Op een truck vol munitie
langs de bender
Als hovelingen worden
gëmeten
Als de bladeren vallen
Gedicht
van de weèk
Op zoek naar
minnebruggen
Met een'Rode Kruis team
naar de kampongs
Radio-wonderen op Loxidehse
tentoonstelling
Niberco, het goochelwonder
De Romeinse tempel te Eist
Saterdag tl October 1947.
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD, PAGINA
AAN ZEE
onzë laddebwedstbijd
AT CT,
.AAR.
ANNEER.
GOUDSlE SPETTERS
ff
heeft de wetenschap iets te zeggen
Behandeling van 700
patiënten per dag
Mooi maar duur
Mode-snufjes
Goede raad
BATAVIASE BRIÈF NO. 75
MAARTEN SPRUYT IN
CHERIBON
Sergeant' Maarten Spruyt Uvoor to
ver ik ml) kan «herinneren de eerste
Gouwenaar van wij horen, dat hU
In de Noordkuathaven Cheribon ut. die
In Se eerste dagen van de politionele ac
tie der Nederlan^ae troepen werd be
vrijd.
Laat Ik eerat iet* vertellen van Cheri
bon of TJlrebon. zoals de originela naam
duidt en zoala de republikeinen de stad
ook hadden herdoopt De haven werd we-
reldMroemd in de Novemberdagen van
JMC toen Harer Majeateita torpedobootja-
gtf ,3anckert" er op de rede lag Ala drij
vend hotel voor de leden van de Commis
sie-Generaal en de Landvoogd, die te
Lioggadjati onderhandelden met de repu
blikeinen. BU die gelegenheid waa ik zelf
ook in Cheribon en Llnggadjati Ik, waa.
ongeveer de eerste Hollander, die er na
de Japanse capitulatie kwam en ik had
verachnkkelijk veel bekijks. Ik herinner
me pok nog. dat opgezweepte elementen
af en toe dreigend vuisten naar m n col
lega en mij ophieven. We waren toen on
der bescherming van twee ambtenaren
van het republikeinse ministerie van voor
lichting en zes in pikzwarte overals ge
klede soldaten van de Tentara Boeroeh.
het Arbeiderslcger. een van de talloze ge
vechtsorganisaties van de republiek. Twpe
dezer soldaten hadden een spuit bij zich
De andere vier liepen er voor de show
bij, maar werden blijkbaar ook zonder wa
pen wel gevreesd. Ons overkwam ten
minste niets.
Maar dit U een brief over Cheribon en
niet over mij. hoewel het bovenstaande u
toch wel een indruk moet geven van de
bevolking van de stad, die een bekende
veste wan de Masjoemi. de Mohammedaan
se eenheidspartij is. Cheribon was ook
voor de oorlog als standplaats onder de
Europeanen al niet eflg geliefd. Men vond
de bevolking niet prettig Helemaal Juist
was dat niet, want ook in andere haven
steden vindt men gemeenlijk die gemeng
de bevolking, die vaak op de buitenstaan
der een onpleizierige indruk maakt.
Belangrijk rjjstgebied
Voor de oorlog woonden er In Cheribon
een dikke 75.000 mensen, misscfelen *elfs
wel 100.000. Zoals iedere Indische stad
heeft ook Cheribon zün eigen vulkaan
n.l. de Therimai. die ruim 3000 meter hoog
ligt. Op de hellingen van de Therimai ligt
het bergplaatsje Linggadjati. Het gebied
rondom de atad is zeer vruchtbaar. De
residentie Cheribon Is een van de grote
rijstproducerende streken van Javg. Ook
de suikerindustrie was er eenmaal zeer
befaamd, doch is na de crisis van '30 sterk
achteruit gegaan.
De streek TJlrebon heeft een oude ge
schiedenis. Het komt al in 1000 in de ge-
BchiedMfcbocken voor als vazalstaat yan
het gi^M Rijk Mataram..het midden-Ja-
vaans^Pipcrium. dat de rest van Java\en
omliggende eilanden domineerde. Die ln-.
vloed is, naar het schijnt, door de eeuwèn
heen voelbaar gebleven. In het Cheribon-
se was men over het algemeen sterk pro-
republikeins. Vroeger was het-een Sultal
naat, dat de Engelsen In het begin van d«
negentiende eeuw afschaften. r
In de Japanse bezetting kreeg de stad
beruchtheid door de grote opstand in het
Indramajoese, toen de landbouwers wei
gerden rijst af te geven, die door het Ja
panse leger tegen belachelijk lage prijzen
werd „gevorderd De Kenpeitai te Ban
doeng heeft die rel bloedig onderdrukt.
En mi terug tot Maarten Spruyt, die dus
Jn de havenstad Cheribon (derde van Java)
Is gelégerd. Als ik me wel herinner ging
hij van Batavia via Bandoeng rechtstreeks
naar Cheribon. Dat is een mooie tocht en
Maarten heeft er erg van genoten, niette
genstaande de ietwat vreemde om-
atandlgheden. De bergen hebben een
grote indruk op deze Gouwenaar ge
maakt. Alleen het laatste stuk van de reis
van Soemedang tot Cheribon was minder
prettig. Daar hebben zich n.l. enige ben
den geconcentreerd, die de convooien erg
lastig vallen en vooral de grote brug bij
Tomo tot mikpunt kiezen. Als ze die kun
nen opblazen en ik geloof zelfs, dat hun
dat na de order staakt-het-vuren nog is
gelukt ook raakt de belangrijke verbin
ding tussen Cheribon en Bandoeng ver
broken. Nu kunnen de pioniers die met
Bailye-bruggen gauw herstellen, maar het
blijft onpleizierig en voortdurend oppas-
•en.
'n Geestdriftige chauffeur
Toen -het convooi. waarmee Maarten
Spruyt reisde, dit stuk passeerde, hebben
de Jongens extra opgelet. Het vlakke land
schap leent zich uitstekend voor overval*
MAARTEN SPRVYT.
len. mlar het convooi kon ditmaal onge
hinderd er doorheen.
Maarten heef*, hem aardig zitten knij
pen. Hij zat n.l. op een 3-lons truck, die
vol munitie ya* geladbn en als ze die on
der je vandaan schieten, is het meestal
grondig en wordt je in verticale richting
een aardig eindje van je zitplaats afgebla
zen. De haufftur was een dol-enthou-
aiaste SoeAdance*. die als een wildeman
reed. wat Meartcn extra zorgerf baardq.
Zo nu en dan. kneep-te bij de talloze
haarspeldbochten zijn ogen maar stijf toe,
maar telkens bleek het. dat het goed ging.
Nu zit Maarten alweer ruim acht weken
IA Cheribon. De stad is erg verwaarloosd.
Er heersen armoede-en ziekte, gebruike
lijke symptomen van republikeins
De Nederlandse Rode Kruls-teai
onmiddellijk arriveerden, doen
kunnen en helpen honderden mensen
dag aan medicijnen en kleding. Langzaam
aan wordt de toestand wat beter Er wordt
zelfs alweer wat gebouwd en dat is meest
al een goed teken. Natuurlijk gaat het
moeizaam en langzaam. In de stad Is het
volkomen rustig Voor de bevolking is de
aanwezigheid van de gedisciplineerde sol
daten een verlfchtlng na de terreur, die
een klein |Mepje helden van de republi
keinse .jnlrinc er vhadden uitgeoefend
Er is nog avondklok van zeven uur
's avonds tot vijf uur 's morgens. De Jon
gens kijken naar de haven, waar zij de
grote zeeschepen verwachten. En met die
zeeschepen denken ze aan x. „Enfin, u
snapt het wel", schrijft Maarten Spruyt
Zeker, wij snappen het. Ons vergaat het
net zo
Jan'Bouwer
gebruike-
'ama^BT
1 wiHf
snsen^wr
Uit vroeger tijden
DE „GOUDSCHE COURANT'* MELDDE.
75 Jaar geleden.
Uit Waddinxveen: De stoommachine, in
1871 gesticht tot droogmaking van de veen-
plas De Putten en tot bemaling van de
nieuwe polder en de Voor- en Achterofse
polders, welke alle drie door de laatste re
gens een grote overlast van water hadden
gekregen, heeft getoond, zodra de Gouwe
beneden maalpeil geraakte, aan haar doel
volkomen te beantwoorden. Na verloop van
drie etmalen zijn deze 1100 hectaren land
van het overtollige water bevrijd, terwfjl
de omliggende polders tot dusver tever
geefs op de nodige wind wachtten om hun
molensJVi gang te zien. Ook de stoomma
chine van de Middelburgse polder bewees
gelijke dienst.
58 Jaar geleden.
Uit het verslag over de toestand In de
Kinderbewaarplaats, geschreven doof het
bestuur van de Vereniging tot instandhou
ding der Kinderbewaarplaats: In 1896
werden 3822 kinderen Ln de inrichting ver
pleegd. Mevr. A. C. Wartena en mej. Th.
Vita Nieuwenkamp konden niet langer le
den van het bestuur blijven, eerstgenoem
de wegens gezondheidsredenen en de laat
ste wegens uitstedigheid. Mej. S. Jonker
werd ln één der vacatures gekozen. Met
grote dankbaarheid mocht het bestuur
weer de jaarlijkse toelage ontvangen van
de heer T. P. Viruly en van de Kaarsen
fabriek- Hartelijk welkom was het kinder
speelgoed. dat met Sint Nlcolaas aan de
kleuters kon worden uitgereikt.
Het bestuur der Vereniging bestaat uit:
mevr. J. van Sons beek-Van Leeuwen, me
vrouw K. Braat-Hoogendijk, de heer C.
M. E. Dutilh, mevr. M. J. ten Bosch-
Scholtens. mevr. B. Spruijt-Van Galen en
mej. S. Jonker.
25 Jaar geleden.
De chef-machinist van de Goudse* Wa
terleidingmaatschappij. de heer L. van
Gelder, herdacht de dag, waarop hU 25
jaar geleden bij het bedrijf ln dienst trad.
Collecte voor de Prins
Bernhard Stichting
Donderdag a s zal de Prins Bernhard-
Stichting de jaarlijkse collecte hier ter
stede houden. Het doel vat) de Prins Bern-
hard-Stichting bestaat uit het behartigen
van de zedelijke en maatschappelijke be
langen van'de militairen van land- en
zeemacht met inbegrip van oud-leden der
binnenlandse strijdkrachten en van hen.
die zich vrijwillig voor militaire dienat
hebben aangemeld, benevens van de na
gelaten betrekkingen.
De Stichting biedt eveneens hulp aan
mjlitairen bij hun terugkeer in het vader
land van overzee en helpt hen, waar no
dig. na hun demobilisatie. Om dit vferk
volledig te kunnen verrichten ia aller steun
nodig. Het comité onder ere-voorzltter-
schap van burgemeester mr dr K. F O
James roept aller medewerking fn Ook
collectnces en "collectanten zijp nodig. Zij.
die willen medewerken om de collecte te
doen slagen, kunnen zich opgeven ann een
van onderstaande adressen: M. A. de Kor
te. Vlamingstraat 20, A. Articling, Voor
willens 1. C. A. Bennis. Joubertstr. 182,
Th. Gerritsen, Gouwe 139. A. Vingerling.
Joubertstraat 156, C. de Graaff, Gouwe 34.
Mr Otto Sap veroordeeld
De Rotterdamse Kamer van het Bijz.
Gerechtshof heeft de 50-jarige Otto Her
man S«p. ex-advocaat en procureur te
Rotterdam, die tijdens de bezetting als
Werber optrad voor de SS., zomede als
Verwalter in eertijds Joodse zaken en aan
Duitse instanties inlichtingen verstrekte
over de politieke gezindheid v*n veoraan-
staandc persoonlijkheden uit het ambte
lijke en zakepleven te Rotterdam, veroor
deeld wegens hulpverlening «an de vijand,
tot 5 jaren gevangenisstraf, met aftrek van
voorarrest en verlies van beide kiesrechten
vbor het leven. Tevens werd hem het recht
ontzegd als advocaat en procureur werk
zaam te zijn voor de duur van het leven.
De e;s' was 8 jaren fnet aftrek van pre
ventief.
lurgerlijke Stand
GeborehV Jan z. v. 'W F Verkail^n A
de Ruijteri SimopjM. v. S. Bruijni/s en J.
van der Kieij. JM
OndertrouwdWm Sartdersen G.Tïalk. M
de Bruin en\A «Gruijl. C. J. van der Wal
en J. C. LeW«Mf Broekhuizen en G. M.
Leeflang. MA A. Stravtrs en C. G Brands.
J. Terlouw eio G. Bfith. F. W. Boshamer en
M. Holthijijscir M. Ai Streefland en H.
Hogendoorrt en A.'G. de
^r en A van Nlerop. P J.
M. van den Heuvel, H. Ver
goed en C M.\Mimpen, G ,A'. van Leeu-
wën en M M. \Groot. C. J. de" Bruijn fen
L. M. Hoogcrw:
Overleden Bistiaarf Dirk Grootendorst,
71 j., Gerrit vanAEijk. 3 j.
Vereniging ven ex-politieke
gevangen
De afdeling Gouda en Omstreken van
de Nederlandse Vereniging van ex-poli-
tleke gevangenen u't de- bezettingstijd,
kwam gisteravond, onder voorzitterschap
van dokter^*, van Elk. in Central bijeen
Deze afdeling telt, naaf medegedeeld
werd. thans 38 leden, terwijl 15 aanmel
dingen nog de ballotage moeten passeren
pHet aantal ex-politieke gevangenen, bin
nen het in aanmerking komende rayon,
bedraagt 523. zodat er toch nog een groot
wervingsterrein braak ligt. In verband
daarmtde werd op deze vergadering een
pers- en propagandacommissle in het leven
geroepen Al» leden daarvan werden ge
kozen de heren J M. Wassink, S Boot.
R. Klelnherenbrink en G Verheul' Voorts
werd een sociale commissie benoengd. met
als tarak o m de gezondheids-, financiële-,
woning- en kledtngtoestand van de leden
na te gaan /n vast te stellen, welke maat
regelen eventueel dienen te worden ge
nomen ter verbetering'daafvan. Tot leden
van deze commissie werden benoemd: me
vrouw H. P van Yperen—v»n Vliet, dok
ter N Tom. en de Jieer A. Suttorp De
commissie za| reeds spoedig aan het werk
kunnen gaan. want uit eep ingekomen
schrijven bleek, dat de afdeling t^ouda van
het Hoofdbestuur een zending ondergoed
wachtende Is.
Het tot «u toe voorlopige bestuur, be
staande uit dokter C. van EU*. voorzitter.
J M. Wassink. secretaris H. Haak pen
ningmeester en mej. C van Recnen en
de heren W Los en K. Markus, leden,
werd definitief gekozen 1A Is afgevaardig
den naar het van 28 -tót 31 October te
Leiden te houden coquet. waarvan ook
de uitgebreide beschSringsbrief behan
deld werd. benoemde de vergadering de
heren J. M. Wassink en W. Los.
Beroep van Ned. Herv.
Gemeente
In de aanstaande vatature wegens ver
trek van ds M. C. Koole naar Den Haag.
heeft de Ned. Herv Gemeente een toezeg
ging van beroep uitgebracht op ds P A.
van Stempvoori te De Bilt
Dt Van Stempvoort werd in 1911 ge
boren eo candidaat ln Gelderland in 1936.
Na als hulpprediker te Zwolle te zijn op
getreden. aanvaardde hij 13 December 1936
te HaskerhorwuiFi;) het .predikambt In
1840 vertrok hfl naar Eindhoven. Op 1 Sep
tember 1945 deed hij zijn intrede in zijn
tegenwoordige gemeente.
WAT'.GEVONDEN' WERD
bevonden- ^oorwerpen: sloi". potje inkt.
portemonnaies met inh., step. ^xndachoe-
nen. windjacjA blouse, ceintuurs. Jps jute
zak. dameskous! kindermutsje, sleutelbos,
armbandje.schroevendraaier, parapluies,
distributiebescheiden vulpennen, vulpot
lood, etui met Inhoud, schoenen, honden,
bril ln etuf. rozenkrans, papieren geld.
lasje. poesJé. witkwast, zakdoek, alepers-
lün, rammelaar met bijtring, schoudertas
zakmes, dasspeld.
GOUDEN VERE.VIGING8FEE8T.
De Geref. jongelingsvereniging ..Samu'ël"
hoopt op 22 October het 50-jarig bestaan te
Chr. Geref. Gemeente
doet beroep
De Chr. Gergf Gemeente hier ter stede
heeft in Je vacature van da A. Dubois een
beroep uttgebrachypp cand. J. v. Genderen
te Oowdnaan In deze candidaat heeft de
Chr Geref kerk een begaafde aanwinst
gekregen Dezer dagen deed de heer v.
Genderen. die aan de Theol. School te
Apeldoorn zijn opleiding ontving, zün doc
toraal cxdmen theologie aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht Hat is nog niet eerder
voorgekomen in de geschiedenis der Chr.
Geref kerft, dat een theol candidaat ook
al doctorandus was. De jongste generale
synode besloot van de gaven van cand.
v Genderen partij te trekken en benoemde
hem tot lector aan de Theol. School te
Apeldoorn
Cand. v Genderen had zich nauwelük*
beroepbaar gesteld of van alle kanten ko
men de vacaatc gemeenten op hem af. Hij
teeft momenteel beroepen van Franeker.
Oosterbeck. Rotterdam-Charloi*. Wormer-
veer en Opperdoes, zodat Gouda het eerste
zestal volmaakt]
WERKEN GEGUND.
het
B en W van Wouw hebben a
Aannemersbedrijf Koot alhier
.161 000 gegund de bouw van vier en
dertig woningwetwoningen.
Aan dc firma B. Bezems en Sphoonder-
woerd. alhier, hebben B. en W. van Klun-
der: voor f 3945 opgedragen het aanleggen
van noodwegen op terreinen aan de Kerk
wet.
Ik nadtr tot u. zoal* ik, ze» zou ichrijden
tot 't tigen morderhart, dat donk're dood mif nam.
En gif, m# wachtend, wou dt met vrede overtpreiden
uw alttfd hef gelaat. Gif uiist u»el, hoé Uc kwam:
mijn blik ién stille vraag om troótt voor durend Igden.
Gif hebt met floersen gryt uu> hoge huls omhangen,
alsof gif vreesdet, dat mijn droeve hart niet drapen
utb glimlach, moeder, kon. Gy zinpt mijn groot verlanpcn
een zachte melodie en al myn angstig vragen
komt gif met verten wijd vtn uwe rust ontvangen,
En als ln uw groot huis de uren bid verlopen,
en ik hervond de wereld van myn licht geluk,
dan breekt uw slijpend lied al' deure' en tenst'ren open.
dan scheurt uu> snelle unnd dc droeve floersen stuk.
dan komt uw glorielgch mpn ziel met sterkte dopen.
Oymoeder, die mij minf en al mijn zwakheid weet.
die al mitn moeheid sterkt, mijn tranen stil wilt dragen,
ik kwam lot u, een droef-verdonkerd kind van leed.
maar als' mpn ziel. uu) zoon. u d' afscheidskus komt vragen.
hebt pv mij heel met licht en liefde overkleed. K
Uit PETER VAN MAARN. Klarende Luchten,
SrkoM$r lm dp Kritt^emenvmmrd
Jubilaris aan de vaarboom
"4 Ia sa onpe&er in de eerste helft van
September 's morgens opi een uur of half"
seven? Oi tf de wellanden, die als grote
groene vldllen in het water schijnen te
drijven, giet de herfstson haar gouden licht
In de verte rammelt een wagen en verder
heerst er stilte In het vlakke polderland
van de Krimpenerwaard.
Door de brede wetering vaart een
schouw Fr varen talrijke schouwen .door
dc weteringen van de polder, dat is niets
büzonders. Doch deze schouw ziet er lneer
dan schoon uit: elk restje van wat er sé
al mee vervoerd wordt, is secuur verwÜ-
derd. De man. die achterop staat en boomt.
Is gekleed op z'n half-Zondags: schone,
witte klon/pen aan de voeten en een goed
opknappertje aan. Voor hem zitten op
een bankje twee personen. Ze zün ook iets
deftiger gekleed dan gewoonlük. evenals t
Kbn medereiziger, die op het voprste
bankje zit
Puzzle-winnaars
't Lijkt wel of onze lezers ook een lapje
grond achter hun\l hul» hebben, dat zij
gaarne met tegels 1 zouden willen beleg-
gep. want er hceftA gezien het grote aan
tal inzendingen,
puzzle bestaan,
eenvoudig geweesf
gezicht leek. er ws
singen fout. Bij de
animo voor dc tegel-
't is toch niet zo
het op het eerste
i nogal wat oplos
Innaars zijn dc da
mes In de mecrdefheW, maar die kunnen
in het algemeen ook goed rekenen. Trou
wens men zou zeggenAdat de gelukkigen
tot de deskundigen.behoren: een is er een
beetje in het „vak" en ae anderen komen
van buiten en ze hebben\zich het probleem
voor de boer blijkbaar Woed kunnen in
denken. Het zijn: prü» van 5: mevr. H.
G. Slps-Dusseldorp. Nieuwe Park 5 te
Gouda, prijzen van 2.50\ mevr. Terlouw,
Blo&iendaalseweg 54 te Gouda-Waddinx-
veen en H. Vonk. Goudséweg G 159a te
Stolwük.
De prijzen kunnen aan ons-bureau Markt
31 worden afgehaald.
Goede oplossingen van Probleem No. 2
ontvangen van: N. J. T. Hoogcndoorn (3),
F. J. Warren (3), J. Stoute (3). M. Wolters
(3). D. v. Wtchem (3), Joh* J? Baggerman
(3). L. Sprik 3. A. v. d. BeTg 13). J- v. d.
Dutsen (3). H. de Jong (3). J. W. Vaatstra
(3). mr A. L. Thlerens (3). W. E. de Jong
(3). N. v. d. Ven (3). C. Voerman (3). S.
Luitjes (3). K. de Jong (3), C. Mastenbroek
broek (3). H. J. N. J. Wünhof (3).C. Laef-
Ung (3).
Het polderbc,«f "iir
ran Zuidbroek drijft schouw. Vai
aait de vaarboom jubilaris jan Willem van Vliet, dig
rondvaart.
aar rechts: schout Dirk
Jan Rooken rien toe en
tivintip jaar»het bestuur
II Oct. S IS uur *JM. Jsnskerk: Awpndgebed.
it Oct. 1# ubr Ter Gouw: Bijeenkomst Hu
manistisch Verbond, «oreker mr P P AgTer
over ..Geloof en ong^oof
it Oe». S uur He^ Blauwe Kruis: Tweede
voordracht cursus ..Het grfoof In een per
soonlijk voortbestaan na de dood in het licht
der parapsychologie voor Volksuniversiteit.
Inleider dr W. H. C. Ten Haeff.
14 Oct. I uur Reünie: Cuyus Humwilstisch
Verbond ..De microben al* vriend en vijand
va»i de mens -. Inleider dr L. E den Dooren
de Jong
14 Oct LH uur CoOperatie-gebouw Raam
SI: Bijeenkomst Coöperatieve Vrouwencluto.
spreker H. N. SpruIJt over ..Hoe ik Pakijs
"h Oct. s uur Kleine Kerk WUkavond wijk
V. Ned Herv Gemeente
15 Oct S—4.M uur Hst Catharlna Gasthuis;
Laatste avondopenstelling tentoonstelling
schilderstukken ..Herwonnen Kunstbezit"
IS en l« Oct. LN uur Fluwelenslngel tt:
Doenbare .verkoping goederen door deur-
waardei R. van Blokland
IS Oct. 1.45 uur Splfrlngstgaat 111: Aan
vang moedercuisus consultatiebureau ..Het
Groene J£ruls".
15 Oct. S uur Coöperatie-gebouw Raam 51:
S'udle- en debafavond Coöperatieve Studle-
is" Oct. i uur Café DuUnstee: Jaarvet-eade-
ring Goiitise Bond van Dlletiantenverenigin-.
gen
IS Octr' uur Reünie: Spreekbeurt ds J
Borger voor Logosverband. onderwerp ..De
verzoening van deUoglca en het leven".
IS Oct. S uur Veemarktréstaurant: Wtjk-
avond wijk IV Ned Hftrv. Gemeente
is Oët. 1.3» uur CalvIJn: Spreekbeurt ds P
J. F. Lajnens
is Oct. 1.3$ uur Oud Geref Gepieente:
Spreekbeurt d* Joh. van Weizen
is Oct. 3 nur Vrije Evang. Gemeente: Bid
stond
is Oct. I uur St. Janskcrk: Youth for Chris-
meeting
II Oct. s uur Nieuwe Schouwburg: Opvoe"
ring operette ..Sag belm Abschied lelse Ser-
vua" door Hoofdstad-operette.
II Oct. I uur Het Blauwe Kruis: WUkavond
wijken I en II Geref. Kerk.
IS Oct. f—1» uur gplerlngstrut 113: Koste
loze Inenting tegen diphtheric
IS Oct. uur Spieringstrgat 113: Spraak
uur Kraamcentrum.
11 Octobar: Collects ten bate Prins Barn-
hard Stichting
11 Oct uur Mag oil: spreekbeurt Jb. Klein
Haneveld.
14 Oct. 7.3» uur Vrije Evang. Gemeente: Bij
bellezing da J. I van WUck.
li Oct. 7 uur Markt: Najaars-paardenmarkt
11 Oct. s uur clubgebouw: Feestavond
roei- en zeilvereniging ..Gouda"
II Oct. 8.31 uur tt. Janskerk: Avondgebed
Met VgdacAtzame duwen stuurt dc man
qan de WRwn zijn gezelschap door de we
tering Een feestst«y»t? Een excursie'
Daarvoor zijn de gezichten te ernstig.
Men is bezig aan de jaarlijkse najaars
schouw van de polder Zuidbroek. Dl^ twee
daar op dat middenbankje zijn de polder
meesters, Klaas Teeutéen en Jan Rooken
Voorofc zit de voorzitter, de m landbou
werskringen zo welbekende Keer D. C.
Oskam ijlt Bergambacht.
Geen wonder dui, dat de heer J.
v Vliet, staande en bomende op het ach
tereind van "de schouw, zich bewust is
van het gewicht van zijn Bmbt. want die
drie daar voor-hem zün op die dag we! dc
gewichtigste mensen uit de hele polder
Zuidbroek onder Bergambacht, op de grens
van Berkenwoude Nu denken sommigen
dat 'hij er mee zal ophouden en de vaar
boom aan jongere handen 'toevertrouwen
de heer Van Vliet viert omstreek^dezfc
Bioscopen
Schouwburg Bioscoop: The lost weekend
(met Réy>Mtlland cn Jane Wyman). Aanvang
3 7 en li uur Zondag 3. 5. 7 en »t» uu:
Thalla Theater: De sleute:* van "het Ko-
n.nkrlik (min Gregory Peck) Aanvang 3.
6 45 en 115 uur Dinsdag en Donderdag geen
irttddag voorsieiilne
Reünie Bioscoop: De dochter van de smok
kelaar, (met Claudette Colbert en Ben I.yon)
Aanvang 3 7 en 113 uur zondag 3. 3. 7 en
I 1» uur
Sport op Zondag
Voetbal: GSV—Papertd:echt. 3 uur; DONK
—Bergambacht. 2.30 uur.
Uitreiking nieuwe bonkaarten
en sehoenenbonnen
Uitreiking nieuwe levensmiddelenkaarten
(medebrengen tweede dtstributlestam-
"kaarten en bonkaarten 711) en schoe-
net) bonnen volgens cijferaanduiding 1
en verjaardagsbonnen voor kinderen ge
boren An October en November 1333 tot en
met 1345 en In December 1043 en Januari 1341
(medebrengen tweede distributiestamkaart en
Inlegvel met bon lts retp. (04) bil Dlstrlbutio-
dienst. Westhaven 33.- yan 9—13 en 3—4 uur.
Zaterdags 9—11 uur:
Maandag: Ma-MIJ
Dinsdag: Na-NiJ.
Woensdag: O—PU
Donderdag: Q—RU
Vrijdag: Sa—Bch
Zaterdag: Se—S]
Zondagsdienst doktoren
BU afwezigheid van de huisarts zijn
Zaterdagmiddag 3 t«t Zondagavond IS u/r
te consulteren de doktoren C. van Elk.
tenslngel 79 (telefoon 33(1) errH. A. M.
man. Westhavejt (3 (telefoon 3391)
Apothekersdienst
Steeds geopend des nachts alHén voo\ re
cepten Apotheek P. w«üsr. Gouwe Ui.
tijd xiJn vüf en twintig'jarig Jubileum als
polderbestuur«chouw*huttenvoerder
doch zolang hl] nog kracht tn z'n werk-
knuiateji heeft it dit z U n( baantje en van
niemand anders. En hü ziet er naar uK.
of hü het tegelük met het boda-achlb van
de polder nog jaren zal kunnen volhou
den.
Tocht van 12 K.M.
Voor zün vrouw en hem is deze najaars-
schouiv^een elk jaar terugkerende gebeur-
tenla van*"de eerste rang. De vrouw zorgt
voér de koffie met een koekje en de man
neg voor de praat. Want om een uur ol
negen, als er een gedeelte van de meer
d%n 12 km lange focht dooj* de 840 ha grote
polder opzit^ wordt er even in het huisje
in de Zuidbroekse buurt gerust en worden
de benen gestrekt. Daarna pakt Van Vliet
«ie kloet weer en door Voorkadevliet.
Achterkadevlfyet en Molenkadevliet gaat
het verder
Wat er allcmlal in dat borttje gebeurt?
Wel. op de boeren rust de plicht om kaden,
bruggen, brtiggehoofden, wateringen en
rfloten in een behoorlijke toestand Ie hou
den. De aioten. vlieten en weteringen moe
ten vrijjgün van watergewassenriiigt en
vullnirfn alles. wa(f de watertdtvoér naar
*tie watermolen kan belemnleren. Wanneer
de molert werkt, mogen er zelfs geen fui
ken Jn.het water liggen, maar hiernaar
Wordt daar in Zuidbroek nu niet zo org
streng gekeken. Daarbij moet *lles op de
tangegeven diepte zün. orii het onge
stoord varen van melk-, hooi- en meat-
achouwen te verzekeren. Minnebruggen
iflogen er tüdens de schouw helemaal niet
liggen. Dit heeft nlats- met de liefde te
maken, maar mat het mennen van het
hooi. In de'hooitÜ9*worden tijdelijk^ brug
gen 9- vlonders geslagen, om het hooi
met flaard en wagen van het land af bin
nen t^ brengen, maar als dc schouw ge
dreven wordt, moeten zij verdwenen zijn.
Om. alia* zo deugdelük n\6gclük te on-
deripeken, ia de voorzitter gewapend met
twee latten en een peilstok. Die jaticn die
nen b v." om dé breedte van d4 hovelin
gen te meten.*Hiet dat men er mee naar
Het Loo gaat, naar het Hof, maar de zaak
ia. «dat hovelingen bruggehooftffn zün. De
peilstok wordt ,bü elk perceel gebruikt om
de diepte van de sloot te onderzoekeiw'Dat
ia de laak van de Voorzitter. NatuurHjk
heeft hü door jarenlange ervaring goede
kijk op dat werk gekregen enhij weet
precies, waar een nauwgezette contrdle
gewenst is.
En de poldermeesters? ZlUen öle te
duimdraaien? Misschien, maar tegelük ge
ven ze hun ogen de kost. Ze controleren
de graad van reinheid van het water en
de weelderigheid van het houtgewas, want
dit laatste is ook aan afmetingen gebon
den. En dan de windvang. Wat is dat nu
weer? Wel. de polder wordt nog bemalen
met een windmolen En dus is het verbo
den binnen zekere afstRnd van die molen
opgaand hout op zijn land te hebben
Wie van dit alles meer wil weten, kan
de keur- of politieverordening van de pol
der opslaan en daarin vtndtihü alles tot op
de centimeter nauwkeurig beschreven.
Wandelend of varend
Een maand van tevoren krijgen de boe
ren bericht', dat er geschouwd zal worden.
,Ji\» het water vuil Is. gebeurt het al in
Sroegln September. Dat staat zo In de keur.
Predikbeurten voor Zondag-
Ned. Herv. Gemeente: St Janskerk
(Achter de Kerk 5) 10 uur ds G. Elzcnga.
bediening H. Avondmaal, 5 uur ds J. J.
Koning, bediening H. Avondmaal en
•dankzegging. Zaterdag 8 30 uur avondge
bed: Westerkerk (Emmaitraat 53)^10 uur
ds M. C. Koole. bediening H. Avondmaal.
5 uur ds .C. A. Korevaar. bediening H.
Avondmaal en dankzegging: Kinderkerk
(in gebouw ..Daniël»', Naalerstraat 2a) 10
uur de heer H P. v. d. Pool.
m Ver. van Vrljz Ned. Hervormden (Pe
perstraat 128K 10.30 uur ds B. Gast,
Utrecht. -»-
Ned. Herve-Ver. Calvijn (Turfrtiarkt 142)
10 uur ds A." Meüers, JJtrecht. Woensdag
7.30 uur ds P. J. F. Lamens. Elspeet.
Remonstr. Geref. Gemeente (Kelzerstr.
2) 10.30 Uur prof. dr L. J. van Holk, Lei
den.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 u.
«Is J. J. Simon.
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
en 8 uur paatoor G. P. Glskes.
Geref. Kerk (Tflrfmerkt 60) 10 en 5 uur
da W. van Dü*. voorm. voorbereiding Ifc
jAvondmaal.
e Oeref.'Kerk- art. 31 (In Chr. Geref. Kerk.
Gouwe 141) 8.30 uur leesdienat, 3.30 uur ds
Joh. Dam. Bodegraven voorbereiding H.
Avondmaal.
Geref. Gemeente (Stationsweg) ld. en 5
- uur ds C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gnuwe 141) 10.15 en
5.15 uur prof. G. Wisse, Doorn.
Oud Geref. Gemeente (Turfmarkt 56) 10
en 5 uur da Joh. van Weizen, Woensdag
7.30 uur da Joh. van Weizen.
Vrüe Evangelische Gemeente (Veemarkt-
rfstaurant) 10 en 5 uur da J. J. van Pete-
/gem. Hilversum. In gebouw Zeugastraat
30^ Dinsdag 7 30 uur Bübellezing. da J. I.
van Wück, Woensdag 3 uur Bidstond.
Lager des Hella (Turfmarkt 111) 10 en
7.30 uur zendingsdiensten, spreker, majoor
G. Hermere, Ned.-Indlë, 3-30 uur open-
iuchtsamenkomst op de Nieuwe Markt.
Kerk van Jezus Christus van de Heili
gen der laatste Dagen (Spieringstraat 49)
5 uur dienst.
De voorjaars- of zomerschouw is tjissen
1 en 15 Juni. Die geschiedt wandelende en
heeft alleen betrekkin* op de wetering
langs de weg. Di^ zomerschouw stamt nog
uit de tijd. dat Zuidbroek géén waterlei
ding had en men aangewezen was op het
water uit de wetering. Het was dan een
eerste vereiste dat dat zuiver waa.
Maar zomerschouw of najaarsschouw
bij allebei wordt zorgvuldig nagegaan of
allea aan de eisen voldoet.
Met'de poldermeesters velt niet te gek
scheren. En de boer, wiens werk redenen
tot critiek geeft, krügt daarvan de bood-
achap thuis in de vorm van oplegginc
van een kleine boete en hü kan de achoef
opnieuw ter hand nemen. Meestal na een
week geschiedt de herschouw en Is de zaak
dan nog niet in orde, wel, dan zal he< pol
derbestuur er zelf we! voor zorgen. Maar
de boer krügt de rekening thuia.
Tot eer van de boeren mag hier vertneld
worden, dat dit Jaar de apledende en zeer
deskundige ogen van voorzitter en pol-
dermeestera geen ongerechtigheid hebben
ontdekt.
Jan Willem van Vliet wist •atuurlük
yel, dat hü dit jaar een, Jubileum zou vie
ren, maar toch was hü verrast, toen afge
vaardigden van het polderbestuur hem
thuis kwamen feliciteren. Ala aandenken
kreeg hü^ean met snijwerk versierd kistje.
"Het deksel vertoont de schouw niet zijn
wtsagiers op de Jaarlükae tocht, in de zü-
kanten en de achterkant zijn waterplanten
visseft*A eendeq uitgesneden en de voor
kant drwgt een inscriptie. Het pronkstuk
staat nu midden op de u/el, zodat elke be
zoeker bet direct te zien krügt De maker
ervan is heer P. Buys te Bergambacht,
iemand, die op het geBled van houtsnü-
werk lang geen onbekende» is. Bij de aan
bieding' zün enige vriendtlüke. waarde
rende woorden gesproken
En zo ia hel gebeurd, dat in de polder
Zuidbroek even naar voren werd gehaald
het aandeel, dat een efhvoudlg mens kan
hebben <4n het veel-omvattende huishou
den van een poltjprbeatuur.
Schooldag Bond van
Christelijke scholen
In ..De Beursktbk" heeft glaieren de
Bond van Chrlstelüke Scholen voor Gou
da en omgevlngjCyoor het onderwüzend
personeel der Ohr scholen uit stad «n
omtrek, zomede voor de ouders der leer-
n 'dooidag gehouden, die grote
bejfcigstelllng trok. De zaal was tot de
laatste plaat* bezet.
.Na de opetfcog hield d» G W. RUksen.
Geref. predikant té Rotterdam vroeger te
Nieuwerkerk a. d. IJasel. een referaat
over ..Barth. Humanisme en Chr Onder-
wüa". waarin hij; het houden vijn school
dagen als dese. van belang noemde, ge
zien de bloei van; Het Chr onderwijs tn
den lande Spreker besprak, de geest van
het Chr. onderwü* en nam stelling tejed
de Ba;lhlaanse richtin*. citerende de
woord«ut van Groen van Prtnaterer. dat
4deën in de studeerkamer ontstaan, maar
op straat worden uitgevochten. »Het refe-
raat roerde in geconcentreerde vorm een
groot aantal interessante kwesties asn.
Des middags sprak de heer E H. Bos.
inspecteur van het lager onderwü* uit
Den Haag. aver .Jeugd ln nood! Hij z*éde,
dat door d^eeuwen heen dr mens aan de
jeugd de welhaast belangrijkste periode
in het leven. v$el te weinig aandacht heeft
besteed Een mens. zo zeide hü. ontdekl
tweem^l de wereld, de eerste maai op
kdÜfJ"ri5e ,eef,Ud Mn we*,d
f i,5s'daarna In de pui)erteita-
leepüd de wereld ln zichzelf. Dan gaai
de Jongen of het meisje zlcfc als het ware
inkapselen, wordt gesloten, krügt drang
tot axpenmenteren. maar niet thuis, doch
zoekt daarom vriendschap, vandaar de
jeugdclubs. Spreker wist voor de vele fa
cetten van zün onderwerp de volle ba-
langstelling te wekken Evenala ln <Je
ochtendsamenkomst, werd van de gelegen-
neidtot discussie gebruik gemaakt. -
Een zangklas en een turnklas van leer-/^
afwisseling Goudg€ »cMen zorgden vooj
Met samenzang en gebed werd de school
dag gesloten.
Buurtvereniging
Onze buurtvereniging is op de flacon.
Radicaal Op Koninginnedag hebben we
nog een paar kinderen naar het ONA-
veld gestuurd met een stuk van lef
Koninklijk Paleis en dat waa het laatste.
Weer een bevrifdingsplantfe om zeep
Wat toarm we het toch roerend een», zo
vlak na Mei '45 Iedereen wou ln bet be-
stuur zitten len nou lopen re allemaal weg
We hebben kinderfeesten, kinderopiochtea
en Sinterklaasfeesten .georganiseerd en
feesten voor volwassenen mef de jeugd
op het trottoir. We sloepen elkaar op da
schouder en zeiden Jan Piet en K*»«
.tegen elkaar. Nou zeggen'we weer meneer
.en nemen de hoed af. We liepen over va*
gemeenschapsgevoel en nou weigeren ie
om contrlbutte te betalen. We hebben
dans-, feest- en kaartavonden gehouden.
En aan cultuur gedaan om de massa op t»
heffen met kluchten d la: De tante
Charley En nou is alleen de souffl*'j\
maar over. want die kreeg altifd gwftiV
bier voor de keel Toch waft gezellig.
Da't nou voorbty-
Laten we er een reisclub ran maken
heeft de secretaris voorgesteld Dt serre
taris is een ijverig man. Hij leeft
notulen-schrÜt)*n. maar er komt me
meer om te luisteren als h(J ze voorfc
Reisclub. heeft de voorzitter get
to gauw er bussen zün met
tweede klas er in
We wonen in een nette buurt m*
dammetjes en mensen, die boren d">
Igven.
Onze voorzitter Is een wijs man-
JAN TtRGOVW,
ZATERDAG 11 OCTOBER 1947.
ïdare
•a£d
TWU gaat straki weer de leegte over de
landen komen. Spoedig zal de Müheid
van blad en groen zijn verdwenen en zul
len kale, achünbaar levenloze takken zich
aftekenen tegen de grauwe late-herfst-
luchf. Door de geregelde, jaarlükse terug
keer van het vallen der bladeren is men
er aan gewoon geraakt en staat men wei
nig stil bü éen verschünsel. dat in het
leven der loofbomen toch een grote ge
beurtenis Is. Het Is dajj ook onze aan
dacht ten volle waard.
Buitenbeentjes der natuur
Oppervlakkig beschouwd is men geneigd
te menen, dat het laten vallen der blade
ren een onafwijsbaar deel uitmaakt van
het leven onzer loofbomen en vele hees
ters Tot op zekere hoogte ls dit ook wel
zo. maar hierbij doen zich toch bijzondt
gevallen voor, welke hej vermelden wai
zijn-
Het zal ieder zün opgevallen, dat onze
gewone vlier. Sambucus nigra, ln de late
herfst ogenschijnlijk haast niet tot rust
k'an komen. Wel laat hij. evenals tal van
andere struiken, zijn bladeren vallen (zelfs
als ze nog groen zün). mqar gedurende de
gehele winter dragen zijn takken uitgelo-
fen knoppen in sllerlel stadia van ontwik,
eling. hetgeen er op wijst, dat de vlier
In een enigszins milder klimaat gewoon
zou blüven groeien of in élk geval'nooit
geheel kaal zou worden. Inderdaad blijft
de vlier te Poti. aan (Je Zwarte Zee, 's win
ters in blad staan
Zo blijft de abrlcoos in Egypte slecht»
enkele weken bladerloos, terwül de wijn
stok in Cairo pas in het laatst van Decem
ber zün bla,d laat vallen, eind Februari
tl weer uitloopt, terwijl nog zuidelüker de
wijnstok zijn bladeren behoudt tot de
nieuwe knoppen uitlopen. Zo behoudt de
perzik In de oasen van Noord-Afrika de
oude bladeren tot ln het volgend voorjaar,
zodat de bloesems uitbotten tussen de
groene bladeren van het vorige Jaar
Ook de plataan. Platanus orientalls. be
houdt in het zuiden zün blad gedurende
de wintet", terwijl de centifoliarozen in
Athene, en zelfs in Rome, eveneena ln
de wintermaanden groen blüven. Vele van-
onze ooftbomen gaan zich volgens de des
kundige Francé. wanneer ze in warmer
streken worden overgeplant, van stonde
af aan geheel anders gedragen dan ze ge
woon waren ze denken er dan niet
meer aan hun bladeren te laten vallen
vóór een nieuwe bloeiperiode is aange
broken. Alleen de gewone beuk gedraagt
zich uitzonderlijk, want in warmer klimaat
dan het onze verliest hij zün bladeren ln
de herfst. Ook de Italiaanse populier, een
variëteit van onze zwarte populier, gaat
In het subtropische klimaat van Chili ge-
wdbn vfiort zün bladeren te laten vallen,
ln afwijking van de» Inheemse bomen al
daar. die altijd groen zijn Zo is de ligus
ter. die ln onze streken gedurende de win
ter veel bladeren behoudt. Juist ln Indlë
slechts gedurende enkele maaflden groen.
Het ls moelMjk van deze büzondere ver-
Khünselen een jfdoende verklaring
Oorzaken van bladerval
In het algemeen kan worden gezegd, dat
gebrek aan water een van de oorzakèn
van bladerval ls. De bladeren verdrogen
dan en Vallen tenslotte af. In de zomer-
kan dit verschijnsel zich voordoen bü bo
men. dl* in een zeer zandige, droge bodem
staan, wanneer het in lange UJd niet haeft
Eeregend. Maar ook bü het verlies van
laderen. in de herfst kap de onmiddellijke
oorzaak dezelfde zijn nf. wanneer de wor
tels tengevolge van de lage temperatuur
van de bodem geen water meer opnemen.
De bladeren blijven dan door hun huid-
mondjes al maar waterdamp afgeven en
zodoende verdrogen ze op de duur, woe
den zwart en vallen af Dat dit werkelük
de oorzaak van de bladerval kan zün. be-
wült het gedrag it**n de gewone éik. Quer-
cus Robur (zomerélk). die bij ons gedu
rende winter het blad verliest, maar
in warme vochtige bodem in de nabijheid
van de Sollataren (warme zwavelbronnen)
in Italië zijVi bladeren behoud^-tot het vol
gende voorjaar, zodat daar de knoppen
uitlopen tussen de nog groene bladeren
van het vorig jaar.
Dikwüla ook houdt het afvallen der bla
deren verband met de atandplaats. Bomen,
die voortdurend aan sterke wind zijn
blootgesteld, met als gevolg aanhoudend
waterverfle*. werpen hun blad veel vroe
ger af dan bomen, die beschut" staan. Ook
gedragen zich de Verschillende geslach
ten van bomen zich ten aanzien van bla-
derval verschillend. In de regel laten kas
tanjes. populieren, essen en Iepen hun
blsd vroeger villéh dan beuken, haagbei*-
ken en eiken. Bü deze Jaatste drie kan
•- mgn zelfs in «Ie winter op bepaaldé. enlgs-
zins. beschutte plaatsen, vele dorre bla
deren opmerken.
voordat de bomer) lrvde herfst
Ieren laten vallen, ontstaan daar-
hun
llni'.ï.",' veran4erin,en Door onderzoe-
Jl,o"'0,M°ond- -d,t ,Ile bMtrad-
iSn ™o f ™r dr «roel VOO belang
vü' en verbindingen
nlür t.aó. t kaH- u" h«
«m k sUm teruggevoerd
den «ebn?(k«enn jaar-by de *roe' te w°r-
VMt tarTil m Ven,aien ont8taan «an d*
ÏÏSdT^itu ilteel 'nige riJen van dun"
k de zo*ena»mde scheidings
dekker nrefkwa1,(00k Wel rtéar de
vln ohl te Tubingen, de laag
SSdÜ i. genoemd,) wadrbü de celwanden
ïflj Ios ,V4n elKlar staan en in het
?'dnd.en versUjmen. DTbladsteel wordt zo-
doo? enïe^C f" V3n de tak en ,Iechtï
rtini uL_. en vastsehouden. wagr-
te.ïj b>ad tenslotte door een kleine
w ndvlaag of zelfs door zün eigen ge-
dtnï Rv,VaIt Soms wordt de Bchel"
vnrï» Z' v"haa« door een lichte nacht-
vorst. waardoor de dunwandige cellen van
rfL««^JtUl,vl£vr,ezen en bU het ont-
i 5 ing vergroten. Vandaar,
dat bij velen de gedachte is gewekt, dat
de vorst oorzaak is van het vallen der
bladeren Zoals uit het voorgaande bUjkt,
ligt d* eigenlijke qorzaak veel dieper.
Verdwijnend groen
In sommige gevallen, vooral bü beuken,
haagbeuken en eiken, wordt in het bij
zonder aan jongere en enigszins beschut
staahde takken, de breüklaag eerst laat
gevormd, zodat deze nog niet tot «tand la
gekomen als de eerste nachtvorsten zich
voordoen. Het bevroren en verdroogde
blad blijft dan gedurende de winter aen
de takken zitten en valt eerst af als in
het voorjaar de breuklaag ia gevormd.
Tegelijkertijd met het terugtrekken van
voedingsstoffen uit het blad. verdwünt
ook het bladgroen. Daardoor worden de
steed» in de bladeren aanwezige blad
kleurstoffen (caroteen en xanthophyl)
zichtbaar. Bovendien wordt bü vele bla
deren nog een in water yplosbare paars
rode kleurstof (anthocyaan) gevormd. Door
dit alles ontstaan da prachtige herfsttin
ten, welke vele bomen en heesters verto
nen en die een wandeling in een bosrijke
streek tot een zeldzaam genot maken.
Vooral de bladeren van de Amerikaanse
eiken, zoals de Quercus rubra, vertonen
in hoge mate deze verkleuring. Overwel
digend schoon moeten, dank zü deze eiken,
de oevers van de Canadese meren zün.
zoals van het Eriemeer. waarvan Kerner
von ^farilaun indertijd verklaarde, dat ze
elde voor het oog waren.
Dr ir J. A. Ringers ontvangt
Hoge Britse onderscheiding
In de tuin van de Britse an/bassade in
Den Haag heeft sir Nevile'Aland oud-
mlnliter dr lr J A. (lingers (je versier
selen van dc onderscheiding „C°rmTian-
deur van h^t-{Britse Imperium" (cftmman-
aer of the ,Britlsh empire-civil division)
uitgereikt Deze onderscheiding ln de cl-
viele^fdellng der orde. werd dr Ringers^
door de Engelse koning verleend als „ets
kentelijkheid voor de waardevolle di*p-
«ten aan het Britae volk bewezen gedu
rende, de overstroming van het district
Fan In Maart en April 1947.
(Van onze Londense correspondent).
..Catalogue and Guide Catalogue
and Guide!" Met die roep worden
sinds Jaar en dag de mensen tjegroct,
die in de vestibule van Olympia zijn
aangeland en er een kaartje kopen
alvorens de draalhekken naar de ten
toonstellingszalen door te kunnen gaan.
Het is altijd goed aan die roep gehoor
te geven, want de gids met catalogus
geeft vele overzlchtelüke cüférs, die
vertellen van het aantal inzendingen
en de lengte van de stands en hoeveel
vloeroppervlak ze precies bestrijken.
De bezoeker die daar belangstelling
voor hééft, hoeft dus geen maatstok
mee te brengen en niet te tellen op
gevaar af dat zijn rekenkunstige ta
lenten hem in de steek laten.
De ^.Catalogue and Guide" van de
jongste tentoonstelling in, Olympia,
die van de Britse radio-industrie,,
heeft mij o.a. verteld dat er 190 ten
toonstellen zün. dat een wandeling
langs hun stands ten naastebij een
halVe kilometer lang is en dat de op
pervlakte, waarpp de nieuwste snuj-
jes van het yonder dat radio heet zich
aanbevelen, zowat vüf hectaren grppt
Op zullt een ruimte kan men heel wat
laten zien. aangenomen^ dat de vhorwer-
pen zich niet in zulk een omvang presen
téren als büv. het geval ls met het nieuw
ste muziekmeubel van His Masters Voice,
(wat een vooruitgang bij het toestelletje,
waarin de hond de stem züns meesters
hoort), een apparaat, waarin twaalf radlo-
golfbanden broederlijk samenkomen en
dat lh zijn ingewanden 43 l«m|Jen heeft,
die al het geluid dat over d/ ganse wereld
de ether wordt ingezonden,(netfjk schiften,
zodat de bezitter op elk tlir (Sri het et
maal verzekerd kan jrijn \Ym Xe muziek,
die zün voorkeur heeft, of van^e propa
ganda waar hij het liefst naflr luistert. De
catalogus beschrijft het toëstel in een
bladzijde dhiks, maar uw óorrespondefft
moet eerlük baiennen. dat h jfcr met zijn
zeer bescheiden radio-technjschtf kennis,
niet wüs uit kon worden. Maar de prijs.
702, koopbelasting inbegrepdn. sprak dui
delijk tot zijn gefnoed. J
Reuzen en dwergen
Er wgs een'ander indrukwekkend stuk,
waarvoor men slechts 438 behoefde neer
fa «ellen; ook ln deze prijs was de aan
spraak van da schatkist begrepen. Het was
een televisie-ontvanger, die met een ex
tra vijf pntvanglampen ook nog de gewo
ne geluidsradio opving. Deze kast was ln
Veroverde in Parijs de
Grand Prix d'Honneur
rijk kiMt rid: graaf een koning, aan
vanwege zün bijzondere hoedanlg-^t
héden tep en achting kan worden toege-
kunsU °°k 'n bet rijft der goochel-.
Dat op het Internationale Congres van
Goochelaars te Parüs. waar 700 van de
knapste goochelaars uit achttien verschil
lende landen aanwezig waren, dit Jaar
«riet eerst een jonge Nederlander met
wt koningschap Is bekleed, ls toch wel
w",r®den om trots te zün.
Klri ln het minst voor de 21-Jarige Nico
Berkel «elf. die met vier andere Ne-
«•nandse goochelaars, daartoe ultgeaocjit,
een «trenge Jury oader voorzitter-
•cnap van docteur J. Dhotel en ten aan-
""wuwe van de 700 vakbroeders lijn
®««rterproef aflegde en voor de drie ver-
onderdelen: Manipulatie (hand-
sardlgheld). Inventie (nieuwe vondsten)
fjésentatie de eerste prüten wegsleepte
wiaaardoor tevens in aanmerking kwam
Y®jr de Grote Prijs, de Grand Prlx
«Tionneur. een eer. die nog nooit een
jHwerlajxia goochelaar te beurt la geval-
Niberco, zo is zün artiitennaam,
^Jéitelük met één slag beroemd ls ge-
Lnh hceft hü niet»-van zün beschei-
wneid verloren. D«t ondervonden we,
ft? ,We hem ln zün woning aan de Repe-
vÜhIw at 'n Den Haag opzochten. HU
met zün bewegelüke handen, alsof
hü steeds aan het goochelen ls. hoe zenuw
achtig hij was op dit cojicours van be
roemdheden. qjaar na de uitvoering van
zijn geheel nieuwe trucs, een combindtie
van verschillende goocheltoeren, waarop
hü een jalr lang had gestudeerd, kwam
men hem van alle kanten gelukwensen.
Zün prachtige prestaties werden met de
ereprüa beloond en het stoffelük aanden
ken daaraan, de fraaie zilveren beker met
inscriptie prükt nu ln zijn kamer, waarvan
de wanden met allerlei goo«*iclattributen
zün versierd.
WU maken ook kennis met Nlco's va
der, die vroeger als de illusionist Berce-
llni grote triomfen heeft gevierd, o.a. met
zün vrouw ln het Circus Pflëging te Rot
terdam. Als Jongen van drie jaar, vertelt
vader Van Berkel, sleepte hü mijn
goochelspullen al uit mijn kamer. Toen
ik zag. dat hU aanleg had. heb ik hem tot
zijn 15de jaat les gegeven en toep verder
aan zün lot overgelatep.
De schoolstudie moest natuurlük ook
door gaan. maar toen de jonge -Nico ln
1942 de Mulo verliet, hü woonde toen In
de Burgemeester Meineszlaan alhier, la
hü direct als professional opgetreden.
Dat. na het in Parüs behaalde succes, de
wereld voor hem open ligt, is te begrij
pen. O.a. staat al een tournoe van ^Jrle
maanden voor de Niwin op het program
ma. Vermeld mag nog worden, dat Neder
land op dit congres wel een MJsonder
goed figuur sloeg, want behalve deze eer
ste prüs was het de Nederlander Chonchi-
to die de tweede prüs kreeg voor presen
tatie en Balzano de derde voor manipu
latie.
omvang en indrukwekkendheid eveneens
als een paleis ln de stad. Tot nu toe heb
ben dc IJrltse fabrikanten televislctoeatel-
len gemaakt, waarvan het beeldscherm
vrij klein was. zo ohgeveer 30 bü 20 cm.
Maar dit toestel heeft een kükschej-m Van
bijna een halve meter bü 40 cm. Het vftor-
deel is een voordeel alleen voor hen.
die de prüs kunnen betalen en die de
rulmUt hebben in hun huis dat men de
beelden op enige afstand goed kan zien
en dat aldus wrUving en wedüver ln het
huisgezin wordt voorkomen. (Bij hét klei
ne scherm is er gedrang van neuzen om
dat men er met de neus bovenop moet
zitten).
De twee reuzen worden omgeven door
stoeten dwergen. De tentoonstelling ken
merkt zich door hei grote aantal ontvan
ger» van zeer kjeine afmetingen, zo klein
aoms dat men ze gemakkelük in een zak
van een overjas mee kan dragen. Er is er
een bij. dat met zijn vier (ampeh geluld
van verre cn van nabü voortreffelük op
vangt.
De B.B.C. heeft in Olympia een televl-
sie-atudlo ingericht, die groter is dan de
officiële van Alexander Palace. Ze. heeft
de radjokükers schouwspelen beloofd uit
deze studio, waarin meer dan 100 perso
nen zullen optreden.
Wie thans in Indonesië in dé kleine
kampongs komt. behoeft geen geoefend
doktersoog te hebben om to sien dat seer
velen siek sQn en ten seersta geneeskun
dige hulp behoeven. De vjjf Jaar van btyna
volkomen verwaarloslng op het gebied van
hygiëne en geneeskunde hebben gemaakt,
dat vele slekten zich tot geweldige epi
demieën uitbreidden. De erbarmelijke
woningtoestanden (in deze Jaren gingen
er wel woningen af. maar er kwam niets
bü) hebben hier ook toe bijdragen. Er xün
In de kampongi nog maar heel weinig ge-
slnaen, waar,geen «lekten ala frambosla.
tropemweren, malaria, achnrft en derge
lijke heersen. Zelf» lepra komt wel voor.
Om nu in korte tüd zoveel mogelük pa
tiënten te kunnen opvangen en te gene
zen. heeft het Rode Kruis verscheidene
teams samengesteld, die van een bepaalde
plaats uit in de gehele oipgeving polikli
nieken houden voor de burgerbevolking.
Zo'n team bestaat, ala het compleet is.
uit een dokter, twee verpleegsters, twee
assistenten, (vaak Indonesische) een ana-
lyste. een apothekers-assistente en een
huishoudkundige hulp. Verder is aan een
team vaak nog toegevoegd een z.g. „han-
dy-man", iemand die naar Indonesië is
uitgestuurd -voor een maatachappü. doch
nog niet aan het werk kan, en die zich nu
zo dienstbaar rpaakt.
Enige tüd geleden was Ik In de gele
genheid met een dergelük team mee te
gaan naar een kampong In de omgeving
van Medan. Daar is mü gebleken hoe deze
teams het tot zulke enorme prestaties
(zevenhonderd personen op een dag is
niets büzonders!) hebben kufinen brengen.
Daartpe wordt gewerkt volgens een be
paald «yateem, waarvan nooit wordt af
geweken en waarin ieder zün taak heeft.
De mensen worden allen In een r(J op
gesteld voor een tafeltje (een werkje dat
nogal eens wat moeit kost!): aan dit ta
feltje worden s(| Ingeschreven en ontvan
gen sfj een kaartje met naam en nummer,
corresponderende met het nummer op de
kaart, die ln het archief van het team
bewaard biyft. Het kleine kaartje houden
de patiënten self; dit moeten sJJ tonen
elke maal dat iQ behandeld worden, waar-
laatste tüd, dat wat er te zien ia ook
veelal kan wojden gekocht. In de oorlog
moesten de machinefabrieken kanonnen
maken, de fietsenfabrleken machinegewr-
ren, de meubelfabrieken vliegtuigen en-.,
maar de radio-Industrie genoot het voor
recht zich bü haar leest te mogen houden,
omdat haar producten voor de oorlogvoe
ring zo belangrijk waren. Daarom ia haar
productie die bovendien «terk werd be
vorderd door de regering met het oog op
de export goed op peil. Het publiek kan
zich nieuwe ontvangers aanschaffen, als
het dat verkiest. Maar de nieuwe zijn in
het algemeen toch geen verbetering op die
-van voor de obrlog. Ook nu weer zoekt
men in het bUzonder buitenlandse inkoop-
hulzen aan. te trekken. En niet om het
ultvoercüfer van de gewone radio-ontvan
gers te verhogen, maar meer om aan de
buitenlanders de producten te torfen. en te
verkopen, van een industrie waarin Groot-
Brittannië In menig opzicht de pionier is
geweest en voorop blijft gaan. Men denke
slechts aan radar en de technische et) com
merciële toepassingen van de kennis der
door natuurlijk veel tüd. die aaders aam
medisch onderzoek verloren sou gaan. ge
wonnen wordt. Het hele systeem la er
trouwens op berekend tüd te winnen.
Zün de patiënten geregistreerd, dan gaaii
ze naar een kamertje waar de dokter zit;
deze stelt de diagnose en geeft medicijnen
en of behandeling aan. Na dK bezoek aan
de dokter gaat de patiënt door naar de me
dicijntafel, waar hü. Indten noodzakelijk,
medieünen in ontvangst neemt Vaak komt
een persoon om medirijnen mede te ne
men voor zün gehele familie, die volgens
hem. allen dezelfde ziekte hebben. Dat zij
daar echter geen medicijnen voor mee
krijgen behoeft natuanük geen betoog;
woor weinig ia, gaat de* waarde omhoog
on medieünen worden dua een prachtig
object voor de handelaren, vooral als zij
ge op deze manier goedkoop kunnen krij
gen. «Aan dergelijke patiënten wordt altüd
aangeraden de volgende maal hun familie
maar mee te brengen!
Na de mediojnentafel gaan de patiënten
naar de injectie-afdeling of naaV de ver-
bandkamer. waarna zij naar huis kunnen
gaan (vaak uren lopen op kapotte en zwe
rende voeten) om drie dagen later terug
te komen.
In de kampoifg
Een leeg huls was gereed gemaakt om
de polikliniek te houden. Enige tafeltjes
en banken werden er haen gebracht en de
boel was grondig gereinigd. Toen wü .er
aankwamen asten er al heel wat patiën
ten te wachten; In de loop van de middag
kwamen er nog steeds meer. De auto's
waren uitgeladen; medieünen, watten.
\erband en Injectie-materiaal ^erd klaar
gelegd. Om drie uur begon het werk.
De arts stelde zün diagnose. In de
meeste gevallen moest hü invullen: fram-
böaia. Deze patiënten zagen er allen af
zichtelijk uit: grote open wonden en zwe-
jyn over het gehele lichaam, voorname
lijk echter op de voetzolen, de handen
de benen en in het gelaat. Vaak was het
vlees diep weggevreten. t>Una of geheel
tot qp het been. Een, van* de frambosia-
verachünaelen is ook het Volkomen ver
dwenen zün van de neus, terwül zich ook
TWEEDE BLAD, PAGINA
in vele gevallen grote „wratten" vormen,
die het gehele gezicht bedekken.
Het middel tegen de frambosla ls. de in
spuiting van sal versan in een bloedader.
De mensen op de Injectie-afdeling werkten
dan ook onder hoogspanning. Achter el
kaar werd er gespoten, drie tegelijk. Met
de ouderen hadden zü ovgr het algemeen
niet zoveel last, hoewel het nog wel eens
moeite kostte de bloedader le vinden.
Vooral bü kleine kinderen was dit haast
ondoenlük, waardoor de injectie nogal
lang duurde en daardoor pünÜJk werd.
In een erg moeilijk geval werd de dok
ter er even bügfhaald om te «puiten. De
kleine kinderen schreeuwden vaak oor
verdovend. doch dan werd de moeder even
weggestuurd: de kftine was hierdoor even
onthutst en van dit kléine ogenblikje
maakten de ervaren verpleegaters gebruik
om de injectie te verrichten. Een inspan
nend en moellük werkje!
Op de verbandafdeling was het niet min
der druk-, alle frambosfa-patiënten, alle
tropenzweren en andere wonden werden
daar verbonden. Ook hier werd aan één
stuk door gewerkt; tüd om even uit te
blazen yas er niet. want steeds stonden
nieuwe patiënten klaar.
Kleding en koek
Zo de derde of vierde keer dat een
team ln een kampong komt. neemt het
een hoeveelheid kleding, koekjes en bij
voeding (als blikmelk) mee. Dit wordt dan
uitgereikt aan de mensen die het nodig
hebben. Hot is duidelük. dat alles wat zü
ontvangen duldeJük op hun kaart wordt
aangetekend. Hebben zij eenmaal een stel
kleren ontvangen, dan kiin Je er zeker
van zün dat zij de volgende maal weer in
precies dezelfde lompen komen. Als hun
dan gevraagd wordt waar de riieuwc kle
ren zijn gebleven, zetten zü een heel on
schuldig gezicht en beweren dat zi] die
v«>or de Zondag bewaren of Iets «JprgclUks.
Toen om half zes het werk voor het
team achter de rug was. waren er onge
veer 325 patiënten geholpen. De meesten.
hadden in die tüd zowel een spuitje als
een verband gekregen. Een heel enkele
die eigenUjk niets mankeerde, ontving
toch nog drie aspirientjes om hem tevre
den te stellen, en hem het vertrouwen in
de Nederlandse geneeskundige hulp niet
te ontnemen.
Zo konden allen, de een ln meerdere, de
andere ln mindere mate. maar toch allen
geholpen, naar huls terugkeren.
Voordat de ziekten in de kampongs tot
normale proporties zullen zün terugge
bracht, moe' er heel wat werk worden
verzet, wc k Jat echter ten zeerste zal zün
vergemakkelijkt 'door de pioniers-arbeid,
die de Itode Kruia-teams hebben verricht.
De radiotentoonstelling verschilt ln zo
verre v andere tentoonstellingen van de
•lactronen. Het vliegtuig dat dezer dagen
in Amerika opsteeg en ln Engeland land-
ÏTié i i de met een dozün mensen erin. comman-
vJlt Voorraad leverbaar dant en piloot inbegrepen, die alles aan
radar en de elcctronen overlieten, geeft
een denkbeeld yan wat die geheimzinnige
dingetjes kunnen doen. Er zijn vele uit
rustingsstukken van dat slag op de ten-
toonstëlling. Hgt beginsel dat achter dit
alles zit zal wel eenvoudig tün. maar voor
de toepassing, (iet ontwerpen en vervaar
digen van de toestellen, zijn mensen nodig
van zeer büzondere vakkennis en radio-
technisch talent. Engeland heeft ze; en de
tentoonstelling laat hun werk jdei
Schuin gis loten corsages,
nauwe, gedrapeerde rokken,
een grote mof, een taa. die veel
heeft van een doosje ziedaar
de nieuwste modesnufjes. U
find ze verenigd op de foto.
P'jnen
Voor de rechtbank
^Rechter: Het verhaal van uw mede-
ge'.ulge luidt op véle punten geheel anders
dan het uwel
Verdachte: Ja, ziet u. edelachtbare,
die man liegt ook!
Niéuw licht, maar ook
blijvende duisternis*
De opgravingen te Eist naderen thans
snel het einde. Sinds een paar maan
den Is de oade kerk'van Eist niet al
leen meer een zichtbaar teken van een
lange reeks eeuwen, waarin het Chris
tendom verkondigd werd. ^naar het
Gothieke gebouw wü»t door de vroeg-
■ie Middeleeuwen heen naar de perio
de waarin paganistische rityn gevierd
werden binnen Eist. Het onderzoek
heeft oveAblgend aangetoond, dat
reeds ln de eerste eeuw onzer jaartel
ling op de plaats van de huidige Jierk
een Romeinse tempel aloud.
Twee, boven elkarfr gelegen Romeins»
heiligdommen zijn aan het licht gekomen.
Sinds enige weken,was het duidelük, dat
men te doen had met zogenaamde Galjo-
Romcinse«tempels. Over de datering dezer
gebouwen Werd vrüwel ln het duister ge
tast. Het meer gedetailleerde bodemon
derzoek heeft thans verschillende aanwij
zingen gegeven, die de tempels enigerma
te dateerbaar maken. UU de aard Van de
Zaak kan men ln tempelresten weinig aar-
dewerkscherven verwachten. Deze voor
de chronologie zo belangrijke vondsten,
zün te Eist dan ook gering. Van gewicht
was echter, dat zich onder de gevonden
scherven verschillende vroege typen voor
deden, behorende tot de eerste helft van
de eerste eeuw. Dit schervenraateriaal.
voorkomende ln grondlagen, die fot da
oudste periode gerekend dienen te wor
den. doei vermoeden, dat de oudste, tevens
kleinste tempel reeds in de aanvang' van
de eerste eeuw bestond.
De vroege datering van dit cultuige-
bouw wordt ondersteund door de vondst
van een gonzen fibula,, dateerbaar om
streeks 40 na Christus. Deze veiligheid-
speld vormt met een weinig scherven het
schaarse materiaal, dat als kalwider voor
de eerste tempel dienen moet.
Feiten en fantasie
De vraag la nu op welk tüdstip deze
tempel door het tweede, grotere uitwen
dig 24 bü 28 meter metende, zware stenen
gebouw werd vervangen. Om op het spoor
te komen van een aanknopingspunt voor
de ouderdom van deze tempel lette men
op hetgeen professor Van Giffen bü het
onderzoek van de Romeinse legerplaatsen
t* Valkenburg (Z.H.) en te Vechten kon
vaststellen. In belde gevallen vertoonde
de profielen een duidelijk te onderschei
den en zich over het gehele terrein uit
strekkende brandlaag. Deze brandlagen
werden gedetermineerd als de brandrest
van het jaar 70 na Christus, het voor de
Romeinen in deze streek zo catastrophale
jaar Van de opstand der Bataven. Julius
Clvllus^aste blijkbaar de tactiek van de
verschroeide aarde toe eq verbrandde ^o-
veel mogelijk dp Romeinse sterkten.
Brandplek&n te Eist suggereren sterk,
dat het tempelcomplex van de Bataven te
lijden had. Als het waar is. dat ook de
cultuscentra verwoest werden, dan Is
men geneigd aan te nemen, dat de eerste
tempel oen prooi van deze vernielingen
geworden is Het heeft er alle schijn van.
dat de tweede tempel gebouwd werd toen
de Romeinen deze streken opnieuw be-
*Htcn en vermoedelijk is de meflrdere
groolte van dit cultusgebouw een uitdruk-
kipglyan een vernieuwd machtgèvoel
Dëatweede tempel zou dan dateerbaar
zün ilide laatste helft van de eerste eeuw.
Een mnttvondst kap deze hypothes* on
dersteunen, al blfjft een en ander zwak
aan bewüskracht. De bedoelde munt
draagt de beeltenis van Vespaslanus .#n
moet omstreeks 71 na Chr. geslagen zijn.
Van belang voor de kennis van de tem
pel is Vooral ook de grote hoeveelheid
fresco, die op zeer i/iteenliggende plaat
sen In en bij belde heiligdommen te
voorschün ie gekomen. Men kan deze stuc
naar dë hardheid van de kalk en dikte
waarmede het op de muur werd aange
bracht ln twee fcroepen verdelen. Waar-
schijnlijk is de dunne stut afkomstig van
de oudste tempel. Het palet van deze
fresco is wilt, zachtgroen,, geel en wat
rood. "De zwaardere stuc daarentegen
heeft steenrood ala hoofdkleur met zwart,
groen, grijs en geel als nevenkleuren.
Terwül de fresco-resten van de oudste
tempel niet voldoende ln aantal zün om
een indruk van deze muurdecoratie te
krügen, li dit door de zeer grote hoeveel
heid «tuc van de tweede soort wel het
geval. Ongetwüfeld ie de zwarte fresco
«flsomstlg van een pHnt of lambrisering.
Op deze zwarte, vermoedelük in vakken
verdeelde basis stond een paneelverdeling
van grote, steenrood gekleurde vlakken.
De vraag of er te Elat nog een oudere.
voor-Romeinse sacrale cultuur gejveest is
moet onbeantwoord blüven. Onder de
beide tempel» komt een grondlaag voor.
waarin zich delen van skeletten van voor
namelijk jonge koelen bevinden. Het
schünt dat deze over een betrekkeHjk
groot oppervjak verspreid voorkomende
animale osteologies een cultuur repre
senteren. ouder dan de Romeinse.
Karakteristiek ie een gevonden put,
waarin bij ejkaar de schedels van een
varken, een ram en een koe voorkwamen.
In dit verband zij herinnerd aan het grote
reinigingsoffer bjj de Romeinen, hel z.g.
luovetaurllla.
De christelijke periode
Over de CHrlstelüke periode werd ge
durende de laatste weken weinig nieuws
gevonden. Reeds vroeger is een beknopte
schets geleverd van de evolutie van de
kerkbouw ie Elat. Deze. vermoedelijk
aanvangende in de 8e eeuw, schünt na de
etorm der Noormannen in de 10e eeuw
onder Baldericus een hoogtepunt beleefd
te hebben, zodanig, dat een mëmorioateen.
in de 19e eeuw teruggevonden en in de
koormdur van de huidige 15e eeuwe«
kerk ingemetseld, er de herinnering aan
levendig houdt.
Tenslotte moest deze. in vorm ietwat
ultzonderlüke kerk het veld ruimen voor
het Qothlsche bakstenen gebouw met west
toren zoals men dit thans kent. Bij het
dieper graven is van de huidige torbn het
onderste muurwerk met fundering bloot
gelegd. Instege van het ln de fundering
soms vrü slordige Rpmaanse werk ver-
schljnt de 15e eeuw hier met een gaafheid
zonder weerga. Streng rijst het toren-
muurwerk omhoog boven een op de kwa
dratuur geconstrueerde voeling, strak en
zuiver alsof hef langs de lijn gemetseld
werd.
Het schip werd veel minder goed ge
bouwd. De muren zün opgetrokken op de
fundamenten van de Romaanse kerk. Op
een plaab} heeft men het gewaagd een
fundering te maken van afbraak van Gj
thlsche raamntijlen Deze «tukken el
zün vrij slordig op elkaar gemetë
Overziet men de reeks van feiten, die
Eist in sacrasl-cultureel opzicht bepalen
dan ontgaat het niemand, dat er een hiaat
is tussen de 3c en de 8e eeuw. de periode
die Werenfried scheidt van de Romeinen.
Het schaarse vondstenmateriaal bevat niets
dat oo deze duistere overgangstijd terug
gaat Het enige wat naar de Merovlngiache
tüd kan wüzen is een kapelletje achter
de huidige kerk. Het is een klein recht
hoekig gebouwtje, waarvsn de fundering
bewaard werd. Van de gedachte, dat dit
muurwerk tot de krypt behoord heeft. Is
men ln de laatste weken teruggekomen, op
grond van de bouwconstructie. Mocht deze
kapel inderdaad tot de allervroegste Mid
deleeuwen behoren, dan zou dit gebouwtje
voor welk doel ook gebruikt enigszins de
genoemde kloof overbruggen. Voor het
Christelijk karakter van het bouwwerk
pleit de oost-west as ervan. Door de Rijks
commissie voor de Monumentenzorg is
thans besloten de vondsten binnen de kerk
met een betonvloer af te dekken, zodat *<n
soort keldermuaeum ontstaat.
Glanzen van astrakan
Wanneer u zich geen persianer bont-»-
kraag «p uw mantel kunt veroorloven,
hebt u er misschien een astrakan colletje
op laten maken. WU dit astrakan ook
maar enigszins Persianer nabü komen,
dan dient het met grote zorg te worden
omringd, en toe dient het stevig onder
handen ie worden genomen. U begint
met het te borstelen en te kloppen met
een houten stokje Daarna geefV u het
een benzinc-bad (denkt u er aan: geen
vuur in de nabijheid) en 'dan laar u het
buiten drogen. Tenslotte neemt u een
flinke hoeveelheid zemelen, verwarmt
deze enwrijft het astrakan daarmee
grondig in. Daarna weer borstelen, klop
pen cn dc gehele operatic nog eens drie
maal herhalen. "Dan eindelijk zal het
astrakan glanzen- en dc Pefsiancr-kraag
van uw vriendin ernstige concurrentie
aan doen
Be-inkte vingers
Uw vulpen heeft gelekt of op ander*
manier hebt u kans gerien Inkt aan de
vingers te krijgen. Natuurlük dient dez*
ten spoedigste te worden verwüderd.
Wel. ngcm een lucifer, maak de zwavel-
kop flink hat cn «wrijf hh-rmeöe de be-
inkte vingertoppen Het resultaat zal
schitterend zijn.
£eau de suède
Peau de Suédc. dat vettig Is geworden,
kunt u een opknapbeurt geven met een
caoutchouc borsteltje of met zeer fün
schuurpapier.
Rode lippen
Alvorens de lippenstift te gebruiken,
doet u verstandig .uw Unpen te drogen:
het rood zal dah langer houden
Wenkbrauw-borstel
Als u mascara pleegt te gebruiken, ver-
icet u dan vooraj niet het borsteltje ge-
■«iuh te wassen in warm water. Op
-panier voorkomt U. dat Me borstel
haren laan plakken en hard worden.
Toilet-geheimpje
Begint dc mooie kleur, die u van de
zomermet zovel zorg hebt aangekweekt,
gezichtje te wüken en wordt dit
ipamerhand ln plaats van bruin
gorlg? Dan wordt het tüd hpt laatste
bruin met spoed te doen verdwijnen en
dit ^proces kunt u het best versnellen
door uw gezicht met een stukje wktten en
waterstof pcroxyde van 10 te wassen
Des avonds het gezicht masseren met
vette crème on> te voorkomen, dat de
huid te sterk uitdroogt.
Be ecemoom
kdeze afwUring definitief?
'k k" h**"»»
