w
Wie Franco in het zadel hielj?
groots herdacht
Arn^oede-slachtoffers
c van de N.S.B.
Efficiency bij gemeente
De geschiedenis van een
slimme Duitser
ilm -criterium
Paarden helpen de genie
Duizend en één kleur
X
WERELD-OPDRACHT AAN
NEDERLANDSE UITGEVERIJ
Grote economische
perspectieven
Cirkelgang
de r MODE
[„RHAPSODY IN BLUE" GofShwill
DOKIE DURF IN:
Esperanto in de wetenschap
De
■OSPRIJS
voor Londen
DINSDAG 22 JULI 1947
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD, PAGINA I
FRAUDULEUZE SLAC1IT1NG.
De economische rechter te Rot
terdam heeft de 36-jarige Goudse
slager G. J. L. veroordeeld tot 3
maanden voorwaardelijke gevange
nisstraf met 2 Jaar proeftijd wegens
frauduleuze slachting van een
rund. door hem op de Rotterdamse
Veemarkt gekocht voor 425.
Ambtenaren van de C.CD. had
den er „de lucht" van gekregen en
een onderzoek ingesteld in L's wo
ning. Op een keukentafel troffen
sij vers geslacht rundvlees aan en
in de keldr vonden zij naast ge
reedschap en slachtafval 230 kg
Vlees en 8 kg vet.
Het in beslag genoraene ia ver
beurd verklaard.
REPATKIëRENDKN UIT INDIë.
Met het motorschip „Kota In-
ten", dat 7 Augustus uit Batavia te
Rotterdam wordt verwacht, repa-
trilren zuster V. Wichen, Gouwe 66
te Gouda, srgeant N. W. J. Steyn.
Tempel D46 en soldaat W. G. Hoo
geveen. Nieuw Dorperweg D 138 te
Reeuwijk.
De pasagierslUst ligt aan oim bu
reau Markt 31 ter inzage.
EERSTE PRIJS.
Tijdens te Amsterdam gehouden
nationale zangwedstrijden behaal
de het mannenkoor „Gouda's Lie-
dertafel" dirigent Moss Wolff, .n
de eerste afdeling mannenkoren,
•en eerste prijs met 321 punten.
EXAMEN C08TUMIèRE.
Voor het examen costumière zUn
geslaagd de dames v. d. Weelde— v.
o. Berg. N Maaraen en M. de Jong.
HET WESTEN.
De postduivenvereniging „Het
Westen" hield een wedvlucht uit
Eindhoven. Uitslag: C. P. J. Boer 1,
3, 10. 14, 15. 21. 28. 27. A. Fijn 3.4.
8. 17; Roest 5. 22. 24 28; A. van
Leeuwen 7; Hgrrcman 8: J. Kcij 9.
25; C. Th. van'Vliet 11. 12. 18. 28: O.
O. Spruijt 13. 18. 20. „W. C. Luljnen-
burg 23. Los 12.10 uur. eerste duif
L28.08, laatste 2.02.51.
OP MARODE.
-De politie kwam op de Gouwe
drie jongens tegen, die met een
handkar met anderhalf mud kolen
Hepen ft sjouwen. De knapen had
den de kolen In een opslagplaats
van een wasserij weggenomen en
voor het transport de wagen ge
huurd.
Burgerlijke Stand
Geboren-
Zltta Helena Johanna, d. v. A. L. C.
Hussen en Th. H. J. Weertmnn. Her-
zogstraat 1: Lena, d v. A. Vergunst
'en B. W. Verbrce. Turfmarkt 78:
Adriana Ineke. d. v. J. dc Groot cn
C. H. de Winter. Van der Palm
atraat 68: Wilhelmlna Theodora Ma
ria. d. v. J. van Heiningen en J. W.
A. VermelJ. St. Anthon lest raat 8: Ja
cobus Arnoldus. z. v J A. de Jong
en C. Zwaga, Boelekade 110; Slmon
Adrtenus Antonius. z. v. G. S. P.
de Jong en B. M. J Houtman.
Wachtelstraat 23; Jacobus Gerardus.
z. v. H. Everling en C. Kortlever,
Lange Dwarsstraat 12: Thoodorus
Hendrikus. z. v. J. A. Hecsen en M.
Slootjes. Bogen 33: Jacomina Mach-
geltje Johanna, d. v. H. Sluiter en
C. J. Voorkamp. Raam 117: Hsn-
drica. d. v. L. van Dulvendijk on
T. de Vries. Peperstraat 110; Theo
Gerkrd. z. v. J. van Houten en E
Tukker, Groencndaal 29; Maria
Louisa Antonio, d. v J. van der Post
en G. A. Oud. Sophiastraat 31; Eliza
beth Alida, d. v. M. W. Schouten en
E. J. Binnendijk. Joubcrtstraat 200.
Getrouwd: J. M. de Rooij en J.
van Nieuwpoort.
DUIVENSPORT
De postduivenvereniging ..De
Reisduif' hield een concours met
Jonge duiven uit Eindhoven (af
stand 82 km.).
Uitslag: P. Koek 1-2-38-42; Ant.
Schouten 3-24-45-77-89-100; J. B. de
Jong 4-28-3^-84-100; G. Ouwcnecl
5-15-32-59-70-80-93-124; C Blom 6-
48-52; J. Lakervcld 7-40-103-120; A.
Rulik 8-82-80-113; G. dc Bode 9-16-
34-68; G. de Vos 10-36; F. Flux 11-
20-65-119; B. Mudde 12-14-58-62-71-
81; A. W. Soet 13-46-47-91; H. Schol
ten 17; P. NUderwtjk 18-73-117, M.
Holthujrzen 19-26-38-66-79-122; A. v.
<L Hooge 21-60-84; A. Terlouw 22-
98; J. Postmus 23-76; H. Nêrbis 25-
27-49-114; P. Jopghrlus 29-111-123;
A. Melkcrt 30-108=110; A. Compeer
31; N. v. Bergen 35-95; T. Hornis
37; A. Blom 41-75-107-109-110; A.
Postmus 43-53-78; A. Plomp 44-50-
112; A. Rustwat 51-78: N. v. Veen
54; A. Slobbe 55-115; C. Blok 56-57;
M. Wibbijn 61-87-125; G. Blanken
63-85-97-101; J. Valk 64-67-69-121;
A. Verburg 83-99-102; J. Koek 86;
P. Boot 88-118; J. Koren 82; P. Ver
meulen 94: C. Walraven 96; H. Com
peer 104-105.
Los 12.10 uur. Eerste duif 13.20.50.
laatste 13.56.11.
De postduivenvereniging „De
Zwaluw" hield een wedvlucht met
jonge duiven uit Roosendaal (af
stand 58 km).
Los 1.30. Eerste duif 2.31.55; laat
ste 2.45.33.
Uitslag: T. Boere 1-4-8-9-10-16; L.
W. Versluis 2-6-12-14; A. de Wit 3;
Abr. de Bruin 5-13-18-19: D. la
Grand 7-11-15; W. dc Bas 17.
In concours waren 61 duiven.
-i—
I Uit vroeger tijden
DK „GOUDSCHE COURANT"
I MELDDE:
75 Jaar Geleden.
Onze stadgenoot dr M. A. G.
Vorstman heeft by gelegenheid vait
het zeahonderd-Jarig bestaan onzen
stad een versje uitgegeven, getiteld
,De burgers vanGouda aan hun
burgemeester mr A. A. van Bergen
Uzendoom".
58 Jaar geleden.
Uit het verslag van een raads
vergadering: Ingekomen was een
schrijven van mr J. Fortuijn Droog
leever. daarbij aanbiedende een
aantal munten en gedenkpenningen,
nagelaten door de heer W. J. For
tuijn Droogleever. Bij dit schriJVen
was een rapport gevoegd van B. en
W.. adviserende onder dankbetui
ging aan de kinderen van de heer
FortuUn Droogleever het geschenk te
aanvaarden cn dit een piaats te
geven in het Museum van Oudhe
den.
25 Jam* geleden. 4.
Onze stadgenoot de majoor P. A.
ét Rlddar van het wapen der Infan
terie zal binnenkort worden bevor
derd tot luitenant-kolonel.
TRIBUNAAL
KOUDE DtfüCHE IN
DUITSLAND
Het waz niet van weelde, dat de
45-jarige chauffeur W. de Vlaming
te Nieuwerkerk a.d. IJsscl) en van
tineerd te Delft, In de bezettings
tijd lid van dc N.S*B. geworden
was. Er waren financiële moeilijk
heden in het gezin met zes kinde
ren en toen was de chauffeur, naar
hU gistermiddag voor het Tribunaal
vertelde, ingegaan op het zachte ge
fluit van NSB-zijcfc, dat sprak over
sociale zorgen voor grote gezin
nen. Nadat hij een maand .tevens
lid van de W.A. geweest w&. be
gon voor hem een avontuurlijke
tua. die sprak uit het deel van de
tenlastelegging, dat hem beschul
digde, dat hij in October 1941 vrij
willig in dienst is getreden bij het
Rbicha Vcrkehrs Minlsterium ie
Berlijn voor het vervoeren van
auto's, dat hij in November 1942 is
gaan dienst doen bij de brandwacht
ten behoeve van het Marine Artille
rie Zeugamt te Moordrecht, dat hij
in Maart 1943 in dienst van de fir
ma Sminia te Wassenaar als chauf
feur voor de bunkerbouw gewerkt
heeft era dat hU half NovembcJk944
te Graz in opleiding kwam bij de
Waffen SS en vervolgens als sol
daat behorende tot het Duitse leger
tegen dc geullieerden in stelling is
gebracht o.m. in dc omgeving van
Arnhem en Ede.
Beschuldigde vertelde, ddt hij als
chauffeur via het Arbeidsbureau
was uitgezonden naar Duitsland cn
auto's, die in Frankrijk waren sa
mengebracht, naar Polen moest
brengen.
Voorzitter, mr C. Jonker: dat wa
ren zeker georganiseerde auto's.
Lfebesgabcn.
Na Dolle Dinsdag was beschul
digde qiet zijn gezin naar Wcstcr-
bork gezonden, maar bok hu had
blijkbaar gezeten in de beroemde
trein, die niet in Westerbork.
in Duitsland terecht gekomi
Na een paar dagen had
icnfSwas.
..verplicht vrijwillig'- moeten
den en toen /was hij voor dc keus
gesteld: als chauffeur achter jiet
front rijden of in een muniticfa-
bripk werken. Hij had het eerste
gekozen en zo was hij by dc Waf
fen SS gekomen. In ons land had
hy vlak voor de capitulatie op een
middag anderhalf uur in een loop
graaf gezeten. Tot een gevecht was
het niet gekomen.
Dan was er in de beschuldfging
nog een punt. dat vermeldde, dat
dc chauffeur zich in een brief van
3 Juli 19j|l aan het N.V.V. o.m. als
volgt hëeft uitgelaten: „Het lid
maatschap der NSB heeft mij dan
ook reeds veel nadeel berokkend.
Door deze manier van loonsverho
ging is de 3e knecht dus in plaats
van onder jny, boven mij gekomen.
Opgemerkt zij, dat hy geen lid van
dc NSB is en het bestuur evenals
dc 3e knecht hevig lijdende is aan
dc „Engelse ziekte". In het ver
volg van de brief werd gesproken
van een slavcnvercniging (bedoeld
werd de Coop Landhpuwvcreniging
te Niewcrkbrk a.d. IJsscl) cn van
een bqercnklick.
De beschuldigde vertelde, dat hij
zich door dc Landbouwvcreniging,
waarbij hij in dienst was. veron
gelijkt voelde. Hij verdiende 18
per weck, verzoeken, voor zijn toe
treding tot de NSB gedaan, om
loonsverhoging waren afgewezen en
toen was er een derde knecht aan
gesteld. die J 2 meer verdiende cn
dit had bij beschuldigde kwaad
bloed gezet. D£ groepsleider van
dc NSB had dc brief voor htm gc-"
schreven, beschuldigde had alleen
getekend. Hij begreep nu wel. dat
hij zich „vergaloppeerdhad.
De beschuldiging besloot me/ dc
vermelding van het gebruik /ma
ken van dc vrijstelling tot inleve
ring van het radiotoestel. Het toe
stel bleek verkocht te zUn. Kort
voor de capitulatie was de echtge
note uit Duitsland teruggekeerd
lopende met twee kinderen en
om te kunnen leven had zij. naar
hU vertelde het toestel by de poli
tie, die de Inboedel van haan ver
laten woning onder haar hoeae had
genomen, teruggehaald en voor
100 van de hand gedaan.
De reis van de familie naar
Duitsland bleek verre van prettig
geweest te zijn. Het gezin was uit
elkaar geraakt, twee zoons waren
genoopt by de Flak te gaan. Een
der jongens zit nu In een jeugd
kamp, de ander is nog niet uit Rus
sische krijgsgevangenschap terug.
Mr J. L. J. A. van Mechelen. de
verdediger, zag als oorzaak van de
toetreding tot de NSB vooral ar
moede! Sinds 23 laar was de man
werkzaam bij de Coöp. Landbouw-
vereniging en hij had als vader van
zes kinderen met#/ 18 per weck een
zeer schamel bestaan. Op grond van
zijn financiële tocstam^ WRs hij bij
de NSB Vrijgesteld van contributie-
betaling. Bovendien was hij een
verwarde geest, waardoor hU tot
verwarde daden 1b gekomen. Na
zijn toetreding tot dc NSB is hij uit
zijn betrekking gedrukt en om In
rijn bestaan te kunnen voorzien is
hij toen in Duits vaarwater ge
raakt. Bij de SS heeft hij eerst In
dc F.lzas aardappelen moeten rooien.
Later ls hy ln de stellingen geko
men, maar by de komst van de En
gelse voertuigen nam dc hele troep
dc benen zonder dat er een schot
gelost ls. De brief aan het NVV ls
niet fraai, maar moet in het licht
van de slechte verdiensten -gezien
worden, het ls meer, een uiting van
verbittering .dan een dreigement
Bovendien hefeit een ander de brief
voor beschuldigde opgesteld. Pleiter
wees er op, dat beschuldigde geen
gevaarlijk man was, de hele buurt
kwam bij hem naar de Engelse zen
der luisteren, de buren mochten
het toestel zelf aanzetten. Daar de
ze man door armoede tot wanhoop
is gebracht, verzocht de raadsman
vergevensgezindheid te laten gel
den, mede in het belang van het
herstel van de gezinsband. Hij vroeg
uitersie clementie cn, daar beschul
digde al zes en twintig maanden ls
gedetineerd, de onmiddeliyke In
vrijheidstelling, die door het Tri
bunaal geweigerd werd.
Bij de „politie"
Opnieuw kwam in behandeling
de zaak tegen de 33-jarige radio-
electromonteur H. J. van Engelen
uit Capelle a.d. IJaael, thans te
Ouderkerk a.d. IJaael. gedetineerd
te Hoogerhelde. De beschuldiging
vermeldde lidmaatschap NSB en
WA. collecteren voor Winterhulp,
vrijwillig in Duitsland werken als
electrician, eerst ln 1941 te Bochum
en in 1843-1944 bij de BMW-fabrie-
ken te München en tenslotte dienst
neming in October 1944 by dc Waf
fen SS en In SS-uniform fourage-
dienstcn voor het Duitse leger
verrichten, o.m. te Zwolle. Deven
ter en Doorn. Het collecteren voor
Winterhulp. ontkende hU, maar
overigens gaf ook deze beschuldig
de alles toe.
Deze zaak had eveneens een fi
nanciële ondergrond. Beschuldigde
verdiende tien gulden in de weck,
wilde gaan trouwqn. zocht ander
werk cn kwam by het Arbeidsbu
reau terecht, waar hij er genoegen
mede nam om nanr Duitsland te
gaan. Het werk was tegengevallen,
want inplaats van electromonteur
was hij grondwerker geworden,
had weinig verdiend en was clan
destien de grens overgekomen. De
tweede kécr ging hU naar.Munchcn,
kon na anderhalf jaar geen verlof
krijgen cn was, teneinde naar Ne
derland te kunnen terugkeren, in
gegaan op een verhaal, dat hij by
tekenen voor dc SS bij de politie
in Nederland zou komen. Van de
jKilitie kwam niets, beschuldigde
noemde, het ronselarij. Hij had ook
het bloCdgrocpenteken gehad, maar
hij had daarvan by dc keuring niets
ccn inenting was. tegen Germaanse
riekten.
Aon de frontdienst bij de Waffen
SS wr.s beschuldigde ontkomen, om
dat hij voor zwaar werk afgekeurd
werd Hy hud toen fouragedienoleJi
moNm verrichten. Op het laatst
was hij naar huis gevlucht.
Mr Van Mechelen. die eveneens
in deze zuuk als verdediger optrad,
besrhouwdp. oak in dit geval als
voirnaaiQstc oorzaak van beschul
digde* verkeerde houding de ge
ringe inkomsten, de man was-prac
tise h w'erkloos. Pleiter heeft er zich
zeer over veibaaSd, dat het week
loon van beschuldigde bij dc Radio-
centrale teCapelle a.d. IJssel
slechts tien gulden bedroeg cn
daarom is het begrijpelijk, dat hij
watanders probeerde tenciade
i*"' kunnen trouwen, al is Ijet na
tuurlijk helemaal verkeerd geweest,
dat hij dat „wat andersin de NSB
zocht. Pleiter achtte het aanneme
lijk. dat beschuldigde zoals hy zelf
zegt \(M>r de NSB geronseld ls, want
•anders is het niet te begrijpen, dat
iemand zich op een tijdstip, waar
op een kind kon zien, dat Duitsland
de oorlog had verloren, zich nog
bi) do Waffen SS aansloot. Hij heeft
e.\ daar hy voor zware dienst was
afgekeurd, overigens geen 'wapent
gedragen en niet aan gcvcchtshan/
delingen deelgenomen Mr Van
Mechelen wees er qji. dat z'n cliënt
het nleirtar.d lastig gemaakt of leed
berokkend heeft en "hij legde eten
jantul verklaringen over. Hij ver
zocht rekening te hdüderf met de
gezinsomstandigheden en met de
persoonlijke omstandigheden van
deze man cn de fierste clementie
te betrachten.
'n Verstandige agent
Een triest gevolg van de oor
logsverwarring was de verschUning
van een man van 70 Jaar, een met
selaar, thans boerenarbeider. H. de
Groot te Gouda, niet gedetineerd,
beschuldigd, dat hij in Januari 1945
te Gouda aan de agent van politie
K.' D. Verhey drie onderduikers, Th.
Vcrby, S. v. d. Bij en J. A. Seele,
beeft opgegeven "met de bedoeling,
dat deze voor de z.g. arbeidsinzet
in Duitsland zouden worden opge
pakt.
Het was zo, gaf hti toe. HIJ had
t-Wee jongens in Duitsland en hij
hoorde van hen niets. HU was
daardoor geheel in tfte war geraakt,
„suf en beroerd", zoals hU zeide. Hij
gaf toe. dat het onlogisch en grad
verkeerd is geweest anderen te
gaan aangeven, maar ln die tyd
wist hU niet wat hU deed. HU had
de agent op de Gouwe aangespro
ken met het'verzoek de Duitse po
lltic op de hoogte te stellen. Ge
lukkig was het een „goede" agent
geweest, die als een haas de on
derduikers had gewaarschuwd, dat
ze 'm moesten smeren, want dat ze
verraden waren. En verder had hij
de zaak blauw-blauw gelaten. De
voorzitter noemde diV een Juist en
tactisch optreden.
Waarom de beschuldigde, toen hij
begreep, dat hij fout had gehandeld,
niet naar dc agent was toegegaan
om de aangifte ongeda8n te maken,
vroeg de president. Het antwoord
waa, dat hy do agent niet meer had
gezien en bovendien was hij we
gens hongeroedeem ln het zieken
huis opgenomen.
De oude baas vitfs blijkbaar
slachtoffer geweest van d? ellende
uit die dagen en daarvan vertelde
ook zUn vrouw, die zeide, dat haar
man iaar in zUn hoofd was en niet
wist wat hij deed.
Eei. verdediger had hU niet.
Uitspraken in alle zaken 1 Augus
tus.
Uitspraken
In uitspraken adviseerde het Tri
bunaal de volgende maatregelen.
De 31-jarige mopteur A. de Groot
te Bergambacht, gedetineerd. (Le
gioen Nederland en Waffen SS) in-
n Juli 7.3S uur VrU» Evang. c.emesn-
U: Bijbellezing ds J. I. vsn WUck.
li Jail V* aar Ba4 Geref. Genera
te: Spreekbeurt ds Joh. vsn Wejsen
Jail I aur Clubgebouw rb»l- en
zeilvereniging „Gouds": Buitengewone
ledfayergaderlng.
Juli i uur Kon. Wilhelmlna weg:
Concert harmonievereniging „De
Pionier".
IJ Juli 1.39 en 4 iter Concordia: Ver
toning geluidsfilm „SJors van de re
bellenclub".
Z3 Juli I en 1.39 uur riuwelemlngel
M: Opertpare verkoping goederen door
deurwaarder R. van Blokland
13 Juli 3 uur Vrije Kvang- Gemeen
te: Bidstond.
23 Juli l uur Nieuwe Schouwburg;
Optoedn* „De Jantjes" door gezel
schap Bouber.
IJ Juli nur Raanle: Spi eekbeurt
ds J Bttrger-van Logos-verband.
13 Juli l uur stadhuis: Vergadering
van de gemeenteiaad.
>4 Juli 19—11 uur Spieringstraat 113:
Spreekuur Kraamcentrum
34 Juli I uur Coacordiat Optreden
Peter Hurkos en De Triese fakir.
2S Juli 9 uur St. Janskerk: Concert
Rotterdams PhlWiarmonlrch Orkest,
dirigent Eduard Flipte. met medewer
king Rotterti Phtytoarm. koor. Dora v
Doorn—Lindeman sopraan: Annle
Hermes. alt: Louts v Tulder. tenor;
Willem Ravelll. bas: uitvoering Beet-
hovens negende symphonle.
19 Juli 4J9 uui Veeiaarktterreln:
Geitenkeuring geltehfokverenifing
„Verbetering zij ons doel
Bioscopen
Schnawëarg Bioaceops De klokken
luider van de Notre r\ame (met Char-
Ice Laughton en Maureen O'Hara)
Thalla Theater: Net eltapd der Jlef-
.tje (met Tlno Ross:)'
Aanvang: 3. 7 en .113 uub,.
AT
AAR
ANNEER
Indienen aanvragen
rijwielbanden
Indiening van aaqvragen voor rij
wielbanden kan tegen overlegging van
de volledig ingevulde formulieren en
de bijbehorende stamkaarten getchie-
den aan het gebouwjüatribgttedienst
Westhaven tussehi-tTvn M uur.
volgens onderstsand schema:
Woensdag' E-Hov
Donderdag: Hu— Kn
Vrijdag: Ko-Me
NA-UITREIKING. AANVRAAG-
FORMULUKKN.
Woensdag. A—H
Donderdag: R
Vrijdag: 5—Z,
Apothekersdiemt
Sleed* geopend (des nachts alléén
voor recepten): Apotheek P Weöer.
Gouwe 131.
GOED OVERSTEKEN BIJ
KLEIWEGBRUG.
De politie houdt er toezicht op.
dat voetganger» bU de Kleiwegbrug
de oversteekplaatsen volgen. Gis
teren zUn 45 overtreders bekeurd.
HITTEGOLF.
Op de Burgvlietkade I» een
hevige twist ontstssn tussen twee
buurvrouwen, dames van 33 en 34
jaar oud. De een trok de ander aan
heur haar de woning uit en «loeg
en schopte haar op straat.
Toen de overvallene ln huls was
teruggekeerd, kreeg zij een zenuw
toeval. waarop de tegenpartij met
een hand zout kwam aanzetten en
haar dit in de mond gooide. Het
gevolg was. dat beide vrouwen
slaags raa tten. Een en ander ging
met een felle scheldparty gepaard.
Tenslotte is de ruzie afgeëbd. Da
politie heeft de aanvalster verba-
liseerd wegens mishandeling en
huisvredebreuk.
COMMISSIES
INGESTELD
•Jn verband met de bij de bchande-
■Rpg van de begroting 1947 dezer ge
meente uitgesproken, ook reeds in
hun midden lcvendejjwensen heb
ben B. en W. besloten ter bevorde
ring van de grootst mogelijke efflj
clency in het beheerder onderschei
dene bedrijven cn diensten in deze
gemeente een aantal efficlency-com-
missics in het leven te roepen, sa
mengesteld uit ambtenaren en
werklieden die daarvoor, gelet op
hun persoonlijke hoedanigheden en
hun werkzaamheden, het ttieesj In
aanmerking komen. In de commis
sies Isook een lid uit het perso
neel van een ander dienstvak op-
genomerf.
De commissies-zullen worden ge
leid door de hoofden van df| be
drijven en diensten, waarvoor zij
zUn ingesteld. Boven deze efficlen-
cy-commisaics komt een Centrale
Efflciency-commissie. welke wordt
gevormd door dc hoofden der ge
meente-bedrijven en diensten zo
mogelijk een* of meer leidende figu
ren uit het particuliere bedrijfs
leven. en waarvan de wethouder
van Finarta-iën voorzitter zal zijn
7.ij zal de algemene leiding van
het werk der commissies hebben cn
rontrolerend en coördinerend optre
den.
ZU zal dus een algemeen toezicht
houden op de gang VRn zaken bij
de commissies, verband leggen tus
sen verschillende commissies waai
dit nodig ls en denkbeelden aan het
gemeentebestuur doorgeven.
Personeel geve ideeën
Het personeel der gemeente van
hoog tof laag zal in de gelegenheid
worden gesteld bij de commissies
ideeën In overweging te geven of
maatregelen voor te stellen, welke
een goede organisatie, een practl-
ache en doelmatige werkmethode,
een goede samenwerking tussen de
verschillende diensten en bedrijven
kunnen bevorderen. Doel van deze
efflciency-commlssles zal zijn om
ook ln de gemeentelijke bedrijven,
diensten en Instellingen te betelken
dat met zo weinig mogelijk arbeid.
tUd en kosten wordt gewerkt.
B. en W. verwachten van de wer
king dezer commissies niet alleen
nut voor de gemeente en haar
dlenaten en Instellingen, doch te
vens een vergroting van de belang
stelling van alle dienaren der ge
meente in de gemeenschappeiyk
uitgevoerde taak.
Binnenkort zullen de commissies
haar werkzaamheden aanvatten.
De commissies zullen aan kleine
en grote zaken aandacht schenken.
ternering voor twee Jaar en zes
maanden met aftrek, eindigend 7
November a.s., ontzetting uit dg
beide kiesrechten, het recht open
bare ambten1 te bekleden en het
recht bij de gewapende macht te
dienen en verbeurdverklaring van
1500.
De 25-jarige zuivelbereider C.
Hoogerbrugge te Waddinxveen, ge
detineerd, (Landwacht) internering
voor drie jaar met aftrek en ontzet
ting uit de belde kiesrechten en het
recht openbare ambten te bekleden.
D« 34-jarige banketbakker L. C.
Nieveld te Gouda, gedetineerd,
(Schutzkommando Todt) internering
voor drie Jaar met aftrek eindigend
J(f Januari 1949 en ontzetting uit
de belde kiesrechten, het recht
openbare ambten te bekleden en
bet recht by de gewapende macht
te dienen.
DE LOTGEVALLEN VAN TRIPJE EN LIZEBERTHA
379/80 Vol spanning ataan de vuur
torenwachter en Oepoeti# daar bo
ven op d« omgang van de toren,
terwijl de stormwln4 hun om de
oren<ipeit. Maar daar letten ze niet
op; ze turen naar het gestrande
schip en wachten op de dingen, die
komen zuilen. Waar blijft toch de
reddingboot?
Daar!! roept de wachter opeen»
Daar is de boot! Zie je *m7 KUk.
die kent op!.... Wacht, hier ls mijn
zeekijker, voorzichtig, iaat 'm niet
vallen!
Geen onderwerp, gelegen op het
werkterrein der commissies is bij
voorbaat van onderzoek uitgesloten
B. en W. hebben het gemeente-
personeel van de instelling op de
hoogte gesteld in een circulaire, die
zU als volgt besluiten:
„Wij vertrouwen er op, dat gij het
tot uw plicht rekent om na te gaan
of ln- onze gemeente op de meëst
efficiënte wijze wordt gewerkt.
Els van uzelf de volle prestatie;
let op de staketsels, welke btiitpn
uw wil remmend werken op uw
productivflclt. Signaleer deze aan
de commisaic. rechtstreeks of door
befniddeling van uw collega, die in
de commissie zit. Doe dit evenaens
met alles wat naar uw mening uw
werk onnodig verzwaart of ingewik
keld maakt. Handel in deze alsof
het uw eigen zaak betrof Op deze
wijze werkt ge mede aan de effi
ciency ln het beheer dezer gemeen
te".
Acht commissies
De efficiency-commlssies zijn ais
volgt samengesteld:
Gemeente-llchtfabcleken: G. J.
Boot N. H. Breedeveld, J. J. Flen-
ter, P. Singels, J. Verschut, J. P
van Brndegenv L. den Blijker. P A.
Broekhuizen. J. J. Kemp. G Ver-
brugge en P. J. Salari.
Gemeentewerken: A. Cattel, W.
Leeflang. C. Cabout. D. Hogen-
doorn en W. Agten.
Reiniging: H. G. HelJ, Th. Binnen
dijk. J. F. Koemans en J. den Her
tog.
Kantoor gemeente-pntvanger: K.
v.d. Berg. lA. H. Verbeek en H. A.
M. v. DuUnstee.
Gemeente-secretarie: A. Romeljn.
G. B van Willigen. M. C. Avé. J
Jonkheid en M. Dercksen.
Dienst voor sociale zaken: F. G
IJsselsteln. P. A. Happel. J. C. van
Vliet. G. VerweU. G. H. Erdelman.
W. Streng.
Distributiedienst: MeJ. G. v.d.
Berg. J. J. H. FrUon. J. Vlsaer en
D. de Vrlea.
Gemeente-polltie: V. Pljia. W.
Nielm en A. P. C. QuUt.
Oepoetle zet de kUker aan zlja
oog en tuurt Ja, nu ziet hij t dui
delijk: daan:, als een steigerend
paard rijdend op de hoge golven,
nadert de reddingboot! Dat ls een
prachtig gezicht Telken* lijkt het
scheepje door de golven t« worden
verzwolgen, maar telkens weer
duikt het uit de wild* schulramassa
op en vervolgt asoelzasm maar
zeker z'n weg naar het wrak....
Het i» een harde strijd tegen de
woedende teel
Plaatselijk nieuws
Ammerstol
Burkerlijke Stand. Gehuwd: J.
Rinsma 33 J. en.D. Borsje 28 j.
Ondertrouwd: Willem van der
Velden 28 J. wonende te Gouda, en
Lena Bode 22 J.; Pleter de Bruijn
27 j. wonende te Reeuwijk. en Neel-
tje Zanen 24 J.; Cornells Boon 28 j
wonende te Sas van Gent, en Neel-
tje Geertrulda Bouter 21 J.; Leen-
dert Cornelia van der Veer 24 J. wo
nende te Groot Ammer*. en Jozina
de Leeuw den Bouter 26 j.
Bevolking. Vertrokken naar
Rotterdam: G. J. den Boer en gezin.
Bergambacht
Bekroaad. De heer J. Pona Pzrt.
alhier, behaalde op de landbouw
tentoonstelling te Dordrecht met
cAnnte 41 de eerste prijé iwde pro
ductieklasse geregistreerd fokvee.
Boskoop
Bloemenveiling. De Boskoop-
se veiling. 21 Juli. Rozën grootbloe-
mig per boa van 20 stuks: Better
Times 1.40—2, Edith-Helen 1.10—
1.50, Hadley 80-1.30. Pechtold 80-
1.40, Butterfly 1.50—2.40. Rosalan-
dla 70—1, Florl 50 ct. August Noach
1.10, Vlerlanden 1.80—2.40, Duis
burg 1.20—1.70. Parel van Aalameer
1. Babyrozen per bos van 10
stuks: Sweethéirt 78—1.30. Ellen
Poulsen 3046. Orange-Triumph
63—74, Wolfsglorie 80—1.70, Juweel
tjes 66—71, Ingar-Olsson 50, Else-
Poulsen 50—85. Polyantharozen 75
i.50. Diversen per bos: Llatrlx
18—24, Clematis. Mevrouw le Coul-
tre 7.30—8.50 ld. Durandl 1.101.80,
Dahlia's ln soorten 75—85, Floka 18—
25. Anjers 28-47, Gladiolen 52-56,
Asclepiaa 31—42. Lathyrus 9—11.
Llgustrum, goudbrons 44—68 ct.
Moerkapelle
Concours-succes. Op een te
Dordrecht gehouden concoura-hlp-
pique wonnen de gebr. v. d. Velde,
alhlec, met Msrgrlet-Clars-Irma-
Clara de eerste prijs viertallen
koudbloed-merriën aan de hand.
Haastrecht
De beer Bakker alt Kerkermad.
Zondagmorgen deelde ds W. de
Voogd van der Straaten tijdens de
dienst ln de Ned. Herv. Kerk mede.
dat de heer M. Bakker, wegens
■zijn hoge leeftijd als notabel der
gemeente had bedankt. De predi
kant dankte de heer Bakker mede
namens de kerkeraad voor hetgeen
hy gedurende dertig jaren ln deze
functie met grote toewyding heeft
verricht
Gouderak
Geslaagd. Onze dopragenoot J.
Oostrom is geslaagd voor het toe
latingsexamen van de Machlnistén-
school te Rotterdam.
Moordrechl
Burgerlijk* 8Uai. Geboden
Alida. d. v« W. EVegroen en A. de
Krij; Grietje, d. v. C. van der Kaa
en J. Verrlps.
Ondertrouwd: Gerrlt Piket, 25 j„
te óouda, en AdriAna Verhoef, 31 J.
Overleden: Gerrit Marelisse, 71 j.
Ouderdomsvoorslenlng. Tot
leden vah de commissie van onder
zoek voor de uitvoering van de
Noodwet Ouderdomayoorzlenlng
zijn benoemd mevr. A. S. van
Maren-de Ruiter. H. Th. Caflier.
C. Bogaart, A. A. A. van der Kle:J.
H. Rietveld. B. van Oent en J A.
de Jong, secretaris.
Schooljeugd ep'rels. Bij fraai
zomerweer maakten de leerlingen
van de openbare lagere schpol on
der gelding van het personeel en
enige leden van de oudercommUsie
een reisje naar Den Haag én Sche-
veningen. In Den Haag werdén de
bezienswaardigheden bekeken. Een
bezoek werd gebracht aan Grote
Kerk, Mauritshuis. Panorama Mes
dag en Vredespaleis. Aan het strand
hebben de kinderen heerlijk ge
noten,
NieuvDerkerk o. d. IJssel
Burgerlijke Rtand. Overleden:
A. Zuidervaart, 27 j„ wed. van C.
Verboom.
Op reis. De leerlingen van de
eerste openbare lagere scWool heb
ben hun jaariyka schoolreisje ge
maakt naar Amsterdam. Allereerst
werd Schiphol bezocht en vervol
gens Arti.v Er werd een rondvaart
door dc Amaterdamse grachten en
havens gemaakt. De reis ging
daarna naar Valkenveert, waar de
kinderen zich vermaakten In de
speeltuin en In het IJselmeer gin-1
gen baden. De terugreis ging langs.'
het paleis Soestdijk. Het was een/
gezellige dag.
KonUnenkenrlng. De konijnen^
fokkersvereniging „Nut en Sport/'
hield haar tafelkeuring van dieren,
geboren in 1847. Keurmeester eras
de heer Ant Dicker. De vijftig
aangevoerde konijnen wareh vgn
prima kwaliteit. Dertien stuks be
haalden het predicaat zeer goed. De
heer H. Kleibeukër legdé met zijn
Wittè Weper ais moolats dier beklag
op de Jauwertak.
Muslektent terug. Zaten
avond was er een concert va)
muziekvereniging D.K.V. er»
verenigingen uit Waddinxsveen,
Moordrecht en Zoetarmeer, tér ere
van de wedcfingebrulkneming van
de muziektent. Er was veel piiblieR,
dat heeft genoteh.
Predikbeurt. Donderdag. Geref.
Gemeente, 7 uur de heer J. Hage-
stein.
Ouderkerk a. d. IJssel
Boottocht. De leerlingen van
de Chr. School I. die deze zomer
nog geen schoolreisje maakten,
hebben met het motorsch|p „Strijd
dc speeltuin „De Kleine Betuwe"
en Volhard" een boottochtje naar
te Haastrecht gemaakt.
Kerkorgel-revisie. De kerke
raad van de Géref. Kgrk besloot
tot algehele revisie van het kerk
orgel. Het orgel, dat irt 1812 doo-
de firma A. S. J. Dekker te Goes
werd geleverd, ia sedert geruime
tijd nlgt in orde, totdat vorige Zon
dag het instrument de dienst ge
heel weigerde. De reVisle Is opge
dragen aan de firma -N D. Slooff
alhier. Met het werk zal ongeveer
een maand gemoeid zijn.
Burgerlijke Stand. Onder
trouwd: Johannes Blanken. 28 j
(te Gouderak) en Neeltje Jannetje
Baas. 22 J.; Jan Schouten 39 j. tn
,Anan Jacoha SpUkérmans (te Rot
terdam) 37 J.
Geboren: Jen Johannes, t. v. A
Marclis en A. H. van der Wouden.
Oudewater
ftehsolaweminee- In het ge^
meenteiyk zwembad werd het af
zwemmen gehouden voor de diplo
me'» A, B en C door de leerlingen
der plaatselijke scholen. Voor di-
ploms A zijn geslaagd 84, niet ge
slaagd 3; diploma B geslaagd 57.
niet geslaagd 8; diploma C (ge
oefend zwemmen) geslaagd dt
melsjea A. Neb, N. van Ooljen, T
Stam en M. Tom en de jongen» J.
van Baaren, G. P. Brunt, F. van
Ingen, J. A. M. W. Mullink, A
Séhoonderwoerd en J. P. Snel. Af
gewezen 3.
Schoolreisje. J?e leerlingen van
de openbare lagere school, maakten
een reisje per autobus, naar Am
sterdam- en Schiphol. Daarna gin
gen zU naar Monnikendam, van
daar per boot naar Marken en Vo-
lendam. De terugreis ging vla het
Mulderalot en het Palels Soestdyk.
erdag-
'ap de
Dir. F. Tleter. Hoofdred. Leo Ott
Staatk. red. prof mr C. W de Vrie».
'hef-red. S. H. v. d. Kraats. Uitgave
en druk N.V R'damsch Nieuwsblad
Schoonhoven
But In aloot. De autobus, die
Zaterdagmorgen om 7.30 uit
Schoonhoven naar Utrecht vertrok,
ia nabij ^e Krom In de sloot ge
reden. Persoonlijke ongelukken de
den aich niet voor. De schade aan
de autobus beperkte zich tot enkele
ruiten.
A. v. Rik t. Zondagmiddag la
op 65-Jarlge leeftijd tengevolge van
een hartverlamming de heèr Aria
van Elk overleden. De heer Van Elk
was een bekende figuur in Schoon-
hovens/straten, waar hU iedere dag
de schillen en groentenafval langs
de huiien ophaalde.
Stolujijk
Ds Ir. A. France t. ,In de ouder
dom yan 7} JaafcJ» te-Zelst over
leden ds F. A. rrance. emeritus
predikant der Ned. Herv. Kerk. D<
France kwam In 1913 van Groot-
Schermer nfar onze gemeente en
vertrok In 181» near Caliantsoog
ZUn atoffélUk overschot ls te
Westerveld verast.
Eerste prjja. Op de land^ouijr-
tentoonstelling t^ Dordrecht be
haalde de heer Bongers, jrihier. met
Stolwijker Adelbert de eerste prijs
ln de klasse geregistreerd ïokvee.
Waddinxveen
Bekroningen.Op de landbouw
tentoonstelling te Dordrecht ver
wierf de heer A. v. d Breggen al
hier. eerste prUzen in vyf klassen
geregistreerde schapen. De heer
G. Ripping, eveneens alhier, won
samen met de heer v. d. Breggen
In twee klassen geregistreerde
schapen de eerste prijs.
Waterpolo
R.Z.C.G.Z.C. 4—2
Gouwenaars stonden
tweemaal voor
Gisteravond speelde GZC tegen
het Rotterdamse RZC de laatste
uitwedstrijd. De Rotterdammer!,
wier kansen op het kampioenschap
door een overwinning op de Meeu
wen belangrijk zijn gestegeh, be
ten direct fel van zich af. doch
GZC. voor de eerste maal in dit
seizoen, volledig, was niet van plan
zich zonder «leg of atoot over te
geven.
Na wederzijdse verkenningen
opende Wout den Boer met een
achterwaarts schot de acore 0-»-1.
Een volgend achot komt tegen de
paal Hierna raakt RZC er beter
ln. Doelman Weck moet handelend
optreden, hetgeen hem prima af
gaat. Als echter de RZC midden
voor Van Drlel, zich van Grave-
steyn los werkt, maakt hij geiyk
1—1. Dan Is het woord weer aan de
Gouwenaars, waarbij Cabout met
ren fel schot uit het middenveld
de stand op 1—2 brengt. Kort voor
rust brengt Van Drlel de partijen
opnieuw op gelUke voet 2).
Na rust valt RZC fanatiek aan.
Als de Goudse verdediging aarzelt,
scoort Niezen met een hard schot
(3—2). GZC geeft zich geenszins ge
wonnen en valt heftig aan waarbij
schoten van de Gebr. Den Boer en
Cabout de Rotterdamse doelman op
de proef stellen. Het succes komt
echter aan de andere kapt, als y»n
Drlel zijn derde doelpunt maakt
(4—2). In deze atend komt geen ver
andering meer.
VERDERE UITSLAGEN
ft.Z.B.: RZC 2—GZC 2 4—1;
Boskoop 2AZC 2 2—2.
1
Opzet bij aanbesteding
door de overheid
ontoelaatbaar
De minister» van Wederopbouw
en Volkshuisvesting en van Ver
keer en Waterstaat hebben beslo
ten opzet voor werken, waarbij hun
departementen zijn betrokken, na
1 September a.s. niet meer toe ta
staan op straffe Van langdurige uit
sluiting.
Bij raagenoeg alle gehouden aan
bestedingen blijken)de mëeste v^n
de deelnemende Sapnemers In het
bedrag van hun inschrijving een be
paald percentage opzet te hebben
begrepen Wordt het werk gegund,
dan zijn de betreffende aannemers
gehouden het opzetgeld aan hun
collega's uit te keren, die deze uit
kering beschouwen als een tege
moetkoming of een schadeloosstel
ling voor de kosten, die zij moesten
maken om aan de aanbesteding te
kunnen deelnemen.
Tegen deze reeds Jarenlang be
staande gewoonte bestonden vael
bezwaren, ook ln de brede kringen
van de aannemers zelve Deze be
zwaren vonden vooral hun oorzaak
ln de misstand, dat dik\ ijls aanne
mers inschreven voor werken
uitsluitend met de bedoeling op deze
wijze medi te profiteren van de
opzet.
d« Unesco haaft met tien tegen
één stem. bU zeven onthoudingen,
het verzoek van Hongarije om tet
het lidmaatschip te worden
laten, aanvaard.
Deze gunstige commerciële as
pecten houden o.e. verband met het
feit. det over de gehete wereld een
zeer groot Brevlergebrek bestaat,
terwijl het nu te verachijnen Bre
vier. dat In de totnogtoe bekandt
samenstelling lestlg hanteerbaar ls,
het eerste zal zijn dat door zUn ge
wijzigde redactie dl* euvel onder
vangt. O.*, ls. ln afwachting vee de
se. Brevlerhervormlng. reeds reke
ning gehouden met de door net
Vatlcasn gewenste richtlUnen. 0.m.
wordt de gehele nieuwe psalmver
taling van Plua XII opgenomen.
Niet alleen economisch, maar voor
al ook Brevlertechnlach is de on
derneming belangrijk.
Als chef der redactie voor dit
zeer omvangrijke werk treedt op
pater Th. Stallaert C.I.S.R.. één dst
voornaamste Brevierdeskundigen
van deze tjjd. Dit. is voor hem de
bekroning van zijn levenswerk.
Rekening ls gehouden met de ent
woorden op een enquête onder at
r geestelijkheid.
In September ej. cel een wereid-
zskenrels per eigen vliegtuig wor*
den gemeekt om regelingen te tref
fen met bultenlendse reletlw
ook ln verbend met de vete
vragen, die de uitgever bereikten
voor andere Katholieke uitgeven.
Een nieuwe Industrie ontstaat,
dié de wereldmarkt ven een Neder
lands product ui voorden.
Veer het eerst te een Neder
landen nltgeverjj belast mat da nlt-
gaaf van het Breviarium Rome-
num. deerguna ungeduld ate „het"
Brevier, en wei aan 0e Uitgeverij
J. H. Gottmer le Haarlem.
Dit resultaat la o.a. te danken
aan de medewerking van de Pause
lijke Internuntius en van kardinaal
De Jong, die de nltgave van het
eerste Neordnederlandse Brevier
een natlenale aaak noemde. Dal de
Nederlandse1* regering dit aak te
besehonwt, blijkt uit de deer haar
verleende medewerking.
Du eeenemteehe aspecten van
desa uitgaaf atfn groeit. Tsjecba-
Slowakjje heeft b.v. al een erder
geplaatst veer bijkans sen half
mlüteen; d* levering cal te een
handelsverdrag werden opgenemen.
Wat het evertfé buitenland betreft.
de niet optimistische aekattlng
aan davtecanopbreagst te ongeveer
Ilea milllfwn.
DINSDAG 22 JULI 1247."
EERSTE "BLAD, PAGINA 3
Het Amerikaanse tijdschrift C o 111 r's publiceert een opzienbarend
artikel ven Ted Allan over de Duitser Johannes Bernhardt, die een
bblangrijke zo niet de belangrijkste rol heeft gespeeld bij het aan de
macht komen van Spanje's dictator Francisco Franco. Bernhardt, die
thafu zegt „gaarne samen te werken met Amerika en Engeland tegen het
communisme", heelt geheel Spanje georganiseerd om de nazi's gedurende
de tweed* wsrsldoorlog te kunnen hielpen.
kon transporteren. De kwestie vin
de „Hisms" werd uitvoerig bekeken
en men nam het besluit, ook in
Duitsland zulk een schijnfirma op
te richtep. de „Rowak". Tenslotte
opperde Goering het plan. de
Spaanse oorlog te gebruiken als
een trainingscursus voor Duitse
vliegers. Hitler was hst sr mee
eens enhet beruchte Condor
legioen was geboren. Bernhardts
rel* naar BerlUn was dus een
groot succes.
„Gemiitlich"
De Amerikaanse journalist begint
zUn artikel met te vdrtellen hoe hij
in de vorige herfst geheime bespre
kingen te Madrid heeft gevoerd met
onJergrondse verzetslieden, die hem
over Johannes Bernhardt inlicht
ten. Ook een Duitser verstrekte in
formaties, doch niet zonder vrees
want, zei hij, „als Bernhardt eraen
ter komt, dat ik met u gesroken
heb. ben ik een kina des doods.
Zijra rivé-Gestapo ligt op de loer.
Hij doet zich voor als een eerzaam
zakenman, maar ln werkelUkheid
atréeft hij slechts naar één ding:
de wedergeboorte van nazl-Duits-
land" Toen Ted Allan genoeg ge
gevens had veriameid. trok hy de
stoute schoenen aan en ging bij
Johannes Bernhardt op bezoek. Hij
werd op een eenvoudig gemeubeld
kantoor ontvangen. De Duitser bleek
een vriendeiyk man te wezen met
een zachte «tem maar met harde,
koude ogen. Twee uur lang duurde
het onderhoud. Bernhardt zei, dat
hij niets te verbergen had. dat zUn
leven „een open boek" was en dat.
hv de jaren, die vóór hem. lagen,
gaarne wilde wijden aan arbeid in
dienst van de regeringen te Londen
en Washington. Na het interview
wist Ted Allan voldoende, alles
klopte met wat hij „ondergronds"
had vernomen. En hier zijn de
feiten.
Hij kwam, zag en
overwon
In het voorjaar van 1938 voerde
Bernhardt, He ln Tetoean woonde,
besprekingen met generaal Franco
over „komende gebeurtenissen" Zij
kwamen overeen, dat de revolutie
in Spanje gesteund zou worden door
Duitsland: dit zou moeten geschie
den door middel van een particu
liere firma met een niets-zeggends
naam, de „Hierna", waarvan Bern
hardt de ieldeg werd, De Duitser
zocht vervolgens contact met
Adolf Langenheim, SS-commandant
voor Spaan-Marokko, die zich met
Berlijn ln verbinding stelde om te
verkrijgen, dat Franco zich met een
vliegtuig van de Lufthansa „naar
rUn triomf kon begeven". Het vlieg
tuig kwam, maar de triomf bleef
uit, want het Spaanse volk verzette
zich en Franco had meer hulp no
dig. Opnieuw bracht Bernhardt
reodinf. HU «prak met Langen
heim: deze telegrafeerde naar het
hoefd van de afdeling buitenland
der nazi-partij. Ernst Bohle. die
zich onverwijld naar Goering begaf
cm te vragen of hU Bernhardt kon
ontvangen. Op 22 Juli - dus vier
dagen na het begin van de Spaarue
burgetoorlog arriveerde Bern
hardt te BerlUn. Goering nam hem
onmiddellijk mee naar Hit!or !n
Berchtesgaden. Hitler oeloofde, ter-
atond dertig Junkers-vl'egtuigen
naar Marokko te zendéh. waarmee
Franco Moorae troepen naar Spanje
W«t geilt Hilvenum
Distdag a JtüL
Ara*«»TOgramma.
Hiiv. 1 (K.lt.O.) I Kwartet: 9.IS Ned.
gtrkr.i 1 Nieuw»; 7.a Koetelanatz;
Nieuwe: I N Concert: 19J9 Avondge
bed; 19.39 Nleuwi; 19.49 ..Dance Show
Hllv. II (A.V.R.O.): 9iKleuwi;
nrkaat; 7 R. Person: 7.39 Viool erf
plano; I Nieuws: es Toeepraak oud-
min. 1 .'altar; 3.30 Omr.-ork.; 9.»
Hoorapel: Contact; 19.1» Ruit.
Overzicht: 19,39 Sextet: 11 Nieuw»;
11.11 Schaken;,U.M Or.pi.
Weeaidag U Juli.
Dagprogramma.
HHv. I. (N.C.R.V.): 7 en I uur
Nieuw»; li» Or.pl.: 9 Ziekenbezoek;
19.39 Morgendienst: 11 Zang en plano;
13 Gr.pl.; 114» Orgalconcart; 1 Niauwa;
11» Mandolinate; Metropote-oric.;
3 13 Concert: 4.1» „Zingende Jeugd
1.39 Ned. Volkeheratel: ..D« Va
rianten".
HUv. II (V.AJt.A7 en I Nieuwa:
I.19 en 9 Or.pl.S (V PRO): 19 Mor-
gen wij ding: (V.A.R.A): 19* Voor de
vrouw: U Or.pl.: U Vaudevllle-ork.;
1 Nieuwa; 1.* „Vlncenttno"; 3.1» Ka
merorkest 3 Voor de Jeugd; 3.4» tte-
kenbezoek; 4.1» Voor de Jeugd; IJl
Jan vogel; ».u RU* Overzee.
Avondprogramma.
HUv. I (N.C.R.V.): 39 Vacanüe-Ups;
M Nod. Btr.kr.: 7 Nieuwa; 7.1» Land
en Tuinbouw; 7.4» Radio-acheta:
Nieuwa: (.11 Kwartet; 14» Reportage:
II Concert; 19.39 Nieuw»; 1948
Avondoverdenking: U Gevarieerd
concert.
HUv II (V.A.R.A.): I Nieuwe: 139
Gr.pl.; 9ë.J9 Lezing: 7 Noodvoorüe-
ning Ouden v. Dagen; 7.1» Nieuwa uit
Indoneaië: (V.P.R.O.): 7* Ctiraua:
7.4» Lezen in de Bijbel: (V.A.R.A):
Nieuwa: 1.1» KuTbaua: ».l» Hat an
der» Duitsland: lllf Peter Rasmus
sen: 1« 43 Geestelijk leven: U Nieuwa:
II.1» Schakan; U.3» Gr.pL
Organisatie
De oorlog ging verder. De „Ro
wak" verkocht zowel openlijk
als clandestien oorlogstuig aan de
„Hlsma". Bernhardt en Franco wer
den dikke vrienden. Midden-Augus-
tus kwamen de-eerote contingenten
van het Condor-legioen te Cédiz
aan, onder leiding van generaal
Hugo Sperrle en generaal Wolfram
van Richthofen, en binnen enke'e
"mzanden waren er al meer dan 800
DuiL*e piloten en technici ln Span
je. Hoe langer Je oorlog duurde
het Spaanse volk vocht met ver
betenheid voor zUn vrUheld des
te groter werd Bernhardts mach:
Langzaam moer zeker boilwde htj
een geweldige Duitse organisatie op.
cpende fabrieken die grondstoffen
voor Duitsland verwerkten en stel
de Spanjaarden aan het hoofd er
van. went hy paste er wel voor op
om de trotse Spanjolen te passeren,
maarzy werden terdege gecon
troleerd cn het kapitaalsbeheer
bleef stevig in Duitse handen
In 1939 had de „Rowak" voor 400
millioen rijksmark munitie naar de
ll.sma gestuurd; de „Hiama" zond
voor 200 millioen rijksmark goede
ren naar Duitsland. Franco was dus
aan Duitslahd 200 millioen rijks-
uiark scnuldig, plus nog 100 millioen
voor het onderhoud van het Con-
Jor-'.cgioen, maarhij had da
burgeroorlog gewonnen. Terstond na
het einde van deze oorlog bief
Bernhardt de,„Htema" op en orga
niseerde een nieuw concern, de zg.
„Soflndus". die spoedig meer dai
75' van de gehele Spaanse export
onder zijn beheer had. Bernhard»
.zat" in alle belangrijke myneq, in
wijnfirma's te Malaga, in vruchten-
conservenfabrieken te Valencia,
zelfs ln scheepvaart- en andere
traniportmaatschappyen.
In 194# en '41 liet hU entaaglgk
veel goederen naar Duitsland gaan.
'niemand In Spanje ken bet kern
beletten, het waa allee ..Bernhardt"
wat de kick aleeg. Doardat het
Dnitae leger aan de J^rana-Spaanse
grens stond, kan hat verveer geheel
per ai geschieden. In de treinen,
die door Frankrijk rolden, kwamen
allUd „Bernhardf-wagons voor. In
feite was Bernhardt gedurende de
orrlegajaren^heer en meester ln
Spanje: om de Spanjaarden niet
tegen zich te krijgen, betaalde hy
aeer mime Mierissen rn maakte
tal van mensen, o.a. Franco's doch
ter Carmen, tet mllliennalr.
Na 1945
Toen de Russen Berlijn binnen
rukten. was er een geheime bespre
king ln Bernhardts huis te Madrid.
Danr waren tal van hoge nazi's,
gevluciit uit Duitsland, aanwezig
(ik weet niet wie, schryft Ted Al
lan). Besloten werd. dat Bernhardt
zoveel mogeiyke medewerking aan
de geallieerde mogendheden zou
verlenen door „enkele activa" (nl.
•Heen de activa, die duldeiyk Duits
waren) aan hen over te dragen. Van
de 30.000 in Spanje wonende Duit
sers zouden ér „sommigen" worden
uitgeleverd, om de geallieerden te
vreden te stellen. Een weck na Jeze
conferenle kwamen' Britse en
Amerikaanse autoriteiten met Bern
hardt praten: hy hield lich aan Je
afspraak en de geallieerden waren
tevreden. Maar thans doet zich het
feit voor, dat de geallieerden vr»-
len, dat zy in Spanje bedrogen
worden en dat er vele firma's'zyn,
üenu ja, Spaans heten, maar
Franco ataat achter Bernhardt.
Zij zwijgen belden en begrypen
elkander. Het apparaat Sofindu>
ai bestaat hst dan niet meer in
naam werkt nog precies eendar
»ik in 1940. Er te niemand van de
Du lsers ontslagen en zy krijgen
flinke salarissen- Ook Amerika
heeft kapitaal in Spanje gestoken;
en Groot-Brittannië doet veel za
ken in dat land; zij zyn niet van
plan, zich daar te laten wegdringen
en daarom laten zy Franco nog
even zitten, zy kunnen geen revo
lutie gebruiken. Als zij Spanje de
rug toekeerden, sou de kana groot
zijn. dat het Spaanse en Duitse na-
riame erVan profiteerde.
I00'/e Duits
Bernhardt zegt te hopen, dat En
geland en Amerika zullen v oor tg 8a n
met zaken-doen in Franco'a Spanje.
••Hel te van het allergreetate be
lang". aldus verklaarde hjf aan
Ted Alten, „dat «U spoedig met
Spanje tet avereenatraamlng Remen.
want «r kamt zeker eerieg tussen
Amerika en Rusland en hee eerder
rle eerieg uitbreek! des»tp beter
bet ia, want het rnazmnateme meet
het van de factor Tjjd hebben. Wat
ik In cailogstljd voer Duitvland
deed. wil Ik graag nn voer Enge
land, en Amerika deen, ik seu
gaarne tien dat sty mjj ate vriend
beschouwden. W(, Duitser», kunnen
van grote dienst zijn. wjj z(Jn anti
communistisch. wU zQn een KnKur-
'•olk. wjj wilden geen oorlog Iti
1939, w(j wilden niet atrjjden tegen
rrigetand en Amerlkit: wfj wilde-i
alleen een aceoord met Rusland
niet op getyke voet, maar een ac-
coord met een onderworpen Rut
land. want wQ Dnlteert zijn zede
lijk en economisch superieur, ric
Russen z(jn maar As'aten, wy wil
len Rusland Europeaniseren, mis
schien te het neg niet te laat
Het w»« 11 Juli J.L
tien teef. geleden,
dat .George Gersh
win. de Amerikaan-
componist, stierf.
Daarmee ging een
ongeëvenaard song
writer heen. die een.
onvergetelijke plaat»
in het Amerikaanie
muziekleven had in
genomen. Gershwin
waa niet alleen een
«chepper van aongs.
hU was ook meester
van de musical co
medy en, belang
rijker nog. hU Is de
grootste vertegen-
woordiger vsn dc
typisch-Amerlkaanse<
muziek doóa zijn se
rieuze symphonlsche
werken ais de Rhsp-
sody in Blue. het
Concerto in F. erf
An American ln Paris. Deze werken
door en door Amerikaans' als ze zijn.
vooral het laatste rijk aan en boelend
door Instrumentatie, cjoen Gershwin
voor Amerika zijn. wat b.v. De Falls
voor Spanje ls. Bij hét h'uldige re
pertoire zijn Gershwin's "grote com
posities eigenlijk niet meer weg fe
denken. Dsaryan getuigen de gramo-
foon-opnamen onder Totcanlnl.
Zijn leven nu. een leven van tome
loze scheppingsdrift.''ls verfilmd door
Irving Rapper op een wijze, djje be
wondering afdwingt. Aan de ,muzlek
wordt natuurlijk de volle honderd
procent gegeven. Doch ook aan de
film op zichzelf eri dat Is vooral
nlér een verheugend verschijnsel
Is met zorg gewerkt. Treffende voor
beelden. wsarvsn In het bijzonder dt
verbijsterende slotapotheose, wijzen*"
daar onmiskenbaar op. De Rhapsody
is knap en technisch feilloos geënsce
neerd. Hoe wordt An AmericanJ In
Paris, ook filmisch, sprankelend ver
teld! Maar da muziek is essentieel,
deze van oorspronkelijkheid tintelen
de composities men heeft er na
twee uur nog niet genoeg aan. Be
halve de Rhapsody, het Concerto cn
bet Partjae ..tone poéme". boren we
weer de fascloarende aongs, Swanre
(Al Jolsonl), Ladé be good. Summer
time. Embraceable You en nog veel
meer wat alleen maar van Gershwin
kin zijn. W« zien Toir Patricola en
Joan Leslie meeslepend Somebody
loves me dansen en zingen we zien
Paul Whiteman. de grote promotor.
Oscar Levant, de uitstekende pianist
en George White, de msn van rla
Scandals ln een van de beste muziek
films van,da laatete tijd met prach
tige rallen van Robert Alda als
Deze juffrouw lijkt weggelopen uit
een co»tuum-/tlm. u-elke t-earfig
joar geleden apeelt. inderdaad it zij
een tnonneijutn tn dienst rati een
Amerikaans Modekuit. dat t-an
Trigere te ütw York, dat hyper
moderne kleding vervaardigt. Deze
witte chiffon blouse, pedragen op
een zu-arte taflijden rok, is bedoeld
ais diner-toilet. De blouse is uoor-
zien van ballonmouwen en wordt
gesloten met parelknoopjcs. Hebt
d misschien op zolder nog een koffer
met kleren uit grootmoeders tijd?
Dan raden ti'Ü u aan die eént na te
snuffelen.' Mogelijk uindt u iets. dat
deze nieuwe creat/e zeer nabij komt!
SaMafm b 'hSU
#è«*pN rréf» voor dr dood
V.en ter dood veroordeelde Franra
edelman struikelde in 1789 op de
trap, die naar de guillotine leidde
Een slecht vobrteken, zeide hU.
een Romein zou zich omkeren.
TyjATINGALEH het heuvelgebied
om de vlakte van Semaranc.
Zolang het nog mooie, gladde asfalt
wegen biyveo, gaat bet beat ln een
jeep in burgeTuRvoering, kortweg
nieuwe jeep genoemd. Maar pro
beer eens het zijweggetje ln te slaan
naar de kali Garang die beneden
tussen de heuvels doorstroomt. Ver
der dan enkele honderden metera
kom je niet.
Enfin, het gaat er niet om de voor-
en nadelen van nieuwe en oude
jeeps op te sommen. .BU het begin
van het zyw%ggetje zagen we iets
dat we lange tyd in het veld niet
hebben gezien: KNIL-soldaten die
óp vertrouweiyke kameraadschap
pelijke wijze met hun kleine paard-
jes op nvfteriaai stonden te wach
ten dat naar beneden moest. De
oude'rotten uit dit land kennen de
verdiensten 'van deae paardje», de
z.g. Sandelwoods. hoofdzakelijk af
komstig uit Soembawa, nog van
vroeger.
Als dóór zwaar bergachtig terrein
mortieren,, zware mitrailleurs en
ander oorlogstuig moesten worden
vervoerd, bewezen zU uitnemejide
dienaten.
De 5e Genie Camp., heeft het in
dit zware terrein ook eens met deze
viervoetera geprobeerd. Want de
Genie is bezig over de kali een
nieuwe hangbrug te bouwen, waar
voor allerlei materiaal aangevoerd
moet worden.
Eeriyk gezegd hebben de paardje»
niet helemaal voldaan. Dit is echter
nóch de schuld van de mannen van
het paardendepót. nóch van de die
ren zelf.
Watt l« er namelijk aan de hand-1
Deze paardjea zijn pas enkele we
ken geleden in een deplorabele toe
stand. tengevflgg van het Jappen-
beleid. aangekomen. Zó zagen er
toen uit als skeletten, de ribben
waren te tellen. Dank zU de goede
ent bekwame zorgen van de Terr
paardenarts, kapt. A. J. Braak en
zijn cavaleristenwaren ze nu ech-
Robert Alda alt George Gershwin.
Gershwin, van Bassermarv van Mor
ris Carnovski. Met de gedegen his
torie wordt wel eens gesmokkeld Zo
werd de Rhapsody bij de première
In 1934 niet gespeeld door Gershwin,
maar door Confrey. Zo was prof.
Frank niet degene, die George geheel
tot de muziek bracht, maar Charles
Hambitzcr. Maar dit nemen wli op
de koop toe. Want de levenslijn Is
overigens goed gevólgd, de liefde Is
sober en daardoor overtuigend be
handeld. waardoor de kostelijke mu
ziek niet door een ongenietbaar ver
haaltje aan elkaar wordt geflanst als
In Carnegie Hall.
,De vrouw zonder naam"-
Frn thriller? Aan de Nederlandse
titel zou men het bijna zeggen en
het begin van d« film. een buiten
gewoon goede opname van Londen
bij ayond In de mist met opflitsende
kleurige lichtreclames, wijst er ook
even op Maar, dan stapt Laurence
Olivier uit een texl en gaat een hotgl
binnen. Van dat ogenblik af Is de ge
heimzinnige sfeer weg en krijgt men
een kluchtig geestig onzln-verhaa! te
zien. zo van het genre „Over the
Moon", net als deze film een product
van Alexander Korde en ook met
Merle Oberon In de hoofdrol. Het
geheel is een beetje gezocht en af
gezaagd. Was het scenario beter ge
weest. dan had het een alleraardigste
film kunnen zijn. want Merle Oberon
kan Wel wat in haar genre en Lau-
v Technicolor Is geen experimentela
aardigheid meer. Kr worden al tó
goede dingen In gedaan, dat het ver
zet van de fllma»»theten. die bij
zwart-wlt sweren. op de duur ver
zwakken moet en tenslotte een Don
Qulchotteile zal wOrden. ,.A matter,
or life and death heeft laatst over
tuigend genoeg voor het technlcolor-
propèdé In zijn nieuwe ontwlkkellngs-
phsse gepleit Nu doet het. op
een heel ander plan want het
gaat hier om typisch Amerikaans
amusementsfsbrlcast ..Arabian
Nights" (Duizend en één Nacht). De
kleur daarin Is meestentijds vah zulk
een gehalte, dat hij nooit stoort. In
tegendeel hij heft de bonté wereld
vsn Sheherazade tn de sfeer van éen
meesterlijk geïllustreerd sprookjes
boek Hard of vals Is de kleur ner
gens meer. Al» dramatisch uitdruk
kingsmiddel I» hij weliswaar niet uit
gebuit. maar wel ala picturaal toni
cum Zonder de regte-pr*»tatl» van
John Rawlins te onderschatten er
xljn gevechten geënsceneerd waaraan
de artiaten (één van hen lé Sabu)
zich met hart en ziel overgaven
moet toch de film om het verhaal
nog éven nader worden gekwalifi
ceerd. De eenvoudigste manier Is. er
mee le vergelijken, hoe dezelfde
maatschSPpU onxer Camera Obscura
zou hebben verfilmd. Ala volgt:
Hlldebrand staat op hét punt, In
een klooster tq gaan. ala htj op een
verguldavondje bij de familie Stastok
Henrtëtte Kegge ontmoet HIJ schaakt
hssf. vyordt achtervolgd door de
lasterpraat van mevrouw Dorbeen en
hult zijn geliefde, om haar aan liet
oo^ van de wereld te onttrekken. In
een baaien heii)d, dat een Diaken-
hulsmannetje hem heeft nagelaten
Hoe warm en hoe ver het was leert
ons het middendeel van de film. Zin
gend van „zolang de jongensklel nog
om de schouders glijdt" bereiken
Hlldebrand en Henrtëtte de Haarlem
merhout. H H H -kervend In de sta
tige bomen, tot grote ergernis van de
heer Nurks, die directeur van de
plantsoenendienst Is en *cbrtk
dood blijft.
In deze geest ongeveer Is het be
roemde boek „Duizend en één nacl»k'
door de Universal verhannest. ShehH
razade Is plompweg tussen haar eigen
vertelsels gegooid zó dat het spatte
en 4n een enkele apat^herkent men
Iets van het werk zetf. maar verder
ts het een knokftlm met banale hu
mor. waarin voor de couleur locale
nu en dan ook kromzwaarden worden
gettakken. JJiv In verband met de
technicolor draagt men fraaie gewa
den. ook als men baadt.
Wie gedacht mocht hebben, dal
woestljnhltte verkoelend wei kt op
heetgebakerde gemoederen, heeft rich
verrekend.
renc» Olivier Is zeker g*rn geringe
acteur, en bovendien wa* er toch
een regisseur als Ttm wmtan!
De oorspronkelijke titel luidt The
divorce of Lady X (De echtscheiding
van lady X).' Merle Oberon ls de on
deugend guitige Jongedame en Lau-
repce Olivier een advocaat. De kleu
ren van deze Wh wel geestige In
trige zijn prettig en niet oodrlngciig
Er komt'een mooie opnam* van een
jachtstoet ln voor. die op zichzelf al
de moeite waard Is
DE SCHADUW VAN DJENCHIS KHAN
91. Op de tast sloop Dokte door de donkere gan
gen van het graf. Helan» i« het niet mogeiyk, hek-
maal geruisloos in het pikkedonker te lopen, vooral
niet in een gang waarvan de bodem vol ligt met
grote en kleine stenen. Onwillekeurig maakte Dokie
veel meer geluid dan nodig waa om Randang, de
gruwelijke kikkerman waakzaam te maken. Hier
ziet ge. lezer hoe deze ilaeJUke wachter zich op
weg begeeft om Dokte tg lijf te gaan. Het i> maar
gelukkig dat ook kikkermannen fouten maken
Zelfs Randang schopte tegen een steen, waardoor
Dokie op zyn beurt werd gewaarschuwd.
Er zit wat scheef, bromde de dalectivr Op eer»
onnaspeurlijke wijze was het Iets lichter in hel der'
van de gang waar Dokie zich nu bevohd. Dokir
zocht snel naar een plaats om zich te verbergen
maar er wé» eenvoudig geen plaats.
ter zover opgeknapt dat het expe
riment met de genie gewaagd kon
worden. Met deze feitefi voor ogen
moeten wij nog bewondering heb
ben voor de gemaakte prestaties.
Allerlei zwaar materiaal voor de
brug hebben ze langs het stelle pad
naar beneden gebracht waardoor
het werk van de. Genie behoorUjk
verlicht werd. Het zwaar*te werk,
het trekken van de wagen met «ta
len fjwarsliggers, ging minder goed.
Maar de potellngen van de Genie?
Heten rich niet kennen en toonden
dat mannenkracht nog steeds mee
telt.
De brug moet
op tijd klaar
Temidden van de glooiende hellin
gen van de heuvels, omringd door
prachtig natuurschoon zwoegen d#
kerels van de Génie om de brug op
tyd klaar te krijgen. Evenals de
bude. die er vlak naast ligt wordt
het ook een hangbrug. De vorige li
een mooi staaltje van» pionierswerk
door de Infanterie. Toch moet men
even atr. die zwengelende bamboe-
dingen gewend zyn. De jongens
vinden het prachtlg. Van Dieren uit
Hilversum en Riemeysma uit Hen
gelo zijn bezig teer te koken Een
waim karwei In dit warme land!
Onder het genot van een slok thee
vertellen ze van hun diensttijd. Vrij
willige aanmelding, opleiding in het
Brabantse land van Chaam, daarna
In Gorcum midden tussen' rivieren
en bruggen en nu ondeqftlë tropen
zon. Het zweet loopt lanfs hun ge
bruinde ruggen. Geen nood. een
duik in da kali en voor een kwar
tiertje ben je weer opgefrist.
Zo denkt van de Broek uit Haar
lem er ook over, die de duikwed-
strijd nnar een gezonken schop, per
ongeluk in het water gevallen, wint.
Op beide oevers rijn ploegen bexig
diepe kullen te graven, waarin
straks dc onderbouw zal komen van
de bruggehoofden. Zware balken
worden aangesjouwd, waaruit 8e
onderbouw wordt geconstrueerd.
Serg. Mooseiaar geeft instructies en
iaat zo af en toe een wakend oogjé
over zijn mannen gaan. Intuasen
vertelt hy iets van het terrein. Be
halve voor bruggenbouw blykt hy
ook veel belangstelling voor wilde
varkens te heoben en wyst met een
zekefe deskundigheid naar de voet
sporen die aan onze aandacht waren
ontglipt
De bevolking uit de omtrek zal
ookftan de brug kunnen profiteren,
wanneer deze gereed is In lange
rijen komen ze nu van de atad op
weg n.-.or d» kampongs aan de an
dere kant var. de kali. De manden
zijn leeg. de Inhoud is op de pasar
verkocht. Kniediep waden zy over_
de stherpe stenen door het water,
mannen, vrouwen en kinderen. In
dc ochtenduren is ïiet een andere
stoet die langs komt. Het zijn dé
smokkelaars van de andere kant van
de drmarcatlcUn. die hun waren
aan Chinezen of Arabieren op af
gesproken plaatsen komen verko
pen.
Vla dc radio-verbinding komt (lilt
het «eln, dat de „Makanan" boven
aan dc weg is aangekomen. Meteen
wordt het werk neergelegd om het
eten vooral niet koud te laten wor
den; maar straks gaan zy met her
nieuwde Over door. want om 3 uur
moet de brug kant en klaar «Un.
Ons EsprrmmiO'horkjr
rerschijn-
sel. dat ook da^wetensrbap zich
In toenemende xfnate bediAil van
de internationale taal Esperanto. In
ons lsnd beUvert vooral het
„Bureau voor toepassing van Es
peranto Jn de wetenschap in Ne
derland" zich om het Esperanto in
wetéhschappeiyke kringen daad
werkelijk ingang te doen vinden.
D|j bureau is gevestigd Eekhoorn
laan 10. Bennekom. en is opgericht
door dr H A. A. van der Lek en
dra G F Makkink Uit de door
genoemd bureau uitgegeven bro
chure „Esperanto, de taal der we
tenschap" nemen wij het volgende
over: „De wetenschap dreigt haar
universaliteit te verliezen, die door
de eeuwen heen haar essentie was.
Het na het Latijn toegepaste drie
talenstelsel zou een aanvaardbare
oplossing hebben kunnen zijn. wan
neer iedere onderzoeker tenminste
één. ervan zo goed machtig waa,
dat hy cr gemakkelijk in kon pu
bliceren en er zich mondeling vlot
van kon bedienen. Van de andere
twee zou hij dan met zovscl kennis
kunnen volstaan als nodig was voor
het lezen van een tekst en het vol
gen van het gesproken woord. Of
schoon deze toestand dragelijk zou
zijn, zou zij toch nog ver achter-
staan bij die van ééntaligheid
Prof. dr C. de Boer, hoogleraar
In de Romaanse taal- en letter
kunde te Leidén. heeft zich In pet
Universiteitsblad van 1945 onom
wonden voorstander van het Espe
ranto verklaard. Zelfs werden, vol
gens prof. Privat, hoogleraar-filo
loog te Neuchatel, 20 jaar na het
eerste internationale congres de
vetschUIen ln uitspraak van Duit»
s*rt. Slaven. Fransen en Enieteen
geringer cn er was reeds zulk een
eeoheid in de uitspraak der spre
kers ontstaan, dat hun nationaliteit
moeilik te onderkennen was. Hét
Esperanto heeft op tientallen con
gressen zijn volkomen bruikbaar-
haid bewezen Het is dus niet aan
de geringste twUfel onderhevig, dat
dtze trial voor dc wetenschap in
alle opzichten geschikt Is. Prof. dr
G. Mannoury (Amsterdam) maakt*
in eep filosofische studie van het
Esperanto gebruik. Vooral ook in
Japan heeft de wetenschap het Es
pera/ito ih gebruik genomen. Ook
in gndere landen verschijnen op
'allerlei gebied publicaties en ré
sumé'* in Esperanto. Voor vele
vakken zUn technische woorden
boeken samengesteld, die de vak
termen normaliseren. De medische
Esperantisten zUn bezig hun eigen,
tijdens dc oorlog verboden Espe-
ranto-tljdschrlft. weer regelmatig-ta
noen vcrschUnen De wetenschap,
dlr in wezen internationaal ls. ziet
meer en meer het belang tn van
can internationale taal en vele
mannen der wetenschap maken dart
ook in onze dagen een dankbaar
gabruik van de wcreldhulptul
Elperanto
Kara Samldeanaro: La 27an de
Julio la Esperanltetaro en Bergen
op Zoom festo» la scsdekjaran
egzistadon de la Zamenhofa lingvo
per la Inauguro de nov* meraor-
tabuio sur la Esperanto-monumento
en tiu urbo Post la Inaüguro la
urbestro oflclale akcepto» la Espe-
rantistojn Kantos 7ó-persona kan-
tistaro Onl «tendas muite da
partoprenantoj, ankaü el la ekster-
lando, precipe el Belgujo. Turnu
vin por partopreno al la Esperantó
Propaganda Komialono» Antwerps*
Str. 45. Bergen op Zobm.
Komitato „La Kvar Delegitoj",
Adreso: Dubbeldam A.33B.
HEN FANTASTISCH
VERHAAL DOOR
FLETCHER.
1)
De Right Honourable Hlldebrand
Arthur Pontifex, lid van de Gehei
me Raad. lid van het Parlement,
Eerste Minister, was een dier ver
tegenwoordigers van de moderne
tijd, die geen week-end In Londen
kunnen doorbrengen. Vrijwel elke
Zaterdagmorgen zag nien hem uit
Downingatreet vertrekken; niet zel
den stapte hU zeifa op Vrijdagavond
reeda met zijn koffer» ln de auto.
De Zaterdagavondbladen berichtten
getrouw, dat mr Pontifex de state
had verlaten soms vermeldden ze
er bjj, waarheen de reis was ge
gaan. maar heel vaak vergenoegden
re er zich mee te melden, dat de
Eerste Minister het week-end bui
ten zou doorbrengen. t
Was mr Pontifex vrij van officiële
verplichtingen of politieke beslom
meringen, den kaakte kU slecht*
naar één ding: de vrUe dagen aan
het eind der week door te brengen
op zyn landgoed, dat hy in een der
zuideiyke graafschappen bezat. Hy
had daar een aardig landhuis, gele
gen te midden van opgaand hout en
dat groot genoeg waa om, behalve
hem, zyn dochter en het nodige per
soneel. een of twee intieme vrien
den onderdak te verschaffen
De naam van deze bezitting was
Huize Somerbourne; ze lag zeven
mijl van de dichtstbijzijnde markt
stad en drie myi van het naaste
dorp. Byna niemand in deze omge
ving wist, dat de knappe, grijze
heer, die zo vaak een paar dagen op
Huize Somerbourne kwam door
brengen. de Eerate Minister was.
Voor de meesten was hi, eenvoudig
een rijke Londenaar die een hobby
bezat voor het fokken van atam-
boekvee. Dit waa inderdaad een
eigenaardigheid van de Eertte Mi-
rist er. waanÉee alleen rijn Intiem
ste vrienden bekend waren. Nie
mand, die hem in het ministerie
of in het Parlement gade sloeg, zou
hebben gemeend, dat mr Pontifex
elgeniyk een geboren boer wa».
Hy gold als de best geklede Pre
mier, dl# het land ooit had gehad
en verder had hij veel weg van een
•erta-geriepea advocaat. lader* po
liticus en iedere Londenaar kende
de loopbaan van mr Pontifex. Hij
had te Oxford gestudeerd en reeds
als student hsd hij uitgeblonken
wegens zyn intelligentie: reeds als
jong jurist aar de balie had hij
naam gemaakt. Nog heel jong waa
hU gekozen ala lid van het Parle
ment. vóór zijn vyf en dertigste
jatr maakte hy deel uit van het
kabinet en nog vóór zyn vyftigste
jaar had hij het tot Eerste Minister
gebracht. HIJ was bekend als een
spreker. Hy werkte mee aan ver
schillende tijdschriften en bezat een
zekere reputatie ais liefhebber van
boeken en verzamelaar van oud
porceiein. Maar niemand, die dit al
le» wtet en hem verder slechts op
pervlakkig kende, kon vermoeden,
dat hij zich ook nog interesseerde
voor veeteelt. En dit waa Juist zijn
grootst? liefhebberij. Het hart van
mr Pontifex sprong op by hét zien
van zijn troetelkinderen in hun
mod ei-stal. Het maakte hem twin
tig Jaar Jonger, verklaarde hij. naar
Huize Somerbourne te kunnen gaan.
zich in een boerenpak te steken, een
oude pet op te zetten, zijn geliefde
doorreker tussen tyn tanden te
.klem.nen en dan, alle gedachten
aan discussies en blauw- of wit
boeken van rich afwerpend, over
zijn. met koelen- en graslucht door
trokken land te wandelen.
MogelUk hield mr Pontifex zoveel
van zijn stamboekvee. omdat hy
maar weinig familiebetrekkingen^
bezat. Zijn vrouw was reedt twéé
jaar dood. toen hy tot het premier
schap werd geroepen. Zyn hele fa
milie bestond uit een enkele doch
ter. Lesbia, die, al wat zy geen
schoonheid, van nature aantrekke-
ïyk was en die, al kon zij niet bo
gen op een schitterende geest of
sprankelend vernuft, toch een goed"
karakter en gezond verstand bezat
Toen mr Pontifex tot Eerste Mi
nister werd benoemd, vroegen velen
zich af hoe hy. als weduwnaar,
zich "van allerlei representatieve
plichten zou kwyten zonder echtge-
nofP om hem daarin bij te ataan.
Lesbia loste dit vraagstuk op door
de taak op zich te nemen, welke,
leefde haar moeder nog, aan haar
ten deel zou zyn gevallen. In de tjjd
van enkele maanden verwierf zij
de naam het vindlngrykste en meest
pfactische meisje van geheel Enge
land te zijrf. een meisje, dat boven
dien over eêri grote dosis tact en
gezond verstand beschikte. Er wa
ren mensen, die beweerden, dat de
Eerste Minister, adviezen, die hy
niet aan zijn raadslieden durfde vra
gen, aan zijn dochter vroqg Wat
daarvan zij, zeker ia. dat Lesbia en
haar vader uitstekende kamaraden
waren, hetgeen hun beider 'leven
veraangenaamde.
Bij de aanvang van onze grachte
den!* waren mr Pontifex en Lesbia
er juist in geslaagd Vrijdagsavond»
om zeven uur uit Lorden tq ont
snappen en de volgende morgen
vond de Eerate Minister zich ver
meiend in het vooruitzicht varf twee
volte dagen ruat van regerini»zor-
gen. Hij slenterde die Zaterdagmor
gen omatreeka tien uur dooé zyn
kléine park. de oude pet oé hot
hoofd, zyn geliefkoosde pijp in do
mond. toen Lesbia zich bij hem
voegde en haar hand onder zyn
arm atak.
We zullen «en heerlijk rieek-
end hebben, zei te peinzend.
Ja. dat denk ik ook. O, Lesbia,
•oma maak ik planoen om.' ela
myn premierschap is afgelopen en
natuurlijk komt die dag vroeger of
later, de hele politiek er aan te ge
ven en tpU hier terug t* trekken
Wsi vin' JIJ dsérvan?
Neen. natuurlijk deet u dat niet.
antwoordde Leabia met greté be
slistheid. Wat ran idra u op uw
twaa en vyftigste jaar van alles
terug te trekken. U moet tenminste
drie maai premier worden. Pa» dan
moogt u aan rust gaan denkenen
misschien zelfs dan nog niet!
Mr Pontifex zette zich neer op
ran'rustieke bank en stopte tyn
PtlP
Misschien heb je gelijk. Nadat
hij .enkele rookwolken had uitge
blazen, merkte hij bedachtzaam op;
Ik ben blij. dat alleen Jocelyn
dit week-end hier komt logeran; het
is zo kalmerend geen anderen om jo
heen te hebben.
Lesbta. die wat vroege rozen van
de dwergstruiken rondom dc bank
had geknipt, kwam naast haar
vader zitten. Za «treek over zijn
hand. tcrteOi ze tegelykertyd van
onder dë brede rand van haar tuin
hoed een guittfe blik op hem wierp.
„Vader, zei tij. ik geloofik
geloof, dat Jocelyn tl iets te vertel
len heeft."
Mr Pontifex knikte werktulgeiyk.
Soms was hU verschrikkelijk ver
strooid en enketen meenden, dat
hy bij bepaalde gelegenheden ook
hardhorend was. Óp dit mompnt gaf
hij geen blijk ook maar de 'minste
betekenis aan Lesbia's woorden tb
hechten.
.Jocelyn heeft mij gewoonlijk
let» te vertellen,'' merkte hy nuchter
op- „Van rite jongelui, die ik ken. Is
Jocelyn wel het best van de tong
riem gesneden. Qelukkig weet hij
nogal verstandig te praten en bab
belt hy maar niet zowat in de ruim
te."
..Maar vader." zet Lesbia. „Ik be
doel. dat Jocelyn. u Iets bijzonder*
heeft te zeggen."
De Premier bewoog zich onbe
haaglijk op zyn bank.
.De laatste keer dat Jocelyn me
Iets bijzonder» te vertellen had",
zei hij. „betrof het een of ander
belachelijk mathematisch probleem
over aommige vrouwen die m®*
veel geld naar de markt gaara«B
het op een bepaalde manier Tte-
«teden. Het icoatte me de halve
nacht om te proberen het op te
lossen".
„Ik geloof niet, dat het een
thematisch probleem ia, waarover
Jocelyn u wenst te spreken," merk
te Lesbia op.
„Dat doet me genoegen," zei mr
Pontifex. „Ik bekommerde me nooit
veel om problemen vooral niet
toen ik kanselier waa," voegde hij
er met een kalme glimlach aan toe.
„In alle geval het ls een probleem,
waarover Jocelyn u wenst te spre-
k«n," ging Lesbia voort.
(Wordt vervolgd)
