,
ruime vitnmlnetoevocr. eventueel
aangevuld door vitamine-prepara
ten, welke in de handel verkrijg
baar zijn. Zeer matig nicotine- en
nboholgebruik K°'"e 'n ihec zo
veel mogelijk bep'erken, speciaal
's avonds voor het naar bed gaan.
Matige sport, eventueel naar het
kantoor of Led rijf lopen.
De radio - veler vijand
Tevens zal men genoodzaakt fijn
emoties zoveel mogelUk te ontwij
ken door allereerst de gezin9Bfeer
rustig te houden. Onrustig,en overy
bodig radiogebrulk vermijden,
evenals het lezen van sensationele
romans en het gaan zien van op
windende films
De geregelde leefwijze doet won
deren.
Tenslotte zuilen „hogere idealen'
een stimulans betekenen voor d»
verwerking van leder geestelijk
conflict, hetzU *root of klein.
MEDICUS
Nacht- en dagverblijf der banne
lingen in Frans Guj/ana.
werken onder een blakerende zon.
aangevallen door zwërmen muskie
ten. zodat vrUwel elke balling na
korter of langer tijd aan koorts of
dysenterie ging lijden. Hij bracht
nachten door in dc blokhutten,
waar dertig of veertig veroordeel-
Ïen in veel te kleine ruimten
•aren opgesloten en bezocht de
«trafcellen. waar talloos velen na
maanden eenzame opsluiting
krankzinnig werden. Hij kwam tot
de ontdekking, dat van de duizend of
meer gevangenen, die jBarlUks naar
Guyana werden verbannen, minder
dan een tiende langer dan vijf Jaar
het leven er bU hield.
Maar zUn grootste mededogen
wekten de 2500 Jibérés". de „vrij
en". Hoewel deze mensen de tUd.
waartoe ze veroordeeld waren,
hadden uitgediend, moesten ze.
krachlens de schandelijke bepaling
van dc „doublatfc", de verdubbe-
liög. nog even veel jaren In dc ko
lonie blijven als waartoe zc vrr-
oordeeld waren geweest, d w z. in
dien ze minder dan acht jaar had
den gekregen. Bannelingen, die tot
meer dan acht jaar veroordeeld
waren, moesten hun gehele verde
re leven in de kolonie slUten. Prac-
tisch kwam het er echter op neer.
dat bUna niemand naar Frankrijc
kon terugkeren, want degenen, die
minder dan acht jaar hadden, moes
ten zelf hun overtocht naar het va
derland betalen. Aangezien er geen
enkel middel was om meer dan
enkele francs te verdienen, konden
ze vrijwel nooit een som bijeenspa-
ren. voldoende om de reiskosten te
betalen
De eerste slag
•Péan keerde naar Frankrijk te
rug. ziek' naar lichaam en ziel. De
beruchte koorts die zoveel banne
lingen ten grave sleepte, had ook
hem te pakken gekregen cn boven
dien brandde hij van verontwaar
diging over de misstanden, die hij
had aangetroffen en dc laksheid
van de ambtenaren, die zelfs niet
de minste poging wilden doen
enige verbetering aan te brengen
Van zijn ziekbed af begon hij een
campagne om de opheffing van het
bagno te bewerken, in afwachting
waarvan hij morele opheffing van
cn sociale hervorming voor gevan
genen en t.iibérés" wilde verkrij
gen Drle-en-een-half jaar kostte
hel Pean voor hU»dc steun van het
ministerie van Justitie verkreeg
Eindelijk, in 1933 vertrok hu op
nieuw naar Guana, ditmaal verge
zeld door drie andere Heilsoldaten.
Dc ambtenaren te St. Laurent, dc
hoofdplaats van de strafkolonie.
ontvingen hem met weinig geest
drift. maar het luklc hem toch be
slag te leggen op een aigedarikt ge
bouw. Uit .dc „libérés" koos hij cn-
■kelc arbeiders om dit gebouw te
herstellen en els koks en bedien
den in eet- cn slaapzalen te funge
ren. Een van dc libérés. een ParUs
artist, die een wrouw had vermóórd
schilderde een Uithangbord Tehuis
van het Heilsleger", waaronder dc
toevoeging „Hei hule der Hope"
De inwijding van dit tehuis ge
schiedde onder uiterst ongunstige
voortekenen.(«Pean wilde dc ope
ning vieren met een gratis maal
tijd voor leder, die er aan wilde
deelnemen Maar toen het etens
tijd werd. ontdekte hij. dBt dc kok*
en de kellnors zich hadden te goed
gedaan aan een voorraadje wün cn
er van door waren gegaan. Dc vier
Heilsoldaten, met van opwinding
vuurrode gezichten, dienden toen
zcif de maaitijd, voor 2000 g&steft.
terwijl de ambténaren der strafko
lonie. cynisch 'laphend. toekeken.
Qie nacht keerden enkele „gasten"
terug en stalen lepels, vorken en
aardewerk, hët grooWstc doei van
de levensmiddèlen-voorraad. het
keukengerei en zelfs de touwen,
waarmee dc vlag was gehesen.
Voorwaarts ondanks
ondermijning
Maar Péan en zUn medewerkers
lieten zich hierdoor niet ontmoedi
gen. Het kostte hun twee magnden
om het gestolene te vervangen en
het restaurant opnieuw op gang te
brengen. 7,elf» openden zc een
tweede Tehuis voor „libérés" in
Cayenne en midden In dr wildernis
stichtten ze ccn landbouwbednlf.
waar vee werd geteeld en groente
gekweekt tcnei ide cafetaria's van
vlees en groente te voorzien.
Daarna bouwde hij een tlmnier^-
inanswcrkplaals, waar meubdk
werden vervaardigd, bestemd voor
de verbliifpisajsen vat» bannelin
gen en ook wel voor uitvoer Met'
een Hantal „libérés" werd ccn ba
nanen-plantage midden in de wil
dernis uitgehrtfiwen. „Er Is werk
voor teder, die wil werken" was
Péan'a devies. Ongelooflijke moel-
lUkheden hadden de Heilsoldaten tc
overwinnen. Want de kooplieden"
in de strafkolonie, die gestolen goed
plachten te verhandelen, de venters,
die een goedkoop soort rhun». ta
fia. aan de gestraften leverden, de
vrouwelijke inboorlingen, corrupte
gevangenbewaarders allen zagen
zich door de Heilsoldaten ln hun
bestaan bedreigd. ZU kregen dreig
brieven. waarin hun werd aange
raden het bannelingen-oord maar
liever te verlaten op alle moge
lijke wijzen werd hiin arbeid on-
dergrt ven en van 4|e ambtenaren
hadden ze weinig steun efi bescher
ming. maar ze zetten door!
Na verloop van tijd konden dc
boerderijen, dc werkplaatsen* de
tehuizen ë.d. zichzelf bedruipen en
op de duur werd zelfs winst ge
maakt doordat het Péan gelukte
een deel der producten uit te voe
ren. Dezq winst en het honorarium
voor dc boeken, die hij ox-er het
bagno schreef, vcrschaftén Péan een
fonds, waarmee'hU ccn langgekoes
terde wens in vervulling deed gaan
HU had zich nU tot taak gesteld
de „lib#rés" ln staat tc stellen naar
Frankrijk terug te keren maar hen
vooraf zo op tc-,vocden. dat ze op
eigen benen zouden kunnen staar
De enkele banrtelingen. aan wie het
gelukt was naar het vadefiand te
rug te keren, waren daar. moreel
verzwakt als ze waren door hun
langdurig verblijf in Guyana, spoe
dig weer tot misdaad vervallen
Nieuwe verdubbeling
Pean had een plan ontworpen dat
hU de „nieuwe verdubbeling" noem
de Klopte een „llbêré". dus een
man. die zUn straftijd- had uitge
diend en die nog evenveel jaren, als
waartoe hij veroordeeld was. als
r g „vrije" In dp strafkolonie mol'st
blijven, bij hem aan om wérk. dan
zeide hU hem. dat hij als loon vrije
kost en inwoning plus twee francs
per dag zou ontvangen Aan het
eind der maand zou hij bovendien
ren cheque van veertig francs krij
gen. Desgewenst kon hij dit voor
haar geld Inwisselen Maar de
„vrije", die kans zag twintig che
ques te sparen en dus een bedrag
van BOO francs had ter zpde gelegd,
zou een reisbiljet naar hel vader
land. dat 1600 francs kostte, ont
vangen In FrankrUk zou hli dan
door het Leger des Heils worden
opgewacht en verder geholpen
Het tdiaaI van elke vrouw: een
tweed mantelpak en daarbij een jas
van d-ezelfde stof. Zo toegerust op
reis te kunnen gaanwanneer,
ach, wknneer 7
Een r p. „bevrdde". die nog even
veel jaren als waartoe hi) veroor
deeld was, ui Frans Guyana moest
blijven wonen*
Binnen twee laar. nadat deze
„nieuwe verdubboling" was inge
steld. kon het cerstr gtocpjt dc te-
rugtorht naar Frank (ij* aanvaar
den Péan maakte dc totht met hen
mee cn nadrukkelijk bond hli hun
op het hart. dat dc gchfle toekomst
van hun kameraden, dfe fn Guyana
waren achtergebleven, van hun ge
drag zou afhungen
Wat velen in Frankrijk vreesden,
gebeurde niet. De gerepatrieerde
misdadigers vervlglen /liet weer in
hun oude fout In 1939 had Péan
reeds 604 veroordeelden naar Frank
rijk teruggebracht en van dezen wa
ren er slechts drie weer met do
politie In aanraking gekomen.
l'can verdeelde nu zijn tijd tus
sen Guyana cn Frankrijk, waar htj
thans werd erkend nis een „deskun
dige" inzake Guyana Onophoude
lijk vocht hU voor afschaffing van
het bagno en In 1938 smaakte hU dc
voldoening det dc President dri*
Republiek een decreet', tekende,
waarbij veroordeling r tjuvana
werd verboden Straffen tot dwang
arbeid zoudén ln het vervolg In een
gewone gevangenis ln FrankrUk'
moct8n worden ondergaan. Gestraf
ten. die zich reeds in Guyana be-
vonden, zouden na hun Mraftljd tyv
middellijk naar Frrfnkrfjk mogep
terugkeren en zn zou do strafkolo-»
nie gcicidclUk worden o'ntvolkt
Tildens dc oorlog heeft het gou-
varnement De GAulfe dc meeste
denkbceldei) van Péan. die toen. in
Frankrijk was. verwezenlijkt en in
1946 Is de sirafkolohic officieel op
geheven Voor Péan was het oen
grote voldoening, dat de regering
hem. met de liquidatie van het
bagno belastte.
Een gtiede „Goede
Vrijdag" V;'.
5Jet dc desbetreffende opdracht
in %Un zak het prachtigste do
cument, dat ik ooit bU mU heb ge
had. verzekerde hü arriveeédë
hij hef vorige jaarrop Goede Vrij
dag ih St Laurent Niemand was
tevoren van zijn komst op de hoog
te gebracht maar het nieuws ver
spreidde zich als een lopend vuur
tje Gevangenen en „vrijen" kwa
men van heinde cn ver toelëpcn.
strooiden bloemen op zUn pad en
verwelkomden hem als een over
winnaar Op Paas-Zondag wefd le
zUner ere een masaa-meetjng ge
houden, Van een ruw getimmerde
tribune keek hij neer op de menigte
mannen, voor wier reddirfg hij acht
tien iaar van zUn leven had gege-
i ven. Op de borst droeg hij het lint
van Officier in het Legioen van
Eer Van hem werd getuigd, hij
heeft „de ziel van een apostel".
Maar toen hU trachtte het woord
te nemen had hij geen apostolische
boodschap Alles wat hli kon uit
brengen was „Hoe toepasselijk,
dat deze samenkomst juist op Paas-
Zondag kan worden gehouden". Het
was hem ontnogelUk verder te spre
ken. maar dat was niet nodig. ZUn
parla'a begrepen hem.
Hoe ze werd „ontdekt"
Dit Jaaf is het driekwart eeuw g«-
ledcn. dat Maximiliaan D. Berlitx,
de uitvinder" van de Berlitz-me
thode naar Amerika toog om Frana
en Duits te onderwijzen'aan een
Theologisch seminarie Toen in
1872 dacht hU echter nog ln het ge
heel niet aar» invoering van een
nieuwe methode cn zelfs deed hij
dit niet. toen hij in 1878 een eigen 1
school stichtte. Daar bü een assis
tent nodig had nam h'J ^cn Jonge
Fransman in dienst. Nic. Joly, die
naar dc Verenigde Staten was ge
komen om. zUn fortuin tc maken en
die zijn carrière als liftboy was be
gonnen. Deze veelbelovende, overi
gens ontwikkelde jongeman waa
zonder een woord F.ngela te kennen
in Amerika aan wal gestapt en in
zljQ eerste baantje had hU niet
meer geleerd dan de woorden „up"
(naar boven) en „down" (naar be
neden) en de cijfers 1 tot en met 8^
Berlitz wist zelf niet goed wat tjiet
deze jonge leraar te beginnen «n
gaf hem opdracht lc trachten zich
cr zo goed mogelUk doorheen te
slaan. Wijs maar wat voorwerpen
nan cn zeg, hoe ze In het Frana
heten en werkwoorden demonstreer
ie maar zo goed en zo kwaad ala
h> t gaat*" was dc raggj, dia de
niruwbakken leranr kreeg.
En toen werd Max Berlitz ziek!
Zes weken lag hU aan zUn sponde
gckluisjcrd zich allerlei muitenle-
scn (n-^Tet hoofd halend Het angst
zweet brak hem uil bij de ge
dachte. dat dc leerlingen woedend
zouden zijn les tc krUgen van
iemand, die hun eigen taal niet
kende, in zijn dromen zag hU ze in
dichte drommen zUn oqdefwljs-In
richting verlaten cn zag hU zichzelf
tot dc bedelstaf gebracht.
NauwelUks had dc flokier hem
toegestaan eens uit tc gaan of hU
rende naar dc school. En wat vond
hij? Meer leerlingen den vóór hU
ziek werd en. zeer tevreden
leerlingen, die in deze zes weken
meer vorderingen hadden gemaakt,
dan ze.deeelfde periode onder Ber
litz leiding zouden hebben gedaan.
Wan! doordnt Jo)y geen Engels
kende, hadden dc leerlingen wel
Frans moeten leren om hem te
verstaan cn zich verstaanbaar te
maken
Zó werd de Berlitz-methode ge-
boren. a
één punt althens. stemmen
^mannen en vrouwen met elkaar
overeen: belden wantrouwen de
vroVW* H. L. Mencken.
DE „MINDERE" WAS
„MEERDERE"
TL7EN ex-marine-offlclcr, die een
■*-J betrekking", had gekregen bU de
administratie van «en Amerikaan
se universiteit, kón zich ln gedach
ten maar ntet_ |os maken van sUn
vroegere mflitalre rang. Toen den
ook de gedemobiliseerde Brown
zUn kantoor'binnentrad en \ftoeg:
Meneer Smith, ik zou graaf
enkele Inlichtingen hebbeft over
toelating tot de universiteit, ont-
sta'4fl»jïiJ in toorn, omdat hij met
„meneer" werd aangesproken en
brulde:
Kapitein Smith, alsjeblieft,
Jongcptan!
Waarop Brown Jn de tyoudlni
ging'staan, correct salueerde
antwoordde:
F.n in dit gevel berr ik voor
u kolonel Brown!
Wat la een gcmakkëUJkr stoel?
Die ,bet iji'ocilUkst onbezef ia U j
vindehj
.ity is een hobby? Hard werk,
waarvoor je je zou schamen als jó
he^ dfn den brode moest doen!
Historische anecdotes
A AN Prins Maurlts werd" eens ge»
vraagd' Wie volgens hem Vdll
grootste krUgsman was. De grót*
i-eldheef^gllmlachte en antwoordde:
Sptnola is ae tweedel" Toen Prins J
Maurlts (net zUn troepen bij Geer-
truidenberg lgg. had hij zich dei
zeer sterk verskhanst en «Un tegen
stander slaagde er niet in de prins!
tot een gevecht te verleiden. Opper- 1
bevelhebber der Spanjaarden was I
dc bejaarde Erpst van Mansfeld.1
Aan et>n trompetter van Prins Mau-1
rits vroeg hU of zUn chef bang wgs, I
hij was toch nog jong en het zou I
"|em keel wat beter staan als htj I
:ipb In het vrijs veld wasgde. De I
trompetter - antwoordde: „N«9
mijnheer, de Prins is ln het gsh
niet bang. maar hij zou graag
even bejaard veldheer word«n alsl
ui"
MARLBOROUGH was bultnngi
iT1 woon gierig. Geld bUeenschrnp-
was zijn lust en z|jn leven. Eens
llciteerdt lërasnd bij hem naar g
belangrijke post Dssr hij wist i_
dc hertog zo zeer op geld belti
wss, zeide hij hem ronduit:
heer, .wanneer Ik die positie I
kunt u Over duizend guinjes
schikken en tl? geloof u op i
erewóprd, dst lk er met nier
over zsl sprekbny. „Weet u i
doen moet?", antwoordde Mari|
rough, „geeft u mU twee i
guinjes. de positie is het waard,
als u cr^In in hebt. vertel het f
aen iedereen?"
