SCHOONHOVEN, stad van edelsmeedkunst Strijd tegen modder en regen Nylon haar brengt uitkomst GOUWENAARS ZEGGEN HET MET PIJPEN Duistere gebeurtenissen uit bezettingstijd Verbetering Stationsplein gaat beginnen Gedicht van de week Zuiveringsactie bij Banjoemas DE UITVINDER VAN DE BAROMETER Oceaanreuzen uit de tijd Familie-afleggertje en gezinsuniform HET LIED VAN DE POSTZAK GOUDSE SPETTERS GELOOF HEEFT GOUP A een teveel aan winkels .Mogelijkheden liier beperkter dan elders ZATERDAG 25 OCTOBER 1947 EERSTE BLAD, PAGINA 2 QCHOONHOVEN, het klinkt pedant, maar heus, het atadje aan de Lek mag er xtfn 0 en het |i er 4an ook, nog ln de volle glorie van oad vestlngatadje waarvan de Veerpoort, anno 1M1, nog getuigt. En dan de Bartholomeua Kerk, met de graven van Olivier van Noort en van Klaas Louwerenre Blom. het Stadhuis met het fljne torentje, so «Jn, dat het uit de verte aan filigflSln werk doet denken en waarvan het carillon vrolQk bsiert over grachten, huizen en fabrieken. Fabrieken, waar Scboonbovens zilverindustrie bloeit. De oorsprong weet niemand, maar het feit ligt er, dat er vóór de eerste wereld oorlog in de tijd van hoogconjunctuur ruim 150 bedrijven waren. Na 1930 waren er slechts 25 over en nu is het weer op gelopen tot een 50-tal. In ieder bedrijf, groot of klein, wordt het zilver tot sieraden, meestal van ge ringe afmetingen, zoals broches, hangers, armbanden en voorwerpen voor religieu- se handelingen verwerkt. Een bezoek aarr Schoonhovens grootste zilverfabrick. waar de directeur, de heer Hooykaas. een en ander over het bedrijf uiteenzette, gaf ons een inzicht van al wat er zo bij de zilver- verwerkende industrie komt kijken. zorg aan. Maar afzet in het binnenland is gemakkelijker. Daar komt minder rompslomp bij te pas en zo xijn er fabrie ken, die de uitvoer en dus een belangrijke deviezenbron verwaarlozen, terwijl juist de vraag naar Oudhollands en specifiek Nederlands zilverwerk groot is. Het bin nenland is ook minder kieskeurig. Voor de export stelt de regering mate riaal beschikbaar. Voor de binnenlandse afzet mag alleen geleverd worden tegen inwisseling van oud zilver. Wat dat be treft kan men nog jaren vooruit. De win keliers kopen het zilver op de vrije markt en er is nog genoeg oud zilver in omloop, ook al mag men geèn zilveren munten om smelten. De vooruitzichten voor de industrie zijn gunstig. Er is volop werk. ook in verzil verde artikelen, vooral nu Duitsland is uitgevallen. De exportprijs, is aangepast bij de wereldmarktprijs, die tweemaal zo hoog is als voor de oorlog. Ook de binnen landse prijs is hoger. Mede oorzaak hier van zijn de verschillende belastingen. Over het algemeen bestaat er grote be langstelling voor het edelsmeedambacht. Schoonhoven heeft dan ook de Rijksvak- en handnijverheidsschool voor goud- ka zilversmeden en horlogemakers, waar hoofdzakelijk juwelierszoons, maar ook andere jongens en meisjes een degelijke opleiding krijgen. Toch is er niet voor ieder plaats. Veel jongens krijgen hun op leiding in de fabriek en bezoeken dan avondcursussen. Er beAaan echter -plan- nep voor uitbreiding en zo zal Schoonho ven wel steeds bakermat blijven van een industrie, die tot ver over de grenzen be kendheid heeft verworven. De helicoptèr, het t>Heg- tuig, dat kón „stilstaan in de lucht", kan onschatbare diensten bewijzen bij de redding van «chipbrftike- linpen. Op de foto ziet men hoe een „geredde" wordt neergelaten in een sloep, een experiment dat btf woelige zee overigens nog niet van gevaar ontbloot is. Onlogisch Vader, die wil nagaan of zijn strafoefe ning heeft geholpen. Zo. jongen, vertel me nu eens, waar om ik je gestraft heb? Zoonlief huilend: Dat is het toppunt, eerat geeft u mij een pak slaag en dan vraagt u, waarom dat eigenlijk isi Het volgieten van de vorm met vloeibaar zilver. De techniek van de bewerking is nog in grote trekken gelijk aan die uit vroeger eeuwen. Allereerst woAit het 2ilver ge hard met koper. De dfci geplette platen worden voor doosjes, sqhalen en andere voorwerpen bolvormig geklopt. Voor het reliefwerk wordt naar een oorspronkelijk model een zandvorm gemaakt ln de z.g. gietfles. Aan dit relief, dat gesmeed of ge dreven is, kan de „drijver" alle gewenste vormen geven. Met pons en hamer wordt alles nauwkeurig geciseleerd. De vorm, gevuld met Brusselse aarde wordt dan volgegoten met gesmolten zilver. Het grote voordeel van zuiver handwerk Is, dat massaproductie wordt tegenge- 3 gaan. Gelukkig is men teruggekomen van de manier van werken uit het begin van de löe eeuw. De technische mogelijkheden worden groter en 30 ontstond er edel- smeedwerk. dat allesbehalve edel was, waaraan alle stijlgevoel ontbrak en dat Oen onzuivere aard had. Natuurlijk wordt 'er nu nog veel machinaal gedaan, zoals tafelzilver, onderdelen van serviezen e.d., waarvoor eerst stempels worden gemaakt, maar het meeste, en vooral het 'fijnere werk, geschiedt met de hand. Forceren Een machinale bewerking, die toege past wordt bij het vervaardigen van be kers. is het forceren. Een plaat zilver 'Wordt op de forceerbank met een ijzer langs een houten klos. waarvan de vorm - bepaald is, geleid. De klos draait snel t rond en zo neemt de zilveren plaat de ge wenste vorm aan. De beker ziet er nu nog heletnaal niet mooi uit en tal van bewer kingen moet deze nog ondergaan voor er dopr polijsten de hoogglans op wordt aan gebracht. Maar dan zijn de bekers ook - atUk voor stuk af. ln de buis het luchtledige van Torricelli. Wanneer men zich een horizoi^jaal vlak denkt, dat precies op het kwikniveau ln de bak rust, ls de druk op dit. vlak in de buis alleen van de kwikkolom afkomstig, bulten de buis uitsluitend van de lucht.. Per cjn2. moeten deze drukkingen even groot zijn. De druk van de lucht kan dus worden gemeten door het gewicht van de kwikkolom. Deze bakbarometer van Torricelli ls wel de eenvoudigste baro meter. Men kent ook nog hevelbarometers, aneroïde- of metaalbarometer, baro- grafen of zelfjjegiatrerende barometers. De metaalbarometers worden het meest gebruikt. Het hoofdbestanddeel ervan is een vrijwel luchtledige metalen doos met eep gegolfd deksel, dat door een sterke staaf aan een krachtige veer Is bevestig^, welke het deksel omhoog trekt. Een an dere staaf brengt de bewegingen van veer- en deksel bij verandering van luchtdruk over op een hefboompje, dat een ket tinkje, dat om de draaibare ms van een wijzer is gewikkeld, kan meetrekken. De wijzer beweegt zich dan naar rechts, ver mindert de luchtdruk, dan trekt een aan de as bevestigde spiraalveer de wijzer vjaser naar links. De wijzer draalt boven een schaal, waarop met behulp van een kwikbarometer een verdeling Is aange bracht. Driehonderd Jaar geleden stierf Torri celli te Florence, n.l. op 25 October 1847. Evangelista Torricelli 15 October 1608 werd de beroemde Italiaanse wis- en natuurkundige Evan gelista Torricelli te Foeraa geboren. Onder leiding van Castllll studeerde hij te Rome. In 1641 vertrok hij naar Florence, waar hij Galilei ter zijde stond bh.de bewerking van diens Discoral. Een ja& later volgde Torricelli'» benoeming tot hoogleraar te Florence. Hij schreef Trattato del moto (1641) en ln zijn Opera geometrica (1644) bepaalde hij de wetten van de uitstroming van vloeistoffen uit vaten. Hij vervaardigde eenvoudige mi croscopen. verbeterde de verrekijkers» en vond in 1643 de Jjarometer uit. Een baro meter is een instrument om de druk van de dampkring op de aarde vaat te stel len. De naam is samengesteld uit de Gfiekse woorden baros (zgijlar) en metron (maat). In Florence poogde men water te pompen uit een zeer diepe put. doch nimmer steeg het water hoger dan 10 meter boven het niveau van de put. Torricelli verklaarde in 1643 dit ver schijnsel door te bewijzen, dat de lucht gewicht heeft en dat de lucht druk uit oefent op alle voorwerpen. HIJ vulde een ca 80 c.m. lange buis geheel met kwik, me' een vinger de opening dicht houdend draaide hij de buis ont en zette hem omgekeerd in een bak, waarin zich kwik bevond. Het bleek dat het kwik ln de buis op ca 76 can. boven het kwikniveau in de bak bleef staan, als er in de ruimte in de buis boven het kwik geen lucht aanwezig was. Daar het soortelijk ge wicht van kwik 13.595 is. heeft een water kolom van 76 c.m. X 13.595 - 1033 c.m. hetzelfde gewicht al* een kwikkolom van 76 c.m. en gelijke doorsnede. Hieruit bleek dus, dat de in de put opgezogen water kolom op ca 10 m. moest blijven slaan. Deze proef van Torricelli bewijst; dat de lucht per c.m2. ca 1,033 k.g. bedraagt. Torricelli wees er op, dat de hoogtè van de kwikkolom niet gelijk blec'f, doch zich om de stand van 78 cm. heen en weer bewoog. NaJr do ontdekker noemt men de luchtledige ruimte boven het kwik Enkele dagen vertoeft hier te lande de heer Pendleton E. Lehde, een bekende figuur ln de Amerikaanse verkeerswereld. De vooruitzichten voor de Amerikaanse scheepsbouw achtte de heer Lehde thans niet bijzonder gunstig, aangezien in oor logstijd 3500 Liberty- en Victoryschepen gebouwd zijn, waarvan 1500 zijn opgelegd en 500 aan het buitenland verkocht. Hij achtte het uitgesloten, dat de Verenigde Staten zich nog zullen toeleggen op het bouwen-*" van grote, passagiersschepen. Vaartuigen niet veel groter dan 30 000 ton zijn het meest economisch te exploiteren. Oceaanreuzen al* de Normandië, de Queen Elisabeth en de Queen Mary zul len, zo meende hij, wel de laatste In hun soort zijn geweest. Over de Nieuw- Amsterdam was hij vol lof. De Europese havens, die hij tot dusver bezocht, «vond hij goed uitgerust. De heer Lehde meende voorts, dat het vliegtuig, hoe nuttig ook voor het ver voer van passagiers en lichte vrachten, toch nooit de grote lazdcapaciteit van het schip zal kunnen vervangen. In de nacht verlaten we voor een znivarlngaactle ln het aardedonker de stad waar wa da laatste ttjd gerust hebben, BamJoemas. Drie dagen later zijn we ln Wanaredja, honderd kilome ter Nbrder. De mannen van de V-Brlgade hebben een felle strUd gevoerd, niet met een vijand, die zich in een openlijk ge recht >dnrft meten, maar met regen, modder en veraperringen. Het waren geen vijandelijke mitrailleur-opstel lingen, kaaematten of aanvallen, die het tempo van dese aetle vertraagden, maar opgeblazen bruggen, valkuilen, vernielde wegen en boomversperrln* gen. Het lijkt langzaam 100 km. in drie da gen, maar als de snelheid van een bulldo zer. die voorop rijdt om de. hindernissen aart' de kant te duwen, het tempo van de opmars moet bepalen, dan kan het onmo- gelijk sneller gaan. Onder deze omstan digheden hangt enorm veel van de man nen van de genie af. Bergen werk heb ben zij verzet om het oponthoud van de gemotoriseerde colonne zo klein mogelijk te houden. Al vrij snel na de start kwa men de 4e genie veld-cie en de 18de Cie Leger Genietroepen ln actie. De brug-bü Loemblr. opgeblazen door de extremisten, was Volkomen onbruikbaar geworden. Dan staat daar de kilometerslange colonne, en sta je je te verbijten, niet omdat we er niet overheen zouden kunnen komen, maar omdat het ons tijd kost en ln die tijd zie je aan de horizon de rookkolommen op stijgen van brandende kampongs en onder nemingen. worden er Chinezen ln „veilig heid" gebracht en de woningen van ge- vluchten leeggeroofd. We moeten dus door en wel zo hard mo gelijk. Geen wonder dat de genie dan werkt. In korte broekjes, krioelen zij als een hoop nijvere mieren bij het brugge- hoofd dooreen. Zware wagens met balley- materlaal worden gelost, luchtdrukboren overstemmen met hun oorverdovend ge- beuk alle andere geluiden, zuurstoffléssen spulten hun inhoud naar de lasapparaten, het ls een wirwar, een demonstratie van mechanische en menselijke kracht, die er op gericht Is de anderen, die Intussen moe ten wachten, door te laten gaan. Het is nu regentijd wNa de brug bij Loemblr begon het pas goed. Het ene ogenblik was het smoor- heet, sodat Je zat te snakken naar een koele dronk. Maar het Is nu regentijd en daarom dnnrt de hitte noalt lang. Twee unr achter elkaar droog weer ls al heel mooi en dan begint het weer te plensen. GAAN wij naar de pruikentijd terug? Nooit zijn er zoveel „postiches" platweg genoemd: vals haar gedragen als tegenwoordig. De kappers komen er voor uit, dat het moderne kapsel niet voor Iedere vrouw bereikbaar is zonder „hulp middelen". maar. wat meer zegt: ook de dames zelf schamen zich niet meer te er kennen, dat het niet allemaal „echt" ls, wat (Zij op het hoofd dragen. Helaas, hoe meer hair „mode" ls. hoe lastiger het is, het te kopen, want vrouwen, die haar lange lokken gemakkelijk ten offer bren gen" in ecp maatschappij, die kort haar vraagt, bedenken zich tienmaal vóór zij de lichaar er in laten zetten, als „lang en veel" voorschrift ls. Een kapper in het Londense West End De vorm wordt uiteen genomen. In de Middeleeuwen, want zo oud is de edelsmeedkunst in Nederland al, werd de vorm van de beker aangepast aan de aard van het feest en ook later geschiedde dit nog bij de schuttersmaaltijden en de gilde- feesten. Uit die tijd dateert de stortebeker. een beker, die inplaats van ca® voet een «tweede, kleiner bekertje heeft, dat in scharnieren wentelt. Het was nu de kunst om de beker zonder storten leeg te drin ken. Ook de molenbekers hadden geen voet en inplaats daarvan een molentje, dat tot draaien werd geblazen. De beker 3oest leeggedronken zijn, voor de wieken 11 stonden. Die bekers waren juweeltjes van smeed kunst, alles tot, in de finesses afgewerkt. Schoonhovens zilverindustrie werkt op volle krachf en niet alleen aan ge bruiksvoorwerpen. maar vooral aan het fijne filigraln werk wordt veel zorg be steed. Goud hoewel minder dan vroe ger en zilver draden worden verwerkt in sierlijke tooi. gespannen tussen bogen en ramen, onzichtbaar*vastgesoldeerd. Tal Van variaties zijn mogelijk, dikkere en dunnere draden, geribd of geplet en alles •ven fijn. Export Dé export Is heel belangrijk en men ,.)>fsteedt er dan ook in'het algemeen veel MIN. /WANSHOLT BEZOCHT SUIKER FABRIEK De minister van Landbouw. Visserij en Voedselvoorziening, ir A. L. Mansholt, bracht Donderdagmiddag een bezoek aan de CoAp. Beetwortelsuikerfabriek en Raf finaderij „Dinteloord". Het bezoek van minister Mansholt was zuiver oriënterend. De hoge gast toonde zijn warme belangstelling voor de ver- Werking van de bieten en bracht ook een bezoek aan de Raffinaderij. k Hij was vergezeld van de wnd. 4irec- teur-generaal voor de Voedselvoorziening, ir Keijzer. De bezoekers werden door de directeur vqn de Suikerfabriek, de heer L. van MalJand, rondgeleid. Vooruitgang En hoe maak je het op school. Plet? „dank u" en „als het u belieft" ln het Engels te zeggen. Dat ls Inderdaad mooi, zei vader. Ha» ls in elk geval meer, dan Je ooit ge leerd hebt ln het Nederlands ts zeggenl A fleggertjes". Wat hebben ze meisjes ln de goede oude tijd, tranen gekost. Naar school moeten met een jurk, die het vorige Jaar nog door een ouder zusje was gedragen of die misschien wel uit een japon van moeder was gemaakt er was eigenlijk geen erger straf denkbaar. Want eT was in de klas altijd wel één meisje, dat zo Iets opmerkte en eT onbarmhartig de spot mee dreef, zo'n meisje, dat mis schien zelf nooit met een afleggertje naar school hoefde, omdat zij geen ouder zusje had en omdat moeder haar kleren zelf afdroeg of om welke redén ook. Ach, die afleggertjes! Wat zijn- ze. nu gewild er zijn kleine meisjes, die haar ouder zusje, moeder of zelfs èen tante 4e jurken wel van het lichaam zouden willen kijken. Dit is echter een ander hoofdstuk uit het kle- dingsvraagatinc der vrouwen-ln-de-dop. Verdriet voorkomen Want het melsje-van-nu zou precies als het meisje van dertig of twintig Jaar ge leden toch ook het liefst Iets helemaal nieuws hebben en als het al vermaakt ls dan toch bij voorkeur zo, dat niemand kan zien, dat het kleedje reeds Andere dagen heeft gekend. Er waren, ook ln die goede oude tijd, moeders, die er een handige methode op na hielden om te zorgen, dat, wanneer de kleinsten lets van de oudsten moesten af dragen, geen sterveling dat kon merken. Ze gaf n.l. de meisjes eendere Jurken, al waren ze geen tweelingen. Was de oudste uit de hare gegroeid, dan kon de Jongste ze nog afdragen, zonder dat er een haan naar kraaide. De Franse vrouw, of ze nu moeder is of beminde 16 handig op kle- dingterrein en dus^past zij deze tactiek toe, evenwel niet alleen uit practlsche overwegingen. Zij vindt het grappig, wanneer groot en klein, d w z. als dit „groot" niet boven veertien Jaar uitsteekt, eender gekleed gaün. Zelfs wekt het ln haar een zekere vertedering als hele klerine jongetjes en hele kleine meisjes er eender uitzien; heeft zij een zoontje en »een dochtertje beneden vier Jaar, dan zal zij ze zeker uniform kleden, natuurlijk met inachtneming van kleine verschillen Het Jongetje krijgt een broekje en het meisje een rokje en het blousje van het dochtertje zal sluiten zoals vrouwenkle ding gesloten wordt en de sluiting van hét jongenskieltje ~zal op mannenmanier geschieden. Meisjes-garderobe Zo zal, als er een betrekkelijk groot leeftijdsverschil ls tussen de meisjes, bei der kleding niet helemaal als twee drup pels zijn! Alle twee zullen ze er een don kerblauw plooirokje en lichtblauwe swea ter op na houden, maar het kleintje van Vijf draagt de sweater over het rokje heen en het al grote meisje van tien ln het rokje. Belde meisjes hebben een ge werkt jurkje van precies dezelfde stof en hetzelfde makelij, maar het kleintje van vier heeft helemaal blote armpjes, terwijl de armen van de tienjarige bedekt zijn tot even boven de elleboog. Voor koudere dagen hebben ze alle twee een deux pléces met lange mouwen gedeeltelijk van effen. de deftigste wijk van Engeland» hoofdstad, heeft er wat op gevonden. Plastic en nylon zijn slagwoorden. Alles maakt men tegenwoordig van plastic en nylon (nylon is eigenlijk ook een plastic) waarom geen haar? vroeg hij zich gf. Het gelukte hem werkelijk nylon-haar te maken, dat even zacht en fijn bIs mensenhaar, maar dit iets brosser, ls. HIJ kleurt het ln verschil lende tinten en verwerkt zo'n streng nylon-haar ln het kapsel van een schone. Nu ls Juist het merkwaardige van het ge val,-'dat de nylon-streng niet gekozen wordt in een tint. die zo getrouw moge lijk het echte haar nabij komt. zodat njen het niet gjet. dat het kapsel met behulp van „vals 'haar" is opgemaakt. Neen. de kapper kiest een streng in de tint van het toilet, dat de dame in kwestie draagt- Van een streng haar naar een hele pruik slechts een handbeweging van een kapper? Attlee naar Nederland- Broer en zus, maar géén tweelingen. Toch eender gekleed! gedeeltelijk van geruite stof het klein ste meisje heeft een geruit rokje en effen jasje, het grootste een geruit Jasje en effen rokje. Voor gekleed hebben ze een zijden japonnetje: de oudste heeft een ceintuur om het middel, de Jongste draagt oen recht ruimvallend Jurkje. Zo heeft het kleintje een ruim regenmanteltje met capuchon, ie grootste een regenmantel van dezelfde stof als het kleintje, ook met capuchon, maar ook hier wordt het mid del van de grootste aangegeven door een ceintuur, terwijl het jasje van de jongste „recht toe recht aan" valt. Zo ziet men. dat zusjes geen tweelingen behoeven te zijn en dat twee kleintjes niet van hetzelfde gealacht behoeven te wezen, om eender gekleed te gaan. Er Is werkelijk Iets behoorlijks ln ditgezinsuniform! Alle twee dragen ze plooirokje en sweater. Het kleintje draagt deze over de rok, de tienjarige er tn,;.. Maximum-prijzen peulvruch(pn De minister van Landbouw, Vlaaerij en Voedselvoorziening heeft nieuwe maxi mum-prijzen vastgesteld voor peulvruch ten Met Ingang van 25 October mogen aan de consumenten ten hoogste de volgende prijzen per kilogram berekend worden: Groene erwten 44 ct., spliterwten 54 ct„ schokkers 56 ct, capucljners 82 ct., grauwe erwten I 1.—, bruine bonen 78 ct., witte bonen 80 ct. De desbetreffende prijzen- beschlkklng ls afgekoridlgd in de Neder landse Staatscourant van 24 October 1M7, De Britse minister-president Attlee heeft de uitnodiging der Nederlandse re gering. om op 4 November de boomplan ting op Walcheren bij te wonen, aangeno men. Attlee zal vergezeld zijn van zijn echtgenote, 'a Avonds zal Attlee aanzitten aan een diner, dat de Nederlandse rege ring in Den Haag te zijner eer geeft. Over hef programma van- de boom planting op Walcheren, op 4 November, vernemen wij, dat een aantal eenheden der Britse marine dat In Hamburg is gestationeerd, op die dag bij Walcheren de Engelse marine zal vertegenwoordigen. In verband met het bezoek van Attlee wordt gemeld, dat kort na de bevrijding en heel kort na zijn benoeming tot eerste minister. Attlee een vliegtocht boven Wal cheren heeft gemaakt. Het gebeurde met Walcheren heeft 's ministers levendige belangstelling. Met bakken tegelijk valt het alt de hemet, één groot granw gordijn', dat ieder, alt- zicht ontneemt. Geert berg meer te slen, alleen maar water, en aog eens water, wegen worden kali's sawah's meres. In zo'n regen rijden, neen glijden we de nacht tegemoet. Stoppen, een zware versperring, we zullen er tegelijk over nachten. De genie gaat weer aan het werk, nu zelfs mèt springmiddelen, terwijl inf. 11 K.N.I.L. te voet "de weg verder zui vert. Een enkele keer horen we wat vu ren als zij verstrooide tegenstanders op de hielen zitten. We proberen ons zo ge makkelijk mogelijk in de wagens te In stalleren om nog wgt te kunnen slapen. Opgevouwen tussen de bagage, op een paar Jeep-Bankjes. naast elkaar op da vloer van een drietonner gaan we da nacht ln, die koud en vochtig ls. De regen klettert op de kap. De volgende ochtend gaan we verder. Bij Karangpoetjoeng maken we een ver rassende wending om via een binnenweg naar Sldoredjo door te stoten. In deze plaats zitten onze collega's van 1-3 R.I. al, die van Tjllatjap op spectaculaire wijze met behulp van omgebouwde Jeeps via de spoorbaan na«r Sldoredjo zijn opge rukt Toch zien we al rookwblken opstij gen en hebben een angstig vermoeden, dat zelfs zij niet snel genoeg zijn geweest De natuur om ons heen is van een onge kende pracht en grilligheid Hoe mooi de natuur ook ls. de wegen zijn vrijwel pre cies eender als de dag er voor Op vijf plaatsen is de weg dusdanig toegetakeld, dat het bijna onbegonnen werk lijkt, "bm te proberen, daar met zware wagen» doorheen te komen Vooral de keuken wagen, die fonteinen thee en soep naar alle kanten uitbraakt, ais hij met vereende krachten door de modderharrlère gezeuld wordt, baart zorgen Deze wagen wordt ln de loop van de tocht de graadmeter van de prestaties: als die er doorkomt, komt beslist de rest er ook door! Brandend Sidoredjo En het lukt. In nog veel korter tijd dan we oorspronkelijk gedacht hadden, bereikt de hele polonne het brandende Sldoredjo. Dwars door een zee van vlammen en rook rijden we door de hoofdstraat. De hitte van de branden slaat als een hele gloed tegen ons aan, een wolk van roet en ver brande rommel daalt over de wagens neer. Geen enkel bebooritfk huls stsat meer overeind. Het la een Intens droevig gesloht. dese troosteloze woestenij vso brandende halzen. Ingestorte goedsngs, brokstukken van muren en een vernield spoorweg-emplacement. Tot hier la de opmars zo snel gegssn, dat de luehtverkenning meldt, dat de ver dere weg bijna niet versperd la Het gast zo goed. dat het bijna te mooi ls om waar te xijijt Het duurt'dan ook niet lang of midden ln een uitgestrekte rubberplantage ln de heuvels bulten Sidoredjo lopen we vast op een „boterig" stiïjt weg Als we gestopt zijn. begint het prompt enkele kilometers verder te branden, natuurlijk weer een onderneming. In een zij-terrein, ongeveeW op zeven kilometer afstand moet eveneens een rubber-onderneming zijn, wat de pantsercommandant doet beslui ten met enkele wagens een uitval Irr die richting te doen Volkomen onverwsrht verschenen de zwarte baretten voor de onderneming. Een schildwacht van de TN.I kon nog Juist uit de voeten komen. De gebakken eieren en warme Ingeschon ken koffip op de keurig gedekte lunch tafel vórmden de stille getuigen van een overhaaste vlucht. In die tussentlld hebben de soldaten van Inf. II hét boterig stuk weg enigszins ge fatsoeneerd en kunnen we verder TJlparl en de gelijknamige rubberonderneming Wanden als een fakkel als we er langs trekken, het moet net gebeurd zijn. want verschillende ruiten van de admlnlstra- teurswoning zijn nog heel Tot de plltslng Wanaredjo—MadJanarfg treffen we een paar ln der haast opgeworpen versperrin gen, bestaande uit opgestapelde blokken ruwe rubber. Hoe het' ook zij. met of zonder rubber- blokken ov.er de weg, we komen mëtMe colonne op het kruispunt aan en stoppen om de weg te verkennen naar MadJanang Een bul regen, zoals we tot dan nog niet gehad hebbep. spoelt bijna de drietonner» van de weg af Midden ln deze fantastisch» wolkbreuk ontstaat plotseling een kort, maar zeer hevig vuurgevecht met een res tant van de vijand, die zich ln de sawsh verscholen hield. Na dit Intermezzo stonden we doornat geen droge draad meer aan ons lichaam, op Nooit had ik kunnen vermoeden.. d«t het ln Indië zo kopd kan zijn! Het bmfi regenen en we moeten door naar Madjs- hang Dus gebeurt dat ook. tenminste dat dachten we. Slechts luttele kilometers voor de stad stuiten we op zo zware ver sperringen. dat we tot de volgende dag op de genie moeten wachten om ons voor uit te helpen. Schilderachtige troep De KNIL-mensen van Inf. H echter wat kamperen la. Het la een sebfl- deraohtlge troep, «Jeze knapen van het land «elf. Alz ze op atap gaan. nemen s« geloof Ik hun hele hebben en houden mee; papegaaien ln kooien, die aan de solde ring van de wagens heen en weer wiegen, kloeken met kuikens, hulsTaid. fleteen. bedienden pulle^ de wagens alt. Het IB** meet* op een troep landverhnlzer» of geunera, die gaan verhnlsen. dan een leger In opmar*. Maar In het terrein er geen betere denkbaar. Zo heeft led erf* troep s|jn eigen karakter. Helaas hebben wij MadJanang evenmin kunnen redden uit de handen van d» roepsbrandstlchters en plunderaars hele stadje is met de grond gelijk 8*" maakt IN die eindeloze keten, waar we dage. gelijks van weten, als de krant, dé wèlvertrouwde, meldt van Roof! Cor ruptie! Fraudel ln die malversatie serie ls nu weer een nieuw mysterie In d'annalen der schandalen komt een Postzak iets verhalenEn héél Alphen aan de RUn wil nu rfJede- speurder zijn Ja. Justltia ten gerieve speelt daar élk voor detective. Want In 't land van Rijn en Gouwe onderging de post. de trouwe, een geweldige sen satie ja. enorme consternatie 't Is toch waarlijk niet te dulden, dat er honderdduizend gulden tn een postzak gééf verdwijnen, om dan later te ver schijnen ln de vorm van blanco-vellen. Wie kan d'afloop hier .^oorspellen? 't Lijkt de krachttoer van een Fakir, neen, zoiets ziet men niet véék hlerl En de legers van élk dagblad roepen verontwaardigd „Mag dat?' Honderd fraaie bankbiljetten kon men toch maar niet beletten om naar eigen dunk te hand'len en de postzak ifit te wan- d'len. Deze zaak. op 't éérst gezicht, lijkt een loterij-bericht. Een bericht naar aard en wezen, dat we steeds op nieuw weer lezen Nét als bij loterij Is er één mens waarlijk blij Want. (tot heden) ongeatr^ft. he«U men hem een Ton verschaft Juichend op de postzak wijzend, is htj thans xUn prUi zéér prijzend En htj roept me» feestgeluid: „Ds Honderdduizend e rul tl WOUTERTJE ZATERDAG 25 OCTOBER 1947 GOUDSCHE COURANT TWZBDZ BIjtÖ, PAGW/C BATAVIASE BRIEF NO. 78 HULDE AAN PADANGSE COMMANDANT A LS gevolg van de spannende gebeurte- nissen der laatste maanden, zijn de Goudse opeen. die In Mei near Indonesië werden verzonden om door de Padangse Gouwenaars te worden aangeboden aan de commandant van de U-Brigade, kolonel Sluyter ter gelegen- held van diens 30-jarig officiers-Jubileum, bijna in het vergeetboekje geraakt. Overi gens is dat wel begrijpelijk Maar korpo raal Jan de Koogel heeft deze gebeurtenis thans opgehaald en ik zal haar in deze brief voor u nnvaclelleu Kolonel Sluy'er staat er bij zijn manne tjes nogal bruin op. zoals dat heet U kent de voorgeschiedenis: De Goudse jongens in Padsng wilden hom bij zijn jubileum op 30 Mei eren. Dat konden zij inderdaad nie' beter doen dan door aanbieding van een zo bij uitstek typisch Gouds product als pen jfiijp. Korporaal De Koogel riep namens de achttien Gouwenaers ln Padang mijn hulp in en via de Goudse Courant zond de fa Goedewaagen per vliegtuig twee door- rokertjes naar Indië. waar ze veilig aan kwamen en Ik ze door bemiddeling van de Diepst Legercontacten met he- koeriers- vliegtuig doorzond. De Koogel had van de aanbieding der pijpen veel werk gemaakt. Hij had foto grafen laten aanrukken en zo. maar helaas ls al het fotomateriaal mislukt, zodat een stukje Goudse geschiedenis in Indië ni*t op de gevoeUge plsat is vastgelegd ten be hoeve van het Goudse nageslacht. We hebben er na'uurlijk niet veel aan. dat Jan de Koogel ons nu mededeelt, dat de mis lukking erg jammer is „omdat het zulke leuke opnamen waren" Die. zullen we er dan maar bij denken „Het is geen mart Hoe dan ook: De Koogel had een teke ning laten maken. Een grote cirkel met links daarvan de -wee pijpen, en rechts de klassieke spreuk: „Het is geen man. die. niet roken kan". In het midden boven,de cirkel staat een Hollandse molen afgebeeld een achtergrond van rood-wit-en- v. Om de cirkel ui'lopend in een In disch landschap me' bergen en palm-*- bomen. In de cirkel de volgende woorden: ..Gouda'» sol daten der U-Brigade bieden hun Kolonel J W. Sluyter ter gelegenheid van zijn dertigjarig officier». jubileum het Holland»e próduct van Hun geboorte»tad aan met de iren». dat hun Brigade-commandant onder het genot van *en Goud» pijpje itecd» aanpenaém zal wordgn herinnerd aan spannen/je. maar mooie tijden in Nederlandi-lndit. voor Recht en Veiligheid." Onder de cirkel s'aan de handtekeningen van de achttien Gouwenezen, die daar in Padang zitten. Drie hunner werden uitverkoren om de pijpen en de oorkonde te overhandigen. Aangewezen werden: Pie' Holthuyzen, Martin Boere en Jan de Koogel. Laatst genoemde moest bij de aanbieding van het Goydse geschenk een kleine toespraak houden, waarvan hij zich als volgt kweej: ..Aan mij i». al» oudste Gouwenaar in Padang de eer te beurt gevallen om U. namen» al mijn »ladgenoten .in de U-Brigade een klein ge»chenk uit onze geboortestad Gouda aan te bieden. Het wa» onze bedoeling, om dit ff doen op Uw jubileumtdag. 30 Mei j.t. doch Hel aas tens dit in verband mef transportmoeilijkheden niet mogelijk Wtj hadden gemeend om U iets tc moeter aahbiedén, dat voor U een blfyvende herinnering aan de U-Brigade zou kun nen zijn en u-el speciaal aart de Goudse leden der Brigade. W() geloven deze her innering te hebben gevonden, in het- echte Goudse product: pijpen, waarvan ik U hierbij namen» mjjn stadgenoten een tweetal aanbied." Met deze woorden overhandigde De Koogel het geschenk aan Kolonel Sluyler die zichtbaar verrast en verheugd was. „Jongen*", antwoordde de kolonel, „ik ben jullie zeer dankbaar. Dit is werfceli/k een schitterend cadeau. Ik beloof jullie, dat de tekening een vaste I plaat» zal krijgen in mijn woning Van I de Gouwenaars wil ik voor zover ik hen ken gerust zeggen, dat ik trots op hen ben Ik weet. dat ik ook in de toekomst op hen zal kupnen blijven f rekenen. Gaat zo voort, jongens en houdt de naam van Gouda hoog! Ik dank jullie." F.n hiermede was de plechtigheid af gelopen. Tot de gemaak'e en mislukte- foto's behoorde er een van de kolonel met de pijpen In win hand en de kolonel ge flankeerd door de aanbieders van het Goudse geschenk. Namens de Goudse jongens In Padang wordt de firma Goedewaagen zeer harte- ltjk bedankt voor haar medewerking. Hiermede beëindig ik dan het verslag van de plechtigheid, die dezer dagen met enige ver'raglng te Padang plaats had Alles wel Nu nog enige algemene berichten uit de atad. Het gaat er goed met alle Gouwe naars. die nu alweer ongeveer elf maan den op Sumatra zitten en daar alles bij elkaar genomen een mooie tijd hebben gehad, hoewel he* af en toe heel zwaar is geweest, vooral voor de jongens, die „buiten" zitten en steeds maar moeten patrouilleren en wachtkloppen. De kansen op sflossing nemen toe. met de koms' van de derde divisie nsar Indonesië, die voor namelijk de oorlogsvrijwilligers zal gaan vervangen. Ik neem aan. dat de ..seasoned" jongens vsn de eerste divisie die al langer Jn Indonesië zijn dan nsar Suma. tra zullen gaan en de derde divisie de tweede op Java zal komen versterken, teneinde de troepenmacht op peil houden. Voor de oorlogsvrijwilligers schiet, als lk wel ben ingelicht, de tijd nu op De jongens zitten natuurlijk te spinzen om weer eens wa'. zij noemen „in de bewoonde wereld" te komen en wat ont spanning te krijgen, want dasr hapert het daar in die verre oorden nog wel aan. Er is b.v. in Padang één bioscoop, waar steeds erg oude films worden vertoond. F.r liggen nu ongeveer 4000 militairen in Padang en he' is wel eens voorgekomen, dat de bio- scoopganger/ zolang in de rij moesten staan, dat de film al voor de helft afge draaid was. toen zij eindelijk, in de zaal warenOf. dat zij de helft maSr te zien kregen, omdat de andere helft ergens ir.Medan za*. of zo. De jongens kofnen op dat gebied dus te kort Maar desondanks is de stemming goed Het enige verzet is het A M V.J.-gebouw De Chinese restaurants zijn schrikbarend duur In het A M.V.J.-'ehuis is he\ gemak kelijk om de stadgenoten te ontmoeten. JAN BOUWER. Naaimachine en 545 aigeretten gewonnea Op de Dogabo. de welgeslaagde fancy- fair van de R.K -Sportvereniging D.O.N.K., won de naaimachine de heer Radder uit de Ridder van Cataweg. De wlnnger van de sigaretten was de heer Van Dijk. Sint Jo*ephstraat. die 544 raadde, een minder dan de pot bevatte en de 545 stuks thuis bezorgd kreeg. In het kistje eigaren be vonden zich 48 ctuks (winnar de heer De Vroom Westhaven), de fles bonbons be vatte 288 stuks (winnares mevr. Janmaat. Gansstraat), de pop heette Irene (win naar de heer Zeltenreich. P. C. Both- straat). de verjaardag van de andere pop was 20 October (winnares Nelly ven Vel- zen. Crabethstraat) en in de fles met knik kers zaten 349 stuks (winnaar de heer Van Oudheusden Stoofsteeg). Gesmokkelde vulpennen De Goudse Prijscontrdle heeft de be heerder en twee vennoten vam een boek en kantoorhandel. een leesbibliotheekhou der. een agentuur- en commiesiehandglaar en een machinist geverbaliseerd, wegens het te duur verkopen (voor prijzen, variërend van 6.30 tot 28) van uit Ame rika binnengesmokkelde vulpenhouders. STATUTEN-GOEDKEURING. De ministeriële verklaringen van geen bezwaar is verleend op de statuten van de Bond van Christelijke scholen voor Gouda en omstreken, gevestigd alhier. RAADSVERGADERING. Een vergadering van de gemeenteraad zal worden belegd op Maandag 10 Novem- VERRAAD-ZAKEN VOOR TRIBUNAAL Het was een moeilijk zoeken voor het Tribunaal op deze extra-Vrljdagmlddagzlt- ting nasr de waarheid in de geschiedenis, die zich in d# Octhberdagen van 1943 hsd afgespeeld in de schaduw van de Sint Jan, op een stukje Goudse grond met het „ge spleten" politiebureau als décor. Hoofd figuur was toen de 28-jarige vertegen woordiger P* C Maree uit Gouda, thans gedetineerd in Den Helder, bijfiguren de voormalige politiechef Schadee en de SD- man Renner en enige leden van het Goud se politiekorps, die in dat gemêleerde ge zelschap hun uiterste best hadden moe ten doén om het hoofd koel te houden. De dagvaarding vermeldde, dat de arres tatie van een aantal Goudse ingezetenen, onder wie de heer L. van Oei. door de politieke politie oorzaak, althai}* mede oorzaak was van een verklaring, die be schuldigde Maree had afgelegd voor Schadee of Renner. Dit punt van de ten lastelegging ontkende beschuldigde. Bij het verhoor bleek, dat het gegrond was op een verklaring van de gewezen politieman A van der Vlies en dat de toerjialig» arres tanten de heer Van Oei. zelde beschul- Ds FF.F.NSTRA. De K. Feenstra te Kralingsrheveer. be roep enals predikant bij de Geref. Kerk alhier, heeft voor een beroep naar Nijkerk bedankt BEROEP ONTVANGEN. Onze oud-stadgenoot da B. Albada. predikant fian de Ned Herv. Gemeente te O L. Vrouwen Parochie, ontving een toe zegging van qen beroep naar IJlst. VOORZICHTIG ZIJN. De politie waarschuwt tegen het In re latie tredëh met de N V 's Zomers aan Zee, ook wel genaamd N V. Octavoice, gevestigd tc Utrecht. Grlttkade D. Uit vroeger tijden DF. „GOUDSCHE COURANT" MELDDE: 73 Jaar geleden. Uit een advertentie: De gebroeders Blöm. rijtulgenverhuurders op de Klei weg. hebben de eer te berichten, dat zij bij aankomst der personentreinen een omnlbusdienst zullen openen van het ata- tion der Rijnspoor-Maatschappij tot ln de stad tegen 20 cente de persoon, terwijl twintig abonnementskaarten tegen drie gulden verkrijgbaar worden gesteld. 51 Jaar geleden. •-{ Op 1 November is het 25 jaar geleden, dat de heer M. Spruljt aangesteld werd als heelmeester aan de stadsinrichtingen. In die betrekking heeft hij zich de algemene achting verworven door zijn hulpvaardig heid en grote bekwaamheid. Voor velen 's hij een helper In de nood geweest en te ven» de opgewekte trooster en steun der lijdenden. 25 Jaar geleden. Het bfcstuur van het Nederlands Lanrf- huishoudkundig Congree heeft besloten het volgend jsar zijn congres in Gouda te houden. Dit besluit houdt ongetwijfeld verbind met het feit. dat volgend Jaar hier ter stede ook de algemene vergade ring van de Hollandse Maatschappij van Landbouw gehouden zal worden Gecom bineerd met deze vergadering zalfn Gou da in 1923 een lendbouwweek worden ge houden. HET WERK GEGUND Het werk aan het Stationsplein, waar mede een aansienlijke verbetering in de verkeereeltuatle tal ontstaan. Ie tHn uitvoering genaderd. Het ie een Goud» aannemerabedriJf, dat het sal uitvoe ren. BH onderhandee overeenkomst heeft de N.V. Nederlandse Spoorwegen aan de firma G. J. van Wingerden alhier, opgedragen het wUilgen van het voor- plrln van het station en het maken van diverse andere werken voar een be drag van etrea JM.IM Het werk omvat ln de eerste plaats het het uitbreiden van de rijwielstalling, die verbouwd en driemnal zo groot in opper vlakte al* thans wordt, waardoor plaats zal ontstaan voor zevenhonderd fietsen. Vervolgens behoort er toe het maken van een afsluitmuur met een dubbel draalhek bij de toegang tot het z.g. Lpmbok-terreln. Twee belangrijke onderdelen van het be stek zijn het maken van eert wachtkamer voor autobuspassagiers eri het maken van een autobusstation. Wachtkamer en autobusstation zullen gebouwd worden op het terrein langs de Stationsweg, waar de bij het bombarde ment van het station afgebrande goederen loodsen stonden. Dit verhoogde terrein zal hiertoe afgegraven* worden Het autobus- station krijgt een T-vorm met overkapping en perrons, het zal 75 meter lang zijn en plaats bieden aan tion autobussen. De wachtkamer krijgt afmetingen van dertien bij dertien meter De uitvoering van deze onderdelen zal een grote verbetering bren gen én voor dé passagiers én voos het verkeer, gezien het huidige gekrioel in een beperkte ruimte in de omgeving vsn het Stationsplein. Burgerlijke Stand i Geboren: Elizabeth M C.. d v. W. O. Th Duijsters en G Borst. Westerkade 91: I Willem, t v. N. Drost en M. C. vsn Bat ten. Vogelplein 8, Annemik». d. v A. J. van der Griend en A Boll. Kan. Wilhel- minsweg 276. Ondertrouwd: G de Bruijn en C. de Beij: C. Snoek en W. Bojawal; J. Htiijbertsen en J. Boot; J. P. van Miert en H. Assenberg. Predikbeurten voor Zondag Ned. Herv. Gem Sint Janskerk. Ach ter de Kerk 5. 10 uur ds M. C. Koole. 8 uur ds G. F.lzenga. bedieWhg H Doop. Zaterdag 8 30 uur Avondgebed Westerkerk. Emmastraat 33. 10 uur: d» C. A. Korevaar. 5 uur. d» M C. Koole. bediening H. Doop Kinderkerk in gebouw „Daniël Naaier- straat 2a. 10 uur> ds G F.lzenga Ver van Vrijs.. Ned. Hervormden. Pe perstraat 123. federatieve dienst in Remon- str Kerk Nrd. Herv. Ver. ClTvijn. Turfmarkt 142, 5 uur ds J. Slok. Sliedrecht. Donderdag 7.30 u ds H. A. I.eenmans. IJsselmuiden. Rcmonstr. Geref Gemeente. Keizerstraat 2. 10 30 uur: ds J. van Rossum. Apéldoorn. federatieve dienst Vrijs, groepen F.vang Lutherse Kerk. Gouwe 134. 10 uur ds J. J. Simon. 6 Oud-Katholieke K¥rk. Gouwe 107. 10.30 en 6 uur pastoor G~. P. Glskes. Geref. Kerk. Turfmarkt 60. 10 en 8 uur: ds B Rietveld. Rotterdam Geref. Kerk art 31. in Chr. Geref Kerk. Gouwe 141. 8.30 en 3.30 uur ds G. Koene- koop .1 Garef. Gemeente. Stationsweg. 10 en 8 uurstudent Van Dljke. Rotterdam <jhr Geref. Kerk. Gouwe 141. 10.15 en 5/13 uur: ds H. J. Grisnicht. Oud Geref. Gemeente. Turfmarkt 58. 10 'en 5 uur: ds Joh. van Weizen. Woensdag 7.30 uur: ds Joh. vsn Weizen Vrije Evangelische Gemeente 10 uur: Veemarktrestaurant, en 5 uur: Zeugestraat 38. ds J. I van Wijck. Woensdag 3 uur: Bidstond. Leger des Hells. Turfmarkt 111. 10 uur: Heillgingsdienst. 330 uur: Openluchtsa- menkomst op de Nieuwe Markt. 7.30 uur: Verlosslngssamenkomat. Leider majoor G. Jouvenaar. Kerk van Jezus Christus van de Heili gen der Laatst# Dagen. Splertngstraat 49. 5 uur. dienst. SPREEKUUR BURGEMEESTER. De burgemeester ls verhinderd a,s. Maandag spreekuur te houden. Vervolgen» behoren tot het wark h^t wijzigen en verplaatsen van het lading- mcesterskantoortje (bij de ingang van Lombok), het maken van het urionoir ge bouwtje (dat komt ln de muur langs Lom bok) en het wijzigen vati de los- en laad- weg (Lombok). Verder zijn in het bestek opgenomen het uitvoeren van werken ten Oosten van het hoofdgebouw, die verband houden met de bouw van wachtkamer en autobusstation. Ten slotte za" gemaakt worden een gebouwtje voor de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer, dat zal ko- 9en lussen het stationsgebouw en da ■chtkamer voor autobuspassagiers. Duur veertien maanden .De uitvoering van de opdracht Ik reeds begonnen met het verrichten van voorbe reidende werkzaamheden en daarbij zal het eigenlijke werk onmiddellijk aanslui ten. Het werk moet over veertien maan den afgfleverd worden, zodat de gereed koming van de verkeersverbetering om streeks 1 Januari 1949 is te verwachten. Intussen zal ook uitgevoerd worden het door de gemeente te verzorgen deel van het werk Dit omvat het grondwerk voor en de bestrating van het Stationsplein, waarbij! onder een gedeelte van de nieuws rijstraat een rijzenbed zal moeten worden aangebracht. Voorts behoort het gemeen telijk aandeel het maken van een nieuwe verbindingsweg tussen Stationsplein en d# Klciwegsbrug. de z.g. doorbraak van da sociëteit „Vredïbest". door welke wegaan leg een directe verbinding met de bin nenstad en de door de aingels en de tunnel ^gevormde uitvalswegen naar bulten zal ontstagn. Van deze nieuwe verbindingsweg zal een gedeelte worden onderheid en in aansluiting daarop wordt een rijzenbed ge maakt. Voor de wegaanleg zal het zand benut worden, dat door afgraving van het spoorwegtalud langs de Stationsweg vrij komt. De aanleg en de doorbraak gaan dus nu de uitvoering naderen, want het is uiter aard de bedoeliftg. dat alles tegelijk klaar komt en van dit geheel zullen dan de hoofdpunten zijn de verruiming Stationsplein, de bouw van een au\obus- station. de aanleg van de rechtstreekss weg naar de Kleiwegsbrug hetgeen lpple- vert eeh grote verkeersverbetering en een aesthetisch beter verzorgde entre# van de stad. digde. was zijn vriend in de illegaliteit het hadden ontkend. Doelend» op een sluiting ven een café te Amsterdam door de SD. waarvan be schuldigde verdacht werd aanleiding te hebben gegeven, had de hoofdagent van politie, de heer J. Sosef. tijdens het ver blijf van beschuldigde, uit andere hoofde gearresteerd. 6p het politiebureau tegen hem op ironische wijze gezegd: „Wie niet voor ons is. is tegen ons". De volgende dag was de heer Sosef bij Schadee voor dit gezegde ter verantwoording geroepen, die hem een berisping had gegeven en met opsluiting in een concentratiekamp had bedreigd. Getuige Sosef verklaarde, dat beschul digde ^>ij dat onderhoud tegenwoordig was geweest, hetgeen beschuldigde ontkende Deze zeidé slechts eenmaal bij Schadee geweest te zijn. bij welk bezoek hij Scha dee had gevraagd zich in verbinding te stellen met iemand, die voor hem een ..goed woordje" zou kunnen doen Be schuldigde ontkende een tweede bezoek, waarbij hij de woorden van de heer Sosef aan Schadee zou hebben overgebriefd Eveneens werd gehoord de brigadier van politie de heer J A Padberg, die beschul digde zou hebben binnengebracht, toen de heer Sosef door Schadee werd onderhou den. Deze getuige herinnerde zich wel, dat hij dat transport een» had verricht, doch wist niet meer, wanneer dat wa* geschied Er bleef veel duister ln deze znak en de verdediger, mr J van DuyvéndiJk uit Rot terdam, concludeerde daaruit in zijn plei dooi. dat het bewij* niet geleverd wa* Hij behandelde teven* het derde punt van de beschuldiging dat Maree in October of November 1942 bij de N.V. Jac. van VHet's Groothandel te Gouda klompen had ge vorderd en de directeur van deze N V Wij weigering had gedreigd met de „Wehr- macht" en zijn vordering vergezeld van 'Dultae militairen zeer had willen effec tueren Dit punt van de tenlastelegging gaf beschuldigde bij het verhoor toe De raadsman telde, dat men deze vordering moest zien ln verband met te grote ijver van de destijds 23-jarige beschuldigd*, die toen pa* tot asiistent van de directie van een onderneming uit Amsterdam wa* be noemd Mr Van DuyvéndiJk zeide. dat 4'? handelingen van beschuldigde geen na delig effect hebben geiorteerd Hij vroeg aan het einde van zijn pleidooi voor be schuldigde. die sinds 10 Mei 1943 is ge ïnterneerd, de onmiddellijke Invrljhelds- atelling. welke het Tribunaal weigerde. Bom in Krugerlaan „Het zijn Duitse vliegtuigen en de En gelsen krijgen de schuld" had de heer P. Heek uit Gouda gezegd, toen ln de zomer van 1941 in de Krugerlaan een bom was gevallen Die uitlating hadden drie-foute Nederlanders opgevangen en zij was btj de SD gemeld. Het gevolg was. dat de heer Heek werd gearresteerd, negen maanden heeft gevangen gezeten en veel heeft ge- ledep Begin 1945 is de heer Heek, die het gevolg van de ontberingen niet te boven was gekomen, aan honger-oedeem overleden De drie foute Nederlanders waren de 46-jarlge chauffeur L Dortlind en de 32-jarige chauffeur-monteur P J Hllgera heiden te Góuda en gedetineerd en Carlier. eveneens uit Gouda, die ook Is gedetineerd en voor het Bijzondere Gerechtshof moet terechtstaan, De twee eerstgenoemden stonden wegen* dit verraad terecht. Dortland werd ver der beschuldigd van lidmaatschap NSB. W A. én N.V.D.. colportage met „De Zwar te Soldaat-' en dienstneming bij het N.S.K.K.. waarvoor hij gewapend met een geweer en voorzien van munitie dienst •heeft gedaan in Frankryk. Beschuldigde Dir.F Tleter Roafdred Leo Ott staat* red prof mr C W. de Trlea. Chef-red R H r d. Kraata. Uitgave en druk N.V. Rotter- damsek Nieuwsblad. Correspondentie 'k Zal nu eerst, onder dankzegging voor het genoten vertrouwen en my beleefd ln ieders gunst aanbevelend, eens een paar briefschriivers erT-ster» beantwoorden. Me j. S U hebt gelvli.Juffrouu:. De stad. huisbrug wordt inderdaad l ersierd met de loper Wellicht is het .Sm de mannen niet te laten voelen, wat voor een .onberaden stap :e doen Nee. juffrouw, ik ben niet per loper getrouwd Mevrouw Tergouw was er tegen Wanr we hadden toen nog geen centen voor een eigen loper op de trap. En dan stódt het zo gek Meneer X in de Korte Akkeren. De redactie was zo vriendelijk mij Uw briefje te gevenIk ben werkelijk op zoek ge- meest naar het concentratiekamp *n uw stadsdeel, welke tocht ontijdig beëindigd werd in een zandversperring op de Boule vard Constantin. Concentratiekamp niet gezien. De mensen zagen er wel ietwat schichtig uit Geprobeerd een autoriteit (e interrieiren. maar die had zfi'n rait- berndeti gezicht, dat ik maar een pfaatje over het weer heb gemaakt 't Beste er mee. 't Leed is alweer geleden. Abonné M vraagt wat er nou eigenlek met het stadhuis aan de hand is en of (k daar eens over spetteren wil Ze kietelen het. geloof ik. een beetje. Spetteren doe ik niet. want ik heb er geen verstand van Dat is natuurlijk geen bezwaar, wakt zo iets gebeurt wrl meer We zullen maar af wachten. Ik geloof, dat het mooi zal wor den. Bekijkt U de plaat maar eens. dia onder aan de brug te zien is! En dan is er nog een *schrifven van de heer V. Vraagt of tk eens telepathisch aan zyn straat wil denken. Ik zal er aan den ken. Maar vanavond niet meer Mevrouw Tergouw en ik gaan nu naar de Schouw burg. naar een toneelsttik Nou moet ik nog proberen om het zakje met zuurtjes ongemerkt uit haar tas te halen, uiant het is altijd zo net als het spannend wordt, gaat ze met zvurtjeszakjespapier zitten friemelen. En de laatste keer heb ik zeker een kwartier op de grond naar een genaden zuurtje moeten zoeken. En dan mis je een hoop. Gelukkig zat er een juffrouw achter me die hardop met het toneel mee leefde Ze rèordt nog bedankt met de groeten van JAN TEACOUSm peide, dat Carlier het inltlat»«f in deze verraadzaak had genomen Hij noemde zichzelf maar een bijloper, die geen schuld had aan het lot van de heer Heek Wel gaf hij toe. dat hij in 1941 als getuige ln deze kwestlè voor de Duitse politie en voor een zogenaamde Duitse rechter wa* -opgetreden Zijn verdediger, mr A F. van de Boach uit Woerden vroeg T.lch in zijn pleidooi af, of inderdaad beschuldigde een leidende rol In deze dramatische affaire had gespeeld, zoals uit de dagvaarding zou kunnen blijken. Ook hii noemde zijn cliënt een bijloper en wees daarbij op de moei lijkheden. die beschuldigde zich op de hals gehaald zou hebben. Indien hij zich van een getuigenis voor de zogenaamde Duitse rechter had onthouden Hij ver telde dver de moeilijke omstandigheden, waarin het gezin van beschuldigde thans verkeert en vroeg voor beschuldigde, sinds 10 Juni 1945 geïnterneerd, invrljheidsstel- llng bij de yitsprsaR 'V-psychologie De tenlastelegging tegen Hilgers ver meldde. naast het genoemds punt van ver raad. lidmaatschap N S B W A (waarin hij de rang van wachtmeester had) abon nement op het „Nationaal Dagblad wfc ..De Zwarte Soldaat", dienstneming bij het N.S.K.K. en bij de Nachrlchtentruppe. Ap' waarvoor hij telefoonkabels had aange- legd en verwijderd ln het N.S K.K wa» beschuldigde Scharführer geweest en htj had het Verwundetenabzelchen verwor ven. Bovendien werd hij er van beschuldigd In December 1941 een klacht wegen» be lediging te hebben Ingediend tegen de heren M. Both en A den Ouden te Gouda, als gevolg waarvan deze heren door de politieman A vart-der Vlies wérden onder houden. Tenslotte zou Kjj In Augustus 1941 de heer F G. KusteniRiGouda wegen» het wegtrappen van eefpV-biljetje naar het politiebureau hebbén gebracht. Hët ge volg van dit optreden wa*. dat de Keer Kuster een berisping heeft gekregen Be schuldigde. die geen raadsman had. gaf de feiten toe. JU) vertelde ln de zaak tegen de heer Heek alleen getuige voor dgc,poli tie te zijn geweest: „Ik moest d4L sjrél doen. want het was de waarheid"'. Rij' de aangifte van de belediging door de neren Both en Den Ouden, zeide beschuldigde niet de bedoeling gehad te hebben hen aan gevaar bloot te atellen. Hij had hen alleen willen doen berispen. Bij het verhoor bleek verder, dat beschuldigde sinds Maart 1944 had deel uitgemaakt van de land wacht Nederlandtjy met wielk feit da dag vaarding ter zitting werd aangevuld) UltspraJsea 10 Nofamber. Mtin zacht geloof zal zijn een stille chrysantijn. een rode. die in een gevrtnweas. rijst uit de ranke vee», een rode. Uit 't donker-diept hart v reikt m verstilde smart 't verlangen. dat :iclr. vroom-rustig, richt in elke hlndbloem. 't licht 'f ontvangen. Als winterdroefenis y aan grijze wereld is gegeven, in 't schemer-paarse uur. staat Zij door Liefde'» duur te leven. Een schoonheid, die niet vraagt, om 't moede leven draagt geen klacht, maar door de trage tgd het laat geluk verbeidt, die wacht. Zo zal mijn zielsrust eijn, al» stille ehrysanti/n verlangen. In elke bladhloem ncht zij rich, Gods liefdehcht 't ontvangen. Uit "peteX VAN MAARN, Klarende luchten. Onze bioscopen DE WENTELTRAP. Thalia Theater. Het ls helemaal niet plulS ln het huls met de wenteltrap Trou wens daarbuiten ook niet In 4e eerste plaats regent het. stormt het en onweert het en ln de tweede plaats geschieden er enige moorden. Moorden met een eigen aardig karakter. De slachtoffers hebben n.l. allen een lichaamsgebrek In dat eigenaardige oude hui# in Nieuw-Enge- land woont als ondergeschikte van een eigenaardige oude bedlerige dame een meisje met een lichaamsgebrek Helen is stom Verwacht wordt, dat zij het volgende slachtoffer zal zijn en dus worden de nodige voórzorgen genomen. Een grote rol speelt daarbij de sympathieke-, jonge dokter dr Parry. De film voert de span ning rondom de wenteltrap wel adembë- nemend op. En dan de ontknoping! Wer kelijk onverwacht F.n toch logisch De moordenaar krijgt zijn loon uitbetaald van een zijde, waarvan men het gans niet ver wacht en Helen krijgt door de ancst en verwarring haar spraak terug. Daarbij krijgt ze nog Iets. U raadt het vast niet. Dorothy Mr Cruire leverde wel een knap staaltje „stomme film" DF. GEHEIMZINNIGE MR SYLYAltf. Reünie Bioscoop. - Het succes van deze film is.'dat mr Svlvatn inderdaad geheim zinnig ls. Je ziet hem steeds en men komt pas als op het laatst te weten wie hl) is. Bij detective-films heb Ie soms hef Idee. dat de regisseur als zijn filmband bijna op ls. maar ren kruier npemt en zegt: dat la-Ie en dan heb je een dadér. maar geen logica Nu kan deze' Franae film tot het eind ook alle kanten ulf. maar goed. de oplossing Is alleszins aanvaardbaar erf dat 1* het werk op zichzelf ook. want tn het thriller-genre is dat een aardig gcisal dat twee verdiensten heeft het Is spannend j en er zit sfeey in Ja. bij die Fransen ko- men altijd de liefde en het temperament j een beetje om de hoek kijken, ze rijn een beetje 'uitbundiger dan hun nuchtere over- 1 zeese collega en soms haakt er de actie wat door. maar niettemin, het is toch vlotte film. waarin je gezellig in sp*n ning zit en benieuwd bent wie als de r heimzinnige mr Sylvatn uit de bus komen Het 1» Jean Chevrier. maar d? weet ge nog niets, want dat is de acte en de zij is Simone Renant en beiden bre gen^het er goed af in dit pakkend apionnage-geval op een marine-luch basis. MORGEN IR VOOR EEUWIG. Schouwburg Bioscoop. Smakken V», schillen, ook op het terrein van de film de één prefereert het luchtige, afmusan' genre, de ander houdt van mysteries t. griezelverhalen, weer een .ander trekt h# drama het sterkst <bn OnverscHIllig ech ter. welke voorkeur men op filmgéhi* heeft, aan de suggestieve bekoring, die e van dit filmdrama uitgaat, zal nieman zich kunnen onttrekken Het heeft m- menten. waarin men het bc*ef van de wer kelljkheid -verliest en zich eeheel v«| plaatst waant ln de familiekring d# Hamilton» en deelhebber te zijn. aan wa daar gebeurt Zo natuurlijk, zo onopg* smukt en zo sterk tegelijk l» het spfl va het drietal Claudetto Colbert. Orson Wel les en George Brent, dat de film draagt De geschiedenis, die op het witte doe wordt uitgebeeld, is stellig uitzonderllj maar blijft aanvaardbaan Ze confronted zonder bepaald oorlogsfilm te zijn d met de gruwel, die strijd hret en houd hem de spiegel voor, teneinde hem te late zien. hoe zijn houding in Verschillend opzichten tcgenovèr die vertchrikktng Tevens laat ze zien. hoeveel en hoe diep schrijnend leed er uit kan voort komen En zonder forceren "of optch-* vertj ontroert ze de toeschouwer, grijpt hem aan reeds bij hrt beyln en houdt h" geboeid tot het slot WETHOUDER VAN ONDERWIJS. De wethouder van Onderwij», mevrou N van Dantzlg—Mèlles. ral dr volgen; week spreekuur houden op Donderd van 16 tot El uur en nie'. op Woensdag. De verhoudingen ln de detailhandel lig gen ln onze stad geheel andert dan elders ln ons land en de verschillen zijn menig-G maal zo groot. dat zii voor diverse branches van onze wmkclétehd sterk af wijkende bestaansmogelijkheden scheppen In Nederland komen blijkens éen recen te officiële telling per duizend Inwoners twintig detailzaken voor. in Gouda even wel vijfentwintig Dit betekent, dat de Goudse winkelier dooréén genomen 20 pCt minder klantëfl kan bedienen, derhalve 20 mtndér kan omzetten en naar even redigheid minder kan verdienen. Ver houdingsgewijze lijken er in onze woon plaats teveel winkels te zijn en Wk hter- de vele varken» en de dunne spoeling Intussen lopen, de loestanden op win kelgebied In de steden en op het platte land nógal ver uiteen. Daarom willen wij Gouda ln dit opzicht niet alleen vergelij ken met het rijksgemiddelde, .doch met enkele andere steden van ongeveer ge lijke grootte, nl met 7.aandam en Zeist Doen wij dit. dan treft hét. dat vooral voor de branches van de dagelijkse le vensbehoeften de mogelijkheden voor de Goudse winkelier veel beperkter en du» nngtgnstlgër zijn dan voor zijn collega's in Zaandam rn Zeist 40 minder debiet In onze stad treft men één kruidenier aan op 380 inwoners Door elkaar geno men moet een Goudse kruldenier^dus be staan van de leverfiig aan 380 mensen In Zaandam en Zeist fthter hebben de krui deniers gemiddel/ 530 klanten. Onder klanten natuurljjkAiiet te verstaan gezin nen. maar prnwnen. dus gezinsleden Een Zaandamse dr Zeistar kruidenier kan ge middeld dus 40 pCt. méér omzetten en naar rato ook meer verdienen dan zijn Goudse berocpsgcnoot Met de slagers is Rel wel iets beter ge steld maar toch-niet véél Hier komt een slager voor op 800 men sen tegen één op 950 personen In de bet* de andere vergeleken steden. Ook de han delaar ln melk. boter, kaas en eieren heeft in onze woonplaat* geringere omzetmoge- lijkheden Een Goudse zulvelwlnkelier heeft gemlddeld-ifiet meer dan vijfhonderd klanten, zijn Zaandamse akgenoot 550. maar hun beider beroepsgenoot in Zeist kan zijn bestéan baseren op gemiddeld 700 afnemers. Daarentegen ztjn de bakker* er bij ons beier aan toe. want een Goudse bakker "*ieeft gemiddeld 850 mensen van brood tc oorzlcn. terwijl zijn Zaandamse collega op niet meer dan gemiddeld zeshonderd. Bersonen Wan rekenen De bakker ln Zeist •Oudt hierbij het midden rrfet. dooréén ge nomen. 750 klanten Maar met de drogisten Is het hier .weer minder *Deze detailhandelaar moet in Gouda bestaan van gemiddeld 1J50 klan ten. onder klanten ook nu natuurlijk weer geen gezinnen doch gezinsleden te verstaan terwijl zijn vakgenoot ln Zaan dam en Zeist 1700 klanten kan tellen. Ook de rijwielhandelaar lf opzent heeft door grotere concurrentie'minder bestaanamo- gelijkheden dan zijn vakgenoten In de beide andere steden De Goudse fletsenr maker moet het n.l. he6ben van 1250 In woners. terwijl zijn collega ln Zeist op 1400 en die ln Zaandam op gemiddeld 1500 klanten kan bouwei). Textielbranche njoeilijk Voor de textielzaken zijn de verhouding geil bijzonder ongunstig. De Goudse tex- tieleiak heeft een gemiddelde cliëntele van 400 personan tegen 620 in. Zaandam .en 880 tn Zeist. De enige groep prlnkellers. die het In de drie vergeleken steden even goed kan heb ben. wordt gevormd door de groenten- en fruithandelaren, dia zowel t» onzfnt als in Zaandam en Zeist gemiddeld 550 mon den ven hun warén voorzien. En hoe staat het met de sigarenwin" Iters? Ook daarvan zijn er hier rJJkel veel Zo lang de tabaks-artikelen no grotendeels gerantsoeneerd zijn en h verbruik pcrTioofd daardoor in het gehel land vrijwel geluk )s, heeft de sigarêh* winkelier in de steden minstens evenvc~ klanten nodig als op het platteland Toe[ is dit lang niet het geval. Over het gehel land genomen heeft elke slftrenleveran cier gemiddeld 950 mensen té* verzorgen kinderen en andere nirt-roker* meegeteld; de Goudse sigarenwinkelier heeft echte gemiddeld maar zeshonderd mensen vod zijn rekeixfhg evenals zijn collega In Zsan dam: hufp-bélder vakgenoot ln Zeist 7" personen En tenslotte het consumptie-!!*- Of 1 verorberen hier In Jouda veel grote hoeveelheden ijs óf onze ijsco-fabrika ten hebben een veel moeilijker bestaa dan ln de belde andere stedrn. want 1 onze" lad komt één tfsberrlder voordo elke 2700 Inwoners teMrinver één op d 4200 Inwoners ln Zaandam en één op d 4500 in Zeist ONZE LADDERWEDSTRIJD Goede riplosslngen van Problfem No. ontvangen van W Roeper (4). M Wolti (4). J. W Vaatstra (4). S. Luitjes (4). J. J. Raggerman (4). .1. Stoute (4). mr A. L- Thteretia (4). H. de Jong (4). A. v. d. Berg (4). N v d Ven (4). C Mastenbroek (4), N C. Lnfcbrr (4). F J Warren (4). N. J T. Hbogendoorn (4). C. Lecflang (4). K. d' Jong (4). W F. de Tong (.4). J. W. v. d. Dussen (4). H J. N J Wijnhof (4). C, Voerman (4). Probleem No 2. W Roeper (3)., Puzzle-winnaars De naamkaartjespuzzle 1» iets gewei voor damatadors onder de puzzelaaré want het was geen gemakkelijke opga' De winnaars zijn prijs van* f 5: G. B van Willigen. Bu' gemeester Martenssingel 34. prijzen van f 2 50 Jac van Welzenl Prrloriaplrin 50 en J A Bogect. Achter willen» H 2 G. De prijzen kunnen aan ons bureg' Markt 31, worden afgehaald. DOOR.- DETAILLISTEN IN TE LEV BONNEN VOOR DE WEEK VAN 21 OCTOBER t.m. 1 NOVEMBER 1M1. Rroortj. p-o» re* ris.). P-0«. P-ll r-01 PHI P-21 bioofl (I ris) Rtsb G II rt»nw bonnen Coup X ISO. X 171 verstrekk no roup Hqggameel D 041. landse bloem D (Ml. Patentbloem D04I Boter P-ll. P-Il boter (i rt*P-01 boter rta.to G 31 (0 3 rts) Aflos* week J» Sept —4 Oct 1M1 Te verstrekk no coup. C 417 Margarine/vet P-0J p-»2 boter (t rt*). P-l». P-l» boter. Kaai: P-U kast rts). P-01 P-ll dlv Rts b. G 30 (1 rts) A floes, week 20 Sept —4 Oct. I'"* Te verstrekk no coup C 49» Vleoswai diet.): p-oi vlees rts). P-21 vlees (J rto P-01. P-l) vices, p-ll. P-22 vlees Rts b G (1 rt») Aflos* weck 21 Sept.—4 October 1147. Te verstrekk no coup c 411. c 410 Vis; wargn (slager) Inst. S SCO nrs. Inst. I.M Idem Vlet* (Hagen) Idem coup X t«t. 112. C449 c*4S0. C sas. c 4N Tabak (Ore sier»): Coup X 11». X III. C 472. C 473. verstrekk no coup. O 134 Afloss week Sept —4 Oct 1S47 Textiel detaillisten! 1 zingen Dl*t#x MD U. 101 t.m. 140 VA. VC. VD VE 805 -*-B C. D. E. t (S p 111 200 Vr «05 A B. C. D. E. T. JfA 7H I en pnt B SI (Deze week voor nfc laatst) C I en to pnt Confecttebedr. Cofffacttaane Hsndelcounura* Machtlngen Confï Brandstoffen! TA 707 71 BV fc 77 BV. 707 70 «V (3 rti.) Voor hen waarvoor der.e waak la Brandstoffen! Coup B. CD. varSruikm. Induitrlekolen: Geen vervangmjstoawtjcl ren Brandstoffen: ta 707 74 BV. 7» *V (grt TB 707 74 BV (3 rt* WA 707 1 t m 1>ëfi (1 rt* 1 WR 107 i i m per (5 rts) Kant. soenbonncn 1 eeohtid 1947/4943.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1947 | | pagina 2