Melk Vergeten eiland wenkt de wereld De vrouw, die met haar voeten schreef Blik over Tholen Onze machtige bondgenoot: Miniatuur-staat in Driebergen Het GEDICHT van de week Vijftig jaar „Gedienstige" Altijd in één betrekking DE HERKOMST |VAN ESPERANTO Utopia voor de jeugd Coudse kermis vroeger „Krakepiejen"' werden graag gesnoept AT C~) AAR. ANNEER Historische optocht gaat door wiï.r? Betovergrootvader met 127 nakomelingen Vijf generaties in Moerkapelte Overgang cn toelating Cpornhert-g) mnasium Geslaagden aan de Huishoudschool .HEKSTE BLAD - PAGINA 2. ZATERDAG 24 JULI 1MB. werk op de rioter. De sleepboot vaart de haven uit. Een Canada voor regenwormen yiSSERS, kijkt uw pierenpqtten eens na of er misschien nog een Overschotje in zit, regenwormen, uw Canada is ontdekt, ook gij kunt emigreren, want Tholen wordt voor u het eiland der belofte en toekomst. Het roept u, gelijk het moederloze veulen door de radio de merrie. Wat toch is het geval? De inundatie heeft in de grond een structuurverandering te weeg gebracht. Het zout ls er weliswaar al lang weer uitgeregend, doch de klei-kalkbmding van voorheen schynt door de tydelyke ii\werking van het zeewater een kalk natrium- karakter te hebben gekregen. Gevolg: een cementharde bovenlaag vol scheuren, een z.g. dichtslaan van de grond en korrelige aarde, waardoor de planten niet voldoende kunnen ademhalen. Er wordt nu vooral gips op het land gebracht, wat een goede zalf is. doch yeel meer dan dit kunstmatig, moet een natuurlijk geneesmiddel uitredding verschaffen en dit wordt belichaamd doorde regenworm. LAND ZONDER WORMEN De rampzaligste nalatenschap van Tholena inundatie is de regenwormensterfte ge weest. er valt geen wormpje meer te ontdekken. En een land zonder wormen ls nu eenmaal ten dode opgeschreven, daar deze verachte schepseltjes, die ten getale van 70 stuks tn één m3 behoren rond te sluipen Tholen is al blij met 10' per jaar in een hectare 20 ton „verzetten" en zodoende de levende in gewanden van de bodem zijn. de onmis bare kanalen voor de vruchtbaarheid? Zoals gezegd deze landsvriend no. 1 ontbeert Tholen en de man. die een doel treffende regenwormeninzameling van b v. 100 000 exemplaren weet te ontketenen ten behoeve van dit vergeten eiland van Zeeland, verdient een standbeeld. Andere noden Er zijn meer zorgen. De werkloosheid heeft er b.v. scherpe vormen aangenomen Oorzaak toegespitste mechanisatie zet de arbeiders gedurende lange perioden aan de kant en de pogingen tot industrialisatie en Intensivering van de landbouw vorde ren nog niet best. Het stadje Tholen zelf houdt 5 ha mooi Induatrieterrein ter be schikking. gunstig gelegen bij snelle ver bindingen naar het afzetgebied, maar de wereld bijt niet hard en de kleine land bouwer die met z'n gezin een betere Uesfaanskans krijgt als hij de verbouw van producten, die meer arbeidskrachten vergen de zaadteelt en de klein fruitteelt b-v. ter hand neemt, staat door een eeuwenoud conservatisme wat schuchter tegenover omschakeling.. De bevolking is zeer behoudend, op Zondag b.v. geen verkeer, geen buasen over het eiland, van de waterleiding moest men er aanvanke lijk niets hebben en animositeit tussen de gkmeenten onderling wil de activiteit van bestuursorganen, wier blik verder reikt ddh de grens van het dorp, ook nog wel eens remmen. Moeizaam streven Vier van de zeven I w. Tholen. Stave- nisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer hebben dezer dagen de kaarten voor de vaderlandse pers opengelegd en allereerst gewezen op het streven naar meer ge meenschapszin. verankerd in een stichting ..Dorpsgemeenschap Hier zet men de schouder» onder het culturaje en sociale leven, de film dringt nu meT wetenschap pelijk nieuws door tot plaatsen, waar hij tot dusver de deur gesloten vond. jeugd werk en kleuteronderwijs worden aan gepakt. op praatavonden en lezingen is men behoedzaam bezig het chauvinisme ln te kapselen en te laten overgroeien door een beter begrip voor burgerzin. Een uitvloeisel vormt o.a. het plan tot op richting van een gebouw voor ouden van dagen in het oude vestingstadje, door Tbolen met zustergemeenten voorbereid. De oestercultuur ln Tholen (100 mensen ln het bedrijf, drie mlllloen aan deviezen per jaar) maakt een moeilijk» tijd door. de jongste strenge winter en de hete gomer hebben dit tere. luxe product ern stig beschadigd Met het massa-artikel de mossel gaat t beter. hU belaagt (o.a door middel van de naar wij ondervonden actieve firma Stoffels) de Deense con currentie terdege. Merkwaardigheden Een sight-seeing door de nauwe, boch tige straatjes betekent het opvangen van glimpen uit het verleden, dat ln al die oude dorpen ls blijven dromen. Graf tomben van vroegere Ambachtsheren, die van hun heerlijkheden wel aan de oot moedige bevolking schonken; geveltjes uit de 15de eeuw. een heel mooi bezit St. Zwemmen. MARIE BARON t Na een langdurige slekte la Donder dagnacht te Botterdam overleden mevr. M- de Puy—Baron, in de xwemwertld be kend ala Marie Baron. Met Zus Braun was zij een der pionier- eters op het gebied van de zwemfport. een der eerste pupillen ook. met wie mevr. Braun zoveel fraaie successen ln binncn- en buitenland boekte. Zij was schoolslag* specialiste en bracht vier wereldrecords op haar naam; ln 192(5 te Brussel de 200 m in 3.184; ln 1928 te Rotterdam hetzelfde record met 3.12.8; in 1927 te Brussel de 400 BH de onderlinge wedstrijden van de O-DJZ. zwom ook Marie Baron nog wel eens een baantje. Hier ziet men haar ln gezelschap van JHe Mastenbroek. ra in 6.54.8 en In 1828. eveneens te Brus sel, in 6.45 8, tijden, die thans njet veel meer betekenen, maar destijds de gehele internationale zwemwereid in verbazing brachten. In latere jaren, na haar huwelijk, bleef gij de zwem sport trouw Een enkele maal flartte zij nog ln wedstrijden vsn haar ritib. de O.D.Z. en zij was ook badjuf frouw ln het zwembad aan de Maaskade. liet mooi bewaarde geveltje uit 1495 te St Annaland. Annaland uit 1475 een zeer goed gecon serveerd ruitvormig schild uit 1591. dat m het moderne raadhuis wat uit de toon hangt en in gepenseelde taal vertelt van de Heilige Anna en aan de keerzijde In zijn „balken" van de ondeugende onstui migheid van de heer Herman van Bour- gondie. zijn bezienswaardig mèt het stam huis der Rosevelts in Oud-Vossemeer. waar ander symptoom yan de nieuwe tijd! sportieve elementen op 31 Augus tus een wielerronde van Oud-Vosscmeer laten draaien en mèt dc knusse kerk- gebouwtje*. van welke de uil begin 1400 stammende, totaal verscheurde en ver zakte Gothische kerkje Tholen. thans als Boerderijen en de vergoeding van oorlogsschade Boerderijen met landbouwschuren zullen vanwege haar grootte bij de uitkering van oorlogsschade wel nimmer voor de vervangingswaarde in aanmerking komen, ook al behoort de eigenaar tot de econo misch zwakkeren. Indien de boerderij verpacht was. komt bovendien noch de pachter, noch de verpachter voor ver goeding van vervangingswaarde in aan merking. Het gevolg hiervan zal zijn, zo meenden verscheidene Kamerleden in het Voorlopig Verslag over de desbetreffende, wet. dat vrijwel geen enkele boerderij herbouwd zal worden, behalve dan door economisch sterkeren Tegelijk met dit wetsontwerp moet een algemene regeling voor dc herbouw van boerderijen worden overgelegd, waardoor ook voor eigenaren-verpachters herbouw verantwoord kan worden geacht. Voor de eigenaren-gebruikers is de toestand nog veel moeilijker Zij moeten bouwen om hun bedrijf in stand te houden. gevolg van een noodkreet, in 1946 gericht tot Monumentenzorg, volop In restauratie, de voornaamste is. Deze restauratie heeft onlangs geleld tot het vinden van 21 kisten met mum mies. waarvan er naar Leiden s(|n ge- sonde n. ten welkome prooi onser oudheid kundigen. die na de Wieuerdse en de Limburgse sullen ondersoeken hoe de Tholense mummies san hun merkwaardige duursaamheid z(Jn geraakt. Belangrijk zijn ze. deze mummies, maar belangrijker men vergete het toch mctl zijn de wormen, de regenwormen, die er niet aan knaagden' Huurverhoging voor oorlogsschadevergoeding Ter dekking van de uitgaven voor de vergoeding van oorlogsschade 'ia ook ge dacht aan een huurbelasting. die 73 millioen zou moeten opbrengen Dit be tekent volgens vele Kamerleden gemid deld een huurverhoging van 15*Een gelijk percentage leek hun nodig voor Je verhoogde exploitatiekosten. Neemt $n»n voorts aan. dat dc financiering door dc overheid van het exploitatieverlies voor onrendabele bouwkosten ongeveer 50 milliocn per jaar zal bedragen, dan zon de huurverhoging tenslotte gemiddeld 40"» moeten bedragen, waarvan 25be lasting Gaarne zou men daarom verne men hoe dc regering hierover denkt* HET IS ZOVER dat de melk zonder bon vekrijgbaar Is gesteld, zij het dan maar voorlopig. Vele huismoeders zullen het bericht met vreugde gelezen hebben, omdat de mclkrantsoenen niet voor alle gezinnen toereikend waren. Met het buitenland vergeleken drinken de Nederlanders veel melk U kunt rus tig op een van uw vacantietochten ergens uit gaan rusten met een glas melk voor u. zufrder dat iemand dat vreemd vindt maar probeert u dat eens in het buiten land. Als baby beginnen wij met melk. en krij gen wij via de mtflk alle voedsel, die Wij de eerste maanden van ons leven nodig hebben; daarna behoeft het echter aan vulling. omdat de melk niet alle stoffen bevat die het menMjüjk lichaam nodig heeft. Hoewel dus niet alles, bevat de melk toch de voornaamste grote groepen van voedselbestanddclen. t^l de vetten, dfe eiwitten en de suikers of koolhydraten Vooral de verschillende soorten ciwittcf^ zijn alle in de melk aarfwczig.en jjustz hieraan ontleent ze grotendeels htlar hogc^ voedingswaarde. In mincfcre mate dankt zij deze aan haar vetgehalte, hetwelk na bewerking in de fabriek enigszins -lager is geworden, zodat tenslotte het eiwitge halte 3* het vetgehalte 3* en het sui kergehalte 4'is. Omgerekend naar de totale voedselhoe- veelheid welke per dag nodig^ is om in leven te blijven, zou een volwassene zich met vier liter melk per dag kunnen voe den. Maar. zoals gezegd, bevat melk niet alle bestanddelen, welke wij nodig hebben Er zit te weinig ijzer en andere metalen ln. evenals tc weinig vitaminen c d., zodat op den duur Iemand toch aict van 4 liter melk gezond kan blijven. Altijd koken Uit hygiënisch oogpunt moet alle zoete melk voor het gebruik gekookt worden Door dit koken worden alle schadelijke kiemen gedood. In de vorige eeuw vond Pasteur dat tweemaal verhitten tot 80 graden dezelfde kiemdodende werking heeft als het koken bij 100 graden Bij dc eerste keer worden de levende kiemen gedood en krijgen de onontwikkelde kie men een enorme grociprikkcl. zodat zij bij dc tweede keer. ook volgroeid, dan vérnictigd worden Het verhitten tot 100 graden, dus het koken, vernietigt de kie men in alle mogelijke stadia van ontwik keling. Maar door deze hogere tempera tuur treden er ook meer veranderingen op In ae melkeiwittcn. waardoor zij minder van kwaliteit worden: vitaminen verlie zen eveneens bij het kookpunt een deel van hun werking. De tweemaal tot 80 gra den .verhitte. di. gepasteuriseerde melk, is dus van dat standpunt bezien, beter dan de gekookte Naast het huishoudelijk gebruik voor pup. sausjes, pudding. koffie en thee. wordt de melk ook voor andere doelein den gebruikt Door haar vloeibare vorm en haar hoge voedingswaarde is zij voor de behandeling van maagputienten zeer geschikt. Dat de melk ecji grote waarde heeft bij het lichamelijk aansterken wan- peer zij als extra bijvoeding wordt ge bruikt verklaart het feit dat dc school- melkvoorziening nog steeds wordt voort gezet Arbeiders, die de gehele dag met giftige sloffen ln aanraking komen of giftige dam pen inademen in fabrieken, op het land, bij het bespuiten van gewassen, en bomen of In het ziekenhuis bij het géven'van nar- coses, kregen tot voor korte tijd extra melk te drinken ter ontgiftiging vun hun bloed. Dc melk zou deze giftige stoffen tot zich trekken en onschadelijk maken. Nu ls deze werking zeer in twijfel getrok ken, ze wordt eigenlijk alleen nog aange nomen voor hen die met lood en loodpro- ducten omgaan, zoals b.v. loodgieters en letterzetters, ter voorkoming van loodvcr- giftiging. De distributie gaf tenslotte al leen nog voor deze groep extra melk. Maar of ln de andere gevallen werkelijk van de melk ln het geheel geen suites ver wacht mag worden lijkt toch we! erg on aannemelijk Nu de melk vrij is is het toch aan te raden dat allen, die met giftige stoffen omgaan wat meer melk drinken Bijproducten Uit de oorlogstijd kennen wij nog wel dc taptemelk zij wordt verkregen door de volle melk geheel van haar vet tc be roven, waardoor de bladwige kleur ont staat. De eiwitten en de suikers zijn er onveranderd in gebleven, zodat het als "veevoeder nog wel degelijk waarde heeft Voor de mens is zij voor de consumptie minder bruikbaar en niet gewild. Anders is het wanneer de melk wordt gekarnd; ook dan is het vetgehalte zeer laag. manr het verschil ls dat de melk zuur is ge worden Deze* zuurheid bevordert de ver tering Karnemelk smaakt voortreffelijk en is zo klaar om te drinken Haar wordt een bloedzuiverende werking toegeschre ven bij personen die last hebben van uit slag. Bij leverziekten, zoals geelzucht, is karnemelk ideaal, de eiwitten zijn hier juist erg nodig, terwijl het vet. dat voor bedoelde patiënten sch'adclijk ls. ontbreekt Ook kinderen die geen vette voeding ver dragen, varen wel bij karnemelk Hangop is ingedikte karnemelk In een schone doek wordt de karnemelk opge hangen; het wel loopt eruit H$4 ls bui tengewoon smakelijk en voedzaam. Een door velen helaas nog niet of te weninlg gebruikt melkproduct ls dc yog hurt Door bepaalde bacteriën ln melk tc kweken wordt deze ment tot yoghurt om gezet. Het heeft een aparte smaak Wag- neer er volle melk is gebruikt blijft het vetgehalte behouden. Van taptemelk Iaat zlth ook yoghurt maken. Samen met be schuit. maar vooral ln combinatié met vruchten is het een smakelijke voeding. Room heeft een buitengewoon hoon vet gehalte. 'welke aan de room haar hoge voedingswaarde verleenk Om aan te ster ken is room het aangewezen middel JIct is jammer dat het nog niet verkrijgbaar is. Van de melk zijn behalve deze bovenge noemde producten nog andere afkomstig, die alle hun waarde als voedingsmiddel hebben, zoals de kaas en de boter Deze laatste twee zijn nog niet vrij van dis tributie. Dat op het ogenblik de melk zonder bon verkrijgbaar is. is een stap in de goede richting die dc volksgezondheid zeker ten goede zal komen, waarbij wij in de eerste' plaats aan de grootste onzer vijanden, de tuberculose, denken. MEDICUS. Morgen herdenkt mej. A C. Schonk lc Delft de dag. waarop zij een halve et'ftw geleden als dertien jarig meisje bij de familie Cieretnans aldaar in be trekking kwam. In haar mooie, zwarte japon ontving zij ons ln haar eigen, helder kamer tic om iets van deze jaren te vertellen. Haar moeder waste vijftig jaar geleden voor deze familie en op zekere dag vroeg men haar of zij een meisje kende, dat bij de familie kon dienen Moeder Schonk dacht aan haar dertienlarig dochter tje. dat juist van school gekomen was en zo kwam deze als dienstbode bij de familie Cicrcmans. vader hoofdambtenaar bij dc Bur gerlijke Stand, en twee dochtcrj. ..Dat was vroe ger zo de gewoonte", zegt juffrouw Schonk. ..zo van school, zo een dienstje". Toen de oude heer Cterc- mans overleden was. gin gen de zusters kamers verhuren aan studenten, ^atcr zijn zij ingetrok ken bij een bejaarde professor, voor wie zij zorgden Na diens dood verhuurden ze» weer ka mers. Juffrouw Schonk had het met al deze mensen erg druk. De jongste van de twee zusters hielp ook wel in het huishouden, maar het grootste deel van het werk kwam toch op haar neer. Zij wüs wel eens van plan weg te gaan. doch als puntje bij paaltje kwam. wilde zij de dames dan toch niet ln de sleek laten en bleef dan maar weer. Van trouwen is nooit Iets gekomen I.ater heeft zij daar wel spijt van gehad. ..Ik had een nette jongen kunnen krligcn. maar ik durfde niet. Het negen tienjarig meisje van toen had niet de moed uit het rustige leventje bij dc da mes over te stappen ln een leven, dat zij niet kende en waarvan het veie onbeken de haar benauwde De stofzuiger De komst van de stofzui ger heeft zij met grote blijdschap begroet, want vóór die tijd moest zij met stoffer en blik alle kamera aanvegen. Van het electri- sche strijkijzer wil ze ech ter niets weten. ..Met de ijzeren bout kan ik betere streken maken"? De verstandhouding met de belde dame» is uitste kend. De oudste juffrouw Qrremans. nu 76 jaar. is - verpleegster en de jongste, die in de keuken helpt en erg doof is. 73 jaar. Mej. Schonk heeft haar eigen stoel ln de huiskamer, maar ze zit daar niet. dikwijls, want het kwieke oude da metje l.vnog veel te levens lustig om 's avonds stil te zitten Viermaal In de weck gaat zij pandoeren bij ken nissen en 's winters naar de ..comedieHet zien van een film vindt zij „zonde can haar tijd' Wanneer het echter slecht weer is, klimt ze de twee trappen op naar haar kamertje, waar haar boeken staan. Met haar 83 jaar voelt ze zich nog goed gezond al willen de benen niet zo erg meer mee. Tevreden is zij ook. .Soms denkt ze nog wel eens dat haar leven ander» had kunnen zijn. „Maar daar ben lk nu wel over heen gekomen", zegt ze. ONS ESPERANTOHOEKJE i brief van dr Zamcnhof. Niet roken in bed In een kamer van een hotel aan de Sta tionsweg te 's-Gravenhage werd Vrijdag morgen om zeven uur brand ontdekt Toen de brandweer ter plaatse kwam vond zij in de kamer het stoffelijk overschot van de 44-jarige matroos Pietcr dc R uit Am sterdam. Vermoed wordt dat de matroos op bed een sigaret heeft gerookt en dat het beddegoed in brand is geraakt, troos ls waarschijnlijk door dc i wikkelfrig gestikt. IkUlTS EN FRANS leerde ik in mijn Jundcrjarcn. dus op een leeftijd, waar op men nog geen vergelijkingen kan ma ken en waarop mon niet tot bepaalde con clusies kan komen; maar toen ik. ln de 5e klas van het gymnasium. Engels be gon te leren, viel de eenvoud van dc Engelse grammatica mO sterk op. voorna melijk door de kennis die ik toen re.eds droeg van dc ingewikkelde grammatica's van het La'ein en Grieks. Ik bemerkte toen. dat rijkdom aan grammaticale vor- Democratische vergoeding van oorlogsschade ln het Voorlofng Verslag van dc Tweede Kamer over dc wet op dc vergoeding van oorlogsschade werd algemeen met een ze kere nuivering geconstateerd, dat in het wetsontwerp op de meest belangrijke pun ten dc minister van Financiën, al dan niet geholpen door andere ambtgenoten, volle dig in handen heeft hoe de eigenlijke uit werking van dc wet In dc practischc toe passing zal zijn Dc gehele procedure der uitvoering draagt een sterk gesloten, streng ambtelijk karakter De Kamerleden waren daarom van mening, dat bij dc uit- vw ring mede personen mocfcn worden betrokken die het vertrouwen genieten van dc oorlogsslachtoffer. Zij dachten hicrhii aan een algemene» commissie van r.«ad of adv - Openb. a^hpid van instruc ties is evenzeer noodzakelijk. Tn het Stichtse spiegelt zich sedert eeuwen -*mct imposante torens in het water van dc Langbroekcr Wetering het Driebergense kasteel Sterkenburg. dat temidden van een* fascinerende natuur getuigt van een ro mantisch verleden Sedert kort behoort deze trotse burcht echter geheel aan de jeugd: er is hier een staatje-in-mimatuur In wording. datMellig uniek in Nederland mag worderf genoemd en mogelijk op ons hele onderwijssysteem bevruchtend kan werken. Alles in het leven is maar een idee en zo dacht de heer Brinkerink, die van huis uit psycholoog is. er ook over Er zijn nog steeds mensen, die enigszins sceptisch staan tegenover zijn groot en enigszins gedurfde plan. doch hij heeft het geheel constructief tot in alle onderdelen over dacht. .Jeugdland" wil niet slechts een volledige H.B.S - en Lyceumoplciding overkoepelen (dc lagere school werd overigens niet vergeten) doch biedt tevens de mogelijkheid tot vakonderwijs ln dc meest uitgebreide zin van het woord Dit is op zichzelf misschien nog niet zo bij zonder. doch het aardige is, dat het hele project ook economisch sluitend gemaakt is. Er zal op Sterkenburg een compleet studiedorp van stenen gebouwen verrijzen, waarbij ook agrarische en fokkerij- bedrijven. alsmede technische en kunst- nijverheidsbedrijven. een onderdak zullen vinden. Terwijl de jeugd leert en tegelijk werkt, worden tal van producten van rieten manden tot kopjes toe vervaar digd cn daar de „industrie" op Sterken burg officieel erkend ls. vormt het ver overen van een plaats op de handelsmarkt geen probleem. Eigen geld Dé Jeugd ziet haar Rgcstat.ea gehono reerd ln ïeld. dat de miniatuur-staat zelf uitgeeft; het zijn in casu waardebonnen, die op het terrein zelf op verschillende practische manieren kunnen worden be steed Men kan ermee naar het eigen clubhuis gaan om limonade te drinken of een toneelvoorstelling op Sterkenburg bij- wonen. Onderling gekwansel met de bon nen is onmogelijk, daar alle met apec.ale numrgrrs gemerkt zijn iedere jongen heeft zijn "igen nummer. Onder toezicht van de tek< nieraar heeft de Jeugd reeds ..ontwerpen" gemaakt en men hoopt in de vacantle het ..geld" te latfri drukken. Het 4khelë betalingssysteem wordt door een eigen bank geregeld en zo staat het kind midden in de realiteit Alle bedrijven grijpen in elkaar en bieden tevens tal van aanknopingspunten voor het onder wijs- wanneer er scheikundige proeven genomen moeten worden, wordt dit tege lijk practisch toegepast in de laboratoria der bedrijvep en het boekhouden, dat op school altijd met fictieve balansen diende te geschieden, zal ook op de practijk ge richt zijn, De uitgestrekte landerijen, die een onderdeel van het kasteel vormen, worden bebouwd of anderszins productief gemaakt. De uitgebreide kwekerij, diejhet internaat van groenten en fruit voorziet, is reeds in werking, terwijl de Imkerij en het veeteeltbedrijf reeds in een vergevor derd stadium zijn De jongens zullen dus straks voor hun kleine gemeenschap ook hun eigen boter en kaas bereiden Acsthetische vorming cn sport zijn be grijpelijkerwijze ook belangrijke onder delen van het programma, terwijl het medische gedeelte niet vergeten wordt zo krijgt Sterkenburg b.v ook een eigen kliniek Na tien jaar practijkervaring cn studie wist de heer Brinkerink. die als directeur optreedt, dit bijzondere plan te ver wezenlijken. En de bezoeker, die hier met een zeker vooroordeel mocht komen en beweert, dat het niet kan" en het plan te ..fantastisch" Is, moet eens zien wat reeds bereikt werd ..Ik zocht een tegen wicht ten aanzien van het te intellectualis tische onderwijs", aldus de heer Brinke rink. „Bij de opvoeding behoort karakter vorming meer op de voorgrond te komen. Indien wij van de kinderen harmonische mensen willen maken, kan men niet vol staan met de ontwikkeling der verstande lijke gaven, doch mogen hart en hand niet vergeten worden. Wij hebBen tot nog toe vergeten, dat de puber een overgangs- maatschappij tussen school en maatschap pij- nodig heeft Jeugdland biedt in het geheel plaats aan 200 (in- en externe) leer lingen. Vele plaatsen zijn reeds bezet. Hard werken Deze miniatuur-staat opent echter geen mogelijkhe.d tot een luxe leventje, cr moet hier in tegendeel hard worden ge werkt! Romantiek en vrijheid, waarnaar het kind hunkert en die bij het huidig onderwijs veelal verstikt worden, vormèn echter in ieder opzicht de steunpilaren van JeugdlandZo wordt gestudeerd *in de open lucht. Omdat het leren hier eigenlijk spel is en men dus ook de z.g. vrije uren van het kind dienstbaar kunn -n wo/den gemaakt voor zijn vorming, heeft men veel meer tijd dan op een gewone school, zodat de leerstof in sneller tempo kan worden verwerkt. Alle leerlingen zijn enthousiast, zij hebben gewerkt als elec- trlciens en timmerlieden, als aardappel rooiers cn schilders, teneinde „hun" we reld zelf op te houwen. Het geheel moet voor hen iets hebben van een sprookje en ln September, wanneer deze machine eerst Pf>ed gaat draaien thans ia het geheel nog in opbouw zal het enthousiasme van de jeugd voor de toekomst de stu» wende motor moeten blijven. Honingslingeren op de imkerij ran Jeugd land onder deskundige leiding. Dè imkers- in-de-dop laten zich de geheimen van het vak uitleggen en zien belangstellend toe. hoe het smakelijke goudgele product door middel van een soort centrifuge uit de raten wordt vrij gemaakt. Overigens is honing ook een der vele attikelen, die door Jeugdland op de markt gebracht worden om het gehele project economisch sluitend te maken. men slechts een toevallige, historische er fenis is. doch dat zulk een rijkdom voor een teal niet beslist noodzakelijk is Onder in vloed van die ontdekking zette ik mijn taalonderzoek voort en begon de overho- ilgc vormen tc schrappen. Dc grammatica begon onder mijn handen steeds meer te ontdooien en al spoedig kwam Ik tot een grammatica van geringe omvang, die niet meer dap, enkele bladzijden besloeg zon der dat dit een nadeel voor de taal bleek te zijn. F.n op dat moment begon ik mij nog ernstiger aan mijn ideaal over1 te ge- ven. Echter, dc dikke woordenboeken ver ontrustten mij nog steeds Toen ik zat jn dc Be of 7c klas van het gymnasium viel mijn oog toevallig eens op het opschrift „avojcarskaja" (her berg). dat Ik eigenlijk al dikwijls gezien had. en even later op een uithangbord, dat ..konditerskaja" (suikerbakkerswinkcl) vermeldde Dat skaia" boezemde mij be lang in en toonde mij. dat achtervoegsels de gelegenheid bieden om van een woord andere woorden af te leiden, die men niet apart behoeft te leren. Deze gedachte nam mij geheel in beslag en plotseling voelde ik vaste grond onder de voeten! Op de verschrikkelijke, omvangrijke woorden boeken viel een straal van licht cn zij be gonnen onder mijn ogen minder omvang rijk te worden „Het probleem is opgelost", zei ik tegen mezelf, en ik ging aan het werk Ik begreep welk een belangrijke betekenis het volledig gebruik van deze kracht, welk# in natuurlijke talen slechts gedeeltelijk, blindelings, onregelmatig en onvolledig werkt, voor de bewust samen gestelde taal kan hebben. Ik begon woorden tc vergelijken cn te zoeken naar onveranderlijke, bepaalde verhoudingen en elke dag opnieuw kon ik een belangrijk aantal woorden schrappen, gehele series vervangende door een enkel achtervoegsel ddt een bepaalde betekenis aanduidt. Ik constateerde, dat 2«r veel zuivere „stamwoorden" (zoals „moeder" „smal", „mes", enzgemakkelijk vervan gen kunnen worden door gebruikmaking van achtervoegsels, zodat veel overbodige stamwoorden uit het woordenboek kunnen verdwijnen. De mechanica der taal lag als het ware in mijn hand cn ik zette mijn werk regelmatig voort, bezield door liefde er. hoop Na verloop van tijd had lk een volledige gramatlca en een klein woorden boek gereed. Het lijkt me nu het Juiste moment, om nog iets te zeggen over het materiaal voor het woordenboek. Al veel eerder, toen ik bezig wns dc overtollige ballast uit de grammatica te verwijderen, wilde lk het principe der economie óók voor de woord vorming laten gelden, in de overtuiging dat het niets uitmaakt, welke vorm een wobrd heeft, mits men het erover eens is, dat elk woord inderdaad een bepaalde be tekenis weergeeft. Ik dwht dus eenvou dige woorden uit. er naar strevend, zo klein mogelijke woorden tc vormen, zon der een overbodige veelheid vin létters. Ik zei tot mezelf, dat men dc handeling ..interparoli" (samenspreken. een gesprek voeren) evengoed kan uitdrukken in het woordje „pa". waardoor men niet minder dan 9 letters spaart* Daarom stelde lk een voudig een wiskundige reeks van zeer korte, maar gemakkelijk uit te spreken woordjes op en aan elk van die woordjes gat ik een bepaalde betekenis (bijv. a. ab. ar, ad. ba. ca. da. e. eb. ec, be. ce, aba, aca, enz Doch deze idee moest ik ter stond weer -verwerpen;-* want proeven toonden onmiddellijk aan. dat het zeer moeilijk is dergelijke „uitgedachte woor den te leren, terwijl hét onthouden ervan nog veel moeilijker is. Reeds toch kwam ik tot de overtuiging, dat het materiaal voor het woordenboek Romaans-Germaans moest zijn. met slechts die wijzigingen, welke de onverariderlljke regels en andere belangrijke ciserj der taal noodzakelijk maken. Zo ver gekomen zijnde stelde lk vast. dat dc bestaande talen over een grote hoe veelheid woorden beschikken, die reeds internationaal zijn. aan vele volken be kend. en als zodanig een ware schat voor de toekomstige internationale taal En na tuurlijk maakte ik mij deze woordenschet ten nutte. „LA KVAR DELEGITOr Postadres: A 335. Dubbeldam» ZATERDAG 2» JULI 1948. GOUDSCHE COURANT TWEEDE BL'AD PAGINA E „Goudse kermis die aanving op de eerste Maandag na St. Jacob (25 Juli), is waarschijnlijk even oud als de stad Gouda zelf. In een schepenbrief van 1338 wordt reeds gesproken van ..Sinte Jacobsdach in de Gouda marekt" en in een adres aan Keizer Karei V verklaart de Stadsregering, dat „die supplianten ende heure volrsaten tn deuchdelyke pos- sesie" verklaren, dat ..de Sinte Jacobs- marekt reeds solang gc-bruykelyck is. dat egheen memorie van menscheD weet VHn wanneer zy is ingesteld Ik'laat hierbij in het midden of zij feitelijk een jaar markt. dan wel een kermis oorspron kelijk een kerkelijk feest was Naast deze kermis of jaarmarkt werden nog enkele andere Jaarlijks terugkerende ker missen gehouden, in verband met kerke lijke vierdagen, maar deze waren van geringere importantie. De „kermis" was. zowel in stad als in dorp. het telkenjare wederkerende grote gebeuren, dan voelde men zich los van het keurslijf, dal een ieder het gehele jaar omklemde, dan wierp men alle zor gen en beslommeringen van zich en zocht men ..'«lands wijs stands eer ontspan ning van de geest ln vrolijkheid, scherts en luim. Jong en oud. arm en rijk hoog- en laaggeplaatsten vermeiden gich in de verschillende mogelijkheden vfcn hef ker- mifgebeuren. Gravin Margarelha van 9S Nassau logeert in 1654 bij Brederode om de Haagse kermis mede te vieren en haar kermisvrijer ls de Raadspensionaris Jan de Witt, die toen zeker niet zo streng uit dc ogen keek. als hij gewoonlijk wordt afgebeeld De kermissen werden gehouden in het centrury dfer gemeente Op het marktplein waren de verschillende kramen en tenten opgebouwd. Onafscheidelijk was de kcr- mls aan de „stad" verbonden, want niet alleen zag men haar als oen vorm van ontspanning en vermaak voor de burgers en de buitenlieden, maar men was er van doordrongen, dat zij de welstand der neringdoenden in de stad en daai^ede die van de gehele stedelijke gemeenachap ten goede kwam. Hoe vermaakte men zich ln de achter ons liggende eeuwen op deze feestdagen'' Gegevens ouder dan de 17de eeuw ont breken. in het bijzonder wal Gouda aan gaat. althan* in die mate om hiervan een enigszins volledig beeld te geven Maar wij mogen wel aannemen, dat ook toen reeds, naast koopgelegenheden van koek en andere lekkernijen, speelgoed en huis houdelijke artikelen, goochelaars, muzi kanten. kwakzalvers, kunstenmakers, e d zorg droegen voor het vermaak van de bezoekers en vele kijkers lokten Schutterijen en rederijkers leverden ook hun deel voor ontspanning door optoch ten, schietwedstrijden cn spel. kortom alles werkte mede het grote jaarlijkse feest voor iedereen, de kermis. Ie doen slagen Lekker zuur en warme eieren Dc koek- en galanterie-kramen, dc olie bollen en de poffertjes waren ook reeds» in oude lijden verkrijgbaar, al deed men het ook dikwijls met appelpannekoeken en ander eenvoudiger gebak De /uur- eu pallngkiH.impJes ontbraken ook locn nlel „Lekker zuur cn warme eieren", en ..krakepiejen (amandels in de bolster) hadden geregelde aftrek Voor d< jeugd was er de snocptafel en de man met zijri gaarne gehoorde roep „Helikhommr- dhoit" (een lik om een duit). Hij had namelijk een pot met honing cn een stokje er in. om tc laten likken Een bijzondere aantrekkehjkhcid.haddcn de loterijen cn dc behendigheidsspelen Dc loterijen of rijffelarijen stonden steeds onder streng loeficht, daar hierbij nog al eens practijken voorkwamen, die niet door de heugel konden. Zo ook bij hel bekende koekhakken Het Keurboek van de Goudse baljuw uit de 17de eeuw bevat hierover verschillende voorschriften, welker over treding voor die tijd met flinke geld boeten werd gestraft. Verder waren er de mallemolen voor jong en oud. de rare- klck (het kijkspel van natuur- en stede- schoon. kermisvermakelijkheden en ook wel gebeurtenissen van de dag), de al oude poppenkast met Jan Klaasscn en Katrijn, goochelaars de kokelcrs der middeleeuwen kunstenmakers, buite laars en postuurwerkers dc acrobaten van thans dc beoefenaars van occulte wétenschappen, de kwakzalvers en opera teurs. de waarzeggers, de wondermensen «n de menagerieën. Men toonde cr in woord en beeld de meest'naar voren tredende gebeurtenissen op onderscheiden gebied in eigen land en elders Zelfs geleerden van naam toonden hun vindingen van wetenschap en ver nuft op dc kermissen om deze ter kennis van het publiek te brengen. Zo toonde de grote Leeghwater in 1606 op de Am sterdamse kermis ttjn „kunst van water- duiken en Adriaen Coenensz van Schil- peroord de auteur van het „Vischboeck", stdifd in 1583 met zijn museum van ge droogde vissen op de Leidse kermis Het zien van de vissen kostte een duit. van het boek een oortje f 2 duiten of stuiver). Dansende bcrén vermaakten er groot en klein. Savoyaurdcn toonden hun mar motten. Wh- griezelen wilde, ging een kijkje nemen In de tent met de Bokkenezen (Boeginezen. bewoners van het eiland Boni in de Indische Archipel). Zij ver slonden levende kippen. De ..rekommandeerders voor de ten ten. lokten met hun daverende, dikwijls ook amusante toespraken, grappc n en grollen de kermisgungers naar binnen om de wonderen daar aanwezig of vertoond le zien Dc toegangsprijzen waren gesteld naar ieders beurs, de gfwone prijs was één of twee stuivers voor een kijkspel, voor de ..grote lui" drie of vier Huvgens dichtte dan ook: aen een wanschapen dier, versnoepen slj een stuiver drie of vier Dames met tijgerhuid Wal de aangekondigde herkomst der „acteurs" betreft, weid het publiek dik wijl» zij het ooft op ons» huidige wijze bij de neus gehumen De Bokkenezen waren meestal rasechte Amsterdammers f.en spullebaas „metamorphuseerde" In 1868 ten paar Zaanse mei-Je*: die zich als dienstmeisje n zijn inrichting hadden verhuurt!, in ■•-Hjgeide dam- door hen te bestippen mei .niirum aigenti" en zij weiden daarna het publiek voorgesteld al- d' duines met *J* lljgerliuid Meerminnen waren ijn door hef publiek zeer ge/ot ht object Meerminnen? zong een dnhiei ja' -ÖjJVieermlnnen? - Neen' Wal sterfelijk oug aan schouwd er een Maai de Amsterdam mers antwoordden. ..Mijnheer, wij hebben er wel tien. op onze Botermarkt gezien De Kamerboeken in het Goudse Archief bevatten, in het bijzonder wat de 18de eeuw betreft, vrij uitvoerige aantekenin gen van de vermakelijkheden op de Goud se kelmissen. Behalve het vragen van admissie vergunning) van burgemees- teren. was nodig het storten van een klein bedrag in de Aelemoesenierskas def stad De occultisten, kwak- en lapzalvers. operateurs, tanden- en kiezentrekkers, e d„ moesten zich te voren verstaan met het Chirurgijnsgilde en daaraan een staan geld. dat slechts enkele guldens bedroeg, betalen Dc hoge pachtprijzen voor ker misvermakelijkheden van thans waren destijds nog onbekend Maar ook de toe gang-prijzen waren slechts gering In 1649 krngen Salomon dr Gandre en Mathijs Tom vergunning de door hen vervaardigde waterwerken te tonen of wel zoals aangetekend staat ».syn fon- teynen te laten sien In 1696 en 1697 staan het overlijden van Maria Stuart, dc gp- malin van de Koning-Stadhouder. Willem III. en de Vredesonderhandelingen te Rijswijk, die een einde maakten aan de negen-jarige oorlog lussen Frankrijk en de Republiek in het brandpunt der be langstelling. In I69»j vraagt Jambus van der Paltz vergunning ,.op de aen»taendc St Jacobsmaggkt binnen xlcse stadt te mogen vertoonen de Lijckstalie offte be- graaffenis van Hare Maijesteit van Oroot- Bretagnie. hooghloffclijckt-r memorie en verkrijgt die. In 1697 staat hij op de qoud- se kermis met „hunne Excellenties de Amhjs-adeuis tot de Viedeshandehncen Op dezelfde kermis liet Thomas Sm Hing Rollet dam. door zijn huisvrouw .eemg< exen en doen nu t ecnige glasc^ een Jan Uit vroeger tijden De Goudsche Courant meldde: 75 Jaar geleden. Uit een advertentie: Schoitwburg op de Haven te Gouda. Théatre des Variétés van Amsterdams Toneelvoorstelling op Woens- 30 Juli van ..Mardoche''. de dieren temmer van Louisiana, niéuw beroemd drama tg;and spectacle in vijf bedrijven "lét nieuwe dckoAtlën en cdstumes (nooit ■Ihier vertoond maar te Parus evenals tc Amsterdam en elders me het grootste 'ucces opgevoerd), waarin rib hoofdrollen door de heren Louis Bot wmcester en Judcls. benevens de damci Brulin Sa- hlairolles en Wilhelmlna Sluijtcrs zullen vertoond worden. Entrée I. 58 Jaar geleden. De volgende tenten komén dc kermis ■'hier bezoeken Schouwburgtent uit het Palels voor Volksvlijt, directeur Barendse. Louis Vincken met rijschool. Dobbelaars- Danorama. de wed Bnmberg. hnf-artiste ®cr Koningin van Nederland de wed» Decker, dame zonder armen en benrn. Ro. heft Mullens theater; Kenoff met hvpo- drome: Haleux met draaimolen. Olieman ®et wonderkinderen. 25 Jaar grledrr. Gedurende de kermis ls o.m aan on derstaande personen, na gehouden ver luchting vergunning tot he innemen van ®ën standplaats verleend: L. C. Arends uit Apeldoorn met ponnybaan: A Benner uit Arnhem met aeroplane Jein Benner uit Breda met bergbaan; fam. IVan Dam uit Amsterdam met draaimolen! zweefcarous- •el en luchtschommel. firma'A Benner uit Alkmaar met stoomcaroussél: C M Ver- molen uit Gouda met dansrbd W Goosen Wit Rotterdam met gebakkraam. C. de Haan—v. d. Brink uit Zeist met polfer- tjeskraam. J. J. Sanders uit Rotterdam met wafelen kraam S. v. <L Zee uit Am sterdam met wafelenkraam: C J. v. d Steen uit Gouda met gebakkraam. in en op de handen 1c dragen Ant de Wilde uit Den Haag vertoonde geleerd Deen» paard en een hond van Osnabrugge een man. groot 2 4 duim. oud 30 jaren en Dirck Lour Doordeson zijn „exercities van sprin [en". In 1698 geeft Jan Franssen enigp dies en Elsje Bisschop vertoont ..de Arme La» Emm mek U Juli Ï-&-J en 7—uur Ambaehts- schoolr Tentoonstelling werKstukken en te keningen der reeiiingen f tl Juli 4 uur Sint Janttoren: Caribonbespe- lingen M Rmer en L. 't Hart. ?4 Juli u. Ter Gouw: Buitengewone ver gadering Turnkring Gouda en omstreken. Zl Juli 7 uur Sint Janstoren: Car.l.onbetpe- lingen M Herzog en R Heer ng ïi Juli t M u. 8int Janskerk: Avondgebed, zs Juli li.M u. De Zalm: A geméne verga dering van aandee!hpuder< N V 401 aan neming van werken vh H J Nederhoiy ft Juli 7 ia u Sint Janskerk: Orgelbespeling w em HU >mann. Juli 7.4» u Geref. Kerk: Repetitie rang koren die deelnemen aan aubade bij lege- 1 igsjubi rum H M. de Koningin r ïl en Juli f.M u Fluwelenslngei Open- «bare vei koping goederen door deurwaarder R van Blokland 7» Juli 7—1 u. Raain tl: zitting prgzencom-, voor indienen k.achten. Juli Mi uur Oud Geref Gemtenic: »I3 reek beurt d* Joh van Welren Juli 7.M u. SpaardershadWatei polpwed- strijden oa. G Z.C-Robben-heren en G Z C. Zwemluat-dames Juli I u. Reünie: Spreekbeurt ds»J Bör- ger voor Logosve-band oyer De vraag, win- nee- zullen de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, waarvan Johannes spieekt. er In derdaad zijn 7» Juli s ïl u. Splerlngstraat 111: Gele- d'phtiM ,0t lncn"n,' en herinenting legen Juli Ib—lï u„ Splerlngstraat 1U: Spileek- uu: Kraamcentrum. M Juli 1 u Fluwelenslngei M: AutomAbie- Jenvelling door deutwaa de/ p Van Blokland H) Juli 7 u. O.N A.-terrein: Voetba weds|i tjd o na—PVC (Regiment Pontonnlem) Iten bate vati Ni win. li Juli i u Nieuwe Schouwburg: Piomitle en diploma-uitre.king Ambachtsschool. I 31 Juli g.j# u. VrUe Evangelisch» Gemeente: Bidstond >1 Juli I Jf u. Sint Janskerk: A> Bioscopen »ndgeb|d. Schouwburg Bioscoop: Martin Roumagnke (met Mariene Diet :ch en Jean Cabtn) Thalia Upaier: In vrede leven (me- Al» Fabr 7 e - Gat Moo c 3 7 en »1J ti. Zondag 3 S 7 1» Tha >a Theater op werkdagen «een m dagvoorste ingen Zondagsdienst Doktoren Bij afwezigheid van de huisarts zijn 1 Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond IJ uur té consulteren dc doKto-en H Reedijk Crabetbl straat 45 (telefoon 31JJ) en 1 H F Rtmmt F uyétenslngel 59 (telefoon 3003) Apothekersdienst Steed* geopend/des nachts alléén V cepten Apothee^f Dee Westhaven 14 Wassenbeelden De Goudse kermis van het jaar! 1700 bood koorddansers, marionetten, gooche laars cn wassenbeeldenientcn Dirt k? van der Hoe ff van Haarlem vertoont .hi ll.iff van Spiiengien mét kleine bceitecn- Natuurlijk ontbreken de kwakzalvers niet Jan Hendricksz Smith mag met „<yne medicamenten vooïstaen in 1729 vertoont Lambert Rosel zijn „gogelkinten Willem Doram twee kin deren „die hare exercitiën doen Hcr- manus Sieves gooi helt en toon: een kind „dat met degens draayd in 1730 kan men in de tent van Pieter Speelman een Oost- indisch varken zien D<- koorddansers van Johannes Galicway en Christina MumIo zijn aanwezig en Jurren Doel staat up de kermis met een schaap en een malle molen In 1732 wordt een schaap met vier horens vertoond en een jongen met een groot hoofd, een groot manspersoon en -een kalf met 6 polen, een vet kind.' een dode vogel ..Slruys' en een Turks hohdje, terwijl Bernhurd Ketelaar van beyo» p schilder, zijn schilderijen exposeerde ln 1748 vertoonde David Rijk „sijn Elettri- clteyt en de Tabernakel van Moses" en Johannes Smith een „Bergwerk" De ..tandemeesterStephen Cauckos ontbrak op deze kermis evenmin. Omtrent do kermis van 1781 bcvajtlcn de kamerboeken vele aanwijzingen. Jo hannes Roolhermel Schouwermans cn Mattheus Mantel wordt toegestaan ..ge durende de aanstarnde jutrmarekt hunne conslen als operateur te mogen exercce- ren. zondaertoe met een theater te mogen De Optocht Commissie van de Commis sie van Orante- en andere Openbare Ftoten hec/t deflntflof besloten de op* tocht, die ter gelegenheid van het 30-jarig regeringsjubileum van H. M de Koningin worden gehouden, op 31 Augustus 1* laten doorban Daar mkfclc verentgingen, die in prin- cipe inschoven, verzuimd h hben vóór U Juli hm) definitieve opgave in te stu ren. verznbkt dr Commissie dit ten spoe digste te d««n. bij de h.-er van Heuveln. Graaf Flofisweg 3* e. alhier Moc hten cr nog verenigingen, industrieën of bednj- ven /u i dn al-no» wensen deel ie nemen, dan kurtnen zij »i. h tot J Augustus. Uiter ste termijn, opgeven. Ken driétal muziekkorpsen zal aan de oplochi daelncmrn. terwijl het grolc aan- laj deelnemers cr reeds nu burg voor staan, dat dit onderdeel van het feest programma in allo opzichten zal kunnen slageij. voorstaan". Arnoldus Bruynings vertoont een veilt en een klein paard. Alexis Buttig remge porspoctiven. land- en zeegezich ten Mutje Champion kanaryvogels die konsten doen- en Calharina Demini „ven 1 rouw /onder handen of voeten en een vrouw die met haar voeten schrijft cn n vogel die konsten doet" Ken Schim- menspcl ontbrak evenmin al> een optica, ter wij! J B Jou bert wa» toegestaan ..een Venitiane te vertoonen. die op versehey- den instrumenten speelt". Kermis 1822 Het merendeel drr attrac ties bestaat uit abnormaliteiten Drie varkens en een wonderschaap. een sterke Hen uJcs, een kind zonder armen, een Laplander, een dwerg, een vet varken cn een schaap, een lange man en een kind s Mereman gaf toneclicpre-cntaties en pantomimen. I Gras arlcquinades. Joh Mullens ^ftiagnrti-ch.- werken. Courtois phvsische vertoningen In het gebouw ..Nut en Vermaak aan de Oosthaven .(thans dc sociëteit ..de Réunie"i wa* gc- kiurende de kermisdagen ..Vauxhall en .Bal (vauxhall. oorspronkelijk een plezier 'tuin /in Londen in de 18de eeuw. later een aanduiding voor vermakelijkheden, die wij thans uundugJcn als cabaretkunst), in alle herbergen werd gedanst en ge musiceerd EJn ten slotte brachten Hcr- manus van Aken cn Busnach vogels en viervoetige dieren voor het voetlicht De gewone kermisvermakelijkheden, (draai molens, Russische schommels, koord dansers, enz ontbraken niet Kn op de Markt stond ook de Schouw- burgtent van J.. Gras, jarenlang een van de meest ..gorenomeerde attracties van de Goudse kermis. G. J J. Pot Een Markt vol tenten en «publiek rondom, zo zag de Coudse kermis cr in 1858 uil. Vier generaties komen, al is het niet vaak. wel voor. maar vijf ln leven zijn een zeldzaamheid ln Moerkapclle i« zo n lange familieschakel en de hijgaande foto brengt de vijf generaties in beeld De oudste vertegenwoordiger is de 91- jarige heer Cornells Hoogerdgk. weduwnaar van Wlllempje Verhoef Links van d»- bet-overgrootvader zijn schoonzoon, in deze generaties dus overgrootvader, de 66-jurige heer Engel Breedijk. weduwnaaf van Trijntje Hoogerdijk Ook de volgende in het ge«laiH- grooty^der dus. is een sihoon/oon, de he» r Mut mus Lindhout 45 jaar oud. echtgenoot van Janna Breedpk Hij staat in het midden Van grootvader naar vader, die rechts staat, weer een schoonzoon de heer Albertus Dirk Boone. 26 raar en gehuwd met Arendje Kli/abeth Lindhout. Hun eei-teling, de een week oude Abiaham Boone "doet in de aim van de' opa z'n geoeolaap. Alle generaties wonen in Moerkapclle Bet-overgrootvader Hoogerdijk bézit een grote nakomelingschap, want hij heeft acht kinderen, twee en veertig kleinkindeien. zes en zeventig achterkleinkinderen en een ai htei .u htei klemkyid I* deze familicreeks op zichzelf al zeld/aam. een nog grotere zeldzaamheid is. dat de kleine peuter behalve een betover grootvader ook een bc:overgrootmoeder heeft, nl de 94- jaiigc weduwe Lena Koppenol— Grijs ie Poortvliet, die de grootmocdei Is van de heer Marmus Lindhout (op de foto achter in het midden), zoon van Hermanns Lindhout. 72 Jaar en wonende te Bleiswijk en Arendje Elizabeth Koppenol overleden Wat nakomelingcnsthap betreft, wint de overgrootmoeder het met -tukken, want zij heeft tweehonderd vier en vijftig nazaten, (weemaal zoveel dus' IEDER heeft wel eens een schets gezien, waarin met enkele rake krabbels een tafereeltje uit het da^elgks leven op het papier werd gezet. Aan zulk een schets doet ..Avond op de Amstel" van Martin Permys heel sterk denken Men neme maar eens de tweede strofe, waarin met slechts enkele woorden een visser, een paartje, de lucht en het water getypeerd worden. En die geestige „naslag"» na iedere strofe. is het niet of er een tekenaar aan het werk is. die met een paar vlugge krassen een onmisbaar detail op de juiste plaats neerzeU Geen groot dichter. Martin Permys. maar een beweeglijke, speelse geest, die op de ernst van de avondhemel reageert met een grapje Hil staat boven de situatie en weet aan het eind van dit gedichtje het oer-gemoedelijke van zon Hollandse avond niet een wat brutaal, maar niettemin geestig beeld te suggereren. AVOND OP DE AMSTEL. De hemel spreidt, hoog en ver, Wat grii« eu icflt romig licht. Daar knipoogt al de eerste ster, En stil op hel water ligt een strootje. Een visser halsstarrig op wacht. Een paar in aandachtig gevrxj. De lurht rol belofte van nacht Hft water in sluimer, en wij: in 't bootje. De nereis drijven mee: Iets wazigs en strepig-wits Waf velden vol plekken vee. Een rijtje huisjes en spits- tie toren N11 de at-ond zich dichter drukt En 't water wordt pareldof. ls 'I. of de hemel zich bukt Om beter te kijken, of I» horen Oc)i meisje, wees maar niet bang' De jolbaas roeit rustig voort' H\j doet wel. alsof-ie niets hoort- ..Meheerik vaar al to lang."' Begrijp je De hemel is liehtgestrookt. Wat giys en wat rozig gr glim Een late stoomboot rookt Op de drempel van de kim *U'i Pijpje Vit: ..DE JONGEREN" (Bloemlezing door r. Groeuerelt 1919). MARTIN PERMYS. Onze bioscopen MARTIN ROIMAGNAC. Schouwburg Bioscoop. Een puur Frans gegeven vol hartstocht en senti ment. waarbij men onmiddellijk toegeeft, dat het wr te prefereren is dat Ameri kaanse films maar Amerikaanse dingen behandelen en Fransep Franse, want an ders had men nooit 'die schilderachtige M enos 111 de rec htzaal gehHd met die spon tane uitbarsting van pathos en vervoering. In dat proces is monsieur Martin Rou- magnnr de hoofdfig verdacht van moord en hi) wordt vlot vrijgesproken, hoewel hij het gedaan heeft Maar is met de uit spraak piet gelukkig, omdat hij op hpt laatst van de behnndeling plotseling be seft. dat hij bij de vrouw toch anders dan een stuk speelgoed stond aangeschreven Dat is dan vrijwel de enige warmte in deze geschiedenis, en zn oud is als dc wrg naar Parijs, om in stijl te blijven oen man. die rich hals over kop in een avon tuur stort en dip er z'n zaak en z'n repu tatie jnl verliest Jean Gftbfl) heeft een markante kop voor die kleine aannemer en hit speelt z'n rol met al die fijne punt- jes. die bij z'n figuur pussen Mariene Dte- trlsch is al weer die Juffrouw-zo-zo en zij doet knap want er zweeft veel kil heid om madame Keizand en sympathie wekt zii niet en dat is het Immers wat de uitbeelding in dit koud aandoende drama vraagt. In vrede leven. Thalia Theater. Deze Italiaanse film behandelt een bewogen gebeurtenis niet op fanta.* e. maar op de werkelijkheid berustend die tnden.s,de oorlog gebeurd een stil dorpje, hoog in de bergen Mldden-italië De wereld staal In brand en in Italic wordt dr verbeten «triid icvoerd tussen tc Duitser» en de opruk- lende geallieerde leger# Maar het dorp Maat buiten het krijgsgewoel, het leven (aat cr z'n kalme gang cn op de akkers e!den werkt de bevolking hard voor iet dagelijks bestaan, eenvoudige mensen, slechts begeren In vrede le leven, zoal» de iie slechts begeren In vrede le leven, zni n.llioenen dal np dc/cjuni u.stigp aar o graag zouden w llel. Slecht# eén Duitse soldaat is er om dc orde te bcwa- en. Hij plakt z'n Bcfehlh-biljetten en de icwoners lalcn hem plakken en doen er lun arbeid En dan ineen# i# het dorp n opschudding, twee nn'-naplc Amcrt- iaan.«c k: tjgsgevangenen duiken er op cn iaarop onder, hartelijk beschermd door en liefdevolle bevo'klng. d e in angstige .-panning kom' te leven, als het gehe.m ontdekt word: En c|an dc gruwel van d:e zo goed brkenrte rn verafschuwde! repre- sailles sehie:en brandstichten. Maar de Amerikanen komen er door en zij nemen een eerbiedige herinnering mede aan trouwe, eenvoudige zielen Aldo Fabrizé. Gar Mooie Johnnv Rltz- miller en Heinrich Bode spelen de hoofd rollen In dit ontroerend vrrhml van men- ijkhcid cn naastenliefde Predikbeurten voor Zondag Ned Herv Gem. St. Janskerk (Achter de Kerk 5) 9 en 10 30 uur ds M. C Koole Den Haag. 5 uur ds G Elzenga. bediening 11 Doop Zaterdagavond .8.30 uur Avond- g( bed Westerkerk (Fmmastrant 33) 10 uur d- Gcrh. Huls. 5 uur ds M J. ten Bruggen, kate - Zégvcld bediening H Doop Ver van Vrijz Ned Herv (Peperstrakt 128) 10.30 uur d# M J W. Zevenboom. Wil- dervank. Ned Herv Ver Calvgn (Turfmarkt 142) 3 uur ds L Vrocgindeweij. Waddinxvxccn. Remonstr Geref Gemeente (Keizer straat 2) 10.30 uur ds S S Smeding. Nord- horn. Kvang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 uur ds C f G Visser Rotterdam Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10 30 uur pastoor G P Giskes Geref Kerk (Turfmarkt H0| 10 en 5 uur ds J P C ten Brink Emhchheim Geref Kerk «rt 31 (in Chr Geref Kerk. Gouwe 141) 8.30 en 3 30 uur prof G Wisse Doorn Geref Gcmrcnte (Spoorstraat 57b) 10 en 5 uur dr C Steenblok Chr. Oer. r Kerk (Gouwe 141) 10 15 en 5 15 uur ds Joh van Wclzcn Woensdag 7.30 uur ds Joh van Weizen. Vrije Evang Gemeente (Turfmarkt 23) 10 en 5 uur ds J I van Wljek. nam. cvan- gelisatiedienst met medewerking zang koor. Zaterdag 7.30 uur Bidstond Leger des Hcils (Turfmarkt 111) 10 cn 7.30 uur zangl dc heer «n mevr. Van Doorn Kerk van Jezus Christus van de Heili gen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5 uur dienst WLRK GEGUND. B cn W van Rotterdam hebben aan de firma A den Ouden cn Zn alhier, op een na laagste mschrijfster opgedragen het maken van een stalen gchoeiing. remming- werken. steiger enz. aan dc Schtemond voor 46 750 Aan het Coornhert-gymnasium zijn be vorderd van klasie 1 naar klasse 11 K H. E Brinkmann. P C Gravesteijn' C A H van Lingen. J M v. d Maas. I. v d Meide J H. de Vos tot Nederveen Cappel. J C Wagner te Gouda, P. Broere te Lek- kerkerk T van Kwijck te Stolwijk; G J. Rosbergen te Boskoop: J Rupke te Oude water. van klasse II paar klasse III A Adam. B..as J M Th van Hulzen. N G H Koopman. W P de Mol. A L Sollewijn C.elpke H I. M Sukkel J Verboom. C van Vliet F van Woerden te Gouda. J P.olterop te Reeuwtjk H. E C Haspels te Waddinxvcen: T .1 Kamerheek te Bode graven; M Luijendljk te Groot-Am- mers: vartkiasse III naar klasse IV J Amesz. M Pleeging B W Reerds G P Solle wijn Gelpkr A M Verlee C J. .1 de witt Wvncn A Zanen te. Gouda; R M Hoer te Zevenhuizen. E D. Poisonnler te Moerkapclle. van klasse IV Raar klasse V R I. C v d Bent. C O Kamer. A Q G an Rul len te Goud.i A W Huge te Nieuwer- kerk a d IJssel. C J. Hoogendijk te Ouderkerk a d IJssel: van klasse V naar klasse VI M G Broekhuizen. I H de Bruvn L Th Dereksen, F Grendel. N S Pek B A de Planque. N Poliakoff. Th C A van Rui ten. O. Rljneveld A J Vixseboxse J van Woerden te Gouda. J H Krause te' Woer- d*m P H I L Ponsioen te Reeuwijk; N Strcrfland te Lekkerjierk. C A van Vliet te Stolwijkersiui# Tot de eerstV klasse zl|n toegelaten J I H Bik. J F C van Buren. H B. Eclke- ma K van Kooii E M Korver M D Lunenburg JAR Meiburg. Ff C Non- nekes F Revet E. Sollewijn Getpke. W Torrv A M F Vn«. A H van Wllnbergen le Ghuda JAM Deelen te I.ekkerkerk: C M Dekker. C. J Helmstrljd te Zeven huizen. Puzzle-winnaars Eenvoudig was niet. de doorlopende Kruigwoordpuzzle er was heel wat kennis voor nodig om de 225 vak les In te vullen Zoveel te groter is de voldóenlng voor hen. wie.het gelukt is en vooral als men nog een prijs wint ook De winnaars zttn prijs van 5 K v d Werken Lekdijk 240 te Ammerstol prijzen van t 2 50 J Hoogendijk. Karne- melkslont 30 te Gouda en M Schouten Goejanverwelledijk 13 te Gouda De prijzen kunnen aan ons bureau Markt 31 worden afgehaald Burgerlijke stand Geboren Maria d 1 P Dijkman en M den Hertog. Bilderdijkstraat 11. Cornelia Pieter z v J. F. Groenendaal en L. C Heerken*. Lazarusstraat 9. Renate d v T de Gixiaff »n G Samtmann Da Costa- kadc 25. Rene C. J. Verwaal en J Verbrugge Koekoekstraat 56. Aiida Diana 1 d A IJsselstein en H. v. d Kind. j Kattensingel 76a. Wfihélmina Susanna d. I v A van Bommel en W S. Kleijnenburg. Onder de Boompjes 44. Johanna Adriana Gerarda d J N Reiding en A R J v d Berg. Kleiweg 49 Ondertrouwd H Staal en A G Boe kamp. W. R Groenendijk en L v d Berg H dc Widt en S Vcrhcij. Overleden Nellie I.óbertha F.niea van der Want. 30 j. Abraham Salomé ach met J J Crucq. 56 j - ZWEMEXAMENS Donderdagavond werden in het Snaar- riersbad voor leden van de Goudse Red dingsbrigade examen* afgenomen voor de zwemdiploma's A en B Voor A zijn ge slaagd de meisjes C v d Laan. C Treu ren A de Jeu. F Slnppendei en de jon gens C Hoogerwanrd. G Jansen. C Mooijenklnd Voor diploma B slaagden de meisjes T Slappendel. M PalsgraBf. H Verbeek en de jongens W Brinkman. A Slinger. J Stoppelenburg. C Leenheer ONZE LADDERWEDSTRIJD Goede oplossingen van Probleem No. 22 ontvangen van: J. J. Baggerman (6). A. v d Berg (6). J W. v. d Dussen (6). N JJT. Hoogendoorn (8). K dc Jong (8). W E de long (6). C. Leeflang (6). S. Luitjes f6). C. Mastenbroek <6) L Sprlk (6). J Stoute (6). mr A L Th;erens (6). J. W Vaatstra 16). N. v. d Ven (6) M Wolter» (6). BEROEP ONTVANGEN. Onze stadgenoot ds J. I. van Wijck, predikant van de Vrije Evangelische Oe- j npeeijte ajhier. is beroepen te Rotterdam tn de tweede prcdikantfplaats. Gisteren geschiedde aan de Goudse In- duitrle- en Huishoudschool de jaarlijks» overgang der leerlingen en dc getuig- schriftuitreiking. Bevorderd tot hel 2e jaar van de pri maire opleiding werden 66 leerlingen; voorwaardelijk bevorderd 13 en niet be vorderd werden 16 Bevorderd bot het 2e jaar van de secun daire opleiding werden 6 leerlingen Toi het 2e |aar van de opleiding huis naaisters werden 14 leerlingen bevorderd. Hei getuigschrift van de primaire op leiding kregen 58 leerlingen: geen getuig schrift 5 leerlingen Het getuigschrift werd toegekend aan: E Blilterswijk. M Boer, T Boot. R Burghoorn. B v. Eijck, N. Haarman R Korevaar. J. M Leeflang, J. C Leeflang. J v Leeuwen. A. v. Leeuwen, O Maarleveld. G de Man. A d Ouden. S. Overkamp. G Verbruggen. A. Vermeulen, M d Vos. A W(]khuizen te Gouda; G. Kok R Kok. A Verkerk le Ammerstol. C van Kijk ie Bcrjtnmbacht; R de Jong te Ber- kenwoudc: I Boer te Gouderak: R v. Adrichem. R v Erkel. N v Hattem. W. v d Ruit. G Spek le Moordrecht: A. da Bpuyn. N d Hollander. T in 't Hout A. Molenaar C v Vilei. A de Zwart ta Nieuwerkerk a d IJsel. S Dijksman. J. Heuvelman J Bogaard te Ouderkerk a d. IJsel: M Buitelaar. M. v Essen, A. Lur- bregts. M Slappendel ie Reeuwijk; R. Soeters le Schoonhoven; G Deelen G Ren es 'e Stolwijk M Hagedljk. J. Hoogendoorn T Hijkoop. R van der Krans A Kuiper». G Lammertse. T. Mol. R Sikkema. A v Wilgen te Wad dinxvcen J v Reeuwijk. R v. d Spek té Zevenhuizen Het getuigschrift van de secundaire op leiding werd uitgereikt aoh 10 leerlingen. p I F v Grondel O de Man. J. Noorde- siiiaf P Rook. G v Srhoneveld té Gouda. R Klootwitk le Berhenwoude: <J. Brokking te Lange Ruige Weide; N Vente. C v Weelde 1e Nieuwerkerk a. d IJsel; M Knotters te Oudewatcr. Eén leerling kt erg geen getuigschrift Hel getuigschrift van de opleiding ge zinsverzorgster A behaalden de dames: J. Bouwman T Jakma. A. Koolwijk. C. d. Koster W Laurier. A. Stolk, R Stolk, A. Tillemans. R Tuythof. H v. d Valk ta Gouda. R Dikhooff te Moordrecht. Te hoge prijzen ..De hulshoVid wasbehandellng van een overall mag 35 cent kosten", zei de tucht rechter voor de prijzen. Een Goudse was serij had 55 cent in rekening gebracht en 23 cent voor flanfllen laken.* BovenJlen had de wasserij nagelaten, duplicaten van de voorgeschreven wasnota's aan te hou den De tuchtrechter legde twee boeten op. een van f 100 en e»n van f 25. Ook dc caféhouder N. te Oudewater wa» met de Prijsrcntröledienat in aanraking gekomen Hij had geen 30 cent voor een gla# jenevei mogen vragen Zijn boete bedroeg f 150. Aanleg nieuwe spoorbaan naar Rotterdam De N V. Spoorwrgopbouw .In oprich ting le Utrecht heeft voor rekening van de N V. Nedcri. Spoorwegen aan de N V. Hollands Aannemersbedrijf Zanen en Verstoep te Gravenhage bij over eenkomst opgedragen het maken van grondwerken met bijkomende werken ten behoeve van de aanleg van de spoorweg Nieuwerkerk—Rotterdam DP. (gedeelte Hoofdweg—Ceintuurbaan) voor f5 599.090 >!et dü werk komt in uitvoering het tweede gedeelte van deze spoorbaanaan- leg. waarvan kort geleden het eerste deel vanj het grondwerk lopende van de b/poorbaan GotldaRotterdam Maas tot de Hoofdweg onder Nieuwerkerk a.d. IJssel ls gereedgekomen Bataviase brief Ook ditmaal kunnen wij tot onze gpüt geen Bataviase brief publieereft. omdat wij er geen ontvangen hebben. De redèn i* ons niet bekend, maar zodra er weer kopy komt. hopen wtj de publicatie van dc brievenreeka voort te zetten. VOOR OPBOUW KERKEN. Een ln de dienst van Zondag in de Ned. Herv. Kerken gehouden extra collecte voor de restauratie van verwoeste kerken in ons lahd heeft 882.38 opgebracht. FIETS GBSTOtEN. Uit een poort naakt een pand aan da Kleiweg is des avond» een herenrtjwiél ontvreemd.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1948 | | pagina 2