Lijker
COUD5CHE COUPANT
\A/ AA R. Ni O^CENOMEN
GROOT GOUDA
vu i
WEEPBEPKUT
HET EERSTE GEHEIME RAPPORT
VAN SEIfSS AAN HITLER
De reis van de Nieuw Holland
AMERIKAANSE MARINÏERS ZOUDEN
NAAR PALESTINA GAAN
Trots op zijn sluwe maatregelen
Algemene tevredenheid
'AAD!
PROCES-CHRISTIANSEN in Februari
i te koop
Nieuwsdruppels
Een slappeling, die alle
verantwoordelijkheid
op anderen schuift
Deviezen-’
roof
TRUMAN IN DE
MINDERHEID.
IK
Dinsdag regerings
verklaring -
Einde nabij van
„goede diénsten”
-
Spaak zoekt contact
met koning Leopold
Naar otfldeèl l« Bruaael* la
i.
- Zaterdag 10 Jan. 1048
1, PAGINA 4
Priji 10 cent per nummer
Mote Jaargang No 22258
Bureau Markt 21 Tel. 274»
Postrekening 48400
d
De pers
en
o
ONSPORTIEVE
SPORT I
!tl ei
week
De toekomst
per
nd
ST GOUDA.
nen.
wlelbandenbonnan.
iigd door hen. dia
moet hel g-beu-
niet
KIJKER
an ie'
meege-
4. SHELL.
op 53 02 Nbr. ea
Verliezen Nederlandse
strijdkrachten
latsgebrek: prach-
le koop. Goed on-
Mool van klank
inge Tlendeweg 48.
rijn aeooend.
rt
eerd met beatem-
..pour
eerst
Chef-ExplalUlfe;
D. DE KLERK
lie
De
koi
tro-
Am-
Direetenr-Chefredaeteur:
8. H. VAN DER KRAAT8
ops
op i
en I
vooi
met
sa-
rege-
con-
>r-
1”.
ƒ0.28
>-!•
sie
I de
ier-
die
...„.t Seyai-
tregelen. die
had getrof-
het beetuur
ning const a -
Ai
ren. 1
in 191_ -
loorlog wai hij
Betrokken
Prijs abonnement:
per week
per maand
per kwartaal
dat tot
n week
rappor-
t er van
hoon en
zijn tot
ens en slopen j
ie familie heef
U.tjea en 2 gesc
'nderen. Potten
'dt de gelegenheid
istaande artikelen,
ijdeni de normale
r ven
Janus
voo"r eet
wie
werd
isten
irlei
belegde
een spaa
•- auto-,
ïverzel
militaire bewherming Rebben gevraagd.
vastberadenheid
de Am^rHcganse, am-
doen weten, d^t de
‘landse gee-vloot in
i deze zee. ten Zuid-
- i houdt.
-.etende
knli-
igers.
der
Jer van
M. Kristclyn uit Ellemeet (Z).
r Noel uit Maastricht.
G Diamant uit Rotterdam.
Kon. Ned.-Ind leger:
Sibaroe uit Ned Indiö.
R Ransoen uit Ned. Indil.
7ELBANDENBON-
een inachrljvings-
>47 voor de laatste
ontvangen, kunnen
dlgate speler blijft en met behyJp van het
Hula van Oranje een distanciëring tegen
over het rijk zou kunnen handhaven”.
aart
I voor 4 uur. Ge
nair:
mi: Gerja. Larooy:
Heiland Den Bra-
isterdam 1. Merre-
ïeen Hardinxveld:
Pernl»: Adrl. Van
erer Oudenbosch:
oich: Nadine. Van
■kring Goyda aan-
tlngsdagen.
rijven met 8 of
moeten collectief
nen. ongeacht de
I JANUARI
rt 5.2# (—#.27); Lo-
negen Waal. 12 34
•n Lék. 11 II -4H:
I: Borgharen 4341
laas. 13 38 —4 52;
7: Grave, beneden
irchlll, Dlerckxens;
«loot; Morgenland.
Rijn Schelde 21.
I. Boer; Blrsfnld^t).
WS...?n. Pronk;
jo Mooy: Express
loot;‘Lucia. Stoop; -
szen: Energie Van
itek: Zwerver. Hol.
lomens; Delft. Le
wis.
Look: Bertha, v.
ig: Glselher. De
ndo. Bauwen*: Ci-
Meester; SlWapla
enitra; Monning,
I; Lombardo. Rart-
PE» ASPWA
ad astma
,«v- verte....
Engeland i
’alestina toelf
deur geopen
militaire intei
‘pien hét éen ..rt
en—be loven, dat zij
Wfjgert; Sahara,
t; Monona. Hen-
Ine. Mohlberg Flu-
icnen. Carpentier:
80. Wanders; Stad
Vrijdagmiddag 4 uur meerde aan de.stei-
ger van de M(j Nederland de Nieuw Hol
land. die het eerste grote contingent ge
demobiliseerde militairen uit Indonesië
naar het vaderland heeft gebracht. In
totaal waren 1285 passagiers aan «boord,
van wie 83 leden' van de landmacht. 254
manschappen van de Inchtstrljdkrachtcn.
387 mariniers. 149 marinemannen met hun
Yroujren~en kinderen en 111 leden van het
beroeps-K.N.I.L. met hun gesinnen.
Sleftits 17 burgerpassagiers hebben dese
reis meegemaakt.
Van de militairen
gedemobiliseerd, ome
- dit öetrt
sn van de
Rott verwacht
t verwacht
M Nbr en M.33 W1
De minister-president heeft'
▼aorxltter der Tweede Kamer
deefd. dat de regering In de vergadering
van Dinsdag, 13 Jannarl een verklaring
sal afleggen nopens de ontwikkeling der
gebeurtenissen In'Indonesië.
Een verkl.rln, van de commii.l.
van goede diensten, waarin wordt ge
zegd, dat de bijeehkomst, welige de
commissie Zondrg 'zal hebben met het
republlkeinstPkablnet, de besprekingen
zal voltooien, Is de eerste officiële be
vestiging van het feit, dat de commit-
sle voor goede diensten de beëindiging
hafer werkzaamheden nabij acht Deze
»verklaring versterkt de algemeen-heer
sende mening, dat de komende d«<en-
het succes of het falen der onderhen»
delingen te zien zullen geven.
Christiansen, de voormalige „Wehr-
machtsbefehlshaber" zal verantwoordelijk
worden gesteld voor het doen in brand
steken van Putten, het wegvoeren van de
mannelijke bevolking en het vermoorden
van vijf Nederlanders te St. Michiels
gestel op 15 Augustus 1942.
verdybbeldc toorn
zullen reageren.
Inmiddels heeft
bassöde Athene doen w-
Amerikaanse Middellandse gee-vl.
het oostelijk deel van deze zee. ten
Westen van Griekenlanl.'oefeningen
(.De vloot bestaat uit hef 45.000 ton mct<
vliegdekschip ..Midway drie lichte k.»*.-
sers en verscheidene totpedobootjagers.
Radio-Moskou noemt de viooty>efening
een bewijs, dat Amerika in Grfekenland
miUtair wil optreden „omdat het door de
vorming’van Markos' regering een poli
tieke nederlaag*heeft geleden".
cht: Leo 3. v d.
■ernot. Wega. Har-
Beek; Planto. Lo-
sn: SHV 74. Meu-
leren. De Rijder;
Mero. De Loof;
le Jong: Loge. Du
de uitoefening van
moeten gebruiken,
ig: In het tijdvak
ld open voor per-
I beroep of In een
agende arbelders-
geen werkkleding
in en in te dienen.
NKAARTEN. etc.:
t te balen, kunnen
^plaatsen.
7EN op 20 Jan. '41.
tPLIN maakCe, reeds ja-
êen film j. Monsieur Ver-
lerika niet „insloeg
i kleine banxbeambte,
ferd ontslagen,
vyfct te werken,
levende.
werkende
jes waren.
zakenleven
voorgesteld.
i de -film.' 4;
te zeer in' A
>n we) gaarne zich
l gewone* ondermij-
it eieren voor Pasen
renwoordige eierproductie recht-
- vaardigt cW verwachting: dat lit de |c°-
mende jpriode tot Pasen aan alle leef
tijdsgroepen acht eieren kunnen worden
verstrekt. Ondes voorbehoud van onvoor
ziene omstandigheden zal de verstrekking
volgt geschieden: op T
bop aangewezen vo<
iruari eveneens een
26 Februari een bon
*1 Maart wederom
•“nslotie op 18 Ma
wordt een gedeelte
gedemobiliseerd, omdat hun diensttijd
voorbij is dit öetrtft hoöfdzakelijk de
manschappen van de’ luchtstrijdkrachten
en de mariniers en een gedeelte wordt
gedemobiliseerd, omdat zij afgekeurd zijn
voor de dienst. De K.N.I.L.-leden komen
me’ verlof naar Nederland.. f
Nadat de sluizen in IJmuiden waren ge
passeerd, kwamen allengs meer soldaten
aan dek om het Nederlandse landschap
langs jich te zien trekken. De algemene
klacht was. dat het zo. koud was.
Sommigen wilden al weer naar de
pen terugkeren. Hoe meer de stad
Een duidelijker uiteenzetting over de
tactiek, die de Duitsers op de Nederlandse
pers toepasten, dan die welke Seyss-
Inquart in zijn rapport opnam, was In
die tijd waarschijnlijk nog nimmer op
papier gezet. Aangezien hij deze voor zijn
doel onontbeerlijke pers niet wenste dood
te drukken, onderwierp hij ze niet aan
vóór-censuur. Door het houden van pers
conferenties onder toezicht van Schmidt
wordt de grote pers met goed gevolg geleld,
schrijft hij en hij vervolgt: het gebaar
vqor op zichzelf staande, steeds minder
voorkomende ontsporingen werd op de
koop toe genomen, gezien de noodzaak
de pers in leven te houden.
Dat de lezerskring afnam, achtte hij
•en niet ongewoon verschijnsel. Bovendien
had dit bet voordeel, dat de kranten in
financiële moeilijkheden kwamen en dien
tengevolge „vrijwillig tot .combinatie
overgaan." Op deze wijze Winden zij dan
weer uit handen van de huidige bezitters
worden overgenomen. Resumerend schrijft
SeyM-Inquart: Beschikbaar ia thans reeds
geheel en al de N.S.B.-pers, persoonlijke
invloed hebben .wij bij De Telegraaf en
binhen enkele dageh zal De Arbeiderspers
worden overgenomen. “De Deutsche Zei-
tung heeft een oplage 'van 30 000 bereikt.
Geschat wordt, dat ongeveer de helft der
abonné's Nederlanders zijn. Een zeer breed
perefront staat dus reeds ter beschikking.
Optimistische conclusies
Met de voorspelling, dat het mogelijk zal
zijn „eén vierde a een derde der Neder
landers Ifi goed georganiseerd verband,
tegenover de versplintering en beslulte-
looshèld dq- andere groepen, naar een
gemeenschappelijke weg met het* rijk te
doen opmarcheren, indien tenminste de
'N.S.B. vorderingen maakt en Het gelukt
de vrije vakbonden en de S.D.A.P.-orga
nisaties vast te houden," besloot Seyss-
Inquart dit eenste uitvo^ge rapport »«n
Enige dagen geleden werd gemeld, dkt Amerika dnisend mariniers (landingstroepen)
naar ds Middellandse Zee sond. ter versterking van de vlqot. Algemeen werd aangs-^
nomen, dat dese soidateR met nen (04^, liehte tanks en viammenwex»«ra) naar
Griekenland tonden gaan, doch thans verneemt Reuters diplomatieke correspondent
it Londen, dat de Amerikaanse eonsnl-generaal inTalestina toestemming heeft verxocbt
voor ontscheping van „een klein aantal Amerikaanse mariniers, die dienst zonden
moeten doen als consulaire garde.” Te- Jeruzalem verwacht men. dat engevper 3M
mariniers de bewaking' van het (onlangs gebombardqprde) Amerikaanse consulaat en
andere door ds Amerikanen gebeerde gebouwen sullen 'overnemen en Amerikaanse
burgers op de hoofdwegen la Palestina stillen begeleiden. Alle andpre cohsolaten ts
Jerusalem zouden om «en soortgelijke
Het Arabisch Bureau te Londen heeft
bekend gemaakj. dat de Arabieren zich
zo sterk mogelijk tegen inwilliging van
het Amerikaanse verrock zullen verzet
ten Wanneer Engeland Amerikaan! e
militairen fn Palestina toelaat, aldus dit
buccau( zal de deur geopend zijd voöj;-
buitenlandse militaire interventie. ‘De
n’ - Arabieren noepien hét éen „roekeloze uit-
x daging" err-beloven, dat zij daarop met
De ISOite retourvlucht van Schiphol naar
Zuid-Amerlka zal de K.L.M. op 19 Januari
uitvoeren Ruim «20# pmaaglera werden yeeds
vervoerd
Stamkaarten, afkomatlg van overleden
of naar het buitenland vertrokken personen,
werden door distributle-ambtenaren te Ge
iten misbruikt tot het betrekken van <y»trl-
butlebescheiden.
Een p.T.T.-poatauto met Inhoud Is te
Nijmegen op brutale wijze geroofd Men
neemt aan. dat de dieven in de Inmiddels
teruggevonden wagen aan geldzendingen
j 20 00# hebben aangetroffen
De kosten van de radlo-omroep zijn
voor 1M7 geraamd op 11.024.211.
Voor hun toekomst hebben velen nog
geen vaste plannen; sommigen willen de
toestand in Nederland aanzien om even
tueel. ais zij geen behoorlijke baan kun
nen krijgen, weer naar Insulinde terug te
keren; anderen hebben van hun verblijf
in de tropen gebruik gemaakt om connec
ties aan te knopen en gaan weer spoedig
terug, zoals vaandrig Van der Horst uit
I Den Haag, die in Maart naar Batavia te
rugreist om daar, bij een particuliere
maatschappij In dienst te treden en luite
nant De Beste uit Rotterdam, die over een
maand naar Zuid-Afrika vertrekt, waar
hij een baan als boordmecano bij de South
African Airways heeft gekregen Maar de
ern tof comman- ze -luitenant, die twee jaar geleden als
dalist|sche File- soldaat O V W-er naar Indonesië vertrok,
was in 1942 Engelandvaarder en heeft
•eds 1200 vlieguren in een Dakota achter
ue rug. z
\ndereq zijn blij, dat zij weer
derland terug zijn en gaan weer
f-ude betrekkingen, zoal
Zundert. die weer 1
‘**J n Breda ga;
«owrteri bij het
*- •fanilla en
ictie van
nankt
jker. dit
verras
wat duis-
veel men-
tolen gezeten,
er zq, uUziet.
verleden
bedenke,
slijk Mei '46 werd
•lijk is ook hier
cht. dat pTtjsdalingen meer baat
dan loonsverhogingen.
nog iets over .Leonard Greegle. de
..ikaanse collega van Henk de Goede,
werkt in Cleveland. Zijn auto is van
maar hij hoopte in 1947 een nieuwe
te kopen. Hij woont met vrouw en twee
kinderen in een eigen huis Van zes.ka
mers met tuin in een middenstandsbui-
tenwijk op 20 km van zijn werk. Hij heeft
een mooie radio-gramofoon (heel luxe,
haar de foto in Factory te oordelen),
een stoomstrijkapparaat en allerlei andere
jnufjes. Meer dan 1000 belegde hij in
oorlogsleningen. hij heeft een spaarbank
boekje, opvoedings-, levens-, auto-, brand
en voor de hele familie ziekteverzekering!
Zijn inkomen is 75’hoger dan in 1939*.
n.l. 73 tegen toen 42. maar de kosten
van levensonderhoud schat hij 95’hoger
en terwijl hij vroeger 40 per maand
spaarde, brengt hij nu slechts 10 weg.
Bovendien schaft hij minder apparaten en
wteubels aan Sinaasappelen, vlees, fruit
en melk gebruikt zijn gezin volop. De
werkcondities in.de fabriek zijn goed, mo
derne machines, want verouderd spul gaat
er uit. Hij bedient 2 van de 40 automaten
en is trots op de zaak, waarin hij werkt.
Zij maken per dag meer dan een millioen
kleine onderdelen. Hij geniet twee weken
betaalde vacantie per jaar en verheugt
zich op een Kerstgratificatie. Hij is te
vreden met zijn vak. maar zijn zoon moet
het verder brengen. Mrs. Greegle wil hem
dokter zien worden.
Het is wel een verschil met Henk de
Goede. Er zijn nog twaalf, andere geval
len, die stuk voor stuk ook iets te zeggen
hebben. Kijker hoopt er dezer dagen iets
van te vertellen.
De regering maakt bekend,
haar leedwezen In de afgelopen
de navolgende verliezen zijn gers
teerd:
Koninklijke marine:
W. A. Honig uit Vledder.
F Matteman uit Amsterdam.
Koninklijke landmacht:
P Niehuis uit Rotterdam.
D Miedema uit Minnertjga (ge$n. Bar-
radeel, Fr.)
H. L. J. Elsenburg uit Rotterdam.
J C. L. Meijer uit Stokkum (gepi
Bergh).
Krist
Noel uit
sterdam echter in zicht kwam, hoe meer
de koude vergeten werd. Onder de rook
van Amsterdam kwamen fietsers de boot
tegemoet en reden dan mee. Overal uit
de falirieken *n kantoren Ipngs de route
werd met zakdoeken.en vlaggen gezwaaid
en de jongens begonnen nu pas goed te
merkeh. dat zij weer in Nederland waren
Over de reisbaren allen zonder uitzon
dering tevreden. Het was wel een beetje
saai geweest, want er was geen ruimte
overgebleven om wat aan sport te doen
Het eten^was bijzonder goed en rij legden
hierop dé nadruk, omd^t Hit in Indonesië
niet altijd Kt-t geval is geweest. Vooral
mariniers klaagden hierover erg. Ook v<
haalden zij van de slechte sigaretten, c
zij in Indonesië gekregen hadden.
Dat de douane bij het vertrek zeer
.jstreng was opgetreden en had bevolen,
dat niemand meer dan 30 guldèn mee naar
huis mocht nemen, vonden zij minder
prettig. Vooral omdat iedere gulden boven
de 30, die zij bij zich hadden, werd afee-
noQ)*n. Het Kerstfeest werd in de Rode
Zee gevierd Toen kreeg ieder zijn
N.I W.l.N -pakket. Wie men ook spreekt
van deze soldaten, zij zijo alle tevreden
over het werk van de N I W.l.N. Bij de
kerstmaaltijd Vblgden de L.S.K.-ers een
oude traditie, n.l. dat de officieren voor
deze ene keer de manschappen aan tafe)
bedienen, welk voorbeeld door de offlcie-
len van de landmacht werd overgenomen
Met zwaar weer passeerde dc Nieuw Hol
land op Oudejaarsavond'de Straat^-yn Si- 1
cilië. maar dat deerde de jongens niet
want zij vierden lustig feest, zij het Jan
„blnnensfiuts’’ met gesmokkelde drank
deeld. zal Paul Henri Spaak, dc Belgische
eerste minister, zich rechtstreeks in ver
binding stellen met koning Leopold van
België, die thans in Zwitserland verblijf
houdt. In een poging een oplossing te «in
den voor de reeds drie laar oude Belgi
sche koningskwestie
Na een kabinetsvergadering
minister van Binnenlandse Zaken
pers een communiqué verstrekt,
wor3t gezegd, dat dc regering,
de Inhoud van de brief van konl
pold aan minister Spaok in kenni
gesteld, besloten had Ge
tigen rich rechtstreeks 1
verbinding te stellen om
dc koningskwestie te zoc
kader van de
Maart j 1-
Volgens deze regeringsverklaring moev
een oplossing van de koningskwestie wor
den gevonden „In overeenstemming r
lands nationale instellingen en In
menwerking met de politieke .partijen
Uit Lauianne veyneemj bet Zwitsers*
telegraafaKcntschap, dat koning Leopold
op 29 Januari voor een vacantlereia naar
de Antillen zal vertrekken. Na deze reis
zal h(| naar Zwitserland terugkeren.
gedeeld bij de marlneluchtstrijdkrachten.
Voor het omlaagschieten van het Engels
luchtschip C-27 kreeg*hij de orde
le mérite". Na de oorlog vocht hij
nog tegen de Spartacusgroep. maar in
1922 keerde hij terug tot zijn oude be
roep en werd weer kapitein bij de koop- I
vaardlj.
*De eerste kennismaking vap de Neder
landers met Christiansen dateert uit 1930 I
toen hij als bestuurder van de grote vlieg-
boot DO X op een wereldvlucht ook Am
sterdam aandeed. Reeds in 1935 zien wij
hem in het uniform van generaal-majoor
paraderen.
Hij is dan commandant van de «Heg
school. Hitler benoemde hem tof
dant van het ..natlpnal-sozialist^sc...-
gerkorps” en vergat hein ook verder met.
De promoties volgden elkaar snel op en rce
zo zien wij Christiansen eind Mei 1940 als de
..Wehrmachtsbefehlsljaber'' naar Neder- I \ndercq zijn blij, dat zij weer in Ne-
land komen met de rang van „General derland terug zijn en gaan weer in hun
der Flieger". f-ude betrekkingen, zoals sergeant Dirken
uit Zundert die weer naar de Raad van
j Arbeid in Breda gaat In 1945 werd hij
gedetacheerd- bij het Amerikaanse hoofd
kwartier in Manilla en vérvulde verleden
jaar zelfs de functie van hoofd van de Ne-
derlands-lndische aankoopcommissie, In
Manilla. Over het algemeen gesproken, ziin
de jongens erg blij, dat zij in Indonesië
zijn geweest, maar over hun oorlogserva
ringen spreken zij nog niet voel
heeft de
an de
waarin
ig. na van
„ning Leo-
)a«k in kennis te zijn
de premier te mach-
met Je koning in
1 een oplossing van
.oeken binnen het
regeringsverklaring van
Deze man «egt nu tegen zijn ondervra
gers:
Mijnheer, ik weet van nltets. Ik nam
nooit besliasinKen. maar ging af op het
oordeel van mijn stafofficieren en al» zij.
eerjljke, goede en „anitaendlge" mannen,
mij adviserep: zo en zo n—U L-i
ren, wat moet ik dan. ik, een eenvoudige
zeeman? Ik kon hét allemaal niet zo
overzien.
Het onderzoek in deze zaak was overi
gens verre van gemakkelijk. Men had
slechts over enkele getuigen de beschik
king van wie er een hü was nog wel
„ftitgeleend" door de Amerikanen om te
getuigen zelfmoord pleegde Ook gene
raal Student, die vooj het bombardement
van Rotterdam verantwoordelijk ordt
gesteld, is als getuige gehoord en verder
werden gehoord de stafofficieren van
Christiansen. In weerwil van alle bezwa
rende getuigenverklaringen blijft Chris
tiansen ontkennen. Kan hij er helemaal
niet onder uit. dan is zijn stereotiep antij
woord
Daarvoor is die en die verantwoor
delijk.
FABRIEKSARBEIDERS, hoe leven zij
over de gehele wereld? Dit heeft het
Amerikaanse maandblad Factory zich
afgevraagd. In veertien landen heeft h«t
•en steekproef laten nemen, en om een zo
zuiver mogelijke vergelijking te krijgen
heeft men in die landen arbeiders, die
automatische draaibanken voor het ver
vaardigen van schroeven bedienen twee
jaar na de oorlog voor deze enquête on
dervraagd.
De uitkomst van dit belangwekkend on
derzoek. dat gedeeltelijk in de Mededejin-
gen van het Centraal Sociaal Werkgevers-
verbond wordt aangehaald, is niet zo gun
stig. Afgezien van ertkele landen vindt de
fabrieksarbeider het over df gehele we
reld mMjlijk. In ten minste vier der be
trokken janden ligt practisch niets tussen
hem en de honger In de Verenigde Sta
ten, Canada. Zuid-Afrika en Zweden heb
ben de arbeiden enig comfort, het minst
beeft het de arbeider In Indië.
In de V.S. heeft hij het verreweg het best,
al is het in Canada in sommige opzichten
wellicht nog iets guwstiger. Dit was reeds
vóór de oorlog het géval. Voor één uur
loon .kon in 1940 de Amerikaanse arbeider
7'pond brood kopen, de Engelse 5.2, de
Duitse 2*/t en de Russische 1-9 pond. Om
in 1940 een overall (working shirt) te ko
pen. moest de Amerikaan 1 uup 28 min
werken, de Engelsman 4 u. 3 min. de Belg
5 u 49 mln, de Fransman 5 u. 53 min. de
Duitser 9 u. 50 min. en de Italiaan 17 u
5 mip. Nederlapdse cijfers vermeldt het
blad niet. Kijkenberekent deze aldus: vol
gens het Statistisch Zakboekje was in 1940
het gemiddeld uurloon van een metaal
arbeider 69 ct, 800 gr brood kóstte toen
18 ct, terwijl naar Kijker vqp dr(c kanten,
onafhankelijk van elkaar, heeft vernomen'
dat de meest bestede prijs voor'een over
all/ 3 95 bedroeg, waaruit dan volgt.-dat
in 1940 deze arbeider voor één uurloon
5’/» pond brood kon kopen en dat hij voor
een overall 6 u. 41 min moest werken.
Natuurlijk gaat onze belangstelling uit
naar wat dé enquête omtrent dg Nedet-
landse arbeider vermeldt. Hij heet Hen
drik Jan de Goede, hij woont in een stad
je bij Utrecht. Hij heeft vrouw en'twee
zoontjes. Zij eten gewoonlijk uit de pan,
omdat zij zo’n gpbrek aan schalen en bor
den hebben. Hun verveloze 4-kamer-wo-
njng, met een streepje tuin voor en ach
ter, ziet er van binnen Nederlands netjes
uit. schoon en niet ongezellig, maar de
kleden zijn tot op de draad versleten, la-
kens en slopen zijn niet meer dan vodden.
De familie heeft.maar 3 kopjes en «cho-
teltjes en 2 gescheurde kroezen voor de
kinderen. Potten en pannEn zijn hard no
dig..
De familie' De Goede heeft genoeg te
eten, brood, aardappelen, stamppot. Ech
ter slechts een paar sneedjes vlees per
week, wat vis en practisch geen fruit. Het
is Mn eentonig en'eenzijdig diept.
Kleding is een groot probleem, speciaal
ondergoed. Vorige winter (46’47) had het
gezin minder kolon dan in de hongerwin
ter.
Toch wordt de toestand in Nederland
beter. Door een textieltóewijzing zijn de
kinderen er tipts beter aan toe. Sparên is
absoluut ónmogelijk, aan eigen, huis of
auto kunnen zij niet denken.
Henk is met 20 dienstjaren een veteraan
in een goed uitgeruste en goed geleide ma
chinefabriek. Zijn baan bevalt ‘hem best.
Hij is lid' van een vakvereniging. Aap
klachten over arbeidsvoorwaarden wordt
tegemoet gekomen. Hij is nbch communist,
noch „collectivist”, en verwacht van de
mocratische vrijheid, zoals dezé in Neder
land en de Ver. Staten heerst, een verbe
tering van zijn toekomst. Hoewel er een
aterke spanning tussen lonen en prijzen
bestaat, Is hij tegen een algemene Joons-
verhoging en ziet hij meer heil in een
prijsverlaging Ovfcr de terugkeer naar
normale toestanden Is hij niet optimistisch,
hij denkt dat er ten minste 10 jaar mee
zijn gemoeid. In zijn bedrijf zijn 40 van de-
105 Zwitserse „schroefautomaten” door de
Duitsers wcggehaald. Men sukkelt met
grondstoffen. Zijn uurloon steeg met 50*
terwijl de kosten van levensonderhoud
dubbel zo hoog werden.
In sommige opzichten vindt Kijl
^Tiortret in een Amerikaans blad 1
send juist. De kolensituatie is
ter, maar er hebben inderdaad
«en vorige winter zondqr Ju
Dat 200* gr. vlees per week 1
vind Kijker vreemd. Fruit was
jaar veeL duurder dan nu. (Men I
1 dat de enquête waarschijnlijk Mei
gehouden). Zeer opmerker’
het inzicht, dat pr^jsd "-
brerjgen
Nu 1
Ameril
Hij 1
1940,
Weer een depressie op komt.
Weerverwachling. nieeijedeeld door het
K N M 1 in De Bilt geldig van Zaterdag
avond tpt Zondagavond.
Tijdelljk weer tot stormachtig toenemende
wind, aanvankelijk uit richtingen tussen Zuid
en Oost -Later bijna overal draaiende naar
Westelijke richtingen Meest zwaar bewolkt
met nu en dan regen op sommige plaatsen
voorafgegaan door sneeuwr Later wal zach
ter
Januari Nieuwe maan.
Zon op 1.47; onder 18 48
Maan op 9.33; onder,18 30
U Januari Wanende maan.
Zon op 8.47; onder 18 30
Maan on 10.M: onder 17 39
TTT EERKUNDIGE
W AARNEMINGEN
Hedenmnrgen om I uur 40 yreeden te Rot.
terdam de volgende weerkundige waarne-
nJneen gedaan:
Barometer
wind
Temperatuur
Max tfemw
Min temrH* 4
Weersgesteldheid
Mtusert Is naar z(fn geaardkeld een
liberaal natienaliat met een poging tot
faaclatlsche methoden, die tenslotte bang
i« voor brt Groot-Duitae rUk. ZUn poli
tieke kwaliteiten x(jn nauwelUka die van
een gemiddelde Gauleiter. In Nederland
speelt h(j daarmee al een niet onbelang
rijke rol". •r'
Aldua adtreef dp 19 Juli 1940 de rijfc-
comtniasaria voor het bezette Nederlandse
gebied, dr Arthur Seyns-Inqyart. in een
met „Geheime Reichaeachc" gestggnpeld
rapport over de eerste 6 weken van zijn
ambtatijd aan Hitler.
De Duitsers wilden de N.S.B. gebruiken,
niet haat de macht geven. Die hielden ze
zelf.
Niet zonder enige trots schrijft
Inquart over de sluwe maatregel
hij bij de machtsovememing 1
f««i om de continuïteit van t~*
niet te verstoren. Met voldoen!...-
teert hij, dat hij de Nederlandse aecreta-
riseen-generaal bereid heeft weten te vin
den in functie te blijven en zich daarmee
de mogelijkheid heeft geschapen „het
aanwezige, bestuursapparaat geleidelijk in
handen te krijgen".- Hij handhaafde deze
functkmariseen. zo schrijft hij. daar het
bij hun aftfeden als onwaarschijnlijk moest
worden beschouwd, geschikte Nederlanders
te vinden, die het bestuur konden over
riemen. Aan deze secretarisaen-generaal
verleende hij grote volmachten voor zover
dat in zijn kraam te pas kwam. Een voor
beeld darvan haalt hij zelf aan: „Het was
duidelijk, dat een groot aantal maatrege
len genomen moesten worden om de con
sumptie te verminderen teneinde voor
raden voor het (Duitse) rijk te verkrijgen".
De setretarissen-generaal moesten wel
iswaar loyaal medewerken, maar hadden
het recht af te treden als hun iets bevo
len werd, dat hun niet verantwoord
schpen. Daar geen dezer ambtenaren op
het< moment waarop- Seyss .zijn rapport
schreef, van dit recht gebruik had ge
maakt, zei hij „terecht te kunnen conclu
deren, dat zij aan aliq hun gestelde eisen
vrijwillig hadden voldaan".
De Nederlandse ambtwarer\ waren vol
gons Seyss Inquatf „zoals alle Nederlan-
ders" van huis uit lastige lieden. Men moet
zeer veel met hen onderhandelen, zo
sthrij/t hij. Als zij neep zeggen, betekent
dat nog niet definitief neen, als zij ja
zeggen, overdenken zij de. zaak nog lange
tijd en tenslotte doen zij toch wat men
wil. Verder hebben zij behoefte zich te
dekken.
Aangezien de Nederlanders nog plet
goed kunnen geloven, dat Engeland, dat
eeuwen lang de belichaming Van de- we
reldmacht is geweest, nu Joch definitief
van het continent is uitgeschakeld, wen
sen zij in vele gevallen een rechtstreekse
opdracht, aan welke zij dan eenvoudig gr*
volg geven om later op deze dwangpositie
te kunnen wijaen. Men mag evenWel over
het gedrag der ambtenaren in de bestuur*'
practljk In het algemeen niet klagen.
Op alle gebieden heersen echter uitge
sproken liberale methoden en ^principes”
De Duitse geest
Door het overnemen van de leiding van
de vrije vakbonden en van de organisaties
van de S.D.A.P.. in het bijzonder van de
hiertoe behorende pers, is een breed po--
dium verkregen, aldus Seyss Inquart. van
waaruit op het Nederlandse volk poli
tieke invloed kan worden uitgeoefend. Hij
meende blijkbaar, dat ook Nederland met
de „Militirgeist" behebt was. want hij
knoopte hieraan het Volgende plan vast:
„Het zal van bijzonder belang zijn»'dat
dtt>r de gedisciplineerde marsen van de
seml-militaire en jeugdorganisaties der
N SB. (W.A. en Jeugdstorm) speciaal op
de arbeiders, maar ook op de verdere Ne
derlandse bevolking de gewenste Indruk
wordt gmaakt".
Minachting voor de N.S.B.
OoX aan het verraad van de N.S.B.
wijdde hij enkele woorden: „Er zijn con
crete aanwijzingen, dat N.S.B.'ers in de
uniform van Nederlandse soldaten ten
gunste van de binnenrukkende rijkstroe-
pen hebben ingegrepen". Hoe t)Ü echter
Nêderlanders liet behandelen, die het
waagden, hetzelfde te zeggen, is algemeen
bekend. Bijzondere aandacht schonk
Seyss-Inquart aan Zwart Front van
Arnold Meyer. Hij beschreef deze partij
als „een katholiek-fa^cistische groep, die
in de’zuidelijke provincies zijn aanhan
gers heeft, ongetwijfeld aan het katho
licisme la gebonden, maar die beslist stcl-
llnfc neemt tegen de liberaal-democrati-
sche richting en zich veoral ook keert
tegen de politieke invloed van de "verte
genwoordigers van het protestantse noor
den van Colijn". Wat Colijn zelf aanging,
deze «tak boven de massa uit en „of-
scHbon hij doordrenkt met liberaal-wes-
terse opvattingen en als uitgesproken cal
vinist ontoegankelijk voor nationaal-so-
cialistische denkbeelden van welk$ aard
dan oolc was. zou toch zijn heerszuchtige
natuur en.zijn behoefte zich te laten géi
den hem wel eens kunnen verleiden óp
politiek gebied zaken met de bezetten
de macht te doen. Daarbij zou zijn zêlU
ingenomenheid hem tot de opvatting kun
nen verleiden, dat hij tenslotte de han-
Waarschijnlijk 2al het proces Februari
te Arnhem beginnen. Dit hangt echter af
van de gezondheidstoestand van de pro--
cureaur-fiscaal aldaar, mr Visser, die
thans ongesteld is. Mocht deze niet tijdig
hersteld zijn, dan wordt de zaak in han
den gelegd van de advocaat-fiscaal mr
Fickert. hetgeen waarschijnlijk vertra
ging zal veroorzaken. De procureur-gene-
raal van het BijzonderGerechtshof te
Leeuwarden, mr H. R. de Zaayer, was in
deze zaak en die van Christiansens staf
officieren rechter-commissaris.
„Een slappeling" is een weinig eervolle
betiteling voor de voormalige „Wehr-
machtsbcfehlshaber" Christiansen, maar
in de ogen van de mensen, die door het
onderzoek met hem in aanraking kwa
men is hij het. Op alle mogelijke ma
nieren probeert hij aan de ingebrachte
beschuldigingen te ontkomen. Hij poseert
'als fle eerlijke, rondborstige zeeman <Le
door toevallige omstandigheden in het
leger is gekomen. De man acteert zo goed,
dat men hem, als men niet beter wist,
zou houden voor een brave kapitein van
de e$n of andere loodsboot.
Friedrich Christian Christiansen werd
12 December 1879 te Wijk op het Noord-
Friese waddeneiland Foehr-geboren, waar
zijn ouders een-eenvoudig zeemansbestaari
vonden. Hij ging ook naar zee en werd
kapitein ob de gröte vaart. Al spoedig
bemerkte hij. dat er voor hem ook nog
andere mogelijkheden waren. HU liet zijn
beroep varen en <t.erd in 1918 vlieger.
Tijdens de eerste wereldoorlog wai hij in-
/"’HAR1.1F. CHAPI
ren geleden,
doux. welke in Am<
Vóorgesteld werd een
<lie. An,-de slechte tijd, wc
maar die zich er boven op vyfc>t tc v
thuis nis fatsoenlijk burgerman 1<
-maar in-hët .'vrije" zökeitlevefi
met methoden, die minder netji
Toen had hij succes
Het publiek, dat hot vrije
niet gaarne zo ongunstig zag
veroordeelde dc strekking van
deze was te zeer ..subversief"’! Tt
gaande tegen wat mei
voorat el t. je zéér hel
nerid.
Truman's rede in hel (Songrerf. waar
Senaat en Huis van Afgevaardigden teza
men kwamen, had iets van een redevoe
ring van Monsieur Vcrdoux. De redene
ring sloeg-nicj in. De politieke groepen
hoorden niet gaarne deze uiteenzetting, die
te zeer tegen do algemene lijn in ging.
Dc"republikeinen zjyegen. Bij vroegere
gelegenheden ricjitte hij zich scherp tegen
dc communisten. Dan was er algemeen
applaus Dikwijl# was Truman bereid
rebds dadelijk grote concessies te ioen aan
de republikeinse politiek Dat gaf enige
tevredenheid en enig applaus ook in die
Maar Truman til^cf wat dc dadelijk te
verlenen hulp aan Europa betreft, op zijn
stuk «laan Hij deed generlei concessie. De
republikeinen bleven dus zwijgen.
TAE DEMOCRATEN waren verdeeld.
maar beide groepen waren ontevreden.
De leden, die X^tllace willen volgen, meen
den. dat Truman hun de wind uit de Vi
len nam Maar voor de grote groep der
democraten.sprak Truman te zeer al*
Monsieur Verdoux over de ongunstige
zijde van «de ..vrije" mededinging Men
hoort niet gaarne spreReri over de teiste
rende gevolgen van een economisch
systeem, dat men vereert.
Hoe weinig Nederlanders, die New York
bezoeken, rijden de 5e Avenue af tot aan
het einde, tot de woninK-nood van Har-
lem-river’ Wat weten rij van de ellende
van de arme Amerikaan? Truman sprak er
over zoals Wallace
Zal Triiman. hoewel staande iu een hem.
voor een groot gedeelte, vijandelijk con
gres. toch met zijn Europa Herstel Plan
slagen? Het maakt voorlopig de indruk of
weigeren, nu. te moeilijk is.
Zullen wij. Europeanen, gaarne accepte
ren? Bedenken wij. dat Europa In één oor
log met Amerika, beide vechtende voor
eigen belangen, heeft gestreden, maar dat
Europa veel meer heeft geleden, dan is
het aannemen en het verlenen van dc hulp
zedelijk geoorloofd. Toch wordt dc hulp
ook aarzelend aanvaard De omvang van
onze verplichtingen daarbij is nog niet te
overzien.
o
De
aardi
mende *>pflode tot Pasen aan alle 1
tijdsgroepen acht eieren kunnen woi
verstrekt. Onde» voorbehoud van C"”.
zlene omstandigheden zal de veretrekking
als volgt geschieden: op 22 Januari wordt
een bop aangewezen voor éen ei, op 12
Februari eveneens een bon voor een ei.
26 Februari een bon voor twee eieren.
11 Maart wederom een bon voor een. ei
tenslotte op 18 Msart (ruim een week
>r Pasen) een bon voor drie eieren.
Inschijjvingsbe wijzen
voor fietsbanden
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede, dat van 11 tot en met 24 Januari
a.s. door de dlstrlbutledlensten gelegen
heid zal worden gegeven tot het Indienen
van aanvragen voor inschrijvingsbewijzen
voor fietsbanden voor vervanging aan per-
aonen, die sinds 1 Januari 1945 reeda één
of meer bonnen vóoV een buitenband ont
vingen, doch aan wie daarna nog geen
inschrijvlngsbewijs werd verstrekt. Door
dp distributiediensten wordt plaatselijk
bekend gemaakt, waar en wanneer per
formulier MD 333-30 de aanvragen voor
een der Inschrijvingsbewijzen B I. 702 tot
en met B.I. 706 kunnen worden ingediend
Het ligt niet in de bedoeling na 24 Jan
a.a. nog gelegenheid voor hct> aanvragen
van een in«chrijvingsbewij« open te atel-
len.
*BuVoh. Besluit Is d« ve«tlgln«wct klein
bedrijf v«n toepassing verklaard op de
kleinhandel tn alcoholhoudend* en alcohol
vrije dranken.
[^ÓUANt