'-f
zondag 7 November a.s.
Friesland 425 jaar bij Nederland
Waar weegt de mens het
zwaarst?
Het broeit in Zuid-België
Spelevaren met eenmans-duikboot
SaV?
Kwaliteit is Nederlands sterkste troef
Engels avonturier heeft pech
Jan de Koogel niet huistoe,
maar naar Semarang
De heer Van Wijnen over
toekomst van onze zuivel
verkocht aan Karei V
Hollandse graven streden om de macht
Du holde Kunst
OP HET VINKENTOUW
i Grammatica van
Esperanto
'„Geprolongeerd" noemt
hij liet zelf
ANNEER. I
Internationaal
Waterpolotournooi
cel sympathie' voor
U.N.A.C-strev en
Put voor veevoer de
bodem niet uit
EERSTE BLAD. PAGINA 2
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1948,
Voor 100000 Cioudauldens Friczcn met hom mee ten Strijde De Friezen moesten
c aan de Romeinen een bepaalde belasting (schatting)
.betalen en wel in de vorm van ossenhuiden. Toen in
De provincie Friesland omvat slechts een deel van
het oude Friese land Eeuwen voor het begin onzer
jaartelling woonden er ons onbekende stammen,
waarvan overblijfselen in de terpen zijn gevonden,
die tot het Stenen Tijdperk behoren Reeds vroeg
zijn deze oef-Friezen in aanraking gekomen met de
Romeinen, die hen beschrijven als een arm. aan de
kust wonend vissersvolk. Drusus heeft in 12 V. Chr.
met hen een verbond gesloten. Toen Germanicus.
28 n. Chr. de Romeinse veldheer Olennids de schatting
belangrijk verzwaarde, kwamen de Friezen in verzet.
Eerst in 48 heeft Corbulo hen zonder veel moeite
onderworpen.
De Chauchen, die van de Eems tot de Elbe woonden,
bleven echter weerstand bieden, waarop Corbulo uit
Friesland terugtrok tot achter de Rijn. Sindsdien
behoorden de Friezen niet meer tot het Romeinse Rijk,
wel bleven zij in aanraking met de Romeinen en
kwam hun cultuur onder Romeinse invloed, doch
veel minder dan bij de Bataven het geval was. Er
die Varus nederlaag wilde wreken en daartoe langs '"bleef nog* eeuwenlang een eigen Friese beschaving
de kust oprukte naar de Wezcr, trokken de blonde bestaan.I
George zijn macht ook over de Ommo-
landert wilde uitbreiden, verbond 'deze
I stad zich met F.dzard en weldra nntbrand-
|N de tijd der laatste Mcr»vin$ert horen i om de kapers onschadelijk te maken, doch de de strijd. dic'George veel geld kostte.
J wij pas weer vin de Friezen. d;e z;cn dezen dwóngen hem tot een smadelijke waarom hij hoge lasten moest heffen,
hier en daar sterk met dc Saksen ver- j terugtocht. Zijn zoon Willem veroverde n
mengd. en zich langs dc ku.-t tot aan hei 1398 Stavoren en liet Albrecht huldigen als
Zwin gevestigd hadden Omstreeks 68} J heer van Wester- cn Oostergo.
/treed de ..Friese" koning Redbad (Rad-
noud) tegen de Franken. In 689 werd hu
bij Dorestad (Wijk bij Duurstede) door de
Merovingische hofmeier verslagen en in 695
kon Willibrord zich als t «.««.hop der Frie
ten in Trajectum (Utrecht) vestigen
Onder Karei Martel moeten de Fra^T
«che heerschappij en' he: ChrrstcndomBat
deze streken weer w-V-c.-n d.jc'nna
Redbad s dood In 719 herstelt Karei zijn
macht en kan .-•>< Willinri r,i terugkeren
Bij de Boom worden :n 734 de Friezen
onder hun hertog But o (van w:< niet*
bekend is. dan dat hit misschien een zoon
van Redbad was) verslagen In dc tijd van
Karei de Grote dreven de Friezen handel
ln laken, van een vooruitgang in bescha
ving is bu Jicn echter geen sprake
Na Karrl de Grote Is er sprake van een
bUna geheel Nederland omvattend hertog
dom Friesland, dat het N W. deel van
Lotharius rijk vormde en later bU Oost-
Francië werd gevoegd. Dit hertogdom
heeft veel te lijden gehad van de Noor
mannen. die het rijke centrum^om Dore-
Ud meermalen plunderden. Merkwaardig
Is. dat in deze streken zich ook de Noor
se vorsten vestigden, onder wie Friese
(raven worden genoemd.
Brunswijkse graven
Na de Noormannentijd .- ..Friesland"' een
welvarende streek, het aantal munten uit
die tijd, geslagen te Stavoren. Bolswara,
Leeuwarden en Dokkum op naam van
Bruno en Egbert, graven van Brunswuk.
is zeer groot
Htie zij er de macht kregen is niet be
kend. als laatste wordt genoemd Egbert II
(1068J089?die in voortdurende strijd
leefde met Friezen cn Saksen, waarbij het
eigenlijke Friesland steeds aan de bisschop
van Utrecht verviel. Toen in 1101 Egberts
zwager Hendrik deze streken v§n de v
keizer ontving, werd hij door dc Friezen
verjaagd. Doch ook dc bisschóp regedrdc
slechts in naam. een ..vorst" heeft-het ge
bied feitelijk niet gehad. In weerwil van
dit alles was hgt gewest zeer wolvarend
en de landbouwers 6 waren er heel wat
beter aan toe dan hun collega 's in Gelre
cn in Holland. Veleh sloegen da«rom be
gerige blikken naar Friesland en de XII-de
eeuw is" een periode van voortdurende
strijd tussen de Hollandse graven, die dc
West Friezen (toen nog één met dc Frie
zen) poogden te onderwerpen en de
Utrechtse bisschoppen die hyn gebied niet
nog meer wilden zien inkrimpen.
Frederik Barbarossa gelastte in 1165 dat
een vertegenwoordiger van beide mtfchtci
cr zou rechtspreken, doch ook dit bracht
geen vreie. Graaf Floris III en bisschop
Boudewijn poogden ln 1179 en in 1104 ver
geefs er e.nig gezag te verkrijgen.
Omstreeks 1200 slaagde Willem, broeder
van de Hollandse graaf, erin zijn macht
tot op Texel uit te breiden.«dooh toen hij
de strijd om Holland zelf tegen gravin
Ada van Holland begon, verloor hij zijn
macht over de Friezen, die nu voor de
vorm de bisschop erkenden, zonder hem
echter macht te verlener*
Friesland-had voorlopig geen regering,
het gevolg was: eindeloze kleine twisten.
Uit deze tijd dateren allerlei gefingeerde
privileges van Karei de Grote en Willem
II. waarbij dc Friezen hun bijzondere vrij
heid zouden hebben gekregen. Men kende
er in feite slechts ccn bevolking van zelf
standige boeren (vrije mannen), waarvan
de uitblinkers wielingen werden genaamd;
de ra.ngsi hikking. die het feodale tijdperk
kenmerkte, was cr onbekend. Dc handels
plaatsen werden er pas veel later
ommuurd en met stadsrechten begiftigd
dan elders. Alleen' Stavoren kreeg deze
voorrechten reeds ln 1292 van Floris V.
Daar er in het Friese land geen landsheer
was. moesten de ..onderdanen" dus zich
zelf maar helpen. Wel kenijc men cr
schouten, grietmannen genaamd, hun
mederechters werden echter dooi dc vrije
boeren gekozen. In ernstige gevallen kwa
men de ..wijsten" bijeen en maakten, ge
steund door dc abten der rijke kloosters,
keuren. In wezen bestond r cc toestand
van onschadelijke anarchie!
In d$ XlV-dè eeuw doen de Hollandse
graven krachtige pogingen om hun ge
zag ook over het gebied ten Oosten van
de Zuiderzee uit te breiden In 1300 erkent
Westergo graaf Willem III als heer en ook
met Stavoren s'.ond hij op goede voet.
doch het achterland bezorgde hem mot.-
lijkheden. na enig», strijd te land en 'er
zee kwam in 1328 oen vrede tot stand,
waarbij beide partijen do grafelijke instel
lingen irfdo stad erkenden Zijn zoon cn
opvolger. Willem |V was hiermede niet
tevreden cn deed in 1345 ccn verwoede po
ging om zijn maih: uit te breiden. Hij
werd echter bij Warns verslagen en sneu
velde
De strijd tussen de Hoeken cn dc Kabel
jauwen was oorzaak, dat dc Friczcn ja
renlang geen last hadden van Hollandse
invasies, zil zelf maakten nu do Zuiderzee
onveilig. Hieraan kwam in 1348 een einde
door een 20-jarlg bestand, dat telkens werd
verlengd, omdat de Hollandse graaf niet
anders kon. Eerst in 1396 zou Albrecht er
met een vrij groot leger heen trekken
Achtduizend Londenaren hebben het
Berlijnse Philharmooisch Orkest, dat
voor dc eerste maal sinds de oorlog de
Engelse hoofdstad bezocht, een hartelijke
fitvangst bereid. D® dirigent Wilhelm
urtwangler zei na het concert, dat noch
hij. noch de orkestleden het enthousiaste
welkom vergeten zouden. Het orkest zal
ook concerteren in Liverpool en Birming
ham en zal Zondag in de universiteitsstad
Oxford spelen.
Lord Halifax, de vroegere Engels'e mi
nister van buitenlandse zaken en kanse
lier van de universiteit te Oxford, zal de
Duitse musici verwelkomde bij hun aan-'
komstMe Oxford.
Sir'Stafford Crlpps. minister van fi
nanciën zal. evenals vooraanstaande
fsruren In het academisch en openbare
leven de ontvangst bijwonen.
Schieringers en Vetkopers
lat dc Friese edelen naar. een andere
hulp gingen uij^ien.
Karei van Gelre als heer
Evenals Groningen riepen zij Karei van
Gelre .te hulp Jancko Douwamaen
Galama waren dc onderhandelaars en
diens troepen verdreven George in 1514
en 1515 uit de Zuidelijke, streken. Slechts
Leeuwarden. Franeker en Harltngen "bic
ven in zijn bezit.
Geldgebrek maakte het hem niet
v^aar
goudguldens
eljn heer. Karei
V. de gezworen vijand \an Karei
Gelre.
"Ciuiruirii iiiaiair nri Dim I1IC| n
Hik ilch ook daar te handhaven, wa
hU in Mei 1515 voor 100 000 goudgu
zijn rechten verkocht aan zUn heer. I
Aan 20 Nederlanders militaire oorlogs
slachtoffers en verzetsstrijders zijn Bel
gische onderscheidingen uitgereikt De
heer D v. a Heuvel uit Schiedam,
voorzitter van de Bond van Nederlandse
oorlogsslachtoffers. wordt het officiers
kruis in dc orde van Leopold II opgespeld
door kolonel A Scrvais. de Belgische
militaire attaché in Den Haag.
St.v.w Aanvankelijk was het geluk mot Karei
De Verko- I van Gelre. zijn stadhouder vestigde zich
1 in Sneck. doch reeds in 1516 lieerde dc j
i kan». Floris ven F.gmond. stadhouder
na-mens Karei V. slaagde er in heel F'rics-
land te onderwerpen.
Een jaar later werd hij echter weer
verjaagd. Toen volgden 5 jaren van hevige
strijd tussen Geldersen en Hollanders,
nese kapers, oa Grote Pier. maakten
Zuiderzee onveilig en drongen zelf>
tot in Hollaqd door. Het Friese land leed
ten zeerste onder deze strijd en verlangde
naar rust. dus naar een krachtige b. -
schermer. Karei van Gelre raakte uit de
gunst daar hij steeds weer geld nodig ha
Voorzichtig met poëzie
Het protestanJ.se schoolbestuur
van Montreal heeft beslotèn. dat
van schoolkinderen niet meer ver
langd kan worden, dat zij gedich
ten uit het hoofd leren. ZuJk
memoriseren, aldus het schoolbe
stuur. belommert de vrijheid, de
plopihaarheid cn het enthousiasme
en heeft daarom een ongunstige
invloed op het juiste verstaan der
pocz'.c. Bovendien zijn niet alle ge
dichten goed, aldus het schoolbe-
In 1399 moest Willem .weer naar Fries
land om hü Dokkum dé tegenstanders van
het Holla.idse gezag te verslaan In 1401
werd vrede /{esloten. alleen Stavoren
bleef i:i handen der Hollanders Deze
i deed do Sch.'-ringt r- en de Vetko
pers ontstaan. de laatsten waren de
vrienden, de eersten de vijanden van Hól
land. A i fond waren het groepen van
older"..--.g veten uitvechtende „hoofdlln-
gen". d wz. Poeren., ruker dan de grote
massa Eerst won de Friese partij cn in
1414 veroverden dc Vetkoper.-
het laatste Hollandse bolwerk. De
pers waren v ven* de partij van dc
Groningen, die Friesland economisch aan
Zn h wilde onderwerpen Du Sc heer, te
lukken toen in 1422 Friesland van de Zui
derzee tot over de Eems een» v redes ver
bond sloot, waarjoe ook Groningen be
hoorde pe partpstrUd duurde echter
v rgedurende- de gcht '.c XV-de eeuw.
I' Schieringers zochten, teneinde raad.,
.-•.run bij Holland waSr toen Maximiliaan
regeerde als regent voor Filips de Schoone
en deze zond in 1495 zin veldheer Albrecht
\an Saksen, die tenslotfe de overwinning
behaalde ln 1498 beleende Maximiliaan l gunst daar hij steeds weer geld nodig had -ien zitten tegenover me-
daarop Albrecht met Friesland en met cn zo "hicn het hem niet gaf. zijn troepen neer j Kalien Dat
krachtige hp-.d wist hij zich'in korte tijd j liet iJlunderert. J eenvoudig niet
iKorng t-n r ,n T"ïf. rOnHc 'n-8i.,l...N8n|.. •-
TVIEN weet. dat het sterrenstelsel een
aantal planeten omvat, de zusters
van onze aarde, die zelf ook tot de pla
neten behoor). Men weet tegenwoordig
heel veel van deze planeten, men kent de
afstanden, waarop ze van de zon net
centrale punt van het stelsel - verwijderd
zijn. men kent haar afmetingen, ja. men
kent zelfs zeer nauwkeurig de grootte van
de zwaartekracht, die er werkt
Hoe is men er in geslaagd dekc zwaarte
kracht te bepalen?
Zoals bekend, wordt de beweging dor
hemellichamen om de zon beheerst door
dc wet van de universele zwaartekracht
Newton, de Engelse geleerde, vulde n 1. de
reed* door zijn Duitse col
lega Kcpler gegeven wet
ten inzake de bewegin
gen der* planeten aan.
door va>4 te stellen, dat
alles in het hcelnl gebeurt,
doordat dc lichamen zich
over en weer aantrekken
naar de verhouding hunnef
massa's cn ln omgekeerde
richting dc aantrekking ge
lijk is aan het vierkant van
de afstand, die ze scheidt
Rechtstreeks heeft men
nu de massa van de aarde
kunnen meten, bovendien
heeft men de afstand van
onze planeet tot de zon
kunnen bepalen, die 23 000
maal zo groot is als de
halve aardas Daar men
eveneens de beweging van
de aarde kent tijdens haar
loopbaan *m de zon. heeft
men dc massa van de zon.
*Welkcr aantrekkingskracht
deze beweging veroorzaakt,
kunnen afleiden. Men heeft
gevonden, dat de massa van
de zon 324.000 maal zo
De zwaartekracht op de
verschillende planeten
groot 14 als dié van de aarde.
Voorts weet men de afstanden van
alle planeten naar de zon. even
als de wetten aangaande hun be
wegingen. zodat men de grootte van hun
massa's daaruit heeft kunnen afleiden. En
daar hun afmetingen zeer nauwkeurig be
kend zijn, heeft men de zwaartekracht, zo
als die op deze planeten werkt, kunnen
vaststellen.
Wanneer men de zwaartekracht op de
oppervlakte van de aarde één i
hij op dc oppervlakte van Mercurius 0.41,
cn die van Venus 0.88. op die van Mars
0 37. op die van Jupiter 1.53. op die van
t
Salurnus 1.6. op die van Uranu* 0,92, c,_
die van Neptunus 0.95. op die van de
Maan 0,17 en op die van de Zon 28 zijn.
Het gevolg is. dat wanneer een danseres
met dezelfde spierkracht omhoogveert. zij
op de verschillende planeten een ver
schillende hoogte boven de oppervlakte
zou bereiken
Bijgaande tekening brengt de vercchil-
lendc hoogten in beeld
cr st
A-. j Fl
dj dc
in i to
m »p
hoef-
taande
.Toon viij uw grfjsaards
(veteranen) en ik zal u
zeggen, u-at uui laud u-aard
is zegt men in Frankrijk.
Welnu. had me moeten
doen erkennen als ..gubernafor in
Friesland wegens het Duitse Rijk". Tot zijn
dood (1500) wist hij. in samenwerking met
Edzard van Oost Friesland, zijn macht te
handhaven, tegefi dc stad! Groningen
Ziin zoons, eerst Hendrik, daarna George
van Saksen volgden hem op, Zelf regelden
zij het bestuur, daar Phi»s de Schoone
toch niet bij ma/hte \yas hMpund weer te
lossen Georges positie W? eerst zeer
hecht, In Friesland heersteg rust en orde.
de positie der grietmannen werd geregeld,
een hoger gerechtshof ingesteld. Gronin
gen bleef echter verzet plegen. Toen
reeds genoemde 'onderhandel:. ir
Jancko Douwame. wendde zich tot keizer
Karei V. daarbij kraéhtig gesteund door
diens stadhouder Schcnck van Toutcnburg.
Sneek koos de zilde van de keizer cn de
Geldersen werden 6teeds verder verdre
ven. totdat in 1523 'hun laatste vt-ting.
Sloten, viel. Daarmede was een «pinde ge
komen aan Frieslands zelfstandig be
staan. Karei V werd als landsheer erkend
cn FHcsland werd een deel der Neder
landen. De in December 1524 eindigende
onderhandelingen bevestigden een c.Y
ander.
c»i zeker
Belgische arbeiders dupe van
Franse devaluatie
"LTIJ WAS een Duftser en hij had ccn
lang soldatenleven achter de rug.
Tweemaal was hij krijgsgevangen gemaakt
cn tweemaal was hij uitgeleverd Nu was
hij verzeild geraakt in het Zuid-Belgische
grensplaatsje Quiévrain, waar hij als
..Elcktro-Techaikcr" dc bescheiden
kost verdiende. Juist toen hij mij ver
telde van het leven aan de Belgisch-
Franse grens, stopte een zware legerwagen
voor ons. Vier gewapende gendarmes
sprongen eruit.
Zij gaan op patrouille en moeten
eventuele onlusten onmiddellijk de kop
indrukken, legde hij uit. Het broeit hier
in Zuid-Belgie. De arbeiders, die over de
grens werken, scheiden er morgen mee
uit. Het zit hen tot zó ver. En hij maakte
een handbeweging naar de hals. Dc de
valuatie van dc Franse frank heeft de
Belgische grensarbeiders sterk gedupeerd.
Zij moeten hun lopn in Frans geld wis
selen tegen Belgisch geld. Eerst kregen
zij voor elke honderd Franse franks 24
Belgische. Nu echter moeten zij er met
zestien genoegen nemen. Dat nemen zij
niet.
Staken is honger lijden
IK vroeg hem of hij dacht, dat de sta
king lang zou duren.
België is geen Frankrijk antwoordde
hij. Niet werken betekent geen geld cn
dc arbeiders hier kunnen het niet zonder
geld stellen. Zij hebben geen spaarpotje.
Het zijn grotendeels zeker voor zestig
procent buitenlanders (Italianen. Alge
rijnen. Marokkanen. Tunesiérs en Span
jaarden). die van dc hand in de tand
leven onder het motto: Geen zorgen yoor
dc dag van morgen. Zij geven alles direct
uit Wanneer vader een goede week heeft,
dan worden cr kleren voor vrouw en kin
deren geïcocht. er wordt wijn gedronken,
chocolade gegeten en er worden Ameri
kaanse sigaretten gerookt. Deze arbeiders
kunnen niet toren op een reserve Sta
ken is voor hen honger lijflen. Ze zjjn
nog niet goed ingeburgerd en krijgen
gren ondersteuning. Daarom zullen zij
wol weer spoedig gaan werken. En wan
neer deze, schapen over dc brug zijn
„Wij Duitsers"
Hij 1irak plotseling af en wees op de
bouwvallige huisjes aan"de overkant.
Daar leven ze. daar dobbelen ze, daar
drinken ze. DJar worden zes. acht kin
deren per gezin geboren. Daar wint een
bepaalde politieke overtuiging veld. Wij
Duitsers zijn ook hier niet zeer gezien.
Zeker, het is erger geweest. Men heeft
ons gehaat, gevangen genomen en vrij ge- I
laten. Men heeft allés met ons gedaan.
Maar men heeft ons alleen niet be
grepen. Hij. die geen Duitse soldaat is
geweest, hij. die geen honger en dorst
heeft geleden op alle fronten, hij. die niet
weet. wht Duitslands geschiedenis voor
ons betekent, hij zal ons niet begrijpen.
DOODGESCHOTEN EN
BEROOFD
Op de suikeronderneming Prangkal
nabij Modjbkerto. op ongeveer tien kilo
meter afstand van de demarcatielijn, is
de Nederlandse employé. M. A. Dutrleux.
door vier met stenguns gewapende Indo
nesiërs gedood. De heer Dutrleux was be
zig met het betalen van geld aan ccn
mandoer. De overvallers namen het stof
felijk overschot mede in een jeep van de
onderneming. Het lijk is geheel beroofd
doch onverminkt in dc nabijheid van de
demarcatielijn teruggevonden, 'maar de
jeep wa* meegenomeji over de demarca
tielijn.
Hij zal mij. als electro-technicus. 164 Bel
gische frank per dag blijven betalen, ter
wijl een mijnwerker cr hier 250 tot 300
verdient. Maar denk niet, dat. die kapi
talistische arbeiders geld overhouden Zij
nemen het er goed van. Zij kopen vlak
over de grens bier. waarvoor zij twee
Belgische frank per glas betalen, terwijl
het in België vijf frank kost Zij drinken
cr een fles wijn voor twaalf frank. Ln ij
blijven arm.
De overtuiging, dat „wir Deutsche"
meer kupnen. meer doen cn meer waard
zijn dan ieder ander, schijnt onder dc
laatste catastrofe, die het ..Dcutschtum"
zichzelf berokkend heeft, nug weinig ge
leden te hebbent Red.)
meer
geen reclame
land. Meneer
Kalien. lid van de schaak
vereniging Spangen, had
een schaakbord meege-
braadt. Ik zocht naar een
tafeltje om het bord op te
kunnen zetten, maar ik
vond niets. Toen hebben
we het op mijn vinke-
touwtje gezet, wat na veel
moeite gelukte en de paar
den zorgden er met hun
sprongen \oor. dat het
bord in evenwicht bleef.
Non moet ik u eerlijk be-
kenwn. dat ik geen pr/of.
schaker ben. Ik ben er pat
aan begonnen, toen mijn
benen geen voetbal meer
wilden (lees: konden)
trappen Cn aan de studie
van Euwe's gedegen boe
ken over openingen en
eindspelen ben ik (nog)
niet tor nekomen Ik speel
echt huis-tuin of-keuken
schaak rn ik ben. al zeg ik
het zrff. een echte mata
dor. natuurlijk niet in
matadorren. maar ln ro-
genaamde vluggertjes.
Niemand verliest zo vlug
als ik Zo. nu weet u ten
minste u-at ik waard ben
als*schaker en ik had dan
ook niet de minste kans
tegen dieneer Kalien. We
speelden een potje of tien
en meneer Kalien won die
tien potjes met glans. Ik
kan goed tegen mijn ver
lies en ik amuseerde me
best. Met enthousiasme
trilde ik aan het elfde
potje beginnen, maar toen
hield meneer Kalien me
tegen. Heb je' niks ge
merkt, zei te tegen me.
Gemerkt, gemerkt, eh ja,
ik heb «lelijk op mijn duvel
gehad. Nee. Mat bedoel, tk
niet. zei ie. Ik bedoel het
spel cn niet het spelpeil,
want daar heb je toch geen
verstand van. maar het
bord en de stukken. Ik
keek cr nog eens goed naar
cn ineens wist ik het. We
hebben met onze mouwen
geen enkel stuk omge
gooid. riep ik enthousiast
en hf. merkwaardig, maar
dat hah .met deza platte
stukken ook niet! Precies,
zei meneer Kalien.voldaan
en dat heb ik nou tiifpe-
'vonden. Geen paarden
meer, maar alleen
ijzers en geen stgai
torens meer, maar zo
gezegd plat geschoten
torens, wat meer in de
geest van deze tijd is.
Geen dronken pionnen
meer. geen verwaande
raadsheren4 geen onmoge
lijke koningen en konin
ginnen meer. nee. alles
laag bij de grond, wat nog
niet zeggen toil, dat dit nu
een laag-bij-de-gronds
spel Is. Integendeel. Het is
practisch, logisch en eco
nomisch. Wat drommel, je
speelt toch geen schaak om
je te verlustigen in de
aanblik van mooie stuk
ken.' Nee. je speelt om fjet
spel en mijn spel leidt de
gedachten niet af. Dat towt
ik je nou eens even ver
tellen en laten zien en als
jij het nou de mensen weer
vertelt, dan spelen we in
de toekomst allemaal met
mijn spel. Hij pakte alles
in een doosje, dat hij los
weg in zijn zak stak en
vertrok. Enfin, u weet het
non en u kunt ook zien.
hoe het is. Maar of we nou
allemaal straks met dit
spel zullen spelen, tja. dat
is punt twee. Ik weet b.t'..
dat de Siah van Per-ië
hele mooie en ook hele
kleine ivoren srhaak-
spelletjes heeft en of hij die
nu zal willen ruilen voor
het spel van meneer Ka
lien Ik zal hem eens
opbellen als hij "-onze
courant heeft gelezen'
VETERAAN.
I V
(Eigen reportage)
Tpven buiten Rotterdam aan de Stadlon-
■La uina l,ol Hp wprf var
weg ligt dc werf van het Afvalstof
fen- en Sloopbedrijf van Gilles Borrie
cn in Gilze-Rijen geeft de Engelsman Ian
Mackenzie vlieglessen aan. de leerlingen
van -tic Rijksluchtvaartschool.
Gilles Borrie en Ian Mackenzie zijn het
eén jaar geleden met elkaar eens gewor
den over dc lyverantie van een oude een-
mansduikboot z.o'n mlniatuuronder-
zeeërtje. die de Duitsers op het laatst van
de oorlog in de vaart hebhgn gehad Er
werden er enkele in de Waterweg tot zin
ken gebracht cn de scheepsslopcrs. die
overal nog wat in zien. hebben ze opge
kocht. geen gedachte natuurlijk, dat er
nog wel eens liefhebbers zouden komen
opdagen om zo n ding te kopen.
Dat blijkt nu toch wel het geval te zijn.
Gilles Borrie althans, verkocht er twee
aan het vliegveld Ypenburg. om tc dienen
als speelwerktuigen voor de jeugd en ccn
aan ccn Rotterdamse ingenieur, die er in
zijn tuin ook zijn kinderen mcé Wil laten
spelen. En dan. zoals gezegd, één aan Ian
Mackenzie, de Engelse vlieginstructcur te
Gilzc-Rijen. die gr eebter andere plannen
mee heeft
Eerst moet wor
den verteld, dat Ian
"Mackenzie" In de
loop van dit' Jaar
bijna elke weck ccn
bezoek aan de werf
van Borrie bracht
en zich dan "telkens
tegen contante be
taling van een klein
bedrag een onder
deel van de een-
mansdülkboot aan
schafte. dit voor
zover het draagbaar
was. in zijn', pyama
wikkelde en er mee
naar Gilze-Rljen
ging De zware de-
lrn al* de romp en de motor werden na
tuurlijk op transport gesteld. Zo heeft hij
geleidelijk de hele duikboot voor een to
taal bedrag van f 150 bij stukjes en brok-
jés bij elkaar gespaard cn die te Gilzc-
Rijen In zijn vrije uren ln elkaar ge
knutseld.
Toen Ian Mackenzie meende, dat het
vaartuig zeewaardig was. is hij ermee In
het Wilhelminakanaal gaan proefvaren.
Dat ging allemaal heel best. Tijdens zijn
afwezigheid Is de duikboot ln het haventle
van Oosterhout bij het, vollopen van de
sluis echter ccn keer tfezonken. Het lich
ten kostte Ian Mackenzie weer 100 en
zijn gereedschappen waren ook verdwe
nen. Al die tegenslagen hebben dc En
gelman wol éen beetje ontmoedigd
Wat hij eigelijk met die eenmansdulk-
bu6t van plan was? Wel niets meer of
minder dan cr op een goede dag mee
naar Engeland te varen!
Kijk. zulke avonturiers Interesseren ons
wel en daarom hebben we er een dag aan
besteed om de aspirant-duikbootcomman
dant zelf te spreken te krijgen En dat
lukte wonderwel. We kregen toegang tot
het vliegveld van de Rijksluchtvaartschool
te Gilze-Rijen" en hoorden daar. dat lan
Mackenzie een half uur geleden nadr
Eindhoven was gevlogen We stonden te
dubben of we er met dc wagen heen zou
den gaan of te wachten tot hU over een-
paar uur tcrug^zou komen, toen hij plot
seling hc: bureau van de R.L.S kwam
binnenstoven Een of ander mankement
had hem onverwacht doen terugkeren
En daar zaten we dan tegenover het
voorwerp onzer belangstelling, een flink
uit de kluiten gegroeide jongeman van
moeilijk te definiëren leeftijd vanwege
een zwtye zwarte rtngbaard (zo'n echte
duikbootbaard). die zijn jeugdig gelaat
van oor tot oor omlijst. Hij moest cr zelf
even over nadenken voordat hij ons ver
telde. dat hij pas 25 Jaar ls.
Wel eens meer met een duikboot
gevaren'
Nee. In de oorlog was hij vlieger bij
de Royal Air Force en daarvoor machi
nist bij dc koopvaardij. Dat verklaart zijn
belangstelling voor zon afgedankt ecn-
mansduikbootje. dat toch een Ingewik
keld stukje techniek ls.
Of hij werkelijk van plan was er mee
de Noordzee over te sfeken?
Ja. waarom niet. De Duitsers hebben
er toch ook mee gevareii. Dat ls toch
niets bijzonders
Inderdaad, maar met zo'n stuk oud
roest, dat al op dc bodem van de Maas
heeft gelegen en In al zijn onderdelen toch
zo nieuw niet meer-Is. over zee te .gaan.
lijkt ons nogal riskant.
Aan moed ontbreekt het 4an Mackenzie
echter niet; hij dook immers zelf. half
ontkleed, in het Ijskoude water van het
Wilhelminakanaal toen bij het lichten van"
de gezonken boot een kabel moest wor
gden vastgemaakt
Nu moet de 'onderzeeër echter weer
worden gerepareerd en al die onkosten
hebben het pleizicr er een beetje uitge
haald Bovendien wil de commandant van
de Rijksluchtvaartschool geen verlof
geven om hem het uitstapje naar zijn
geboorteland te laten maken. Hij vreest,
dat er nu van zijn plan wel niets zal
komen cn denkt er over zijn duikboot
maar weer tc verkopen. ..Very annoying",
erg vervelend, zucht hij nog eens.
Dan excuseert fiij zich. want de dienst
roept hem weer Hij rent over het vlieg
veld naar zijn kist Men roept hem iets
na. Vlug komt hij terug om zich zijn
parachute tc laten omhangen. Die was hij
In de haast vergeten.
't Is een excentrieke zonderling, zeg
gen dc jongens van de Luchtvaartschool.
terwijl we hem nakijken. We mogen hem
gimag Prutsen aan motoren ls zijn lust
en zijn leven.
De eenmansduikboot in hef haventje van
Oosterhout. waarmee Ia>i Mackenzie de
Noordzee wilde oversteken.
lan Mackenzie.
1 Amerikaanse credieten voor
Nederland en Indonesië
De Economie Cooperation Administra
tion heeft ten behoeve van Indonesië een
machtiging verstrekt voor de aankoop van
ijzeren- cn stalen materialen tot een be-
drag van 250000 dollar.
I Nederland ontving machtigingen tot een
totaalbedrag van 43.479.650 dollar voor de
aankoop van hout cn houtproducten, leder
en lederwaren, chemicaliën, oliën en vet
ten. tabak en andere verbrulksgoederenl
alsmede voor de aankoop van ijzer- en
staalproducten (7.076.000 dollar). Ijzeren
cn stalen fabrikaten (300000 dollar), ma
chines voor metaalbewerking (2.400.000
dollar), constructie- en mijnbouyinstalla-
i ties (400.00p dollar), motoren, turbines cn
generatoren (1 230.000 dollar) en clectri-
sche apparaten (900 000' dollar).
Parlementsverkiezingen in
Israël eind December
De Raad van State van Israël heeft Don-
j derdagavond besloten, dat het toekomstige
parlement, dat elndo^ December gekozen
1 zal worden, uit een kamer van 120 volks
vertegenwoordigers zal zijn samengesteld.
I Burgers, die ouder zijn dap 18 jaar. kun-
I nen. zonder onderscheid van geslacht.
stemmen en zijn op 21-jarige leeftijd ver-
1 Jciesbaar.
12. In het Esperanto wordt elk woord
I uitgesproken zoals het geschreven is. en
dus ook geschreven zoals het uitgesproken
wordt. ..Stomme" of „verzwegen" letters
komen in het Esperanto niet voor. Elke
letter heeft en behoudt altijd zijn eigen
klank,
13 Samengestelde woorden worden ge
vormd. door twee woorden eenvoudig aan
één te lassen. In het samengestelde woord
geeft het laatste deel de hoofdBetekenis
Birdo vogel; akvo: water; akvobirdo:
watervogel Majo: zee, srpo: schip; mar-
*ipo: zeeschip.
Uit het tweede voorbeeld blijkt, dat de
uitgang ..o" van het eerste woord in sa
menstellingen weggelaten mag worden,
wanneer dit bevordclijk ls voor ccn ge
makkelijker of beter klinkende samenstel-
ling
14. Wanneer ccn zin vragend Is. wordt
dc woordorde niet veranderd, aan het be
gin van de zin wordt dan echter het
woordje ..cu" geplaatst Voorbeeld Het
kind heeft een mooi boek: la infano havas
bclan libron Heeft het kind een mooi
boek7 cu la ifano havas belan libron?
15. Telwoorden Dc Jjoofdtelwoordcn
j 'zijjj: \inu (1). du (2). frt (3). kvar (4), kvin
ffi). ses (6). BCP (7), ok (8). nau (9). dek (10).
dok unu (11). dek du (12). dek tri (13). enz.
Dudck (20). dudek unu (21). dudek du (22).
dudek tri (23). enz Tridck (30). tridek unu
(31). enz. Cent (100). cent unu (101). cent
dek (110). cent dek nau" (119). cent dudek
(120). cent dudek unu (121). enz. Du*cent
(200). ducent unu (201). enz Mil (1000).
Door achter het hoofdtelwdord dc 'uit
gang ..o" te plaatsen, verkrijgt men zelf
standig gebruikte telwoorden: unuo (een
heid). duo (tweetal), trio (drietal), dekduo
(twaalftal) of dozijn), enz.
Men kan dc telwoorden ook bijvoeglijk
gebruiken; dat zijn dan rangtelwoorden:
unua (eerste), (lua (tweede), tria (derdei.
enz.
Bijwoordelijk gebruikte telwoorden:
unue (ten eerste), due (ten tweede), trie
(ten derde), enz.
Breuken worden gevormd met behulp
van het achtervoegsel „on". gevolgd door
de uitgang 0 wanneer in de breuk het
telwoord als zelfstandig naamwoord op
treedt; unu duono (een half), du trionoj
(twee derden), tri kvaronoj (drie vierden),
enz.
Bijvoeglijk gebruikte breuken: duon*
porno ('n halve appel), du duonaj pomoj
I (twee halve appels)
Vermenigvuldig-getallen worden gevormd
met het achtervoegsel „obl Dus duoblo
(tweevoud), trioblo drievoud), enz
Bijvoeglijk gebruikt: duobla porcio ('n
dubbele portie).
Voor verzamelgctallcn gebruikt men het
achtervoegsel ..op Dus duope (met zn
tweeën), triope (met z'n drieën), enz.
Zo hebben we dan ln 15 punten de
I volledige grammatica van het Esperanto
behandeld. Natuurlijk is het mogelijk over
I elk der delen van dc grammatica een uit
voerige toelichting tc schrijven, aangevuld
met talrijke voorbeelden Doch dat was
de bedoeling van dit overzicht niet We
hebben u slechts een beeld wallen geven
van de eenvoud en logica, waaruit het Es
peranto opgebouwd is
Wij willen nog eens ondersttcpen. dat
alle taalregels van het Esperanto zonder
uitzondering zijn. Juist dat maakt de Es-
peranto-studie in verhouding tot de studie
van andere talen, zo eenvoudig.
Doch niet alleen de grammatica, maar
ook de woordenschat van het Esperanto is
betrekkelijk gemakkelijk tc leren Doet»
daarover wellicht een o'^tH m»
„LA KVAR DELEGITOr
Po-tarttps' A 335.
Dubbeldam
jl'ATZHP'A'C 8 NOVEMBER 1948.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
Sgbv I.issenberg uit Oudewater
IATAVIASE BRIEF NO. 164
HIJZELF WAS ER OOK al bang voqf
zijn repatriëring zou wel eens kun-
nfn worden uitgesteld. En sergeant Jan de
Koogel is inderdaad nog niet uit Indonesië
nasr Nederland en Gouda vertrokken, maar
»it in plsats daarvan nu in Semarang.
it haven asn de Noordkust van Midden-
Javs. D w t- 'n Semaranf zit hij niet
hpoatld. maar wel in de Semarang-sector.
Hij ls nu ingedeeld bij 1-1-15 R I, en ging
tr op Donderdag 14 October heen. Het
bericht van het» uitstel der demobilisatie
m thuisvaart kwamnatuurlijk als een
donderslag, doch niet meer uit een hemel,
die nog totaal onbewolkt Was Jan de
Koogel heeft wel geweten, dat dit dreig
de en hij heeft er zich ook manmoedig over
heen gezet Tenslotte Is hij een O.V.W.-er
en er wordt wel beweerd, dat die toch
iltljd nog een ietsge beter tegen een
stootje kunnen.
Het verschil is dan ook wel groot
Gouda of de Semarang-sector. Qe des
illusie is ook groot, als je denk^. dat le
naar Holland teruggaat en je moet :n
plaats daarvan nog voois Onbepaalde tijd
blijven. Erg. als je twee „kapals" voor
je neus ziet weggaan en je moogt zelf
niet mee
..Er zit", zo Zegt Jan di- Koogel. „toch
eigenltlkook nog een prettige kant aan
de zaak Als in Nederland een film -f
toneélstuk goed is. wordt het weg*ëns
enorm succes geprolongeerd Zo gaat het
v met ons ook. De O V.W.-ers worden we
tens enorm succes nogmaals geprolon
geerd".
Let op dat „nogmaals"
1-1-15 R I. is op Java nog het enig over
gebleven O.V W„-bataljon. het laaastc der
Mohikanen Ik behoef u niet te vertellen,
dat de situatie' politiek gesproken nu niet
bepaald rooskleurig ls. Wat er gaat ge
beuren weet niemand, ook de legerleiding
niet. Mocht er militair nog eens wat gann
geschieden, dan zit Jan de Koogel met zijn
1-1-15 RI -bataljon ongetwijfeld ln de
voorste lliile. Jan ligt ongeveer 20 km ten
Zuiden van Semarang. op de weg naar
Sslstiga Hemelsbreed is de afstand tussen
Jsn de Koogel en president Soekarno on-»
geveer 60 km U begrijpt dus wel. dat In
een eventueel militair gebeuren (waaraan
Hé-overigens persoonlijk zeer bepaald niet
geloof, hoewel de situatie van dag tot
dag verandert en dus ook van dag tot
dag moet (vorden bekeken) de sector, waar
Jan de Koogel ls gelegerd, bijzonder be
langrijk zal zijn.
De nieuwe ligging van Jan is prima,
zegt hij Ook het eten Is uitstekend. De
reis van Batavia naar Semarang was erg
vermoeiend. Elf uren in een trein. Het
was voor het eerst, dat Jan zoveel van
Java zag en hij vond het heel mooi. Voor
de rest wacht hij nu maar kalm op de din
gen. die komen gaan Hollénd loopt niet
weg-
Persoonlijk ben Ik blij. dat de beste
forrespondent. die ik ln al die jaren
In Indonesië heb gehad, nu in Semarang
ls
Automonteur uit Oudewater
Nu we toch dank zU Jan de Koogel met
ons verhaal tn Semarang zijn terecht
gekomen. kunnen we er net zo goed even
blijven om er nog enkele andere om-
itreekse zaken te behartigen Dan gaan
we eerst op bezoek bij een OudewaterBar.
Slep (van Sybe) Lissenbcrg. die nog kran
ten-connecties blijkt te hebben, want hij
li sis knaap krantenjongen geweest Later
if hij automonteur geworden en diezelfde
.functie'" bekleedt hij ook in Hare Majes
teit! Nederlandse strijdkrachten in In
donesië. Hi) kwam Juni 1947 ln Indonesl*
san en heeft het grootste deel van rijn
tijd er dus al op zitten. Per vliegtuig ging
Siep eerst naar Bandoeng, veertien dagen
later per vliegtuig terug naar BatBvii
om materieel op te halen, dat vervolgens
over de Poentjak-pas naar de BergstaJ
weid gebracht. Bij de politionele actie
(i.ig Siep mee naar (Theribon. de beroem
de gevechUloze tocht, die eindigde ln een
vlucht van de republikeinse soldaten. Van
Cherlbon trok Siep met de troep door
naar Tegal an vervolgens na een onder
breking van ruim twee weken naar Sema
rang. De afstand Tegal—flemarang. 200
km werd ln twee dégen en één nacht
afgelegd, over een zo goed als onbegaan
bare weg Knap werk L Sedert 20 Augus-
T.mA Nov 1»— lï.JS en ï.Jë—s uur Museum
„Hei catharlna Gasthuis": Tentoonstelling
werken vin Goudae schilders
Nov. LSI uur Vrije Evang. Gemeente: Bid
stond.
s Nor S.M uur St. Janskerk: Avondgebed
7 Nov. 18.15 u. Reünie: Bijeenkomst Hu-
manlstlsch Verbond sprekei tlr H J) Prins
Haas pver Enkeling en gemeenschap".
1 Nov. 7.30 li. De Zalm: Openbai r verko
ping onioerende Roerieren door notarissen *1
J van Kranenburc en O. J van Willigen.
s Nov. I uur Kunstmin. Concertavond
Janlne Andiade, viool, tn kader Meestei
uit hij verschillende tochten door Midden-
.lava m het door de Nederlandse troepen
lie/ette gebied maakte Ook kwam hij
I wel eens in Batavia en Bandoeng, dm h
I wist toen nog niet af v m het bestaan vart
de „Bataviaac brieven' eii hij is mij dus
nimmer komen opzot-ken. Hetgeen echter
in de toekomst wel zal gebeuren.
Slep vindt Indonesië piaüstttf maar
warm. Dat is een kwalificatie, die na
tuurlijk algemeen geldt. De warmte is -le
voornaamste reden, waarom hij zo gauw
mogelijk naar Oudewater terug wil. F.r
ligt nog eén Oudewateraar ip Semarang.
n I de korporaal A. Knotters van de
Genie.
Wij blijven maar in Semarang over,
want er is nog meer te doen. Bovendien
wil ik nog met u naar Salatiga en Ani-
I harawa en ik geef u du* de raad om on-
derdak te nemen in Hotel du Pavilion,
waar wij elkander dan zullen ontmoeten
voor een nieuwe speurtocht.
Jan Bouwer.
Nov. 7.30 uur Vrl|e Kvanf. Gemeente.
Bijbellezing d* J. I van U'ijck.
Hl en II Nov. S-30 u. Fluwelentingcl if:
Openbaie verkoping goederen door deur-
w aai dei R van Blokland
li,Nov. 7-1 uur Raam SS: Zitting prijzen-
eomnufsie fyor indienen klachten
li Nov. 7.10 u. Oud Geref. Gemeente:
Spreekbeurt rts Joh. van Weizen.
Ill Nov. 1 uur onrordla: Opvoering Ste
fan Boikot dooi ai bcrdei toneelvereniging
„Door en vooi t Volk".
li Nov. I pur Reünie: Spreekbeurt d*
Bdrgei voor Logos-ve: band over Ki zjl niet
ëen sieen op de andere ge aten wo-den d-.e
ntet zal worden afgeb oken en de \-aag. wat
e dan geldt In vei ba-d met Ero*
IS Nov. I uur Kleine Kerk:'Bijbellezing ds
C. A Korevaar.
II No\ÏJO en 7.10 u. Chr. Geref. Kerk:
Spreekbeurt ris II van Leeuwen, dankdag
voor het gewas. t.
It Nov. 1 u. Fluwelentinge! ff: Automo-
Inelenvelling (looi deurwaarder R. van Blok
ind.
II Nov. 7.30 ii. V eemarktrestaurant: Bij
eenkomst Geief. Jeugdcrntrale.
II Nov. I uur Rellnle Bioscoop: Filmavond
Volksuniversiteit, vertoning Réné Clair* ..It
bapp
ird to-
13 Nov. II nur Markt: Refciona'.e vooi stel
ling inubi»'le-film/aal.
13 Nov. Klapro/enveik'«ip ten bate Neder
lands Oorlogsgi aven-cofnité.
13 Nov. 7.11 uur Vrüe Evang. Gsmefjpts:
B dstond.
ij Nov. I uur Concordia: Opvoering revue
„eock'ail en confetti door I.Dhle Ghouwe
Speler*
II Nov. 1.30 u. St. Janskerk: Avondgebed
jyjET INGANG VAN I November heeft de minister van
Landbouw*. Visserij en Voedselvoorziening aan onze
stadgenoot, de hoer A. vaii Wijnen, op dien* verzoek eer
vol ontslag verleend uit diens functie van voorzitter van
het Hoofdbedrijfschap voor Zuivel. Margarine. Vetten en
i Oltëtv en vaq, het Bedrijfschap voor Zuivel, onder dankbe
tuiging voor de belangrijke diensten in deze functies be
wezen.
Zevefltien jaar heeft de heer Van Wijnen, die zich ook
in andere functies steeds een geharna«t. zij het bezadigd
strijder voor de belangen van onze Nederlandse veeboe-
ren heeft getoond, op de bres gestaan voor onze zuivel-
belangen al* bestuurslid en sinds 1937 al* voorzitter van
de onderscheidene organisaties, die sinds 1931 tot taak
hadden tn de zuivelsecton orde te scheppen, w aar door de moeilijke tijdsomstandigheden
de chaos dreigde en verder om zo goed mogelijk de belangen van producent en con- 1
sument te coördineren.
De wereldcrisis en verschillende buitenlandse politieke moeilijkheden leidden er in
het begin van de dertiger jaren toe. dat de landen In toenemende mate hun grenzen
begonnen te aluiten voor buitenlandse producten. Daardoor werden vooral ook de
Nederlandse zuivelproducten In hun afzetmogelijkheden gelioffen. Er brak voor dë
veeboer een zeer moeilijke tijd aan
op dc afvalproducten van de botrrfabrie-
ken. zoals onder- en karnemelk Wanneer
rie boterproductie moet worden vermin
derd. betekent dit natuurlijk ook een *r-
niindriing van de lie>.ihtkbar»*hoeve^lheid
"nder- cn karnemelk.
windsman is hij aangebleven gedurende
de drie moeilijke Jaren, die op onze be
vrijding volgden Thans achtte hij de tijd
gekomen om het roer in de zuivelwereld
aan Jongere handen over te geven en dua
heeft hij opnieuw een verzoek tot ontslag
ingediend
En hiermede heeft hij zijn laatste
„grote" functie uit handen gegeven. Oor
spronkelijk boer in Stolwijk is deze een
voudige man met z'n gcz.nnd verstand en
z n sihcrpe kijk'op de dingen den voor
aanstaande figuur in de zuivelwereld ge
worden Hij wus dc stichter en directeur
van de belangrijke coöperatie der boeren
De Producent uitgegroeid tot een be
drijf van formaat, hij heeft drie-en-dertig
jaar als voorzitter van de Bond van Kaas-
producenten de belangen van de veehou
derij op energieke %ijzc behartigd cn hij
gaf al« voorzitter vSfn het Bedrijfschap in
moeilijke jaren leiding aan het Neder
landse zuivelwezen. "Maar bovenal is hij
de grote strijder voor de boerenkaas,
pieitbi /orgi r en propagandist, de man. die
de erkenning van hot kwaliteitsproduct
afcLjVong. maar daarnaast dc boeren sti-
muToi i de en tot begrip wekte, dat ren
^goedc naam ook verplichtingen nplegt Hij
heeft altijd de grote lyn gezien en deze
brede viste heeft hem gemaakt tot een
kloek verdediger rn dienaar van het boe-
rpnbrlang en het Nederlands belang beide
Tot zijn opvolger is benoemd ir B van
Dam te
Bioscopen
Reunlr Bioscoop: Circus Rogei - (met Roy
R t' 'i
srhouwbtirc Bioscoop: Heilza Poppin (met
Chic Johnson en Ole TJIseri)
Thall» The*ter: Olympische Ape en IMS
Aanvat l 3. 7 en S 15 uur Zondsf J S. 7
i 8 15 l
NEUTRALE SCHOOL
BESTAAT 25 JAAR
Twee jubilarissen
Op 18 November zal met een re eptte
er. een ouderavond feestelijk worden her-
dacht, dat op 1 September de ..neutrale
school" vijf en twintig jaar bestond.
Een rrorgnni.-atic Van het openbaar lager
onderwijs in 1023 werd aanleiding, dat een
aantal ouders die met deze wijziging niet
konden instemmen, op initiatief van de
heer G W. Aberson de ..Sihdolvereniging
voor neutraal bijzonder onderwijs voor
Gouda en omstreken" oprichtten
Aanvankelijk werd onderwij* gegeven
in een school a.in de Nieuwehnven Op
1 September 1923 werd een nieuw getouw
aan de Groeneweg op de plaat* van de
vroegere opleiding-school tn gebruik ge
nomen en hier heeft sindsdien de vereni
ging het onderwijs verzm-gd. Een jaar
later kwam de kleuterschool tot stand
Een
kleutcrscho
Het eerste hoofcf van de neutrale school
NIEUWE GEMEENTEZl'STjER.
Als opvolgster van guster H van Dorp
is tot gemeentezuster van:, de Ned. Herv
Gemeente benoemd mej A. G. Leffelaar.
laatstelijk kerkelijk- sociaal werkster te
Brummen.
- MEISJE TE WAT^K.
Bij het naar school gaan ia vanochtend
<l« 6-jzriie Johanna van Waas uit de Boe-
ltkade bij de brug over de Karncmelk-
•loot achteruit in de Blekerssingel gelo-
Pen De heer A. v d Berg uit de Eerate
Kade heeft het meisje met behulp varf
enige omstanders uit het water getrokken.
Cat was door de hoge walkant nogal een
lutiie geschiedenis De redder ging aan
d« muurhangen en zo kon het meisje zijn
been grijpen.
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jaar geleden
11) Koninklijk Besluit i* aan de officier
'•o gezondheid tweede klasse N van
Rijnberk te Gouda van het personeel van
w geneeskundige dighft van de land
macht. vergunning veTOënd tot het aan-
n«tnen en dragen der Duitse medaille
v*or nlet-stijdenden. ingesteld ter belo-
JJtni van vrijwillig bewezen diensten bij
«•verzorging van zieken en gewonden
••durende de Frans-Duitse oorlog in 1870
—1171.
5« Jaar geleden
ln het lokaal „Tot heil des Volks" wor-
Wa er da*en voorstellingen met licht-
®wlden gehouden, waarvoor een bijzon-
grote belangstelling bestaat. De op-
"Wngst u bestemd voor atcunverlening
4J1 Zondagsscholen van de vereniging
-n>- heil des Volks Het voorgestelde
S* ***r gevarieerd: eerst werden enige
«Wjbelse taferelen getoond, vervolgens een
3«is om de wereld, daarna Amerika en
n oorspronkelijke bewoners, fragmenten
l net leven van Luther, historische fi-
2.1 v. ons vorstenhuis en fraaie stads
wachten. Zeer leerzaam was de tuellch-
4 v,n dc heer Punseiie.
S3 Jaar geleden
Te Waddinxveen is onverwacht overie-
wü a >er D. Bremmer Dzn. directeur
JJ N.V. Waddinxveense stoommeubel-
8»«£ w?reB'abriek. In de besturen van
2ÏÏJ"* Plaatselijke en regionale vereni-
Sut? heeft h" «eh,d 0ok wa*
da Av2.wV,n bestuur van de Vereniging
kan-J'^bUschool voor Gouda en omatre-
"d-werkgever van da Raad van
mej Bak. Sinds veertien jaar heeft
de heer F R Meiburg di« leiding
Met dit schooljubllcum vallen twee per
soonlijke jubilea sanren' tyfej. W. C. Oor-,
terllng ls vijf en twintig jaar als onder-
wijzere* aan de school verhonden eh de
heer Aberson maakt al die jaren deel van
het^bestuur uit.
Burgerlijke Stan#
'Geboren Cornelia, d. van A. G. de Wit
en W. N. Kool. Nieuwe Haven 190; Adriaan
Frans. z. van G TWouborat en J van d~r
Velden. Koekackstraat 32.-
I Ondertrouwd: I' van Ruiten en W. H.
i M. van der Kaa: P. L. M Weiter en-M.
C. van Eijk; R .1 Nrderend en II P van
I der Wal A. Brenkman en M. A Swart.
D W. Vermij en M C. Schouten: J. van
Wijk en A. C J. Revet. M. Tol en J C
Voorderhaak. F. W. J. Bouwer eivJ van
I der Roest; A. Leeflang en A P. Prevoo;
A A. Ernst en W Smit*. J. C. den Her-
tog en M Vreeswijk
Overleden: Trijntje Bos. gch. met H.
van Deest. 73 j Grietje Hofman, wed. v.
J de Grecf. 88 j.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gem/ s Janskerk (Ach'er
de kerk 31 9 en 10 30 uur d* J J Koning.
5 uur ds H. v d Akker. Zaterdagavond:
8.30 uur Avondgebed.
Westorkerk (Kmmastraat 33) 10 uur ds
C A Korevaar. 5 uur d* Gerh. Huls
Kinderkerk (in geb. Vrije Evang Gem
Zeugestraat 38). 10 uur de heer L. Albada.
j Ver. van Vrij/ NVd Herv (Popi rstraat
128) 7 uur d$ P. v. rf. Veer. Amsterdam
Ned. ITerv Ver Calvtjn (Turfmarkt 142),
*3 uur de heer li A Kruithof. Waarder.
Rernonstr Geic-f. Gem (K*izerstr. 2)?
10.30 uur vicaris j. Latorét. Den Haag
Evang. Luth. Kerk- (Gouwe 134), 10 uur
ds W F. SchrÖder
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107). 10 30
en 6 uur paatoor G ^P Giskcs
Geref. Kerk (Turfnirkt 60) 10 en 5 uur
ds W van Dijk, vocffm^ dankstond voor
het gewas
Geref Kerk art 31 (in Chr- Geref Kerk,
Gouwe 141). 8.30 en. 3.30 uur ds G Kor-
nekoop vnorm. dankuur voor het gewas.
Geref. Gemeente (Spoorstraat 37b) 10
en 5 uur dr C. Steenblok.
Chr Geref Kerk (Gouwe 141), 10 15 en
3 15 uur ds J B. OoslerhofT. Utrecht. Don
derdag 2 30 en 7 30 uur ds H van "Leeu
wen. Thoien. dankdag
Oud Geref. Gem (Turfmarkt 56) 10 en
5 uur ds loh van Wclzen. Woensdag
7.30 uur ds Joh. van Weizen
Vrije Evang. Gem (Turfmarkt 23). 10
en 5 uur ds J. J. van Wjjck. nam Evangeli-
satlcdlcnst met medewei king zangkoor
Dinsdagavond-7 30 uur Bijbellezing ds J. I.
van WiK-k. Zatcrd.cs 7 10 uur Bidstond
Leger des Heils (Turfmarkt 111). 10 en
7 30 uur miioor G Jouvenaar
Kerk van Jezu* Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49)
5 uur dienst
Pttzzle-U'innaars
Ja. als de figuur of de naam van Adol-
phus er nu bijgestaan h*d. dan was het
wat gemakkelijker gejyeest om de slagzin-
puzzle op te lossen, maar daartegenover
staat, dat het echte puzzelen bej^kent,
dat men zelf de dingen vindt En de tal
rijke goede oplossingen bewijzen, dat men
er ook achtergekomen is. dat het hier oni
Adotphus' bekende uitroep ging. Wiflnaars
werden:
Prijs van f5: B v. d. Hcij. Lange Tien-
deweg J04 te Gouda
Prijzen van f2.50: M. J. Kuilenburg.
Tuinstraat 14 te Gouda en Han Noorla i-
der. Provlncialeweg West 64 te Haas
trecht.
De prijzen kunnen aan ons bureau
Markt 31 worden afgehaald.
Sport op Zondag
or (hal: O.N.A.—G.D.A Olymple—Woer
den n o.N K D.L N O a«nvang 210 uur.
Waterpolo: Spaarrtersbad Internajionial
z^vem- en po'.otou: nool C Z.C aanvang 3 uur,
Zondagsdienst doktoren
Ri) afwezigheid van de huisarts zijn van
7-ateidagmiddag 3 tot Zondagavond 13 uur
ie consulteren de doktoren t H F Remme,
Fluwelensmgel SS (telefoon 3001| en N Tom.
Roigemeetter Martenstlngel 61 (telefoon
2609)
Apothekersdienst
IN HET'SPAARDERSBAD
te Gouda
Aanvang 3 uur n.m. Entrée 75 ct«.
Inzamelingen in tal
van bedrijven
Van ele zijden wordt aan het Gouds
l*N"AC-ci>m:*e voor de hulpverlening *an
het noodlijdende kind spontaa medewer
king verleend öf toegezegd. Ook de vol
gende bedritven gaven een bijdrag'
Stoomzeepz.iederij De Hamer",
overwerk personeel, door het
bedrijf verdubbeld tot
N V Kaashandel Maatschappii
Gouda, overwerk personeel
Firma C de Boer spaarfondsper-
soTeel. door dc directie ver
dubbeld tot
N.V' Goudse Machinefabriek J
G. Hupkes.^ u loon personeel
Gl.i-onde:neming Gouda, écn dag
l oan
Bankierskantoor T Qoedcwaa-
4en (i Zonen, personeelsbijdr
NJV Bonera
Witlofkwekerij Nic. Both
Wasser;) Het Wapert van Am
sterdam
NV vh I! J N'ederhorst. Col
lecte onder het personeel
N.V Houtha idel v h. W Hoogen-
di|k Wzq
Apotheek Wetier A Hoefhamer.
g.ft eigenaar en personeel
Houthandel A. Vingerling Sc Zn
482 12
310.—
233 30
198 52
195.25
162
iOO -
100
ïno'—
87 28
50-
50.—
De N.V. vh J M Borsje berichtte, dat
gedurende vijf weken het personeel een
uur loon zal afslaan. Het totaal bedrag is
nog niet bekend Het personeel der PTT
geeft elke maand een bijdrage welke lan
delijk wordt ingezameld.
De Goudse bedrijven brachten thans
reed* bijna 12.500 bijeen Doch
Gouda telt veel meer ondernemingen.
Fabriekskcrneh, of - bedrijf«commi«ics.
treedt met uw werkgever ir» over
leg cn bespreek' mei elkaar. we«ke
actie in uw bedrijf. kantoor of
wink 1 mogelijk i* Het plaatselijk co
mité der U-N.A.C. hoopt. da*, in dc
l N A C -week. daj ia'^de week van 15 tot
cn met 20 November, in alle bedrijven
w aar tol nog toe geen U N VC-inzame
ling werd gehouden, zo'n actie van stapel
loopt. Men kan de hulpverlening aan het
hongerende kind steunen, door:
zes' achtereenvolgende dagen één uur
vroeger te beginnen en het aldus ver
diende overgeld aan U N A C. af te staan:
een dag loon of salaris, hetzij ln eens.
hetzij In acht opeenvolgende weken, te
laten inhouden:
op een vacantie- of snipperdag te wet-
ken;
ren vrije inzameling te houden.
Opgave dezer bedrljfsinzamelingen wor
den gaarne ingewacht bij het secretariaat
van het Gouds U.N A C -comité. Burgvliet,
kade 29 De ingezamelde gelden kunnen
op rekening van dit comité bil de ban
kiers Wed. Kno* A Dortland gestort wor
den Onder de middenstand en de win-
kelter* ra! in do t'N'AC -week een lijst-
inzameang gehouden worden.
Tn de jaren 1932 tot 1940 hebben ach
tereenvolgens het Zuivelbureau. de Crisis
Z.uivcU cntrale en de Nederlandse Zuivel-
end ale getracht een zekere bescherming
I te geven aan de veehouderij en de zui-
velbereiders, opdat bun beslaansmogelijk
hetd niet verloren zou gaan Tijdens de
bezetting kwam er in de werkwijze wei
nig verandering, maar daarnaast kwam
de taak oio de voorraad voedingstoffen
zo eerlijk mogelijk over de bevolking van
i '>n> land le v erdelen. Vooi al het laatste
jaar van de bezetting werd deze taak wel
•eer moeilijk. Intussen was in 1942 de
Nederlandse Zuivelcentrale omgezet ió de
publiekrechtelijke organisatie, die de
naam van Bedrijfschap vooi; Zuivel kreeg
Niet te vroeg loslaten
Na de oorlog ontstond cr in de zuivel
wereld een sterke drang naar economische
vrijheid, hetgeen grote moeilijkheden met
zich medebracht.
„Niet de oorlogsjaren zijn voor ons de
moeilijkste geweest zegt de heer Van
Wijnen, maar de jaren daarnaVele
mensen realiseerden zich niet. dat met de
bezetter niet tegelijkertijd de moeilijk
heden verdwenen waren. Het was voor
hen een grote tegenvaller dat niet direct
kon worden overgeschakeld op d« econo
mische vrijheid, die men ondanks alle be
perkingen tn 1939 kende Een strenge dis
tributie moest worden gehandhaafd. De
geesteshouding van 1945 en volgende jaren
heeft zeker een minder gunstige invloed
gehad op het juut functionnet.en van de
getroffen regelingen, maar over het alge
meen heelt men de» zaak aardig in de
hand kunnen houden.
De bescherming van de groepen tussen
producent en consument heeft in de na
oorlogse jaren daaronder vooral geleden
Met trots zegt de »i beidende* z.ttter
van liet Bedrijfschap voor Zuivel „Tij
dens de oorlog hebbenw kuftnen berei
ken. dat zowel boei. fabrikant als han
del...!' hun bestaan op redelijki w ijze
konden handhaven. Praiti.-eh niemand uit
de zuivelsector is naar Duit-land gestuurd.
<^t tot grote ontevredenheid v..:\ de
Duitser- die ei hter gpfn weg w i-*cn in
de ingewikkelde órganisatortsehe verhou-
dingen van de zuivelwereld. Na dé oorlog
Ic^de situatie zo. dat de prij- di- de boet
voor zijn product ontvangt» een zekere
binding heeft terwijl d»- consumenten
prijs vast i* Voor de tu»»*n bijer en »»>n-
sument staande groepen t- r wat meer
vrijheid gekomen en h:< r i- wel wat ge
drang ontstaan bij de «tri|d om d< ver
deling van de marge tussen produeentrn-
en consumentenprijs De concurrentie
maakt hter en daar slachtoffers V#r»chll-
iendc groepen zien meer en mrér it^ daj
ren te vroegtijdige loslating van rege
lende bepalingen nadelig kan werken,
vooral indien algehele vrijheid niet.mo
gelijk is."
Onze vee'eelt is bezig zich op bevre
digende wijze te herstellen.. De veestapel
is groeiende, er i- momenteel voor'het vee
voldoende voedsel en de melkstroom i«
zeer belangrijk toegenomen Dit Is ook hn
geval met onze export, al is deze nog niet
de helft van wat zi)-vroeger was. ten
minste wat de kwantiteit betreft. De prij
zen liggen echter veel hoger dsn vroeger
De export heeft vooral hetrekk ng op
kaas en gecondenseerde melk Verder gaat
er ook nog een kleine hoeveelheid boter
en melkpoed» r de grenzen »>v'er.
Boter verliest terrein
Hoe ziet een gezaghebbend rpen* *1- de
heer Van Wijnen de toi komstmogelijkhe-
derfvan onze veeteelt en sjiec iaal dan van
de zuivel"* Hij is van mening, dar de bo
ter op de bulten- en zelfs op de binnen
landse markt niet ons sterkste product is
7.iJ zal een steeds zwaardere strijd hebben
te voeren tegen de margaiinc II piij^-
versrhil tussen boter en margarine t* de
laatste jaren toegenomen en vertoon*, eer
de neiging om groter dan om kleiner te
worden. Dit vindt vooi al zijn oorz.aak tn
het feit dat de tegenwoordig zn dure ar
beidsfactor hij de boter een veel grotere
rol speel: dan bil de margarine, zowel bij
boer als op dé zuivelfabriek De ver
bouw van goyahonen en rorosnoten
(copra) i* veel* minder .irboid*inien«icf.
terwijl deze htj de productie van gr voor
dc margarine benodigde vetten oiire af-
valstoffen leveren, die voornamelijk als
veevoeder worden gebruikt en meehelpen
om de prijs van het hoofdproduct belang
rijk te drukken
Vooral de Oostelijke provincie* die
on/e belangrijkste botcrproducenten zijn. 41
zullen mrt deze situatie terdege rekening 1
moeten gaan houden. Zij zullen z.'ch op
andere produiten moeten gaan richten
Hoe eerder dat gebeurt hor beter De
fahrieksapp-iratuur 1- daar echter nu
nog niet op berekend De import van
dure machines ondervindt bezwaren, ter
wijl ook de enorme kn«ton van nieuw
bouw belemmerend 'voor een spoedige
aanpassing werken.-
"Het botervrt zal men in Hndcre pro
ducten moeten verwerken, waarvoor men
cpn hogere prtjï kan bedingen. Vooral
kaas en gecondcn-cerdo melk komen hier
voor in aanmerking. Sind* korte ttld mag
alleen nog maar volvette kna* en d:tn ge
condenseerde melk worden gemaakt Al
leen een klein gedeelte 40 plus mag nog
gefabriceerd worden
Het volvette product is bovendien het
smakelijkste en dit is van veel belang
voor de export. Wij moeten met een kwn-
liteitsprodue*goodwill aankweken in het
buitenland Nederland i« nu eenmaal in
zijn productie duur en wrtj moeten boksen
tegen landen met lagere productiekosten
Met dit allee hangt samen de positie
van de varkenshouderu in de zandstreken
Deze dreef voor een helangn k gedeelte
Graanimport nodig
c.hter gehlcken. dat
ondcivangen ts d»»or
ellen van mengvoeder*
zandstreken moet
'udeii. om-
Meer en meer
deze moeilijkheid
h« t beschikbaar s'
De varken-steett 1
echter wei in stand worden geho
dat zij de bestaanszekerheid van de
kleine Icoer een lieten basis geeft. Als
de/.c behalve koelen ook vaikens cn kip
pen houdt, zijn z'n kansen op een be-
hooilijk beslaan het grootst.
Er /al echter niet aan te ontkomen zijn,
volgen* de mening van de heer Van
Wijnen, dat dc v.,i ken.-hnud» 111 moet
worden losgemaakt van de zuivelpro-
ductle De volle melk nioé* geheel
menselijk voedsel worden benut Het om
vormen van d» voedingstoffen uit de
melk via de varkenshouderij tot vlees en
•■pek 1* een te dure weg
Ken belangrijk punt voor de toekomst
v an de Nederlandse veehouderij acht de
heer Van Wijnen ook een flinke impégt
can granen Hij betreurt het. dat men de
laatste tijd sleed* ineetook ln officiële
ledevoertngen klanken hoort, da: de Ne
derlandse veehouderij van eigen bodem
moet kunnen bestaan. Dit zal niet moge
lijk zijn De iiroduetie^apacitelt van onze
tiodem heeft grenzen en ernstig móet
worden gewaarschuwd voor uitputting
4 au on/e bodem door te geforceerde pro
ductie De steun, die sinds 1931 aan de
landbouw ts verleend en die er toe heeft
geleid, dat de prijs van het graan be
langrijk hoger werd gehouden dan bij
vrije giaanaankoop ln het buitenland zou
gegolden hebben. 1- volgens de hetr Van
Wijnen, gezien \*in het standpunt van de
veehot/dor. eigenlijk ontoelaatbaar De/e
steun gaat ten "koste van de veehouder 7ij
ontifeemt aan de veehouderij, voor wie
het vocdergraan een belangrijke kosten
factor 1 v een deel yan haar tia^is Er moet
voldoende import \ab granen en kunst-
mast zijn en d« veëhouder mort vol
doende veevoeder kunnen aankopen om
naast de koeien, die ijij op zijn stukje
land houdt, een daaraan v.i.mpassende h"e-
veelheid kippen en varteen* In zijn be-
drllf te kunnen hebben.
Nederland kan niet bulFen een tnten-
- f verkeei met het buitenland. Onze be-
olking groeit nog steeds onze productie
van al wat we nodig hebben niet in de
zelfde mate Om het ontbrekende te kun
nen kopen, moeten we Nederlandse arbeid
door het ^uitenland laten betalen du*
exporttien Wat onze agraiuche productie
betreft kan dat alleen in dc toekomst
door een vrrrdrlingspiodurtir Alken met
kwaliteitsproducten hebben wij In de toe
komst nog kans Het is ai vaak gezegd
maar het kan niet vaak genoeg gezegd
worden e
Melk in poedervorm
Behalve de omschakeling van boter op
kaas en gecondenseerde melk zn fr voor
onze ztltvelproductie welllch'. ook een
goede toekomstmogelijkheid in de verw
vaardiging van melkpoeder. Men maakt
daarbl) nu gebruik van een nieuw
»y teem..een ver*tulving»vstccm, waatbij
het melkpoeder bijna geheel oplosbaar
word! Indien dit systeem nog verder ver
beterd word!, dan biedt het grote moge
lijkheden voor onze export ..En misschien
ook wel vooi d.' binnenland.*» markt"
zegt de heer Van Wijnen, „want 1- het
eigenlijk nte; een dwaze toestand dat wij
elke dag opnieuw enorme hoeveelheden
water van de boerderij naar de fabriek
cn van de fabriek naar de •on- iment ver
sjouwen. terwijl het on» toch maat alleen
te doen is om de eiwitten en vetten tilt
de melk'' lk kan me be«t vo»>: -tellen, dat
we In de toekom*: nog een* zover komen
dat rr in rie >tad geen melkboeren meer
zijn. maar dat dc hulsvrouw bij dc krui
denier ren paar pakjes haalt waaruit zij
voor de hele week de nodige melk Wan
maken."
Toen dr Jiëër Van Wijnen in 1945 de
vijf-en-zestig-jarige leeftijd bereikte, heeft
hl) de minlstër zijn ontslag aangeboden,
maar op speciaal verzoek van deze be-
Oprechte Vaderlandsche
Sociëteit"
Op 17 Februari 1787 werd. als 'egen-
hanger van de te Gouda reed* be-timnd.
Patrlotto.n-sociëteit, door toedoen van mr
Frederik van der Hoeve. opgericht
dc ..Oprechte Vaderlands» hc Soc:e!er."
waarvan het aantal leden al .spoedig 300
bedroeg. In dc wandeling werd zn de
„Oranje S-i» genoemd 7.i| h 'd
haar vergaderingen* aanvankelijk in het
hrrenlogement ..Het Harthuia" .»an d»,
Mark? loiter huurde zij twee kamers van
ONZE BIOSCOPEN
Hellzapoppin
Srhouwburg bioscoop Tja. t is mak-
K» lijker om deze film te lachen dan om
haar na tc vertellen, want wat is het
•■igenlijk7 De boel jGaat er volledig op zun
kop en dus zou het een vrije vertaling
ki nnen zijn van het leven in een broe
der! Jesk raam, .op carnavalsavond Da a
natuurlijk een onzinnig. vergelijking.
111. ,»r dan h«b je toch deze rolprent aardig
g» m hct»t. w .»nt het 1* kolder kolder in
een teinpo en een rhvthme dat Je )e vol
verbazing afvraagt hoe ze het volhouden.
Is ook ren fantastische ahow. gehuld.In
hei uitbundigste repertoire van lownerle.
dat tnen zich denken kaïr een r»»lbaan van
dwaasheden. C|)lv Johnson en Ole OUen
zijn r de gangmakers in deze kruising
van Wucht. variété en revue. Martha Raye
1I1 nat en zingt er tn en dat met een vaart,
dat Je -niet snapthoe ze nachts rustig
liaQMt kan Er Is v» rri» r Mlachfl Aurr. die
er zijn komieke :*irnt ten volle In uit
springt en er is nog een goede bekende:
Hugh Herbert al* detective in vele baard-
creatie* en verder nis goochelaar waar
Bimbrrg ren kind bi) I* Hij sjouwt met
en wonderlijke sigarenaanstek- r en heeft
liet nummer van het doorgezaagde wees-
r :«ic in een modertl gewaad gestoken en
zo Zie I» dan van lemand^dc bovenste helft
rxhtsaf »laan en het andere deel links uit
rie flank maken, liet i* een zeldzaam dwaze
ccm hiedrnis ren «oor: 'Sint Nicolaastafel
in (en Inrhwinkri. wnarop.de truc* van
vertrouwde en nieuwe vorm zijn uitge
stald
Olympische Spelen 1948
Thalia Theater. De 14e Olympiade
heeft wekrnlang de Handacht gespannen
gehguden van de tallozen, die zich voor
sport interesseren Hoevclen van hen heb
ben in die dagen gewenst cr bij tr kunnen
zun hi) dte grandioze krachtmeting op
alle gebied van de beste sportsmen ter
wereld7 Slechts weinigen was dat ge-
Teven Maar \*Aoi al die anderen, die niet
naar Londen konden gaan. i* cr de fllrp.
die dat sport leve gebeuren binnen hun
r»ik htengi v.ui*e4f*prekend niet vol
ledig maai toch in een zodanige mate,
da; zij een goede induik krijgen van dat
spot tfeftljn. dat *zij vele van de hoogte
punten kunnen meebeleven Hoogtepun
ten van de winter*porten het gratlevollo
-1 hoon rijden de skisprongen der mrnae-
liikc vog.-ls it;, «o meter door de lucht
zweven de .-ki-atdalinEcn met snelheden
90 km per uur. he: niet minder dui
zelingwekkende bobsleeën nnz Hoogtc-
I punten van de andere apotien de^athie-
Mek. de spannende snelht idaduels tussen
Dellard en Paiton. do enerverende 5000
meier tn regen en modder, waarin Slijk
hui.* de derde plaats veroverde, de vier
maal h» i baalde zege van de onweerstaan
bare K.riny BlanketsK"en. de spannen
de mon.strrloop dc marathon, met zijn
voor de dapprrf Gallly zo traglgch «lot.
Van de paardensport met een sensationele
hind»*rni*race Vart de zeilsport prachtig op
«••nomen, -roeien, wielrennen o m, de weg
wedstrijd de rare van de dappere Faan-
h.tf; stred* aan d»- kop tot een lekke band
hem kort voor de finish uitsrhakelde Van
j de zwemsport. met anelzwemmen. polo en
het sierlijke hoonspringen enz
I Nu is het Jammer, dat Castleton Knight
en zijn staf uit deze veelheid van boelende
I stof niet meer hebben kunnen distilleren
dan een koutte reportage, dat zij er niets
.n hebben kunnen brengen van de sfeer
dezer Olympische Spelen, wat zo gemak-
keiitk itad kunnen,zijn door de camera
Ie lichten <«p dc details, waardoor dé
spannende loopnum|mcr* In plaats van een
flits een boeiend verhaal hadden kunnen
v oidcn Knight heeft het integendeel op
n andere manlef gezocht. 7.o iaat hij
bi:voort.ei ld (i<- moordende marathon met
znn dramatische slotrondc in Wembley
tweemaal zo lang duren, als hij geweest
Neen. in v t rgellflclng met Lenl Riefen-
«•lahl prachtig verhaal van de Olympi-
«(hc Spelen in Rérlljn. blijft deze film
maar een ni. tig schepseltje
CircuS-parade
Reünie Itlosrniip
Rov
..Dm
ond c
hoek van Markt en Kerksteeg
dens -rn na de inval van de Pruisen
(Scp'.rmbcr 1787) ontwikkelden dc lcd»*n
der Souetcit een sterke actie tot hand
having en bevestiging van he: stadhouder
lijk geZag BU dc komst van de Fransen
in ons land werden krachten* t» «luit der
Munlcipaliteit van Gouda d.ri 27 Januari
1795 de kamer*, waar de Sociëteit placht te«
vergaderen, van stadswege gesloten
Van het archief van deze sociëteit
Rogeri
gt. ,k: -ao - knappe Jongeman met
een rcr.uk g< zicht, die cowboytoeren ver
richt. handig Is rn nndrrtu n nog nd
vindt en een Led .- *e zingen 7. /tin rf*
Rogers-Mima, altijd het beproef
de rrcept een vrolijk Itedjf hier. een wat
ernstiger daar en afgewisseld met <en»
spannende wedren op de paarden achter
bandieten. g< rokken p vtoien en hards
klappen In circus-parade ia dat eender.
Rov wi-rpt zich Hierin'on a!* beschermer
van een 'circu* en een lieftallige eigena
ren-. gaar op jac'bt achter cc. gotoltm
kwitantie (plaats van tekening 'sGiaven-
hage'i. cn zorgt er tenslotte voor dat de
financieel niet të rooskleurige show in
de laatste metersj filmband nog een be-
h/v.rlijk <o:*jc krijgt Want Roy Hoger*
heeft een good hart Hij heeft de woeste
natuur \ni de owhny maar ï- gezegend
mr; ren mooie *t«r, en heeft ten klein
hartje voor mensen In nood Fn wie zijn
Ucd i horen en'de Si.na of the Pioneers
wil zien (er ziln aardige liedje* in deza
film). d;c weet waar ht| deze week tere. .It
kan.
tnans een Inventarislijst uitgegeven, do
de gemeente-archivaris dr». J "raai heeft I
bewerkt. Dc stukken zij.» in du gemeen
te-archief aanwezig.
AFGESLOTEN WEG.
Maandag en Dinsdag zal het gedeelte
van de Turf*ingel tussen Erasmusstraat
en Moordrechts Verlaat wegen* werk
zaamheden aan her atraatdek voor alia
verkeer tijn afgesloten
GiEWETENSGELD.
Ten he*io( o i-.m Rijk* schatkist ls
ontvangen aa*. «cwetonsaeid wegens te
wein.g betaalde Inkomstenbelasting bij de
ontvanger der directe belastingen «Huer
83 60
Wegenbelasting In Duitsland. Van I De
cember a.s af zullen rechten geheven wor
den op alle internationale handelslianspor-'
ten over de wegen van de A-merlkaanse en
Blitse zones, aldus feordt door de BritS-
\mertkaan«e belening-autoriteiten officieel
bekendgemaakt De Franse regering beeft
eveneens machtiging verleend lot wederin
voering van dezfe heffing