even
Jaren
IdjLer
GOUD5CUE COUDANT
WAARIN OPGENOMEN
GROOT GOUDA
rdigd!
Waar zijn
eumbal
WEÉPBE&ICHT
Communistische rel
Berlijn
in
deze 30.000 Nederlanders
de
Lanctè
ordaan
)P
nsdag
Demonstranten bestormen gemeentehuis
i
aar Dansen
[EATER
5
Repetitie in de
Nieuwe Kerk
BURG Bi
=A=
Het gaat goed in
Moskou
Frankrijk bezuinigt
VERDEDIGING DER DEMOCRATIE
Informatiebureau brengt verslag uit
Suiker 2 cent duurder
Een vergeten
grondwetsartikel l|
DIJ KON. BESLUIT van 22 Januari 1947, H
D gegeven tc Amsterdam,, werd, op voor- I
dracht van dc regering, de tekst der her-
ziene Grondwet bekend gemaakt door
plaatsing in het staatsblad. Dc veranda-
ringen in dc Grondwet, op deze wijze ter 1
kennis gebracht, worden ook nog plechtig
algekondigd van de puien der sladhuizen '3
en dan zijn die nieuwe artikelen: Grond- 'K
wet. Zij worden ..bij de Grondwet ge
voegd".
De Gouden Koets
naar Amsterdam
i AUGUSTUS 194g
Vrijdag 27 Aug. 1948
Prijs 10 cent per nummer
R Gouda
87ale Jaargang No. 22451
Prijs abonnement
Postrekening 48400.
len in Duitsland
5NDERDAG 2 SEPT
W.
Cijfers
oogde intréeprljzin
isthavcn - Gouda
nimfeesten
10
men
door het
i Vrijdag'
DAVIDS.
KIJKER.
ng 7 cn 9.15 uur.
ilftwee geopend.
per week
per maand
per kwartaal
MYRNA LOY
ÏRESA WRIGHT
IRGINIA MAYO
PEP ASPO?A
AD ASTDA
Infoi
Rodt
streel
ZOU
leeft
Irc
voor
mei
de w:r
De
kou
‘rijtuigen, die van
r het station
Daar werd op een
geformeerd,
Amsterdam
ZONDAGAVOND
NSEN.
ƒ0.26
i-i" eendracht
ƒ3.30 MAAKT MMHT
I his Tahitians
Isversterking.
roei
jaar
ver-
mdcntie-
■1 landen
ezinde secre-
:n duur aan
7 30 uur. einde 12 uur.
n 7.30 tot H uur.
SBAL.
inde 1 utir i
Chef-Exploitatie:
D. DE KLERK.
wielch geklemd ti
en met dikke tou
luien blok—
ist ge bonden
e landauers
in totaal
a gons. Dit-
•1 per trein
bezettings-
lit ook pro-
e bcclden>
ijderd kon
n zo is de
naar Am-
a gons
en De
rijtuig
Stallen
ijkc n
kaartei
ie D
zijn
ig were
De wielch g<
ken e
•n van
>eiders
comstcn
hen
Arme
veel te
i regering
:t Zij zal
~Jen.
orspelllng.
i durft te
.lijk geno-
S.E.D. stelt eisen
de socialistische cen-
onderhoud gehad
tweede burgemees-
'-Jinand Friedens-
.v. óc JJegatie het
te Stalkn naar
x>r reden Daar
oninklijke trein”
igen cn paarden naar
delen
de
de troel
brikken, calèches cn soci.i
13 rijtuigen op 11 open ipc
maal kon de Gouden Koet-
•lijk ochtendr
tig weer
ten van I
:wakke t'
iet Din«das 31 Augustus
ESTWEEK
DS PROGRAMMA mes
ND. DE NATIONALE
Bureau Markt 31. Telefoon 2745.
Dlrecteur-Chefredacteur:
S. H. VAN DER KRAAT8
dat dc de:n<.< ratteen beerden r„,nn
politiek te gaan vol-
dc V’etentgde .Staten ""rnen Uit is
enomen tot het' *t1eh-
nrnünlstlsch’ front in
men aan de overzijde
aan dc wa
begint
I. er een
Westelijke afgezanten te Mos-
londerdag op de Britse ambas-
cokomm. Waarnemers menen,
dat deze bespreking g nrrangccrd is na
dat dc ’drie diplomat in nieuwe instruc
ties hadden ontvangen cn dut zij thans
een onderlinge regeling willen treffen al
vorens een nieuw ondethuud. ditmaal
waarschijnlijk met Molotof. aan tc vragen.
i ontvangen cn
ige verzoeken
sord.
In vUf gesloten
paarden de rijtuij
fgesloten met een
personeel van de Koninklijke Stallen
in Amsterdam bij de feestelijkheden
dienst zal doen
leggen van conMlt tussen
rlieten 450 000 correspon
lieren het bureau, die over 31
rspreid. Een Duitsge;
■aal maakte op den
ie een einde
niet
isten
den)
iocratische
mogelijk-
„...^.ladelljk te ma-
eigen principe In con-
tenstelling tot de Sow-
- uitsluitend aangewe-
Moge die .dan ook
ratlsch....!
korts, ontwikkeld met d<
sterdam gegaan
vergezelden 24
trein werd af
voor p*
dat in
Wel ingelichte kringen te Londen hebben
verklaard, dat maarschalk Stalin cn de
drie Westelijke afgevaardigden Maandag
tijdens hun conferentie te Moskou tot al
gemene overeenstemming rijn gekomen
over de valutahervorming voor Berlijn.
Een verdere samenkomst op he| Kremlin,
waarschijnlijk Vrijdag of Zaterdag, aou
noodrakclljk zijn voor de bespreking der
details.
drie
:nn Dom
verschenen
lamheden van het Informj
lelt de periode van 1939 t
TLM
o.a. AAF BOVBER.
ge va -
aantal verminkingen v
en het vereiste
id om normale result
bedrijf
dit gaar-
ist en
de
ingang van
per kg. be- j|
dijk ook deze was verdwenen.
i OH ongeopende brieven. Al^
ippen waren geopend, waar-
indingen hadden bevonden.
had men ten elgeR bate aan-
dat het Berlijnse stadsbestuur In functie
zou blijven en op norma'-, wijze zijn werk
zou verrichten”.
De organisator
der socialistische
het gemeenfebestut
Berlijns volksdemocrati
eist. Hij heeft -
comité van
bestaande u»
9 Berlijnse
gemeentebestu
ondcrhandelint
mische
IANVANG 3 UUR
4VANG 7 30 UUR
IR. 4 45 EN 8.3O
3 en vanaf 6 u. 's avonds
tea bespreken op
i0 tot 10 30 uur
14 JAAR
TAE KANSEN op succes voor de gowjet-
L.J prdpaganda-machine ziin In Azid aan
merkelijk gunstiger dan In West-Europa Het
onderlinge verband tussen de onderscheidene
half- of geheel-zelfstandige staten en staat
jes is zeer gering en van een gemeenschap
pelijke afweer van ongewenste politieke in
vloeden van buiten fs dus nagenoeg geen
sprake Bovendien vindt de communistische
propaganda in de nationale minderwaardig
heidsgevoelens van deze sinds vele eeuwen
door de blanken overheerste volken een
voortreffelijk aangrijpingspunt.
Het doel van de communistische agitatie
In het Verre Oosten 1»; chaog. Natuurlijk
zij naar dc G
lechc cn al di<
'de Koninklijk.
Hollandse Spo<
zijspoor dc ,.ko
die
rmrtg vnn het
voor Milker wordt in het
xfnngsblad van 28 Augustus
ingstelling
indas Wy-
jagermcester
tcldd gisteren
Juliana,
zijde be-
tapijten
begeeft
.■el mogelijk met
<1 overeen tc doen stem-
ronnesse ccn op het
lijkende mantel van
jemeten. Zodat ook de slippen-
’’Donderdagmiddag óm omstreeks twee uur heeft een menigte
demonstranten, leden van de S.E.D., de communistische Duitse
eensheidspartij, het Berlijnse gemeentehuis bestormd. Zij waren
gewapend met stokken en bijlen, braken de hoofdingang open en
drongen de raadzaal binnen. Het was een georganiseerde actie, zoals
blijkt uit het feit, dat de raad zijn vergadering die op Donderdagmiddag
was bepaald, voor onbepaalde tijd hacT uitgesteld in verband met de
verwachte demonstratie van de communisten. Een „loyaal lid van de
Oost-Berlijnse politie” had, zo deelde de tweede burgemeester van
Berlijn, dr Ferdinand Friedensburg, mee, de autoriteiten in kennis
gesteld van de plannen der S.E.D.
De Franse regering heeft een reeks
drastische bezuinigingen op de begroting
goedgekeurd, zo verneemt Reuter van ge
zaghebbende zijde.
Een groot gedeelte der bezuinigingen
zou betrekking hebben op de militaire be
groting. Deze bezuinigingen vormen de
eerste stappen ter stabilisatie van Frank
rijks budgetaire toestand, zoals dc minis
ter van financiën. Paul Rcynaud heeft
voorgestel J.
Door deze maatregelen
Frankrijk een gezond st<
voorziening te geven, waai
der boeren wordt gehand!
beiders verlost worden v
•*- kosten van het levensc
Een overzicht van de Potsdammer Platz
in Berlijn. die de laatste weken in het
brandpunt van de belangstelling staat.
Op de voorgrond de Britse sector, waar
hekken worden opgericht, aan de overkant
HET GIST IN JERUZALEM
Hervatting van de strijd
te verwachten
Verhoogde activiteit van sluipschutter!
en intenser mortiervuur te Jeruzalem op
Donderdag hebben bij waarnemers de ix-
druk gewekt, dat onderbreking van h«<
bestand en hervatting der x IjandeHjk-f'
heden op handen is.
Ie uur. plaatselijke tijd, was de
Imer en hadden de moeste de-
i de zaal verlaten. Vele dui-
erden buiten naar de toetpra-
lelders der sociallgtische een-
N dc tamp worsteling tussen het commu-
1 mstlsche en hei Weit-Kuropees-dcnioeia-
ti’cH denkende deel van de weieldbevolkmg
begint Oost-Azte steed’ meer een factor van
betekenis tc worden.'In de eerste laren na
het einde van de laat«te were kloot log was
men geneigd in de nogal chaotische poli
tieke toestand in het Vei re oosten niet meer
tc ziep. dan een beuetucnswaaidig maar
logisch uitvloeisel van de oorlog Het zou
wel weer goed komen
Het is langzamerhand we) gebleken, dat
deze zienswijze voortsproot uit een (nood
lottig) wanbegrip pmtrent de wezenlijke
aaid van dc politieke onrust in Oost-i\zie
Dc gebeurtenissen van dc laatste weken
In Bn ma en Malakka hebben veler ogen ge
opend Het is thans
wel duidelijk, dat hle: f
IN HET BRANDPUNT
ten. als gevolg }-an
maat schappelijke ml«-
standTn of nationalistische onafhankclijk-
heidsverlangens. maar dat aan al die schijn
baar spontane uitbarstingen wel degelijk een
weloverwogen systeem ten grondslag ligt
DÏt systeem, dat een merkwaardige over
eenkomst vertoont met de door de commu
nistische partijen in de democratische Euro
pese landnn gebezigde methoden (men denke
aan Frankrijk!), heeft geen ander doel dan
het verzwakken varl.de Eurojrese posities in
het Verre Oosten. De methode heeft van
communistisch (lees: Russisch) standpunt ge.
zien' vele voordelen. Zij I» goedkoop, moei
lijk bewijsbaar, doeltreffend en levert bo
vendien een bron van uitstekend brutkbaai
pfopaganda-matenaal op
ziet er naar uit
tan* oj> het pur
een po.iticver
gen Het benrht. dat
het initiatief hebben genomen
ten van een >ntl-<-omr
Cost-^zie bew'i*t. dat men aan pe overzijnr
van dc Atlantische Oceaan de ware 0rd van
het Aziatisch probleem begint In tc zien
Naat het schijnt wordt er een ontmoeting
voor bereid tussen MacArthur cn Tsiang Kal
Sick, dfe gewijd zou zlin aan een bespieking
over een verzoening tussen China cn Japan
Dit zou de eerste faze moeten worden van
de oprichting van het anti-commumstische
front Later zouden Birma. Korea en I n-
d o« e s 1 6 zich hlertni aansluiten
Zelfs deze maatregel zal uijeraaid r!“*
kunnen verhinderen, dat de communisten
Ir. de propaganda-stnld (zoals overal elder-'
In het voordeel blijven De democratische
staat verkeert nu eenmaal in de onmogelijk
heid om zijn, belagers onschadelijk
ken. zonder met zijn etsen -
filet te komen Tn tegenstell
jet-Unle ts het Westen uitsli
zen op dc verdejhging
effectief zijn. En democra...
•i’t grdlsciplln
om der wille van dc politieke vo
die mt een chaotische toestand
vo«v de Sowjet-Unle kunnen vnotl-
cn Welke die voordelen zyn. is duldc-
genoeg In de (eiste plaats vormt dc
rist in het Vei ie Oosten ccn ernstige be-
nncrlng van de economische wcdciojr-
iw in die gebieden, waarvan uiteraard
■rugslag In Wcs'-Europa onmiddellijk
gevoeld Doch niet alleen betekenen
oebclcn In Azië een economische han-
voor Europa (die tevens resultcett in
ctzwakking van het oorlogspotentieel
4, det den ratische nio-
r-JNT*)
1- ranktk cn. niet tc
vergeten N'edti 'and) thnns verplicht
vele kostbaic millioencn tc spenderen aan
a< 'cidediging van hun economische belan
gen in die gebieden
Een pseudo-koningin
Vele vooraanstaanden in den lande wa
ren gistermorgen verzameld in de Nieu
we Kerk om mee te werken aan enige tijd-
proeven voor dc plechtigheid op 6 Septem
ber !n de eerste plaats was daar Prins
Bernhard, die zich persoonlijk van de
voorbereidingen op de hoo'gtc wilde stel
len. Voorts waren aanwezig, schout bij
nacht N A Rost van Tonningen. de ft ter
zee le klasse II A W. Goussens. adjudant
van H M dc Koningin it-gencranl H J
Kruis, (h^f van dc Generale Staf en mr
J C baron Baud, secretaris van Prinses
Juliana
In het middelpunt der bclm
stond baronnesse Swecm de Lat
borgh. de echtgenote van de
van II.M de Koningin. Zij st<
voor de «in te huldigen Koningin
die dc Nieuwe Kerk aan de Damzi
treedt en zich dan over dc rode
naar haar zetel voor het koorhek be
Teneinde de repetitie
dc werkelijkheid
men had men dc bare
hermelijnen kleed gcli
linnen ai/ngr—.!. r.
dragers zich konden oefenen
Er la een document verschenen, dat de
werkzaamheden beschrijft van een inatel-
linjr. waaraan tienduizenden Nederlander!
met dankbaarheid terugdenken. De mede
delingen welke zij van deze inatelling. het
irmatlebureau van het Nederlandse
le Jiruls. ontvingen, brachten vreugde
of leed, maar zij maakten meestal aan
een bijna ondraaglijke zekerheid een eind.
En toch weet men nu, drie jaar na de ca
pitulatie. niet wat er geworden ia van circa
dertig dulxend menarn. die ten offer vie
len aan een wrede bezettende macht.
Het pas verschenen verslag over de
werkzaamheden van het Informatiebureau
behandelt de periode van 1939 tot en met
1947
Nauwe’”
of de Aw.
ongemetei
nieuwe af
NedeNand trof
van de politieke actie
eenheidspartij tegen
lur. Litke, heeft een
-_tisch bestuur ge-
--s, ..eelt verzocht, dat men een
van volkswelzijn zou aanwijzen,
uit 9 gemeenteraadsleden en
,nse burgers. Dit comité zou het
tebeztuur moeten vervangen en
»*w^»iigen openen met de econo-
commissie der Sowjet-zone.
lijkertljd werf! gewerkt aan de opbouw
van ccn centrale kartotheck. opdat de
stroom van aanvragen kon worden ver
werkt Tegen het einde van 1946 waren
alle bureaux samengevoegd, die zich met
dc afwikkeling van het drama bezig fiel
den. Een nieuwe afdeling van het infor
matiebureau kreeg de taak het deporteren
van honderd, tienduizend Joodse perso
den te reconstrueren.
Teneinde itovcel mogrllfk aan dc ge
rechtvaardigde wens van de krtiidenlera
tol verruiming van hun uinstmarge te
voldoen, hoeft dc minister van Landbouw,
ViaaèrU en Voedselvoorziening goedge
keurd. dat dc maximumprijs voor kristal
suiker voor de consumenten met 2 cent
per kg. Hordt verhoogd.
Een desbetreffende veror
bedrijfschap voor suiker
Vgedsciv<M»rj
afgekondigd.
Dc nieuwe prijs rr
Zaterdag 28 Augustus
jiragen.
Reeds eerder v
•n Is men van plan
te'.sel van vcedsïl-
ening te geven, waarbij de welstand
>cren wordt gehandhaafd en de ar-
s verlost worden van de vrees, dat
de kosten van het levensonderhoud verder,, potrec
zullen stijgen. door
De Franse Nationale Vergadering heeft
met 407 tegen 183 (de communisten) stem
men het wetsontwerp goedgekeurd,
waarbij de begroting der militaire uitga-'
ven wordt vastgesteld met een verlaging
van 12 milliard op de oorspronkelijk ge
vraagde credieten. welke verlaging reeds
door de regering ward aanvaard.
Executies in Griekenland
Veroordeeld wegens ..hoogverraad »n
deelneming aan de guerrilla-opstand zijn
vijftien verzetslieden, onder wie twee
vrouwen in Athene en Lamia geëxecu
teerd Tot de terechtgcstelden behoort de
communistische leidster Ismini Sideropou-
los.
Na de bevrijding
Het bureau hervatte met lege handen zijn
werkzaamheden. Op 3 Maart 1945 werd
het gebouw, waarin zich de meeste ar
chieven hadden bevonden en het mate
riaal van de bureaux was ondergebracht,
door het bombardement van; het Haagse
Bezuidenhout totaal verwoest Zeven we
ken duurde het alvorens men het eerste
formulier gedrukt kreeg. De bescheiden
werden op de vloer gedeponeerd, omdat
geen tafel tff stoel aanwezig was. Desniet
temin^ begon een stormloop op het gebouw.
Wanhopig^ familieleden wilden weten wat
hun diërbarem overkomen was. of zij nog
in leven waren, of zij spoedig terug zou
den keren Niet< veel later zou afdoen
blijken, dat tienduizenden nooit terug
zouden komen.
Het karakter van het bureau wijzigde
zich. Het streefde naar coördinatie, opaftt
een einde zou komen aan de verwarring,
ontstaan door het vestigen van verschei
dene inlichtingenbureau* in het land.
Het gelukte, dank zij ook de steun en het
medeleven van de minister van Sociale
Zaken. Tot 30 000 stuks post werden in één
week ontvangen De uiterst moeilijke taak
van de opsporing van vermisten irrhet bui
ten land werd ter hand genomen. Tcge-
vclijks was de 10c Mei '40 verstreken
werkzaamheden breidden zich met
•n hoeveelheid uit. En iedere
ifdeling manifesteerde het lot dat
>d trof Want het verslag gewaagt
van de afdelingen Nederlanders in het
Verre Qosten. cx-politieke gevangenen,
te werk gestelden. Joodse personen,
vreemde burgers.- vreemde militairen
Per dagxwcrden twee duizend schrifte
lijke aanvragen ontvangen en even zo
vele mondelinge -verzoeken moesten
worden beantwoi
Het overzicht in feiten en cijfers gee
in de kern dit bock zijn documental!
waarde en betekenis. Want het leert hoe
hevig dc storm over ons land heeft ge
woed. Uiteraard kan slechts weinig wor
den weergegeven van de rijke hoeveelheid
feiten. De gezamenlijke kaaitsvstemm
hebben twee miUioen kaarten Alle in Ne
derland teruggekeerde D P s dat .yaren
cr plus minus 400 000. zijn geregistreerd.'
Sedert de bevrijding werden 160 000 mon
delinge inlichtingen vcrstrc*IM De verza
meling documenten bevat biizonderhcdcn
over ruim 900.000 Nederlanders, die in
oorlogstijd elders vertoefden Bijna
200 000 persoons-dossiers werden gevormii
met gegevens en-briefwisseling o-.-cr ge
zochte personen
Ruim 11 000 nalatens) Irappcn van in den
vreemde overleden Nederlanders konden
aan nabestaanden worden uüg< r< ikt Fm
drietal publicaties over het lot der gede
porteerde Joden droeg ten zeerste bij <>m
het werken der ambtelijkc instellingen tc
vereenvoudigen. Meer dan ?10Q0 acten
van overlijden konden worden verwerkt.
Het totaal aantal aanvragen bedroeg tegen
de 400 000 Geregistreerd werden de mili
taire graven in Nederland. Hiervan zijn cr
in Nederland meer dan 70 000.
Ondanks het feit dat de vergadering dos
was uitgesteld, verzamelden sich om half
twee enige duizenden demonstranten voor
het bureau van dr Friedensburg. Zj) ton
gen de internationale en droegen span
doeken mee met de opschriften: „Weg
firet het gemeentebestuur" en „Weg met
de aplitaers van Berlijn"
De.bestorming van de ingang werd uit
gevoerd, toen de politie de ijzerdraadver-
aperring bad weggehaaid om een delega
tie binnen te laten.
De in het gemeeptehuis binnengedron
gen demonstranten vulden dra de verga
derzaal van de rasd. Hier sprak Paul
Litke, de vice-voorzitter van de eenheids
partij. de menigte toe. H(j zei, dat de
Duitse gemeente-autoriteiten door te
nauwe samenwerking met de Westelijke
geallieerden de economische toestand van
Berlijn ontredderd hadden.
Litke verklaarde: „Meer dan honderd
duizend Berlijnse arbeiders zijn werkloos
en zijn paupers geworden als gevolg van
het beleid van de gemeente-autoriteiten".
Er was luid applaus, toen hij ultricp:
..Laat ons deze scheurmakers er uitzetten
en werkelijke socialisten ervoor in de
plaats nemen."
In de vergaderzaal werden geen poli-
tie-agenten opgemerkt, terwijl Litke zijn
rede hield.
Litke zei verder, dat een delegatie zou
trachten het bureau van Friedensburg te
bereiken. Hij deed een beroep op de de
monstranten In de vergaderzaal om geen’
incidenten uit te lokken.
De bijeenkomst in de raadzaal is na een
half uur beëindig^ met het zingen vap de
internationale en andere socialistische lie
deren.
Tegen drie
toestand kali
monstranten
zenden lulstei
ken van de 1,
heidspartij.
A AN DEEL in de winst voor de ar-
beiders van een onderneming is
een der vraagstukken, waarmee men
zich achter (en vlóór) de schermen
bezig houdt.
Zo behoort tot de vragen, welke de
commissie, kort voor de verkiezingen
door minister Drees ingesteld om de
spreiding van het bezit over de grote
massa te bestuderen, moet beantwoor
den, deze „of, en zo ja, in welke vorm
aan de arbeider aanspraak behoort te
voorden toegekend op de winst, be
haald door de onderneming of de
bedrijfstak, waarin hij werkzaam is”.
Deze formulering heeft in zékere
kringen, die zich tegen de geleide eco
nomie verzetten, sterk de aandacht
getrokken. Immers volgens deze groep
past „winst", dus ook winstdeling,
wel in het oude kapitalistische stelsel,
maar moest dat in de nfeen van socia
listen een verboden vrucht zijn. 'Bij
hen immers zou behoeftenbevrediging
gaan boven streven naar winst. En
nog niet zo heel lang geleden had een
der wetenschappelijke voormannen
van de vakbeweging gezegd, dat het
systeem van winstdeling een gevaar
was voor de planmatige politiek. Het
zou leiden tot concurrentie tussen ar
beiders. die even ontoelaatbaar is als
die tussen ondernemers.’
Doch laat Kijker zich buiten
deze theoretische strijd Houden en de
zaak van een meer practische kant
beschouwen- Het winstaandeel voor
het personeel heeft op zichzelf al ten
minste twee kanten.
De arbeiders kunnen zeggen: „Als er
winst wordt gemaakt, komt daarvan
ons een deel toe, want anders werken
wij alleen maar voor de kapitalisten.”
Waarop de werkgevers prompt .zul
len antwoorden: ..Dan delen jullie
zeker ook mee in het verlies, als de
zaken slecht gaan?"
„Wij kijken wel uit”, zingt het koor
der werkers dan. „Daarvoor zijn jul
lie ondernemers. Als de’zaken slecht
gaan, betalen wij in de practijk toch
wel mee, door loonsverlaging of ont
slag."
..Neen", zegt de directeur. ..De ar
beidsmarkt wordt nipt door de gang
van zaken in dit bedrijf beheerst. Die
haftgt satnen met de verhoudingen in
het algemeen.”
En zo zou men tot Sint Juttemi»
kunnen doorgaan.
Intussen b'estaat er reeds lang een
vorm van wihstaandeel. Dat zijn de
tantjemes of gratificaties, die aan het
hogere personeel van menig
worden betaald. Men betaalt
ne ter opvoering van arbeidslus
werkkracht aan dit personeel, in
verwachting, dat het er „wel weer uit
komt." Want dat is de kern van het
hele systeem. Door de arbeiders een
belang te geven Inj de uitkomsten van
het bedrijf, kan "men bij hen zoveel
„hart voor hun zaak” kweken, dat het
eindresultaat voor de eigenaars nog
gunstiger is dan het systeem: alles
voor onszelf! Kijker vermoedt echter,
dat dit alleen opgaat in' êen maat
schappij met vrije mededinging en dan
nog maar, zolang niet ieder het toe
past. Wanneer alle zaken zo gingen
werken,'zou het voordeel van bijzon
der toegew’ijd personeel voor een
enkele onderneming vervallen. Alle
personelen waren dan .toegewijd” Be
gemeenschap als geheel zou er echter
waarschijnlijk wel van profiteren, om
dat er harder,cn beter, werd gewerkt.
Een der klachten, die men uit het
bedrijfsleven dikwijls verneemt, be
treft juist dat gebrek aan toewijding
van het personeel. Het heet dan. dat dit
slordig, lui en volstrekt zonder enige
interesse is. De stok, die vroeger voor
de onwilligen of onverschilligen achter
de deur stond, nl. het ontslag, heeft
bij de huidige verhoudingen geen
kracht meer. Maar als dat waar is,
zou het winstaandeel wat verandering
ten goede kunnen brengen.
Hoe vindt men echter een billijke re-
geling?’1
Bij een Amsterdamse corsettenfabriek.
een klein bedrijf, dat hoofdzakelijk
met' jonge meisjes werkt, heeft men
een merkwaardige oplossing gevonden.
Bij deze zaak wordt, zo meldt De Fi
nanciële Koerier, op een totaql van
50.000 aan loon een winstaandeel
van 10.000 beschikbaar gesteld. De
verdeling geschiedt naar diensttijd en
naar verdiend loon. Is een meisje bijv.
10 maanden in dienst en telt het ge
hele personeel gezamenlijk 1000
dienstmaanden. dan krijgt zij tien dui-
zendfeten van het winstaandeel, dat
volgens diensttijd wordt verdeeld, nl.
60% van hét totaal, dus ƒ6000 Haar
winstaandeel op grondslag van dienst
tijd is dan 60. De resterende 4000
worden verdeeld volgens het bedrag
aan loon, dat ieder heeft ontvangen.
Gesteld, dat zij in die tien maanden
1000 heeft verdiend, dan is dat één-
vijftigste van het loonbedrag, zodat zij
nog 2% van ƒ4000. of ƒ80 krijgt.
Tezamen dus ƒ140 winstaandeel. Dit
wordt echter niet uitbetaald, maar in
een personenfonds gestort, tegen 5%
rente. Als zij na tenminste vijf Jaar
dienstverband de onderneming met
een goed getuigschrift verlaat, krijgt
zij haar aandeel met rente uitbetaald
Een aardig spaarcentje voor de huwe
lijksuitzet. Maar het systeem' heeft
veel haken en ogen. Het sehept risico's
cn kans op willekeur. Wel zal dit ech
ter het kolossale verloop onder jong
♦rouwelijk personeel tegengaan. Er
zijn zaken, waar dat verloop tonnen
per jaar kost. En daar zal «jen derge-
lijk premie-systeem. want dat is het
eigenlijk, jets kunnen uithalen.
Een goed systeem, niet voor huwe
lijksuitzetten voor meisjes, maar voor
arbeiders met gezinnen, dat hun
belang bij een goede gang van zaken
in hun werk geeft. kan voordelen
hebben. Misschien vindt de commissie
wel jleze steen der wijzen.
Droog en vr(J zonnig
Weerverwachting meegedeeld c
K N M l- in De Bilt, geldig van
avond tot Zaterdagavond:
Koude nacht met plaatselijk ochtendmist
Di oog en overdag vrij zonnig weer met. be
halve in het uitetste Noorden van het land,
iets hogere temperaturen Zwakke tot matige
wind uit richtingen tussen Noord en Oost.
jg Augustus Afnemende maan
- Zon óp 5 43: onder 19 38
Maan op 22.441 onder 15.44
Er is geen tussentijd Met de afkondiging I
zijn de nieuwe artikelen ..Grondwet", an-
ders konden zij niet „bij de Grondwet” b
worden gevoegd. j
Ware het anders, dan had in de Grond-
wet moeten staan: De veranderingen In
dc Grondwet, door de Koning cn'de Sta- J
ten-Gcneraal vastgcstcld. worden plech-
tig afgekondigd en, wanneer zij krarht van
wet zullen hebben verkregen, bij de
Grondwet gevoegd.
Dit staat cr echter niet De vcrandcrln- f I
.gen worden dadelijk bij dc Grondwet ge- i
voegd. De gehele nieuwe tekst is dadelijk
Grondwet.
LIET NU REEDS VERGETEN Grond-
wetsartikel, dat toen in 1946 werd ge
wijzigd. kwam te luiden:
„De dienstplichtigen, niet vallende on
der artikel 191 (di»s de dienstplichtigen te I
land) mogen zonder hun toestemming niet 11
dan krachtens ene wet naar Ne- I
derlandsch-lndic. Suriname cn Curacao t
worden gezonden". 1
Niet „dan krachtens ene wet!”
Grondwet Dc wet. waarover zo
doen is geweest, is nooit door de r
voorgedragen! Zij is er nog niet.
ook wel nóóit voorgedragen worder
Dat was indertijd ook de voo’
Maar, wanneer iemand zo iets
orspcllen, wordt het erg kwali
■n!
Tegendenronstratie
Terwijl de demonstranten het stadhuis
bestormden, werd in dc Britse sector een
massabijeenkomst gehouden, georganiseerd
door het bestuur van de Berlijnse afdeling
der sociaal-dcmocratische partij als pro
test tegen „dc communistische pogingen
om ^cle stedelijke autoriteiten te terrorise-
De Berlijners werden aangespoord deze
demonstratie vóór de ruïnes van het Rijks-
daggeboliw bij te wonen. Deze plek ligt op
ongeveer hopderd meter afstand van de
Brandenburgerpoort, waar de Sowjet-sec-
tor begint.
Raadsels
De overweldiging van Indonesië schiep
haast niet <te overwinnen bezwaren Het
Japanse informatiebureau, luisterende
naar de naam Huryozychokyoku, was be
reid namen van gevangenen tc verstrek
ken, maar t aantal verminkingen van na*
men wat legio en het vereiste aparte
scherpzinnigheid om normale resultaten t«j
behalen.
Voor het 1
wanten verl
formuli
werden ver»
taris-genera
deze actii
Toen verst heen, het h as inmiddels 14
”—/ember 1944 geworden, de voormalige
Directeur van WinterWblp. Piek. Hij was
mÓuF Seys ïnquart tot directeur-generaal
van het Rode Kruis benoerpd. De bureaux
liepen l»fg. de lege plaatsen werejen be
zet door vriendjes van de directeur-ge-
ncraal.
Toen eindelf”
vond men 25.1»
leen die enveloi
in zich geldzei
De inhoud
gewend.
Op de Platz der Republik
De tegen-demonstratic op de Platz der
Republik begon meer dan een uur later
dan het aangekondigdg tijdstip. Tegen vijf
uur 's middags werd door een lid van de
Britse openbare veiligheidsdienst het aan
tal contra-demonstranten op ruim acht
duizend geschat. De radio in de Ameri
kaanse sector onderbrak telkens na en
kele minuten haar programma om alle
democratische Berlijners aan tc sporen de
tegendemonstratie bij te wonen. „Als ge
Berlijn liefhebt. komt dan bijeen op de
Platz der Republik" aldus de radio.
Toen Neumann, de sociaal-democratl-
schc leider, de bijeenkomst sloot, zei hij.
dat het geen zin had in Moskou over
democratie te spreken. De Westelijke ge
allieerden moeten naar zijn mening een
toestand in Berlijn scheppen, die het de
Berlijners mogelijk maakt in vrijheid te
arbeiden. Toen de menigte unisono de
kreet „Freihelt” aanhief, was zij volgens
de organisatoren aangegroeid tot vijftien
duizend
te v
plee!
jte pi;
die zich
‘"gen op
o waren
Een delegatie v^n
heidspartij heeft een
met de'waarnemende
ter van Berlijn. Jr Ferdinand
burg Ne een uur verliet de dch
bureau van *de magistraat
Na het onderhoud zei de woordvoerder dgr
delegatie: ..We hebben langs elkaar heen-
gesproken Friedensburg heeft ontwijken
de antwoorden gegeven en bleek buiten
gewoon slecht op de hoogte te zijn van de
werkelijke stand van zaken in Berlijn
Friedensburg heeft naderhand de pers
In zijn bureau ontvangen Hij verklaarde.
3Ud
burf