w
Gouda's stadsbestel in
loop der tijden
Raad in feeststemming
Eeuwfeest van Great Salt Lake City
ONMISBARE metgezel
Herdenkingsrede van burgemeester
op stedelijke 675ste verjaardag
Tijdens bestand sneuvelden
158 Nederlandse militairen
Utah's hoofdstad, centrum der Mormonen
aas
.sa
in
a
is
TIJDENS DE VACANTIE
Een koele dronk!
De
aOSPRIJS
voor Londen
PONDERDAG 24 JULI 1947
GOUDSCHE COURANT
Aanwinsten der Leeszaal
De bibliotheek der Openbare
Leeszaal la uitgebreid met de vól
gende aanwinsten
Romans H Brolsma. Zathe Hu-
«nalda: J. Conrad. Overwinning;
X. Goudge. Het land van de groene
dolftjn. 2 dln. dl. 1 De twee eilan
den. 2. De weg naar het paradijs;
M Koenen. Wassend graan. Verv.
op „De gorrel in de voor"; Yutang
Lin Peking onder bllkscsnlicht.
Dl. 3. Het Ued van de heriat; I.
Meyer. De stilte der sterren; J. C.
Mollema De berggeest van Men-
danang; C. Nordhoff en J. Norman
Hall. Donkere stromen; J Roth.
Radetxky mars; I. Salla. Lisa-
Beata; H. Spring. De kabel van
Peterloo: E. Stlckelberger. De
levensroman van Hans Holbein de
jongere: D Vieser. Een vrouw be
minde: J Vis. Oerucht op de delta:
E. Waldknan. De wereld is wijd;
Hersey. A bell for Adano; E.
Brontë. Wuthering heights.
Studieboeken: C. F. Ph. D. v. d.
Israël; Daniel's laatste we
reldrijk: 'N. Berdjajew. Mens én
machine; TT. R. Neuteyngs.o Ge
richte economie; J. Tmbergep, De
Isa van dertig jaar: E. Thomassen,
Dostojefski. H. Laski. Gedachten
ever de revolutie van deze tüd; J.
Hersey Hlrosjima: A. J. Heraberg.
/mor fati.
Contactavond Bond mil.
oorlogsslachtoffers
Er heerste in ..Het Raadhuis" te
Leiden een gezellige sfeer op de
contactavond van de afdeling Zuid-
Holland Noord van de Bond van Ne
derlandse Militaire Oorlogsslacht
offers. welke bijeenkomst ook tal
van leden uit Gouda en omstreken
bijwoonden
Na het openingswoord van de
districtsvertegenwoordigster mevr.
v. ItersonLourier. waarin zU de
nieuwe pensioenregeling beknopt
uiteenzette, werd staande het eerste
couplet van het Wilhelmus gezongen
en stilte in acht genomen als hulde
»nn de gevallen militairen
Een aantrekkelijk programma
Volgde, afgewisseld door muziek, to
neel en cabaret belangeloos ver
zorgd door het toneelgezelschap van
dc personeelsvereniging van de
Twentse Bank te Leiden
Het was reeds laat toen de avond
met het zingen van het Be couplet
van het Wilhelmus werd besloten.
Studentenbezoek
Opnieuw heeft een groep van ne
gentig buitenlandse studenten
Zweden. Denen. Engelsen. Amerika
nen en Fransen die in het kader
van een studentenuitwisseling aan
de Rijksuniversiteit te Leiden colle
ges volgen eén bezoek aan onze
stad gebracht. Onder leiding van de
heer en mevr- HelbersMolt heb
ben zij een rondgang door het stads
centrum en door het museum ..St.
Catharina-Gasthuis" gemaakt ter
wijl 's middags met dr A. v. d. Boom
als gids de Goudse Glazen werden
bezichtigd
Prof. Bijvanck. hoogleraar ln de
kunstgeschiedenis te Lelden ver
gezelde ditmaal de studenten.
BRANDVERZEKERING-
MAATSCHAPPIJ GOUDA.
In de jaarvergadering van deel
hebbers van de Onderlinge Brandy
verzekerings-Maatachappij ..Gouda'
heeft de heer B. D. Grootendorst om
gezondheidsredenen zUn functie als
voorzitter neergelegd In zijn plaats
ls tot voorzitter benoemd de heer
J. Bokhoven, die als administrateur
wordt opgevolgd door de heer C. A.
Verschut
OPDRACHTEN VAN WERK.
In het bericht over gunning van
Werken te Schoonhoven en Loblth
aan het Aannemers Bedrijf Opbouw
alhier, is vermeld, dat dit bedrijf
Identiek is met de N.V. Endenburg.
Deze ondernemingen staan los van
elkaar.
TRIBUNAAL
Het Tribunaal zal ter zitting van
28 Juli de zaken behandelen tegen
Eduard Johan Lodewijk Oosterhof
uit Nleuwerkerk.a.d. IJssel, Jan
Molenaar uit Oudewater en Johan
na Hendrika van Veen uit Gouda,
op Vrijdag 1 Augustus zullen wor-
.den behandeld de zaken tegen
Stephanus Johannes de Ketzer en
Wllhelmina Degenkémp. beiden uit
Gouda.
Uit vroeger tijden
DE GOUDSCIIE COURANT
MELDDE:
75 Jaar geleden.
BU het departement Gouda der
Maatschappij tot Nut van het Alge
meen waren na de sluiting der win-
ter-vergaderingen drie medailles
voor welbeproefde trouw ingeko
men. De departementale voorzitter,
dr de Kanter. heeft deze hedenmor
gen uitgereikt aan de heren Weber
en Strevelaar. die vijftig, en aan de
heer De Jong. die vijf en twintig
jaar eerlijk en trouw bij 'dezelfde
patroon zijn werkzaam geweest In
een hartelijke toespraak wenste de
voorzitter hun geluk met dit ^rote
voorrecht en hij stélde hen als een
voosbeeld voor allen, van welke
rang of stand ook. Het feest eindig
de met de Jubileummars. welke het
muziekkorps der schutterij speelde.
5* Jaar geleden.
<Hé't Panopticum van de heef
Gelssler, hetwelk geplaatst ls op de
Markt over de Ingang van het Bo-
terhuis. is van alle bezienswaardig
heden. die dit Jaar de kermis be
zoeken. ontegenzeggelijk het groot
ste aantrekkingspunt. Maakt reeds
de buitenzijde een buitengewone In
druk op de kermisbezoekers, nog
meer ls men verrast, wanneer men
In de grote tent zelf gaat. Zo ziet men
bij het binnengaan van de tent da
delijk ln bonte Vij op elkaar vol
gende beroemde personen van alle
naties, natuurgetrouw nagemaakt,
als Wilhelm I van Duitsland. Napo
leon III. Bismarck en Gambetta.
Garibaldi enz.; levensgrote figuren
ln prachtige, naar de tijd geklede
coetuums. welke door kunstig me
chaniek de bewegingen van leven
de personen nabootsen: groepen uit
het leven ln de laatste tijd
25 Jssr geleden.
Uit Boskoop: Tot directeur van
het post- en telegraafkantoor is be
noemd de heer S. G. H. Wespelink.
fhans te Geertruidenberg.
Dir. F. Tieter. Hoofdrad. Leo Ott
Btaatk. red. -prof mr C. W. de Vries.
Chef-red. 8. H. v. d. Kraats. Uitgave
eè druk V.V. R damsch Nieuwsblad.
VAN <k encngie-ontplQuilogt-vms^noneterlog van krachten, van feest
betoon en feestgedruis ere en dank aan hen allen, die hieronder de
schouders zetten en het ondernomene tot een zo bevredigend einde wisten
te brengen het uitgangspunt van de gehele feestelijke activiteit in deze
zomer ter gelegarrfretd yjin hot feit. dat Gouda 675 jaar geleden in de u
der Hollandse steden werd opgenomen, is het bescheiden perkamentjr
nauwelijks groter dan een vigjkante decimeter, dat in een vitrine in het
mdseum te zien la, zo zeide burgemeester mr dr K. F. O. James gisteravond,
toen de gemeenteraad bijeen was op de dag. dat het 675 jaar geleden was.
dat Gouda stadsrechten verkreeg.
EIGEN RECHTSFIGUUR
Het perkamentje is. vervolgde de
burgemeester, slechts een „vidi
mus". d.w.z. een verklaring, i.e. van
Jan van Diest. bisschop van Utrecht,
gegeven op de Petrus- en Paulus-
dag van 1322. dat het hem bekend
is. dat Graaf Forls V by een Char
ter. dat inmiddels door ë&n der
stadsbranden verloren is gegaan,
aan Gouda stadsrechten had ver
leend. Het privilege, dat dan woor
delijk wordt weergegeven, dateer
de zelve van de Dinsdag na f>t
Margrietdag dat Is thans 23 Juli
van het jaar onzes Heeren 1272
en werd door c}e Graaf gegeven, zijn
Raad gehoord, en om der wille"van
de goede diensten, hem bewezen en
nog te bewijzen door zijn trouwe
slotvoogd van der Gouwe, ridder.
Klaas van Cats.
Wat is nu de beteken/s van dit
privilege geweest? Wat was het be
lang. dat dit voor de burgerij in
hield? Hoé was het stadsbestel voor
en na? Hoe heeft zich dit in de
loop der eeuwen ontwikkeld?
Op deze vragen ging de burge
meester nader in.
Deze verlening van stads
rechten moet men. zeide hij, even
als het begrip stad zelve, niet zien
ais VHn geografische, maar van
staatsrechtelijke aard. Het vlek. dat
Gouda voordien was. kreeg door
het bewuste privilege niet in dc
eerste plaats een ander bebou-r
wingrtype. Muren, poorten en wal-j
len zijn pas later gebouwd. Maar
het der Goudc van die dagen, tot
dan beheerd van bulten af als een
onderdeel der baljuwschappen Rijn
land of Schleland vanwege de
Graaf, de landsheer, die met een ze-
kele willekeur belastingen kon hef
fen en mannen oproepen voor de
Grafelijke heerban en voor de door
vaart op de rivieren menige tol van
de Goudse reiziger hief, dat Gouda
werd nu een eigen afgescheiden
rechtsfiguur, met eigen, of liever
aparte bestuurders, aparte, door de-
zè te piaken keuren, dat zijn ver-
ordepingen en aparte belastingen,
terwijl de burgers vrijdom kregen
van Grafelijke tollen en belastin
gen.
Vrijheidsuitgang
De verheffing tot stad bracht niet
alleen bestuursvrijheid mede, van
meer belang was wellicht nog. dat
op strafrechtelijk gebied Gouda
losser van 's Graven inVloed kwam
te staan.
Gouda, de stad en een bepérkt
landelijk gebied er omheen, was een
eigen bestuursgebied geworden. De
plaatselijke invloed op het bestuur
zal van de aanvang af een ander
stempel daarop hebben gedrukt, dan
Rebellen in Gouda
„Hallo Sjors" klonk het uit hon
derden kinderkelen, toen gister
middag op het toneel van „Concor
dia" een jochie met een geruite
pet en een zwabberend dajje om
zijn hals verscheen, dat zich aan
diende als Sjors. voorzitter vam dc
Rebellenclub. Sjors kwam een
praatje maken over zijn vereniging,
over zijn vrienden Dikkie. Wlmpie
en Suzy én over de boze veldwach
ter. die „altijd de pik op 'm heeft''.
Qok in de beide voorstellingen, die
Sjors ln Gouda heeft gegeven
bpidc keren was ..Concordia"
stampvol bleek dat het geval te
zijn, want nauwelijks was des voor
zitters praatje, ondanks de benau
wende hitte, koud of deze gezags
drager verscheen ten tonele om een
razzia op de opperrtbcl te openen.
En dat geschiedde natuurlijk onder
grote bijval van het jonge volkje.
Een ding is zeker: het liep alle
maal goed af. Da thebben sommige
peuters, die wat al te overdonderd
waren door des veldwachters held
haftig optreden, tenslotte ook in
gezien. zodat ze verder rustig kon
den kijken naar Sjors' avonturen
op het witte doek. Of ze veel van
de film begrepen hebben is een an
dere vraag. Vermoedelijk niet.
Want de geluidsinstallatie maakte
zo'n oorverdovend lawaai, dat de
stemmen van het avontuurlijke
groepje in de bossen rond Over-
veen in *t geheel niet te horen
waren.
„De Jantjes"
Gisteravond vertrokken drie man
schappen van het Koninklijk Neder
lands Indilche leger naar de Oost.
Dit was echter toneel, maar toch
had het stuk (De Jantjes), dat Her
man Bouber met zijn gezelschap
in de Schouwburg opvoerde, wel
actuele momenten, de weemoed bij
het vertrek, de onzekere toekomst.
Desondanks was het beter geweest
dit oude paardje maar op stal te
laten staan en op zijn oude roem
te laten teren; als men gecpnfron-
teerd werd met de realiteit, miste
men In het stuk alle aanalulting.
waarbij dc voortdurende krocgscc-
ncs pijnlijk komisch aandeden
Daarbij komt, dat men, uitgezonderd
in het vierde (Indische) bedrijf niet
in staat was de nodige sfeer te
scheppen, ondanks 't suéces, dat Aaf
Bouber terecht met haar creatie van
Na Druppel oogstte. Heb drieman
schap Dolle Dries. dé*Schele en .de
BlauWe. werd gevormd door An-
dré van Dijk, die niet dol genoeg
was. Heddy Bouber, die Johan Kaart
niet kon doen vergeten en Wim
Kouwenhovcn, die ln 't vierde be
drijf ontroerde ^oor zuiver spel.
Lena Kemper wat tante Piet, dc
logementhoudster, en ze baalde uit
haar rol, wat er ln zat. Emmy Ar-
bous speelde Blonde Greet.
De regie mag Herman Bouber
nog hier en daar wat bijschaven:
zo liepen de agent met z'n arres
tant Dolle Dries, na de vechtpartij,
die niet erg overtuigend van stapel
liep. elk een andere kant het to
neel af. Het publiek, waarvan het
mannelijke gedeelte ln hemdsmou
wen acte de precence gaf. heeft
dankbaar van de bekende liedjes
van Louis Davids genoten.
in een tijd. dat der Goude een deel
van een Baljuwschap, een district
was. van elders uit geadministreerd
Ziehier de voorrpamste beteke
nis van het' eerste privilege. dat
uiteraard geen definitief blijvend
karakter aan ons stadsbestel gaf.
maar het uitgangspunt was voor een
wgrderc ontwikkeling, van meer
vrijhedere, van grotere autonomie.
De burgemeester ging vervolgens
dé bestuursvorm in vroeger tijden
na. besprak de figuren van sche
penen de lijsten zijn van 1.11»
af bewaard gebleven schout, bal
juw. de in den beginne door, dc
poorters zelf aangewezen burge
meester de namen zijn sedert
1390 bekend de intrede van dc
vroedschap, dat zijn in beginsel de
burgers, en de instelling door dc
Bourgondiichj vorsten van een
nieuw college, de z.g, veertigen, een
selectie uit de reeds bestaande
vroedschappen, die tot speciale taak
hadden dc voordracht op te maken,
waaruit de graaf de vier burge
meesters eif'de zeven schepenen be
noemde.
Het is het begin Van de afsluiting
der regerende klasse in de stad.
want dc veertigen houden zichzelf
voltallig en zij kozen hun nieuwe
leden steeds Utt-tten. die reeds in
het stadsbestuur hebben gezeten.
Dc oligarchie het regentendom
in de Iflc eeuw tot sluitend en stui
tend systeem uitgegroeid vindt in
1456 7-ljn oorsprong.
,Toch ls vóór de opstand
tegen Spanje de ..grote" vroedschap
nog herhaaldelijk bijeengeroepen,
want het stadsbestuur is er blijk-
vaar op uit om de verantwoorde
lijkheid met velen tq delen.
Als samenvatting van het laat
middeleeuwse stedelijke bestel con
stateerde de burgemeester, dat de
invloed van dc vroedschappen en
daarmede dc zeggenschap van de
burgerij gegroeid is tot en zich
heeft weten te handhaven als een
niet te onderschatten factor in de
stadsregering.
De opstand tegen Spanje heeft In
dit stadsbestuur formeel weinig wij
ziging gebracht.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog
kan van een oligarchie een re
gering der weinigen, die nu een
maal ln de club zijn toegelaten
nog niet worden gesproken. Ieder
aanzienlijk burger had nog een be
hoorlijke kans op de duur ln de
vroedschap en daardoor mogelijk
ook in de magistraat te komen.
Van volksinvloed op het stads
bestuur is echter tijdens de repu
bliek dfr Verenigde Nederlanden
geen spraak geweest.
Stadspatriciaat
In dc zeventiende eeuw zien wij,
vervolgde burgemeester James, dc
reeds een paar malen genoemde ge
leidelijke verwording der stadsre
gering tot gesloten oligarchie. Ma
gistraten en vroedschappen maak
ten onderlinge overeenkomsten, de
zg. „contracten van corresponden
tie", dat slechts familieleden voor
benoemingen in opengevallen amb
ten in aanmerkingen zouden komen.
De regent is lid ener deftige kaste
geworden. De burgemeesters zijn
bijna steeds juristen, die hun voor
naamheid ook in het aannemen,
van dubbele en hcerlijkhcidsnamen
botvieren. Het in het Stadspatri
ciaat. dc stedelijke adel, ongetwij
feld met aantrekkelijke levensvor
men. met eept verfijnde cultuur,
erflaters van'menig schoon bouw
werk of nuttige stichting, soms ook
bekwame en welwillende bestuur
ders maar niet geworteld in en
vervreemd, enerzijds aqn de intel
lectuele middenstanders, welke la
ter dc Patriotten zullen worden die
van Frankrijk heil verwachten en
anderzijds ook geheel los van de
kleine luiden het gemene, d.w.z. het
algemene volk. dat tegenqyer hen,
de Regenten zich keerde om steun
tot Oranje.
Wanneer de aloude Republiek der
Verenigde Nederlanden dan met het
uitgaan der 18e eeuw valt. wanneer
de Patriotten van binnen, maar
meer nog de Franse inval van bui
ten. haar bouwwerk inee.n doen
storten. Is de kaste gans vermolmd
en weinigen betreuren haar aan
vankelijk.
Na de bevrijding In 1813 breekt
spoedig een -nieuwe koers baan en
wordt een nieuw gemeentebestel in
gevoerd. menging van oud-Neder
lands en Napoleontisch rwrht, be
perkte volksinvloed medebrengen
de, of liever zeer beperkte invloed
gevende aan een zeer beperkt^ie-
zerscorps.
Democratie
In 1851 schenkt Thorbecke' dan
zijn grote werk, de Gemeentewet.
Repatriërende!) uit Indië
Met het motorschip „Joh. de
Witt", dat 5 Augustus uit Batavia
te Amsterdam wordt verwacht, re
patriëren mej. L. van Erkel, Dorps
straat 58 te Moordrecht, mcj. J\£h
A van Ne«, Burgem. Colijnstrapt
74 te Boskoop en de heer H. A.
Beekhuizen, Olivier van Noortstraat
47 te Schoonhoven. De passagiers
lijst en die van het motorschip ..Su
matra". dat 31 Juli uit Batavia te
Amsterdam zal aankomen aan
boord bevinden zich geen personen
met bestemming Gouda of omge
ving liggen aan ons bureau,
Markt 31, fier inzage.
FIETS VERDWENEN
Ten nadele van een meisje uit
Roskoop is gistermiddag een voor
een winkel in de Dubbelebuurt
neergezet rijwiel gestolen.
AUTO UITGEBRAND
Vanmorgen om vijf uur is een be
gin van brand ontstaan In de gara
ge van de autohandel van de heer
J. de Jong aan de^Fluwelenaingel.
Een in ..reparatie zijnde auto van
de heer Nlr Both uit Bloemendag!
geraakte vermoedejyk door _kori-
sluitinng in brand Met drie srhuiifi-
bluaaers heeft de garagehouder het
vuur geblust. De auto is uitgebrand,
alleen de voorwielen en de benzine
tank bleven behouden.
FOUTE VOETGANGERS
Wegens het niet .volgen van de
oversteekplaatsen bij de' Kleiweg-
bral zijn gisteren S3 voetgangers be
keurd. In totaal is nu ln drie dagen
tegen 148 personen proces-verbaal
opgemaakt.
aan het Nederlandse volk en de
Nederlandse Gemeenten. Het is de
wet. welke ook nog thans, weinig
gewijzigd. de grpndsiag is van ons
plaatselijk bestuur Zij voert in de
gekozen raad. de uit deze gekozen
wethouders en de benoemde bur
gemeester. De latere invoering van
het algemene' kiesrecht daarnaast
maakt de raad tot een weerspiege
ling. althans in numerieke zin. vsn
de gehele burgerij.
De gemeente is geworden de ba
kermat en de leerschool d«y; de
mocratie.
Bij raadpleging van regertngs- en
kamerstukken, politieke geschrif
ten en vakliteratuur krijgt men de
indruk, dat het huidige evenwicht
tussen plaatselijke burgerij en.
iandsoverheid, als geconcretiseerd
in Raad. B. en W. en burgemees
ters, aan de behoeften en wensen
van onr volk voldoet.
Met Thorbecke's wet schonk het
Rijk aan de gemeenten autonoom
bestuur van de eigen huishouding
en eigen uitvoering van de landwet
ten. De burgemeester wilde niet In
mineur spreken, maar de feitelijke
beperking van de autonomie door de
regeringapractijk der laatste decen
niën. t heeft het Woord „Gemeente-
schemaring" van gezaghebbende zij
de doen uitspreken.
Ook nu echter is stellig geen eind
stadium bereikt. Het leven gaat
voort en de tijd zal komen, naar wij
verwachten mogen, dat de financiële
banden, welke nu de gemeenten,
ook onze. de polsen omknellen, zul
len geslaakt worden, en dat in plaats
van terreinen, onzer zelfwerkzaam
heid, welke door centralisatie voor
ons verloren gingen, wellicht an
dere inet vrucht door de plaatselij
ke gemeenschappen, door de ge
meentelijke burgerijen ontgonnen en
bearbeid kunnen wórden.
Gowda's invloed
Gouda bleef in de tijden achter in
grootte bij enkele andere Steden
van Holland. Zijn invloed was ech
ter niet te verwaarlozen. Het was
tenslotte ook tot Gouda, dat Wil
lem de Zwijger zich in 1572 richt
te. toén hij tot een samenwerking
van de Hollandse Steden In het ver
zet tegen de SRgnjaard opwekte en
het was pouda. dat Dordrecht, de
oudste stad van Holland, er toe sti
muleerde. de eerste vrije Statenver
gadering bijeen te roepen, terwijl
Gouda ook in de Verenigde Neder
landen zijn eigen uitgesproken ka
rakter van verdraagzaamheid en
vrijheidszin te midden der andere
Hollandse Sleden handhaafde
Het heden en de toekomst van
Gouda zijn veébonden met het land
en het Rtjk, zelve weer afhankelijk
van het gebeuren in de ganse we
reld, die doorploegd door de oor
log. gebeukt door -totjüjtair geweld,
nog zoekt naar een nieuwe grond
slag voor de menselijke eamenle-
vmg.
In het verleden vinden wij ook
lessen. „Laten wij, aldus de burge
rmeester,, voor ons deze b.v. zoeken
in de zinvolle leuzen, waarmede de
wapens van Gouda, van Holland,
van de Verenigde Nederlanden van
het Koninkrijk der Nederlanden
werden gesierd. Ik moge ze voor u
vrij vertalen, die wapepspreuken
die het gevoelen en het verlangen
van het Voorgeslacht nog vertolken:
Door de doornen zien wij'de ster
ren omhoog en zij zijn ons een
richtsnoer.
Op God vertrouwend waken wij.
Door de eendracht der kleine ge
westen. is het gemenebest groot ge
worden.
Nederland zal zichzelf, zijn recht
rn zijn goed. In het heden en in de
toekomst handhaven. Die woorden
blijven wij indachtig".
God zegene. besloot de burgemees
ter zijn rede. ook in de komende
eeuwen deze goede stad.
DE LOTGEVALLEN VAN TRIPJE EN LIZEBERTHA
381'82 Oepoetle ia vol spanning
Hij ziet de worsteling van de red
dingboot tegen de branding. Maar,
steeds dichter Viadert die de ge
strande logger. Ja, nu hebben ze 't
wrak bereiktl Jammer genoeg la
het door de regen te donker en kun
nen ze door de hoge golven niet
aiiea duidelijk zienOepoetle
trappelt van opgewondenheid Zul
len ze kans zien om die arme
kerels van 't wrak te halen?
Dan. op een ogenblik, koiht de
reddingboot weer in zicht En de
vuurtorenwachter, die scherp toe-
kijkt, uit opeens een vreugdekreet
Hoezee!'ze hebben se alle
maal veilig aan boord!
Hoe ziet u dat zo gauw? vraagt
Oepoetle.
Wei, kijk maar eens: de vlag
la geheaen aan de ma»t van de red
dingboot zie je wel? Nou, dat la
het aeln, dat alle schipbreukelingen
veilig van boord gehaald zijn!
En zo ia het Na een moeizame
terugtocht brengt ie boot al dia
koude, doorweekte mannen veilig de
haven binnen
Oepoetle holt naar tuft. om dat
goeie nieuwe te vertellen!
FONTEIN VOOR
JARIGE STAD
Verbetering van het
Stationsplein
Of dr Goudse gemeenschap het
op defigen dag al vernomen heeft,
dat Graaf Floris V op 23 Juli 1272
aan Gouda stadsrechten gaf is erg
twijfelachtig, want geen telefoon,
telegraaf of telex zelfs nog geen
droombegrippen in die dagen
brachten snel de belangrijke tijding
over en het zal wel wat laten I®-
weest zijn, dat het nieuws verno
men werd. Maar 23 Juli ls de ge
denkdag en het- was op deze dag,
dnt de Góudse gemeenteraad In ver
gadering bijeenkwam en daarin ia
voör de aanvang van dc werk
zaamheden met een rede ,van de
Juirgemeeater de grafelijke beslis
sing van 675 Jaar geleden herdacht.
Drie vlaggen de vlag van Hol
land. de vlag van de Verenigde
Republiek en de vlag van Nasaau
wapperden van het stadhuis, het
carillon zong een feestlied en in de
raadzaal werd dg beatuursiafel ge
sierd door een bouquet dubbele
dahlia's In de stadskleuren, rood en
wit.
Bij een feest behoort een cadeau
,en dat was er. want van het be
stuur der Stichting Streektentoon-
stelllng ..Hart van Holland" was
ontvangen de aanbieding aan de
gemeente van de door de firma W
Idenhurg alhier, aan het bestuur
ter beschikking te stellen fontein,
welke bij de Ingang van Het ten
toonstellingsterrein stond, onder
voorwaarden, dat de wederopstel-
ling zodanig geschiedt, dat de
plaats, waar zij wordt geplaatst,
voor een teder toegankelijk is. On
der dankbetuiging werd deze schen
king aanvaard. B en W zullen de
plaata voor de fontein nader be
palen.
En voor de raadsleden zelf was
er ook wat. want niet alleen volgde
na de vergadering een gezellig sa
menzijn ter ere van de feestdag,
n>aar onder dc ingekomen stukken
was een mededeling van Gedepu
teerde Staten Van hun besluit om
met ingang van 1 April J.l. de ver
goeding voor de leden van de raad
voor het bijwonen van zijn verga
dering, welk presentiegeld f 4.50
bedroeg, vast te stellet) op f5 per
lid per vergadering, zoals vroeger
vóór de 10'/t korting.
Verruiming voor verkeer
De raad herdacht het verleden.
maBr zag ook naar de toekomst,
want in deze vergadering van gis
teravond kwam een belangrijk punt
In behandeling, het voorstel van te
besluiten tot verbetering! van het
Stationsplein, 'n verbetering, die de
stad bij het station een betere en
tree en het verkeer grotere be
wegingsvrijheid zal geven. De plan
nen hebben als hoofdpunten d»
verruiming van het plein, de bouw
van een autobusemplacement met
overkapping en perrons voor tien
autobussen, de bouw van een
wachtkamer voor autobuspassa
giers een en ander te inaken op
de af te graven verhoging tegen
over het Crahethpark. waar voor
het statlnnsbomhardement de goe
derenloodsen stonden en ten
slotte de- aanleg van een verbin
dingsweg ttissen het Stationsplein
AT
AAR
ANNEER
25 Juli I uur 8t. Jansktrk: Concert
Rotterdams Phliharmontach Orkest,
dtitzent Kduaró Flip**. met medewer
king Rotterd. Philharm koor. Dora v
Doorn—Lindeman sopraan: Annte
Hermes. alt: Louis v Tulder. tepoi
Willem Rgvetll. bas. uitvoering Beet
hoven» negende symphonic
1 ?s Juli 4.M uur Vecmarktterreln:
Geitenkeuring geltenfok vereniging
„Verbetering tU on* doel"
2S Juli I.M uur Museum „Het Ca-
thartna GartSiU": Jaarvergadering
Vereniging van directeuren van Ne
derlandse rfVusea
Indienen aanvragen
rijwielbanden
de volledig Ingevulde formulieren en
de bijbehorende stamkaarten geschie
den aan het gebouw Dlstrlbutledlenst
Westhaven n. tussen tJ en 34 uur.
volgens onderstaand schema:
Vrijdag: Ko— Me
NAUITRF.IKINO AANVRAAG-
FORMttl.ir.REN
Vrijdag S—Z.
Apothekeradienst
Steeds geopend (des nachts alléén
oor recepten): Apotheek P Weder.
Gouwe 131
Burgerlijke Stand
Geboren: Ivonne. d. v. J. L. Voort
man en A. Doeland. Burgem. Mar-
tensslngel 22; Hendrtka Geertruida.
C. Roos en G. Anders. Van der
der Palmstraat 134: Ivonne Geèr-
truida Maria, d v. P. S. Keider en
I. W. M Leu. Reigerstraat 22: Ma
ria Johanna, d. v L. A. Rutten en
E. M. M. Jaspers. Oosthaven 5;; Jo
hanna Wilheimina Maria Magdale-
d. v. F. X. Boeghelm en A. W.
van Tienhoven. Vosslusstraat 45.
Clemens Maria Adrianus Johannes
Antonlus. z. v. F. A._M. Govers en
P. G. Oud. Ridder van Catsweg 250;
Harmen Nicolaas. z v N. Prins en
W. C Putselaar. Nieuwe Haven 223a.
Getrouwd: G. J. Verbres en C.
Nuvelstijn. J. Ham en A. A. van
Leeuwen; A. Tak en C. M. M. van
Lint; M Vrijenhoek en E. R. van
Bekkem. S. Wiltenburg en J. W. .T.
Leurs; F J. Groenendijk en M. P.
Anraat; A. Vonk en W. Platers; W.
F,, de Jong en A. van Eljk; E. van
Ruiten en E. Lugtenburg; J. Stout
en A J. Breukman.
Overleden: Johanna Gerarda Rljn-
ders. geh. met W. M. van der Pool.
81 j.
DE LUCHTBODE.
De postduivenvereniging ..De
Luchtbode" hield een wedvlucht
vin uit Eindhoven. Uitslag-P. No
tenboom 1 23. 36,h48. 71. A. Ruffels 2.
14. 29. 31. 40. 85. 88. J. Vooys 3. 13. 17.
27. 28. 33. F. Donk 4. G. Vooya 5. 43.
47. 57. 80. 04. R. de Jong 6. 30. 56. M
Blok 7. 8. A. Stolk 9. 15. 34. 59. G.
Schouten 10, 44, A. v. Heeden 11.
L. Goudriaan 12. 45, 65. J. v. Hoorn
16, 37. 58. C. P. SUgter 18. 48. J. v
Kersbergen 10. 21. 81. G. A. v. d.
Kroef 20, 35. 38. T Stoppeleburg 22
24. 26. 54. 62 A. P. Rabouw 25. 32. G.
Brenkman 30. 70. J. v. d. Stel 41. 50.
53. 63, 66. J. Kortlever 42. P. Stop
peleburg 40. 51. 67. J. dé Kluiver 52.
69. Los 12 10 uur terttt duif 1J7M.
laatsta 1.35 40.
en de Klelwegsbrug. waartoe de
aociëtelt „Vredebest en een nog
aan te kopen pand moeten verdwtj-
nen.
Met Ingenomenheid heeft de rae.d
de plannen begroet en aan die in
stemming gaf de heer Schuttelaar
(KVP) uiting, verdoekend achter
uitvoering van de plannen grote
spoed te zgtten. De burgemeester
antwoordde..dat het aan B. en W
niet zal liggen ep ook niet aan de
Spoorwegen en na deze korte be
spreking gaf de vergadering haar
fiat aan het voorstel om B. en W
te machtigen de nodige regelingen
te treffen.
Schoolnamen
De raad was trouwens op deze
warme avond erg sober in zijn dis
cussies. Slechts over een paar pun
ten werd even gesproken en een
daarvan was het voorstel om aah
de openbare scholen en het gymna
sium namen te" geven. De heer
Stijkel (PvdV) gaf In overweging
de school voor uitgebreid lager on
derwijs aan de Burgemeester Mar-
tenssingef niet Willem de Zwijger-
schooi. maar Willem van Oranje-
schooi te noemen, een suggestie, die
B en W. nader zullen overwegen.
Bezwaren had 'de heer Stijkel om
aan de openbare lagere school no.
2 in de Elisabeth Wolffstr. de naam
Wolff en Dekehschool te geven.
Hij deed het voorstel om een an
dere naam te kiezen C en A.
Interrumpeerde de heer Snel (CP»
en aan de school de naam van
Goeman Borgesius te verbinden.
De wethouder mevr. Van Dantzig
(PvdA) zeide. dat ook het school
hoofd bezwaren te berde had ge
bracht en de vrees uitgesproken,
dat de Wolff en Dekenschool in dc
volksmond al gauw wollendeken-
school genoemd zou worden. Het
college van B. en W. bleek ook ai
niet érg enthousiast over dc voor-
gestelde naam Wolff en Deken-
schooi. die. zeide burgemeester Ja
mes, wat moeilijk op dg tong ligt en
na ruggespraak besloten B. en W.
^het voorstel van de heer Stijkel
over te nemen, waarna de raad met
de naamgeving actoord ging, zodat
met ingang van 1 September het
gymnasium de naam van Coornhert
krijgt en dc openbare scholen zul
len heten Klaas de Vriesschool
(thans school no. 1). Goeman Borge-
siusschool (no. 2). Gouweschool (no.
4), Theo Thijssenschool (no. 7). Jan
I.igthartschooi (no. 8), Emmaschool
(B). Burgvlletschool (C). Centrale
Kopschool (voortgezet gewoon lager
onderwijs). Frans Lafeberschool
(buitengewoon lager onderwijs) en
Willem de Zwljgerschool (uitge
breid lager onderwijs). De heer Van
Ooyen(PvdA) verzocht in de
naamgeving ook de kleuterscholen
op te nemen en daarover zullen B.
'*en W hun gedachten laten gaan.
Gratificatie
Het voorstel om aan het gemeen-
tepersoneel tot en met de rang van
commies met inachtneming van een
maximumsalaris van f 4440 over
1947 een gratificatie van V tot een
maximum van f50 toe te kennen,
had op zichzelf wel de instemming
vag de heer Snel (CP), maar hij zag
er "toch een wezenlijk verschil ln
met het door hem aan B. en W. ge
daan verzoek het personeel een va
kantietoeslag van twee weken loon
of een halve maand salaris te ge
ven Wat nu geschiedt, is geen va-
cantietoeslag. Volgens de rijksrege
ling mag maar één keer per jaar
een gratificatie gegeven worden en
nu dit thana geschiedt, krijgt het
personeel met Kerstmis of Nieuw
jaar niets. De heer Snel had meer
gevoeld voor een vacantietoeslag
later en met Kerstmis 'n gratificatie.
Intussen is de regeling bindend, zo
dat de gemeente er niets aan ver
anderen kan, maar de heer Snel be:
hield zich het recht voor om later
nog eena op dit punt terug te komen
en dan het met Kerstmis maar een
vacantietoeslag te noemen Het
voorstel werd zoals alle voor
stellen deze avond zonder stem
ming aangenomen
Aan de woningbouwvereniging
„Ona Ideaal" werden voorschotten
verleend van f 151 743 (grondvoor-
schot) en f 1 081.082 (bouwvoor-
schot) voor de inmiddels al aanbe
stede en gegunde bouw van een en
tachtig arbeiderswoningen op een
terrein tussen de Bakhuizen van
den B'rinkstraat, Schaepmanstraat
en Ua Costakade. Mevr. Gardenier
(PvdA) vond de In het voorstel he-
cijferde huren van f6.90 en f7.75
aan de hoge kant, waarop wethou
der Polet (AR) er op wees. dat de
genoemde huren nog niet definitief
zijn en dat B. en W de zaak fn het
oog zutlert houden Overigens noem
de de wethouder het huurvraagstuk
een puzzle, want de hulzen moeten
feitelijk f 16 huur per week doen.
zodat de gemeente een tientje bij
past. Dat is economisch niet vol te
houden en trouwens, uiteindelijk zal
er voor de huren in het algemeen
een oplossing gevonden moeten
worden.
Mussenhuis accoord
Bij de eveneens aangenomen
voorstellen om het f 1 330 000 bedra
gend restant van de 3' t' «-obligatie
lening 1937 van f 2 000 000 te con
verteren in twee leningen van
f500 000 en f830.000 tegen
deed wethouder Hagedorn (PvdA)
de mededeling, dat de raad in de
volgende vergadering het vooratel
zal bereiken om een- vaste geldle
ning aan te gaan tot gehele of ge
deeltelijke dekking van budgetair*
tekorten. Het heeft wat lang ge
duurd. aldua de wethouder, maar
het eindresultaat lijkt zeer bevredi
gend. Tevens deelde de wethouder
mede. dat Gedeputeerde Staten hun
goedkeuring hebben gehecht ean de
uitgaven voor het te stichten Mua-
senhuls, het cjubhula voor de onge
organiseerde massajeugd, zodat dit
nu kan worden ingericht.
De andere voorstellen gingen
onder de hamer door. DaarbU werd
besloten tot uitbreiding van het ma
teriaal va» de reinigingsdienst met
een put- en faecaliënzulger en vier
aanhangwagens, tot overneming m
eigendom van de provincie Zujd-
HoUand van'enige percelen grond
aan de Nieuwe Gouwe ten behoeve
van de agnleg van het induatrleter-
reln en tot goedkeuring van een
b«»lult van het college van regen
ten van het Van Iterson Ziekenhuis
tot het treffen van enige voorzie
ningen. bestaande uit aanleg van
een rubbervloerbedekking ln de
nieuwe róntgenkamer. vernieuwen
gedeelte tuinhek, schilderen zuster
huis en aankoop koelkast en mi
croscoop.
EERSTE BLAD, PAGINA 5
Huizen hocus pocui
In deze tijd van woningnood
kan men rare dingen beleven.
Een Ingezetene had een nieuwe
woning aan de Herenstraat toe
gewezen gekregen. Toen hij met
zijh hebben en houden voor de
deur kwam. bleek dat het huis
reeds door een ander was be
zet De man is toén met zijn In-
boedël naar zijn vorige woning
teruggekeerd, maar in verband
met de warmte, dronk hij on
derweg bij een kennis een kopje
koffie, om van de v'ermoelenla
uit te ruiten. Toen hij zijn vo
rige woning bereikte bleek dat
deze ook inmiddels andere be
woners had gekregen. Nu is dc
man met zijn gezin daklooa.
In afwachting van de toewij
zing voor een andere wonln;
heeft hij bij familie zijn Intrek
genomen.
INBRAAK IN WINKEL
Grote slag geslagen
Gisternacht ls ingebroken tea
huize vsn de mel'chandeiaar an
kruidenier W Graafland aan da
Burgvlietkade. De dieven zijn aan
de achterzijde de woning binnen
gekomen door gaten in het hout
werk te boren en de raamwervels
''terug te draalen, waardoor het
raam kon worden geopend.
Gestolen zijn acht levensmidde
lenkaarten. een kolenkaart. een
toewijzing voor 100 rantsoenen
cacao. 600 fantsoenen kaas. 480
rantsoenen suiker. 150 rantsoenen
boter. 162 rantsoenen margarine, 62
rantsoenen koffie. 58 rantsoenen
thee. 144 rantsoenen vléés. 30 rant
soenen zeep en 400 rantsoenen
melk.
Voorts Is vermist een post-chèque
van 65.50. een enveloppe met
350. een doosje met f 4Ï. een
busje met f 50 zilvergeld, twee
beurzen met f 10 zink geld en een
bedrag van f 200 uit de winkellade.
Tenslotte zijn 7 doosjes met el'i
twee ons snoep verdwenen.
Museumdig'
De Vereniging van directeuren
van Nederlandse muse? houdt Za
terdag hier ter atede haar Jaarver
gadering. de z.g museumdag. waar
aan een negentigtal wetenschappe
lijke ambtenaren van de musea in
ons land zullen deelnemen/
De In de aula van het nieuwe
museum ..Het Catharine Gasthuis"
bijeenkomende congressisten zullen
eersféde huishoudelijke zaken be
handelen. Dan zijn er twee lezingen
van dr Den Bolk over „De huidige
waardebepaling bij de verzekering
van de musea en hun inhoud" en
van de heer G. C. Helbers. de con
servator der Goudse musea, over
„Van oudheidkamer tot museum".
Na afloop zullen de deelnemers
een wandeling door de itad maken
en tenslotte de Goudse Glazen be
zichtigen.
I Benoemingen
Er waren een aantal benoemingen
te doen. ln een definitieve benoe
ming werden omgezet de destijds
na de bevrijding door B en W. ge
dane voorlopige aanstellingen van
de heren J Bruljn, tot hoofd van
de openbare lagere school no. 2. P.
J. Becker, tot hoofd van de open
bare lagere school no. 1. E. M. H.
Jansen, inmiddels te Rotterdam be
noemd. tot onderwijzer aan de
openbare lagere school no. 1. H. J
den Uijl tot hoofd van de openbare
lagere school B. F. J Kramer, tot
hoofd van de openbare lagere
school no. 7 en P. Jacobs tot on
derwijzer aan de openbare lagere
school C.
Voorts werden benoemd tot on
derwijzeres aan de achool voor bui
tengewoon lager onderwijs (vacatu
re mej. A, M. van Maaren) mej M.
C. Piekaar te Sqhiedam, tot onder
wijzeres aan de openbate lagere
school no. 2 (vacature raeJ.*H. W
Veenenbos) mej. R. Lindgreen te
'a Gravenhage. tot onderwijzer aan
de achool voor uitgebreid lager ón
derwijs (vacature H. W. van Mar-
kestijn) de heer J. de Wit te Leu-
venheim (gem. Brummen) en tot
onderwijzeres aan de openbare la
gere school no. 8 mevr. A. de Beer-
Piomp te Gouda. Mevr. de Beer
was aanvankelijk voorgedragen ter
benoeming aan de openbare lagere
school no. 4, maar daar inmiddels
bij telling van het leerlingenaantal
was gebleken, dat deze schooi op
1 September niet voor een nieuwe
leerkracht in aanmerking komt, ge
schiedde haar benoeming aan
school no. 8, WBarJulateen vacatur*
was ontstaan door het ontslag als
onderwijzeres, dat in deze verga
dering op haar verzoek werd ver
leend aan mej. H. H. Hovenkamp
Aldua was deze functie geen half
uur vacant.
De aanstelling van een vakonder
wijzer ln de lichamelijke oefening
voor de scholen voor gewoon lager
onderwijs van het vijfde leerjaar
af. tot welke aanstelling de raad
onlangs had besloten, kreeg haar
beslag, daar B. en W. nog juist voor,
de vergadering een voordrsfcht had-
•den aangeboden. Benoemd Werd de
heer E. C. Fluit te Amsterdam.
Tot ambtenaar van de burger
lijke stand werden benoemd de he
ren C- Zoeteman en H. E. P. Ver-
kaart. beiden adjunct-commies ter
secretarie.
Alle benoemingen geschiedden
met algemene stemmen. 22, wan:
drie raadsleden waren afwezig, de
heer Van Wijk wegens vacantie. de
heer Beunk wegens ziekte en drs.
Nederhorat wegens vergadering van
de Tweede Kamer De voorzitter
sprak de beate wenaen uit voor het
herstel van de heer Beunk.
Tot de ingekomen stukken be
hoorde een mededeling van Gede
puteerde Staten, dat zij vergunning
hebben verleend tot het plaatsen en
exploiteren van een hoogspannings
lijn te Schoonhoven.
Twee brieven van de heer A. van
Duin, aecretaria van de afdeling
Gouda van de vakgroep „Tuseen-
personen ln onroerende goederen
inzake toepasatng van bet VoTde-
rlnfabeslult woonruimte, werden
ter afdoening in handen gesteli
vsn de burgemeester, als behorend*
tot dienst competentie
Reeds om half tien werd de vlot
verlopen vergadering gesloten.
DONDERDAG 24 JULI 194T
EERSTE BLAD, PAGINA S
Kfferla§tverklmrlmt lm Tttrmdm Kamrr
Ir tegenwoordigheid van alle
dertien ministers keelt de
minister-president, dr L. J. M.
Becl. gisteren, la de Tweede
Kamer eea verklaring afgelegd
met betrekking iet de ontwik
keling der gebeurtenissen In
Indonesië.
Dr Beel memoreerde o.m.. dat het
asntal republikeinse schendingen
van het 14 October 1946 gesloten
bestand de duizend heeft over
schreden. Deze schendingen betrof
fen: 817 beschietingen van Neder
landse patrouilles en stellingen:
vernieling en ondermijning van
bruggen en andere objecten, aan
leg van mijnenvelden, aanleg van
versterkingen binnen en langs de
demarcatielijn, het aanleggen van
hindernissen, opbreken van wegen,
ontvoeringen, moord, rampokpar-
tijen en brandstichting met betren-
king tot de bevolking, infiltratie-
pogingen naar de Malinogebieden.
Als voorbeeld van de vijandige
propaganda herinnerde dr Beel aan
de radiorede op 26 December 1316
dus tijdens het bestand en na de
parafering van Linggadjati door
de opperbevelhebber van het re-
publikeinae leger, generaal Soedlr-
man, gehouden, waarin hq de re-
publikeinae strijdorganisaties on
der meer aldus opwekte: „Zet de
strijd onverminderd voort. Ver
sterkt onze eenheid. Stuurt zoveel
mogelijk wapenen en andere be
nodigdheden naar het gevecWs-
front. atrijdt georganiseerd. De
«trljdgeest in voorste lijn en achter
het front behoren en moeten wij
wederom opwekken"
Het la deaa mehtaliteit, die bleef
heersen en tengevolge heeft gehad,
dat aan ease xtJde gedurende het
beatand van 14 Oeteber 1946 tet II
Jail 1M7 de dsed van 158 militairen
la ta hetrearen: gesneuveld sf aan
bekenten verwondingen overleden.
Het situatie-rapport, lopende over
de periode van ft tot 12 Juli 11..
eindigde met deze algemene be
schouwing: „Er viel van republi
keinse zijde een verhoogde agres
siviteit op alle fronten waar te
nemen. Er werd een begin gemaakt
n>et het uitvoeren van de vernieling
van kunstwerken. Subversieve
acties o|j Nederlands beschermd
gebied vermeerderen. De bevolking
werd ten behoeve van een politiek
van verschroeide aardt ingescha
keld.
Dit zijn maar enige voorbeelden
Ier illustratie van de redelijkheid
der eisen door de landvoogd 15 Juli
gesteld. Ook aan deze eisen werd
ln het antwoord van de Republiek
van 17 Juli niet voldaan.
Aanleiding tot het
conflict
De Nederlandse regering verlang
de tenslotte beëindiging van de
vijandelijkheden en vernielingen.
De republikeinse regering, het ul
timatief karakter van ons verlan
gen negerend, stelde een gezamen
lijk statement voor, hetwelk. Indien
wij het hadden aanvaard, onze po
sitie nog ongunstiger zou hebben
gemaakt, of op zijn best de toe
stand even onhoudbaar zou heb
ben gelaten als die was.
De Republiek ont'cende niet eens
het voortduren der vijandelijk
heden en handhaafde haar vijan
dige opatelling, waar volgens Ling
gadjati itmenwerking overeenge
komen was. Dat is de onmiddel
lijke aanleiding tot'het conflict.
Aan de door de landvoogd ge-
etelde eisen werd niet voldaan.
Het antwoord van de Republiek
van '17 Juli. hetwelk terecht door
dr Van Mook als duidelijk ..volle
dig onbevredigend" werd gekwali
ficeerd. kreeg nog een bijzonder
teleurstellend karakter door de
omstandigheid, dat de eerste mi
nister va» de Republiek, de heer
Sjarifoeddln. niet alleen met drie
andere minister» van zijn kabinet
de Nederlandse voorstellen zonder
enif bezwaar tevoren had geaccep
teerd. doch bovendien, eer hij zich
met de belde documenten, hem
door dr Ven Mook ter hand ge
steld, naar Djokja begaf. In een
brief aan dr Van Mook bij voor
baat reeds om technische hulp ver
zocht voer het te verrichten ffote
wetli.
Eenmaalt In Djokja was de heer
ftjarlfeeddln blijkbaar, evenmin als
deettfd* de heer fljthrlr, opgewas
sen legen daar heersende sfeer,
terwijl hU bovendien had te vrezen,
dat bevelen der rcpabllkelnae re
gering teek niet tonden werden
epeevelgd.
Na entvangat van dit aatweerd
gaven neg dieselfde dag dr Van
Mook de Commissie-Generaal
eenstemmlng als kaa mening te
kennen, dat geen andere weg meer
mogelijk waa dan ean pelltie-aeUe
mev militaire middelen.
Da rtfering heeft 18 Juli de land
voogd gemachtigd tot een zodanige
actie over te gaan, zo beperkt mo
gelijk.
De actie is aangevangen te mid
dernacht van 20 op 21 Juli Java-
tijd.
De mogelijkheid ener gunstige
wending, waarop de regering* 10
Juli nog hpopte, was niet verwe
zenlijkt.
Daarmee tenvolle de zienkwijre
der regerii c vertolkend, besloot de
landvoogd zijn radiorede in de
morgen van 21 Juli met de over
tuiging uit te spreken, dat wij
ondank de schijn van mislukking
en gaweld. die deze wellicht wek
ken toch aan het begin staan
van de periode, waarin werkelijke
opbouw mogelijk zal worden ge
maakt.
Geen arbftrage mogelijk
Wanneer mem zich rekenschap
gaeft van onmiddellijke aanleiding
en diepere oorzaak van het nitge-
broken conflict, zoëven door mij
geochajst. dan zal hot o duidelijk
zUn, dat arbitrage volgens artikel
17 van Linggadjati ten aanslen
van dese punten niet ter sprake
ken komen. De vraag of de Repu
bliek mag voortgaan vijandelijk
heden tegen ense krijgsmacht,
tegen de Malinogebieden en tegen
de besette gebieden te plegen of
te doen plegen, is geen vraag voor
arbitrage.
Het vraagstuk of de Nederlandse
souvereiniteit gedurende de over
gangstijd nog bestaat. isH zoals bij
het ondertekenen van dé overeen
komst van Ljnggadjatti is voorop
gesteld. evenmin voor arbitrage
vatbaar Het Is uitgangspunt van de
gehele overeenkomst geweest en
het strekt tot voldoening, flat in de
aide-mémoire van de Amerikaan
se regering aan de republiek van
28 Juni JJ. nog eena nadrukkelijk
bevoatigd te zien.
Diepere gronden
De regoring Is er zich van be-"
wust. dat het conflict breder en
dieper groijden kent. I'< denk bij
voorbeeld, pan al wat een gevolg is
der vroegere' kolojgjale verhouding,
aan al wat barste Uit Jonge natio
nale verlangens, aan wat zijn ver
klaring vindt In de omwenteling
van de tweede wereldoorlog; en in
de allende der Japanse bezetting
en aan tekortkomingen van .-lier-
lei aard. ook aan Nederlandse
zijde
De regering bltfft bet epxeeht
verlangeR koesteren, zowel op
»llno als op Linggadjati allee-
oken. om de goede betrekking
tossen de volkeren van Neder
land en Indonesië te verzekeren
In nleowe vormen van vrijwillige
samenwerking, waartoe nataar-
lljk blijven bekoren de volkeren
der Republiek.
De Nederlandse regering wil ha
rerzijds van harte zodra de situa
tie dit toelaat naar nieuwe over
eenstemming streven, overeenkom
stig het staatkundig beginselpro
gramma van Linggadjati. mita <fe
uitvoering daarvan dan verzekerd
zij.
De andere delen en andere be
volkingsgroepen van Indonesië. Su
riname en de Nederlandse Antillen.
Nederland zelf en velen in het ge
bied der Republiek, wachten met
stagend ongeduld, opdat langs de
weg van een rondetafelconferentie
en van'wottelijke voorzieningen de
hervorming van het Koninkrijk nu
eindelijk haar beslag krijgt in het
nieuwe staatsbestel in de koninklij
ke rede van 7 December 1942 toege
zegd^
Daarop wacht ook de internatio
nale aaipenleving. waarin dat nieu
we staatsbestel en zijn laden hun rol
hebben te vervullen
ff(a«rMr4tf
Jacobus II ibracht. toen hij nog
troonpretendend was aen bezoek
aan de blinde dichter ICiKoa en
vroeg hem in de loop van bet ge
sprek of hij het verlies van zijn ge
zichtsvermogen niet beschouwde als
een straf van God. omdat hij tegen
zijn koning Karei I. Jacobus' vader,
had geschreven.
De dichter antwoordde
Wanneer uwe Hoogheid de
rampen, die ons hier op aarda tref
fen. beschouwt ais uitingen van
Gods toom. wat dunkt u dan wel
van het lot van uw vader? Ik heb
slechts 'toiljn ogen. hij achter heeft
zijn hoofd verloren!
Kan ximvmt antwmrd
Toen de Hamburgse heul Klaas
Stortebeker en zestig van zijn ben
deleden met het zwaard had ont-
onthoofd. vroeg een der Senatoren
van Hamburg hem onmiddellijk na
de terechtstelling
En hoe voel je je nu wel?
O. ik voel zo lekker, en
ben zo vol ijver, dat ik nu op slag
nog wel de gehele Hamburgse Se
naat het lot van Klaas en de zijnen
zou willen laten delen!
Mormonentempet te Greet Salt Lake Cttj/
r\E Mormonen of Heiligen der
Laatste Dagen zijn een oommu-
n.stijch-theocratlsche aecte in
Noord-Amerika. gesticht door Jac.
Smith. Smith vond in 1823. op
grond van een beweerde aankondi
ging van een engel, in de heuvel
Cumora bij Palmyra, de „heilige
gouden tafeU". die hij naar de
mededeling van de engel eeret 23
September 1827 aan het licht mocht
brengen. Hetgeen op de tafelen
gegraveerd was kon Smith niet
lezen. In de klit echter, waarin de
platen zich bevonden, lag ook een
wonderbril. Ufim en Thumim ge
naamd. waarin in stede van gla
zen. doorzichtige edelstenen gevst
waren. Deze bril nu stelde Smith
in staat de geheimzinnige woor
den te ontcijferen Het bleek, dat
de inscriptie op de tafelen Smith
inlichtingen «af aangaande de toe
komst. In 1*30 publiceerde- Smith
een F.ngclse vertaling van wat op
de tafelen stond onder de titel van
The Book of Mormon
Het Boek van Mormon
In oud-testamentiach-apokalyptl-
sche taal geeft het boek de ver
meende geschiedenis van de Tien
Stammen Israëls Deze zouden niet
verloren gegaan zijn. maar naar
Amerika zijn gevlucht. waar
Christus hun «ria Zijn kruisdood
was verschenen en uit hun mid
den 12 apostelen had aangesteld In
gevechten tegen de oorspronke
lijke bewoners der Nieuwe Wereld,
de Indianen, gingen zU onder,
slechts hun profeet Mormon b'.ecf
gepaard en hij achreef het boek
op de gouden tafelen. Het boek
steunt op een In handsrtirift na
gelaten roman van een rekere
Spaulding (1812). waarin men een
volkomen verdichtegeschiedenis
van de verloren gewaagde Stam
men Israëls aantreft. In Missouri
sichtte Smith nu een kolonie, hij
hield zich echter geenszins aan wat
het „heilige" boek leerde, doch
richtte zich naar ztjn eigen open
baringen. Toen SmUh de gehele
streek tot communitilsch bezit
ztjner secte verklaarde, verjoegen
de eigenaars hem en zijn volgelin
gen. Men U»k naar lllinoia en
stichtte daan de atad Nauvoo. waar
men een fraaie, tempel bouwde vol
gens een door Smith in een visioen
aanschouwd model Toen Smith
zich te Nauvoo vestigde, telde zijn
secte tiaar alleen reeds 20.000 zie
len. terwijl men er in het ganse
land 106.000 telde, een niet te ge
ring te schatten aantal personen,
die ook op politiek gebied, ot. bü
de presidentsverkiezingen, gewicht
in de schaal legde.
Het wal echter bij de Mormonen
lang niet altijd pais au vrée Men
kreeg onderlinge twisten, afgeval
len aectegenoten beschuldigden
Srfphom Younp.
Smith en de zijnen van muntver-
vaMtyg e.d. De strijd liep zn hoog.
del de regering troepen stuurde
om er een e:nd aan te maken Jpe
Smith en zijn broer werden p Juni
1844 vermoord.
Brigham Young
(1801-1877)
trad nu uit de kring deréspnsteéen
als profeet en leider det Mormo
nen nifar voren. Young was schil
der. glazenmaker en timmerman
van beroep In 1832 werd hij ln de
kerk der Mormonen te Nauvoo ge
doopt en op 14 Februari 1835 werd
hij verordineerd tot lid van de
Raad der Twaalf Apostelen. Young
was een man van zeldzame wel
sprekendheid Verscheidene jaren
predikte hij in de Oostelijke Sta
ten en In 1840 ging hij naar Enge
land. waar htj-ren jaar lang )>leef
rondtrekken. Tijdens, zijn verblijf
in Engeland maakte hij duizenden
bekeerlingen Trouw stond young
aan Smith's zijde In de tijden van
druk en vervolging. 5 December
1847 koos men hem tot president
als opvolger van Smith. Ook uit
Nauvoo werden dc Mormonen in
1846 verdreven. Zij begaven zich
neer de oevers van dc Mississippi,
weer zij onder de vreselijkst*
weersomstandigheden de winter f
doorbrachten, meer den 600 volg*-'
llngen stierven van honger en
ellende.
In 1847 leidde Brigham Young
zijn volgelingen meer dan 1600 krr
verder en 24 Juli 1847 kwamen zij
in de Zoutmeer-vallei in het Rots
gebergte aan waar
Great Salt Lake City
werd gegrondvest en het territo
rium Utah werd gesticht. Van 1*58
1157 was Young ala eerst» gou-
DOKIE DURF IN: DE SCHADUW VAN DJENCHIS KHAN
93. De kluizenaar Bihar Dhan'was één van die
mensen die nooit hun ru»t verlieten. Daar htj geen
bezittingen had, kende hfj geen zorgen. Juist daarom
had hij steeds een open oor voor de zorgen van
anderen.
Wanneer het nodig mocht wordeif zal ik zelf
Ingrijpen, sel «Ie kluizenaar tegen Keri Nlng Ta ter
wijl htj hem vriendelijk aankeek. Daalrop ging hij
zitten alsof Kert niet meer bestond. Volkomen ge
rustgesteld ging onze vriend heen
Intussen wag de kwaadwillige Martian met zijn
gevangene op zijn voorlopige plaats vsn bestemming
aangekomen- een onderaardse directiekamer. Een
dikke Europeaan naderde Marsiao.
Heb je visite meegebracht', vroeg hij honend.
Zij weet te veel, antwoordde Marstan.
Wy weten altijd nog meer, zei de Europeaan
terwijl hij akelig knipoogde
Dokle. die voorlopig aan de kikkerman was ont
komen. keek verbijsterd door het ronde gat in de
bodem van de gang naar heneden een volmaakte
goudmijn was hier in vol bedrUf.
vorneur van Utah Onder rUn lei
ding was in dtRe woestenij een
zeer snelle vooruitgang waar te
nemen. Naar *lle delen van de
Zoutmeer-vallei zond hU kolonis
ten. Young was een geboren pio
nier. HU ontwierp steden en hoofd
wegen. bruggen! spoorwegen, tele
graafverbindingen. kerken en tem
pels Voorts paste htj een modern
irrigatiesysteem toe Aan Ydungs
leiderschap en aan zUn genie is
het te danken, dat dit (Btgestrétte
gedeelte van West-Amérika in
korte tijd een talrijke, welvarende
bevolking kreeg.
Yount leidde een etrikt irioirrl
leven en hU had een onberispelijk
karakter Overeenkomstig de door
Joseph Smith onderwezen leer
welke een meervoudig huwelijk
toestond, is Young in de loop van
zijn leven met 27 vrouwen gehuwd
geweest. 17 dezer vrouwen over
leefden hem na zijn dood
In 1850 werd het grondgebied
der Mormonsn bij de Verenigde
Staten ingelijfd
In Amerika waren de Mormoïten
zeer gehaat wegens hun in 1RSJ.
officieel ingevoerde polygamie,
meer vrouwendom Sedert 1875 be
streed de regering dit euvel met
gevan«enisstrsf.4Onder de Mormo
nen zelf on4stopd een stroming, die
de Invoering van monogamie (één-
vrouwendom) voorstond
In het begin der XXste eeuw
Verd de polygamie verboden.'in de
practijk is ze echter nooit geheet
verdwenen.
Dc Geloofsleer
der Mormonen
voteit geen stelselmatig geheel. De
afzonderlijke leerstellingen zUn ont
slaan door de gemeenschappelijke
arbeid van J Smith en entge an
deren. later vermeerderde Young
zr nog Bovendien gaf men auto
riteit aan de openbaringen en
visioenen van de kerkelijke voor
zitter Naast het Boek Mormon is
het Boek van de I^er en de Over
eenkomsten een hoofdbron der
leer
De geloofsbelijdenis werd In 1849
vastgesteld, die in menig opzicht
afwijkt van die van Smith en veel
meer Chruteliik georienteerd is
De leer la Xijbels orthodox en legt
de^ nadruk op een voortgaande
openbaring
De priesters der Mormonen ztjn
bekleed met goddelijk en onfeil
baar gezag. t
Het Priesterschap
is in twee afdelingen gesplitst de
hoger* vui Melchizedek de lagere
van Alrdn. Tot de eerste groep la
boren het 3' leden tollende presi
dentschap. het rnllefe der Twaalf
Apostelen, dat der Hogepriesters
(onbepaald aantal), dat der Zeven
tig (reizende-pndikera) en dat der
Oudstën. De fwertle afdeling om
vat de gewone priesters, de leraars
en de diakenen. Zij zUn onderwor
pen aan *fcia*choppen, die zorgen
voor de openbare eredienst voor
de materiele aangelegenheden der
ke.r'<, voor de inzameling der tien
den. voor het armwezen, enz. D»
priester* dragen geen bepaald
ambtsgewaad Voort* kent men nog
de vereniging der Damieten. een
geheime politie in dienst van de
kerk.
Nog steeds trekken Mormoon**
zendelingen er op uit om bekeer
lingen te m*k»n en leven* treden
deze heren op als agenten voor
landverhuizing
ln 1*63 gingen ca 30 der Zwtjn-
drechtse meuwlichters naar Utah,
waar hun afstammelingen nog wo
nen. zonder echter ;n de gemeen
schap der Mormonen te zijn opge
nomen. Tegenwoordig ztjn er on
geveer 500 000 Mormonen op de
wereld In Utah vormen zij slechts
de helft van de bevolking
SCSI VAN AMSTERDAM
pmetSie not*ringen van d* Ver. v. d. gttactwhai
WOENIDAG S3 JULI.
6» «*d m SM. «L ged va laten. B bleda*. L IsU*
ACTIEVE FONDSEN
AANDELEN
Hoofdkooraen
V.K. Hadvn
Kolnnlals Hns A MVV* 1<"
KJ. HamUlsh. A V»'V4 N>.'
V Hand. Mj. tA 1S8 UM
Atg. Kunxr.lA MMU »-4v
VrrWJurgF A »M V..
4'enir >uik*r A 9U*^»2i.R
Likkar KA. TL «i »'t.
(HMsrZn. A 18-y4
E.V Hoofov. tA M MUS
Uvar Hn» cA
-V >'qrd Autot. A BB
S*d«rL fabel A WT»*
Philip* G.bML A 871
HiiUw A >0
Hiihtnolsriil r A 41*
HillitnnSrrtihr.A
IhintiN liePetr. A 8W
Kon. Patrol. A
Mi*ara hnim A MS
Am«. RHM»r A
Handar Itubh. A W
Ml BeLKuhb. A «<S
Kan<L Lend** A
LampongSom. A
MalangLandenA' 4DA
.V hooracliePL A tsA
U Java Hubfa. A ?*S
Da Ooatkuat cA 17
Sarbadiadi R. A
Silan Sumatra A M
SumatraRuhh.A 96
JavaCh.Jap.LA W
K.NA.IL Kfle. A
Kon.Pakatv.M.A W
Sad. Schv. IL A 178
KoUard. Lloyd A 178
MiL KederL A IMS
Handr. Amat A 22.
larasaCulL A 11*S
■USuikar 0. A 1»
Var.Toret.CuIt A «S
Deli Hat. Mb A 13-S
Dell Mil A 14**4
-»n»rfibah A 1S4
MOIlarOP.HB 1A 1*>
MMlarOCNBIIA 14*
2*
WOENSDAG a JULI.
OBLIGATIE»
hedarlend
M» IMN 1"
Mn i HrtJ i wtf //mi
net. i *i.
I ksu 5M7recA M>Ht"'tfW
M*t Vf.t 14 8*s
M> Spaarr. *i MISMHU
Jf.-LWU) Mi AS U6'
OBLIGATIE*
Amsunt rd. ltj jo) 14 jntA
Jf.H. INK *1 S M»» lis
Nw.VAni.afc.M "L--— 1
Bargh a Jurg. 84 to'V,
Ls*-r»/aep 84
Bet. Pair. Mil. Si Hrt l"-'4
KX*niU67 9-481 MS V i
«Whar.H»*
A.OI*mp. H*J8 J?7t- 1#
Wma Krat» ie»i isa is;
AANDELEN
AinMard. Hank A 14V. I44R
Roll Bank U A l-*i 1*4
IncaaaoBank A
I4»ttanl. Bank A
wantmHank' A
Rutt.Bai.Con*. A
S.W. H. AMI A
uuiOt a
lif. >1.1 Marh t A
Gouda A poll KJt
HatfitktD* IL A
Han. (Vm«»rT. A
Int. Law. Hat. A
Kwatlat boc.l.A
MaallA.HakkxA
SadarL Gial A
Sj-ma A
<4ok A
•M halda K-M.hH
"Wokvia A
UaelU. A
W arkapi.ir A
Wueni Ind. A
A..S.I.K.M.N.H.A
Sad. Jnd. «ia» A
Int. Or. AH. A
Linda Tata* A
lapnil.Ml A
Amet. Hallast A
'«m.Rtrv.Wh.A
'•Vida Kaash. A
Hooth. Punt A
Hk A 171 17NE
Dall Spoor a «V4 Wc,
SadJnd.fPoorA M
Sam^VriVon At" tl
MiiFKaN* rar-pA 10i|| Pit
CERTIFICATEN VAN
AMKR1K. AANDELEN
Am.HidaA Laatlt 1
A mutual l. A Rat. <*V4
Anaconda Copp t*ik
HeUUaham 8ta»l »l
Ganarai Motor U hJV. WVAR
Int. Kickal ot (i 8Z*s AJ84
K/nnarott Copp 4<*4
UepuhHc ïtfl U 2'"*t
Unit dUL Maal "We
Git. s#rv. CAmp 40»4
Int. Tel. A TaL
MtdObaL l'atr.c 44*.
-bell Union Oil 1 V4y.«
inUfi ••11'. HubU, -,JI4
trail.AOhloMpw I8C* I I've*
S.T. t antral Rr IMk
Pannavlvania Rr 21%
■^•uthj'ar.t «nu **5» ***4
•vutlc Railw. <Y 4-«
anadian Pacific UM| 1A.N
itudabakar Corp Trt'i 2SMt
i'rotungauw ty1 3V«
YA8TK AlAEKT
De effectenbeurs te Amsterdam
had vandaag een rustig verloop en
uit alles bleek, datuhet publiek nog
zeer voorzichtig te werk gaat. Dit
verhinderde echter niet. dat de
stemming zeer vast jvas ln het by_-
zonder voor de cultuurfondsen en
de andere Indische, waarden. Dok
Koninklijke waren iets beter, ter
wijl de industriële en de scheep
vaartpapieren maar weinig veran
derd waren.
In het vrye verkeer voltrok da
affaire zich ook op kalme wyze.
De koersen vertoonden aanvanke
lijk nog een kleine neiging "tot ver
betering. maar later op de mid
dag gingen de noteringen globaal
genomen een fractie achter uit.
maar grote verschillen deden zich
niet meer voor.
- Dr vacantie 1s In volle gang.
Honderden en duizenden trekken rr
opt uit naar bos en hei. naar veld
of strand Men maakt tochten over
lange afstanden door eenzanir 001-
den Een ongeluk zit in een klein
hoekje, er kan plotseling tets ge
beuren Daarom opgepast' {Men
moet steeds de eerste hulp bij de
hand hebben. Wie éen lange tocht
maakt, behoort ln bet bezit te zijp
van een verbandtrommel.
Het allernoodzakelijkste wat deze
moei bevatten is wel:
1 snelverband nr. 1; I pakje ver-
De zomer 3a ln het land Men trekt
er op uit. naar zee. dc bossen in,
de meren op Men maakt fietstoch
ten. wandeltochten, men kampeert.
Komt men terug van to n tocht tn
de felle zon. dan ia niets heerlijker,
dan een verfrummde koele drank,
terwijl de bezitters van een ther
mosfles. die graag sullen meenemen
om onderweg hun dorst te leasen
Voor dergelijke dranken kan
men gebruiken zelfgezochte boa
bessen Bramen aalbessen en
natuuriyk do vruchten uit dc tuin
Tomatensap
1 kg. tomn'.en. 2 eetlepels (30 gr.)
au ker iets zout. pl m 4 appels
De tomaten tn stukken snijden
en door een zeef wryven De ap-
pels in vieren snijden en mat iets
warm water zacht koken. Het moes
door een zeef wrijven en met de
overige ingrediënten aan bet aap
toevoegen Deze drank zeer koud
opdienen
Komkommersap
2 komkommers. 3 eetlepels (45
grsuiker, 2 eetlepels zout
De komkommer schillen, scha
ven en uitpersen met het zout. Het
sap opvangen en dit op *maak
afmaken met suiker.
Karnemelkdrank
1 1. karnemelk. 1 kopje water.
500 gr vruchten. lepels stroop
De vruchten waaeen en even mrt
het water opkoMen (5—15 min
7.e door een zeef wrijve/i en door
het aap en de stroop roeren Als
het sap ls afgekoeld de karnemelk
er door Toeren.
Koffie-chocolade-lrank
1,1 melk. 2 kopjes koffie-eirtract.
4 eetlepels (pl.m 30 gr-lefcao 3
eetlepels (45 gr («suikaj-
Bijna alle melk aan de kook
brengen Met dt overgebleven
melk de rarao rn de suiker aan'
maken en aan de kokende melk
toevoegen. Alle* even laten door
koken met het koffie-extract Deze
drank zeer koud geven
Afkoelen van dranken
Een lezer was zo vriendelijk ons
een wenk te zenden voor het af
koelen van dranken Men vult een
emmer of pan voor een derde
met zand en laat hierbij koud*
leidingwater lopen tot de emmer
of pan vol zijn Hierin fles of
karaf met de vloeistof zetten en
men zal verbaasd zijn te bemer
ken, hoe sterk die afkoelt.
handgaa* 116 m 1 hvdrophlle-
windsel van cm breed, 1 enve
loppe hansaplast. 1 doosje leueo-
plast. 1 buisje jodium; 1 schaartje;
1 splintertang. een paar veiligheids
spelden en 1 doosje watten.
7.o mogelijk neme men van eik
verband enige verschillende maten,
terwijl ren driekante verbanddoek,
een doosje boor- en brandzalf even
tueel belangryke diensten kunnen
bewijzen.
toegerust kan men eerste huig
verlenen. Behandel lichte verkon
dingen zoveel ifiogelljk droog Eefl
ruim gebruik van boorwater, een
carbolopTosaing of schoon watef
kan de norzaak zijn, dat kleine ver
ontreinigingen uit de naaste omge
ving in de wond gespoeld worden.
Kleine, oppervlakkige wonden
I^At men even uitbloeden en brengt
er dan een paar druppels (vooral
niet te veel) jodiumttnetuur op.
Vervolgen* kan men de wond ver
hinden By grote verwondingen
moet men zeer voorzichtig zijn
Doe zo min mógelijk aan de pa
tiënt. Bemoei u nle\ met zaken,
waar ge geen verstand van hebt
7.org er voor. dat de Üéts ntet moet
constateren dat gij met uw hulp het
slachtoffer kwaad hebt gedaan.
Wat pee ft Hilversum
Dongerdai 14 Juli
A voed a rog raai ma.
Hllv I (KRO)* S.J0 Ned gtr kr.»
7 Nieuw» Tt» orkest. ies ivo.
antwoordt: l Nieuws: SIS De Ma
nnier» I Orgel: IJS Vaart der
Volken": ISO Band en Plee); t* Re-
portage: ISIS Band en PlaaJ: li 1*
Nieuws. 10 «5 A vond overdenking HM
Séhaken: II ïS Gr ol
Hllv II (AVRO): f Nieuws: «li
Soortnr SM Orgel otano gr ot en
Intermezzo 1 Si .Hli en ZU":
Nieuws: SIS Kamerorkest J* Het
hoofd In de strop" (hoorspel) 1» M
Mftropole-ork II Nieuwe: 11.1» Sere
nade to Sweet
VrUdag M Juli.
Dagprogramma.
Hiiv l (KRO)- 7 en s Nieuwe;
IS en f Gr pl 1* 4* Fred Hartley: It
Zonnebloem, tl.SS Als de ziele luistart;
17 M Gr.pi I Nieuws; IJ» D» Vier
daagse Gpl 3 11 Kamermuziek:
3 5) ftóa/tni *4 45 Uit elk laat)»": S M
Wat het buitenland leest
Hllv II: (V A.R A 7 en l Nieuwe;
Ml Opera Gr pl (VPRO):
Morgenwijding. (VARA.) IIM „De
Regenboog II IS Voor de Vrouw.
HMGr.pl t A V R O I tJ Campol! en
I.andier; 113» Skymaatere; I Nieuw».
I IS Sextet l 44 Vierdaagse. 3 Boe-
ken-.-hou» 3 IS Ol pl (VARA)'
Hon>a*n en plano 4M Hindeloprn
4 Staf muziekcorps. S M Mux bebbel-
t)e«
Avondprogramma.
Hllv 1 (KRO.) S Plano-duo: SN
Ned Mrkr 7 Nieuws: 7 1» Ned Kath.
Jongerenbeweging: 7SS Alg Hulpac
tie s Nieuw». in Kurhaus. SM
Hoorspel: tt Blrvg Croeby. tt lt Avond
gebed to 3e Nieuws li M Harriet Co-
hen; 11 Klaaa van Bweck. U tt Scha
ken 11.SS Klaaa van Baeck: U.M
Gr pl
II lt (VARA) I Nieuws SN
St»(muziekcorps; 7 Praat u rustig
verder 7 IS CrgSt.; (VARA) 78
Cut tn»g Nieuw*: in Ned werken;
(VAR A ..Men vraagt IS*
Weekoveizicht. SIS Swing en Sweet;
IS 14 Rhapsody ln Blue (VPRO)!
1*4# Avondwljdtng. (V.A.R.A.): U
Nieuw*: li is Concert
IE* FANTASTISCH
VERHAAL DOOR
FLETCHER.
31
De Premier wendde met een ruk
het hoofd In de richting vgnwsar de
stem kwam Een paar meter achter
zich zag hy een lange, tamelijk ste-
vtg-gebouwde man staan, met snor
en baard, gekleed in fietspak met
wyde pofbroek en die op dat ogen
blik zyn hoed afnam met een zwier,
welke fn ham een buitenlander deed
vermoeden. Mr Pontifex die veel op
het vasteland had gereisd. Indentl-
ficeerde .de Indringer dan ook on
middellijk al« een Franmnnn; zyn
donker haar an ogen. hat ovale ge-
laet an de half-theatrmle buiging
verrieden do Gallische afkomst De
Premier was geërgerd; nooit, zolang
bjj Somerbourne Huize ln bezit had.
was Inbreuk gemaakt op zijn bezit
•n hy kon zich niet voorstellen hoe
4« YrMnteUu W (Ut Mri »m «W
gebied had kunnen doordringen.
Zyn entwoord op de beleefde groet
klonk min of meer uit de hoogte
„Goede morgen, mijnheer. Ik.e
veronderstel det u er zich niet van
bewust bent. dat u zich op particu
lier en verboden terrein bevindt,
merkte hü koel op. Ej bestest hier
geen recht van doorgang."
De vreemdeling boog opnieuw. Hij
glimlachte tegelijk en vertoonde een
aerie bijzondere witte en gelUkma-
tige tanden, met let» in zyn gelaats
uitdrukking dat de premier niet be
viel. Het herinnerde P. ean let»
juist aan Mephtstopheles op het to
neel.
„Ik ben er my volkomen van be
wust. dat ik my op uw particulier-
grond bevindt, mr Pontifex", ant
woordde hü „dat U namelijk
juist de plaats waar ik verwachtte
u hedenmorgen te zullen vinden."
De Eerste Minister keek met ver
bazing de onwelkome indringer enn;
deze beantwoordde zyn
blik
met lachende koelbloedigheid.
„Ik moet opmerken, mijnheer, dat
u zich een ongehoorde vrijheid ver
oorlooft." zei Pontifex met nauw
verholen toorn, „én ik moet u ver
zoeken terstond heen te gaan."
Inplaats van aan dit bevel, dat
aan dutdelbkheid niets te wensen
liet. te Voldoen, glimlacht» de
vreemdeling opnieuw en een ytlv--
reo sigarettenkoker uit zijn vestzak
halend, koos hij daaruit een algaret
en atak deze bedaard aan.
„Ik kan in mün eigen belang
moeilijk heengaan zonder dat ik
mtjn zaken met u heb-afgehandeld
mr Pontifex", antwoordde hij. „U
zelf zult toegeven dat zaken onder
alle omstandigheden moeten door
gaan."
Taken. Waa de man wellictft een
adressant, een maniak met een be
paalde grief, een van de honderdén
van dat slag die hem altijd plaag
den? Mr Pontifex slaakt* een zucht
Ik behandel hier geen zaken,
mijnheer," zei hü scherp „Indien u
zaken met. mij te behandelen hebt.
wees dan zo goed mij langs de ge
bruikelijke weg door middel van de
post er van in kennis te atelien
Daarop stond mr Pontifex op,
boog op hooghartige wijze en maak
te aanstalten om zün weg naar de
Huize te vervolgen. Maar de vreem
deling. nog steeds met de prikke
lende en ondoorgrondelijke glimlach
op bet gelaat, trad hem ln de weg
en hiel dreigend de wijsvinger om
hoog.
Nog niet. mr Pontifex, pog niet!"
te/He hy met vaste, hoewel vrien-
delüke stem „Ik herhaal, nog niet:"
Mr Pontifex ergenla nam Ine. Hij
omvatte steviger Ttjn eaaen-atok air
had hij lust en dat had hij Inder
daad er gebruik van te maken.
..Pardon, mijnheer'" riep hij uit
„U durft mij op mün eigen gebied
dr weg te versperren! Ga opzü
mynheer. ogenblikkeUjk! Met welk
rechtr
De vreemdeling deed een stap
ai hterwaagta en zün jas openend,
klopte bU op de greep van een re
volver. welke met de loop naar be
neden in een van zijn zakken stSk
„Overmacht!" zeide hij. opnieuw
lachend ..Kom. mr Pontifex, wee*
veratandig en ga een minuut of vyf
zitten, 'tla volstrekt noodzakelijk
dat ik een kort mondeling onder
houd met u heb en dat wel nu en
hier. Ik geef u mijn woord van eer.
dat ik zal gaan zodra ik'gezegd heb
wat ik te vertellen heb en dan kunt
u uw wandeling huiswaarts voort
zetten. Maak van de nood een deugd
en luister gewillig naar mü."
Deze. met nadruk uitgesproken
woorden, hadden de Eerste Minister
tot nadenken gebracht. Hü erkende
dat hij ln een moeilyk pvrket waa
geraakt. Hü waa ver weg van Jer-
mey en diens knechts, nog verder
was hij verwijderd van de Huize.
Nooit kwam Iemand door dit ravijn,
het p«d leidde eigenlijk nergens
heen Hij w«» aan 'smani genade
overgeleverd. MD.,zette zich waet^
ed de handen over de knop ven zlin
atok vouwend, keek hü zijn aan
rander vast in de ogen
Mr Pontifex wist wat het was In
gevaar te verkeren. Toen htj de por
tefeuille van Binnenlandse Zaken
bebéerde. werd hij een heel jaar
lang nacht en dag door detective*
bewaakL T*rwi)l hij rijkskanselier
van da aehatklst waa. had hij zich
eens genoodzaakt gezien zich gedu
rende verscheiden weken onder bif-
zondere bescherming van de politic
te stellen Enkele malen waren de
ruiten van zün auto vernield twee
maal was hij persoonlijk aangerand.
Hfj vroeg zich alleen af of hij met
een misdadiger of met een krank
zinnige te doen had. Weer geheel
zichzelf richtte Mj zich bedaard tot
de Indringer
11* volkomen Juist mijnheer, dat
u bij mij In het voordeel bent Jn
meer dan één opzicht" zei hij
droogweg. „En daarom moet ik wel
naar u luisteren of ik wil of niet
Mag ik u vthzoeken hetgeen u mU
te zeggen hebt zo kort en bondig
mogeiyk te zeggen en mij dan toe
te staan u te verlaten?"
De vreemdeling bilei een rook
wolk uit van zijn sigaret en
keek peinzend toe hoe de rook tus
sen het netwerk vsn de takken b<w
ven hem vervloeid*. Mt) n»m plaats
op het endere eind ven da bank/
waarop de perste Minister gezeten
was
„Ik weet. dat u een man bent met
gezond veratand. mr Pontifex, zei
htj Aldua bent u over de hele
wereld bekend."
..Spaar mü u complimentei;, mün-
heer.' verzocht de Eerste Minister.
„U wilde zeggen
..Ik wilde zeggen, dat Ik mUn ver
zoek In zulke beknopte termen zal
inkleden, dat de duidelijkheid er
niet onder lijdt, antwoordde de
vreemdeling,"
„Ha. u hebt dus een verzoek?"
riep mr Pontifex onwillekeurig uit.
terwijl hij een lirht-ironisch lachje
niet kon onderdrukken ..Mag Ik u
vragen wat dat verzoek behelat?"
De vreemdeling tikte de as van
zUn sigaret en richtte een koude,
strenge blik op zün onvrijwillige
luisteraar.
.Ja." antwoordde hij. „Het ia een
verzoek om tien millioen pond ster
ling. geen cant meer of minder
HOOFDSTUK III.
Mr Pontifex was er thana volko
men van overtuigd dat htj met een
krankzinnig* te doen had. en de
beste manier om met een krank
zinnige om te gaan leek hem. ée
man met aep zacht lynt)* wag ui
krijgen en hem niet te prikkelen.
Daarom glimlachte hij ditmaal op
de vriendelijkste wijze, zoals hU
zulks had geleerd aan de balie te
genover dames en twyfelachtlf*
getuigen en zeide met zün zoet-
sappigste stem-
..Tien millioen pond! Dat la een
respectabel bedrag!"
„Een behoorlijk bedrag" verbeter
de de ander, „en onder deze om
standigheden een redeUjk bedrag/
Deze' omstandigheden? Wat be
doelt u?" vroeg mr Pontifex. „Maar
natuurlijk, daar moeten bepaalde
omstandigheden zün. Ométandlghe.
den welke tot het verzoek leidden.
Laat eens zien waartoe zei u ook
weer dat het verzoek moest di*:
nen?"
De vreemdeling keek hem scherp
ean.
„Ik heb niet gezegd, wgartoe het
verzoek moest dienen." antwoordde
hy koel. „Ik ging het u Juist zeggen.
Het lt een .loeprtje de losprUs
voor Londen."
De Eerste Minister trok de wenk
brauwen op.
De losprü» voor Londen!" her
haalde hij „Werkelük. Ut begrü»
er geen steek van!"
(Wordt vervolgd.)
