W
S7)
0
Op de grens der republiek
CERVANTES de schepper van
Don Quichotte
Het onderwijs in Noorwegen
Z.g. spiritisme veelal telepathie Ons goedkope Patroon
ADOLPHfJS
Millioenennota-tje
WAT GEEFT
HILVERSUM?
Beurs van Amsterdam
kvjsr*
83
81
houdt rekening met volks- en boerenkinderen
''iliHlïifïiiliii
Engelse tricoteuses
Dokie Durf
De
.OSPRIJS
▼oor Londen
WOENSDAG 8 OCTOBER 1947.
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD, PAGINA
BATAVIASE BRIEF NO. 74
AT
AAK
ANNEER
GOUWENAARS IN HET
VERNIELDE GOMBONG
T\e korporaals P dc Bruin en J. Jannes
en de huzaar C Pol zitten om zo
te zeggen op de stoep van de republiek
Zij bevinden zich te Gombong. in Midden-
Java, het meest-vooruitgeschoven demar
catiepunt der Nederlandse troepen, slechts
enige tientallen kilometers van Djokja
karta af
Iedereen zal wel begrijpen, dat je beter
in Batavia kunt zitten dan in Gombong.
Hoe ze daar kwamen behoef ik u niet te
vertellen Met de politiële actie Hun hele
eskadron is de actie goed doorgekomen en
de jongens hopen natuurlijk dat dat zo
zal bltjvcn Hun eskadron zat gedurende
de hele actie vooraan en dat geldt vooral
voor Jannes en Pol. De Bruin, die geweer
maker is, bleef met z'n reparatie-wagen
wat meer op de achtergrond, want je
hebt nog steeds meer aan een goede repa-
ratie-wngen achteraan dan een half-stuk-
geschoten dito in de voorste linies De
lijn, die ze volgden, was ongevepr Cherl-
bon. Tegal. Soekaradjn Banjoemas Gom
bong. En overal hebben ze naar Gouwe
naars gevraagd ..Hel is net.of het broers
van je zijn", schrijft De*'Bruin ..En
eigenlijk zijn het dat ook: wapenbroers"
Pol !s de voetbalenthousiast onder hel
stel en kijkt in de brieven die hij uil
Gouda krijgt, het eerst naar de voetbal
uitslagen Jannes is de foto-maniak en De
Bruin is schijnbaar de muziek-liefhebber
Over de actie hebben ze niet veel te
vertellen, schrijven ze mij Dat kun je je
haast niet voorstellen, maar het zal best
zo zijn. Cheribon—Tegal en foen naar het
Zuiden ging noRal gemakkelijk Later werd
het een tikkeltje moeilijker, maar ze kwa
men er goed doorheen. Als je in een Num
ber of een scoutcar zit. schijn je van zo'n
politiële actie niet veel te merken. Je
nebt het trouwens te druk met al het
nieuws, dat je ziet: het landschap, de
vreemde plaatsen en plaatsjes En vooral
het idee. dat je nu ..in de republiek" bent.
Ergens hebben de jongens een gramofoon
vandaan ..Het bevrijden van een gramo
foon" heet dat. Er waren nog platen bij
ook en de jongens hebben dus voortdurend
hun particuliere muziekje, waar ze veel
plezier van beleven.
Stuur ons lectuur
De Bruin staat aan het hoofd van een
wapenkamer ..gelijk een salon van ee.i
Jonker", 's Avonds concentreert zich daar
de belangstelling, want in de barakken
hebben ze nog geen electrisch licht, maar
bij De Bruin wel. Dan komen de sigaret
ten en het schrijfpapier voor de dag en
wordt er gewerkt, onder het genot vnn
Pinda pisangs en ananas. Overdag hebben
de jongens tot ongeveer 1 uur dienst.
Daarna wordt er gevoetbald. Dan Wordt er
fruit ingekocht en gaat men baden en
eten en tenslotte naar de z g. recreatiezaal.
Daar f* altijd wel een beetje muziek en
dan gebeurt het nog al eens. dat de ge
dachten naar huls gaan. U weet. hoe de
soldaten zijn. meestal galmen ze van die
Tribunaal
Het door het Tribunaal ln.de zaak tt^en
de garagehouder M. Eegdeman te Haas-
k trecht uitgebracht nader advies tot ver
beurdverklaring van lOOOr blijkt alleen
een onderdeel der opgelegde maatregelen
te betreffen. Het fiat was nl. alleen ge
weigerd ten aanzien van de verbeurdver
klaring van ƒ8000. doch wel verleend ten
aanzien van de overige maatregelen (inter
nering voor de acht maanden in deten
tie doorgebracht en ontzetting uit de beide
kiesrechten eff-het recht openbare ambten
te bekleden), die dus van kracht zijn ge
worden. zodat niet gezegd kan worden, dat
bij de nieuwe uitspraak de internering
achteraf overbodig is verklaard.
Huldiging Paul Harden
Ook Gouda gaat Paul Harden, die
Jarenlang een der steunpilaren van het
Fritz Hlrseh-gezelscha^ was en thans bij
de Hoofdstad-Operette een belangrijke
medewerker is. huldigen ter gelegenheid
van het 40-jarig toneeljubileum, dat hij
onlangs vierde en wgarbij hij tevens het
feit herdacht, dat hij sinds twintig jaar in
Nederland optreedt.
Dat zal gebeuren bij dc opvoering van
..Sag' beim Abschied leise Servus". die dc
Hoofdstad-Operette op 18 October in de
Nieuwe Schouwburg geeft. Deze operette
op muziek van Robert Stolz gaat in een
nieuwe Nederlandse bewerking van Meijer
Hamel en onder regie van Otto Aurich.
medewerkers *o.a Paul Harden. Ruth
Rhoden. Claire Clairy. Chris Reumer en
Otto Aurich. dirigent Pim de la Fuente.
Er heeft zich voor de 'huldiging een
plaatselijk crecomlté gevormd onder voor
zitterschap van mr H. P. C. M. de Witt
Wynen.
APOTHEKERS-ASSISTENTE.
Te Leiden Is geslaagd voor het examen
Apothekezs-Asslstente mej. G. P M. Meul-
man. Gouda.
Uit vroeger tijden
DE „GOUDSCHE COURANT" MELDDE:
75 Jaar geleden.
Uit Bodegraven: Het stoomgemaal ten
behoeve van de Noordzljpolder in deze ge
meente werd in het bijzijn van het bestuur
en enkele ingelanden met gunstig gevolg
beproefd De ontwerper, de heer J Gold
berg te Hazerswoude. werd hulde gebracht
voor de soliditeit en* het sierlijke der in
richting. Evenals voor de Mijepolder, wer
den ook nu de machinerieën geleverd door
de ijzergieterij ..De Prins van Oranje" te
Gravenhage
Uit Bergambacht De vereniging „Win-
terlezingen" telt, thans 62 leden Als be
stuursleden werden gekozen de heren J.
G. Bettink. J P. Mahlstede en D Oskam.
50 Jaar geleden.
Vandaag Is het vijf en twintig jaar ge
leden. dat de ruim 70-jarige heer M San
ders in dienst kwam van de sociëteit ..Ons
Genoegen" Al die jaren is hij opgetreden
els bureaulist bij gelegenheid der come
dies.
De heer Jacob F van Zutphen. alhier
heeft op zijn verzoek eervol ontslag ge
kregen als organist der Ned. Hetv. Ge
meente te Sliedrecht. De heer Van Zut
phen bespeelt ook enige orgels in. onze
stad en in de doppen in de omgeving.
25 Ja^fr geleden.
Vandaag is de leiding van de markt
«ans en al toevertrouwd geweest aan de
politie. Deze heeft verschillende orde
maatregelen getroffen, waardoor het mo
gelijk is geworden, dat aan de kaaswagens
een ruimere plaats kon worden toegewe-
sen. De kramen det marktventers zijn
voor een deel meer naar achteren ge
plaatst. terwijl een ander deel tussen stad
huis en waag een plaats heeft gekregen
Daarbij is rekening gehouden met een
flinke doorgang van de straat naar het
middengedeelte der .markt, terwijl ook de
ftraat geheel is vrij gehouden. Er Is nu
•en einde gekomen aan de wanorde op de
markt, een chaos, waaraan menigeen zich
heeft geërgerd.
s en 9 Oct. (.39 uur ,Fluw«lensingal 9S:
Openbaie verkoping goederen door deur
waarder R van Blokland.
I Oei. 7 39 uur Oud Geref. Gemeente:
Spreekbeurt <ls Joh van Welaen.
a Oct. 7.3# uur VrUe Cvang. Gemeente:
Spreekbeurt de J. I v. Wtjck
I Oct S uur Coöperatie-gebouw Raam II:
•Studie en debatavond CoÖp.BStudlekrlni
I Oct. I uur. Concordia: Opvoering ..Blonde
Greet" d<*>r De Haghe-apelers.
I Oct. I nur Rennle: Spreekbeurt da J. Bor
ger voor Logos vei band over ..Eje vraag: Is
het leven een raak van geven en nemen en
zo ja. wat ts dan in dat geven en nemen
de maatr
I en 9 Oct. I nur Nieuwe Schouwburg: Op
voering ..Nieuwe Minister»" door „De Ko
medianten"
9 OeL 9—19 uur Splerlngstraat 111: Gele
genheid tot kosteloze inenUng tegen diphthe-
ne.
9 Oct. 19—II uur Spleringstreat UI: Spreek
uur Kraamcentrum
9 Oct. I uur ReUnle Bioscoop: filmavond
Filmliga, vertoning ..Himlaspelet"
19 Oct. II uur De Beursklok: Toogdag Bond
ven Chr. Scholen
II.Oct. 1.31 uur St. Janskerlt: Avondgebed.
Bioscopen
Korporaals P de Bruin en J. Jannet
hebben even tyd voor een brie/ naar huil.
weemoedige liederen, die velen niet kun
nen aanhoren en dus maar verdwijnen. De
tijd verloopt gelukkig (snel. als je zoveel
met je kameraden meemaakt.
Dc stad Gombong bestaat vrijwel niet
meer en de jongens hoeven dus niet ..de
stad in te gaan". Half in ai. De gezellig
heid moet dus onder elkaar in de barak
ken worden gemaakt. Er is groot gebrek
aan lectuur en er wordt vreselijk mee
gescharrel^. Alles interesseert de solda
ten. als er niets te lezen is en ik wil zelf
wel eens kijken, wat ik daar aan kan doen.
Is er uit Gouda niet eens wat te sturen?
(adres korp. De Bruin. 4e esk. Pantser
wagens. 230805137. V. Brigade. K.L.. Veld
postkantoor Gombong
Binnenkort hopen de jongens even In
Batavia of Bandoeng Ie mogen gaan uit
blazen en men kan zich begrijpen, dat zij
zich na dit alles daarop in hoge mate
verheugen Laten we hopen, dat zij een
prettige tijd zullen hebben
JAN BOUWER.
„DE BYSTERBOSCH" IN
NIEUWE LUISTER
Dertig Goudse bleekneusjes
zijn er te gast
Na een periode van vijf jaren schijn
bare rus4 begint de Goudse Vereniging
voor Gczondheidakoloniën vandaag weer
met de uitzending van Goudse bleekneusjes
naar haar koloniehuis ..De Bysterbosch" le
Epe. Het waren vijf moeilijke jaren, die de
vereniging, sinds zij in 1943 gelijk zovele
verenigingen door de Duitsers werd ont
bonden en haar eigendommen werden
onteigend of beter gestolen, heeft door
gemaakt Het koloniehuis kwam In handen
van de Ned Volkadiens* evenais vele
andere koloniehuizen en werd later door
de Duitsers als kazerne gevorderd. Het
spreekt vanzelf, dat die bewoning het huls
geen goed heeft gedaan en dat veel van de
inventaris werd vernield. Eén goed ding is
ech'er aan de Duitsers te danken men
hoort dat niet te dikwijls Dat is de aanleg
van een centrale verwarming door het ge
hele gebouw. Weliswaar was de verwar
mingsketel grondig vernield niet door
de Duitsers maar door de vorst doch
van de aanwezigheid v;in het buizen- en
pijpenne* kon men dankbaar profiteren om
het kolonlehuls. dat in vroeger jaren al
leen geschikt was voor zomerverblijf, ook
in te richten voor de ontvangst van bleek
neuzen in de wintermaanden En dat
maakte het mogelijk, dat vandaag der'Ig
Goudse kinderen naar Epe konden ver
trekken om daar temidden van bos en
heide vijf fijne vacantieweken door te
brengen.
Herstel en vernieuwing
Het huis werd na de bevrijding in een
wantoestand aangetroffen. Het meubilair
was verdwenen, ramen en deuren waren
vernield en de muren zonder behang en
verf Me' medewerking van Goudse firma
is het gebouw thans geheel opgeknapt en
in nieuwe luister gestoken Op de beneden
verdieping zijn een ruime eetzaal, een ver
trek voor het personeel en een dokters-
kamér. op de bovenverdieping twee frisse
slaapzalen Dan is er een grote hal. waar
de kleine kolonisten kunnen spelen, als het
weer he'.jverblijf in de open lucht minder
aangenaam maakt. Rond het huis. temid
den van de bossen en de heide liggen
grote terreinen waar de jongens en meis
jes kunnen spelen, voetballen, schom
melen en wat dies meer zij.
Er Is een nieuwe verwarmingsketel aan
geschaft. waardoor het gehele huia be-
hagelijk verwarmd kan worden en er zijn
vertrekken bijgebouwd voor het personeel,
dat. nu he* huis voor, permanente be
woning geschikt is. in Vaste dienst is ge
nomen
Het is begrijpelijk, dat deze verbetering
en vernieuwing de vereniging veel geld
gekost heeft. Een bedrag van ruim ƒ3500
was er mede gemoeid Daarbij zijn de ver-
plegingskosten. voeding enz. en salarissen
van de personeelsleden aanmerkelijk ge
stegen en deze verhoging van de uitgaven
stel' de vereniging de subsidies van
rijk. gemeente en provincie zijn in ver
gelijking mft deze stijging niet noemens
waard verhoogd voor moeilijke proble
men Het is daarom, dat haar bestuur een
beroep doet op de Gouwenaars om het
werk door toetreding als lid of donateur
geldelijk "e steunen
Vanmorgen zijn dertig jongens van 8 tot
14 jaar per autobus naar Epe vertrokken
om als eerste na-oorlogse gasten van de
44-Jarige vereniging een prettige ||jd in
Epe door te brengen. Na hep volgen dertig
meisjes
NED. AMATEUR-TONEELUNIE. j
In verband met de toetreding van ver-I
schillende toneelverenigingen uit de bui
tengemeenten. is het bestuur van de afde-.'
ling Gouda van de Nederlandse Amateuf
Toneel Unie uitgebreid. Nieuwe bestuurs-J
leden zijn mevr Kwakernaak te Reeu-f
wijk en de heer P Blok te Stolwijk Sec-rei
taris is geworden de heer G Palsgraaf tf
Gouda (Houtmansplantsoen 5).
Jongetje verdronken.
In de nabijheid van dc ouderlijke wé
ning aan de Moordrechtse Tiendeweg |l»
gistermiddag het 3-Jarlg zoontje van de
veehouder K G. van Eyk te water ge
raakt en verdronken. Het ventje la ver
moedelijk van plan geweest naar gijn
vader te gaan. die in het land zat te mel
ken. Onderweg moest hij over een smklle
plank over een sloot lopen en hierbij is
hij van de plank ln het water gevallen
Niemand heeft het ongeluk zien gebeuren.
Toen men het kind miste en ging zoeken
werd het gevonden. De politie heeft met
behulp van een zuurstofkoffer getracht
de levensgeesten op te wekken, doch zon
der resultaat.
Thallm TkcaUr: Grote verwachtingen (met
John Miles en Valarle Hobson
Reflnla Bioscoop: De kleine lord (met Tred-
dia Bartholomew en Mickey Itooney)
Aanvang: 7 en 9 IS uur.
Uitreiking nieuwe bonkaarten'
en schoenenbonnen
Uitreiking nieuwe levensmiddelenkaarten
(medebrengen tweede diitributlestam-
kaarten en bonkaarten 711) en srhoe-
nenbonnen volgens cijferaanduiding t
en uerjaardagsbonnen voor kinderen ge
boren In October en November 1931 tot en
mei IMS en In December 194S en Januari 1947
(medebrengen twrede distributiestamkaart en
inlegvel met bon «1* reao 904) bU Distributie-
dienst. Westhaven 33. van 9—13 en 1—4 uur.
Zaterdags 9—11 uu-
Donderdag: Ju— Kn
Vrijdag: Ro— La
Zaterdag: Le—LU
Apothekcrsdienst
steeds geopend de* nacht* alléén voor re
cepten Apotheek E Grendel, alleen Prins
Hendrikstraat 13c
KOORZANGAVOND
IN SINT JAN
Elf kerkkoren werkten mede
Van oudsher is in onze goede itad de
zang intensief beoefend en heel wat koor
zang is in de St. Jan door de jaren heen
ten beste gegeven maar n dergelijk
groot koor als gisteravond, bestaande uit
ca 400 zangeressen en zangers, gerecru-
teerd uit Protestantse kerkkoren van di-
verse schakeringen en bijeengekomen op
initiatief van de Ring Gouda en omatre
ken van de Kon. Bond van Chr. Zang-
I en Oratoriumverenigingen, heeft zich nog
1 nimmer doen horen. Ónze vroegere stad-
i genoot. Gijab. Nieuwland. luit-directeur
van de Kon Marinierskapel, die de mai-
I sazapg leidde van het ..Bondslied", gecom
poneerd door mr H Graaf van Hogen-
dorp. en Jezus' Trouw", van J S.
Bach verdient inderdaad 'n compliment
voor hetgeen hij. na slechts één grote re
petitie. heeft weten te bereiken en saam
te brengen tot gedisciplineerde zang en te
inspireren tot frisse, levendig weergave
der belde goed aansprekende liederen. Elf
kerkkoren uit Gouda en omatreken brach
ten kerkmuziek uit verachlllende tijdvak
ken ten gehore: elk koor onder eigen diri
gent twee liederen.
Geluldaproeven deden aan plaatsing in
het achterschip der kerk. vóór het koor
hek. de voorkeur geven boven plaatsing
achter de kansel. Voor het publiek, dat
graag ..wat ziet", misschien minder pret
tig. maar hoofdzaak blijft immers om de
rang het gunstigst tot zijn recht te doen
komen.
Medewerking verleenden het Chr. gem.
koor „Mirjam", het Remonatranta k ca-
pella kerkkoor het Ger. Ev. koor ..De
Blijde Boodschap". het Chr. gem. koor
..Fben Haëzer". het Chr. mannenkoor „De
Lofstem" en het Jeugddienst Kerkkoor
..Vrede", alle uit Gouda, verder uit de
omtrek de Chr. zangver. „De Lofitem" uit
Waddlnxveen. de Chr. zangver. „Sursum
Corda" uitHekendorp de Chr zangvér.
..Sursum Corda uit Moerkapelie. de Chr.
zangver. ./De Lofstem" uit Bergambarht
ep de Chr. zangver. „Euphonia"' uit Gou
derak.
De avond bedoelde allerminst te zijn
een ..concours". waar elk koor ..op pun
ten" trachtte te excelleren, maar om goede
kerkmuziek in gewijde omgeving en bij
indeale accoustiek te brengen, waarin
uiteraard het ene koor wat beter, en 't
andere/wat minder geslaagd is. ma'fr elk
koor voor zich kan rekenen op waarde
ring voor hetgeen het Het horen en dui
delijk bleek hoezeer juist gekozen en goed
beoefende kerkzang die de laatste tijd
gelukkig weer in opkomst is kan bij
dragen tot religieuze beleving. WIJ ach
ten het onjuist het gebodene uit critisch
muzikaal oogpunt te beoordelen: bij kerk
zang dient vooral de klemtoon gelegd op
de Kerk. waarmede natuurlijk niet gezegd
wil zijn. dat ook deze zang niet zo hoog
mogelijk opgevoerd moet worden
De organist van de St. Jan. Willem Hllls-
mann. «peelde op kunstzinnige wijze en
Win gevoelde registratie ..Pastorale" van
Cézar Franck en „Praeludium en Fuga
in C" van J S Bach.
Ds J. J. Koning. Ned Herv. predikant,
opende en ds W van Dijk. Geref. predi
kant. sloot de avond, die door een zeer
talrijk publiek werd bijgewoond. De orga
niserende vereniging heeft eer en onge
twijfeld voldoening van het vele werk.
dat aan de voorbereiding tot deze avond
;is voorafgegaan
Schoonhoven
Geslaagd. Aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht is geslaagd voor het candidaats-
examen geneeskunde mej. D. A. Oskam,
alhier.
Dr Ten Haeff critiseert het voor
waar aannemen
Ten vervolge op zijn cursus „Bultenzin-
tuigelijke waaapeming" in't vorig seizoen
hield dr W H. C Ten Hèeff. docent aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht, gister
avond In ..Het Blauwe Kruis" de eerste
van zijn drie voordrachten voor de Volks
universiteit over het onderwerp „Het ge
loof in het persoonlijk voortbestaan na de
dood in het licht der parapsychologie"
Een der hoofdstukken uit de parapsycho
logie. ving de inleider aan. is het spiritis
me. Een definitie van spiritisme bestaat
uit twee delenle dat de mens persoonlijk
na de dood van het lichaam blijft voort
bestaan: 2e dat hij onder bepaalde voor
waarden en omstandigheden met dó aard
bewoners in die toestand in contact kan
treden. Het woord spiritisme is ongeveer
een eeuw oud., In 1890 werd het 't eerst
gebruikt door Allan Kardec. Doch het ge
loof a*n het spiritisme, het verschijnsel
zelf. is zo oud als de mensheid zelf De
ethnoloog ontmoet het bij alle primitieven.
Zij geloven aan het voortbestaan van de
geest en hebben hun geestenzieners en
tovenaars om contact te krijgen Doch ook
de cultuurvolkeren der oudheid spreken
van spiritistische verschijningen. De Bij
bel vertelt er op verschillende plaatsen
van. die beschreven zijn door wijlen prof.
Van Mourik Broekman in diens boek ..Het
spiritisme in de Bijbel". Plutarchus ver
telt. dat aan Brutus de geest van Ceasar is
verschenen. De bekende monnik Cesarus
van Heysterbach vertelt, dat aan verschel-
drnen van zijn kloosterbroeders geesten
zijn verschenen. Aan de bekende Ruva-
broec b.v verscheen de geest van zijn
moeder Melanchton deelt mede. dat aan
zijn tante de geest van haar overleden man
verscheen De wijsgeer Kant heeft een
boek geschreven over de Noorse Ingenieur
Swedenborch. een beroemd geestenziener
Lessing maakt melding van klopgeesten
en ook Goethe heeft in zijn Faust (on
danks de Aufklarung!) van zijn spiritis
tisch geloof getuigd
In 1848 veroorzaakte, vervolgde spreker,
het verschijnsel van klopgeesten bij de
stad Rochester in de staat New York een
fantastische belangstelling en daaruit is
de moderne Amerikaanse spiritistische be
weging voortgekomen Na die lijd begon
men met de experimentele spiritistische
seances en bestudeerde men dus het be-
zetenheidsverschijnsel en het geesten-zien
De mediums beginnen te werken, de we
tenschap gaat er zich mee bemoeien, doch
daar men zich bevond in het tijdperk van
het wetenschappelijk materialisme, alleen
om het spiritistische verschijnsel te ont
maskeren! Vele van deze verschijnselen
kan men verklaren als men zich bedient
van het eenvoudigheidsbeginsel Dan zijn
ze terug te brengéh tot pseudo-spiritlsme
Dr Ten Haeff wijdde dus deze eerste
avond aan de critlek op het naïeve spiri
tisme en gaf als eerste voorbeeld het
volgende:
een inzicht in de geestesgesteldheid van
romanschrijvers, dichters, béeldhouwers
en anderen.
Vervolgens beaprak hij de tafel sceances
en hun variaties (kruizenbord) aan de
orde. Van geesten, die tafels laten tikken
of letters aanwijzen, waarbij soma zin
volle. maar nog meer zinloze zinnen te
voorschijn komen, is geen sprake. Alles
berust op het ideo-motorische principe,
dus de idee leeft in het onbewuste cn
uit zich motorisch, waarbij dan nog tele-
patische invloed kan optreden. Als voor
beeld gaf spreker het interessante geval
van de Vllaalngae kruidenier, die veel spi-
ritistische sceances hield. Zijn buurjongen
wilde deze graag bijwonen, doch met het
oog op zijn leeftijd werd dit hem steeds
geweigerd. Op een avond manifesteerde
zich de geest van een matroos op de
sceance. die een Engels gedicht opzegde.
Spiritisme? Het bleek, dat de buurjongen,
die avond aan zijn huiswerk bezig zijnde,
dit Engels gedicht had geleerd, maar
eigenlijk met zijn gedachten meer bij zijn
buurman en diens sceance zat. Telepathie
dus.
Tot slot «telde dr Ten Haeff de vraag:
Kunnen we zo maar doorgaen? Alles her-
lelden tot pseudo-spiritistische verschijn
selen? Velen zijn van mening, dat dit niet
het geval is. Daarover zal hij een volgen
de keer spreken
Verschijnselen
In 1932 verscheen aan enige kinderen te
Boraing de geest van de Heilige Maagd
SDreker is naar Boraing geweest en daar
bleek hem na onderzoek, dat hier alleen
sprake was van een pseudo-splritisttsch
verschijnsel. Wanneer iemand in de lamp
kijkt en daarna dc blik afwendt, krijgt hij
een sterke nabeelding Deze nabeelden
kunnen positief of negatief zijn. Wanneer
we kinderen enige zwart-witte plaatjes
sterk laten fixeren, kan het zijn. dat ver-
scheidenen ervan dagen later feilloos het
afgebeelde kunnen navertellen. Ze zien
dan de beelden als het ware op een wand
of muur geprojecteerd. Deze eidetische
aanleg komt vooral voor bij schilders. Bij
de kinderen van Boraing had men te doen
met een typisch poaitief nabeeldachtig
verschijnsel, (platen, beelden in de kerk)
terwijl de rest (het zien door anderen) op
rekening van suggestie kan worden ge
schreven.
Ook van spontane telepathie gaf de in
leider voorbeelden. Een ervan, aan de
vrouw van een Amsterdams arts ver
scheen eens de geest van een Belgische
kennis. Later bleek, dat deze op dat mo
ment reeds enige uren gestorven was. Op
het eerste gezicht een zuiver geval van
spiritisme. Dr Ten Haeff wees er echter
op. dat de indruk lang kan wegblijven.
Volgens het eenvoudigheidsbeginsel kan
men dit dus terugbrengen tot een geval
van uitgestelde ontvangst.
Psychometrlsten. van wie er in deze tijd
zoveel zijn en over wie de advertentie-
kolommen vol staan (spreker waarschuw^'
de: er is veel kaf onder het koren!) zien
geestesverschijningen rondom hun klan
ten. Zelf had hij meegemaakt, ook op een
voordrachtsavond in Zaandam, dat men
om hem hgen een kat zag lopen, deze be
schreef en zelfs de naam zei. Leo, de
kater, was al Jaren dood. Spiritisme? Een
officier ervoer, dat een dame hem ver
telde de geestverschijning van een oude
dame om hem te zien. Volgens de be
schrijving was het zijn grootmoeder. Spi
ritisme? Neen. zegt dr Ten Haeff. dat zijn
gevallen, waarin beelden gezien worden,
die leven in het onderbewuste van de
proefpersoon Telepathie dua en het zegt
niets ten opzichte van de geestenhypo-
these.
Muziek in de Renaissance
Konden de vorige inleiders in de cumii
..Op de kentering naar een nieuwe tijd"
van het Humanistisch Verbond van een
bepaalde stijl in de beeldende kunst «pre
ken. de heer G J. Sligter. die gisteravond
de muziek in de Renaissance behandelde,
kon dat niet. In de periode 14001500
deden nJ. verschillende stromingen hun
invloed gelden
Gedurende de Middeleeuwen kon men ln
de muziek drie stijlen onderscheiden. Ten
eerste de Franse meerstemmigheid, die
verschillende geheel onafhankelijke melo
dieën boven elkaar zette, ten tweede de
Engelse meerstemmigheid, die meer be
stond uit één melodie, steeds ondersteund
door hetzelfde arcoord en ten derde do
Italiaanse meerstemmigheid, die zange
riger van aard was Tijdens de Renais
sance voltrok zich het grootste wonder,
dat zich ooit in de muziek heeft voorge
daan. deze drie stromingen vloeiden ineen
tot de zogenaamde polyphonie Ook hier
verschillende melodieën boven elkaar, doch
onder vorming van prachtige accoorden.
Als grootmeesters Öer polyphonie noemde
de heer Sligter Palestrina Oxlandus Las-
sus. Clemens non Papa en vele anderen,
bijna allen Nederlanders, die het 6p dit ge
bied buitengewoono werk leverden Zeer
vaak baseerden zij zich op het volkslied,
dat toen zeer sterk leefde.
Naast dit teruggrijpen op de Middel
eeuwse muziek ontstond ook een reac-
tionnaire beweging. Men ontdekte het ac-
coord op ziel) zelf en ging hiermede op al-
lerlel wijzen experimenteren. Hieruit ont
stonden niet direct grote kunstwerken
Oorspronkelijk stak deze „homophone"-
•tijl armzalig tegen de polyphone af
Aan de polyphonie én het volkslied werd
door de Kerkhervorming veel afbreuk ge
daan. doch ln het kader van de homophonie
werd de opera geboren. Deze ontstond ui»
een. overigens mislukte, poging om de
Griekse drama's weer ten tonele te voeren
De Kerkmuziek herstelde zich enigszins,
toen Schütz de eerste Passie componeerde.
Verder werd in de Renaissance de basis
gelegd voor de fuga. de aonate en het
oratorium, welke muzikale vormen tijdens
de Barok In Back hun schepper zouden
vinden.
PLAATSELIJK NIEUWS
Ammerstol
Laagste Inschrijver. Bij de door de
architecten Stuurman en Zn. te Waddlnx-
veen gehouden aanbesteding van het
bouwrijp maken van terreinen voor wo
ningbouw en het aanleggen van wegen
met bestrating te Bleskensgraaf. was
laagste Inschrijver de heer A. Bakker, al
hier voor 34.337.
Machtsdrift
Om de bezetenheid duidelijk te maken,
vertelde de Inleider eerst de geschiedenis
van Woutertje Pleterse. Doordat zijn moe-
der Woutertje immer (en tot zijn nadeel)
vergelijkt met zijn broer Stoffel, krUgt de
arme jongen een prachf van een minder
waardigheidscomplex te verstouwen. Vol
gens Adler volgt daarop machtsdrift. Bij
Woutertje ook. Hij dicht immers het be
kende Roversverhaal voor Meester Penne-
wip! Goed gezien van Multatull. die toen
nog niets van Adler wist Schiller, die als
kind zeer te lijden had onder de tyrannic
van zijn vader en zijn broer, maakt later
in zijn gedichten tyrannen af. (Willem
Teil). Een medium in Den Haag manifes
teert zich als Koning Willem III en gene
raal Kayel van der Heyden. Hij waa ech
ter bediende in een damesmodemagazijn
en de afmetingen van zijn minderwaardig
heidscomplex. dat de dames hem bezorg
den. zijn slechts te raden Wat gebeurt er
nu? Staat die bediende in de seance wil
lens en wetens te bedriegen? Neen. alleen
zijn droombeelden worden geobjectiveerd
Hij spéélt niet koning of generaal: hij
is het. Maar dit is geen geestenbezeten
heid of spiritisme
Aan de hand daarvan gaf dr Ten Haeff
Stolwijk
Sportief rokje in de maten
40 en 44
Bodegraven
Geref. Kerk beroept tweede predikant.
De kerkeraad der Geref Kerk heeft eert
beroep uitgebracht op ds J. F Colenbran
der t^A^mmen. ter vervulling van een
twetftf predikantsplaat#.
-Btiskonp
„Groenen" collecteerden. De Niwln-
collecte heeft opgebracht 512. Dit bedrag
werd binnen 3 uur ingezameld door 44
„groenen" der Rijkstuinbouwschool.
Leslng. Voor de vereniging van leer
lingen en oud-leerlingen der Rijkstuin-
bouwschool „Arborlcultura" heeft de di
recteur der school, dr E. F. Jacob!, een
lezing over „De tuinbouw van Gent en
omstreken" gehouden. Met een aantal in
teressante lichtbeelden werd het geaproke-
ne verduidelijkt.
Drankbestrijding. De afdeling Bos
koop van de Nationale Christen Geheel
onthouders Vereniging heeft ln het Ver
enigingsgebouw aan de Rozenlaan. een
opvoering van het propagandaspel „Boete"
in drie bedrijven georganlaeerd, welke op
voering werd gegeven door het gezelschap
O.T.G. van de afdeling Gouda van ge
noemde vereniging.
Vooraf was er een korte, humoristisch
getinte schets „Hanneske".
In de pauze sprak een propagandlat der
vereniging een kort woord, waarin het
'.standpunt der Chr. onthouders werd be
richt.
dewater
BeHoemd. Bij beschikking van de di-
rectet^-generaal der P.T.T. la, te rekenen
van 1 Juli J.L, benoemd tot commies bij
de P.T.lL-dienjt de heer S. Nota. kan
toorhouder te Oudewater.
,,®*,ïM*d'\" Aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht slaagde voor het doctoraal exa
men geneeskunde tweede gedeelte de heer
J. C. D. van Mèenen. alhier.
Voor beroep bedenkt. Onze oud
plaatsgenoot. ds T. Dorresteijn. predikant
der Geref. GemeenteMe Opheusden heeft
bedankt voor het be>pep naar Katwijk
aan Zee.
Een «portief rokje ia een kostelijk bezit,
omdat het voor vele gelegenheden
kan dienen om sport mee te bedrtjy«n
én om mee op Kantoor te.zitten of kametf
ln te doen terwijl het. met verschillen
de blouse», de mogelijkheid biedt op een
gemakkelijke, voordelige manier variatie
in het toilet te brengen. Daarom stellen
wij voor onze lezeraeaen een goedkoop
patroon beechikbaar van een sportief rokje,
een practiaob model, vooral dank zij de
zakken, die in de heuplijnen worden aan
gebracht en die met een knoop sluiten.
Het ceintuurtje wordt op het rokje vast
genaaid. tenzij men de mogelijkheid wil
hebben bij verschillende blouses verachll
lende ceintuurs te dragen.
Voor deze rok la 145 m. stof van 148 cu.
br. nodig.
De prijs van dit patroon is 35 cent, als
men nel komt afhalen: wenat u het W
hebben thuis bezorgd, dan kunt u een
postwissel insturen van 58 eent indien u
In de stad woont en 55 cent, als het bal
ten de stad moet worden toegezonden Op
de postwissel vermelden welke maat men
verlangt. Het la rt.l. verkrijgbaar in de
maten 40 en 44 De voorraad is brperkl!
Verkrijgbaar aan ons bureau Markt 11.
Ouderkerk a. d. IJssel
Dammen. De damvereniging „L.U.T.O."
speelde de derde ronde van de winter
competitie met de volgende uitslag:
C. A. Hoogendijk—P. van Vliet 0-2; lf
Vuijkq. Melgers 0—2: O Spoormaker—
J van Vliet 2-4); S. Neef—B. Bos 0-1;
A W GoudriaanA. Kreuk afgebr.; J
Twigt—O.Vuijk 02; B BoaA Dekker
2—0: A. Dekker—L. Krijgaman 1—1.
Torenrestauratie. De restauratie v«n
de toren der Ned. Herv Kerk vordert
goed. Het bovenste stuk heef» reeds een
vernieuwing ondergaan Aan de voet zijn
steenhouwers bezig met dc granieten stuk
ken van de afgenomen balustrade te be
werken. waardoor deze een nieuw aan
zien krijgen.
BnrielUke Stand. Getrouwd: P Slap-
pendel en A. de Jong: P. Plomp en H. M
de Ruijter.
Geboren Leendert, z. v. T. J Blonk en
J. Nobel; Pleter. z. v. J. van der Vlist en
J. Kwakernaak.
Overleden: Hendrik de Zanger. 83 J.
Reeuwijk
Burgerlijke Stand Geboren Robert,
z. v. Maarten van Roon en Adrians J.
Albers.
Overleden: Aart de Jong. 53 J (geldop-
haler waterleiding Reeuwijk). pchtgen. v.
Janna J. van den Berg.
Gehuwd: Arle van Dam. 34 J., te Gpuda
en Jacoba E. Graveland. 32 J.
Leop der bevolking. Ingekomen:
Maria P. van den Berg, geh. met Van
Leeuwen, in F 8 uit Gouda. Geertje Hoo-
gendoorn in 1 13 uit Woerden; Maarten
van Leeuwen In F 8 uit Bodegraven; Jo
hanna Ch. van Benten in E 80 uit Gouda:
Sophia Bont. geh. m. Vermeulen, in H 192
uit Gouda. Petronella M. van der Meu-
len in A 5 uit Waddlnxveen; Wühelmlna
Oosterom in B 6 uit Waddlnxveen; Marga-
retha A. Bont geh. met Oosterom in U
6 uit Waddlnxveen; Gesina W. Schuur
man. geh. m. Vergeer. In K 30 uit Borger,
Adriaan Vermeulen In H 192 uit Heken
dorp.
Vertrokken: Adrianus Th. Spruijt uit
A 11 naar Voorthout; Jan Karei van Gel
deren uit E 118 naar Den Haag. Baniël
Bremmer uit E 17 naar Utrecht; MatthiJ»
Kersbergen uit F 8 naar Bodegraven.
Willem van der Laan uit C 7 naar Gouda;
Albertus L. Mulder uit K 51 naar Oude
water.
Niwln-acjle. De Kerstpakketten-
actie ic naar wens geslaagd. Ons dorp zal
77 pakketten naar Indië zenden, terwijl
door verschillende giften een overschot
ln de Niwinkas kan worden gestort.
Afdelings-programma
Programma voor Zonéfag (aanvang 3 uur):
le Klaaae A vrp t—Ntc Boyt 1. 139 u.;
Nieuwkoop 1—Boskoop 1; Waddlnxveen 3-
UNIO t: RVC 1—CSV 3
le Klasse B Haastrecht I—Nleuwerkerk 1.
30 u Lekkerkerk 3—Ammertt sv 3; Oouda
Zwerven l. tl u ONA 4—MoercapelJe 1.
ie Klasse A: Olympla 4QSV 4. 11 u Moer-
capelle 3—Gouderak I; Gouda Zwerven 3
II u.: Groeneweg 1—DONK 3
le Klaase B Schoonhoven 3—Gouda S II u
UNIO 1ONA 3; Bergambacht 3-Olympla 3.
2e Klasse C: CDS 1—Waddlnxveen 3. NSV 1
—Boskoop I; Bodegraven 3CSTO t.
3e Klasae A: UNtO 3-^Sehoonhoven 4. 13 a:
Amnwterst sv 3—Stolwijk I. 13 u.: Gr Ara-
men 1—Bergambacht 3
Je Klasae B Groeneweg I—Waddlnxveen 4;
Nleuwerkerk t—Gouderak 3. Zwerver» V-
ODS 3: DONK 3—Moordrecht 3. 13 U
Se Klaaee C: Nic Boys 3—Nieuwkoop 3;
Boskoop 3—GDS 3 13 u
3e Klasse D GSV 3—Oudewater 3. 1 3u
ONA IUNIO 4. 13 u.: RVC 3-DONK 4 IJ u
3e Klasae E ONA 7—UNIO I. 11 U.: GDS 4
—RVC 4. 13 u NSV 3—Boakoop 4 11 u VEP
3—ES TO 3. 11 u.
Junloraneompetltla
Programma voor Zaterdag (aanvang 4 uur):
Afdeling A Groep 1- Gouda a—Haastrecht
Oudewater a—Ammerst SV a: Schoonho
ven a—ONA a
Groep 3: Groeneweg a—Olympla a: ONA b—
Jodan Boys a: Nleuwerkerk a—GSV a
Groep 1: Bodegraven a—Eato a: ODS i—
Nic Boys a: NSV a—Boskoop a
Afdeling B Groep 1 Lekkerkerk a—Gr.
Ajrimers a: Olympla b—Stolwijk a; Schoon
hoven b—Oudewater b.
Groep 1 GSV b—Moordrecht a: Gouda c-
RVC c 3 u ONA e—Waddlnxveen a 3 u
Nleuwerkerk b—DONK b 3 u
Groep l: Bodegraven b—ONA 4.1»: Boa
koop bVEP a. 3 u Gouda dGDS b
Groep 4 Gouda e—CDS c. I u.; RVC b-
Boskoop c: Jodan Boya bOlympla c 14» u
DONK C—ONA e. 3 U.
ZaterdagmlddagcompettUa
Groep 1 Boakoop E—Waddlnxveen 2 4 11
u.: J Boys 3—verheul 1. 4 u
Groep l Sportlust 1—SSVO t. 4 u Ver
heul JJ. Boy» 4. 4 u. (Waddlnxveen-terreiw-
Arbeidersschaakclub Gouda
Competitie Rotterdamse Schaakbond: Ar-
beKJersschaakclub Gouda "-S.I.O 3 (Rotter
dam) voorlopige uttatag 9—9. De partijen ver
liepen al» volgt:
A. v. d Berg—W V Baai l—M Lugten-
burg—F. Jansen 9—1; A- de Vrlea—C. U.
Tomaon afgebr C. J. van Waa»A de Reus
1-d: A M Nleve'.d—J de Pauw 1-d: A Var-
meer—J Stam 1—J Ekkelboom—L R*u»
9-L W o NlewveldT w Koevermans 9—1;
P J Versteeg—H Nooteboom 9—t:
Jong—P Admiraal 9—1
Wintercompetitie Arbetdersachaakciup
Gouda M Schouten—J Voe J<"-
de JoncA Broekhulzen 0—1. A v d Zaa»
J. Tom afgebr J den Haag—N de Groot
G Dorttand—K de Jong 9-1. J. Tom—
A..M. Nieveld r-'.i.
iWOENSDAG 8 OCTOBER 1947.
EERSTE BLAD, PAGINA S
1547 9 October 1947
de kleine, doch bloeiende stad Alcala
dc Hcnares in Nieuw Castilië een schrijver
het levenslicht, wiens werken stellig niet
een nationaal karakter hebben, doch voor
de gehele beschaafde wereld geschreven
schijnen te zijn Miguël de Saavedra Cer
vantes. Hij stamde af van een oud adel
lijk geslacht, welks leden zich niet slechts
over Spanje, doch ook over Mexico en
andere delen van de Nieuwe Wereld ver
spreid hadden Miguëls ouders waren arme
lieden en hij Was de jongste van hun vier
kinderen Zijn eerste opvoeding kreeg hij
In zijn geboortestad Reeds toen hij nog
zeer jong was. schrééf de leergierige Mi
guel gedichten. Misschien te Madrid en
vrij zeker te Salamanca zette hij zijn stu
diën voort. In 1570 bevond hij zich te
Rome onder het gevolg van Aquavlva. die
weldra kardinaal zou worden en ln 1568
door de Paus met een bijzondere opdracht
naarwPhilips II was afgevaardigd.
Enige jaren later nam hij vrijwillig
dienst op de vloot, uitgerust door de paus.
Philips II en Venetië tegen de Turken en
waarover Don Juan van Oostenrijk het
bevel voerde. Cervantes nam deel aan de
zeeslag bij Lepanto (7 October 1571), werd
gewond en verloor het gebruik van zUn
linkerarm. Tot April 1572 verbleef hij m
een hospitaal te Messina, waarna hij deel
nam aan een expeditie in de Levant, wel
ke Mi in zijn Don Quichötte in de ge
schiedenis der gevangenen zo fraai
heeft beschreven. In 1574 was hij tegen
woordig bij een zeeslag bij Tunis. Daarop
keerde hij met zijn regiment het derde
Vlaamse, een dor beroemdste van Philips
11 naar Italië terug. In 1575 kreeg hij
zijn ontslag met aanbevelingsbrieven voor
koning Philips van Don Juan en dc hertog
van Sera. HIJ scheepte zich ir\ naar Spanje,
doch het schip viel in handen van Alge
rijnse kapers, die het 26 September naar
Algiers opbrachten, waar Cervantes harde
jaren doormaakte Van drie hardvochtige
meesters was hij achtereenvolgens de
slaaf Herhaaldelijk poogde hij te ont
vluchten. hetgeen zijn meesters slechts
strenger tegen hem deed optreden Ein
delijk. 19 September 1580, slaagde zijn
moeder erin de losprijs voor hem te beta
len en kreeg hij zijn vrijheid ierug. doch
moeilijke jaren braken voor hem aan; zijn
familie verkeerde in de diepste armoede,
van zijn vrienden was hij in de tien Jaren,
die hij buiten zijn vaderland had doorge
bracht. vervreemd. Met zijn broer trad hij
weer in dienst bij hetzelfde regiment,
waarvan hij vroeger deel had uitgemaakt.
In 1581 en 1582 verbleef hij op tie Azoren
Inmiddels legde hij zich ljvérlg toe op
dc Portugese taal en letterkunde Terug
gekeerd in het vaderland wijdde Cervantes
zich geheel aan dc letterkunde en schreef
zijn Gaiatca. deels om de liefde ener jon
gedame te winnen, met wie hij dan ook
12 December 1584 In het huwelijksbootje
itapte. Zijn vrouw, hoewel van edele af
komst. was even arm als hij. meermalen
had het echtpaar met huiselijke zorgen le
kampen, doch in weerwil daarvan,bleven
zij 30 jaar lang in een gelukkige echt ver
bonden. Meermalen begaf CcrvBntes zich
nsar Madrid, waar hij met de grote dich
ters van zijn tijd verkeerde. Door het
schrijven van toneelstukken probeerde hij
in zijn kehoefte te voorzien, hij schreef
cr 20 a 30. waarvan er slechts drie tot in
onze tijd bewaard zijn. Veel ontving hij niet
voor zijn werk en het was hem niet moge
lijk zijn gezin te onderhouden. In 1588 ging
hij daarom naar Scvilla. waar hij de on
dergeschikte betrekking kreeg van inza-
meiaar van schulden voor de regering
en voor particulieren. Deze functie maak
te veie reizen door Andalusië en Granada
noodzakelijk, zodat hij door en door be
kend raakte met de levenswijze en de ze
den der bewoners Na jarenlang trouw
zijn plicht te hebben gedaan, werd hij,
daar hij de voor de regering geïnde gel
den niet kon terugbetalen op de gezette
tijd. gevangen gezet en eerst 1 December
1597 weer vrijgelaten op dringend verzoek
van zijn begunstigers, eerst ln 1608 werd
echter de eis tot terugbetaling van het
verschuldigde ingetrokken.
In 1599 zond hij een prijsdicht in ter
ere van de toen heilig verklaarde Hyacin-
thus. dat bekroond werd Een jaar later
schreef hij een sonnet, waarin hij de An-
dalusiërs bespotte, In 1598 volgde een son
net op het schandelijke Oproer in Sevilla's
dom ter gelegenheid van de lijkmis bij de
dood van Philips II.
Omtrent Cervantes verdere leven tast
men in het duister. In het begin van 1603
bevond hij zich te Valladolld. In 1604 kreeg
hl) toestemming tot het doen drukken van
het eerste deel van zijn roman Don Qui
chotte. dat in 1605 te Madrid het licht zag.
Het succes van dit werk spoorde Cervan
tes aan tot nieuwe lltteyalre arbeid. In
1608 vestigde hij zich te Madrid en hij
bleef er tot zijn dood Een Jaar daarna
werd hij opgenomen in de Broederschap
van het Heilige Sacrament, waartoe ook
Lope de Vcga en andere beroemde dich
ters behoorden. Het tweede deel van Don
Quichotte verscheen in October 1615: Cer
vantes wa» toen reeds ziek en voelde zijn
einde naderen. Op 2 April 1616 deed hij
zich opnemen in de orde der Francisca
nen. 22 April van hetzelfde jaar overleed
hij. bijna 68 jaar oud zijnde
WOENSDAG I OCTOBER.
HUyKVARA): Nieuws; i.29 rrodo Cor-
pwJL Ned s,r lcr 7 p v <1 A.; 7.11
(VPRO>: Ons leven ons ge-
ïns.'e ««XA^A>: N,euws: '1S Opera-program-
ÏÏÏL' J.lï?00r.,,>eI: M Of.pl.19.43 In de tuin
Nleuwt: 11.15 Avondconcert
rJ^i.V.n ,JNCRV> Kamerkoorfj« Volks-
mondheld; t Nieuw»; 7.39 Actueel geluld:
92 N'eiw»; «.IS Phllh. Orkest;
MU ,u Gezellig programma:
denxi?JP];:„ Nieuw»; lt.4S Avondover-
Potpourri. SweeUnck kw*r,et: IL»« Avond-
Donderdag 9 October.
Dagprogramma.
lu'wJw(AVR0) 7 en 1 Nieuws. |.u Or.pl.;
9 m »r^en v,"n HlndelMorgenwUdlng;
iijs r^?rfÜmutlek; Arbeidsvitaminen.
DlechnSi? .i. K'eu'ertje lutater; 11 Doop-
t.nT v.an K H- PrUwei Maria Chrts-
Nieüw.' ?«pl12 M The Skymasters: 3
Durhn?'.;, "Aan de Avon"; 143 Deanna
rï™,ni" Voor de vrouw; Z.Z9 Bertu* Bakker
LZ-' »°?r 1,eken en gezonden; 4.9S Repri-
Orkestsutte' 00"Welk d,erT; (M
da?'Vi "fKR0> 7 *n Nieuws; «.13 Pluk dé
nJro*!, JOavierMukkcn 9.3S Koorzang; 19
l« 41 r? dM HeU* ,MS Morgendienst;
V»n {KRO> Doopplechtigheid
ol Prinses Maria Christina: U Gr.-
orke*. Dansorkest; I Nieuws; 1.23 Dsn«-
Vmnl/.LtrV 1 ,u d'oeuvre; 3 fNCRV)
v£?TWlk??r: 2 Lef Aborln 2 49 Vodr de
Vtoïü.?. Yroll,k* k,anken bij de thee; 3.39
zJiÏk Bijbellezing: 4.43 Cembalo-ge-
52S2?' 1 Tht Tempest: 5.39 Geestelijke
Uederen; sj« Het Rijk Overzee.
Avondprogramma.
I-m'm-J 'AVRO) 9 Nieuws; «JJ Sportpraatje:
Strkr '-I5 Metropole Orkest; 7.49
SJftf^^oorUchttriRsdlenat; I Nieuws: 1.13
fMDf Orkest: Hoorspel: 19.39 In de «chtjn-
Nleuw» 11.13 Ray Ventura.
(NCRV) Land- en tuinbouw: (.11
ïïm u|t Hawaii; em Nederlandse koran;
ArtrZÜT*- U* Ho,Uat het 'n Indië; 7.M
.feIuld 745 Gr pl 7js Het Bach-
J'ÏJ: Nieuw»; t.13 De «tudlo-steravond:
7»»rt der Volken: 9.M Met band en
v"1 .voor u paraat: l«.M Nieuws: 11.43
«ymph reWtenk,n' M Vr1J en 1,1
Zijn werken
Het eerste werk van enige omvang, dat
Cervantes heeft geschreven, is ae herders
roman Galatea (1584). Het is een proza
werk. waarin vele herders en hertjerinrfen
voorkomen, in welke vorm hij echter an
dere personen ten tonele voert, pehe»!
voltooid heeft hij deze roman nooit, slechts
twee delen zagen het licht
Van zijn toneelstukken noemen wij El
trato de Argel (de levenswijze te Algiers)
in 5 bedrijven en in rijmloze verzen, waar
in hij de toestand der Christenslaven ip
Algiers schildert VoorU LaNumanclax
in 4 bedrijven en in verschillende vers
maten. waarin de dichter het tragische lot
tekent van de stad Numantia. die na 15
jaar de Romeinen weerstand te hebben
geboden, door de honger gedreven be
zweek.
Zijn grote bekendheid en roem heeft
Cervantes echter tc danken aan zijn V i d a
J hechos del ingenioso Hidal-
go Don Quijotede la Mnnrha (het
leven en de daden van de geestige jonker
Don Quichotte van Mancha). Cervantes
vertelt zijn lezers van een door het lezen
van avonturenromans zelf zo beluat op
avonturen geworden landjonker, dat hij
besluit als dolende ridder er op uit te
trekken. Hij wil verdrukten beschermen
en wraak nemen op geweldenaars Met.
oude wapenen e.d. dost Hij zich zeer zon
derling uit om op een oude ridder te ge-
lUkon. Een boer uit de omtrek van zijn
woonplaats kiest hij tot schildknaap:
Spncho Panza. iemand van middelbare
Ideftljd. goedwillig, eenvoudig en lichtge
lovig. doch tevens een grote vraat en
leugenaar, zelfzuchtig en lomp. trouw aan
zijn heer cn meermalen slim genoeg om
het dwaze van hun gedoe in te zien. steeds
vol grappen.
Samen verlaten zij hun dorp en gaan op
avonturen uit, die overal voor des ridders
verhitte verbeelding verrijzen. Molens zijn
voor hem reuzen, kroegen kastelen, galei
slaven mishandelde ridders. Sancho Panza
merkt daarentegen overal en in alles het
platte en gemene op. zodat zijn realiteit
voortdurend in lijnrechte tegenspraak
kom), met de hoog verheven idealiteit van
zijn meester. Belachelijke tonelen spelen
zich of. waarbij vooral de ridder met
schirpp en smaad wordt overladen, ten
slotte worden zij als krankzinnigen naar
hun dorp teruggejaagd Hiermede eindigt
het eerste deel. Een zekere Monso Fernan-
des de Avellaneda schreef een tweede
deel. waarin hij op laaghartige wijze Cer
vantes aanviel en bespotte. Toen Cervan
tes bezig was het 59ste hoofdstuk vsn
het tweede deel te schrijven, vernam hij
pas, wat De Avellaneda had gedaan.
Cervantes zorgde er voor. dat niemand
weer een vervolg zou schrijven, door Don
Quichotte na een ziekte tot zijn voile ver
stand tc laten terugkeren, hij doet hem
alle dwaasheden der dolende ridderschap
afzweren en ais een goed Christen op zijn
bed sterven.
Het tweede stuk is ongetwijfeld het
beste van de gehele roman
Cervantes beoogde met deze roman voor
goed een eind te maken aan de lectuur en
bewondering van ridderromans, waarmede
Spanje toen werd overstroomd, en daarin
is hij volkomen geslaagd Zijn werk is zo
objectief, dat het voor alle naties en tijden
schijnt te passen. Het is dan ook in allo
Europese-talen vertaald. Groot Is het aan
tal bewerkingen voor het toneel. Fran
cisco de Avila was de eerste, die het dra
matiseerde en zijn stuk werd reeds in 1617
te Barcelona gespeeld.
Cervantes schreef voorta tal van leer
rijke verhalen, zijn Novelas exem-
plarea, waarvan de eerate 12 in 1612
verschenen. Het bekendst la 1 a G11 a n e 1-
la do Madrid (het heidlnnetje van
Madrid), door Jacob Cat# tot een Neder
lands verhaal omgewt*rkW het Spaanse
heidlnnetje.
In 1614 verscheen de Viago al Par-
nauo (de reis naar de Parnassus), een
siftire in terzinen, waarin Cervantea zijn
theorieën omtrent de fraaie letteren, spe
ciaal wat de dichtkunst aangaat, ontwik
kelde. v
Zes maanden na Cervantes' dood gaf zijn
weduwe zijn laatste werk uit:
Perailea en Sigismunda. een
tegenhanger van Don Quichotte Persilea
Is de zoon van de koning van IJsland, Si
gismunda de dochter van de koning van
Friesland Het eerste deel speelt In
Europa's Noorden, het andere In het Zui
den. Wonderlijke tonelen worden erin be
schreven. merkwaardig la. dat het senti
mentele element geheel is geschoeid op de
leest der ridderromans, waartegen Cervan
tes zelf zo heftig te velde was getrokken.
Stj»l en taai van hetVerk wekken echter
de hoogste bewondering.
OttlcMe noteringen van e* Vu v i
DINSDAG I OCTOBER
OR ««A MML GL gad. an lawn S
ACTUI va FONDIEM
aandelen
KotottlaU bant a tólV,
N L Handelsbank A WO
Nsderl.Hanil.il j.cA 1*7
Alf.KnnstatJda U. a 1»
HerrhaA Jurg. F. A 911
bsrfcala t'aiant v. A 13»
«alvt DaUl cA liMfc
OMUrak A IBM
tokku Fltagtnlg A 90b
issldar Zn Papiar A l«*i
ueu
wov.
E-A. Hougwsn» ca
Lever tin» cA
N. Ford Aouxabr A
NeOert Kabel a
I'bUlpa GL Gbas A
Wlltoo-Flienoord A
BUliton lsrabr A
Milton M rubr A
Dordtacha Patrol A
Kon. Petroleum A
Mom ra Emm A
A met er d. Hobber A
Bandar Rubber A
DellBaUvtsRubb A
Kenden# Leroboe A
Lam pong nam. A
ÜI5 S>
«IN
ME
•3*
OmJava Hubb A
OwUwt D. ca
dnrtadjadi Rubb A
stlau -umstrs a
■•umatri Rubber A
Vera ina Cult A
Holland Am Lgi A
Java Ch Japan L A
Koo-N-SLlCvBai
Kon Pak atv Ma A
Ned Sctieepr Unl# A
HoUerd Lloyd A
2 Nederland A
Hsnde Amstard A
Javanen# Cultuur A
N -L auikar Unie A
*er VurstenJCult A
fait Bate via Mo A
Dell MaatecbappËA
seoerabaü A
Möller A Co NB IA
MOller A Co KB HA
•9 9
Ml
906
M
<01
DINSDAG T OCTOBER
OBUOATlEf
Nadar land
I'm I» n i
la» IU47 1} K
K»I 1UC
3MD0 1947 ran,*
4 1U0J N.Ws. 3é
100 tipaare.
n.-lmoo ue; a?
OBLIGATIES
100* 100%.
90 AOL
O''*
»lv. "ij,
101% 10 PA*
wh
Amsterdam **7 1 fa ]><>a
•Gravenir "87 U 3 101%
Nrd-Holl Tfc fty) a 109%
Rotterdam 17 f414 100%
HollHrnHnkaJC?
Nation Hyp Betifa a
Rotl Hyp Bank B
Nw Ned Am a/g h
Aig Kunsts UnTaft
:"i',
109%
100% 100%
«6.-1
Bergh A Jurfens 8
Levers Zeep
u.. uI
104%
K*%
I7*
N.-L Spoor T7
Werkspoor
AANDELEN
HoU Bank Data A
Ned Midi Bank A 141 1
Rooerd Bank A
Twen tee Bank sA W7%
IMViSi
IU6V4
104%
6b
»4%«
l»%
Rott Beleg» Cons A
N.W Hyp A-B-D A
Allan A Co A
Bred* Machine). A
Gouda Apollo K A
Hetnekans Bierbr A
Hero Convert en A
Intern (Jew Betoo A
Meelt Ned Bakk cA
Ned Gut A Sjvtr A
Nyma A
Rotterd Droogdok A
srhetdeKMtJNBA
Stort Machine» A
Werkspoor A
Wijers Industrie A
aJjjem. NB A
CERTIFICATEN FAN
AH ERIE. AANDELEN
Am. Hide A Leathei 7%
Am.tsme.tingARei 86
Anaconda OopperM 36
Bethlehem St. torn 46
Int. Nickel otC.UÏ SH
keonecQU Copper
Republic tttael Cor» 37;»
Ned lndteebe Gen A
Int-Cred AHandv A
Linde Tew A
Benlnewengi A
Ameterd. Bells» A
'<ouda Kaaahand. A
Houthandel Pont A
Zeeh. Ka tiabeng A
be. 1 Spoorweg A
Ned. lnd. «poor A
Madoara Ptoomtr A
"era Chert bon A
Mu.F NaUt.rerprA
Ned.Mj) Walvlsv. A
Hubb.f. Vredeeteiu A
W9V.
107% 107%
164%
196% i9S%4
-*7e\ 27»
156 16KB
IA: 161'.
153 163%»»
77 76
47 46%
as 2;%»
34-, 2%M
'2 11%
101% -
ItlAV.
194*4 196
7 VJH
wv.t
94
I»*.
«7%
Jn April 1942 werd de aandacht vaa de g«h«le w«reid gevestigd op da school tn
Noorwegen of Juister gezegd: op de Noorse onderwijzers. Toen werden T00 onder
wijzers door de Duitse betetter, die in Noorwegen al even meedogenloos optrad els
hier te lande, gedeporteerd naar het, ln het hoge Noorden, een de Vedanger fjord
gelegen plaatsje Kirkenea. waar ze, ln h«t zeer ruwe klimaat slavenarbeid voor de over
weldiger moesten verrichten. Dit was de straf voor hun „wandaad", van de eente
weken der bezetting af. alle pogingen der Duitsers, de school te nssifieeren. te
hebben gedwarsboomd. De Noorse universiteit was reeds in 1M1 gesloten en de rector
magnificus gevangen genomen. Ondanks dit alles la het de bezetter niet gelukt, de
Noorse jeugd nstionsal-eocialistisch te maken, daarvoor had de school baar te goed
opgevoed tot waarachtige vaderlanders.
UmWö Mlate* Mee. ihu
A met Waterworks 16%
me*-*ervie* Comp 9v%
Intern TtL A TeL C 11%
Continental OU Cv HÉh
Mld-Conl Petr Corp
*nel!UnionOII Corp
Tide Water A*eor
ln(erront RubberO
Bklum A Ohlobpw U%
Mise. Kansas Text- 4'*
N. Y. Central Rallt 4% 4« 6
PennsylvsnlaRailr W trA»
>outh Pacific Comp 4rt
-ansdlan Panne 11% 11%
"•lie bak er Corpor 21%» t.%
75»i
UVj
ll%*
6
!t%
ONREGELMATIG.
Amsterdam. Dinsdag.
De effectenbeurs had heden een enigs
zin* onregelmatig verloop. Aanvankelijk
bestond er op de meeste afdelingen nog
pnige vraag Bij het begin van de vrije
handel bleek echter al spoedig, dat de
kpoplust bevredigd was en dat het be
staande koerspeil naar het scheen enig
aanbod uitlokte. Op vrijwel alle afdelingen
gingen de koersen tenminste veelal een
kleinljfheid achteruit.
Neem de oorzaak van
Uw Rheumatiek weg.
Dat kén. M«ft dat luttele beetje Kru/
schen Salts, Jedcre morgen in Uw eeime
kopje thee. D»t geeft nieuwe kracht aan
Uw bloedzuiverende organen 't bloed
gaat weer «nelier stromen: onzuiverheden
die zich nu vastzetten, krijgen dan geen
karn meer, want ze worden afgevoerd,
regelmatig en gropdig. De weldadige ge
volgen blijken al gpuw. Uw pijnen wor
den minder en de ^anvallen nemen In
aantal af: elke dag voelt ge U méér mon
ter en opgewekt, na ëen nacht vsn wel
dadige rust; Uw levenslust keert weer.
kortom ge voelt alleng# U weer fit als
vanouds. Vraagt Kruschen Salts bij Uw
Apotheker of Drogist. L.M.
Paul Niessin^
De pianist en musicoloog Paul Nlessing
is benoemd tot hoofdredacteur van
..Klanken", het officiële orgaan van het
Residentie Orkest en van de vereniging
„Vrienden van het Residentie Orkest"
Paul Nigssing, die zich ln verband met
deze nieuwe functie in Wassenaar zal
vestigen.genoot zijn musicologische op
leiding bij prof. dr K. Ph Bernet Kem-
peu.*'Jprof' dr H E' Ree**r (muziekge
schiedenis), Willem Landré (harmonie),
.Ernest W. Mulder (anilyse) en Sem Dres
den (harmonie, contrapunt). In 1938 werd
hij medewerker aan vericheldene tijd
schriften en dagbladen en na de oorlog
hoofdleraar voor klavier, muzlekgeschie-
*n «Uemene muziekleer aan het
Muzieklyceum te Rotterdam.
Student-landwachter,
veroordeeld
Het Bijzonder Gerechtshof te Gra
venhage heeft de student R. Kessler uit
s Gravenhage veroordeeld tot 10 Jaar ge-
5 angenisstraf met aftrek van voorarrest
cn ontzetting uit de kiesrechten. De pro-
cureur-fiscaal had 12 jaar met aftrek en
geëtst kiesrechten tegen hem
Kw*.,|er .,h"d In *0° - functie van land-
wachter deelgenomen aan verscheidene
overvaren, waarbij te Bleiswijk een ille
gaal werker werd neergeschoten. Jerwnl
arle hunner, na aan de S D. te Rotterdam
te zijn overgeleverd, geëxecuteerd zijn.
Prinsessen op de
huishoudschool
Het zijn Juist deze feiten, die ons met
bijzondere belangstelling *fhet hoofdstuk
over het onderwijs in Noorwegen deden
opalaan ln het onlangs. In het EngeU, ver
schenen boek „Norway", uitgegeven door
de Noorse Vereniging voor Vreemdelingen-
verkger. een met mooie foto's geïllustreerd
boek. dat meer op een standaardwerk over
Noorwegens geschiedenis, staatkundig» in
deling.'cultuur, enz. lijkt, dan op een ge
wone reis-gida. Dit laatste Is het geens
zins! Bovendien heeft de minister vsn
Buitenlandse Zaken, Halvard M. Lange, er
een officieel karakter aan gegeven door
het van een inleiding te voorzien en de
medewerkers zijn allen mannen van for
maat. Zo werd het hoofdstuk over het
j Noorse onderwijs geleverd door E.
Boyesen. voorzitter van één der drie ad
viserende commissies, die het ministerie
van Onderwijs ter zijd# staan Hij geeft
een uitstekend overzicht van het school
wezen in Noorwegen, dat. oppervlakkig
beschouwd, grote overeenkomst met het
onze vertoont: er is een lagere school met
zeven leerjaren, waar een vreemde taal
Zo zi«( een. trot u>U misschien zouden noemen „buurtichool" in Noorwegen er uit.
Kinderen utt de wijde omtrek komen hierheen, lopend 0/ in de „schoolbus". Daar de
a/standen te proot ztjn om elke dag tweemyil te worden afgelegd, hebben dc kinderen
om de andere dap schooi
Militaire Willemsorde
voor Ir A. Paulen
De hoofdbedrljfslhgenieur bij de Staats
mijnen. reaerve-kolbnel voor algemene
dienst, ir A. Paulen. iaxdoor Hare Majesteit
de Koningin benoemaxtot ridder der 4e
klasse der Militaire Willemsorde.
De motivering voor dé*e hoge onder-
schelding vermeldt, dat Ir Paulen zich ln
de strijd door het bedrijven Van uitsteken
de daden vsn moed. beleid én trouw on
derscheiden heeft door op ié September
1944 na daartoe van de leldliig van het
verzet In Limburg de opdracht \e hebben
ontvangen, over de vijandelijke Ikile door
te dringen naar de 2e Amerikaanse
pantserdivisie te Valkenburg en zrch be
schikbaar te stellen voor het dtene\ Ven
advies cn het bieden van hulp bij
verwachten operaties.
Dank zij zijn grote kennis van de mijn
streek en van de Duitse opstellingen en
verdedigingswerken aldaar, heeft hij deze
opepatles op uitnemende wijze bevorderd.
Hij heeft persoonlijk deelgenomen aan
deze operaties door op buitengewoon moe
dige en zeer kundige wUze herhaaldelijk
vrijwillig als gids op te treden onder
vijandelijk artillerie- en mltrailleurvuur
aan het hoofd, hetzij van de aanvallende
tanks, hetzij bij de voorste lnfanterle-af-
deiingen.
Aldus droeg hij er toe bij, dat de 2e
Amerikaanse pantaerdivUie ln twee snelle
stoten van Valkenburg tot Gellenklrchen
kon doordringen, waardoor de vijand was
genoodzaakt In allerijl terug te trekken op
de lijn Kerkrede—Geilenkirchen.
De Nederlandse mijnen werden hierdoor
voor vernieling door de vijand gespaard
en de bewoners van deze dichtbevolkte
«treek werden voor grote ellende behoed
In de strijd om de dollar
De Franse geschiedenis heeft een pleats
ingeruimd aan de „tricoteuee»". de vrou
wen. die, tijdens de revolutie aan de voet
van de guillotine zaten, Uverig en onver
stoorbaar breiend, hoeveel hoofden er
vielen.
De Engelse geschiedenis tal in de toe
komst ook vsn „breisters" kunnen gewa
gen. mssr haar verhaal zal geen bloedige
achtergrond hebben. De Engelse meisjes
en vrouwen, aangesloten bij de ..Women's
Voluntary Service", te vergeitjken m«t on
ze U.V.V. die tijdens de oorlog uitstekende
dienden heeft bewezen, hebben besloten
mee tc werken aan de Vedding van het
land op andere manier dan ze tijdens de
Jaren van strijd deden.
De dames gaan breien ln land»
belang. Ze hebben een Uitvoer Maatschap
pij opgericht, welke geen commercille
bedoeling heeft, maar die wei winst wil
maken. De leden zullen thuis en belange
loos brei- en andere handwerken maken,
welke naar de Verenigde Staten sullen
worden uitgevoerd. Op die manier hopen
ze een grt>ot bedrag aan dollars voor net
land te vsrdlenen.
De Koningin-Moeder. Mary, heeft, on
dank* haar 81 laar het voorbeeld gegeven
Zij heeft reeds zee kussens ingc*Liurd.
welke zij eigenhandig heeft geborduurd
en die ongetwijfeld in Amerika een slor
dig eommetje sjl'en opleveren.
MYRA HESS ONDERSCHEIDEN.
De Nederlandse 'ambassadeur te Londen
heeft de pianiste Myra Hess de versier
selen van commandeur in de Orde van
Oranje-Nassau uitgereikt.
EN DE TIJDSTOEL
W- WiJ f«»n nu een
kijkje nemen ln de Mid
deleeuwen, lezer, om te
xien, hoe het mevrouw
Tweebeen vergaat. Daar
zit mevtouw Tweebeen,
boven op haar paard, keu
rig op zijn middeleeuw»
gekleed Zij is veront
waardigd over de poets,
die haar man haar heeft gebakken.
het met °P*et Rodaan, mompelt ze. Om dik boter
op zijn brood te «meren en de afwas te laten «taan. Door haar
boosheidmeTkt mevrouw Tweebeen niet, dat een roofridder op
haar loert Dit is een rijke dame. denkt de roofridder Ais
lk
haar schaak, heb ik voorlopig geen krimp Bovendien kan z*
mijn huishouding doen. De roofridder telt: Eón. twee, daar gsat-
ie. en stormt krijgshaftig op mevrouw Tweebeen toe, soals men
dat'in de Middeleeuwen placht te* doen.
KIN FANTASTISCH
VERHAAL DOOM
FLITCH KR.
61)
Hij zag er onberispelijk uit; zijn peper- en
zoutkleurig pak vertoonde geen smetje;
een geur van schoon linnen hing om hem
In elke hand droeg h£ een koffer, onder
zijn rechterarm een met zilver gemon
teerde to;letdoos, onder zijn linker een
dito. gemonteerd met goud. Hij maakte zijó
onberispelljkste buiging cn *el dan.
„Goede morgen, mr Chenery; goede mor
gen. mr Hadiey. Ik heb uw zaken meege
bracht. mijnheer en daar ik er zeker van
was, dat mr Hadley prijs zou stellen op de
zijne, ben lk naar het Ritz-Hotel gegaan
en heb ze gehaald; ze kennen me daar.
mijnheer en zo had ik geen moeite toegang
te krijgen tot uw kamer. Ik hoop. dat Ot
allea heb meegebracht «rat u nodig hebt,
mijnheer"
„Nu. dat Ia een knap ftuk werk!" tel
H»dley. „Ik was er van overtuigd, com
missaris, dat deze jongeman zou terugko
men en hier is hij. Je hebt wat opwind;-1-
ve*rc>P,rzaakt' Jannaway, met er zonder af
scheid tussenuit, te knijpen."
,,'t Spijt me, als ik last veroorzaakt heb,"
merkte hij op „maar daar ik niet kon sla
pen én daar lk wist, dat vanochtend alles
zou terecht komen, dacht Ik. dat lk best
schoon good voor mijn meester en voor
mr Hadiey kon gaan halen. Ik mag wel
da7 ,k 8«en rumoer maakte, toen
Ik hier wegging
De commissaris trok zijn wenkbrauwen
op. «Is om te kennen te geven, dat een
dergelijke brutaliteit boven zijn begrip
fing.
heb uw brieven weggestuurd, mr
Chenery en ik veronderstel, dat er wel
spoedig antwoord op tal komen." tel hij.
„Ik zal blij z(Jm, als lk u allen goede dag
kan zeggen; een stuk of wat gevallen als
dit zou mijn bureau in opspraak kunnen
brengen."
Het verlangen van ck commissaris ging
spoediger ki vervulling, dsn iemand dis
er onmiddellijk bij bertokken was. ver
wacht had. Inplaats vsn een min op jaren
en een droge Jurist, die dood benauwd is
voer elk precedent en angstvallig zich
houdt aan de gébruiken, was de minister
van Binnenlandse Zaken, een Jong en
vwig politicus, werkzaam en actief en die
helemMl nl*t op de achtergrond
hiekLToen dan ook Jocelyn's brief hem
bereikte op een uur. dat de meesten onge-
vr-*2 zouden hebben gevonden, be-
aeftc hij onmiddellijk, dat er een nieuwe
phase in deze merkwaardige zaak was ge
komen; en hij ontplooide terstond een
energie, welke aanstekelijk werkte Vijf
minuten na de ontvangst van het schrijven
was hij op weg naar Scotland Yard- vijf
minuten na zijn aankomst daar. was hij
si' weer vertrokken ln gezelschap vsn
twee hooggeplaatste detectives op weg
naar het politiebureau vanwaar ds brief
hem was toegezonden. Hadley en Jocelyn
hadden nauwelijks hun toilet beëindigd en
bespraken een voorstel van Jannaway om
voor hen een passend ontbijt te gasn nalen
uit de dichtstbij gelegen lunchroom, toen
de energieke minister bij hen werd binnen
geleld -
„Natuurlijk gsan Jullie hier ogenblik
kelijk vandsan." begon hij. belden dc hand
drukkend. ..xo gsuw u klaar bent. Mssr
me eens. Chenery. wat is dat geheim
zinnige nieuwe, waarop ln uw boodschap
wordt gedoeld? Dit hier ls hoofdinspec
teur Follinsbee en dit Inspecteur Shering-
ham. Ik nam ze mee voor het geval des
kundigen gewenst kon xljn. Vertel dus
eens, wat er aan de b*od ui.
Nadat alleen behalve ds mlnlstsr. de
beide detectives. Hadley en Jaruisway, uit
de kamer waren gestuurd, vertelde Joce
lyn de gebeurtenissen vsn ds verlge avond
tot net ogenblik van tijn aanhouding en
die van rijn. gezellen. Bij de vermelding
van de diamanten, die hij Vespucci uit zijn
zak had zien halen, floot de minister tus
sen zijn tanden
..Tsileuw. diamanten'" riep hij uit „Alle
duivels.de losprijs werd gisteravond be
taald. En betaald in diamanten
Toen keken allen elkander aan en ze
begonnen In te zisn, dat het geheim van
de losprijs voor Londen op het punt stond
,te worden geopenbaard en het raadsel
wellicht te worden opgelost.
HOOFDSTUK XXX
De minister waa ds eerste die het stil
zwijgen. dat op deze woorden volgds. ver
brak.
„Ziet eens hier." zei hij onstuimig, „In
dien het geluk of het toeval of wat dan
ook ons op de goeds weg heeft gebracht,
dienen we te handelen Die lui hebben in
geen enkel opricht van het departement
enige belofte, dat ze vrijuit gaan Ala we
ze kunnep arresteren, hebben we bet recht
om het te doen. Ik ben er voor terstond
naar dat huls te geen. Maar.
HU hield een ogenblik op en keek oear
de ernstige gezichten van degenen, die
om hem been «tonden. Dsn vervolgd* MJ-
„U weet ven de verachrtkkelUke macht,
die deze mensen hebben uitgeoefend. Ze
zouden ons kunnen vernietigen, zoels zij
(Wordt vcrvolgj)
Engels (ln Nederland: Frans) wordt onder
vezen, doch niet als verplicht vak, er
zUn vervfclgkleaeen, er la een HBS en
gymnasium, er zijn vak- en nijverheida-
•cholen enz. Natuurlijk is de leerstof niet
precies gelijk een die op overeenkomstige
scholen hier te lande en ook zUn er aller
lei andere verschillen. Zo mogeiyk zUn ze
nog democratischer dan de onze: de Ko
ningskinderen bezoeken Je gewone Isgere
school; toen het boek geschreven werd ln
1945 Jdoor omstandigheden werd het nu
pas uitgegeven) bezochten de prinsessen
een heel gewone huishoudschool Particu
liere, d.w z ..standenscholen zijn er bijna
niet Zeer sterk wordt rekening gehouden
met de behoeften van arbeiderskinderen
en voorel met Jle ven. wet wij zouden
noemen, ..plettelendskinderen". wanneer
het niet wat wonderlijk was. dit woord te
gebruiken voor een berggebied els het
Noorse. Juist de bergen, die msken. dat
vele gezinnen zeer afgelegen wonen, zUn
oorzaak, dat met de jongens en meisjes
vsn buiten ter dege rekening moet wor
den gehouden bU Je inrichting van het
onderwijs.
Eenmansscholen
Van oudsher Ls dit zo geweest. Eens
kende Noorwegen reizende onderwljera,
die van hofstede nsar hofstede trokken,
zoals op IJslanJ nog steeds het geval ls.
BU de Onderwijswet ven 1936 ts er naar
gestreefd, de Jeugd zoveel mogelUk de
voordelen van school gaan in behoorlUk
Ingerichte gebouwen., te doen genieten. In
de stad heeft elk leerjaar zUn eigen klasse
van ten hoogste dertig leerlingen „Buiten"
zitten soms scholieren van het eerate tot
en met het zevende leerjaar ln één lokaal,
me* een onderwUzer die allen les moet
geven. Irt 1943 waren tn Noorwegen nog
846 van die éénmansachooltjes Een ander
verschil met de stad is, dat de jeugd er
om de andere dag naar school gaat- da
afstanden, die de leerlingen naar da bron
der wetenschap moeten afleggen is vaak
zo groot. Jat ze die onmogelijk elke dag
kunnen gaan. zelfs niet. al brengen en ha
len de schoolautobussen de kinderen ge
regeld waar ze moeten zUn ln onderwijs
kringen beschouwt men het niet als ver
lies, dat de kinderen slechts drie dagen
per week school gaan- op de andere dagen,
worden de meisjes geacht moeJer en de
Jongens vader met het werk te helpen.
Dit driegt bU tot hun'karaktervorming en
tot hun geestelUke ontwikkeling, waar
door de leemte ln schoolse kennis wordt
aangevuld
Alleen 's winters school
Niet alleen de lagere school rekent met
de behoeften van het kind dat ln een dorp,
gehucht of ëen afgelegen boerderU woont
Zo zUn er ln de Jqrpen middelbare scho
len, waar alleen ln de wintermaanden las
wordt gegeven, zodat de leerlingen de»
zomers op het land kunnen helpen En
ook rijn er voor hen speciale zesjarige
gymnasia Voor bUzonder begaafde leer
lingen te „plettelande" als wij dit woord
nog eens verkeerdelijk mogen gebruiken,
zUn er tweejarige H B S en. weerop de
zelfde stof wordt behandeld als op de ge.
wone H B S ln drie Jaar Hierop kan meo
echter slechts na een vergelUkend exameR
worden geplaatst, het onderwijs Is er
gratis.
Een zeer grote plaats In de ontwikkeling
der landbouwersbevolking neemt de Volks,
hogeschool In. welke, evenals hier te lan
de, ls gesticht naar het Deense voorbeeld.
De eerate werd reeds tn 1864 gesticht
nu zUn er een kleine honderd Vóór de F
oorlog werden se JaartUks bezocht dóór
6000 leerlingen, die er in de regel zeg
maanden vertoefden
De laatste Jaren zUn er meer en meer
Volkshogescholen opgericht, speciaal voor
de Jeugdige fabrieksarbeiders Het onder
wijs op deze Volkshogescholen ts geba
seerd op de sociologische en sociale vraag
stukken van de dag.
Trappen naar de top
Het ambacht#- en vakonderwijs houdt
eveneens sterk rekening met de behoeften
en. mogelUkheden van de leerlingen.
Zo zUn er vak- en ambachtsscholen voor
leerUngtn, die rechtstreeks van de legere
school komen en die pas later practlsch
gaan werken meer leerlingen, die dade
lijk moe "in "gaan verdienen en dus. na
de lagere school. onmiddellUk naar fabriek
of werkplaats geen. kunnen op avondscho
len hun practische kennis theoretisch aan
vullen evenals bU ons op de avond-am
bachtsschool en tenslotte zUn er icholen
voor arbeiden, die hun le«rlingenperiode
achter de rug hebben en die zich willen
bekwamen om els voorwerkers, afdelings
chefs c d op te treden Het geheel ts só
ingericht, dat een leerling zich. kan op
werken van de ene naar de andere sctuftiL
some met lange tussenpozen, waarin hij
uitsluitend preotlsch werkt voor zUn
onJerhoud. en het zelfs kan brengen tot
de Technische Hogeschool
Zo kunnen ook kinderen uit afgelegen
streken, die geen gelegenheid hebben ge
had. middelbaar onderwijs te ontvangen
en die niets voor de landbouw gevoelen,
de wetensrhappelUke kent uit, mits ze tss
maanden Volkshogeschool hebben gehad.
Voor hen ls er een kweekschool voor
onJerwijzera. die hen in vier Jaar MJ4
klaar maakt voor het onderwijteredlplo-
mi Een aanvullend examen ln enkele vak
ken verschaft hen toegang tot dc univer
siteit Verder zUn er nog zeven scholen,
die verschillende toelatingseisen stellen en
die opleiden voor onderwijxtr(es). waarna
allerlei cursussen, ook voor meisjee, 4e
leerlingen klaar maken voor bUzonder#
„akten". Leraren dienen een universitair»
studie en een cursus aan een paejagoglacb
seminarie te volgen
We hebben hier slechts een vluchtig en
onvolledig overzicht gegeven ven h»t
onderwijs In Noorwegen, maar hiermede
ts toch wel difldelUk geworden, dat hel
voor ieder de grootst mogeiUke ksnssn
biedt Het lager onderwijs en de kweek
scholen zUn kosteloos cn voor vele andere
opleidingen worden ruimschoots beurten
verstrekt Met recht: democratisch ondMS»
wijs
Overjarige ijspegel»
In Je buurt van Bratislava la een
onderaardse (Jsgrot ontdekt Men
eoh»t de ouderdom der atelacUfen
41een oranje et)
licht bruine kleur hebben, op 18008
jeer
